krishi jagran punjabi magazine january 2016

70
fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek; eh j?< iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhe rK dh d[ZX nt;Ek fet/I tXkJhJ/ i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD ;kb 18 ^ nze 1 ^iBtoh 2016 ^ o[gJ/ 35 www.krishijagran.com ISSN 2455-1112 fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek; eh j?< iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhe rK dh d[ZX nt;Ek fet/I tXkJhJ/ i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

Upload: krishi-jagran

Post on 25-Jul-2016

221 views

Category:

Documents


5 download

DESCRIPTION

Krishi Jagran, India's No.1 (Agriculture Media Group) How to grow more agri-production with latest scientific methods Events, news, information, product- launch, sports, politics, Entertainment etc. Right choice for agriculture fraternity

TRANSCRIPT

Page 1: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek; eh j?<

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhe

rK dh d[ZX nt;Ek fet/I tXkJhJ/

i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD;kb 18 ^ nze 1 ^iBtoh 2016 ^ o[gJ/ 35www.krishijagran.com

ISSN 2455-1112

fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek; eh j?<

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhe

rK dh d[ZX nt;Ek fet/I tXkJhJ/

i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

Page 2: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 3: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 4: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 5: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 6: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBe

fBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb

n?wH ihH tk;B

ekoiekoh ;zgkde� vkH e/H hHuKvhN

oftzdo s/tfsnk

uzdo w’jB

;jkfJe ;zgkde vkH ;zrhsk ;’Jh

;zgkdeh e'nkovhB/No ;zi/ e[wko

wkoehfNzr j?v ghHn?;H;?Bh

wjkgqpzXe� � cojk ykB

;hBhno eko;gkv?IN o{ph i?B

gZsoeko fJwokB ykB

wBhF u”jkB

;hBhno gqpzXe e/Hi/H ;oZfBnk

� � ;kok ykB

nc;kBk wfbe u[zeh G{Nhnk g{Bw ftFFteowk

rhsk okts fozeh g[zvho ;Bhnk wjkiB fPckbh wjkiB beFwh gKv/ g{Bw gqXkB n?rB; w?oh o/ub M/ftno j/wk Fowk gqhsh ujkB ezuB f;zx fofsek oki{ i?B/N ikB;B oiBh e[wkoh feqFwk bjo/

whBk gKv/

ftek; fsnkrh

gqpzXe gq;ko� � fBFKs Nke

;jkfJe gqpzXe� uzdo d/t GZN

� � gtB nkir/

� � Bo/Ido F/oNkN/

fFteKs T[gkfXnkJ/

� � nkoHn?BH u'p/

gqFKs Fowk

ntBhF Fowk feqPB fpjkoh

okj[b f;zx

ni/ e[wko

;[e[wko dbkJh

npd[; ;ws

rhsk okts

fozeh g[zvho

no[Dk ikBk

jowBgqhs f;zx ezr

nekT{IN; e/HphHfJzdok

fvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko

w'fBek wbj'sok

:'r/F e[wko

ezwekih ;jkfJe�� d/t/Ido f;zx

okj[b

� � gq/w e[wko

� � oziBlaiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa

Lokeh ,e-lh- Mksfefud ,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-

Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301]

ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek

o"kZ 18 vad 1 tuojh 2016 #i;s 35MAC KRISHI JAGRAN

sseok

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web : www.krishijagran.com

dqy ist 70

06 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

www.krishijagran.comsseok

SubscribeKrishi Jagran Magazine

Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu, Assamese & English

Nishant Taak Mob: 09953756433

y/sh ;wkuko HHHH10

ਕੰਪਨੀ ;wkukoHHHH22

feqFh ftu io{os j? nkX[fBe T[geoDK

dhL w{oshHHHHHHHHHH32

s&l ikswn: s. hrjIq isMG..HHHH34

gokbh ~ ;kVBk fJe

ck;N ns / ;;sk nkgFB

go eh fe;kBK ~ fJ;dk

di{ k gfjb { gsk j<? HHH38

Gr dIAW C`qW au~qy vI sMBv hY GrylU

bgIcI......HHH..HHH..40

i”I d/ gqw[Zy o'rK dh

o'eEkw......HH...HHHH43

iho' fNb ;hv ns/

coNh-fvqb T[sw

seBhe.....HHH.HHH.HH44

vDyry JwV leI

tmwtrW dI kwSq

dy au`nq qrIky....49

rK dh d[ZX nt;Ek

fet/I tXkJhJ/...HHH.HH51

fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek;

eh j?<..HHH.HHH.HHH.54

ykDk^yIkBk..HHH58

;/jsHHH.HHH.HHH.HHH.H60

y/b irsHHHHHH.HHH62

okiBhshHHHHHHH.HHH.HH64

fcbwh d[BhnkHHHHHH.HHH.HH66

Page 7: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 8: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;zgkdeh

n?ZwH;hH v'wfBe&Email: [email protected]

}ko ns/ pk}koK s'I ;zt/dBFhb ikDekohnK

fe;kBK ~ T[jBK dh T[gi bJh p/jso w[Zb

dtkT[D ftu ;jkfJe j' ;edhnK jB. fJ;d/

bJh ;oeko fJe okFNoh feqFh pkiko dh

;EkgBk eoB dh :'iBk pDk ojh j? fijVh

fe;kBK ~ Jh-wkoehfNzr d/ ifoJ/ fe;/ th pkiko

ftu T[jBK dh T[gi ~ t/uD d/ ekfpb pDkJ/rh.

fJbkfenK ftu w'pkfJb ns/ eB?eNhftNh

dh ewh dh ;wZf;nk ~ d{o eoB bJh feqFh

wzsokb/ B/ w'pkfJb gb/Nckow d/ ifoJ/ nkgDhnK

;G ;/tktK ~ T[gbpX eokT[D dk c?;bk ehsk

j?. d' eo'V s'I finkdk fe;kB c;bK ns/ w”;w d/

pko/ ftu n?;n?wn?; fdFk-fBod/F gqkgs eoB

bJh @n?wfe;kB g'oNb# d/ T[g:'r bJh wzsokb/

d/ Bkb ofi;Nov j' u[e/ jB.

wzsokb/ B/ fe;kBK ~ nfXeko ;zgzB pBkT[D

bJh eJh w'pkfJb n?gbhe/FB bKu ehs/ jB.

c;b phwk n?gbhe/FB fe;kBK ~ phwk eto T[;

s/ bkr{ j'D tkbh gqhwhnw d/ pko/ ftu ikDekoh

d/D ftu wddrko j't/rk. @n?roh wkoehN

w'pkfJb# fe;kBK ~ 50 feb'whNo d/ ck;b/ ftu

wzvh ftu c;bK d/ pkiko w[Zb ~ gqkgs eoB ftu

;eFw pDkJ/rk.

phs/ ;kb brGr 9 okiK B/ ;'ekrq;s

fifbnK dh x'FDk ehsh j?. fJj jB- eoBkNe,

Ssh;rV, wZX gqd/F, wjkokFNo T[vhFk, nKXok

gqd/F, T[so gqd/F, sbzrkBk ns/ Mkoyzv.

sfwbBkv{ ftu finkdkso fib/ sK fJ; ;kb jV

Bkb p[oh soQK gqGkfts j'J/ jB. 2014-15 d/

d”okB th jfonkDk, wjkokFNo, eoBkNe ns/

nKXok gqd/F d/ eJh fib/ ;[e/ dh ug/N ftu oj/

;B. ;fEsh s/ ekp{ gkT[D bJh ;oeko B/ 500

1818YEARS1818

(1999-2015)

arming Comg F muin nrv ite yS

www.krishijagran.com;zgkdeh

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com � �

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroDThe Pulse of Rural India

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

Jh-wkoehfNzr d/ ifoJ/ fe;/ th pk}ko ftu fe;kB T[gi t/uD d/ ekfpb

eo'V o[gJ/ dh okFh d/ Bkb fJe w[Zb ;fEoheoD e'F dh ;EkgBk ehsh

j?. fJ; ;kb e[M czv nfij/ okiK ftu dkbK dh ;pf;vh gqkgs fteoh

bJh ikoh ehs/ rJ/ ;B, fijBK B/ ;kotifBe tzv gqDkbh d/ bkG gqkgs

eoB tkfbnK ~ feckfJsh doK s/ dkb w[jZfJnk eokT[D bJh ekYeko

:'iBktK gq;s[s ehshnK ;B.

fJj t/yd/ j'J/ fe 2015-16 bJh T[sgkdB nB[wkB jkb/ th

2013-14 dh pzgo c;b d/ w[ekpb/ xZN j?. ;oeko B/ nojo ns/

T[Vd dkbK bJh 1H5 bZy NB dk pco ;Nke fJeZmk eoB dk c?;bk

ehsk j?. fJ;~ pkiko doK s/ f;ZX/ fe;kBK d[nkok gqkgs ehsk ikJ/rk.

;[Ze/ dh go/FkBh ~ xZN eoB bJh ;oeko B/ eJh edw u[Ze/ jB

fijBK ftu'I e/tb 33 ch;dh dh s[bBk ftu j[D 50 ch;dh se BFN

c;b y/so s/ ftuko eoBk ns/ okjs okFh ftu 50 dk tkXk eoBk

Fkfwb j?.

dZf;nk iKdk j? fe wjkokFNo d/ wokmtkVk y/so, fijVk fgSb/

uko ;kbK s'I ;[Ze/ dh wko MZb fojk j?, ftu fJ; ;kb go/FkB fe;kBK

d[nkok ;G s'I finkdk nksw jZfsnk ehs/ ikD dh ypo nkJh j?. e/Ido

;oeko B/ wjkokFNo ~ 3050 eo'V o[gJ/ dh ;[Zek okjs okFh w[jZfJnk

eokJh j?. wZX gqd/F ~ 2033 eo'V o[gJ/, eoBkNo ~ 1540 ns/

SZsh;rV ~ 1672 eo'V o[gJ/ dh ;[Zek okjs okFh w[jZfJnk eokJh

ikJ/rh. e/Idoh y/shpkVh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ ;[Zek okjs okFh d/

;[;s n?eFB bJh ns/ wzr n?gbhe/FB G/iD ftu d/oh bJh okiK ~

f}zw/tko mfjokfJnk j?, fi;d/ ekoB fe;kBK dhnK go/FkBhnK tXhnK.

xZN T[sgkdesk dh ;wZf;nk ~ d{o eoB bJh ;oeko B/ tZv/

g?wkB/ s/ fwZNh dh ;/js ekov :'iBk bkr{ ehsh j?. fJ; :'iBk dk beF

nrb/ fszB ;kbK ftu 14H40 eo'V fe;kBK ~ ekov w[jZfJnk eokT[Dk

j?. ;oeko B/ fJ; gfo:'iBk bJh 568H54 eo'V o[gJ/ tzv/ jB. fJj

ekov fe;kBK ~ T[;dh fwZNh ftu g”Fesk dh ewh ns/ T[otoe d/

T[g:'r Bkb ;zpzfXs nB[wkB gqkgs eoB d/ ekfpb pDkJ/rk. fe;kBK ~

fJ;d/ sfjs fJe ;bkj th fdZsh ikJ/rh fe fe; c;b s/ fezBh wksok

ftu T[otoe nkfd dk T[g:'r ehsk ik ;edk j?.

pk

08 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 9: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 10: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

FNoh feqFh wzvh :'iBk y/sh bJh r/w

u/Iio ;kfps j' ;edh j? fi; Bkb d/F d/ fe;kB Bk f;oc nkofEe o{g Bkb wip{s j'Dr/ ;r'I y/shpkVh d/ ftek; dh do ftu th tkXk j't/rk. e/Idoh wzsoh wzvb B/ phs/ toQ/ i[bkJh ftu 200 eo'V o[gJ/ d/ piN Bkb

nkBbkfJB okFNoh feqFh :'iBk ;Ekfgs eoB dh wzi{oh fdZsh ;h.

y/shpkVh wzsoh okXk w'jB f;zx B/ fejk fe nrb/ ;kb se d/F dhnK gqw[Zy 200 wzvhnK dk B?Ntoe fsnko j' ikJ/rk. gkfJbN gfo:'iBk d/ nkXko s/ ngq?b s'I e[M wzvhnK ftu nkBbkfJB eko'pko F[o{ ehsk ik ;edk j? fi; Bkb nkBbkfJB gb/Nckow d/F Go ftu 585 E'e pkikoK ~ Fkfwb eoB s/ }'o d/t/rk. fJ;dk we;d fe;kBK ~ T[jBK dh T[gi t/uD bJh finkdk nkgFB w[jZfJnk eokT[Dk j?. fJ; :'iBk d/ sfjs 30 f;szpo 2016 se 200 wzvhnK F[o{ ehshnK ikDrhnK. okFNoh feqFh pkiko ;Ekfgs eoB d/ wkwb/ ftu j'J/ ftek; d/ pko/ ftu ;fwsh ~ ;zp'fXs eod/ j'J/ okXk w'jB f;zx B/ fejk fe pkeh wzvhnK ~ fJ; :'iBk ftu pknd ftu Fkfwb ehsk ikJ/rk.

os ftu fJzNoB?FBb g/go

efwT{fBNh (nkJhHghH;h) dh 43thI

;kbkBk p?me j'Jh fi; ftu nkJhHghH;h

B/ fJe fog'oN g/F ehsh. fog'oN ftu

fejk fe ;kb 2016 ftu d[fBnk ftu

ekbh fwou dk T[sgkdB 6000 NB

tXD dk nzdk}k j?. nkJhHghH;h d/

nB[;ko ekbh fwou dk T[sgkdB tXD

ftu w[Zy G{fwek ftnsBkw dh j't/rh.

;kb 2015 ftu ekbh fwou dk

rb'pb T[sgkdB 3,25,033 NB ;h

fi; dk 2016 ftu tXe/ 3,26,063

NB se gj[zuD dk nzdk}k j?. ekbh ns/

;c/d fwou dk e[b T[sgkdB

4,07,158 NB s'I tX e/ 4,13,713

NB gj[zuD dk nB[wkB bkfJnk frnk

j?. nkJhHghH;hH dk efjDk j? fe

ftnsBkw ftu BthI c;b dk ;kb ftu

T[sgkdB 1H40 bZy NB ofjD dk

nzdk}k j? fi; ftu ekbh fwou dk

T[sgkdB 20 j}ko NB j't/rk id fe

pkeh dk ;c/d fwou dk j't/rk. T[E/ jh

;kb 2016 ftu Gkos ftu ekbh fwou

dk T[sgkdB 53 jiko NB ofjD dk

nzdk}k j? id'I fe ;kb 2015 ftu

T[sgkdB 65 j}ko NB ;h. Gkos ekbh

fwou dh ygs ftu ;G s'I tZvk T[gG'rsk

d/F pfDnk j'fJnk j? ns/ Gkos ftu

fJj ygs 49 jiko NB ofjD dk

nzdk}k iskfJnk frnk j?. Gkos s'I

ekbh fwou

dk fBo:ks

21 , 500

NB ns /

n k : k s

11,500 NB

ofjD dh Tw[ hd j.?

pqk}hb ftu fwou dk T[sgkdB 43

j}ko NB ofjD dk nzdk}k j?, fJ;d/

Bkb jh fJzv'B/Fhnk ftu fJ;dh 53

j}ko NB s'I fvr e/ 12,000 NB ofjD

dh ;zGktBk j?. nkJhHghH;hH d/ w[skfpe

;kb 2016 ftu g?go (fwou) dk

rb'pb eko'pko 3,12,538 NB ofjD

dk nzdk}k j?.

@c{v ;/cNh ;N?Ivov nEkfoNh nkc fJzvhnk# (n?cHn?;Hn?;HJ/HnkJh) nkgD/ vokcN o?r{b/FB} d/ ifoJ/ d/F ftu ykD-ghD tkb/ gdkoEK d/ nk:ks s/ ;ysh tXkT[D dh :'iBk pDk ojh j?. xfNnk c{v gdkoEK d/ nk:ks d/ pko/ ftu fuzfss c{v o?r{b/No B/ ykD-ghD tkb/ gdkoE nk:ks eoB bJh ;ys ezNo'b dk gq;skt oZfynk j?. jkbKfe fJj edw o?r{b/No ns/ c{v fJzv;Nqh ~ fJe tko fco s'I fJe d{i/ d/ nkjwD/ ;kjwD/ yVk eo ;edk j?. fJ;s'I gfjbK w?rh s/ gkpzdh ns/ ukeb/N ;fjs e[M uh}K d/ nk:ks s/ o?r{b/No dh fBzdk ehsh rJh ;h.

fJ;d/ d[nkok pkjo'I fbnKd/ rJ/ ykD-ghD tkb/ gdkoEK s/ T[g-G'rsktK ~ fe;/ th B[e;kB bJh fJzg'No} ~ T[jBK ~ Eov gkoNh fJzF'o?I; eto okjhI w[nkt}k d/Dk gt/rk. n?cHn?;Hn?;HJ/HnkJh gpfbe ew?IN; bJh gq;skfts o?r{b/FB} ~ ibdh jh nkgDh t?p;kfJN s/ gkJ/rk. Bt/I o?r{b/FB}, fJzvhnk ~ xfNnk nk:ks ehsh rJh c{v ;wZroh dk vzfgzr rokT{v pBD s'I o'eD bJh fsnko ehs/ rJ/ jB.

@c'ow nkc fJzvhnB c{v fJzg'No}# d/ eBt/no nfws b'jkBh B/ fejk fe jkb/ ykD-ghD tkb/ gdkoEK d/ fJe fFgw?IN d/ ebhno?I; ftu jh 8-20 fdB br iKd/ jB. Gkosh ek~BK d/ ekoB tZvk B[e;kB j[zdk j?. vokcN o?r{b/FB} d/ nB[;ko nk:kseK ~ fJe ;oNhfce/N th d/Dk j't/rk fe T[j fejV/ d/F s'I ;wZroh nk:ks eo oj/ jB, T[E/ fJ;d/ fJ;s/wkb Bkb fe;/ ~ B[e;kB sK BjhI gj[zfunk. fJ; ;oNhfce/N d[nkok o?r{b/No nfij/ gdkoEK ~ s/ih Bkb wzi{oh d/t/rk.

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

y/sh bJh r/w u/Iio :'iBk

ekbh fwou dk tX/rk nzso-okFNoh T[sgkdB

ykD-ghD tkb/ gdkoEK (c{v) d/ nk:ks s/ ;ysh

ok

Gk

10 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 11: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

n?e;u/Ii nkco

n?e;u/Ii nkco

Page 12: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

g'FD dh ;wZf;nk fdB-p-fdB tXdh ik ojh j?. fJ;~

fXnkB ftu oZyd/ j'J/ c{v gq;z;eoD ns/ ehws ;ztoXB ftF/ s/ fBT{Nqhckow gkfJbN gq'i?eN d/ sfjs fJe fdB dk f;ybkJh gq'rokw nk:'fis ehsk frnk.

f;ybkJh ftu gzukfJs ;fwsh feFBrzi s'I wfjbk ns/ pkb ftek; ftGkr ns/ J/;hn?c fJzNoB?FBb d/ 33 nfXekoh_wfjbk ekoieosktK ~ y/so ftu e[g'FD d/ wZd/B}o g”Fe wZek, eDe dhnK fe;wK dk T[g:'r tXkT[D bJh f;ybkJh fdZsh rJh. nkT[D tkb/ wjhB/ ftu f;ybkJh gqkgs B”i[nkB ns/ e[VhnK d[nkok 40 fgzvK ftu 1000 wfjbktK ~ fJj f;ybkJh fdZsh ikJ/rh. f;ybkJh ftu e/Ido d/ gqGkoh vkH fJzdo BokfJD r[gsk B/ fejk fe e[g'FD ysw eoB bJh fe;kBK d[nkok g”Fe sZsK Bkb Gog{o c;bK dhnK

fFnB e;Nw vkN/ d/ nB[;ko ;kb 2015-16 d/ gfjb/

gzi wjhfBnK ftu Gkos dk o{; s'I S'fbnK dk fBo:ks

17 ch;dh tfXnk j?. T[E/ d{i/ gk;/ sBikfBnk th dbjD

dk fBo:ks Gkos ftu tXkT[Dk ukj[zdk j?. fJ; d”okB

Gkos ftu y[Fe w”;w ekoB nk;Nq/bhnk s'I fBo:ks ehs/

ikD tkb/ S'fbnK dh ehws ftu T[Skb t/fynk frnk j?.

fe;wK dh y/sh eoB dh b'V j? fJ; bJh ftfrnkfBeK d[nkok wZeJh dh n?ufeT{ghn?w 1 fe;w ftef;s ehsh rJh j? fi; ftu guD :'r gq'NhB dh finkdk wksok j[zdh j?. fJ;/ soQK finkdk b”j sZs tkbh eDe dh fe;w dk ftek; th ehsk frnk j?. f;ybkJh gqGkoh vkH e/H;hHwhDk B/ ;ehw ns/ fgzv ftu f;ybkJh dh ikDekoh fvN/b ftu fdZsh. w[Zy Nq/Bo e?bkF towk B/ weZJh ns/ eDe d/ fGzB fGzB T[sgkd pBkT[D/ f;ykJ/. J/;hn?c fJzNoB/FBb d/ e'nkovhB/No ftt/e :kdt B/ f;ybkJh dh Fbkxk eod/ j'J/ fgzvK ftu nk:'fis ehs/ ikD tkb/ f;ybkJh gq'rokwK ftu g{ok ;fj:'r d/D dk Go';k dtkfJnk.

fBT{ ;kT{E d/ J/rtKs/i ew'vhNh} dk efjDk j? fe

nk;Nq/bhnk ftu S'fbnK dh ehws 900 vkbon gqsh NB s'I

T[s/ p'bh ik ojh j?. fJj Gkn ekch T[u/ jB gozs{

yohddko fJjBK dk ;”dk eo oj/ jB. fJ; ekoB uB/ dk

T[sgkdB ewi'o ofjD dh ;zGktBk j?. J/rtKN/i dk efjDk

j? fe w{b s”o s/ Gkos ftu fJ; ;kb S'fbnK dh ewh ofjD

dhnK ypoK nk ojhnK jB. Gkos d[fBnk ftu uB/ dk ;G

s'I tZvk T[sgkde d/F j'D d/ Bkb ;G s'I tZvk nk:kseko th

j?. Gkos ftu w”;w ;[Zek j'D Bkb c;b s/ n;o gt/rk ns/

uB/ dh ng{osh xZN ofj ;edh j?.

;kb 2016 ftu ;[XoDrhnK ehwsK b 2016 ftu finkdk ygs, pkfJUfcT{b nfBtkfJosk ns/ gqshe{b w”;w Bkb feqFh

ew'vhNh} dhnK ehwsK ftu nkT[D tkb/ ;kb ftu ;[Xko j'D d/ nk;ko jB. brksko eJh ;kbK s'I eDe ns/ ykD tkb/ s/bK dhnK xZN ehwsK s'I go/FkB fe;kBK ~ okjs fwb ;edh j?. nbBhB' d/ ekoB ;[Ze/ w”;w ns/ p/w”;wh pkfoF B/ pb?e ;h d/ y/so, dyD g{oth J/Fhnk, Gkos ns/ nk;Nq/bhnk ftu eDe ns/ fsbjD dhnK c;bK dh T[sgkdesk ~ gqGkfts ehsk j?. w/bpkoB ;fEs J/n?Bi?v p?Ie d/ feqFh noE Fk;sh gkb v/B/ dk efjDk j? fe ;k~ eDe dhnK ehwsK ftu 10 s'I 20 ch;dh dk nk;kB tkXk B}o nk fojk j?.

eDe d/ rb'pbh T[sgkdB ftu Gkos dk :'rdkB 10 ch;dh s'I finkdk j?. Gkos ftu brksko d{i/ ;kb th eDe T[sgkdB ftu froktN dh nkFzek B}o nk ojh j?. jkbKfe J/n?Bi?v B/ u/sktBh fdZsh j? fe eDe dhnK ehwsK T[gobh gZXo s/ fNeDrhnK BjhI feT[Ife fJ;dh nzso-okFNoh c;b fgSb/ uko ;kb s'I i'odko j? fi; eoe/ fJ; dk ;Nke ekch j?. d{i/ gk;/ B?FBb pbZv j?vfbzr ekog'o/FB (n?Bphn?u;h) B/ ;kb 2015-16 dhnK oph c;bK bJh gfjbk nB[wkB ikoh ehsk j? fi;d/ w[skfpe fJ; ;kb d/F ftu eDe dk T[sgkdB ;kb 2006-07 s'I pknd ;G s'I xZN ofj ;edk j?. T[jBK d/ w[skfpe d/F ftu eDe dk oepk xZNe/ 261H2 bZy j?eN/no se ;hfws oj/rk. fi; Bkb eDe dk T[sgkdB xN e/ 763H4 bZy NB se ;hfws ofj ;edk j?. wzfBnk ik fojk j? fe fJj 2006-07 d/ pknd ;G s'I xZN T[sgkdB j't/rk.

