UŞAK ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

HALKLA İLİŞKİLER ve REKLAMCILIK ANA BİLİM DALI

KRİZ İLETİŞİMİ DERSİ

Soma Maden Faciasının Kriz İletişimi Teorileri Açısından İncelenmesi

Danışman: Doç. Dr. Vesile ÇAKIR

Emine Hilal ÖZBAY

Haziran 2015

İçindekiler

Giriş 4

1.Soma Maden Faciası Krizi Olay Özeti 5

2.Soma Maden Faciası Krizinin Paydaşları 5

2.1.Türkiye Kömür İşletmeleri A.Ş. 6

2.2.Soma Holding ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. 6

2.3.Hükümet 7

3.Soma Maden Faciası Krizinde Kullanılan Kriz İletişimi Teorileri 7

3.1.Hükümetin Kriz İletişimi Teori ve Mesaj Stratejileri 7

3.2.Soma Holding’in Kriz İletişimi Teori ve Mesaj Stratejileri 17

SONUÇ 23

KAYNAKÇA 24

2

Resimler

Resim 1. Soma Holding Logosu

Resim 2. Başbakan Erdoğan Soma’da Konuştu

Resim 3. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’den Açıklama

Resim 4. Hüseyin Çelik Basın Toplantısı Yaptı

Resim 5. Yıldız’dan Umutları Bitiren Açıklama

Resim 6. Faruk Çelik

Resim 7. Soma'da Ölenlerin Ailelerine 154 Bin 450'şer Lira Ödenecek

Resim 8. Soma Kömür İşletmeleri İnternet Sitesini Kapattı

Resim 9. Alp Gürkan İlk Kez Konuştu

3

Giriş

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en çok ölümlü maden kazası olan 13 Mayıs 2014 günü

yaşadığımız “Soma Maden Faciası”, büyük bir toplumsal yara olarak belleğimizde yerini

almıştır. Geçmişte yaşanan acı örneklere rağmen, bu boyutlarda bir facianın yaşanmış olması

geçmişten çıkartılmış olması gereken dersler yönünden üzüntü vericidir. Dilerim ki, bir daha

böyle elim kazalar yaşanmaz. Bilim ve teknolojinin ışığında iş güvenliği ve insan haklarına

duyarlı üretim ve yönetim sistemleri bu tarz faciaları en aza indirecektir.

Bu çalışma “Soma Maden Faciasının” sorumluları olarak görülen Soma Holding ve

hükümetin kriz iletişiminde kullandıkları kriz iletişimi teorileri ve mesaj stratejileri yönünden

incelemensini içermektedir.

Kriz yönetimi konusunda birçok yararlanıcı kaynak olmasına rağmen kriz iletişimi teorileri

konusunda kaynak azlığı dikkat çekmektedir. Bu çalışmanın ana kaynağı Doç.Dr.Vesile

Çakır’ın Kriz İletişimi Teorileri araştırmasıdır.

Soma maden faciasında kriz iletişiminin yoğun olduğu 13-18 Mayıs tarihleri arasındaki

açıklamalar dikkate alınarak hangi kriz iletişimi teorilerinden yararlandığı tespit edilmeye

çalışılmıştır. Hükümetin ve Soma Holdingin açıklamalarına dayanarak belirlediğim kriz

iletişimi teorileri kişisel görüşlerimi yansıtmaktadır.

4

Soma Maden Faciasının Kriz İletişimi Teorileri Açısından İncelenmesi

1.Soma Maden Faciası Krizi Olay Özeti

13 Mayıs 2014 Salı günü saat 15.10 sıralarında, ruhsat hakkı Türkiye Kömür İşletmeleri’ne

(TKİ) ait olup Soma Kömür İşletmeleri A.Ş tarafından işletilmekte olan Soma Eynez/

Karanlıkdere Kömür Ocağında meydana gelen, Türkiye’nin tarihindeki en büyük maden

faciasında 301 kişi yaşamını kaybetmiş, 90 dolayında kişi yaralanmıştır. Facia sonucunda 255

eş dul, yaş ortalamaları (10) olan 432 çocuk yetim kalmıştır.

Olayın başlangıcına ilişkin değerlendirmelerde genel olarak, ana taşıma galerisinde (ocak

hava girişi bölgesinde) kömürün hava içindeki oksijen ile reaksiyona girmesi (oksidasyon)

sonucunda meydana gelen “kızışma” üzerinde durulmaktadır. Kızışma/ yanma sürecindeki

zincirleme reaksiyonlar sonucunda karbonmonoksit gazı ve ısı açığa çıkmaktadır. Otopsilerde

“karbonmonoksit zehirlenmesi” genel ölüm nedeni olarak belirlenmiştir (TBB,2014).

2.Soma Maden Faciası Krizinin Paydaşları

Soma Holding çalışanları ve onların aileleri, hissedarları, müşterileri, yatırımcıları, iş

ortakları,

Hükümet (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Enerji ve Tabi Kaynaklar

Bakanlığı, Maden İşleri Genel Müdürlüğü ve madenin üretim yapabilmesi gerekli

izinleri veren diğer bakanlık ve müdürlükler),

Belediye,

Türkiye Kömür İşletmeleri, TKİ Ege Linyit İşletmeleri, TKİ ELİ kontrol mühendisleri,

Taşeron firma,

Madencilerin üye oldukları sendikalar,

Üniversitelerin Maden Mühendislikleri, maden ile ilgili bölümler,

Ulusal ve uluslararası medya ve halk (Advan,2014).

5

2.1.Türkiye Kömür İşletmeleri A.Ş.

Türkiye’deki linyit rezervlerinin işletilmesinden sorumlu olan Türkiye Kömür İşletmeleri-

TKİ, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı olup, ülkenin farklı yerlerinde başlıca

sekiz işletmesi bulunmaktadır.

2.2.Soma Holding ve Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.

Soma Holding, 1984’te Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. adıyla kurulup kömür madenciliğine

başlamıştır. Türkiye’de faaliyet gösteren bir holding kuruluşudur. Başta kömür madenciliği

olmak üzere, inşaat, gayrimenkul ve maden ekipmanları sanayisi gibi alanlarında faaliyet

göstermektedir. Holdingin kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan’dır. Yönetim

Kurulu Başkan Vekili, CEO’su oğlu Can Gürkan’dır. Soma Holding, Türkiye Kömür

İşletmeleri Kurumu’ndan sonra Türkiye’nin en büyük kömür üreticisidir( wikipedia.com)

Resim 1. Soma Holding

Soma Holding’in asıl büyümesi ise 2005 yılından sonra olmuştur. 2005 yılında TKİ (Türkiye

Kömür İşletmeleri) ile yapılan sözleşmeyle faaliyet gösterdiği alanlar birleştirilmiştir.