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

fBT{Nqhckow gfo:'iBk d/ nXhB f;ybkJh gq'rokw

Gkos ftu S'fbnK dk fBo:ks tfXnk

e[

o

;k

12 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 13: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 14: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

F d/ uhBh T[d:'r B/ uhBh dk n?e;g'oN tXD

dh T[whd iskJh j? fi; Bkb uhBh d/ Gkoh ;Nke

~ xZN eoB ftu wdd fwb/rh. fJzvhnB F{ro fwb}

n?;';hJ/FB :kBh fJ;wk d/ u/now?B J/HtbkfJB d/

w[skfpe uhBh ;kb 2016-17 dh F[o{nks brGr 67 bZy NB

uhBh d/ ;Nke d/ Bkb j' ;edh j? fijVh fJ; ;kb d/ w[ekpb/

brGr 26H4 ch;dh xZN j't/rh. phs/ ;kb nes{po s'I F[o{ j'J/

uhBh ;kb dh F[o{nks 91 bZy NB e?oh Uto ;Nke d/ Bkb

j'Jh j?.

r”osbp j? fe Gkosh uhBh bJh Fqhbzek, wZX g{oth ns/

ncoheh d/F tZv/ pkiko jB ns/ fJ; ;kb fJjBK d/FK s'I wzr dh

tiQk Bkb 10-12 bZy NB tkfJN F{ro dk n?e;g'oN j'D dk

nzdkik bkfJnk ik fojk j?. Bkb jh 20 bZy NB okn F{ro

n?e;g'oN j'D dk th nzdk}k bkfJnk ik fojk j?.

B B/ p/Fe e[M wjhB/ gfjbK Gkosh egkj fBo:kseK

~ fBokF ehsk j't/ gozs{ gkfe;skB, pzrbkd/F ns/

fwnKwko fij/ r[nKYh d/FK B/ :ehBh s”o s/ j[D T[jBK d/

u/jo/ s/ w[;eokjN fbnk fdZsh j?. ;kbkBk nkXko s/

fBo:ks nB[pzXK ftu 35 ch;dh dk fJikck j'fJnk j?

fi;dk w[Zy ekoB gkfe;skB s'I nk:ks nkovo dk d'r[Dk

j'Dk j?. ukb{ ;kb (nes{po 2015 s'I f;szpo 2016) d/

d”okB gkfe;skB, pzrbkd/F ns/ fwnKwko Gkosh egkj d/

tZv/ nk:kseK d/ o{g ftu T[Go/ jB.

;{soK d/ nB[;ko j[D se egkj dh 30 bZy rzYK (fJe

rzY ftu 170 feb') d/ fBo:ks nB[pzX j'J/ jB fi; ftu'I

10 bZy rzYK d/ nkovo f;oc gkfe;skB s'I nkJ/ jB.

XkBwzsoh feqFh f;zukJh :'iBk (ghn?we/n?;tkJh) d/

sfjs y/shpkVh ftGkr gfjbh tko nfijhnK feskpK

SkgD ik fojk j? fijVhnK fe;kBK bJh ckfJd/wzd

j'DrhnK. fe;kBK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZy e/

ikDekoh w[jZfJnk eokT[D d/ T[d/F Bkb fJj feskpK

gqekfFs ehshnK ikDrhnK. fJjBK ftu p/; bkfJB ;ot/ d/

nkXko s/ i[NkJ/ rJ/ vkN/ ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ fe;kBK

ekNB n?;';hJ/FB nkc fJzvhnk d/ u/now?B Xho/B ;/m B/

dZf;nk fe gkfe;skB dh pd”bs fJ; ;kb Gkos d/ fBo:ks

nB[pzXK ftu fJikck j'fJnk j?. gkfe;skB j[D se Gkos s'I

10 bZy egkj dhnK rzYK d/ nk:ks bJh ekBNq?eN eo u[Zek

j?. finkdk fJzg'oN dh tiQk fJjBK irQk s/ jV nkT[Dk j?

fi; Bkb egkj dh c;b ~ Gkoh B[e;kB j'fJnk ;h.

ns/ pkrtkBK bJh eJh ;ehwK pDkJhnK ikDrhnK. Bkb jh

fJ; ftu 5 tZv/ ftGkrK s'I ikDekohnK ns/ vkNk Fkfwb ehsk

ikJ/rk.

nfijhnK feskpK gqd/F d/ jo fib/ ftu SgDrhnK.

fijBK dk T[d/F }whBh gZXo s/ ikDekoh gj[zukT[Dk ns/

fe;kBK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ BthnK ;ehwK

pDkJhnK ikDrhnK. gqXkB wzsoh feqFh f;zukJh :'iBk ftu

fJ; feskp bJh fJe yk; piN oZfynk frnk j? fi;dh

f}zw/tkoh okiK bJh :'iBktK ~ bkr{ eoBk ns/ feskpK dk

gquko eoBk j?. fJjBK feskpK ftu ys/ hpkVh, pkrktkBh, tB,

nkJhghnu? ns / vhnkovhJ / ftGkrK ~ Fkfwb eoe / ewz ehsk

ikJr/ k.

uhBh n?e;g'oN tXD Bkb ;Nke xZN

d/

r[nKYh d/FK s'I Gkosh egkj ~ wdd

j[D fe;kBK bJh SgDrhnK feskpK

uh

j[D fe;kBK bJh SgDrhnK feskpK

gq

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

14 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 15: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 16: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

fe;kBK bJh d' Bt/I n?g

egkj T[sgkdB ftu froktN

oeko B/ fe;kBK bJh d' Bt/I w'pkfJb n?g F[o{

ehs/ jB fijBK okjhI fe;kB c;b phwk ns/

d/F dhnK nbr nbr wzvhnK ftu fiB;K d/ Gkn

dh ikDekoh b? ;eDr/. n?rhwkoehN w'pkfJb n?g

ns/ eokg fJzF'no?I; w'pkfJb n?g ~ y/shpkVh

wzsokb/ d/ ftGkrh nKsfoe nkJhNh gqe'Fm B/

fsnko ehsk j?. fJ;~ r{rb ;N'o iK n?wfe;kB

g'oNb s'I vkT{Bb'v ehsk ik ;edk j?. fJjBK

n?gbhe/FBK dh F[o{nks eod/ j'J/ y/shpkVh wzsoh

okXk w'jB f;zx B/ dZf;nk fe fe;kB T[gbpX c;b

; ftZsh ;kb ftu d/F dk egkj T[sgkdB 11%

xN e/ 335 bZy rzY ofj ikD dk nzdk}k j?. fJe

fog'oN d/ nB[;ko egkj y/sh d/ xZN oep/ ns/ T[gi ftu

Gkoh ewh d/ ekoB J/vbt/fJ; n?roh fo;ou d/ fJe

nfXn?B ftu fJj f;ZNk eZfYnk frnk j?. fJ;d/ nB[;ko

ukb{ ;kb ftu egkj T[sgkdB 335 bZy rzY ofjD dk

nzdk}k j? fijVk fgSb/ ;kb d/ 376H6 bZy rzYK d/

T[sgkdB Bkb 11% dh ewh do;kT[Idk j?. xZN

T[sgkdB dk w[Zy ekoB T[so Gkos ftu tkJhN cbkJh

;zeowD d/ ekoB T[gi ftu Gkoh froktN dk nkT[Dk

ns/ y/sh d/ xZN oep/ dk j'Dk wzfBnk ik fojk j?.

nfXn?B ftu fejk frnk j? fe fgSb/ ;?FB ftu

ew}'o pkfoF d/ ekoB egkj dh y/sh d/ oep/ ftu

7H5% dh froktN nkJh j? ns/ fJj froktN g{o/ gqd/F

ftu t/yD ~ fwbh j?. e[b T[gi ftu 3H8% dh ewh

phwk eto dh ikDekoh jkf;b eo ;eDr/. Bkb jh T[j

y/socb, phwk oew ns/ eoi/ dh okFh d/ nkXko s/ gqhwhnw

dh frDsh th eo ;eDr/. fJ;d/ fJbktk ;kXkoD phwk okFh,

ft;skfos phwk okFh ns/ fe;/ th nfX;{fus y/so ftu fe;/ th

nfX;{fus c;b ~ b? e/ ;pf;vh dh ikDekoh th fe;kBK ~

nk;kBh Bkb w[jZfJnk j' ;e/rh.

feqFh wzsoh B/ n?roh wkoehN n?g dhnK y{phnK dh

ikDekoh fdZsh fe fJ;~ fe;kBK ~ c;b dh ehws dh BthBsw

ikDekoh w[jZfJnk eokT[D ns/ xpok e/ ibdpkih ftu fteoh

eoB s'I pukT[D bJh ftef;s ehsk frnk j?. T[jBK B/ dZf;nk

fe n?roh wkoehN w'pkfJb n?g dk fJ;s/wkb eoe/ fe;kB

nkgDh fvtkfJ; d/ 50 feb'whNo d/ dkfJo/ ftu nkT[D tkb/

pkikoK ftu c;bK dhnK ehwsK Bkb ;zpzfXs ikDekohnK jkf;b

eo ;ed/ jB. fJ;d/ fJbktk i/ fe;kB ihghn?; dh ;[ftXk dk

fJ;s/wkb Bk eoBk ukj[D sK T[; ;fEsh ftu fe;/ th pkiko,

c;b ns/ pkikoK dh ehws ikD ;ed/ jB. feqFh fiB;K dhnK

ehwsK n?roh wkoehN g'oNb s'I bJhnK ikDrhnK. fcbjkb

fJj n?g nzro/}h ns/ fjzdh ftu jh T[gbpX j?.

nkT[D dh T[whd j? fi;dk w[Zy ekoB T[Zso Gkos ftu

T[gi ftu Gkoh ewh nkT[Dk j? fijVk brGr 35% xZN

j'fJnk j?. fJ;d/ ekoB T[gi ftu j'o finkdk Bwh nk

;edh j? feT[Ife ;zeowD ekch finkdk j'D eoe/ eJh

y/sK ftu eNkJh BjhI ehsh ik ;eh. jkbKfe wZX Gkos

ftu ;kb do ;kb T[gi finkdk ofjD dh T[whd j?.

fJ

;

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

16 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 17: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

w?;h

tZvk Nq?eNo | tZvh N?eBkb’ih | tZvk coe

;ghv

j?th fvT{Nh | (HAV) ebu | j?th fvT{Nh n?e;b

ekb eo’L

Page 18: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

30 bZy NB eDe fteh

M'Bk fteoh ofi;No/FBL S/ bZy dk nKeVk gko

osh ykd fBrw (n?cH;hHnkJh) B/ fgSb/ e[M wjhfBnK ftu nkgD/ e'b oZyh ;ogb; eDe

~ y[b/ pkiko ftu pbe pkfJo} okjhI t/funk j?. n?cH;hHnkJh d/ w[skfpe nr;s d/ nzs

se f;oc fszB bZy NB eDe y[b/ pk}ko ftu fteoh :'iBk d/ sfjs fteh ;h. n?c;hnkJh dk

beF ;kb 2015-16 ftu y[b/ pkiko ftu fteoh :'iBk d/ sfjs seohpB 60 bZy NB eDe

t/u Dk j?. n?c;hnkJh d/ fJe nfXekoh dk efjDk j? fe nrb/ e[M wjhfBnK ftu fsT[jko j'D Bkb eDe

dh fteoh ftu tkXk j'D dh T[whd j?. fgSb/ ftZs ;kb ftu n?c;hnkJh B/ 42 bZy NB eDe t/uh ;h.

� phs/ wjhB/ dh F[o{nks ftu e/Idoh g{b ftu uktb dk ;Nke 368H3 bZy NB ;h id'I fe pco ;Nke d/ w[skfpe

307H7 bZy NB j'Dk ukjhdk j?. fJ;/ soQK eDe dk ;Nke 99H4 bZy NB ;h id'I fe fB:w nB[;ko pco ;Nke 268H6 bZy

NB dk j'Dk ukjhdk j?.

wZXgqd/F ftu M'B/ dh fteoh d/ ;woEB w[Zb bJh

ofi;No/FB eokT[D d/ Bkb jh S/ bZy dk nKeVk gko eo

fbnk j?. j[D se M'Bk fteoh d/ ;woEB w[Zb s/ 6 bZy 65

jiko fe;kB ofi;No/FB eok u[e/ jB. id'I fe M'B/ dh

yohd bJh j[D 906 e/Ido pDkJ/ rJ/ jB fijBK ftu j[D

se 6 bZy whfNqe NB M'B/ dh yohd ehsh ik u[eh j?.

fcbjkb M'B/ dh yohd ukb{ j?. fgSb/ ;kb fJ; ;w/I se

gzi bZy whfNqe NB dh yohd ehsh rJh ;h id'I fe fJ; ;kb

gqd/F ftu 15 bZy whfNqe NB M'Bk yohdD dk beF oZfynk

frnk j?. fJ;d/ Bkb jh fe;kBK dh ;[ftXk ns/ ;w/I ~

fXnkB ftu oZyd/ j'J/ w'pkfJb s/ w?;/i G/iD dh ;[ftXk th

fe;kBK ~ fdZsh ik ojh j? fi; Bkb fe T[jBK ~ fteoh s'I

gfjbK wzvh dh t;s{ ;fEsh dk gsk br ;e/. M'B/ dh nkw

b/ se fgnk} jh o[bkT[Idk ;h go j[D NwkNo th otkT[Dk

F[o{ eo/rk. fdB' fdB c{v ;wZroh dhnK tXdhnK ehwsK

Bkb nkw Bkrfoe bJh G'iB eoBk j[D d[Ftko j[zdk B}o nk

fojk j?. gfjbK dkbK dhnK ehwsK eoe/ BZe ftu dw ;h fco

fe;w dh ehws 1410 o[gJ/ ns/ J/ ro/v dk M'Bk 1250

o[gJ/ e[fJzNb d/ o/N s/ yohdh ik ojh j?. w'N/ nBki dh

yohd bJH 92 j}ko fe;kBK B/ ofi;No/FB eokJh j?. Bkb

jh c{v ns/ Bkrfoe ng{osh ftGkr tb'I fibkXhFK ~

fBod/fFs ehsk frnk j? fe T[j Jh-T[gkoiB ;kcNt/no d/

nKefVnK d/ nkXko s/ T[gkoiB ;fwshnK d/ p?Ie ykfsnK

ftu jo ;'wtko ns/ thotko ~ G[rskB ehsk ikJ/ sKfe

fe;kBK ~ T[jBK dh T[gi dk ;w/I s/ G[rskB ehsk ik ;e/.

pknd ftu s/b ns/ ;pihnK dhnK ehwsK ftu th

ewh BjhI nk ojh. yk; s”o s/ NwkNo dh ehws ftu

T[Skb ~ t/yd/ j'J/ fJj efjDk rbs BjhI j't/rk fe

j[D NwkNo ftu eYkJ/rk nZEo{. ;[Zek, p/w”;w po;ks

ns/ n”b/ g?D eoe/ dbjD-fsbjD d/ Bkb Bkb

;pihnK ~ th Gkoh B[e;kB j'fJnk j?. fJjh ekoB j?

fe fdB' fdB wfjzrkJh tXdh ik ojh j? ns/ c{v

;wZroh dhnK ehwsK ftu fdB' fdB T[Skb nk fojk

j?. gsk j? fe ;oeko B/ io{oh uhiK dh ehws ezNo'b

bJh 500 eo'V o[gJ/ dh bkrs Bkb w[Zb ;fEoheoD

e'F dh ;EkgBk ehsh gozs{ nkw b'eK ~ fezBh okjs

fwbh T[j th fe;/ e'b'I b[fenk BjhI j?.

Gk

j[D NwkNo eZY/rk nZEo{

jk

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

18 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 19: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 20: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

i/ g”fdnK dk ftek; ;{oi dh o”FBh dh pikJ/ n?bJhvh dh

o”FBh Bkb j't/ sK fJj j?okBh dh rZb j?. gkmeK ~

T[s;[esk j't/rh fe fe; soQK fJj seBhe ezw eodh j?.

T[jBK dhnK nfijK GktBktK ~ FKs eoB bJh feqFh

ikroD o{po{ eotk fojk j? fJ; BthI seBhe Bkb fijVh

yk; s”o s/ rohB jkT{; ftu T[rkJ/ ikD tkb/ g”fdnK d/

tkX/ ftu ;jkfJe j?. fJ; seBhe dh yk; rZb fJj j? fe

g”fdnK d/ ftek; ftu wddrko j'D d/ Bkb fJ;d/ e'Jh G?V/

Bshi/ BjhI jB. yk; rZb fJj j? fe fJj ;'vhnw pbp dk

;zGt nkgFB j' ;edk j?.

n?bJhvh dh o”FBh f;oc fpibh d/ fpb ~ jh xZN BjhI

eodh ;r'I rohB jkT{; ftu c;bK d/ T[sgkdB ftu th

fe;kBK d/ you/ ~ xZN eo ;edh j?. ;{oi dh o”FBh d/

Bkb n?bJhvh dh o”FBh rohB jkT{; ftu fsnko j'D

tkbhnK c;bK dh r[DtZsk ~ gqGkfts ehs/ fpBk xZN T{oik

ftu c;bK d/ T[sgkdB ftu wddrko j?. fJj rohB

jkT{; ftu c;bK d/ T[sgkdB ftu fJ;s/wkb j'D tkbh s/i

o”FBh ns/ finkdk fpibh you eoB tkbh ;'vhnw pbp dk

;zGt nkgFB j' ;edk j?.

nwohek dh fJzvhnkBk :{Bhtof;Nh ftu j'Jh fo;ou d/

nB[;ko n?bJhvh gqekF dk fJ;s/wkb T[u r[DtZsk tkbhnK

fGzB fGzB c;bK ~ ckfJN' e?wheb ns/ o{g-ozr ~ gqGkfts

eoB bJh ckfJd/wzd j?. jkbKfe n?bJhvh dh o”FBh ftu

c;b ~ g{oh r[DtZsk d/ Bkb gZe e/ fsnko j'D ftu finkdk

tes bZrk. ftfrnkfBeK B/ rohB jkT{; ftu NwkNoK d/

T[sgkdB ftu n?bJhvh d/ nB[g{oe gqekF Bkb g?D tkb/

gqGktK ~ ikBD bJh fszB nbr nbr N?;N ehs/.

gfjb/ N?;N ftu NwkNo d/ g”fdnK ~ ;{oi ftfeoB

(ezNo'b) ftu oZfynk frnk. d{i/ gohyD ftu ;{oi ftfeoB

d/ Bkb (;gbhw?IN) ;'vhnw b?Ig dh o”FBh ftu oZfynk

frnk. shi/ N?;N ftu fJjBK ~ e[dosh ;”o T{oik d/ Bkb

(;gbhw?IN) n?bJhvh gqekF ftu oZfynk frnk. ftfrnkfBeK

B/ fJjBK fszBK jkbksK ftu g”d/ dh nwbsk, ftd[s ukbesk

;w/s eJh gqshfeqnktK dk ftFb/FD ehsk.

fo;ou eosktK dk wzBDk j? fe ;kvh gfoebgBk d/

T[bN n?bJhvh gqekF (;gbhw?IN) ftu tXD tkb/ NwkNo d/

r[DK ftu ;kc s”o s/ e'Jh Bekokswe gqGkt BjhI g?Idk. fJ;

nfXn?B ftu ;zt/dh (;?I;o) g?BbK ~ th Fkfwb ehsk frnk

;h fijV/ NwkNo dk nkeko, ozr, nwbsk, ;[nkd, fwmk;

nkfd dh frDsh eo T[jBK ~ irQk d/ ;eD.

ftfrnkfBeK d/ nB[;ko nfXn?B s'I gsk bZrk j? fe

d'jK soQK d/ nB[g{oe (;gbhw?IN) gqekF ftu NwkNo dh

r[DtZsk ftu e'Jh gqGkt BjhI fgnk. ;'vhnw gqekF T{oik dh

finkdk ygs eodk j? fJ; bJh ftfrnkfBeK dk wzBDk j?

fe n?bJhvh Bkb T{oik dh ygs ekch jd se ezNo'b j'

;edh j?.

F dk t;s{ fBo:ks Btzpo 2015 ftu 24H43

ch;dh froktN d/ Bkb 20H01 nop vkbo fojk

j? fi; ftu brksko 12t/I wjhB/ th froktN ojh.

e/Idoh tfDi ns/ T[d:'r wzsokb/ d[nkok ikoh

nKefVnK d/ nB[;ko fgSb/ ;kb nk:ks th 30H26 ch;dh

xNe/ 24H79 nop vkbo fojk j? fijVk 44H99 ch;dh

froktN d/ Bkb 6H44 nop vkbo doi ehsk frnk j?.

nk:ks ftu th Gkoh froktN d/ ekoD tgko xkNk th 9H78

ch;dh 16H236 nop vkbo doi ehsk frnk.

tfDi ns/ T[d:'r wzsoh fBowbk ;hskokw B/ fpnkB ikoh

ehsk fe rb'pb ;[;sh d/ ekoB fBo:ks ftu froktN doi

ehsh ik ojh j?. n;hI woe/BvkfJ} n?e;g'oN fJzvhnk ;ehw d/

sfjs ;jkfJsk fdZsh j? fi;d/ bJh n;hI ftnki ftu th S{N d/

oj/ jK. fJjh ekoB j? fe n;hI ibdh jh fBo:ks tXkT[D dh

T[whd eo oj/ jK.

@n?bJhvh# Bkb ;zGt j? c;b dk tkXk@n?bJhvh# Bkb ;zGt j? c;b dk tkXk

fBo:ks ftu ikoh ojh froktN

d/

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

20 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 21: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

gqEe, n?efNt, T{oik nD{

gF{nK bJh wbNhgog} chv ;gbhw?IN

100% e[dosh ;o'sL w?vh;Bb g”d/

(pkfJUFhok)

R

}fjohb/ gdkoEK s'I w[es

Jhe'r'bv pkfJU efFok d/ ckfJd/L

d[ZX dh g?dktkotXkT[Idk j? (v/Y feb' s'I d' feZb' fJefdBftufJerK dh)

d[ZX dkc?NtXkT[Idk j? (3H3 s'I 3H8 iK 3H8 s'I 4H3)

gF{ dh ;/jsdk g{oB o{g ftuftek;

gF{ ~ B?u{objhN ;kfJebgqkgseoBftuwddrko

B?u{obvhtkowo, n?INhj?bfwBfEe (g/N d/ ehV/)

n'or?fBefwbego'veFBtZbgfjbkedw

fJwg'oNo}, J/izN; ns/

fv;NohfpT{NoK ~

;Zdk fdZsk iKdk j?.

fJj ;ko/ gF{nK dk Gko tXkT[Idk j? (pZeoh, ;{no, G/v ns/ wZMK s'I finkdk wk; gqkgsh bJh)

NkT{NtkfJ} vhbofFg bJh ;zgoe eo'L

d[ZX dh p/jso g?dktko

p/jso ;/js

Page 22: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

B fvno B/ jkb jh ftu okFNoh feqFh wFhBoh

gqdoFBh nkJhwk n?rohw?e ns/ d/F d/ ;G s'I tZv/ y/shpkVh w/b/ g[D/ @fe;kB# ftu Gkr fbnk fiE/ ikB v/no B/ nkgDh w”i{drh doi eotkT[Id/ j'J/ T[wdk ;Nkb bkfJnk. ;Nkb s/ fe;kBK dk iwktVk bZrk fojk. ezgBh B/ fJ; ;kb nkgD/ Bt/I T[sgkdK ~ fe;kBK bJh gqdofFs ehsk.

ikB fvno d/ gqpzX fBd/Fe ;shF Bkvheo B/ fejk fe ikB vhno Gkosh fe;kBK bJh jw/FK gqshpZX j?. T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe n;hI T[ZBs fv}kfJB ns/ nZs nkX[fBe seBhe :[es f;ZX T[sgkd pBkT[D bJh e'fFF ftu bZr/ ofjzd/ jK fijVk Gkosh feqFh dk nkX[fBeheoD eoB bJh wjZstg{oB j?. ;kvh nB[;zXkB fJekJh seBheh o{g Bkb ebZu, gkto fo;hto ns/ fJe T[d:'r d/ wkBe s?n eodh j?. Bkb jh T[sgkd ;[ftXktK dh F[o{nks Gkosh pkiko bJh fJe seBhe fbnkT[D ftu i[Nh j?. fgSb/ 15 ;kbK ftu ikB vhno fJe nfijh ezgBh j? fi;B/ Gkos ~ gfjbh tko gkto ;N/nfozr, t/N po/e ns/ ;[Ze/ gqeko d/ J/no ebhBo ns/ uko tjhb vokfJt gqdkB ehs/ jB. fJ;/ eqw ftu ikB vhno d/ w[Zy noE Fk;soh vkH i/ ph g/B B/ fejk fe ;kv/ T[sgkd ns/ eowukohnK dk jo fdB seBhe ~ j'o p/jso

pBkT[D ns/ Gkosh rkjeK dhnK T[whdK d/ nB[e{b T[sgkd dk fv}kfJB eoB ftu phsdk j?.

@d' edw nZr/# ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ ikB vhno ebZu d/ bJh 3000 xzN/ dh ebZu tkozNh ns/ ndftsh ebZu dh g/FeF eoB bJh d/F d/ w'No tkjB T[d:'r ftu nkr{ ezgBh j? fijVh fJ; soQK d/ T[sgkdK dh g/FeF eo ojh j?. gkto foto;o ~ Nq?eNo ukbe dh ;[ftXk bJh bkfJnk frnk j? fi; ftu vokfJto fJe ;ftu dk fJ;s/wkb ehs/ fpBk ebZu g?vb dpkJ/ fgZS/ tZb foto; eo ;edk j?. pj[s ibdh ikB vhno i/vh-fbze bKu eoB ik fojk j?. fi; d/ nzsors y/sh dh wjZstg{oB ikDekoh gqdkB eoB bJh w'pkfJb c'B seBhe dk fJ;s/wkb eo fJ; N?bhw?e; ;/tk ~ F[o{ ehsk ikJ/rk.

ezgBh brGr 60 ;kb gfjbK feqFh T[geoDK dh fteoh d/ Bkb Gkosh pkiko ftu nkJh ;h. ;zB 1997 ftu ikB vhno B/ Gkos ftu nkgDk i[nkfJzN t?Iuo d/ Bkb 2005 ftu g{oh soQK F[o{nks ehsh ns/ g[D/ ftu nkgDh T[sgkdB ns/ seBhe :{fBN ~ ;Ekfgs ehsk. ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo w[e[b tkFoB/ dZ;d/ jB fe ikB vhno Gkos ftu fJe ;wkXkB gqdksk pDdk ik fojk j?. vhno n?Iv ezgBh T[BZs T[sgkdK ns/ ;/tktK ~ T[gbpX eokT[D ftu nZr/ j?. fJj jw/FK nkgD/ rkjeK dh ;cbsk bJh e'fFF ftu bZrk j?. ;zB 1837 d/ pknd s'I ikB vhno B/ p/jso r[DtZsk ns/ Bt/I T[sgkdK bJh nkgDh gqshpZXsk }kfjo ehsh j?. finkdk ikDekoh bJh s[;hI ikB vhno dh t?p;kfJN www.johndeere.com s/ ftf}N eo ;ed/ j'.

ikB fvno @d' edw nZr/#

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

;kBK ~ ;G s'I finkdk go/FkBh T[d'I j[zdh j? id'I ;jh

;bkws bfjbjkT[Idh c;b o'r s'I ghfVs j' iKdh j?

ns/ g{oh soQK BFN j' iKdh j?. nfijh jkbs ftu c;bK ~

T[pkoB bJh e'Jh ukok Bio BjhI nk fojk ;h. fJjh ekoB

;h fe fe;kB d[yh ns/ go/FkB j'D bZr/ ;B. fe;kBK dh

fJ;/ fBokFk ~ d{o eoB bJh v[gKN B/ fJe nfijk

ehNBkFe e'okiB eZfYnk j? fi;~ ngBkT[D d/ pknd

fe;kB nkgDh c;b ~ ehfVnK d/ gqGkt s'I puk ;ed/ jB.

rzB/ d/ Bkb Bkb fJj ehN BkFe j'o c;bK bJh th n;o

ekoe j?. v[gKN d/ ;/b; n?e}hfeT{fNt okw ftFteowk B/

fejk fe rzB/ ftu bZrD tkb/ o'r ns/ ehfVnK s'I okjs bJh

ezgBh B/ e'okiB ehNBkFe eZfYnk j? fi;d/ fSVekn Bkb

rzB/ d/ ;ko/ o'rK ns/ ehfVnK s'I S[Nekok fwb ikJ/rk.

T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh d[nkok M'B/ bJh cbN/ok, eDe

bJh nbrfog, rzB/ bJh e'okiB ns/ j'o c;bK bJh fGzB

fGzB ehNBkFe pDkJ/ iKd/ jB.

e'okiB Bkb bfjbjkT[Idh c;b

fe

ik

22 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 23: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

j'o eJh gqeko d/ ckow{b/FB th fsnko ehs/ ik ;ed/ jB fijV/ fe ;feqn sZs, beF ehN, c;b,

G[r”fbne ns/ n?BtkfJow?INb ;fEsh s/ fBoGo eod/ jB.

ehNBkFe ;{soheoB gqkd:'freh ;z;EkB (nkJhghn?cNh) dh F[o{nks Gkos ;oeko d/ o;kfJD ns/ g?No'fbnw ftGkr ns/

T[otoe ns/ o;kfJD wzsokb/ dh Sso-SkfJnk ftu 1991 ftu j'Jh. ;z;EkB ~ ;Ekfgs eoB dk w[Zy T[d/F n?BtkfJow?IN

d/ nB[e{b ehNBkFeK dk ;{soheoB eoBk j? sKfe wB[Zy ns/ tksktoD ;[oZfyns ofj ;eD. nkJhghn?cNh ehNBkFe T[d:'r

d/ Bkb fwbe/ uzrh soQK ezw eo ojh j?. ;z;EkB jkb/ se 50 s'I finkdk tksktoD d/ nB[e{b ehNBkFeK dk ;{soheoB eo

Gkosh ns/ ftd/Fh ehNBkFe T[d:'r ~ tgkfoe bkG gqkgs eok u[Zeh j?. id'I s'I fJ; ;z;EkB dh F[o{ j'Jh j? T[d'I s'I b? e/ jkb/

se Gkosh ehNBkFe y/so ~ tXktk d/D bJh ehNBkFeK dh BthI seBhe fJikd eodk nkfJnk j?. ehNBkFe T[d:'r

nkJhghn?cNh ;z;EkB dhnK ehNBkFe seBheK dk tgkfoe ckfJdk b?D s'I gfjbK jh }'o d/ u[Zek j?. tgkfoe ns/ ;wkfie

fjZsK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ xZN o;kfJD wksok d/ Bkb uzrh c;b ns/ tksktoD dh ;[oZfynk jh fJ; dk w[Zy fizwk j?.

nkJhghn?cNh d/ e'b N?eBkb'ih j?L

w/e fJB fJzvhnk – ehNBkFe fsnko eoB bJh N?eBkb'ih d/ y/so ftu y'i

;;g?IFB ez;BNq?INtkNo fv;gq;hpb rq?B[nbjkT{; j'bv ckow{b/FB

e?g;{b ;;g?IFB\i?b;

N?pb/N; ckow{b/FB

gq?;efogFB ckow{b/FBi?v vpfbT{, i?v ;h ns/ i?v Jh ckow{b/FB

jkT{;j'bv ckow{b/FBB?B' ckow{b/FBfwe; ckow{b/FB

pkfJU p'N?Bheb ckow{b/FB

Page 24: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

no n?ro'fezr gqkJht/N fbH 1957 s'I y/shpkVh

T[geoD irs ftu fJe Bkwh ezgBh j?. g/no

n?ro'fezr gqkJht/N fbfwN/v d/ wkoehfNzr w?B/io tho/Ido

nkohnk B/ feqFh ikroD ~ dZf;nk fe feqFh y/so ftu

tZv/ g?wkB/ s/ T[sgkdB Fwsk ns/ T[fus ehwsK bJh

y/shpkVh T[geoD T[gbpX eokT[D ftu ezgBh nkr{

ezgbhnK ftu'I fJe j?. T[jBK B/ dZf;nk fe feqFh

wFhBheoD ~ j'Id ftu fbnkT[D bJh n;hI xZN ehwsK

s/ feqFh :zsoK ~ fe;kBK bJh w[jZfJnk eokfJnk fijVk

fe T[sgkdB Fwsk th tXkT[Idk j?.

Fqh nkohnk B/ fejk fe fe;kBK d/ ftu ezgBh

d[nkok pDkfJnk frnk T[sgkd o'Noh fNZbo finkdk

b'efgqn j?. fe;kB GkJh fJ;~ ekch g;zd eo oj/ jB.

o'Noh fNZbo j?th fvT{Nh f;zrb ;ghv ns/ j?th fvT{Nh

wbNh ;ghv r/no pke; dh wdd Bkb No?eNo ;ghv

d/ nB[;ko o{No ;ghv ~ xZN iK finkdk eo ;ed/ jB.

fJ; ftu ezgBh B/ v{zxkJh ~ xZN iK finkdk eoB dh

;[ftXk fdZsh j?. fJ; ftu o'Noh fNZbo dk fv}kfJB ns/

seBhe No?eNo ~ Uto b'v j'D s'I pukT[Idk j?. fJ;

ftu ghHNhHU FkcN ftu ;/cNh p'bN dh ;[ftXk fdZsh

rJh j? ns/ fJj ezw dh r[DtZsk ~ tXkT[Idk j?. o'Noh

fNZbo ftu T[u e[nkfbNh d/ p'o'B ;Nhb pb/v bkJ/ rJ/

jB fi; Bkb fx;kJh xZN ns/ i[skJh finkdk ehsh ik

PAIRAGROKING

R

(An ISO 9001 : 2008 COMPANY)

Y dFe s'I nB[;zXkB eoe/ nihs ;hv; B/ Gkosh fe;kBK bJh nkgD/

T[sgkd pkiko ftu T[sko/ jB. fJ; ftu w[Zy o{g ftu ;pihnK, dbjD, nBki

ns/ fsbjD d/ phi jB. ;pihnK d/ Fq/Dh ftu sK ezgBh d/ T[sgkdK B/ fe;kBK

d / ftu X[zw wuk fdZsh j?. ;pihnK ftu fGzvh d/ uko soQK d/ jkJhfpqv w”i{d jB.

f J ; d/ Bkb jh NwkNo, fwou, p?IrB, eZd{, s'oh, eo/bk, rtko nkfd d/ phi fe;kBK

d/ ftu ekch b'efgqn jB.

� nihs ;hv; d/ wkoehfNzr nfXekoh B/ dZf;nk fe fe;kBK ~ ekch ;;s/ w[Zb s/ jw/FK phi T[gbpX eokJ/ jB fi;

Bkb fe;kBK ~ bkrs d/ nB[o{g w[Bkck fwb ;e/. T[jBK B/ dZf;nk fe ezgBh B/ ekNB d/ jkJhfpqv phi fe;kBK bJh pkiko

ftu fbnKd/ jB. fJjBK ftu nihs ekNB 901 phNh, fe;kBK bJh finkdk ckfJd/wzd f;ZX j'Jh j?. T[jBK B/ fJj th fejk

fe ;kv/ e'b ekNB ftu gzi soQK dh tokfJNh j?. fsbjD ftu th ;{oiw[yh, ;'fJnkphB, ;o'QI nkfd d/ phi fJ;s/wkb eo

fe;kB finkdk T[sgkdB eoe/ finkdk bkG b? oj/ jB. T[jBK B/ dZf;nk fe nihs ;hv; ~ fe;kBK d/ ftu y[d fe;kBK B/

jh b'efgqn pDkfJnk j?. feT[Ife n;hI jw/FK y'i ns/ T[sgkdB gqfeqnk d/ N?;N d/ pknd jh fe;kBK ~ phi T[gbpX eokT[Id/

jK. fJjh ekoB j? fe fe;kBK d/ ftu ;kv/ T[sgkdK dh r[DtZsk poeoko ofjzdh j?.

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

fe;kBK dh gfjbh g;zd o'Noh fNZbo

;edh j?. fJj ;kfJv st/ ns/ fwZNh dh io{os nB[;ko L/J/C

gqeko d/ pb/vK ftu th fwbdh j?.

o'Noh fNZbo d/ bkGL

1H o'Noh fNZbo frZbh ns/ ;[Zeh iwhB ~ i'sD d/ ezw ~ pj[s

uzrh soQK eodk j?.

2H o'Noh fNZbo M'Bk, eDe, weZJh, rzBk ns/ ;pihnK dh

fpikJh bJh y/s ~ uzrh soQK fsnko eodk j?.

3H o'Nh fNZbo j'o y/shpkVh d/ :zsoK d/ w[ekpb/ }whB ~

fpikJh bJh fJe tko ftu jh fsnko eo fdzdk j?.

4H o'Noh fNZbo pu/ j'J/ xkj c{; ~ fwZNh ftu fwbk fdzdk j?

fijVk ykd dk ezw eodk j?.

5H o'Noh fNZbo Bkb fJzXB ns/ ;w/I d'jK dh pus j[zdh j?.

g/

fe;kBK dh gfjbh g;zdL nihs ;hv;v/

24 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 25: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;'wkBh ;hv;

fe;kBK dk

jw;co

Page 26: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

s ftu c;b ~ bfjbjkT[Id/ j'J/

t/yDk jo fe;kB dk ;[gBk j[zdk j?

ns/ T[;dh nkXkoG{s io{os j[zdh j? -

}whB, gkDh ns/ phi. }whB ns/ gkDh

sK e[dosh s”o s/ w”i{d jB ns/ uzr/

phi dh g{osh nBB:k ;hv; eodk j?.

fJ; bJh Btkuko ns/ T[dwsk fFyo

;zw/bB ftu nBB:k ;hv; gqkJht/N

fbfwN/v ~ fJe tfXnk ;NkoN-ng

ezgBh dh x'FDk d/ Bkb jh g[o;feqs

th ehsk frnk.

;kv/ gqXkB wzsoh Bo/Ido w'dh B/

th nkgD/ wB dh rZb czeFB ftu

;NkoN-ng ns/ ;N?Iv ng dk f}eo

eod/ j'J/ w/e fJB fJzvhnk ns/ w/v

fJB fJzvhnk s/ i'o fdZsk j?. fJ;/ bVh

dh nBB:k ;hv; fJe wip{s eVh j?

nBB:k ;hv; d/ gqpzX fBd/Fe

vkH n?bHe/H gKv/ ns/ gqw[Zy ekoiekoh

nfXekoh ;bhb e[wko Fqhtk;st B/

g[o;eko rqfjD w”e/ s/ dZf;nk fe fJj

fJBkw fJ; rZb dk gqwkD j? fe ;kvh

ezgBh uzrh r[DtZsk dk phi T[gbpX

eokT[Idh j?. ;kvk ;[gBk j? fe fJj ;G

dh g;zdhdk ezgBh j't/ ns/ ;kvk fJj

;[gBk j[D ;keko j' fojk j? fe ;ko/

fe;kB Gok ;kv/ phiK ~ jh g;zd eod/

jB. ezgBh ~ phs/ ;kb 2015 ftu

nkJhHJ/HnkoHnkJh BthI fdZbh ns/

ihHphHgzs feqFh :{Bhtof;Nh ns/

seBhe gzsBro J/HnkJhHn?wHJ/ fdZbh

nkfd ;z;EktK B/ th g[ofeqs ehsk j?.

nBB:k ;hv; ~ fe qF h

T[sgkdesk ns/ fe;kBK dh nkwdB

tXkT[D bJh ezgBh dh ;okjDk d/ Bkb

i{oh B/ T[gobhnK d; ;G s'I p/jso

;NkoN ng ezgBhnK ftu nKfenk.

nBB:k ;hv; ~ d' T[Zx/

g[o;ekoK Fqh n?; r'gkb feqFBB,

;kpek nfXneF, ;hHnkJhHnkJh ns/

fJBc'f;; d/ ;fj ;z;Ekge gq'H nfBb

r[gsk, ;hHnkJhHnkJh d/ Btkuko ns/

T[dfwsk gfoFd ns/ ;fj nfXneF

B?FBb fJB't/FB ckT{Iv/FB ns/

nkJhHnkJhHn?w d/ nfXneF gq'c?;o B/

gqdkB ehs/.

ezgBh dk T[sgkdB gq;z;eoD ns/

g?fezr dk nkXko jfonkDk d/ nzpkbk

ftu j? ns/ ezgBh ~ fJe nkfc; Gkosh

feqFh nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh fty/

gfo;o ftu th gqdkB ehsk frnk.

nBB:k ;hv; soeZ h dh okj s / tX fojk

j ? ns / Fo[ { ftu jh bkGgdq fojk j.?

T[d:'fre nfGBtsk (ekY) bJh nBB:k ;hv; g[o;feqs

y/

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

n?wHnkoHn?c dh BthI Fesh ;hoh}

D/ ftu nk:'fis j'J/ @fe;kB# w/b/

ftu wzBh gqwzBh NkfJo ezgBh n?wnkon?c B/ BthI Fesh ;hoh} bKu ehsh j?. ezgBh B/ fszB Bt/I NkfJo Fesh bkfJc, Fesh ;[go ns/ Fesh bkfJc gb; pkiko ftu T[sko/ jB.

jB. ezgBh d/ gqshfBXh fos/F fstkoh B/ dZf;nk fe w/b/ ftu T[jBK ~ ekch uzrh gqshfeqnk fwbh. Fqh fstkoh B/ fejk fe w/b/ ftu nbr nbr okiK s'I nkJ/ fe;kBK B/ ;Nkb s/ nk e/ Fesh ;hoh} d/ NkfJoK pko/ ikDekoh jkf;b ehsh ns/ fJjh ;kvh ;cbsk ~ doFkT[Idk j?. fe;kBK dhnK FzektK dk ;wkXkB eoBk ns/ T[jBK dhnK fdZesK ~ FKs eoBk jh ;kvk wzst j?. ;kvk beF finkdk s'I finkdk fe;kBK ~ bkG gj[zukT[Dk j?.

fJjBK NkfJoK dh ykf;ns fJjh j? fe fJjBK ftu 20-22 r[ZvhnK jB fijVhnK frZbh fwZNh ftu NkfJo ~ XZ;D BjhI fdzdhnK. Fesh ;hoh} d/ NkfJo} feckfJsh j'D d/ Bkb Bkb fcT{b dh pus ftu th wdd eod/

g[

26 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 27: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 28: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;b/ N?eBkb'ih; B/ eJh ;kbK dh v{zxh ftfrnkBeh

fo;ou d/ pknd eB/vk ftu Nhn?w n?rohebuo

fsnko ehsk j?. fJj ;G soQK dh tgkfoe ns/ T[d:'fre

c;bK d/ T[sgkdB tXkT[D ftu ;eFw j?. fJj T[sgkd

e[dosh ns/ ekopfBe gdkoEK fit/I n?b'thok, ;'fJnk,

nbck-nbck d/ sZsK s'I fsnko ehsk frnk j?. fJj T[sgkd

feqFh ftGkr nwohek d[nkok fBoXkfos wkBeK d/ nkXko s/

fsnko ehs/ rJ/ jB. ezgBh d/ Gkosh gqpzX fBd/Fe

nkJhftB f;zx B/ dZf;nk fe c;b s/ fJ;d/ fszB ;go/n

eoB dh io{os j[zdh j?. gfjbk ;go/n fpikJh d/ ;w/I 100

fwHbhH gqsh J/eV dh doB Bkb fwZNh s/ ehsk iKdk j?. d{ik

;go/n 150 fwHbhH qsh J/eV dh do Bkb fszB s'I uko gZsh

dh nt;Ek ftu ns/ shik ;go/n d{i/ ;go/n d/ fszB jcs/

Nh ftu w”i{d g”Fe sZsK d/ xZNd/ b?tb ~ fXnkB ftu

oZyd/ j'J/ NkNk e?wheb} fbwhN/v B/ BkoE Jh;N ohiB d/ fe;kBK bJh G{;[Xk i?fte ykd ns/ G{ihtB f;Nh ezg';N g/F ehsk j?. fJj ikDekoh ezgBh d/ y/soh gqshfBXh fpFkb gqXkB B/ fdZsh. T[jBK B/ dZf;nk fe n;w ns/ T[Zsoh g{oth okiK ftu fe;kB GkJh :{ohnk dk T[g:'r finkdk wksok ftu eo oj/ jB fi;dh tiQk Bkb T[jBK d/ you/ tX

ghn?b ;z;ko dh wzBh gqwzBh pj[-okFNoh ezgBh j? fijVh fe

ehNBkFe dtkJhnK, c;bK ns/ ;pihnK d/ phi dk T[sgkdB ns/

wkoehfNzr eodh j?. n?roh jkoNh n?e;g' r[jkNh ftu ezgBh d/ tkfJ;

gq?}hv?IN ;[fps u”Xoh B/ ikDekoh fdZsh fe f;oc n;w ftu jh brGr

40 eo'V dk tgko ezgBh d[nkok ehsk iKdk j?. T[jBK B/ dZf;nk fe

T[so g{oth okiK ftu ezgBh B/ w[Zy o{g Bkb fXnkB e/Idfos ehsk j?.

feT[Ife fJE/ ftek; d/ uzr/ w”e/ jB. ezgBh d/ y/soh gqpzXe oziB e[wko

dZsk B/ dZf;nk fe M'B/ dh g?e 837, weZJh dh g?e 751 fe;kBK dh

g;zdhdk jkJhfpqv j?. ;pih d/ phiK ftu th ezgBh dk tZvk pkiko j?.

pknd eoBk bkGdkfJe ofjzdk j?. T[jBK B/ fJj th dZf;nk

fe fJ;d/ Bkb fe;/ th Bt/I o;kfJD dk fJ;s/wkb BjhI eoBk

ukjhdk. ezgBh e'b fJ; g”dk d/ ftek; fB:kwe d/ Bkb

czrhgb;, bkothgb;, Nowhgb; ns/ tkfJohgb; th j?

fijVk fe F[ZX o{g Bkb T[gbpX j?.

oj/ jB ns/ g”Fe sZsK dh wksok xZN j[zdh ik ojh j?. fJjBK i?fte ykdK d/ T[g:'r d/ pknd T[jBK d/ yofunK ftu ewh nkJ/rh ns/ fwZNh dh r[DtZsk poeoko oj/rh. ezgBh d/ gqshfBXh gfowb ;kjk B/ dZf;nk fe fBT{ p'rkJhrKt, e'eokMko, pog/Nk nkfd fifbnK ftu n;hI fgzv-fgzv ike/ fe;kBK ~ ;wMk oj/ jK ns/ T[jBK ~ ;w/I ;w/I s/ f;ybkJh d/ oj/ jK fi; Bkb g”fdnK bJh ;ko/ io{oh sZsK dh g{osh j' ;e/. T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe ezgBh e'b fub/fNv nt;Ek ftu n?Bghe/ fize, ;bco nkfd g”Fe sZs th w[jZfJnk eokT[Idh j? fijBK dk gq:'r ;go/n d[nkok ehsk iKdk j?.

n?;b/ N?eBkb'ih; dk nB{mk Nhn?w n?rohebuo

n?

NkNk B/ g/F ehsh G[;[Xk ns/ G[ihtB

fwZ

:{ghn?b T[Zso g{oth okiK ftu th nkr{

:{

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

28 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 29: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;kB bJh ;G s'I }o{oh j? uzrh nkwdBh ns/

y/shpkVh d/ feZs/ ftu E'Vh pus sKfe T[j

nk;kBh Bkb y/sh dk ezw eo ;eD. y/shpkVh d/

ezw ftu nkT[D tkb/ gkbhwo ~ pBkT[D tkbh

ezgBh rotko/ tkb o'g; fJ;/ e'fFF ftu bZrh j?.

jkb jh ftu fe;kB w/b/ ftu fjZ;k b?D nkJ/ ezgBh

d/ gqshfBfXnK B/ feqFh ikroD Bkb rZb eoe/

ezgBh d/ T[sgkdK pko/ dZf;nk. ezgBh d/ j?v

wkoehfNzr ns/ poKfvzr j?v gqshe B/ dZf;nk fe

ezgBh brGr 40 ;kbK s'I b'eK ~ nkgDhnK ;/tktK gqdkB eo fojk

j?. nZi fJj ezgBh fe;kBK dk ftFtk; ns/ gfjbh g;zd pD u[Zeh j?.

fJ;dk w[Zy ekoB ezgBh d[nkok r[DtZsk g{oB T[sgkd ns/ uzrhnK

;/tktK gqdkB eoBk j?. gqshe B/ dZf;nk fe ezgBh w[Zy o{g Bkb y/sh d/

ezwK ftu gq:'r ehs/ ikD tkb/ gkbhwo fit/I gkbhjkT{; ftu gq:'r j'D

tkbh gkbhfcbw, F?vB?N, fJB;?eN B?N, ro/g B?N, eokg ;g'oN B?N,

g”Iv bkfJBo, wbu fcbw ns/ ;N/fezr ekov nkfd dk fBowkD eodh

j?. BthI seBhe okjhI y/sh ftu gq:'r eo uzrk T[sgkdB b?Dk jh fJe

fe;kB dk T[d/F j[zdk j?. r[DtZsk :[es T[sgkd ns/ wip{s nB[;zXkB

dh tiQk Bkb ezgBh ~ eJh tko ;zwkfBs th ehsk ik u[Zek j?. T[jBK B/

fejk fe fe;kBK ~ dwdko y/sh ns/ r[DtZskg{ote T[sgkd fBowkD

eoBk, fi; Bkb fe fe;kBK ~ bkG fwb ;e/ ns/ y/shpkVh dk

T[sgkdB tX ;e/, fJjh ;kvk T[d/F j?. gqshe d/ nB[;ko fe;kB w/b/

ftu T[jBK ~ tXhnk fo}bN fwfbnk ns/ T[jBK d/ ;Nkb s/ ikDekoh

b?D bJh fe;kBK dh GhV bZrh ojh. nZi bZyK T[sgkd w[jZfJnk

eokT[D bJh fe;kB rotko/ tkb o'g; d/ T[sgkdK dk uzrk bkG b?

oj/ jB.