Kazanın yaşandığı maden için önce 2006 yılında Park Teknik’le sözleşme imzalanmış ancak

Park Holding 3 yıl sonra madeni devretmeye karar vermiştir. Şirket, Soma Kömür

İşletmeleri’ne devretmek üzere TKİ’ye başvurmuş ve Soma Kömür İşletmeleri 20 Ekim 2009

tarihinde madeni devralmıştır. 8 Kasım 2012 tarihinde TKİ Işıklar yer altı ocağında bulunan

yaklaşık 6 milyon ton rezervin üretilmesini ek iş olarak Soma Kömür İşletmeleri AŞ.’ye

vermiştir.

6

Soma Kömür İşletmeleri A.Ş tarafından işletilen ocaklarda üretilen, yıllık ortalama 6 milyon

ton kömürün tamamı, “satın alma garantili rödovans” sözleşmeleri uyarınca TKİ tarafından

satın alınmaktadır.

2.3.Hükümet

Maden arama ve işletme faaliyetleri dolayısıyla idarenin sorumluluğu herşeyden önce 1982

Anayasası’nın 168 inci madde hükmünden dayanağını almaktadır. Buna göre, madenlerin de

içinde bulunduğu tabii servet ve kaynaklar devletin hüküm ve tasarrufu altında olup, bunların

arama ve işletilmesinin devri halinde de devlet tarafından yapılacak gözetim ve denetim

devam edecektir. Nitekim Anayasa’nın 168 inci madde hükmünden dayanağını alan Maden

Kanunu da bu çerçevede denetimin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapı-

lacağına 11 inci madde hükmünde yer vermektedir.

Soma maden faciasında sorumluğuna gidilebilecek idare ise ilk olarak Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanlığı ile onun ilgili kuruluşu olan Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu (TKİ)

Genel Müdürlüğü’dür. Buna bağlı olarak idari sorumluluk devlet organları olarak ilgili bakan-

lıkları (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı)

kapsarken; somut olaya ilişkin olgular, yükümlülükler ve AİHM kararları, bizzat idarenin

kendisinin yargılamada muhatap olabileceğini ortaya koymaktadır (TBB,2014)

3.Soma Maden Faciası Krizinde Kullanılan Kriz İletişimi Teorileri

Soma maden faciası krizinin sorumlularına baktığımızda iki taraf karşımıza çıkıyor. Oluşan

bu kriz, kriz iletişimi teorilerine göre hükümet ve Soma Holding kanadı olarak incelenecektir.

3.1.Hükümetin Kriz İletişimi Teori ve Mesaj Stratejileri

Krizin başlama anından bitimine kadar basını sürekli bilgilendiren kişi Enerji  ve Tabii

Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız olması sebebiyle hükümet kanadı kriz sözcüsü Taner

Yıldız’dır. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik

ve AK Parti  Genel Başkan Yardımcısı ve Parti Sözcüsü Hüseyin Çelik diğer basın açıklaması

yapan kişilerdir. Ayrıca hükümetin mesaj stratejileri kapsamına Cumhurbaşkanı Abdullah Gül

Manisa Milletvekilleri ve Soma Belediye Başkanı ve Kaymakamı’nın açıklamalarına yer

verilmiştir.

7

13 Mayıs 2014

Soma Kaymakamı Mehmet Bahattin Atçı, ocakta 600 kişinin çalıştığını en az 200-300 kişinin

mahsur kaldığını, hastaneye kaldırılan 20 işçiden 1'inin hayatını kaybettiğini söyledi. Atçı,

"Şu anda kurtarma çalışmaları devam ediyor. Bir vardiya işçi, 200-300 civarında içeride,

bu işçilerden 20 tanesi çıkarılabildi, hastanelere sevk edildi. Bir tanesinin vefat ettiği bilgisi

geldi." Dedi ( zaman.com)

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, madene sürekli temiz hava verildiğini

açıkladı. Bakan, öncelikle işçilere ulaşmak için gayret sarf ettiklerini dile getirdi.

Enerji Bakanı Yıldız DHA muhabirine Soma'da maden kazasıyla ilgili olarak ''Sıkıntı büyük

olabilir. Mahsur kalanlar ve ölü yaralı konusunda net bir bilgi yok'' dedi.

"Zaman aleyhimize işliyor. Şu anda çok ciddi bir sıkıntıyla karşı karşıyayız. Şeffaf olarak tüm

bilgileri kamuoyuyla paylaşacağım. Seyirden endişe duyuyoruz. Ancak rakamları

paylaşmayacağım. Sabaha kadar çalışmaları mutlaka bitirmemiz lazım. Tahlisiye ekipleriyle

beraber Kütahya, İzmir, Balıkesir'den, Soma'daki diğer özel ve kamu şirketlerinden 400'e

yakın kurtarma ekibi çalışıyor. Kızılay, AFAD, UMKE, sağlık bakanlığı ve diğer ekipleri de

buna eklemek gerekiyor. Kurtarma ekipleriyle alakalı herhangi bir sıkıntımız

bulunmamaktadır." ( zaman.com)

Olayın ilk günü kriz iletişimi mesaj teorilerinden herhangi biri uygulanmamış kriz yönetimi

stratejilerinden hakla şeffaf bir şekilde bilgi verme esasına dayalı açıklama yapılmıştır.

14 Mayıs 2014

Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Cengiz Ergün, Soma'daki maden kazasında 580 işçinin

göçük altında olduğunu şu ana kadar elde ettikleri bilgilere göre hayatını kaybeden insan

sayısının 157 olduğunu açıkladı.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Soma'da açıklama yaptı. Dünyada meydana gelen 100-150

yıl önceki maden kazası örneklerini gösteren Başbakan 'Bunlar olağan şeyler.' dedi. Bu tür

ocaklarda kazalar sürekli olan şeylerdir.  Biz bir defa bu tür kömür ocaklarında madenlerde,

buralarda hiç bu tür olaylar olmaz diye yorumlamayalım. Literatürde iş kazası diye bir şey

var. Bunun yapısında fıtratında bunlar var. Hiç kaza olmayacak diye bir şey yok. Tabi

işin boyutunun bu kadar fazla olması bizi derinden yaralamıştır. Bizi derinden üzmüştür.

8

Resim 2. Erdoğan Soma’da Konuştu

Bir çok gazete Erdoğan’ın bu açıklamasını manşetine taşıdı. Başbakan Recep Tayyip

Erdoğan’ın yaptığı açıklama kriz iletişimi teorilerinden biri olan imaj restorasyon teorisi

mesaj stratejilerinden sorumluluktan kaçınma stratejisinin kaza versiyonudur. Sorumluluktan

kaçınma stratejisinin kaza versiyonunda hedef kitle olayın kaza sonucu ortaya çıktığı yönünde

ikna edilir. Kaza sonucu ortaya çıkan eylemde sorumluluk en aza indirgenmiş olur. Aynı

açıklama durumsal kriz iletişimi teorisi küçültme mesaj stratejisinin muaf tutma taktiğine

örnek gösterilebilir. Muaf tutma taktiğinde ortaya çıkan olayların kurumun kontrolünde

olmadığı iddia edilerek kurumun krizdeki sorumluluğu minimize edilir.

Erdoğan, açıklamasının devamında ise “Bu ocakla ilgili, Mart ayı sonunda yapılmış olan

gerek sağlık, gerekse güvenlik kontrolünde bu ocağın, işçi sağlığı ve işçi güvenliği

noktasında başarılı olduğu tespit edilmiştir.” şeklinde açıklama yapmıştır. Bu açıklama

durumsal kriz iletişimi teorisinin destekleme mesaj stratejisinin hatırlatma taktiğidir.

Kurumun paydaşlarına geçmişteki iyi işleri anlatılarak hedef kitlede kuruma karşı önceden var

olan iyi niyeti harekete geçirilir. Böylelikle kurum ile hedef kitle arasındaki iyi ilişkiler

yeniden inşa edilmeye çalışılır.

9

15 Mayıs 2014

Gül: Gelişmiş Ülkelerde Yaşanmıyorsa, Tedbirleri Tekrar Gözden Geçirmeliyiz

Resim 3. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’den Açıklama

Manisa'nın Soma ilçesinde yaşanan maden faciasının ardından, Çin ziyaretini iptal

eden Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Manisa'ya gelerek yaralıları ziyaret etti. TBMM Başkanı

Cemil Çiçek'in de eşlik ettiği Gül, kazanın yaşandığı maden ocağına giderek Enerji ve Tabii

Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'dan kazaya ve son duruma ilişkin bilgi aldı. Vatandaşlarla bir

süre sohbet eden Gül, açıklamalarda bulundu. Hayli üzgün olduğu ve sesinin titrediği dikkat

çeken Gül, çok büyük bir facia ile karşı karşıya kalındığını belirterek, "Her şeyden önce

burada hayatını kaybeden vatandaşlarımın, kardeşlerimin hepsinin mekanı cennet olsun.

Ailelerine, annelerine, babalarına, eşlerine, çocuklarına hepsine başsağlığı diliyorum, bütün

milletimizin başı sağ olsun. Şüphesiz ki maden ve yer altında çalışmak, yer altında alın teri

olarak çalışmak, rızık kazanmak için çalışmak, kazançların belki de en kutsalıdır" dedi. Elden

gelen her şeyin yapıldığını, kurtarma çalışmalarının kesintisiz devam etti( zaman.com).

…..Kaza nedeniyle dünyanın bir çok yerinden başsağlığı mesajları verildiğini, yas ilan

edildiğini anımsatarak, teşekkür eden Gül, "Şüphesiz ki bu acıların yaşanmaması gerekir. Bu

acıları nasıl gelişmiş ülkeler minimize ettilerse, yaşamıyorlarsa artık bizde bütün kurallarımızı

tekrar gözden geçirmeli, yapılması gereken tedbirleri tekrar almalıyız. Bu doğrultuda Devlet

Denetleme Kurumu olarak tavsiyelerimiz var, bunlarda ışık tutacaktır bütün bu

düzenlemelere. Bu acıları bir daha tatmamak, bir daha çekmemek için ne gerekiyorsa bunların

hepsi yapılacaktır" diye konuştu. 

10

Maden kazası ile hem idari hem adli soruşturmanın başladığını ve bunların titizlikle

yapılacağını belirten Gül, "Burada hayatını kaybeden bütün kardeşlerimin mekanının cennet

olmasını, ailelerine cenabı Allah'ın sabır vermesi için dua ediyoruz. Onların eşleri, çocukları,

anneleri, babalarına Allah sabır versin, Türk milletine sabır versin. Buradan alacağımız

derslerle bir daha bu acıları yaşamamak için de ne gerekirse bunların yapılması şarttır.

Devletimiz, hükümetimiz bu acılara bir nebzede merhem olmak için ailelere yardım için

ne gerekiyorsa yapacaktır" dedi. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün yaptığı açıklama imaj

restorasyon teorisi mesaj stratejilerinden olayın saldırganlığını azaltma stratejisinin

tazminat açıklamasıyla örtüşmektedir. Cumhurbaşkanı olayın sorumluluğunu kısmen

hükümetin üzerine alarak zararın karşılanacağını açıklamıştır.

16 Mayıs 2014

Başbakan Erdoğan’ın Soma Belediyesi'nde yaptığı basın açıklamasının ardından belediye

binası çıkışında kendisini bekleyen vatandaşlara seslenirken, vatandaşlar tarafından protesto

edildi ve bir arbede yaşandı. Bu olayın ardından AK Parti  Genel Başkan Yardımcısı ve Parti

Sözcüsü Hüseyin Çelik, parti genel merkezinde basın toplantısı düzenleyerek soruları

cevapladı.Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel'in Soma'daki durumu protesto eden bir

vatandaşa tekme atmasıyla kriz içinde kriz ortaya çıkmış oldu.

Erdoğan'da görüntü yok; Yerkel kendini korudu

Resim 4. Hüseyin Çelik Basın Toplantısı Yaptı

Başbakan Erdoğan'ın bir markette Taner Kuruca isimli vatandaşa yumruk atmasıyla ilgili

konuşan Çelik, "Taner Kuruca  ve ya bir başka bir şey. Başka birisi bir iddiada

bulunuyor. Bununla ilgili elde bir görüntü yok. O sizin görüntü dediklerinizi ben de

11

seyrettim. Böyle bir görüntü yok. Siz onun beyanlarına itibar ediyorsunuz. Ama

Başbakanın, Başbakan'ın etrafında olan yüzlerce kişinin iddialarına, ifadelerine itibar

etmiyorsunuz. Bu size kalmış bir şey. Sizin takdiriniz" dedi. Hüseyin Çelik’in bu ifadesi

durumsal kriz iletişimi teorisi inkar mesaj stratejisidir. Olayın tamamen gerçekleşmediği

savunulmaktadır.

Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel'in Soma'daki durumu protesto eden bir vatandaşa tekme

atmasıyla ilgili Çelik, "Yusuf  Yerkel,'in yaptığı bir açıklama var. Tek fotoğraf

karesinden yola çıkarak bütün bir gerçeği tespit etmeniz, saptamanız, hüküm vermeniz

doğru değil. İki tarafı birden dinleyeceksiniz. Yerkel, tekmelediği kimsenin kendisine

şiddet uyguladığını, saldırdığını, yaraladığını, doktora gittiğini, doktordan 7 günlük

rapor aldığına dair açıklama yaptı. Ben de Hüseyin Çelik olarak diyorum ki: Keşke Yusuf

Yerkel, hissiyatına mağlup olarak böyle bir şeyin içerisinde olmasaydı. Bunu ifade etmiştir"

dedi.” İmaj restorasyon teorisi sorumluluktan kaçınma mesaj stratejilerinden provokasyon

taktiği, gerçekleşen eylemin başkalarının saldırgan eylemlerine bir tepki olduğunu, söz

konusu eylemin provokasyona karşı makul bir reaksiyon olduğunu savunur. Ak Parti sözcüsü

Hüseyin Çelik’in bu açıklaması ise imaj restorasyon teorisi sorumluluktan kaçınma mesaj

stratejisinin provokasyon taktiğine uymaktadır.

17 Mayıs 2014

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik “Türkiye tarihinin en büyük ve müessif iş

kazasını yaşadık. İnşallah, şu anda çalışmanın yapıldığı maden alanı müsait hale gelir

gelmez iş teftiş kurulu başkanımız başkanlığında, son denetimlerde görev almayan teftiş

heyetimiz gelip incelemeye başlayacak. Zorlandığımız ezber bozan bir kazayla da karşı

karşıya olduğumuzu ifade etmek istiyorum.” Bakan Çelik’in açıklaması kriz iletişimi

teorilerinden biri olan imaj restorasyon teorisi mesaj stratejilerinden sorumluluktan

kaçınma stratejisinin kaza taktiğidir. Sorumluluktan kaçınma stratejisinin kaza taktiğindeki

gibi halka olayın bir kaza(üstelik ezber bozan cinsinden) sonucu ortaya çıktığı yönünde

açıklamalar yinelenmiştir.

12

Yıldız’dan Umutları Bitiren Açıklama: Madende İşçi Kalmadı, Ölen Sayısı 301

Resim 5.Yıldız’dan Umutları Bitiren Açıklama18 Mayıs 2014, Pazar( zaman.com)

Türkiye’yi yasa boğan facianın yaşandığı madende arama ve kurtarma çalışmaları

tamamlandı. Daha önce “Maksimum 302 işçi kardeşimizi kaybetmiş olarak burayı kapatırız.”

diyen Enerji Bakanı Taner Yıldız, hayatını kaybedenlerin sayısını 301, kurtarılanları ise 485

olarak açıkladı.

……Maden felaketinde beşinci gün geride kaldı. Türkiye’nin yüreğine sızlatan faciada

umutları söndüren açıklama dün geldi….Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız,

çalışmaların sona erdiğini açıkladı. Buna göre, 301 maden işçisi karbonmonoksit gazından

zehirlenerek feci şekilde hayatını kaybetti. Kurtarılan 485 maden işçisinden bir kısmı ise

yaralı olarak maden ocağından çıkarıldı.

….. Bakan Yıldız, saat 17.00 sularında tekrar kameraların karşısına geçti. Facianın kendileri

için ‘çok acı bir tecrübe’ olduğunu ifade ederek, yapılan kurtarma çalışmalarını anlattı.

Kurtarma faaliyetlerinin ardından bölgeyi hemen terk etmeyip, ailelerin yanında olacaklarını

dile getirdi. Savcıların da olayın gerçek nedenini araştıracaklarını vurguladı. Bakan, daha

sonra soruları cevapladı……İçeride kurtarılmayı bekleyen herhangi bir işçi bulunmadığını da

kaydeden bakan, madenin kapanıp kapanmayacağı ile ilgili kararı kendisinin veremeyeceğini,

hukuki sürecin devam ettiğini vurguladı. 301 işçinin tamamının kimlik tespitinin yapıldığını

da söyleyen Yıldız, başka bir soru üzerine şöyle konuştu: “Buradan çıkan kömür sanayiye,

evlere ve elektrik üretimine gidiyor. Bizim yerli kömür üretebiliyor olmamız lazım.

Yerli kömürden elektriği üretebiliyor olmamız lazım. 2 milyon aileye fakir fukaraya

13

kömür dağıtıyoruz. Nereden dağıtıyoruz bunları, buradan çıkan kömürlerle

dağıtıyoruz.” Bakan Yıldız’ın açıklaması kurumsal savunma teorisi farklılaştırma mesaj

stratejilerinden aşkınlık taktiğine uymaktadır. Madenin kömür çıkarma işinin yüksek

amaçlara hizmet ettiğinden bahsedilerek olayın vahameti unutturulmaya çalışılmıştır. Aynı

söylem imaj restorasyon teorisi olayın saldırganlığını azaltma mesaj stratejisinin

aşkınlık taktiği ile de örtüşmektedir.

18 Mayıs 2014

Resim 6. Faruk Çelik

Manisa il merkezinde oluşturulan Kriz Masası’nda basın toplantısı düzenleyen Bakan Faruk

Çelik, SGK bünyesinde şehitlerle ilgili 3 işlem yaptıklarını söyledi. Çelik, “Bunlardan

birincisi hiçbir şarta bağlı kalmaksızın ölüm gelirinin bağlanmasıdır. İkinci olarak ölüm aylığı

bağlanması çalışmasıdır. Üçüncü olarak şehitlerimizin hak sahipleriyle ilgili bir defaya

mahsus olmak üzere 415’er TL cenaze yardımı ödenmesi yapılacaktır. Bütün bu hizmetleri

Sosyal Hizmetler Kurumu, Manisa İl Müdürlüğü çerçevesinde gerçekleştiriyor. Oradaki il

müdürlükleri ile irtibatlı olmak üzere, şehit hak sahiplerinin evlerine gidilerek, burada yapılan

işlemler, kendi oturdukları meskenlerde, kendilerine teslim edeceğiz.” dedi. Şehit

vatandaşların ailelerine teslim edilmesinden hemen sonra gelen bu açıklama durumsal kriz

iletişimi teorisi yeniden inşa etme mesaj stratejilerinden tazminat taktiğine uygundur.