N bkrs ns/ w/jBs Bkb Gog{o bkG b?D dh fJZSk

;G oZyd/ jB gozs{ nfijk j' gkT[Dk e'o/ ;[gB/ s'I

finkdk e[M BjhI ;h. xZN w/jBs Bkb finkdk bkG d/ ;[gB/

j[D e'o/ BjhI ;koEe j' rJ/ jB fijV/ fe;kBK bJh ;G s'I

tZvh y[Fypoh j?. j[D fe;kBK ~ finkdk s'I finkdk bkG

dtkT[D d/ T[d/F Bkb g[zBh ezgBh B/ Eoh fJB tB feqFh

:zso ~ bKu ehsk j? fi;d/ T[g:'r Bkb fe;kBK ~ xZN ;w/I

ftu finkdk s'I finkdk bkG fwbDk ;zGt j' frnk j?.

g[zBh ezgBh d/ T[g nfXneF wkoehfNzr e/Hn?;H;kjh B/

dZf;nk fe Eoh fJB tB Bkb eNkJh, r[jkJh ns/ G{;k g?e

dk ezw fJeZm/ j' iKdk j?. fJj wFhB jkot?;No fijh jh j?

fi; Bkb eNkJh dk ezw 10% Bwh d/ Bkb th ehsk ik

;edk j?. fJ; Bkb Eo/f;zr eoBk th ;zGt j?. Bkb jh

fJj wFhB G{;k pDke/ g?e th eo fdzdh j?. fJ;dk T[g:'r

Nq?eNo d/ Bkb ehsk iKdk j? fi;d/ bJh 55 jko; gkto dk

Nq?eNo j'Dk io{oh j?. Nq?eNo i/ s[jkv/ e'b j? sK Eoh fJB

tB nbr s'I yohd ;ed/ j'. fJe jh ;w/I s/ fszB ezw eoB

Bkb ;w/I ns/ bkrs ftu ewh nkT[Idh j?. nfij/ ftu

fe;kBK ~ bkG fwbDk ;[Gkfte j?. ibdh jh fJj wFhB

oki;EkB d/ fe;kBK bJh th T[gbpX j' ;e/rh. fcbjkb

gzikp, jfonkDk ns/ wZXgqd/F d/ fe;kB fJ;dk fJ;s/wkb

eoe/ bkG ewk oj/ jB. finkdk ikDekoh bJh w'pkfJb

Bzpo 9355633600 s/ ;zgoe eo ;ed/ jB.

;G s'I T[Zsw r[DtZsk jh ;kvh gSkDL gqshe

fe

@Eoh fJB tB# Bkb fwb/rk fe;kBK ~ fsr[Dk bkG

xZ

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

29n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 30: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

n?rohg'b gkbh fcbw} fteq/sk

JhHgh Hn ?b gfotko tb' I

oki;EkB d/ vhboK ns/ fv;NqhfpT{NoK ~ seBheh f;ybkJh gq'rokw Fqh rzrkBro, oki;EkB ftu nk:'fis @e' d/ fpbnkJ/# j'Nb ftu ehsk frnk. fJ; ftu oki;EkB d/ ;ko/ vhboK ns/ fv;NqhfpT{NoK B/ fjZ;k fbnk. ezgBh d/ ezNoh j?v Bhoi r[bkNh B/ fNekT{ y/sh d/ wjZst ~ ;wMkfJnk fe ezgBh fe; soQK fJ; w[fjzw ~ nZr/ tXkT[D ftu wdd eodh j?. T[jBK B/ dZf;nk fe nkJhHghHn?b p/jso e[nkfbNh d/ jkJh ;hHn?cH:{ d/

roh gbk;N N/e fJzvhnk gqkJht/N

fbfwN/v fJ}okfJb dh rhBrko,

gkbh;/e, wkgkb ns/ fge gbk;fNe dk

Gkos ftu nrtkJh eodh j?. fJj

ezgBhnK ;[oZfyns y/sh bJh ftFt

gqf;ZX jB. fJjBK ezgBhnK d/ B/sqst

ftu n?roh gbk;Ne N/e fJzvhnk

Gkos ftu 14 ;kbK s'I ;[oZfyns y/sh

dh seBhe ~ Gkos d/ fe;kBK se

gj[zuk ojh j?. fJj ikDekoh ezgBh d/

i?t ykd ns/ i?fte g?;Nh;kfJv; pDkT[Idh j?. ezgBh d/ }'Bb w?B/io F/FeoB f;jkr B/ jo soQK d/ ;fj:'r dk nkFtk;B d/D d/ Bkb gzikp, jfonkDk ns/ oki;EkB dh fwZNh ~ ;t;E eoB dk phVk u[Zfenk fijVk fe i?fte T[sgkdK Bkb jh ;zGt j?. ezgBh d/ fpiB; fvt?bgw?IN d/ fvgNh w?B/io vkH fFt e[wko f;zx B/ T[sgkdK dh seBheh ikDekoh fdZsh ns/ gq:'r ehs/ ikD tkb/ o;kfJfDe ykd ns/ }fjo Bkb j'D tkb/ B[e;kB ns/ rb'pb tkofwzr ~ tXkT[D tkb/ T[sgkdK d/ :'rdkB s/ ukBDk gkfJnk. whfNzr ftu ezgBh d/ Bt/I T[sgkd 5 ih dh

rohg'b gkbh fcbw} ns/ p?r; fteq/sk jB. fJ; ezgBh dh yk;

rZb fJj j? fe ezgBh gkbh jkT{;, wbu fcbwK, F/v B?N, ro'n

p?r, gkbh Ffoze fcbw}_p?r;_;bht}_gb/B_gqhN/v, gkbh Ub/fcB

Ffoze fcbw, gkbh n?wp'ov} fcbw, gkbh fopov fcbw, fwbe, tkNo

g?fezr fcbw wbNh b/no d/ Bkb n?uHn?wHn?uHvh_n?bn?bvhgh p?r;,

;N/u o?g fcbw cko gb/NkfJf}zr, ;oc/; gq'N?eFB fcbw, cb'o rkov

fcbw nkfd T[sgkd pDkT[Idh j?.

nf;;N? IN w ?B /io,

wkoehfNzr, ;”ot ikBk

B/ fdZsh. T[jBK B/

dZf;nk fe fJj gfjbh

nfijh ezgBh j? fi;B/

g z i b /no tkb /

gbk;fNe ~ Gkos ftu ;[oZfyns y/sh bJh bKu ehsk j?. ezgBh B/ Gkos ftu

fwZNh tjhD y/sh Bkb fe;kBK ~ gfofus eokfJnk. T[jBK B/ df;nk fe gkbh

jkT{; ftu gqsh J/eV bkrs brGr 35 bZy o[gJ/ ns/ B?N jkT{; ftu brGr

17 bZy o[gJ/ nkT[Idh j?.

nkJhHghHn?b tb'I oki;EkB d/ vhbo ns/ fv;NqhfpT{NoK ~

seBhe dh f;ybkJhbKfuzr ehsh rJh fijVk fe fJe ro'E gow'No j?. fJ;d/ fJbktk ;kfJoB dh bKfuzr ehsh rJh fi; ftu ;bco ns/ nkfJoB d/ ihtkD{ jB fijV/ fe brksko c;b ~ ;bco ns/ b'jk fdzdk fojk j?. fJj ikDekoh oki;EkB ftu ezgBh d/ ;/b} w?B/io ni/ fpFB'Jh B/ fdzd/ j'J/ fe;kBK Bkb w'Y/ Bkb w'Yk fwbk e/ ezw eoB dh nghb ehsh.

nk

n?roh gbk;N dk ftFtk; seBheh fteoh- ;'ot ikBkn?

n?

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

30 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 31: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

foFfsnK ~ i'Vdk @i'F# o?e; ck;NBo} fbfwN/v feqFh y/so dk wzfBnk gqwzfBnk BK

j?. c'o?e; ns/ i'F ro[g dh F[o{nks ;zB 1999 ftu gzikp d/ b[fXnkDk s'I uzr/ ns/ T[BZs y/shpkVh T[geoDK ns/ pkfJU coNhbkfJ}o T[sgkdK d/ Bkb j'Jh ;h. fJj ezgBh Gkosh pkiko ftu jh BjhI ;r'I nzso-okFNoh pkiko ftu th uzrh gfjukD pDk e/ p?mh j?. ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo doFB f;zx gkB/;o B/ dZf;nk fe fJj ezgBh fszB vth}B- pkfJU-coNhbkfJ}o, ckow wFhBoh ns/ Nq?eNo w?B{c?eufozr :{fBN d/ o{g ftu ezw eo ojh j?. T[jBK B/ fejk fe ezgBh 40 s'I finkdk d/FK ftu nkgD/ T[sgkd fBo:ks eo ojh j?. gkB/;o f;zx B/ dZf;nk fe ;kvk T[d/F f;oc fe;kBK ~ uzr/ T[sgkd ns/ ;[ftXktK d/Dk j? fi; okjhI n;hI fe;kB ns/ feqFh dk fJe wip{s foFsk ekfJw eo ;ehJ/.

g{;k ftu nk:'fis j'J/ nkfJwk n?rohw?e ftu Ii'F d/ vkfJo?eNoK B/ Nq?eNo d/ fszB wkvb i'F 3514- vhnkJh, i'F 4514-vhnkJh, i'F 5014 vh nkJh bKu ehsk. fJj fszB'I Nq?eNo bVhtko 35 n?uHghH, 47 n?uHghH ns/ 52 n?uHghH d/ jB. fJ;d/ fJbktk fJjBK ftu fJziB dh skes 2340 ;h;h ns/ 2698 ;h;h ns/ r/no pke; ;ghv fijVh fe ;bkfJfvzr w/F r/no dk ezphB/FB j?. Fqh f;zx B/ dZf;nk fe fJjBK Nq?eNoK ~ yk; sohe/ Bkb fv}kfJB ehsk frnk j?. fi; d/ cozN ~ gzi nbr nbr ozrK ftu pdfbnk ik ;edk j?.

feqFh ikroD Bkb yk; rZbpks ftu Fqh f;zx B/ dZf;nk fe fJjBK Nq?eNoK bJh n;hI fgSb/ uko ;kbK s'I fo;ou eo oj/ ;h. ;k~ bZrk fe fJe nfijk Nq?eNo ;k~ fsnko eoBk ukjhdk j? fijVk fe;kBK d/ piN ftu j't/, tXhnk j't/ ns/ T[; ftu fcT{b dk youk xZN j't/ fi; Bkb fe;kBK s/ xZN dpkn gt/. T[jBK B/ fejk fe fJjBK ~ n;hI fe;kBK d/ piN ~ fXnkB ftu oZy e/ jh pDkfJnk j?. fJ;d/ bJh n;hI bKfuzr ;ehw d/ sfjs gfjbK fJe j}ko fe;kBK bJh fJe bZy o[gJ/ sZe dh S{N oZyh j?. d{ih ;ehw d/ sfjs e'Jh th fe;kB gzi jiko o[gJ/ d/ e/ Nq?eNo fiZs ;edk j?. i/ fe;/ fe;kB ~ Nq?eNo BjhI fwbdk sK T[j 12 wjhfBnK d/ pknd puh j'Jh oew iwk eoe/ Nq?eNo b? ik ;edk j?. i'F Nq?eNo 16 n?uHghH s'I b? e/ 65 n?uHghH se T[gbpX j?. doFB f;zx B/ fejk fe ezgBh dk f;oc fJe jh T[d/F j? i'F fJe fwFB j? fi;d/ nzsors fe;kBK ~ tfXnk T[sgkd ns/ p/jso ;oft; gqdkB eo T[jBK dh ;jkfJsk, ;jh wkordoFB ns/ gq's;kfjs eoe/ nksw fBoGo pDkfJnk ik ;e/. fJ; Bkb i?fte y/sh s/ finkdk s'I finkdk fXnkB fdZsk ik ;e/rk ns/ y/shpkVh dh }whB dk ;jh soQK gq:'r ehsk ik ;e/rk.

b jh ftu g[D/ ftu nk:'fis j'J/ feqFh w/b/ @fe;kB#

ftu G{wh n?ro' B/ fe;kBK dh ;j{bs bJh fJe

pj[s jh T[wdk T[sgkd ;hv ew coNhbkfJ}o ;hvo bKu

ehsk j?. fJ; T[sgkd dk gq:'r w[Zy o{g Bkb weZJh,

itko, egkj, ;pihnK ns/ j'o c;bK d/ phi ~ }whB

ftu o'eD bJh ehsk iKdk j?. wFhB d[nkok fJe jh ;w/I

s/ phiK d/ Bkb io{os nB[;ko T[otoe th gkfJnk ik ;edk j?. wFhB dk Gko e/tb YkJh feb' j?. fJ; wFhB dh yk; rZb

fJj j? fe phi o'gd/ ;w/I fJ; ftu d{oh ns/ phi dh wksok gfjbK s'I jh fBoXkfos ehsh ik ;edh j?. ezgBh d/ w?B/fizr

vkfJo?eNo feoB gN/b B/ dZf;nk fe fJj T[sgkd fe;kBK bJh pj[s jh ckfJd/wzd j?. fJ;d/ wkfXnw okjhI fe;kB ;w/I ns/

g?;/ d'jK dh pus eo ;edk j?. T[jBK B/ dZf;nk fe fJ; T[sgkd dh ehws fe;kBK d/ piN ~ t/yd/ j'J/ 2500 o[gJ/ oZyh

rJh j? fi; ~ e'Jh th fe;kB nk;kBh Bkb yohd ;edk j?.

c'

fe;kBK bJh ;hv ew coNhbkfJ}o ;hvo

jk

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

31n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 32: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

; tes y/shpkVh d/ y/so ftu nkX[fBeheoD tX fojk j?

fijVk fe feqFh ftu eqKsh dk fJe nfjw edw wzfBnk ik fojk j?. nfij/ ftu feqFh ikroD B/ feqFh ns/ pkrpkBh d/ nkX[fBe T[geoDK d/ tZv/ fJzg'oNo ns/ n?roh ezgBh d/ wkfbe n?;HJ/H tk;{d/t w{osh Bkb rZb ehsh ns/ y/shpkVh ftu gq:'r j'D tkb/ nkX[fBe T[sgkdK d/ pko/ ikDekoh bJh.

Fqh w{osh B/ feqFh ftu nkX[fBe T[geoDK d/ gq:'r pko/ dZf;nk fe fJ; ;w/I feqFh ftu nkX[fBeheoD dk finkdk wjZst j?. nZi d/ ;w/I ftu fe;kBK e'b y/sh bJh ekch G{wh j?. i/ fgzv ftu e'Jh gfotko ofj fojk j? ns/ T[; gfotko d/ w?Ipo Ffjo ftu ewkT[D bJh ub/ rJ/ jB sK fJ; ;fEsh ftu xo ftu wksk fgsk jh ofj iKd/ jB fijBK ~ y/s ns/ c;bK dh d/y-Gkb eoBh g?Idh j?. nfij/ ftu feqFh d/ nkX[fBe T[geoDK fit/I poF eNo, gkto thvo ns/ Nh-jkot?;No nkfd dh io{os j[zdh j?. fJ; soQK d/ T[geoDK dh Gkos ftu pj[s io{os j?. fJe fe;kB ~ ezw eoB ftu nk;kBh j't/rh sK T[j uzrh soQK ezw eo ;e/rk. fJ; io{os ~ ;wMd/ j'J/ n;hI n?roh fJzg?e; dh F[o{nks ;kb 2000 ftu ehsh fi; dk e/tb fJe T[d/F- d/F d/ fe;kBK ~ uzrhnK ;[ftXktK ns/ r[DtZsk :[es T[sgkd d/Dk j? fi;d/ bJh n;hI e'fFF ftu i[N/ jK. n?roh fJzg?e; ftu n;hI fszB vokcNK ftu ezw eo oj/ jK. fi; ftu n?rohw/N, n?rohwkoN ns/ n?rohwkoN }'B j?. n?rohwkoN d/ nzsors d[fBnk dh p/jsohB ezgBhnK d/ feqFh T[sgkd j[zd/ jB. n?rohwkoN d/ BK s'I d/F d/ ;ko/ okiK ftu ;kv/ ohN/b nkT[Nb?N jB. n?roh fJzg?eN fJe tZv/ ftsoe B?Ntoe Bkb ezw eo fojk j?. ;kvhnK 100 s'I finkdk poKuK d/ Bkb 300 s'I finkdk wbNh poKv ;N'o jB fijBK ftu d[fBnk d/ tfXnk feqFh T[geoDK ~ fe;kBK bJh w[jZfJnk eok oj/ jB. fiE/ se gqshdtzdh dk ;tkb j? sK wkoehN ftu pj[s ;ko/ poKv jB gozs{ n;hI fe;/ ~ nkgDk gqshdtzdh BjhI wzBd/ feT[Ife ;G dh nkgDh nbr e[nkfbNh j[zdh j?. ;kv/ ;ko/ T[sgkd wip{s ns/ r[Dtsk Bkb Gog{o jB.

fJjBK T[geoDK d/ nk:ks ns/ r[DtZsk d/ pko/ ftu g[ZS/ ikD s/ tk;[d/t w{osh B/ dZf;nk fe n;hI tfXnk r[DtZsk tkb/ T[sgkd nwohek, dZyDh ncohek, fJNbh, :{nkB ns/ e'fonk s'I nk:ks eod/ jK. n;hI Nkg b?tb dhnK T[jBK ezgBhnK Bkb vhb eod/ jK fijVhnK ;kv/ ;[Mkn dk th fXnkB oZydhnK jB. io{os g?D s/ T[jBK ~ Gkosh feqFh y/so d/ nB[;ko pdfbnk th ik ;edk j?. fi;d/ pknd T[jBK dh goy ehsh iKdh j?. T[jBK B/ dZf;nk fe ;kv/ e'b feqFh ns/ pkrtkBh d/ T[sgkdK dh tZvh o/Ii j?. ;kv/ T[sgkdK ~ fe;kB b?Dk g;zd eod/ jB. n?roh fJzg?e; ftu fJj T[geoD ;pf;vh s/ th T[gbpX jB. gkto ;go/n wFhB, poF eNo, u?I;k, j/i fNqwo, o'Noh fNZbo, w'N' ebNht/No ns/ ekch jkot?;No w[Zy T[sgkd jB.

n?roh fJzg?e; d/ wip{s B?Ntoe d/ pko/ g[ZSD s/ tk;[d/t d;d/ jB fe T[jBK dh ezgBh Bkb i[fVnk j'fJnk jo ftnesh T[jBK d/ gfotko d/ w?Ipo dh soQK j?. fJjh n?roh fJzg?e; dh skes j?. n;hI jw/FK uzrhnK ;[ftXktK, feckfJsh T[sgkd ns/ ;w/I s/ ;gbkJh fJjBK fszB uh}K s/ ftFtk; eod/ jK. fi;d/ ekoB ;kv/ rkje jw/FK ;zs[FN ofjzd/ jB. ;kv/ T[geoDK ~ n;kBh Bkb e'Jh th fJeZbk ftnesh iK wfjbk fe;kB nk;kBh Bkb gq:'r eo ;ed/ jB. fJjh ;kv/ T[geoDK dh ykf;ns j?. jkb jh ftu n;hI @ek;/Jh# ezgBh d/ T[geoDK dk nk:ks F[o{ ehsk j?. fJ; ezgBh d/ T[sgkd wip{s ns/ nkX[fBe r[DtZsk :[es jB. fi; ftu w[Zy o{g Bkb poF eNo, fNqwo, ebNht/No, pb'no ns/ noE n”iko jB. fe;kBK bJh w?I sK fJjh ejKrk fe nkX[fBe n”ikoK Bkb y/shpkVh dk ezw nk;kB j' frnk j?. fJ; bJh fe;kBK ~ y/sh bJh nkX[fBe T[geoDK dk gq:'r eoBk ukjhdk j?.

www.krishijagran.comfJzNoftT{

feqFh ftu io{os j? nkX[fBe T[geoDK dhL w{osh

fJ

fJwokB ykBgZsoeko, feqFh ikroDw'L 9582957538

Jhw/bL [email protected]

32 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 33: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

:ksoh d/ fJFko/ s/ uZb/rk fJj nB'yk ;{Ne/;

jB pBkT[D tkbh Gkosh ezgBh wfjzdok B/ nwohek ftu n?BtkfJow?IN d/

nB[e{b d'gfjnk tkjB pkiko ftu nkgDh yk; irQk pBkT[D dh e'fFF d/ sfjs

fJ; jcs/ e?bhc'ofBnk Ffjo ftu nkgDk fJb?efNqe ;e{No i/Bi/ g/F ehsk j?.

wfjzdok dk ;e{No i/Bi/ 2H0 gfjbk c[bh fJb?efNqe ;e{No j? fi;dk

nkfJvhnk f;bhekB t?bh ftu fsnko ehsk frnk ns/ fJ;~ fwFhrB ftu fJe

nkopo ftu n;?Ipb ehsk frnk j?. Ffjo ftu nktkikJh, gkofezr, GhVGkV

ns/ gqd[FD Bkb i[VhnK u[B”shnK s'I fBgND ftu wdd eoB bJh fv}kfJB

ehs/ rJ/ fJ; ;e{No ~ jkb jh ftu nkeb?Iv ftu g/F ehsk frnk. i/Bi/ 2H0

ftu pdbh ik ;eD tkbh fbfEnw nkfJoB p?Noh bZrh j? fi;~ edh th

;N?Ivov fJb?efNqe nkT[Nb?N s/ foukou ehsk ik ;edk j?.

w;zr rb?e;h n?; 7 dh bKfuzr s'I gfjbK jh fJ;dh vhN/b bhe j' rJh

j?. N/e t?p;kfJN; dh fog'oN d/ w[skfpe ezgBh fJ; ;wkoN c'B d/ fszB t/ohn?IN bKu eo/rh. ;{soK d/ w[skfpe cotoh ftu j'D tkbh w'pkfJb tobv eKro; ftu ezgBh n?; 7, n?; 7 n?i, n?; 7 n?i gb; ;wkoN c'B bKu eo ;edh j?. fog'oNK dh wzBhJ/ sK ;?w;zr rb?e;h n?; 7 dh ehws rb?e;h n?; 6 s'I brGr 10% xZN j't/rh.

� wzfBnk ik fojk j? fe fJ; c'B ftu nkJhc'B 6 n?; fijk jh bkfJt fgeuo chuo j't/rk. jkbKfe n?gb s'I gfjbK n?uNh;h B/ th fJ;dk fJ;s/wkb ehsk j? go nkJhc'B 6 n?; d/ pknd fJj chuo ekch gkg[bo j' frnk. jkbKfe fJ; chuo ftu s;tho d/ Bkb e'Jh p?erqkT[Iv tkfJ; BjhI j't/rh. fJ; chuo dh wdd Bkb c/;p[e, fJz;Nqkrqkw fijhnK

;'Fb B?Ntoe ;kfJNK s/ ihnkJhn?c fJw/i F/no ehsh ik ;e/rh. n?e;goN; d/ nB[;ko rb?e;h n?; 7 ftu 5H5 fJzu dh c[b n?u vh ;eqhB, 3 ihph o?w ns/ 16 ihph dh fJBfpbN w?woh fdsh ikJ/rh fi;~ 128 ihph se tXkfJnk ik ;e/rk.

fJj n?IvqkfJv 5H1H1 bkbhgkg s/ ezw eo/rk. ;wkoN c'B ftu ezgBh nkgDk Exyno 8890 fug;?N ns/ etkbekw ;B/g vo?rB 820 SoC gq';?;o fdsk ikJ/rk.

co d/ d”ok Gkoh Gkoh ;{Ne/; b'eK ~ Eek fdzd/ jB fJ; bJh fJ;

;wkoN ;{Ne/; dk fJ;s/wkb eoBk uzrk nkgFB j' ;edk j?. fJ; ;{Ne/; ~ cVD dh io{os BjhI j? p; fJe fJFko/ s/ fJj s[jkv/ Bkb Bkb uZb/rk. fJ; nB'y/ ;{Ne/; dk fBowkD fJ}okfJb d/ n?B:{J/ ao'p'fNe; ftfrnkfBeK B/ ehsk j?.

n?B:{J/ o'p'fNe; ;z;EkB d/ w[skfpe fJ; ;{Ne/; ftu e?wok, ;?I;o ns/ pfbT[N{E bZrk j?. fJj :{}o; d/ ;wkoNc'B s'I eB/eN j' e/ T[; d/ fBod/FK dk gkbD th eodk j?. fJjh BjhI, fJj ;{Ne/; J/Bk ;wkoN j? fe fJ;~ i/ fe;/ nBikB Fy; B/ Nu th eo fbnk sK fJ;dk nbkow tiDk F[o{ j' iKdk j?. fJ;d/ fJbktk fJ; ftu yk; nbkow fe;/ d/ y'jD iK u'oh eoB dh ;fEsh ftu th i'o i'o Bkb tZiD brdk j?.

www.krishijagran.comg’qveN bKu

wfjzdok B/ nwohek ftu bKu ehsk fJb?efNqe ;e{No i/Bi/

tk

nkJhc'B 6 n?; ~ NZeo d/t/rk rb?e;h n?; 7

;?