Ölen vatandaşları geri getirmeleri mümkün olmadığı için yapılabilecek en doğru davranış

geride kalanların maddi manevi her türlü istek ve ihtiyaçlarını karşılamaktır.

14

Resim 7.Soma'da Ölenlerin Ailelerine 154 Bin 450'şer Lira Ödenecek

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan , partisinin grup toplantısında Soma’daki maden faciasında

ölenler ve aileleriyle ilgili son durumla ilgili bilgi verdi. Soma’daki madencileri de içeren

yasal düzenlemeleri Meclis tatile girmeden tamamlayacaklarını açıklayan Erdoğan “ Soma’da

elim maden kazasının ardından devletimiz imkanlarını seferber etti. Milletimiz örnek bir

dayanışma sergiledi. Şu an itibariyle 301 madencimizden 234’ünün yakınlarına aylık bağlama

işlemleri SGK tarafından tamamlanmış durumda. 67 madencimizin yakınları mevcut yasadan

dolayı bundan yararlanamıyordu, şimdi aylık bağlama imkanı getiriyoruz. Bu tasarıyla

madenci şehitlerimizin SGK’ya olan her türlü borçlarını siliyoruz.

Ölüm aylığı için gerekli olan 5 yıl sigortalılık ve 900 gün prim ödeme şartını kaldırıyoruz.

Anne ve babalar için muhtaçlık kriterini de kaldırıyoruz. Şehit madencilerinin bir yakınının

kamuda istihdamını sağlıyoruz. Kazanın meydana geldiği işletmede şehit olan 301

madencimizin 630 yakınına ve o işletmenin sigortalısı toplam 2640 madencimize 6 ay

boyunca net ücretleri kadar ücret, bu hafta içinde İŞKUR tarafından ödenmeye başlanacak”

dedi(radikal.com.tr)

“Eynez Atabacası ve Işıklar Maden işçilerinde çalışan madencilerimize 3 ay boyunca

işletmenin ödeyemediği işleri İŞKUR tarafından ödenecektir. Bu tasarıyla madende çalışan

kardeşlerimiz için önemli düzenlemeler getiriyoruz. Madencilerimize asgari ücretin iki

katından az ücret ödenemeyecek. Yer altında çalışmadıkları resmi tatil, hafta tatili, izin ile

15

yıpranma payı veriyoruz. Madencilerimiz için 55 olan emeklilik yaşını 50’ye düşürüyoruz.

Böylece madencilerimiz yıpranmayla birlikte 43 yaşında emekli olabilme imkanına

kavuşuyor."

Maden işçilerimize fazla çalışma yapılamayacak. Fazla çalışma yaptırılırsa mesai ücretleri

yüzde 100 artırılarak ödenecek. Yıllık ücretli izin sürelerini de 4’er gün artırıyoruz. Milletçe

hepimizi hüzne boğan 301 işçi kardeşimizin hayatını kaybettiği Soma maden faciasının

üzerinden iki ay gibi bir süre geçti. İnsanımızın hayır severliği sayesinde yardım hesabında

toplanan miktar 46,5 milyon liraya ulaşmış bulunuyor. Nakdi yardımlar içerisinde 16,8

milyon liralık yardım miktarıyla en büyük katkıyı yapan Türkiye Odalar ve Borsalar

Birliği’ne teşekkür ediyorum. Birer konut bağışlayan Doğuş Holding’e, ikinci bir konut

bağışlayan Gaziantep Organize Sanayi Odası'na teşekkür ediyorum. bu madenci kardeşlerimiz

434 evlat bıraktılar. Eğitim çağında olan, yeni doğanlar da dahil 389 çocuğumuz ve gencimiz

bulunuyor. Eğitim hayatları boyunca burs sağlama vaadinde bulunan vakıflara teşekkür etmek

istiyorum.”

“Yardımların nasıl değerlendirileceği konusunu da dün karara bağladık. Bugün bu kararımızı

sizlerle paylaşmak istiyorum. Nakit yardım hesaplarında toplanan 46,5 milyon lirayı. Hayatını

kaybeden 301 işçimizin ailelerine 154’bin 450’şer lira olarak paylaştırıyoruz. Yani yakınlarını

kaybeden her bir aileye 154 bin 450 lira ödeme yapacağız. Ailelerine kendi barınma

ihtiyaçları için, sabit gelir kaynağı oluşturmak üzere, toplam 2’şer adet konut yaptırılacak.

Camisi, okulu, parkı bulunan siteler şeklinde tasarlanıyor. Konutlar Doğuş holding tarafından

inşa edilirken, Gaziantep Sanayi Odası TOKİ tarafından yapılacak. Babalarını kaybeden

çocuklara eğitim hayatları boyunca MEB koordinasyonunda vakıf ve derneklerimiz tarafından

burs sağlanacak. Gençlik ve spor bakanlığımız, bu çocuklarımıza burs ve yurt konusunda

öncelik tanıyacak. Yardım kampanyamızı sonlandırdığımızı ifade etmek istiyorum.”

(radikal.com.tr)

Krizin iki ay sonrasında yapılan bu açıklama, durumsal kriz iletişimi teorisi yeniden inşa

etme mesaj stratejilerinden tazmin taktiğini yansıtmaktadır. Kurum itibarını onarmak için

söylenen sözler ve yapılan eylemlerde olaydan etkilenenlerin yararı gözetildiği ve

önemsendiği zararlarının karşılanacağı gösterilir. Bu şekilde krizin kurum itibarı üzerindeki

olumsuz etkileri azaltılmaya çalışılır (Çakır, 2014:98).

16

3.2.Soma Holding’in Kriz İletişimi Teori ve Mesaj Stratejileri

Resim 8.Soma Kömür İşletmeleri İnternet Sitesini Kapattı

14 Mayıs 2014

Trafo patlamasıyla 200'den fazla işçinin yaşamını yitirdiği madenin işletmecisi Soma Kömür

İşletmeleri A.Ş. www.tilaga.com.tr. adresli internet sitesini kapattı.