;

33n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 34: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

G KyqI shwiek DMdy vjoN fyArI dw DMdw krdy hn

Aqy Awp dy kol lgBg 15-20 pSU hn[ ijnW

dw du`D auh Awpxy Gr dI vrqoN iv`c vI ilAwauNdy hn

Aqy kuJ du`D vyc ky auh AwpxI Awmdn iv`c vwDw vI

krdy hn[ ies qoN ielwvw ie`k hor shwiek DMdw hY jo s.

hrjIq isMG kr rhy hn auh hY &slW dw imAwrI bIj

auqpwdn krnw Aqy vDIAw pnIrI iqAwr krky dUjy

ikswnW nUM vycxw[ ies nwl Awp jI nUM vDIAw Awmdn

huMdI hY Aqy hor dUjy ikswnW nUM vDIAW iksm dy bIj Aqy

pnIrI vI pRwpq ho jWdI hY[ ies qoN ielwvw Awp jYivk

Kwd bxw ky vI dUjy ikswnW nUM vycdy hn Aqy AwpxI

Awmdn iv`c vwDw krdy hn[ s. hrjIq isMG DrqI

h yT ly pwxI dy if`gdy p`Dr nUM lY ky vI

bhuq izAwdw icMqq hn Aqy

KyqI iv`c pwxI dI vrqoN bhuq

hI sMjm nwl krdy hn[

vDyry krky Awp Awp

Awpxy KyqW iv`c iscweI

nihrI pwxI nwl hI

krdy hn pr loV pYx qy

Awp itaUbvY~l dI vrqoN

vI kr AwpxI KyqI nUM

vDIAw isMcweI kr

&slW qoN v`D auqpwdn

lYNdy hn[ Awp nUM KyqI dy

vDIAw pRdrSn leI v`K v`K ivBwgW Aqy sMSQwvW v`loN

snmwn vI imldy rihMdy hn[ blwk p`DrI, iz`lHw p`DrI

Aqy rwj p`DrI snmwn imlx qoN ielwvw Awp nUM mu`K

mMqrI vloN ivSyS snmwn vI id`qw jw cukw hY Aqy ies qoN

ielwvw Awp jI nUM rwStrI p`Dr qy vI keI snmwn

hwsl ho cuky hn[ KyqIbwVI XUnIvristI hYdrwbwd, pUsw

XUnIvristI id`lI Aqy pMjwb KyqIbwVI XUnIvristI

luiDAwxw v`loN vI Awp nUM ivSyS snmwn pRwpq ho cuky

hn[ jYivk KyqI kr jo KyqI auqpwd Awp dy KyqW iv`c

pYdw kIqy jWdy hn auhnW dw mMfIkrn krn leI vI Awp

bhuq auprwly krdy ho Aqy AwpxIAW jYivk KyqI rwhIN

auqpwdq vsqUAW nUM cMgy mu`l qy vycdy ho Aqy vDIAw

Awmdn pRwpq krdy ho[ AwpxIAW hor

KyqI ijxsW dy vDIAW mMfIkrn

leI vI Awp hmySW auprwly

krdy rihMdy ho Aqy rwStrI

Aqy AMqrwStrI p`Dr dI

mMfI iv`c AwpxI ijxs dw

shI BwA pRwpq krdy ho[

s. hrjIq isMG Awm

ikswn dIAW smisAWvW nUM

BlI BWq jwxdy Aqy

smJdy hn Aqy auhnW

dIAW KyqI smisAwvW nUM

a u ~c AiDkwrIAW q `k

www.krishijagran.comsPl ikswn

s&l ikswn: s. hrjIq isMG

isM

34 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 35: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

phuMcwaux leI ie`k mzbUq kVI dw kMm krdy rihMdy hn[

ikswn XUnIAn dy pRDwn vjoN vI Awp AwpxI syvw

inBwA rhy ho[ pMjwb KyqIbwVI XUnIvristI luiDAwxw,

KyqIbwVI ivBwg, bwgbwnI ivBwg, KyqI mSInrI ivBwg

pMjwb dy KyqI ivdvwnW Aqy bu`DIjIvIAW dy nwl Awp

hmySW pUrw rwbqw r`Kdy ho qW jo KyqI nUM hor nvIAW KyqI

qknIkW nUM ApnwA ky vDIAw FMg nwl kIqw jw sky[

Awpxy iz`lHy dy KyqI A&sr sihbwn Aqy ^wskr mu`K

KyqIbwVI A&sr sihbwn dy leI s. hrjIq isMG ie`k

lwfly AgWhvDU ikswn dy vjoN au~Br ky swhmxy AwauNdy

Aksr idKeweI dy jWdy hn[ h`QIN ikrq krn dI m`ukdI

jWdI prMprw dI smisAw nUM lY ky s. hrjIq isMG bhuq

hI icMqw krdy idKweI idMdy hn Aqy Awpxy KyqW dy iv`c

auh Awp Awpxy h`QIN kMm kr ky dUjy ikswnW leI ie`k

imswl dw kMm krdy hn[ ie`k nOjvwn ikswn hox dy nwqy

Awp hr nOjvwn nUM h`QIN kMm krn dw sMdyS idMdy hn Aqy

nOjvwn pIVI nUM niSAW dI smisAw Aqy ivdySW iv`c jw

kmweI krn nwloN Awpxy Gr iv`c hI rih ky vDIAw

Awmdn pYdw krn leI pRyrnW idMdy hn[ nOjvwnW nUM KyqI

dy DMdy nwl juVn leI vI pRyrq krdy rihMdy hn[

vwqwvrx dI SuDqw leI vI s. hrjIq isMG Awpxw pUrw

Xogdwn pwauNdy hn[ AwDuink mSInW dI mdd nwl Jony

dI prwlI Aqy kxk dy nwV nUM nw swVdy hoey zmIn Bwv

KyqW dy iv`c hI vwh ky aus qoN vDIAw Kwd dw kMm lYNdy

hn[ ies nwl ijQy vwqwvrx plIq hox qoN bcdw hY au~Qy

hI zmIn dI ishq vI vDIAw bxI rihMdI hY Aqy &slW

dw JwV vI izAwdw Aqy imAwrI inkldw hY Aqy Awmdn

iv`c vI cOKw vwDw huMdw hY[ Biv`K nUM lY ky vI s. hrjIq

isMG dIAW KyqI nUM lY ky kuJ aumIdW hn ijnW leI auh

hmySW qqpr rihMdw hY[ AsIN s. hrjIq isMG dy KyqI dy

ies inrMqr cldy s&r iv`c AwpxI vDIAw kwrguzwrI

leI auhnW nUM SuB kwmnwvW idMdy hW[

idnyS dmwQIAwjsvMq ngr, jlMDr[

Mob: 94177-14390Email: [email protected]

www.krishijagran.comsPl ikswn

35n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 36: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 37: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 38: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

gokbh ~ ;kVD dk ekoBL

(ICIMOD) dh fo;ou d/ w[skfpe Gkos ftu fJjBK

fdBK ftu brGr 90% gokbh ;kVh iKdh j?. fijV/

ezpkfJB jkot?;No fJ;s/wkb eod/ jB, T[j c;b dh

gokbh ;kV fdzd/ jB feT[Ife ezpkfJB jkot?;No Bkb s{Vh

dhnK bzphnK vzvhnK pu iKdhnK jB. fijBK ~ d{ih c;b

(M'B/ s'I pknd eDe) phiD dh ekjbh j[zdh j? T[j fJ;

eZND s'I pknd puh j'JhnK c;b dhnK vzvhnK ;kV fdzd/

jB. nkw s”o s/ ;kVD dh fJj gqfeqnk d'gfjo s'I pknd

ehsh iKdh j? ns/ Fkw ~ fJj uzrh soQK ;[brdh j?. fJj

fJ; bJh feT[Ife fJ;~ d;sh ebhno eoB bJh b/po ns/

g?;/ dh pus jz[dh j?.

fe;kBK dk ftFtk; j? feL

;Vh j'Jh gokbh nrbh c;b bJh uzrh ykd j? go

;kfJzfN;N fJ; rZb ~ BjhI wzBd/. vzvhnK ~ ;kVD s'I

pknd T[jBK dh ;tkj ftu e'Jh g”Fe sZs BjhI ofj iKdk

fijVk fe fwZNh bJh ckfJd/wzd j't/ ;r'I i/ vzvhnK ~ T[;/

soQK fgnk ofjD fdZsk ikJ/ sK T[j frZb/gB Bkb nkor?fBe

ykd ftu pdb iKdhnK jB.

gokbh ~ ;kVBk fJe ck;N

ns/ ;;sk nkgFB go eh

fe;kBK ~ fJ;dk d{ik gfjb{ gsk j?<

· fJj y/sK ftu g?dk j'D tkb/ ehfVnK ~ wkodk j? ns/

j'o ehfVnK ns/ wZSoK ~ GikT[Idk j?. fJj fe;kB

bJh sK ckfJd/wzd j? go fwZNh bJh BjhI.

gokbh ~ ;kVD d/ tZv/ yso/L

· fwZNh dh T[gikT{ FeshL ;kVD Bkb fwZNh dh T[gikT{

Fesh gqGkfts j[zdh j? id'I fe gokbh ~ fwZNh ftu jh

gJ/ ofjD Bkb nkor?fBe ykd pDdh j?.;VhnK

j'JhnK vzvhnK fwZNh ~ yokp eodhnK jB.

· n?BtkfJow?IN (tksktoD)L ;VD Bkb fijVk X{znK j?

T[j pb?e ekopB pDkT[Idk j? fijVk fe nX{ok pbD

dk T[sgkd j?. ICIMOD d/ nB[;ko, fjzd[e[F fjwkbk

y/so ftu ;ze/s jB fe fijV/ n?ok;'b} jtk ftu x[b

oj/ jB T[jBK ftu tZvh wksok ftu pb?e ekopB j?

fijVh fe y/so dk ebkfJw/N pdbD ftu yk; G{fwek

fBGk ojh j?.

· wBZ[y dh ;/jsL pb?e ekopB n?ok;'b} d/ xND Bkb

ibtk:{ s/ n;o j't/rk fijVk fe wB[Zy dh ;/js bJh

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

38 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 39: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;kfJzfN;NK d/ nB[;ko gokbh ~ ;kVD dh pikJ/ eJh j'o th

o'}wZok d/ nkgFB jB fijBK ftu'I fJe j? @jb#.

fe;kB fJe jb yohd ;ed/ jB. jb y/shpkVh bJh

fJe nkjbk seBhe j? fijVk fe F[o{nksh y/sh ftu fwZNh dh

fsnkoh bJh phi phiD bJh tofsnk iKdk j?. fJj fwZNh d/

Y/b/ s'VD bJh, fwZNh dh fsnkoh bJh ns/ f;nkV ~ eZND

bJh tofsnk iKdk j?. jZb tkj[D dk w[y we;d fwZNh dh

T[gobh sfj ~ gbNDk j?, sb s/ sk}/ g”Fe sZsK dk

fbnkT[Dk, p{Nh ~ dpkT[D tes fgSbh c;b d/ ntF/FK ~

s'VDk j?. fJ;d/ Bkb fwZNh ftu jtk dk ;zuko th jz[dk j?

ns/ Bwh finkdk uzrh soQK pDh ofjzdh j?. nZieb pkiko

ftu fe;kBK dh g;zd dk wFj{o jb j? b?wfeB gb'n

@@Opal 090## fi;d/ fe foto;hpb jkJhvq'fbe czeFB jB

ns/ ubkT[D ftu nk;kB j?. fJj fe;kBK ~ finkdk ewkJh,

vh}b s/ xZN youk ns/ b/po dh pus eokT[Idk j?. fJj

seBhe n?BtkfJow?IN d/ nB[e{b j? ns/ fwZNh dh T[gikT{

Fesh dk fXnkB oZyD d/ Bkb Bkb gkDh, fpibh ns/ ;w/I

dh pus th eokT[Idh j?.

d' g?dktkoK ftu coe (wbfuzr d/ Bkb ns/ wbfuzr d/ fpBK)

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 09953756433, 09891263263

Jh^w/b L [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

u?~e$vhHvhH, n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD d/ BK fdZbh ftu e?P j'Dk ukjhdk j?, wBhnkovo BthA fdZbh nkf|; ’u G/fink ikJ/

feqPh ikroD w?ApofPg o/N;kb ekghnK� ehws� S'N��� G[rskB

1 12 420 40 380

2 24 840 140 700

3 36 1260 260 1000

5 60 2100 600 1500

ckfJd/wzd j?. fJ;~ xNkT[D bJh ;[Xoh j'Jh t/;N

fv;g';b ftXh okjhI ykDk pBkT[D bJh nkbNoB/fNt

pkbD fJ;s/wkb eoBk ukjhdk j? ns/ y[Zb/ ftu pkbD

;kVDk xNkT[Dk ukjhdk j?.

· ikBtoK dh ;/jsL pb?e ekopB dh wksok Bkb wBZ[yK

tKr ikBtoK dh ;/js s/ th n;o g?Idk j?, fijVh jtk

ftu T[j ;kj b?Id/ jB.

· nbr nbr soQK d/ iht fit/I ehV we”V/, S'N/ iht izs{

ns/ fijV/ gzSh y/sK ftu ofjzd/ jB T[j th ;kVD dh

gqfeqnk Bkb rkfJp j' rJ/ jB.

g”fdnK dh g”Fesk ns/ tksktoD s/ gqGktL

ICIMOD dh fo;ou do;kT[Idh j? feL

· fJe NB M'B/ dh gokbh ftu *5.5 feb' N (nkor?fBe)

*2.3 kg P205 (nkor?fBe) *25 kg K2O (fsnko

fwbdk j?) * 1.2 kg S (nkor?fBe) *50-70%

wkJheq'fBT{No?IN; fijV/ fe uktbK d[nkok n?p;kop

ehs/ iKd/ jB *400 kg ekopB j[zd/ jB.

· fJj nzdk}k bkfJnk iKdk j? fe f;oc gzikp ftu 125

jiko NB d/ eohp M'B/ dh gokbh ftu n?B ns/ n?;

;kVD d”okB ysw j' iKd/ jB fijBK dh ehws brGr

2000 fwbhnB (;kbkBk) j?.

· c;b dh gokbh dk fJe NB ;kVD s/ T[j fobh}

eodk j ? L- CO2=1515kg *CO=92kg

*NO=3H83 kg

· SO2=0H4kg *CH4=2H7kg *Non megthane

(volatile organic compounds)(n;fEo i?fte

fwFoD) = 15H7 kg

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

39n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 40: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

Gr dIAW C`qW au~qy vI

sMBv hY GrylU bgIcI qI dy vpwrIkrn hox kwrx swfIAW rozwnw jIvn

iv`c Kwx pIx vwlIAW vsqUAW idn pRqI idn

mihMgIAW hox l`g peIAW hn[ ies gl nUM iDAwn iv`c

r`Kdy hoey ieh zrUrI ho jWdw hY ik jo lok KyqI nwl nhIN

juVy auh Awpxy Kwx leI Pl Aqy sbzIAW dI GrylU

pDr qy hI pYdwvwr kr skdy hn[ auh Awpxy vwDU Krcy

vI GtwA skdy hn Aqy ibMnw zihrW Aqy rswiexw dy

sbzIAW Aqy Pl Gr iv`c hI augw skdy hn Aqy AwpxI

ishq nUM vDIAw r`K skdy hn[ pr ieh vI isr& auhnW

lokW leI hI sMBv sI ijnW dy kol kuJ ku jgHw KwlI peI

hovy ijs iv`c auh AwpxIAW loV dIAW sbzIAW Aqy Pl

augw skx[ ijnW lokW dy kol ieMnI ku vI jgw nhIN auh

Awpxy Gr iv`c ikvyN rozwnw Kwx leI vrqIAW jWdIAW

sbzIAW Aqy Pl pYdw kr skdy hn qW ies dw shI FMg

ieh hY ik GrW dIAW C`qW dy au~qy GrylU bgIcI lgweI

jwvy[

hux GrW dIAW

C`qW dy au~qy KyqI

sMBv ikvyN ho skdI

hY, ies gl bwry

jwnxw vI bhuq

zrUrI hY[ keI

Aijhy FMg qrIky

hn ik Gr dI C`q dy au~qy loV Anuswr sbzIAW Aqy PlW

dI pYdwvwr kIqI jw skdI hY[ ies dw sB qoN sOKw Aqy

vDIAw FMg ieh hY ik purwxIAW plwsit`k dIAW borIAW

jW frMmW Aqy jW i&r gmilAW iv`c im`tI Br ky auhnW

iv`c bUty lgwey jwx Aqy loV Anuswr iehnW nUM cu`k ky

ieDr auDr vI r`Kxw sMBv ho skdw hovy[ hux gl Aw

jWdI hY ik ies FMg nwl ikhVIAW sbzIAW Aqy PlW nUM

ivSyS qOr qy augwieAw jw skdw hY? AwauNdy mOsm Bwv

srdIAW dy mOsm iv`c kuJ sbzIAW Aqy PlW dI kwSq

bVy hI vDIAw FMg nwl kIqI jw skdI hY[ auh sbzIAW

Aqy auhnw Pldwr bUitAW nUM hI lgwieAw jw skdw hY

ijnW dy bUitAW dIAW jVW G`t fUMgIAW hox ijvyN gmilAW

iv`c sbzIAW ijvyN pwlk, myQI, swg, bYNgx, goBI,

AwlU, tmwtr, hrI imrc, KIrw, DnIAW, pudInW, soN&,

mUMg&lI, hldI, Awid Aqy borIAW jW frMmW iv`c

Pldwr bUty lgwey jw skdy hn ijvyN AmrUd, inMbU, iknMU,

ppIqw Awid[ imAwrI bIjW dw hoxw lwzmI hY[ ies qoN

ielwvw ieh vI dyK lYxw cwhIdw hY ik Gr iv`c kul ikMny

mYNbr hn Aqy auhnw dI psMd dy Anuswr hI Pl Aqy

sbzIAW dy bUty lgwauxy cwhIdy hn[ shI smyN Aqy loV

Anuswr hI PlW Aqy sbzIAW nUM qoVnw cwhIdw hY[

ies FMg nwl KyqI krn leI sB qoN zrUrI hY ik Gr

dI C`q pUrI qrW nwl p`kI hoxI cwhIdI hY[ C`q au~qy au~nW

Gr dIAW C`qW au~qy vI

sMBv hY GrylU bgIcI

Ky

www.krishijagran.comsPl ikswn

40 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 41: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

hI Bwr pwauxw cwhIdw hY

ijMnW ik auh AswnI nwl

cu`k sky[ jykr C`q au~qy

im`tI pw ky hI KyqI krn

bwry ivcwr bxy qW im`tI

pwaux qoN pihlW hyTW

pwlIQIn dI SIt ivCw

leI jwvy qW jo pwxI C`q dy

iv`c nw smw sky Aqy Gr

dI iemwrq nUM iksy qrW dI

koeI hwnI hox dw ̂ qrw nw

rih jwvy[ pwxI loV

Anuswr hI id`qw jwvy Aqy

koiSS kIqI jwvy ik

&uAwrw isMcweI qknIk dI

vrqoN hI kIqI jwvy[

borIAW jW plwsitk

dIAW QYlIAW iv`c KyqI

krn amyN auhnW iv`c Coty

Cyd kr id`qy jwx qW jo

bUitAW dI ishq TIk rhy

Aqy vwDU pwxI bwhr

inkl sk y [ iehn W

gmilAW nUM jW borIAW nUM

vwr vwr ie`k jgw qoN dUjI

jgHw bdldy nhIN rihxw

cwhIdw ikauNik Aijhw

krn nwl bUty dI jVH ih`l

skdI hY Aqy bUty dw vwDw

ivkws ru`k skdw hY Aqy

bUtw mr vI skdw hY[ loV

Anuswr srdIAW iv`c

C`qW qy kIqI jwx vwlI

KyqI pRqI sucyq rihxw

cwhIdw hY[ izAwdw korw

jW TMf pYx dI hwlq iv`c

FukvyN auprwly krn dI loV

pYNdI hY ijs leI smyN smyN

mwihrW dI slwh lYNdy

rihxw cwhIdw hY[ bUty Aqy

bIj hm ySW bwgbwnI

ivBwg qoN jW iksy pRmwixq

srkwrI nrsI qoN hI lYxy

cwhIdy hn[ Gr dIAW

C`qW au~qy bgIcI lgwauxw

iek nvyklw auprwlw hY

ies leI ibMnW mwihrW dI slwh ley koeI vI &Yslw nhIN lYxw cwhIdw Aqy pihlW Coty

p`Dr qy qzrby qy qOr qy hI ies kMm nUM krnw cwhIdw hY[ jykr ho sky qW ies pRqI

isKlweI vI lY lYxI cwhIdI hY qW jo Biv`K iv`c koeI smisAw nw Awvy[

Gr dIAW C`qW au~qy GrylU bgIcI lgwauxw ie`k nvyklw auprwlw swibq ho skdw hY

Aqy hor lokW leI ie`k vDIAw imswl vI bx skdI hY[ Awaux vwly smyN iv`c G`t rhI

zmIn Aqy vDdI mihMgweI dw sdkw ieh bhuq zrUrI ho jwvygw ik ibMnW zihrW dy Aqy

hor iksy qrW dI imlwvt qoN rihq sbzIAW dI kwSq Awpxy Gr hI kIqI jwvy qW jo smyN

dI bcq vI ho sky Aqy qwzI Aqy nroeI sbzI Aqy Pl KwDy jw skx[

idnyS dmwQIAwjsvMq ngr, jlMDr[

Mob: 94177-14390Email: [email protected]

www.krishijagran.comsPl ikswn

41n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 42: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 43: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

fdlku [kqn gh cusa dEiuh

fdzdk j? ns/ n”;s skgwkB 11 s'I 15

;?H ns/ Bwh finkdk j[zdh j?. bzp/ ;w/I

se mzvk w”;w ofjD s/ fJj o'r g”d/ d/

fJe wjZstg{oB T[d:'fre ns/

ykdnzB c;b j? fijVh fe y[Fe

ns/ noXy[Fe GkrK ftu T[rkJh iKdh

j?. o/shbh, ykoh ns/ ewi'o iwhB

ftu th fJ;~ ;cbskg{ote T[rkfJnk

ik ;edk j?. fJ; c;b ~ w[Zy o{g

Bkb gF{nK ~ dkD/ d/ o{g ftu

ytkfJnk iKdk j?. i”I dk wkbN fGzB

gqeko d/ g”Fe G'iB, jbe/ ghD tkb/

gdkoE ns/ wkde vfoze pBkT[D d/

ezw nkT[Idk j?. ;jh fe;w, F[X phi,

phi T[guko ns/ o'rK dh o'eEkw j'D

s/ fe;kB uzrh g?dktko b? ;ed/ jB.

fJ; b/y ftu i”I d/ gqw[Zy o'rK d/ bZSD

ns/ o'eEkw j/m fby/ jBL

1H ghbk os[nkL

gZfsnK s/ ghb/ ozr d/ S'N/ S'N/ XZp/

bkfJBK ftu pDd/ jB. edh edh fJj

XZp/ gZshnK d/ vzYbK s/ th gkJ/ iKd/

jB. finkdk gqe'g Bkb pkbhnK th

o'rrq;s j' iKdhnK jB. fJj o'r

iBtoh d/ gfjb/ gytkV/ ftu fdykJh

www.krishijagran.com

i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

tkX/ d/ Bkb tXdk iKdk j? ns/ dkD/

ewi'o pDd/ jB.

o'eEkwL

· o 'r o 'r h fe;w K fit / I

phHn?uH393, phHn?uH902 ~

phi'.

· o'r d/ B}o nkT[Id/ jh c;b s/

vkfJEhB n?w 45 iK vkfJEhB }?v

78 dh 800 rqkw wksok ~ 250

bhNo gkDh ftu fwbk e/ gqsh

J/eV fSVekn eo'. gfjbk

fSVekn T[d'I eo' id'I fes/ fes/

fpwkoh B}o nkJ/. pknd ftu

d; gzdoK fdBK d/ nzso s/ d' iK

fszB fSVekn eo'.

G{ok iK gZfsnK dk os[nkL

S'N/ r'b nkeko d/ ghb/ G{o/ ozr

d/ XZp/ gZshnK s/ pDd/ jB fijV/ pknd

ftu ekb/ j' iKd/ jB. fJ; fpwkoh dk

gqe'g cotoh d/ nkyoh jcs/ ftu F[o{

j[zdk j? ns/ id'I se c;b joh ofjzdh

j? fJ;dk gqe'g tXdk ofjzdk j?.

o'eEkwL

· o'r o'Xh fe;w phHn?uH393,

phHn?uH 902 dh fpikJh eo'.

· o'r d/ B}o nkT[Id/ jh c;b s/

i”I

i”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

43n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 44: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

vkfJE/B n?B 45 iK vkfJE/B }?v

78 dh 800 rqkw wksok ~ YkJh

;” bhNo gkDh ftu fwbke/ gqsh

J/eV fSVekn eo'. gfjbk

fSVekn T[d'I eo' id'I fes/ fes/

fpwkoh B}o nkJ/. pknd ftu

d; gzdoK fdBK d/ nzso s/ d' iK

fszB fSVekn eo'.

3H Xkohdko gZfsnK dk o'rL

gZfsnK s/ bzph r{Vh G{oh bkfJBK

g? iKdhnK jB iK ikbhB[wk fteko B}o

nkT[Idk j?. finkdk gqe'g Bkb gZs/

M[b; iKd/ jB. fJj o'r iBtoh d/

nzs ftu fdydk j?.

o'eEkwL

· o'r o'Xh fe;w phHn?uH902 dh

fpikJh eo'.

· o'r d/ B}o nkT[Id/ jh c;b s/

vkfJEhB n?w 45 dk 600 x'b

YkJh ;” bhNo gkDh ftu fwbk e/

gqsh J/eV fSVekn eo'. gfjbk

fSVekn T[d'I eo' id'I fpwkoh

B}o nkJ/. pknd ftu d; gzdoK

fdB d/ nzso s/ fJe iK d'

fSVekn eo'.

· bzp/ c;b uZeo ~ ngBkU.

4H pzd eKfrnkohL

fJj pkbh nt;Ek dk o'r j?.

o'rh pkbhnK ftu dkfDnK dh irQk

ekbk u{oD pD iKdk j?. fJj g{oh soQK

fMZbh d[nkok

Yfenk j[zdk j?.fJ;d/ cND d/

pknd ekbk u{oD pkjo fBebdk j?

fijVk fe c;b eZYD ;w/I phi s/

fuge iKdk j? ns/ fJ; phi Bkb

nrb/ ;kb fpikJh eoB s/ fpwkoh

nkT[Idh j?.

o'eEkwL o'r o'Xh fe;w phHn?uH

393 dh fpikJh eo'.

5H y[bh eKfrnkohL

fJj th pkbh nt;Ek dk o'r j?.

o'rh pkbhnK ftu dkfDnK dh irQk

ekbk u{oD pD iKdk j? ns/ fJ; Bkb

fMZbh BjhI j[zdh. fJ; bJh jtk d[nkok

ekbk u{oD T[v e/ ;t;E pkbhnK s/

gj[zu iKdk j?. o'r rq;s dkD/ T[go'I

;jh B}o nkT[Id/ jB go nrb / ;kb

id I' fJj dkD / phi d / og{ ftu phi / iKd /

jB sK fJj or' dp[ kok fdykJh fddz k j.?

o'eEkwL

1H o'r ofjs phi dk gq:'r eo'.

2H o'rh g”fdnK dhnK pkbhnK ~

gkbhfEB fbckfcnK Bkb YZe e/

g[ZN e/ ;kV fdU iK fwZNh ftu

dpk fdU.

3H fpikJh s'I gfjbK phi dk o?ef;b

Bkwe dtkJh Bkb fJe rqkw gqsh

feb' iK thNkt?e; iK pkth;NhB

Bkb d' rqkw gqsh feb' phi dh

do Bkb ;[Zek T[guko eo'.

6H w'fbnk o'rL

;{so feqsw s'I gqGkfts c;b ewi'o, ghbh iK S'Nh ofj iKdh j?. fJe v/Y wjhB/ dh j'D s/ nfijh c;b y/s ftu d{o'I jh t/yh ik ;edh j?. gqGkfts g”fdnK ftu c[Nkn xZN j[zdk j?. nfij/ g”fdnK s/ pkbhnK S'NhnK ns/ xZN dkfDnK tkbhnK pDdhnK jB. g”fdnK dh iVQK MkVhB[wk pD iKdhnK jB. 80-90 fdB dh c;b dhnK iVK s/ S'N/ S'N/ ;c/d w'shnK fij/ ;{so feqwh t/y/ ik ;ed/ jB. fJj ;{so feqwh f;;N dh nt;Ek ftu }whB ftu ofjzd/ jB ns/ iVQK ~ B[e;kB gj[zukT[Id/ jB. o/shbh fwZNh tkb/ y/soK ftu fJ;dk B[e;kB finkdk t/fynk frnk j?. jkbKfe ;{so feqwh d[nkok ehsk ikD tkbk B[e;kB fJ; dh

F[o{nksh ;zfynk fpikJh d/ ;w/I s/ ns/ w”;w s/ fBoGo eodk j?.

o'eEkwL

w'fbnk gqGkfts y/sK ftu c;b uZeo ngBkU. fJ; o'r dk ;{so feqwh f;oc eDe ns/ i”I dhnK c;bK s/ jh gBg ;edk j?. fJ; bJh gqGkfts y/sK ftu fJj c;bK brksko Bk b? e/ d{ihnK c;bK Bkb ndb pdb e/ phi'.

· rowh ftu y/s dh d; gzdoK fdB d/ nzso s/ d' fszB v{zxhnK i[skJhnK eo'. nfijk eoB Bkb X[Zg ftu ;{so feqwh BFN j' iKd/ jB ns/ c;b dk o'r s'I pukn j[zdk j?.

· n?uHNhH 54 n?i'Nhe/ Bkb (fJe g?e/N gqsh d; feb' phi) T[guko eo'. fJ; Bkb ;{so feqwhnK dh ;zfynk xZN ns/ c;b dh T[gi ftu tkXk j[zdk j?.

· o'r o'Xh fe;w phHn?uH393 dh

fpikJh eo'. gqGkfts y/sK ftu

fcT[okfJvB 3 ih (ekop'fcT{o'B)

dtkJh 13 feb' gqsh J/eV dh

do Bkb fpikJh d/ ;w/I gkU.

;shF e[wko ns/ T[so f;zxT[Zx/ ;bkjeko

feqFh ftfrnkB e/IdoGhw ;N/vhnw, fGtkBh-127201

w'L 09416767703Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comi”I d/ gqw[Zy o'rK dh o'eEkw

44 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 45: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhej?eN/no ftu bZrD tkbh phi do gsk BjhI eod/ iK T[; e'b phi do gsk eoB dh ikDekoh dh xkN j[zdh j? fi; eoe/ ;jh ikDekoh dh ewh Bkb gqsh j?eN/no phi dh finkdk wksok brdh j? iK wFhB ikw j'D eoe/ T[;d/ phi gkfJgK s'I T[fus do Bkb BjhI fvrd/. i/ fe;kB gqsh j?eN/no finkdk iK xZN phi phidk j? sK T[;~ g?dktko xZN fwbdh j?. fJ;/ ;wZf;nk ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ gq;s[s b/y ftu ;hv fvqb d[nkok bZrD tkbh phi do dh seBhe ~ ;wMkfJnk frnk j? sKfe fe;kB y[d jh phi phiD s'I gfjbK fJ; wFhB Bkb bZrD tkbh phi do gsk eoe/ finkdk g?dktko b? ;eD. fJ; wFhB Bkb fJe jh v{zxkJh s/ T[otoe ns/ phi ;[ZND Bkb nze[oD tfXnk j[zdk j? ns/ yogstko dh ;wZf;nk y/s ftu xZN j[zdh j?. ;hv-fvqb d[nkok c;b ~ bkfJBK ftu phiD Bkb f;zukJh, fBokJh-r[vkJh, ns/ eNkJh nkfd ezwK ~ nk;kBh Bkb ehsk ik ;edk j?. fJ; wFhB Bkb xZN ;w/I ftu fpikJh d/ Bkb Bkb gqsh j?eN/no fJzXB, wid{o you, T[sgkdB bkrs ns/ wid{oh dh th pus j[zdh j?.

De ;odh d/ w”;w dh gqw[Zy c;b

j?. eDe dh c;b ftu eJh ezw e[Fb seBhehnK dh io{os tkb/ j[zd/ jB fit/I ;jh ;w/I s/ fpikJh, phi dh ;jh wksok ns/ fBFfus v{zxkJh s/ phi dh fpikJh nkfd. fJ; ezw bJh gzs Bro feqFh ns/ gq'd:'freh :{Bhtof;Nh B/ fJe iho' fNb ;hv ew coNh vfob dk ftek; ehsk j? fi;~ ngBk e/ fe;kB y/s dh Bwh dk T[g:'r eod/ j'J/ ;jh ;w/I s/ eDe dh fpikJh eo ;eD. u{zfe M'B/ dh c;b finkdk f;zukJh tkbh c;b j? fi; Bkb fwZNh ftu c;b eNkJh d/ pknd th Bwh pDh ofjzdh j?. fi;dk T[g:'r eod/ j'J/ fpBk i[skJh j'J/ y/s ftu wFhB d[nkok fJe fBFfus v{zxkJh s/ phi ns/ ykd ~ pDkJ/ rJ/ e[zvK ftu ;[ZNDk jh iho' fNb fvqb dk w[Zy ezw j?. nkw s”o s/ pkfoF d/ pknd fJ; wFhB Bkb mzv d/ w”;w ftu eDe dh fpikJh ehsh iKdh j?. fJ; w”;w d/ F[o{ ftu fe;kB ;w/I s/ eDe dh fpikJh eoBk uj[zd/ jB fi;d/ bJh fe;kB e'b ;hv ns/ coNh fvqb T[gbpX j[zdh j? iK feokJ/ s/ b?Idk j?. nkws”o s/ nfijk t/fynk frnk j? fe fe;kB eDe ~ phiD s'I gfjbK gqsh

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb d/ w[Zy Gkr ns/ ;zouBkL

;kXkoB s”o s/ fJ; wFhB ftu fJe T[otoe dk pe;k, phi pe;k, phi ns/ T[otoe wksok ~ ;?N eoB tkbk bhto, T[otoe ns/ phi ~ ;[ZND tkbh fJekJh, iwhBh gfjnk, e[zv pBkT[D tkb/ ckb ns/ w[Zy Ykuk nkfd j[zd/ jB. wFhB dk Ykuk nkfJskeko j[zdk j? ns/ wFhB dh u”VkJh T[; ftu br/ e[zv pBkT[D tkbhnK ckbK dh ;zfynk (9,11,13 ns/ 15) s/ fBoGo eodh j?. e[zv pBkT[D tkbh fJekJh s'I jh bkfJB s'I bkfJB dh d{oh fBoXkfos j[zdh j?. wFhB ftu bZr/ ckb dh pBktN @F{# nkeko dh j[zdh j? fijVh fe iwhB iK y/s ftu fBFfus v{zxkJh s/ gsbk uhok bkT[Idk j? fi; Bkb fwZNh dh Bwh dk B[e;kB BjhI j[zdk ns/ wFhB d/ Yku/ s/ bZr/ ckb dh d{oh io{os nB[;ko xNkJh iK tXkJh ik ;edh j?. T[otoe ns/ phi ~ ubkT[D tkbh fJekJh ~ sbh gfjJ/ d[nkok u/B ns/ ;go'ne/N dh ;jkfJsk Bkb Fesh fdZsh iKdh j? ns/ T[otoe ns/ phi do ~ ezNo'b eoB bJh bZr/ j'J/ bhto dk gq:'r eod/ jB.

Iiho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb dhnK ftF/FsktKL

M'B/ dh y/sh d/ s[ozs pknd eDe dh fpikJh eoB dh ;G s'I tZvh ftXh iho' fNb ;hv coNh fvqb jh j?. wFhB fBowksk finkdksko 9, 11, 13 ns/ 15 bkfJBK tkbh jh wFhB pDkT[Id/ jB fi;~ ubkT[D bJh 35-45 nFt Fesh tkb/ Nq?eNo dh io{os g?Idh j?. iho' fNb ;hv coNh fvqb Bkb fJe xzN/ ftu fJe J/eV s'I v/Y J/eV y/so dh fpikJh ehsh ik ;edh j?. iho' fNb fvqb Bkb fpikJh eoB ftu 10-12 bhNo vhib gqsh j?eN/no dh ygs j[zdh j?. fJ; wFhB d[nkok fpikJh eoB s/ 100 s'I 125 feHrqkH gqsh j?H dh do Bkb fpikJh eoBh ukjhdh j? ns/ fJ; Bkb phi dk nze[oD 78 s'I 82% se j[zdk j?. fJ; wFhB ~ gq:'r ftu fbnkT[D s'I gfjbK fe;/ th

www.krishijagran.com

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb T[sw seBhe

T[sw seBhe

e

45n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 46: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

gqeko d/ G{-gfoFeoD dh io{os BjhI j[zdh fi; Bkb fe;kBK ~ ckfJdk fwbdk j?.

Iiho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb d/ T[g:'r eod/ ;w/I toshnK ikD tkbhnK ;ktXkBhnKL

1H c;b dh fpikJh eoB s'I gfjbK bkfJB s'I bkfJB d/ ftu dh d{oh fBFfus eoe/ ckfbnK dh fBoXkfos d{oh s/ eZf;nk iKdk j? fi; Bkb fBFfus d{oh s/ fpikJh ;zGt j' ;e/. ckfbnK d/ BN p'bN ~ uzrh soQK e; fdU;.

2H ckfbnK d/ fgZS/ phi ns/ T[otoeK dhnK BfbnK ~ uzrh soQK ;?N eoe/ e; fdZsk iKdk j?. fi; B kb T[j ezw eod/ ;w/I pkjo Bk fBeb ikD. fJjBK ~ BbhnK ftu bkT[Id/ ;w/I fJj th fXnkB oZyDk ukjhdk j? fe phi ns/ T[otoe nkgD/ nkgD/ gfjbK s'I fBoXkfos ;EkB s/ jh fvZrD ns/ BbhnK ftu e'Jh o[ektN Bk j't/ fi; Bkb T[otoe ns/ phi fvrD ftu n;[ftXk Bk j't/.

3H dkD/tko T[otoe jh gq:'r eoB/ ukjhd/ jB.

4H y/s dh fpikJh eoB s'I gfjbK jh phi ns/ T[otoeK ~ fpikJh tkb/ y/s d/ B/V/ oy' sKfe wFhB d/ phi ns/ T[otoe pe;k ykbh j'D s/ pef;nK ~ xZN ;w/I ftu Gfonk ik ;e/.

5H fpikJh d/ ;w/I gfoukbe ~ jw/FK fXnkB oZyDk ukjhdk j? fe Nq?eNo ~ w'Vd/ ;w/I wFhB ~ T[go u[e bt/ sKfe wFhB ~ e'Jh B[e;kB Bk j' ;e/.

6H M'B/ dh eNkJh d/ pknd y/s ftu g[nkb ns/ yogstko Bk ofjD BjhI sK T[j wFhB dhnK ckbK ftu c;Dr/.

7H fpikJh eod/ ;w/I }whB dh dFk d/ nB[;ko jh phi fpikJh dh v{zxkJh fBFfus eo'.

8H uzrh fpikJh bJh Nq?eNo ~ xN

;ghv s/ jh ubkU.

9H phi ns/ T[otoe dh gqsh j?eN/no T[fus wksok fpikJh s'I gfjbK jh phi rBDk ftXh Bkb ;[fBFfus eo bU.

iho' fNb ;hv ns/ coNh-fvqb dh phi rDBk ns/ ;wnk:'iBL

phi rDBk eoB Bkb phi ns/ T[otoe ;[ND tkbh fJekJh d[nkok phi ns/ T[otoe dh io{oh wksok dh n?vtK; ikDekoh Bkb fe;kB ~ gqsh J/eV iK j?eN/no y/s dh fpikJh eoBh j? T[j T[; wksok ~ T[otoe ns/ phi dk pkiko iK GzvkoD Bkb fJzsikw eo ;edk j? fi; Bkb fe fpikJh d/ ;w/I fe;kB ~ d[pkok io{os Bk gt/.

wFhB fBowksk wFhB pDkT[Id/ ;w/I phi ns/ T[otoe ;?N eoB tkb/ bhto ~ ;wnk:'fis eod/ jB, gozs{ brksko wFhB ~ ubkT[D Bkb wFhB d/ fGzB fGzB fjZf;nK ftu fx;ktN iK j'o ekoBK Bkb phi do dk ;wnk:'iB fBoXkfos BjhI ofj gkT[Idk ns/ nbr nbr c;bK bJh fGzB gqeko d/ phiK dk fJ;s/wkb ehsk iKdk j?, fi;d/ ekoB fe;kB ~ phi rDBk ftXh ~ ikBDk io{oh j' iKdk j?. gqsh j?eN/no phi ns/ T[otoe do ikBD bJh gfjbK iho' fNb/I wFhB ~ ;wsb ;EkB s/ oZy e/ T[;~ J/Bk T[go u[Ze fbnk ikJ/ fe wFhB dk iwhBh gfjnk jZEK d[nkok nk;kBh Bkb x[wkfJnk ik ;e/ ns/ }whBh gfjJ/ s/ pD/ br; d/ T[s/ T[g:[es irQk s/ ns/ wFhB d/ co/w s/ fJe jh f;ZXh o/yk ftu u{B/ Bkb fBFkB bk fdU. fJ;d/ pknd wFhB d/ phi ns/ T[otoe pef;nK ~ Go bU. fJjBK pef;nK ~ GoB d/ pknd phi ezNo'bo bhto ~ ;?N eod/ jB. wFhB d/ nzsors ckb/ jw/FK d' bkfJBK ftu bZr/ j[zd/ jB, d{ih bkfJB ftu ckfbnK dh ;zfynk gfjbh bkfJB d/ w[ekpb/ ftu fJe finkdk j[zdh j?. fit/I fe B”I ckfbnK tkbh ;hV ns/ T[otoe fpikJh :zso dh gfjbh bkfJB ftu ckfbnK dh ;zfynk uko ns/ d{ih bkfJB ftu gzi. j[D wFhB dh u”VkJh gsk eoB bJh

fJe fBFkB gfjbh bkfJB d/ ckb/ d/ ;kjwD/ bkfJnk ikJ/ ns/ fJe fBFkB d{ih bkfJB d/ ckb/ d/ ;kjwD/ bkU ns/ d'jK fBFkBK d/ ftu dh d{oh gsk eo bU. j[D iwhBh gfjJ/ dh gfoXh gsk bkT[D bJh gfjJ/ dk ftnk; w/}fozr N/g dh wdd Bkb Bkg bU. wFhB d/ jo/e ckb/ d/ EZb/ egV/ iK gbk;fNe dhnK E?bhnK pzB fdU, fco iwhBh gfjJ/ ~ io{os nB[;ko 30 iK 50 tko x[wkfJnk iKdk j?. pknd ftu jo E?bh ftu'I fvr/ phiK ~ s'be/ tiB gsk br iKdk j?.

T[go'es ;wnk:'iB bJh T[g:'r ehs/ ikD tkb/ io{oh ;{soL

1H iwhBh gfjJ/ dh gfoXh (whNo ftu)= 3H14 r[Dk gfjJ/ dk ftnk; (whNo ftu).

2H wFhB dh ekoiekoh u”VkJh (whNo ftu) = e[b ckfbnK dh ;zfynk r[Dk fJe s'I d{ih ckb d/ ftu dh d{oh (whNo ftu).

3H fJe j?eN/no iwhB dh fpikJh eoB ftu iwhBh gfjJ/ d[nkok bkJ/ ikD tkb/ uZeoK dh ;zfynk= 10000_(wFhB dh u”VkJh r[Dk gfjJ/ dh gfoXh)

(feT[Ife 10,000 tor whNo= fJe j?eN/no)

T[dkjoD d/ s”o s/ wFhB ftu bZr/ e[zv pBkT[D tkb/ ckfbnK dh ;zfynk 9 ns/ ckb s'I ckb d/ ftu dh d{oh 18 ;?HwhH (0H18 whNo) iwhBh gfjJ/ dk ftnk; 35 ;?HwhH (0H35 whNo) ns/ phi do 120 feHrqkH j? sK n;hI j/m fby/ nB[;ko wFhB dk ;wnk:'iB eoKr/.

· iwhB gfjJ/ dh gfoXh= 3H14 r[Dk 0H35= 1H10 whNo

· wFhB dh ekoiekoh u”VkJh= 9 r[Dk 0H8= 1H62 whNo

fJe j?eN/no iwhB dh fpikJh eoB ftu iwhBh gfjJ/ d[nkok bkJ/ ikD tkb/ uZeoK dh ;zfynk = 10,000_ (1H10 r[Dk 1H62) = 10,000_1H1782= 5612 uZeo

www.krishijagran.comT[sw seBhe

46 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 47: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

wkf;e GftZycb

w/FL gq/w eoB tkfbnK bJh fJj wjhBk uzrk oj/rk. i/

ftnkj d/ :'r j' ns/ gq/w ;zpzX jB sK nkgD/ gq/wh Bkb Fkdh

eoB dk tXhnk :'r j?. Xkofwe ezwK ftu o[MkB ns/ you

j' ;edk j?.

tfoFGL s[;hI ;kj;, T[sFkj ns/ BthI T{oik wfj;{; eo'r/.

fe;ws th y{p ;kE d/t/rh. Bt/I ezwK bJh tfXnk ;wK j?.

iwhB-ikfJdkd ;zpzfXs ezwK ftu ;cbsk dk :'r pD

fojk j?.

fwE[BL gq/w ;zpzXK ns/ fttkfje ihtB ftu nfsnzs y[Fh

oj/rh. Bt/I gq/w ;zzpX th gBg ;ed/ jB. nkwdBh ns/ youk

pokpo oj/rk. tgko ftu Bt/I w”e/ ns/ B”eoh ftu soZeh d/

:'r pD oj/ jB.

eoeL wB ftufbs oj/rk. tkDh s/ ezNo'b eoBk j't/rk.

nkwdBh tX/rh ns/ Bt/I ezwK d/ w”e/ th fwbDr/ gozs{

s[jkvhnK rZbK s'I s[jk~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; bJh ;'u

;wM e/ p'b'. ihtB ;kEh dk Gog{o ;fj:'r fwb/rk.

f;zxL fttkfje ihtB ftu ekch ;wZf;nk nk ;edh j?. fJ;

bJh ihtB ;kEh d/ Bkb fwb i[b e/ ofjD dh e'fFF eo'.

pj[s ;ko/ yokp jkbksK d/ pkti{d wB FKs oj/rk. s[;hI

;wZf;nk ~ ;[bMk bUr/.

ezfBnkL nkgD/ pb s/ pj[s ;ko/ ezw g{o/ eoB dh fJZSk

ikr/rh. fJj ;wK eJh wkwfbnK ftu s[jkv/ bJh nB[e{b j?.

yk; eo id'I se r[o{ dk okFh pdbkn Bjh I j ? sK se sK jo' th

pj/ so j.? gw/q ;pz Xz ns / fttkfje ihtB bJh fJj ;wK urz k j.?

s[bkL fwsoK dk ;fj:'r Bk fwbD d/ ekoB eFN tX ;ed/

jB. fgsk dh ;/js ftu nfB:wsk nk ;edh j?. fuzsktK

ftu ewh j't/rh. g?oK ftu dod dh go'pbw nk ;edh j?.

tfoFueL Bt/I ezwK ~ jZE gkT[D ftu ;cbsk fwb/rh. XB

dk nkrwB tXhnk oj/rk. nkgD/ s'I T[u tor Bkb ;zpzX

pBDr/. :ksok ;cb j't/rh. jo ezw ftu F[o{ ftu nVuB

nkJ/rh gozs{ Bshi/ s[jkv/ gZy ftu j'Dr/.

XB[L i/ s[;hI nkgDh ;/js dh ;wZf;nk Bkb bzp/ ;w/I s'I i{M

oj/ j' sK fJ; wjhB/ d/ wZX s'I s[jk~ pj[s jh okjs fwbD

tkbh j?. feT[Ife fJ; wjhB/ pqfj;gs dk okFh gfotosB j'D

tkbk j? fijVk s[jkv/ bJh jo soQK bkGekoh j?.

weoL ihtB;kEh Bkb nukBe wsG/d g?dk j' ;edk j? ns/

T[;dk ekoB s[jkv/ ;[Gkn dk pdbkt j?. nkgD/ r[;/ s/ ekp{

oZy'. c?;bk b?D dh skes ewi'o oj/rh fJ; bJh i'fyw Go/

edwK s'I goj/} eo'.

e[zGL c?;b/ b?D ftu w[Ffeb j't/rh feT[Ife fdwkr d'fuZsk

oj/rk. gfo;fEshnK ekoB xo'I d{o ikDk g? ;edk j?. you

ezNo'b s'I pkjo j' ;edk j? yk;eo fttkd ns/ j;gskb

ftu XB you j'D dh ;zGktBk pD ojh j?.

whBL ;wK E'Vk gqshe{bsk bJ/ nZr/ tX fojk j? fJ; bJh

Xhoi ns/ ;z:w s'I ezw bU. fe;/ th ezw ftu ibdpkih ns/

nkt/F B[e;kB gj[zuk ;edk j? feT[Ife fJ; ;w/I c?;bk b?D dh

Fesh ewi'o oj/rh.

ekfldHkfo”;Qy wkf;e

GftZycb

GftZycb www.krishijagran.com

125 ;kb d/ fJe dkdk ih w”s d/ pknd ;tor gj[zu/. ;tor ftu y{p;{os ng;oktK dk fBqs t/y e/ dkdkih c[ZN c[ZN e/ o'Id/ j'J/ p'b/ ;kbk pkpk okwd/t d/ uZeo ftu BjhI g?Idk sK ed dk fJE/ gj[zu frnk j[zdk.

dkdk (g's/ ~)L s/oh Nhuo nk

ojh j? ik b[e ik.g'sk (dkd/ ~) L gfjbK s[;hI b[e

ikU feT[Ife s[jkvh w”s d/ pjkB/

w?I d' jcs/ dh S[ZNh bJh j?.

nr;s 2015nr;s 2015

b'Ng'N

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201552

s[;hA th b/ye pD'

fe;kB tho

frnkB ;KMk eoB

feqPh ikroD g~fsqek ’u

nkgD/ ;[Mkn, ;w~f;nktK s/

nB[Gt ;kƒ G/i'. y/shpkVh Bkb

;pzXs BthA s/ g[okDh seBhe dh

ikDekoh fdU.

ikDekoh s[jkv/ BK s/ c'N/

;w/s g~fsqek ’u gqekPs ehsh

ikJ/rh.