Şirket, ana sayfada sadece madende meydana gelen yangına ilişkin bir basın açıklaması notu

ekledi. Sitede sadece bu açıklamaya erişilebiliyor. “Soma Kömür İşletmeleri A.Ş." imzalı

basın açıklamasında, "Manisa Soma'da bulunan kömür ocağımızda trafo patlaması nedeniyle

çıkan yangın sonucu elim bir kaza yaşanmıştır. Kazanın nasıl gerçekleştiğine dair inceleme ve

araştırmalar başlatılmıştır ama birinci önceliğimiz içerideki çalışanlarımızın bir an önce sağ

salim kurtarılması; sevenlerine, ailelerine ve bizlere kavuşturulması yönündedir. Yaşanan tüm

gelişmeler an be an kamuoyu ile tarafımızdan paylaşılacaktır. Bu elim kazada ne yazık ki

hayatını kaybeden çalışanlarımız olmuştur. Vefat eden çalışanlarımıza Allah'tan rahmet,

milletimize ve ailelerine başsağlığı ve sabırlar dileriz." Denildi ( zaman.com.tr)

Soma Holding’den gelen açıklama yazılı olması sebebiyle iki yönlü simetrik modele imkan

sağlamamaktadır. Çok basit genel bir açıklamadır. Kriz kaza sonucu ortaya çıktığı için kriz

iletişimi teorilerinden biri olan imaj restorasyon teorisi mesaj stratejilerinden sorumluluktan

kaçınma stratejisinin kaza taktiği kullanılmıştır diyebiliriz.

15 Mayıs 2014

Facianın yaşandığı Soma Kömür İşletmeleri, olaya ilişkin yazılı açıklama yaptı.

Ölenler için ‘derin üzüntü’ duyulduğu belirtilen açıklamada “450’ye yakın çalışanımız

kurtarılmış, içlerinden 80 çalışanımızın tedavileri Soma, Manisa, İzmir ve Balıkesir’deki

hastanelerde sürmektedir.” denildi. Madende çıkan yangının sebebinin henüz tespit

17

edilemediği kaydedilen açıklamada şu ifadelere yer verildi: “Yangın tamamen kontrol altına

alındıktan sonra sebebiyle ilgili açıklama yapılabilecektir. Yangına sebebiyet verdiği iddia

edilen trafoyla birlikte, tüm malzeme ve ekipmanlar teknik olarak en üst düzeydedir.

Maden ocağımız her 6 ayda bir düzenli olarak devletin ilgili kurum ve kuruluşları

tarafından denetlenmektedir. Son denetim mart ayında gerçekleşmiştir. Geçmiş

dönemlere ait herhangi bir kapatılma cezası alınmamış, ciddi bir kaza yaşanmamıştır.”

Bu açıklama durumsal kriz iletişimi teorisinin destekleme mesaj stratejisinin hatırlatma

taktiğidir. Halka kurumun geçmişteki iyi işleri anlatılarak hedef kitlede kuruma karşı önceden

var olan iyi niyeti harekete geçirilir. Böylelikle kurum ile hedef kitle arasındaki iyi ilişkiler

yeniden inşa edilmeye çalışılır.

16 Mayıs

2014

Resim 9. Alp Gürkan İlk Kez Konuştu

Soma faciasının yaşandığı Soma Holding basın toplantısı düzenledi. Toplantıya Soma

Holding Yönetim Kurulu Başkanı Alp Gürkan, Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü

Ramazan Doğru, İşletme Müdürü Akın Çelik ve şirketin İnsan Kaynakları Direktörü

Celalettin Gökaşan katıldı.

Toplantı yaklaşık iki saat sürdü.

Alp Gürkan: Acımız büyük ciğerimiz yanıyor. Tüm milletimizin başı sağolsun. Devlet

büyüklerimiz ilk günden itibaren tüm kurumları seferber etti. Üç günden bu yana hepimiz

18

uykusuzuz, güçlükle konuşuyoruz. Ben şu anda 76 yaşında olan bir jeoloji mühendisiyim. 49

yıldır bu işi yapıyorum. Maden işçiliği yapıyorum. 84’ten itibaren küçük bir kömür maden

işletmesini yaparak kömür madenciliğinde devam ediyorum. 84’ten bu yana kadar küçük

bir işletmeden 6.000 kişi civarında çalışan büyük bir işletmeler grubuna dönüştürdüm.

İşletme yapmış olduğum madenlerde hayat standartların yükselmesine kazaları en

asgariye çekmek için harcadım. Bugün hayatımın en büyük ızdırabını

yaşıyorum(hürriyet.com.tr)

Önceki gün yazılı bir şekilde başka bir iyi yönden bahsedilirken basın toplantısının ilk sözleri

de geçmişteki iyi işlere dem vurularak devam ediyor. Açıklama durumsal kriz iletişimi

teorisinin destekleme mesaj stratejisinin hatırlatma taktiğidir.

 2014’ten itibaren kısmen emekli olmayı düşünüyordum. Diğer maden yatırımlarını arkadaşlar

ehil bir şekilde götürüyorlar. Salı günü saat 15 civarında gelen bir habere inanamadım. Olması

imkansız bir şey söylüyorlardı. Trafo patlaması diyorlardı.

 Çalışanların çoğunu oğlum ve kardeşim gibi görüyorum. 3 gündür buraya geldim. Canım

yanıyor. İçim yanıyor. Benimle çalışan insanlar beni bilirler. Bunların bir çoğunun babası

benim yanımda çalışarak emekli oldular. Hiç birini onlardan ayırmadım.

Bu toplantıyı 2-3 gün sonra yapacaktım. Konuşmam ve hafızam hakikaten bulanıklık

içindeyim……

…..Soma Kömür İşletmeleri’nin Genel Müdürü Ramazan Doğru: 

- Öncelikle hepimizin başı sağolsun. Madende elim bir kaza yaşadık. 25 yıldır burada

çalışıyorum. Maden mühendisiyim. Bu kaybettiğimiz insanların çoğunu şahsen tanırım. Ve

çok büyük bir acı içindeyim.

- Bu işletme 1990 yıllarında TKİ tarafından kurulan bir işletmeydi. TKİ kamu bu işletmeyi

uzun yıllar çalıştırdı. Burayı tam mekanize olacak şekilde düşündüler. Dünyadaki en modern

sistem olarak dizayn ettiler. Bunun için Çin’den ekipler getirdi TKİ. Daha sonra burada

özelleştirme kapsamında ihale yapıldı. Bu ihaleyi 2006 yılında Park Enerji kazandı.