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN,

BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

|'B L 011 26511845, 9313301029, 9654193353, 9891724495, 9811758583

Jh^w/b L [email protected], [email protected]

Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkBd[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi gqkgsh d/ ;o's

;z;EkB d[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi

gqkgs eoB bJh j/m fby/ nB[;ko ;zgoe

eo'L

1H phi T[sgkdB fJekJh iK feqFh

gqkd:'freh ;{uBk e/Ido, Gkosh feqFh

nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-12

2H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB e/Ido,

eoBkb, jfonkDk. N?bhc'BL 0184-

2267169

3H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, g{;k, ;w;shg[o, fpjko. N?bhc'BL

06274-240232

4H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, fJzd”o, wZX gqd/F. N?bhc'B 0731-

2702921

5H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, t/fbzrNB, sfwbBkv{. N?bhc'BL

0423-2234796

g{;k j?bg bkJhB (N?bhc'B 011-25841670)

g{;k n?rqhe'w coh (N?bhc'b 1800-11-8989)

;z;EkB dhnK fJjBK j?bg-bkJhBK s'I fe;kB

GkJh N?bhc'B dh wdd Bkb feqFh ;{uBktK dh

ikDekoh ;t/o/ 9H30 s'I Fkw 4H30 ti/ se

(working days) gqkgs eo ;ed/ jB.

torhfeqs www.krishijagran.com

To Advertise in Krishi JagranTo Advertise in Krishi Jagran

To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

UTTARAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

HIMACHAL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

WEST BENGAL Hrituparna Banerjee 09891899064 [email protected]

KARNATAKA Bansi Shukla 09891614614 [email protected]

ASSAM Abdus Samad 09891889588 [email protected]

ANDHRA PRADESH Aniket Sinha 09891335460 [email protected]

ODISHA Rahul Singh 09891339440 [email protected]

TAMIL NADU Nishant Taak 09953756433 [email protected]

KERALA Preetha M. Nair 09891755566 [email protected]

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web. : www.krishijagran.com

ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

Pavan Ajage 08411889826 [email protected]

Narendra Sherdale 09881063466 [email protected]

Bhausaheb Wagh 08806851660 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

R.N. Chaubey 09453577732 [email protected]

Krishna Bihari 09719029604 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 53

Page 48: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

;sjh gjhJ/ d/

ftnk; dk wkgB

iho' fNb/i ;hv ns/ coNh-fvqb d[nkok eDe dh fpikJh s'I bkGL

1H M'B/ d/ y/s ftu fpBk i[skJh ehs/ fpikJh eoB s'I 10-15 fdB dh pus j[zdh j? fi; Bkb ;w/I s/ fpikJh j' iKdh j?.

2H J; wFhB Bkb fpikJh eoB s/ gqsh j?eN/no 70-75% ;w/I dh pus j[zdh j?.

3H wFhB d[nkok 65 s'I 70 gqshFs gqsh j?eN/no fJzXB dh pus j[zdh j?.

4H fJ; wFhB d[nkok fpikJh eoB s/ phiK dk nze[oD d' fszB fdB gfjbK j' iKdk j?.

5H iho' fNb fvqb Bkb fpikJh eoB s/ yogstko d/ phiK d/ nze[oD ns/ gqe'g ftu ewh nkT[Idh j?.

6H fwZNh dh G”fse, o;kfJfDe ns/ i?fte ;zouBk ftu ;[Xko j[zdk j? ns/ iwhB dh ib XkoB Fesh tXdh j?.

7H eDe dh g?dktko ftu 10 s'I 15% tkXk j[zdk j?.

8H fgSbh c;bK d/ ntF/F fwZNh dh sfj s/ SZvD Bkb fwZNh ftu g”Fe sZsK dh g{osh j' iKdh j?.

9H ;[oZfyns feqFh :zsoK d/ T[g:'r Bkb gozgokrs feqFh gZXsh d/ gqshe{b @tksktoDh gqGktK ~ xZN ehsk ik ;edk j?.

10H gozgokrs feqFh gZXsh d/ w[ekpb/ ;[oZfyns feqFh gZXsh d[nkok y/s fsnko eoB ns/ fpikJh eoB ftu M'Bk-eDe c;b gZdsh ftu ekopB T[s;oiB dh wksok xZN j[zdh j?.

Nq?eNo ukfbs iho' fNb fvqb dh w[Zy ;wZf;nk ns/ fJbkiL

1H ;wZf;nkL

· T[otoe ns/ phi dk Bk fvrDk.

fJbkiL

· vokfJzr tjhb iwhB Bkb fugfenk ofjD fdU.

· T[otoe ikw j' frnk j? sK pke; ~ uzrh soK ;kc eo'.

· ;go/ne/N d/ p'bN ~ e; fdU fi; Bkb FkcN x[zwD bZr/.

· ykd ns/ phi dhnK BfbnK ~

f;ZXk eo'.

2H ;wZf;nkL

· finkdk T[otoe ns/ phi fvZrDk.

fJbkiL

· wFhB ~ e?bhpq/N eoe/ T[otoe ns/ phi dh do fBoXkfos eo bU.

iho' fNb fvqb wFhB dh w[ozws, ;[Xko ns/ oZy-oykn

i/ wFhB dk e'Jh fjZ;k iK g[oik yokp, xZ;_N[ZN iK izr bZrk j't/ sK T[;~ s[ozs pdb d/Dk ukjhdk j?. jo x[zwD tkb/ fjZ;/ s/ ;w/I ;w/I s/ s/b_roh; bkT[Id/ ofjDk ukjhdk j?. o'i ezw d/ pknd T[otoe ~ pe;/ s'I eZY d/Dk ukjhdk j? ns/ gkDh Bkb uzrh soQK ;kc eoe/ t/y bU fe o'bo ftu T[otoe Bk ofj ikJ/. i/ wFhB dk bzp/ ;w/I se T[g:'r BjhI eoBk j? sK T[;~ uzrh soQK X' e/, ;[ek e/ s/b iK roh; bk e/ F/v ftu oZyDk ukjhdk j? fi; Bkb T[; s/ X[Zg ns/ pkfoF dk n;o Bk j't/.

� M'Bk-eDe c;b gZdsh ftu iho' fNb fvqb d[nkok eDe dh ;w/I s/ fpikJh eoe/ xZN ;w/I ns/ bkrs ftu finkdk T[sgkdB gqkgs eo ;ed/ jK. Bkb jh Bkb eDe dh c;b bJh y/s fsnkoh ftu bZrD tkb/ fJzXB dh pus eoe/ tksktoD ~ gqd{fFs j'D s'I puk ;ed/ jK. :KBh fe iho' fNb fvqb d[nkok eDe dh f;ZX/ fpkJh eoBk fe;kBK ns/ tksktoD bJh nB[e{b ns/ bkGdkfJe j?. fJ;d/ fJbktk eDe dh fpikJh dh g[okDh gZdsh dh irk iho' fNb fvqb B/ EK b? e/ wFhBheoD ftu nkgDh T[g:'frsk f;ZX ehsh j?.

fJ;dk wsbp fJj j'fJnk fe 5612 uZeo x[zwD ftu 120 feHrqkH phi fJe j?eN/no ftu phfink ikDk ukjhdk j?.

feT[Ife 5612 uZeo ftu 120 feHrqkH

fJ; bJh 50 uZeo x[zwD ftu = (120_5612) r[Dk 50= 1H06 feHrqkH.

feT[Ife id'I wFhB ubdh j? sK iwhBh gfjnk, rDBk d[nkok gqkgs uZeoK dh s[bBk ftu xN uZeo bkT[Idk j? fJj nzso brGr 10% wzfBnk iKdk j? fJ; bJh iwhBh gfjJ/ dh uZeoK dh ;zfynk 50 ftu'I 5 uZeo xNk d/tKr/ fijV/ fe 50 uZeoK dk 10% j?. j[D ;k~ wFhB ~ 45 uZeoK ftu 1H06 feHrqkH bJh ;wnk:'fis eoBk j't/rk.

fJ; bJh iwhBh gfjJ/ ~ 50 uZeo x[wktKr/ ns/ phi bJh pzBh rJh gkbhfEB dhnK E?bhnK ftu fJeZmk eoe/ T[;~ s'bKr/.

wFhB d[nkok phi rDBk eoB s/ eZYh rJh phi do xN iK finkdk nk ojh j't/ sK phi ezNo'bo bhto ~ xN iK finkdk s/ ;?N eo d[pkok fJ; ftXh ~ d[jokU. id'I se fe s[jkv/ d[nkok fBoXkfos ehsh rJh phi do gsk Bk br ikJ/. fJ;/ soQK wFhB ~ fBoXkfos ykd do (feHrkq H gsq h je? Nn/ o) d / bJh th fJ; / soK ;wnk:f' is ehsk ik ;edk j.?

www.krishijagran.comT[sw seBhe

48 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

oDpho f;zx ns/ fBfsB e[wko GkoshfeqFh nfG:Kfsqeh ;zGkr

GkHfeqHnH;z (g{;k), BthI fdZbh- 110012Jhw/bL [email protected]

Page 49: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

jwb iv`c tmwtr dI kwSq ie`k mh`qvpUrn

sbzI vjoN kIqI jWdI hY ijs dw pRqI hYktyAr

AOsqn JwV AwlUAW qoN bwAd sB qoN v`D hY[ pMjwb

iv`c tmwtr dI kwSq Q`ly rkbw l`gBg 7.38 hzwr

hYktyAr hY Aqy ies dw AOsqn JwV 245 kuieMtl

pRqI hYktyAr Aqy pYdwvwr 181 hzwr tn huMdI

hY[tmwtr grm-ru`q dI &sl hY ijs nUM 20-28

ifgrI sYNtIgRyf qwpmwn dI zrUrq huMdI hY [ korw

ies qy burw Asr krdw hY [ G`t qwpmwn qy bUty dw

vwDw ruk jWdw hY Aqy &l G`t bxdw hY [ &l bxn

leI qwpmwn dw kw&I Asr hY Aqy ies leI rwq dw

qwpmwn 15-20 ifgrI sYNtIgRyf cwhIdw hY [tmwtr

hr qrHW dIAW zmInW iv`c pYdw kIqw jw skdw hY, pr

hlkIAW zmInW iv`c iesdI pYdwvwr cMgI huMdI hY [

vDyry JwV leI tmwtrW dI

kwSq dy au`nq qrIky

vDyry JwV leI tmwtrW dI

kwSq dy au`nq qrIky

pM

au~nq iksmW/hweIibRf Aqy bUitAW ivckwr Pwslw

pnIrI bIjx Aqy bUty lwaux dw smW

iksmW JwV kqwr qoN kqwr bUty qoN bUty dw

(kuieMtl pRqI eykV) dw Pwslw (sY:mI) Pwslw (sY:mI)

tI AYc-1 (hweIibRf) 245 75 30

pMjwb r`qw 225 75 30

pMjwb vrKw bhwr-1 215 120-150 30

pMjwb vrKw bhwr-2 216 75 30

pMjwb vrKw bhwr-4 245 75 30

pMjwb aupmw 220 75 30

pMjwb AYn Awr-7 175-180 75 30

pMjwb Cuhwrw 320 75 30

Psl dI ru`q pnIrI bIjx dw smW Kyq iv`c bUty lwaux

dw smW

mu`K smyN dI &sl AkqUbr-nvMbr nvMbr-dsMbr

bhwr ru`q dI Psl nvMbr dw Aw^rI h&qw A`D &rvrI

vrKw ru`q dI Psl julweI dw dUjw pMdrvwVw Agsq dw dUjw

pMdrvwVw

kwSq dy FMg :

bIj dI mwqrw : ie`k eykV dI pnIrI iqAwr

krn leI 100 gRwm bIj kw&I hY [ do mrly (50 vrg

mItr) dIAW ikAwrIAW ie`k eykV dI pnIrI iqAwr

krn leI kw&I hn [

ibjweI dw smW :

srdIAW dI ru`q leI tmwtrW dI pnIrI

AkqUbr-nvMbr ivc bIj ky nvMbr-dsMbr ivc bUty

pu`t ky Kyq ivc lw idE[ bUitAW nUM kory qoN bcwaux

leI srkMfy jW polIQIn SIt dw

CrO w krnw zrrU I h[Y dsbM r qNo bwAd dI pCqy I

ibjweI leI pjM wb Chu wrw Aq y pjM wb AnY Awr-7

ijhIAW iksmW Cro y hTy prU I kwmXwbI nwl agu weIAW jw

skdIAW hn [ biU tAW n MU Fk̀x leI plO IQIn dIAW

QlY IAW dI vrqNo vI kr skd y hW, ijhVIAW 35

sNY tImItr lmM IAW, 25 sNY tImItr cVO IAW Aq y 100 gzy

mto IAW hxo [ tmwtrW dI pnIrI &rvrI ivc pt̀u k y Kqy

ivc lweI jw skdI h Y [ ies leI nvbM r ivc pnIrI

bIj o Aq y srdIAW ivc kro y qNo bcw leI plo IQIn dI SIt

jW srkfM y nwl CrO w kr[o &rvrI ivc lweI &sl

nvbM r vwlI &sl qNo Gt̀ JwV iddM I h Y [

www.krishijagran.comtmwtrW dI kwSq

49n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 50: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

pnIrI iqAwr krnw :

pnIrI iqAwr krn leI 1.5

mItr cOVIAW Aqy 20 sYNtImItr

au~cIAW ikAwrIAW bxwau [

ikAwrIAW bxwaux qoN pihlW 10

kuieMtl glI-sVI rUVI zmIn ivc

imlw lYxI cwhIdI h Y Aqy

ikAwrIAW nUM ibjweI qoN G`to-G`t

10 idn pihlW pwxI idE [

ikAwrIAW 1.5-2.0 pRqISq

PwrmlIn dy Gol nwl 4-5 iltr

pwxI pRqI vrg mItr nwl gVu`c

kro [ ikAwrIAW nUM plwsitk

dIcwdr nwl 48-72 GMty q`k F`k

idE [ bwAd ivc idn ivc iek

vwr 4-5 idn q`k ikAwrIAW dI

im`tI pltwE qW ik PwrmlIn dw

Asr ^qm ho jwvy [ bIj dI soD

leI 3 gRwm kYptwn/QIrm dvweI

pRqI iklo bIj lwE [ bIj 1-2

sYNtImItr fUMGweI qy kqwrW ivc 5

sYNtImItr dI iv`Q qy bIjo [ pnIrI

dy puMgrn qoN 5-7 idn bwAd

kYptwn/QIrm dvweI (4 gRwm pRqI

iltr pwxI) dy Gol nwl gVu`c

kro[ 7-10 idn bwAd ies nUM

iPr duhrwE [

KwdW :

tmwtrW dI &sl leI 10 tn

glI sVI rUVI Aqy 25 iklo

nweItRojn (55 iklo XUrIAw), 25

iklo &wsPors (155 iklo supr

&wsPyt) Aqy 25 iklo potwS (45

iklo imaUryt Aw& potwS) pRqI

eykV bUty lwaux qoN pihlW pwaux

dI loV hY [jy suprPwsPyt Kwd

bzwr iv`c auplbD nw hovy qW 55

ik`lo fI ey pI vrqo Aqy XUrIAw dI

mwqrw Gtw ky 45 ik`lo kr idau[

ieh Kwd lweInW ivc bUty lwaux

dI QW qy ie`k pwsy 15 sYNtImItr

dUrI qy pw ky KwlI bxw idE[ A`D

&rvrI ivc bUitAW auproN srkMfw

htwaux ipCoN 35 iklo nweItRojn

(75 iklo XUrIAw) pwE [ jy

pihlW fI ey pI pweI hovy qW 65

ik`lo XUrIAW pwau[pr ieh iDAwn

r`Ko ik Kwd bUitAW dy mu`FW nwl nw

l`gy [ Kwd im`tI ivc imlw idE qy

Pyr bUitAW nUM im`tI cVHw idE [

ryqlIAW zmInW ivc Kwd iqMn

ikSqW ivc pwE[ BwrIAW zmInW

ivc nweItRojn vwlI Kwd dI

mwqrw Gtw idE [

ndInW dI rokQwm :

s t O N p 3 0 q w k q

(pYfImYQwlIn) iek iltr jW 750

imlIiltr Aqy bwAd 'c iek

gofI jW sYnkor 70 qwkq 300 gRwm

j W b w s w i l n 4 5 q w k q

(PluklorwlIn) iek iltr jW

750 imlIiltr dy bwAd ivc

iek gofI kro [ ienHW ndIn nwSkW

dw iCVkwA 200 iltr pwxI ivc

pRqI eykV dy ihswb nwl pnIrI

pu`t ky lwaux qoN 3-4 idn pihlW

cMgy iqAwr kIqy cMgI nmIN vwly

Kyq ivc kro [ bwswiln 45 qwkq

(PlUklorwlIn) nUM imtI ivc cMgI

qrHW imlwauxw cwhIdw hY [

hwrmon dw iCVkwA :

tmwtrW dI pYdwvwr

vDwaux leI ivpul bUstr

1 imlIiltr pRqI iltr

pwxI ivc pw ky tmwtr dy

nrsrI bY~fW ivc pnIrI

KyqW ivc lgwaux qoN iek

h&qw pihlW iCVkwA kro

[ ies qoN ielwvw ies

dvweI dy pMj hor iCVkwA

bUty KyqW ivc lgwaux qoN

bwAd pMdrW idn dy vk&y qy kro [

Aijhw krn leI pihlw iCVkwA

bUty KyqW ivc lgwaux qoN qkrIbn

iek h&qw bwAd kro Aqy dvweI

dI mwqrw A`DI (A`Dw imlI iltr

pRqI iltr pwxI) kr idau [ iek

iCVkwA leI qkrIbn 100 iltr

pwxI qy 50 imlIiltr dvweI iek

eykV vwsqy loVINdI hY [ ies

dvweI dI vrqoN nwl nvMbr mhIny

ivc lgweI &sl ivc qkrIbn

16-18 pRqISq q`k pYdwvwr v`D

jWdI hY, jdoN ik &rvrI mhIny

ivc lgweI &sl ivc 12 pRqISq

vwDw huMdw hY [

pwxI :

pihlw pwxI pnIrI Kyq ivc

lwaux qoN qurMq bwAd lwE[

grmIAW ivc bwAd vwlI isMcweI

6-7 idn bwAd Aqy srdIAW

ivc 10-15 idn bwAd kro [ ku`l

imlw ky 14-15 pwxI kw&I hn [

quVweI :

quVweI mMfI qoN &wsly dy

muqwbk kro [ dUr dIAW mMfIAW

leI p`ikAw hoieAw hrw &l qoVo,

nyVy leI lwl rMg ivc qbdIl ho

irhw &l qoVo [ ctnI Awid

bxwaux leI pUry p`ky lwl &lW dI

cox kro [ dUr dIAW mMfIAW leI

izAwdw p`ikAw, gilAw Aqy

gVUMey dy hmly vwlw &l pytIAW

ivc nhIN pwauxw cwhIdw [ quVweI

qoN qurMq bwAd &l nUM 13 ifgrI

sYNtIgRyf qy TMFw kro[ pMjwb vrKw

bhwr-1 AKIr nvMbr iv`c quVweI

leI iqAwr ho jWdI hY Aqy pMjwb

vrKw bhwr-2 dsMbr dy pihly

pMdrHvwVy iv`c pihlI quVweI leI

iqAwr ho jWdI hY [

privMdr isMG, jgmohn isMG Aqy

BuipMdr isMG iF`loN

ikRSI ivigAwn kyNdr, AMimRqsr

www.krishijagran.comtmwtrW dI kwSq

50 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 51: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

pknd 10 s'I 15% jo wjhB/ dh do

Bkb froktN nkT[D brdh j?. rktK

dk Bkowb d[Zxekb 290 s'I 300

fdBK dk j[zdk j?. i/ d[Zxekb 270

fdB s'I xZN j't/ sK fJ;~ n?pBkowb

d[ZX ekb iK d[ZXnt;Ek ftu oZfynk ik

;edk j?.

d[ZX d/ T[usw b?tb ftu ewh

gF{nK ftu B?dkfBe ns/ r?o-

B?dkfBe @w/;N fJN;# iK EB?bk o'r

dh iKu eotkT[Dh ukjhdh j?. fJjBK

d/ d[ZX Bw{fBnK dh iKu eoB s/ ekfJe

e'fFektK dh frDsh fszB bZy s'I

finkdk BjhI j'Dh ukjhdh. ;kohnK

rktK dh 10% ;zfynk ftu ukoK EBK

d/ e?bhc'ofBnk @w/;NkfJfN;# N?;N dk

wkB 2 iK finkdk j'Dk ukjhdk j? id'I

fe 70% rktK ftu fJj 1 iK 2 d/

pokpo j' ;edk j?. i/ 20% s'I

finkdk rktK ftu nfijk j't/ sK fJj

nkdkso v/noh fe;kBK dk

siopk j? fe T[jBK dh rK

fvbhtoh d/ pknd pj[s xZN d[ZX fdzdh

j? iK e[M fdB d[ZX d/ e/ d[ZX d/Dk pzd

eo fdzdh j?. fJ; ;fEsh ~ xZN ;w/I

dk d[ZX ekb iK n?pBkowB d[ZX nt;Ek

fejk ik ;edk j?. fJ; ;wZf;nk d/

eJh ekoB j' ;ed/ jB fijBK dk jb

fJ; b/y okjhI eoB dh e'fFF ehsh

rJh j?. fJe ;/jswzd d[Xko{ rK dk

n”;s d[ZX T[sgkdB 20 bhNo gqshfdB

j' ;edk j? fijVk w[y s”o s/ p/jso

g”FD ns/ gqpzXB Bkb jh ;zGt j?.

jkbKfe gfjbh fvbhtoh ftu rktK dh

d[ZX dh wksok fJ; s'I brGr nZXh j'

;edh j? gozs{ finkdk d[ZX d/D tkbhnK

rktK ftu fJj nzso e[M finkdk j[zdk

j?. finkdkso rktK ftu fpnKs d/ gzi

s'I d; jcs/ ftu d[ZX T[sgkdB nkgD/

fFyo s/ gj[zu iKdk j? ns/ fJ;d/

www.krishijagran.com

rK dh d[ZX nt;Ek fet/I tXkJhJ/rzGho ;wZf;nk j' ;edh j?. ne;o

d[ZX gqDkbh dh iKu eoBh ukjhdh j?

BjhI sK e[M fdBK ftu jh EB?bk d/

ekoB 25-50% se d[ZX dh g?dktko

ftu ewh nk ;edh j?. i/ io{oh j't/

sK ;zeowD dh iKu bJh d[ZX d/

Bw{fBnK ~ @ebuo# eoBk ukjhdk j?.

d[ZX eZYD s'I gfjbK ns/ pknd ftu

EDK ~ ehNkD{BkFe x'b ftu v[p'Dk

uzrk ofjzdk j?. rktK ftu p/jso

g”FD ;[fBFfus eoB bJh fJ; ftu

gq'NhB, fize, ;/b/fBnw ns/ ftNkfwB

@J/# ns/ @Jh# dh b'VhIdh wksok j'Dh

ukjhdh j?. gF{nK d/ nkjko ftu fe;/

soQK dh cc{zd iK n?pBkowb ;w?b BjhI

j'Dh ukjhdh. fpnKs d/ pknd rktK ~

xZN nkjko ytkT[D Bkb d[ZX T[sgkdB

ftu ewh nk iKdh j?. rK fpnkj[D d/

pknd dkD/ dh wksok j”bh j”bh

tXkT[Dh ukjhdh j? ns/ fJ;~ d?fje

ਪ� ੂਪਾਲਣ

fi

51n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 52: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

Gko d/ 1% s'I tXk e/ 2% se eo

d/Dk ukjhdk j?. fpnKs d/ ;w/I j'D

tkbhnK go/FkBhnK fit/I EB?bk

;zeowD, roGnkF/ dh ;{iB, ehN'f;;

ns/ ft;Ekfgs nwkF/ nkfd d[ZX

T[sgkdB ~ gqGkfts eo ;ed/ jB.

rktK ~ y[Fe ns/ ;zeowD ekb d/

nzsors b'VhIdk nkjko Bk fwbD Bkb

th d[ZX T[sgkdB ftu ewh nk ;edh

j?. e[M gF{nK ftu fBw'Bhnk,

nKsoF'X, goihth ns/ bzrV/gB

fijhnK yokphnK d/ ekoB d[ZX rqzEhnK

ftu xZN d[ZX pDdk j?. nkw o[w/D

feqnkFhbsk ns/ d[ZX T[sgkdB skes

pDkJ/ oZyD bJh rktK ~ T[g:[es o/F/

tkbk nkjko ytkT[Dk ukjhdk j?.

fJjBK ~ d?fje Gkos dk xZN' xZN

1H4% uko/ d/ o{g ftu d/Dk ukjhdk

j?. ukok ns/ ;eb fBT{Nqb fvNqi?IN

ckfJpo dk b?tb d?fje Gkos dk

bVhtko 0H8% ns/ 1H2% j'Dk

ukjhdk j?. nkjkoh T{oik, gq'NhB ns/

yfDZiK dh ewh Bkb th d[ZX dk

T[sgkdB xZN j' iKdk j?. gq'NhB ns/

;{eFwkfsqe yfDiK fit/I b'jk, sKpk,

e'pkbN ns/ ;/b/fBnw dh ewh Bkb th

d[ZX xN iKdk j?. nzdob/ ns/ pkjob/

gfoihthnK d/ ekoB rktK ~ nBhwhnk

j[zdk j? fijVk d[ZX T[sgkdesk ~

gqGkfts eodk j?. d[Xekb d/ nzs ftu

pj[s finkdk w'Nkg/ d/ ekoB nrb/

fpnKs ;w/I nkjko rqfjD eoB dh

skes xZN iKdh j?. fJ; ;w/I Go{D dk

nkeko tfXnk j'fJnk j[zdk j? ns/ o[w/D

~ c?bkn bJh pj[s xZN irQk fwb

gkT[Idh j?. nkjko rqkfjsk ftu ewh

eoe/ ehN'f;; fij/ T[gZu/n ;zpzXh

fteko j' ;ed/ jB. fJ; bJh fJjBK

d/ nkjko ftu T{oik dk xDst

tXkfJnk ik ;edk j? fi; Bkb ;oho

~ b'VhIdh T{oik fwbdh oj/. gkDh dh

yokp r[DtZsk ns/ ewh Bkb th d[X

T[sgkdB s/ gqGkt g?Idk j?. gF{nK ~

fiE'I se j' ;e/ jtkdko irQk s/ jh

oZyDk ukjhdk j?. xZN irQk s/ finkdk

rktK oZyD Bkb T[sgkdB dh skes

gqGkfts j[zdh j?. i/ rktK ~ wip{oh

ftu finkdk ;wK yVk ofjDk gt/ sK

fJjBK ~ sBkn M/bDk g?Idk j? fi;

Bkb d[ZX dh wksok ftu ewh j' iKdh

j?. d' fpnKsK d/ ftu b'VhIdk nzsokb

oZyDk ukjhdk j? sKfe nrb/ d[Xekb

bJh rK nkgDhnK d[ZX rqzEhnK ~ uzrh

soQK ftef;s eo ;e/.

n”;s d[ZX-T[sgkdB ftu ewh

yk; s”o s/ gfjb/ ns/ d{i/ fpnKs

dhnK rktK ftu nKsfoe goihthnK dh

;wZf;nk nfsnzs rzGho j? fi; ftu

fJj gsbk r'po eZYdhnK jB. gF{nK

dh p/jso ;kc ;ckJh oZyD Bkb fJ;

;wZf;nk dk jb j' ;edk j?. fpnKs

s'I gfjbK ns/ fJ; s'I pknd ytkJ/ ikD

tkb/ nkjko ftu e?bFhnw ns/ gq'NhB

dh ewh BjhI j'Dh ukjhdh. EB?bk o'r

s'I pukn th io{oh j? feT[Ife fJ; Bkb

;oho ftu nfij/ }fjohb/ gdkoE

pDd/ jB fijV/ d[ZX dk T[sgkdB xZN

eo fdzd/ jB. gfjbh tko fpnkj[D

tkbhnK rktK ftu jkow'B n;zs[bB d/

ekoB rktK ftu roGgks ns/ ;w/I s'I

gfjbK fvbhtoh dh ;wZf;nk j' ;edh

j?. gF{nK ~ soQK soQK d/ o'rK d/

jwfbnK s'I pukT[Dk pj[s io{oh j?