Duayenlerden biridir. O arkadaşlar iki sene çalıştılar. Ticari olarak Alp Bey’le anlaşarak TKİ

rızasıyla bir geri aldık burayı.

19

….. Bana ilk gelen bilgi ocakta trafo patladı göz gözü görmüyor dediler. Kimse bunu

bilemiyordu. Bu bilgi yanlış. Bizim trafomuz yangının başladığı yerden çok uzakta. Trafoyla

alakası yok. Şu an trafo sağlam…..

İşletme Müdürü Akın Çelik:

Öncelikle çalışan kardeşlerim arkadaşlarım beraber ekmek yediğimiz insanları kaybetmenin

üzüntüsünü yaşıyoruz. Sabahları hep toplanıyorduk. Şimdi ben 20 yıldır bu işi yapıyorum.

15 yıl iş güvenliğinde çalıştım. Yangın madencilikte olur. Bu teknik bir olaydır. Bir yangın

nasıl olur bunu biliriz. Bunu bir fiil yapan mühendislerim var. Kurtarmanın her aşamasında

buradaydım. Madencilikte yangın basitte söndürülebilir. Yangın olan bölgeyi külle

doldurmaktır. Biz 20 milyon liralık malzemeyi 3 defa gömdük. 

……….-Önceliğimiz insanları çıkarmak. Bütün ocaktaki kablolar yanmaz. Çok yangın

gördüm 20 yılda 1 arkadaşımı bırakmadım. Öncelik insanları çıkarmaktı. Kendi hayatımızı

tehlikeye atarak yaptık bunları. 500 kişilik kaçış odamız var. Bu bizim bölgemizden uzaklaştı.

Kaçış odaları küçüktür. Daha büyük yerler yapmamız gerekiyor. Olay 3-5 dakika içinde

gerçekleşti. Yüksek bir gaz hemen 5 dakikada doldurdu ortalığı. Toplam yer altında 787 kişi

vardı. Çıkış noktası ile gazın çıkışı 5 dakikayı buldu(hürriyet.com.tr)

-Oksijen maskeleri işçilerin çoğunda vardı. O maskelerin çoğu kontrol ediliyor. Gramaj

tartımı su tartımı yapılıyor.

- Yoğun duman işçilerin yollarını kapattı. Görüş mesafesi düştü. Olayın sıkıntısı buradan

kaynaklandı. Görüş mesafesi 0’a düştü.

- Biz kazanın neden gerçekleştiğini bilmiyoruz. Sıkıntıyı bilmiyoruz.  Hiçbir ihmalimiz yok

bu olayda. Canla başla çalıştık. 20 yıldır madenciyim.

Açıklamaların genelinden alınan mesaj olayın elim bir kaza olduğu ihmalin söz konusu

olmadığı ve geçmişte çok iyi işler yapıldığına odaklanmaktadır. Bu tarz söylemler durumsal

kriz iletişimi teorisinin destekleme mesaj stratejisinin hatırlatma, göze girme ve kurban

rolü taktikleridir.

- Yangın başladığında kaç kişi vardı aşağıda. 363 kişiyi ben bir yerde topladım. Ve orada isim

alarak bunları listeledim. Bunun haricinde 122 kişi ambulanslarla yakın hastanelere sevk

20

edildiler. Şu an 284 arkadaşımızın vefat etti. 18 kişi şu an içeride. 

Bütün sensörlere gelen veriler toplanıyor. Savcılık buna el koydu.

İnsan Kaynakları Müdürü Celalettin Gökaşan:

- 15 yaşında Kemal Yıldız diye biri yok diye biliyordum ben. En son çıkan arkadaşımız

Cemal Yıldız. 19 yaşındadır. Müfettiş beylere de bunu takdim ettim. Bir tane yabancı

uyruklu, bir tane 18 yaş altında ve 1 tane taşeron işçisi yok bu kurumda. Taşeron

uygulaması yoktur. 2941 işçisinin tamamı Soma kömürlerinin işçisidir. Ekip başları

vardır. Onlara taşeron diyorlarsa bilemem. Ekip başları vardır.

Burada yapılan suçlamalara yönelik kriz iletişimi mesaj stratejilerinden inkar yolu

seçilmiştir.

YAŞAM ODASI VAR MI? YOK MU?

Çelik, yaşam alanları ile ilgili gazetecilerin ısrarlı sorularına ise önce net bir yanıt veremedi.

Hatta yabancı gazeteciler de İngilizce ve Fransızca olarak bu soruları tekrarladı. Aşağıda bir

yaşam odası yukarıda da bir kaçış odası olduğunu ancak bunun direk yer üstüne bağlandığını

söyleyen Çelik, 'gazetecilerin 1 kaçış odası mı var' şeklindeki ısrarları üzerine 'evet 1'

dedi.  Soma Kömür İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru ise aşağıdaki üretim

alanı için bir yaşam odası hazırlığının devam ettiğini belirtti. Doğru, "Biz yaşam odasını

en yoğun çalıştıkları yerde kurduk yaşam odasını. Daha sonra biz yukarılara ve

aşağılara geçtik. Bizim buradakini söktük burada yeni bir oda hazırlıyoruz. 18-24 saat

arasında cevap veriyor. Yaşam odasını sökmüştük, yoktu. Madende o an yaşam odası

yoktu" dedi.  

Arkadaşlarımın bir sene önce çalışma alanlarında yapılan bir odadır yaşam odası. Bu odalar

anataşın içinde yapılacak. Eğer kömürün içinde yaparsanız. Bir yangında odanın içinde olan

insanlar yanar. Taşlı bölgede yaşam odası yapmamız gerekir. Esas üretim alanı olmadığı için

ana taşa girilerek yapılıyor bu yaşam odası. Yaşam odası hemen her yere yapılamaz. Kömür

madeninin içine yapamazsınız. Civara yapabilirsiniz. Yaşam odasının Türkiye’de hazırlığını

yapmak da maden içinden geçerek olur. Madenin içinden geçiyor. Tünel sürerek yapılır.

Oraya gitmeden oda yapsanız ne olur. Yaşam odası üretimin ağır olduğu yere yakın

yapılır. Buradaki odanın hiçbir ehemniyeti yok. Alt tarafta hazırlık yapılıyor şu an. Bu

21

kaza üç ay dört ay sonra olmuş olsaydı. Bu insanlar kurtulacaktı yaşam odası olduğu

için.

Yaşam odası sorularına çelişkili cevaplar verilerek kriz yönetimi açısından hatalar

yapılmıştır.

….ALP GÜRKAN: Ben bütün bu insanların hep yanında oldum. Rakam olarak demiyorum.

Şu anda benim İstanbul’a vermiş olduğum talimat. Kanuni haklarının dışında bu

arkadaşların kendilerine uzun sürekli olarak her türlü ihtiyaçları tahsil ev, karşılanmak

üzere bir proje için yetkili arkadaşlara talimatım var. Ben rakam veremiyorum şu anda.

Kapsamlı bir iş. Bunların çocuklarının tahsillerinin sürekli sağlanması için bir vakıf

kurulacak. Bu insanların sosyal durumlarını bilmiyoruz. İnceleyeceğiz. Daha sosyal bir

hayata kavuşturacağız insanları (hürriyet.com.tr)

Alp Gürkan’ın açıklaması durumsal kriz iletişimi teorisi yeniden inşa etme mesaj

stratejilerinden tazmin taktiğini yansıtmaktadır.

ALP GÜRKAN: 

Bu işletme belirli bir zaman sonra iş güvenliği müfettişleri tarafından incelenecektir. Yine

resmi makamların önereceği bunu tekrardan inceletecektir. Bu rapor şirketin ne kadar kusurlu

olduğunu söyleyecek. Çalışma Bakanlığı’nın çalışmalarını yakından takip etmek istiyorum.

İşletmenin içinde doğan bir ihmal varsa. Bir eksiklik varsa. Bunun ben takipçisi olacağız.

Benim gördüğüm kadarıyla bu bir kaza. Ben ocağa inmedim.

Eksikliklerini tamamlayıp madeni işletmeye devam edeceğiz

Çalışma Bakanlığı’nın müfettişleri inceleyecekler. Ramazan Bey’in ve Akın Bey’in

geçerliliği yok benim için. Her ay buraya çalışma bakanlığının müfettişleri geliyor. İş

güvenliği uzmanının kendi sorumlulukları var.  Ben 15 yıl çalıştım iş güvenliği alanında.

Bütün raporlar savcılıkta hepsini değerlendirecekler……

Soma Holding basın toplantısında yapılan son açıklamalar ise imaj restorasyon teorisi

sorumluluktan kaçınma mesaj stratejisinin kaza taktiğine uymaktadır.

22

Sonuç

Soma Maden Faciası madencilik tarihinin en kötü kazalarından biri olduğu kadar kriz

yönetimi açısından da en kötü yönetilmiş krizlerden birine örnek gösterilebilir. Bilgi akışı

hızla sağlanamamış ve kaos ortamı oluşmuştur. Faciada maden içerisinde bulunan kişilerin ve

yaşamını yitiren kişilerin sayısı hakkında netlik olmaması çeşitli spekülasyonlara yol açmıştır.

Soma Holding’in yöneticilerine nazaran hükümet daha çok bu krize sahip çıkmış ve

yönetmeye çalışmıştır.

Açıklamaların sonucunda kriz sözcülerinin çoğunluğunun iki konuda fikir birliğinde olduğu

ve benzer açıklamayı yaptığı gözlemlenmiştir. Hükümet ve Soma Holding sözcülerinin fikir

birliği yaptığı birinci konu Soma Holding’in başarılı bir maden işletmesi olduğudur. Bu da

kriz iletişimi teorilerinden durumsal kriz iletişimi teorisi destekleme mesaj stratejisine

karşılık gelmektedir. İkinci konu ise yaşanan kaza daha önce hiç görülmemiş elim bir

kazadır ve bu olayda zarar gören kişilerin yaralarının sarılması için halkımızın desteği de

alınarak hareket edilmesi yönündedir. Bu açkılamalar ise genel olarak durumsal kriz

iletişimi teorisi yeniden inşa etme mesaj stratejisinin tazmin taktiğidir.

Çakır’a göre durumsal kriz iletişimi teorisi kuruma yüklenen kriz sorumluluğu arttıkça kriz

yöneticileri uyumlandırıcı kriz tepki stratejilerini daha yoğun kullanmak zorunda olduğunu

savunur ve durumsal kriz iletişimi teorisine göre kriz sorumluluğu yüklemelerine ve

dolayısıyla itibara yönelik tehditin boyutları açısından üç tip kriz vardır: Hafif orta ve ağır

krizler.

Soma maden faciası gibi ağır itibar krizlerinde ‘yeniden inşa’ ve itibarı güçlendirici uygun

diğer stratejilerin sağlam bir kombinasyonu gerekir. Bu krizde görüldüğü üzere ‘yeniden inşa’

ve destekleme mesaj stratejisi kullanılmıştır. Destekleme mesaj stratejisi her durumda

başvurulabilecek diğer stratejileri destekleyici bir stratejidir (Çakır,2014:100)

23

Kaynakça

ADVAN, Aslı Aydemir (2014) İstanbul Üniversitesi, Doktora Öğrencisi 3. Uluslararası İtibar Yönetimi Konferansı ,13-14 Kasım 2014-İstanbul

ÇAKIR, Vesile (2014), Kriz İletişimi Teorileri, Kriz Yönetimi İletişimsel Temelde Çözüm

Odaklı Stratejik Yaklaşımlar, Der.: Mustafa Akdağ ve Ümit Arklan, Literatürk Academia

Yayınları,2014, ss.67118, Konya.

TBB, (2014) Türkiye Barolar Birliği, Soma Maden Faciası Raporu, Türkiye Barolar Birliği Yayınları : 269 ,Kasım 2014, Ankara

 

Url

(hürriyet.com.tr) http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/26429489.asp

(radikal.com.tr)http://www.radikal.com.tr/arama/aranan=soma&siralama=tarihe_gore_azalan-

79/

(zaman.com) http://www.zaman.com.tr/gundem_somada-olu-sayisinin-artmasindan-endise-

ediliyor_2217312.html

http://www.zaman.com.tr/gundem_soma-komur-isletmeleri-internet-sitesini-

kapatti_2217262.html

http://www.zaman.com.tr/gundem_erdogan-bunlar-olagan-seyler_2217300.html

http://www.zaman.com.tr/gundem_basbakanlik-musaviri-madenci-yakinini-

dovdu_2217827.html

(wikipedia.org) http://tr.wikipedia.org/wiki/Soma_Holding

24