BjhI sK fJ; Bkb d[ZX dh g?dktko xZN

;edh j?. fvbhtoh d/ pknd uko/ ns/

gkDh d[nkok cb'okfJv fij/ }fjohb/

gdkoE d[ZX ;zFb/FD ~ gqGkfts eod/

jB fi; ekoB xZN Gko tkb/ tZS/ g?dk

j[zd/ jB. fJ; bJh d[ZX T[sgkdB dh

skes Bkowb pDkJ/ oZyD bJh gF{nK

~ ;kc gkDh ns/ uko/ dh ng{osh

; [ f B F f u s e h s h i k D h

ukjhdh j?.

d[ZX T[sgkdB ftu pj[s f}nkdk ewh

d[ZX T[sgkdB ftu pj[s finkdk

ewh dk w[Zy ekoB EB?bk fpwkoh j? fi;

dk c?bkn j”bh j”bh iK fJedw th j'

;edk j?. rktK d[nkok }fjohb/ g”d/

iK yogstko ykD Bkb fJjBK dh y[Fe

gdkoE rqkfjsk xZN iKdh j? fi; Bkb

d[ZX T[sgkdB ftu ewh nkT[Idh j?.

fJjBK d/ ykD/ ftu finkdk wksok ftu

www.krishijagran.comਪ� ੂਪਾਲਣ

52 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 53: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

r?o-gq'NhB BkJhNq'iB iK :{ohnk th

jkBhekoe j[zdh j?. finkdk wksok ftu

t;k, ;Nkou nkfd ytkT[D Bkb o[w/D

dh feqnkFhbsk ns/ T[gun s/ gqshe{b

gqGkt g?Idk j?. fJ; bJh gF{nK ~

T[jBK d/ d?fje Gko d/ 2H5% s'I

finkdk wksok ftu dkDk BjhI ytkT[Dk

ukjhdk. fJe n”;s d[ZX d/D tkbh rK

~ T[;d/ nkjko d/ 50% y[Fe gdkoE

s'I finkdk dkDk BjhI ytkT[Dk ukjhdk.

pj[s finkdk d[ZX d/D tkbhnK rktK

ftu ne;o ftNkfwB ph-12 dh ewh

j' iKdh j? fi; ~ fJe jcs/ se 1-6

fwbhrqkw ftNkfwB ph-12 d/ fJzi?eFB

d[nkok Bkowb ehsk ik ;edk j?. g{oh

soQK fwFfos nkjko ykD tkbhnK rktK

d/ nkjko dh iKu ;w/I ;w/I s/ eotkT[Id/

ofjDk ukjhdk j? sKfe fJjBK ~

T[g:[es wksok ftu gq'NhB, t;k,

yfDi btD ns/ fBT{Nqb fvNoi?IN

ckfJpo fwbdk oj/. fJBc?eFB tkb/

o'rK d/ ekoB ;ghv Bkb d[X T[sgkdB

xNdk j?. nfijhnK rktK ~ p[yko

nkT[Idk j? ns/ d?fje skgwkB dk gZXo

brGr 103 fvroh ckfjoBjhN s'I

finkdk j' iKdk j?. rktK ~ nukBe

vkfJohnk j'D Bkb d[ZX xN j' iKdk

j?. ghD bJh b'VhId/ ib dh g{osh Bk

j'D Bkb th ;wZf;nk nk ;edh j?.

rktK dh d[ZX T[sgkdB Fwsk ~ pDkJ/

oZyD bJh d[Zxekb d/ nzfsw fdBK ftu

g{oh soQK fwFfos nkjko d/ Bkb

Bkowb s'I brGr 10% finkdk

dkBk ytkfJnk ik ;edk j?.

bx{ d[ZX nt;EkL

pj[s finkdk w'Nkg/ tkbh :kBh

fe T[u d?fje nt;Ek ;{ueKe tkbhnK

rktK ftu t;k dk Gzvko iwk j'D Bkb

d[ZX T[sgkdB ftu ewh nkT[Idh j?.

nkw s”o s/ nfijk d[Zxekb d/ ftu ns/

nzs ftu jh j[zdk j?. fJjBK fdBK ftu

rktK ~ T{oik ns/ gq'NhB ftu ;zs[bB

pDkT[Id/ j'J/ jh nkjko ytkT[Dk

ukjhdk j? sKfe fJjBK ~ pj[s finkdk

w'Nkg/ s'I pukfJnk ik ;e/. fJ; bJh

rktK ~ ;zg{oB d[ZX ekb ftu ;zs[fbs

nkjko ytkT[Dk io{oh j? sK fe d[ZX dh

g?dktko Bkowb b?tb s/ pDh oj/. i/

d[ZX eZYd/ ;w/I fJjBK dk g{ok d[ZX Bk

eZfYnk ikJ/ sK d[Zxekb dh ntXh xZN

j' ;edh j?. wFhB d[nkok d[ZX eZYd/

;w/I gfjbK rktK ~ d' fwzN se fsnko

eoBk ukjhdk j? BjhI sK d[ZX T[sgkdB

ftu ewh nk iKdh j?. i/ d[ZX eZYD s'I

ekch ;wK gfjbK jh u'D dh fsnkoh

ehsh ikt/ sK th fJj jkBhekoe j'

;edk j?. fJ; bJh wFhB fwbfezr

eod/ ;w/I @eb;No# ~ T[g:[es ;w/I s/

jh EBK s/ bkT[Dk ukjhdk j?. e[M d[ZX

d/o Bkb SZvdhnK jB ns/ fJjBK ~

u'D bJh fsnko eoB bJh finkdk

;wK d/Dk ukjhdk j?. rktK dk d[ZX xN

d/D d/ wB'ftfrnkfBe ekoB th j'

;ed/ jB. fiE'I se ;zGt j't/ d[ZX

eZYd/ ;w/I tksktoD FKs jh j'Dk

ukjhdk j?. d[ZX eZYd/ ;w/I pko pko

ftntXkB j'D Bkb T[sgkdB ftu ewh

nkT[Idh j?. e[M rktK ftu nB[tzfFe

ekoBK s'I th d[ZX T[sgkdB ftu ewh

nk ;edh j?. nfijh nt;Ek ftu

p/jso nB[tKfFe r[DK Bkb :[es

rktK ~ jh v/noh ftu oZyDk ukjhdk j?

sKfe fe;kBK ~ finkdk s'I finkdk d[ZX

T[sgkdB fwb ;e/.

nFtBh e[wko okJ/tfoFm ns/ gqXkB ftfrnkfBe

v/noh gF{ ;oho feqnk ftfrnkB ftGkr, okFNoh v/noh nB[;zXkB ;z;EkB,

eoBkb, jfonkDk- 132001w'L 07206562865

Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comਪ� ੂਪਾਲਣ

53n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

60_9, shih wzfib, :{;c ;okJ/ wkoehN, B/V/ rohB gkoe w?No' ;N/FB, BthI fdZbh-110016c'BL 011-26511845,26517923, 45503170 w'pkfJbL 91 9891263263

Web. : www.krishijagran.com Email : [email protected], [email protected]

feqFh ikroD wkf;e gZfsqek

w?;/Ie; ftu A, B d/ ;kjwD/ nkgDk itkp NkfJg eo' ns/ j/mK fby/ rJ/ w'pkfJb Bzpo s/ G/i fdU.

(A) @d' edw nZr/# fe; ezgBh dh gzubkfJB j?<(B) fJ; wjhB/ dh gZfsqek ftu Nq?eNo dhnK fezBhnK n?vtoNkfJ}w?IN jB<

d' nk;kB fij/ ;[nkbK dk itkp fdU ns/ gfjb/ 10,000 gkmeK ~ fJe wjhB/ dh gZfsqek fpbe[b w[cs ns/ gfjb/ ;jh itkp d/D tkb/ 100 b'eK dh fJe ;kb dh w?IpofFg coh.d' nk;kB fij/ ;[nkbK dk itkp fdU ns/ gfjb/ 10,000 gkmeK ~ fJe wjhB/ dh gZfsqek fpbe[b w[cs ns/ gfjb/ ;jh itkp d/D tkb/ 100 b'eK dh fJe ;kb dh w?IpofFg coh.

Page 54: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

whB ftek; dk wsbp, fJe gk;/ fiE/ b'eK dk p/jso nkofEe ftek; eoBk j?, T[E/ d{i/ gk;/ ;wkfie ekfJnkebg eoBk th j?. g/Iv{ b'eK ~ nkofEe ftek; dhnK p/jso ;zGktBktK w[jZfJnk eokT[D d/ T[d/F Bkb rqkwhB ftek; gq'rokwK ftu b'eK dh tX uV e/ fjZ;/dkoh ;[fBFfus eoBk, :'iBk ~ bkr{ eoBk, G{wh ;[Xko ~ p/jso Yzr Bkb bkr{ eoBk ns/ eoik gqkgsh dk dkfJnk tXkT[D dk go'th}B ehsk frnk j?. F[o{ ftu y/shpkVh T[d:'r, ;zuko, f;Zfynk, ;/js ns/ fJ; Bkb ;zpzfXs y/soK d/ ftek; s/ w[Zy i'o fdZsk frnk ;h, go pknd ftu fJj wfj;{; ehsk frnk fe fJedw ftek; f;oc sK jh ;zGt j' ;edk j? id'I ;oekoh e'fFFK ftu p[fBnkdh s”o s/ b'eK dh f;ZXh ns/ nf;ZXh Gkrhdkoh j't/. 31 wkou, 1952 ~ ;w[dkJ/ gfo:'iBk gqFk;B d/ o{g ftu ikD/ iKd/ fJe ;zrmB dh

:'iBk nk:'r d/ nXhB ;EkgBk ehsh rJh, fi; ezw ;w[dkfJe ftek; Bkb ;zpzfXs ezwK dk ;zukbB eoBk ;h.;w[dkfJe ftek; gq'rokw dk T[dxkNB 2 nes{po, 1952 ~ ehsk frnk ;h ns/ fJj gq'rokw rqkwhB ftek; d/ fJfsjk; ftu fJe wjZstg{oB ehoshwkB ;h.

;zB 1974 d/ d”okB fJj @rqkwhB ftek; ftGkr c{v ns/ feqFh wzsokbk# d/ nzr d/ o{g ftu j'Id ftu nkfJnk ;h. wzsokb/ d/ BK ~ ;w/I ;w/I s/ pdb th fdZsk frnk. wkou 1995 d/ d”okB fJ; wzsokb/ dk BK pdb e/ @rqkwhB y/so ns/ o'irko wzsokbk# oZfynk frnk ;h. fJj wzsokbk tZv/ gq'rokwK dk fJzgbhw?IN/FB eoe/ rqkwhB y/soK ftu pdbkn fbnkT[D d/ T[d/F Bkb fJe T[sgq/oe wzsokb/ dk ezw eodk nk fojk j?. fJjBK gq'rokwK dk T[d/F rohph jNkT[Dk, o'}rko g?dk eoBk, nt;zouBk ftek; ns/ ;wkfie

;[oZfynk j?.

fJj wzsokb/ d' ftGkrK Bkb fwbe/ pDdk j?- @rqkwhB ftek; ftGkr# ns/ @G{wh ;z;kXB ftGkr#. fJj wzsokbk nes{po, 1974 d/ d”okB @rqkwhB ftek; ftGkr# @c{v ns/ feqFh wzsokb/ d/ nzr# d/ o{g ftu j'Id ftu nkfJnk. 18 nr;s, 1979 ~ @rqkwhB ftek; ftGkr# dk doik tXk e/ T[;~ @rqkwhB g[BormB wzsokb/# dk BK fdsk frnk. 23 iBtoh 1982 ~ fJ; wzsokb/ dk BkweoD @rqkwhB ftek; wzsokbk# ehsk frnk. iBtoh, 1985 d/ d”okB @rqkwhB ftek; wzsokb/# ~ fco s'I @feqFh ns/ rqkwhB ftek; wzsokb/# d/ nXhB fJe ftGkr d/ o{g ftu pdb fdsk frnk fi;~ pknd ftu f;szpo, 1985 d/ d”okB @feqFh wzsokbk# dk BK fdZsk frnk. 5 i[bkJh 1991 ~ fJ; ftGkr ~ d[pkok @rqkwhB ftek; wzsokbk# dk doik fdsk frnk. 2 i[bkJh, 1992 ~ fJ;

www.krishijagran.com

fe;kB efbnkD bJh rqkwhB ftek; eh j?< fe;kB efbnkD bJh

rqkwhB ftek; eh j?<rqk

rqkwhB ftek;

54 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 55: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

wzsokb/ d/ nXhB @pzio G{wh ftek; ftGkr# d/ BK Bkb fJe j'o ftGkr dk rmB ehsk frnk. wkou 1995 d/ d”okB fJ; wzsokb/ dk d[pkok BK pdbe/ @rqkwhB y/s ns/ o'}rko wzsokbk# oZy fdsk frnk ns/ fJ; ftu fszB ftGkr th Fkfwb ehs/ rJ/- @rqkwhB o'}rko ns/ rohph T[Bw{bB ftGkr# ns/ @rqkwhB ftek; ftGkr# ns/ @pzio G{wh ftek; ftGkr#.

;zB 1999 ftu @rqkwhB y/so ns/ o'}rko wzsokb/# dk fco s'I BK pdbe/ @rqkwhB ftek; wzsokbk# oZy fdsk frnk. fJj wzsokbk ftnkge gq'rokwK dk fJzgbhw?IN/FB eoe/ rqkwhB y/soK ftu pdbkn fbnkT[D d/ T[d/F Bkb fJe T[sgq/oe wzsokb/ dk ezw eodk nk fojk j?. fJjBK gq'rokwK dk T[d/F rohph jNkT[Dk, o'}rko g?dk eoBk, nt;zouBk ftek; ns/ ;wkfie ;[oZfynk j?. ;w/I d/ Bkb Bkb gq'rokwK d/ fJzgbhw?IN/FB ftu gqkgs siop/ d/ nkXko s/ ns/ rohp b'eK dhnK io{osK dk fXnkB oZyd/ j'J/, eJh gq'rokwK ftu pdbkn ehs/ rJ/ ns/ Bt/I gq'rokw pDkJ/ rJ/. fJ; wzsokb/ dk w[Zy T[d/F rqkwhB rohph ~ d{o eoBk ns/ rqkwhB nkpkdh, yk;eo rohph o/yk d/ j/mK ihtB pshs eo oj/ b'eK ~ p/jso ihtB gZXo w[jZfJnk eokT[Dk j?. fJjBK T[d/FK dh g{osh rqkwhB ihtB ns/ n?eNhftNh d/ fGzB y/soK Bkb ;zpzfXs gq'rokwK ~ fsnko eoe/, T[jBK dk ftek; eoe/ ns/ T[jBK dk fJzgbhw?IN/FB eoe/ ehsh iKdh j?. fJ; rZb ~ ;[fBFfus eoB d/ T[d/F Bkb fe nkofEe ;[XkoK dk bkG ;wki d/ ;ko/ torK ~ fwb/, rqkwhB y/soK ftu ihtB gZXo bJh wjZstg{oB ;wkfie

ns/ nkofEe nt;zouBk d/ gzi ekoeK dh gSkD ehsh rJh- ;/js, f;Zfynk, ghD tkbk gkDh, nktk; ns/ ;VeK.

fJjBK y/soK ftu ehshnK ik ojhnK e'fFFK ~ j'o tXkT[D bJh ;oeko B/ @gqXkBwzsoh rqkwhB :'iBk# (ghn?wihtkJh) F[o{ ehsh ns/ @rqkwhB ftek; wzsokbk# ~ @gqXkBwzsoh :'iBk# (ghn?wihtkJh) d/ j/m fby/ fjZf;nK ~ fJzgbhw?IN eoB dk fizwk ;”Ifgnk- ghD d/ gkDh dh ng{osh, wekBK dk fBowkD, fgzvK ftu ;VeK dk fBowkD eoBk.

B”Ith :'iBk ntXh d/ d”okB eJh rohph jNkU gq'rokwK dk d[pkok rmB ehsk frnk sKfe fgzv d/ fJbkfenK ftu ofj oj/ rohp b'eK ~ bkG d/D bJh gq'rokwK dh deFsk tXkJh ik ;e/. @J/ehfeqs rqkw ftek; gq'rokw# (nkJhnkovhgh) rqkwhB y/soK ftu wfjbk ns/ pkb ftek; gq'rokw (vhvpfbT{;hnkoJ/), rqkwhB d;sekoK ~ p/jso n”ikoK dh ng{osh Bkb ;zpzfXs gq'rokw (nkJhnkJhNhnkoJ/), ;t?-o'}rko bJh rqkwhB B”i[nkBK dh f;ybkJh Bkb ;zpzfXs gq'rokw (NhnkJhtkJn?;Jhn?w), rzrk efbnkD :'iBk (ihe/tkJh) ns/ fwfbnB e{g ;ehw (n?wvpfbT{e/n?;) dk ftbn ;kohnK ;t?-o'}rko :'iBktK ftu ehsk frnk, fi;~ ;toD i:zsoh rqkw ;tnw o'}rko :'iBk (n?;ihn?;tkJh) dk BK fdZsk frnk.

b'eb b'eK dhnK io{osK ns/ T[jBK dhnK T[whdK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ gzukfJsh oki ;z;EktK dk ;fj:'r fJ; gq'rokw d/ fJzgbhw?IN/FB

ftu fbnk frnk. fJj ;z;EktK :'iBk ns/ T[;d/ fJzgbhw?IN/FB d/ fte/Idqhfeqs ftek; dk o{g jB. wzsokbk oki ;oekoK ~ i'o d/ e/ efj fojk j? fe T[j gzukfJsh oki ;z;EktK ~ b'VhIdhnK gqFk;fBe ns/ ftZsh FeshnK ibdh d/D, fit/I fe Gkos d/ 73t/I ;zftXkB ;zF'XB ftu fejk frnk j?. 25 fd;zpo 2002 ~ ghD tkb/ gkDh d/ y/so d/ nXhB @;t?-ibXkok# Bkwe BtK gq'rokw F[o{ ehsk frnk fi;d/ nXhB ghD tkb/ gkDh bJh gfo:'iBktK fsnko eoBk, T[jBK ~ bkr{ eoBk, T[jBK dk ;zukbB eoBk ns/ oZy-oykn eoB dhnK FeshnK gzukfJs ~ d/D dk go'ft}B j?. gzukfJsh oki ;z;EktK dk ftek; gqfeqnk ftu ns/ ;fj:'r b?D d/ T[d/F Bkb gqXkBwzsoh d[nkok 27 iBtoh, 2003 ~ @jfonkbh# Bkwe fJe BtK g'qrokw F[o{ eoB dk T[d/F pzio G{wh ftek; gq'rokw noEks @nkJhvpfbT{vhgh#, @vhghJ/gh# ns/ @vhvhgh# d/ bkr{ j'D ftu gzukfJsh oki ;z;EktK dk ;fj:'r gqkgs eoBk j?.

g/Iv{ wfjbktK dk ;FesheoB rqkwhB Gkos d/ ftek; bJh wjZstg{oB j?. wfjbktK ~ ftek; dh w[Zy Xkok ftu fbnkT[Dk Gkos ;oeko dh w[Zy fizw/tkoh ojh j?. fJ; bJh rohph jNkU gq'rokwK ftu wfjbktK d/ :'rdkB dk th gqktXkB ehsk frnk j? sKfe ;wki ~ fJ; tor bJh b'VhIdhnK fBXhnK dk fJzsikw ehsk ik ;e/. ;zftXkB (73thI) ;zF'XB nfXfB:w, 1992 ftu wfjbktK bJh u[fBzdk gdK d/ okyt/IeoD dh ftt;Ek j?. Gkosh ;zftXkB ftu nkofEe

www.krishijagran.comrqkwhB ftek;

55n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 56: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

ftek; ns/ ;wkfie fBnK Bkb ;zzpfXs fGzB fGzB gq'rokw fsnko eoe/ fBFgkfds eoB dh fizw/tkoh gzukfJsK ~ ;”Igh j? ns/ eJh e/Ido gq:'fis :'iBktK gzukfJsK d/ ifoJ/ bkr{ ehshnK ik ojhnK jB. fJ; gqeko gzukfJsK dh wfjbK w?IpoK ns/ wfjbk nfXneFK, fijVhnK p[fBnkdh o{g Bkb gzukfJsK dhnK BthnK w?Ipo jB ~ b'VhIdk e”Fb gqkgs eoBk j't/rk ns/ T[jBK ~ nrtkJh eoB ns/ c?;b/ ftu ;fjGkrh j'D bJh nkgDh T[fus G{fwek ~ fBGkT[D bJh T[fus f;ybkJh d/Dk j't/rk. gzukfJsh oki ;z;EktK d/ u[fBzdk gqshfBXhnK ~ f;ybkJh d/D dh f}zw/tkoh p[fBnkdh o{g Bkb oki ;oeko, ;zx oki y/soK ~ th e[M ftZsh ;jkfJsk w[jZfJnk eokT[Idk j? sKfe f;ybkJh gq'rokwK d/ b?tb ~ p/jso pDkfJnk ik ;e/ ns/ gzukfJsh oki ;z;EktK d/ u[D/ j'J/ w?IpoK ns/ ekoieosktK bJh Fwsk fBowkD dh gfjb j' ;e/.

wzsokbk d' nzso-okFNoh ;zrmBK noEks @;?INo nkB fJzNhro/fNv o{nob vht?bgw?IN nkc J/Fhnk n?Iv g?f;fce# (;hnkJhnkovhJ/gh) ns/ @n?co'-J/FhnB o{nob vht?bgw?IN nkor/BkJhi/FB# (J/J/nkovhU) d/ bJh B'vb ftGkr j?. wzsokb/ d/ j/m fby/ fszB ftGkr jB- rqkwhB ftek; ftGkr, G{wh ;z;kXB ftGkr, ghD tkbk gkDh ns/ ;ckJh ftGkr.

@rqkwhB ftek; ftGkr# d[nkok ;t?-o'}rko f;qiB :'iBk ns/ wid{oh o'}rko :'iBk, rqkwhB rohpK bJh wekBK d/ gq'th}B ns/ bx{ f;zukJh ;kXB :'iBk, p/;jkok b'eK bJh ;wkfie ;jkfJsk :'iBktK ns/ rqkwhB ;Ve fBowkD :'iBk dk fJzgbhw?IN/FB

ehsk iKdk j?. fJ;d/ fJbktk fJ; ftGkr d[nkok vhnkovhJ/, gqFk;B, gzukfJsh oki ;z;EktK, f;ybkJh ns/ nB[;zXkB, wkB ;z;kXB ftek;, ;t?-fJZSe ekoi ftek; nkfd bJh ;jkfJe ;/tktK ns/ j'o r[DtZsk ;z;kXD T[gbpX eokJ/ iKd/ jB sKfe gq'rokwK dk g{oh soQK fJzgbhw?IN/FB j' ;e/. rqkwhB ftek; ftGkr d[nkok ;zukfbs w[Zy gq'rokw fJ; gqeko jB-

· wjkswk rKXh okFNoh rqkwhB o'}rko rkozNh nfXfB:w (wjkswk rKXh Bo/rk)

· gqXkBwzsoh rqkw ;Ve :'iBk (ghn?wihn?;tkJh)

· fJzdok nktk; :'iBk ns/ ;toDi:zsh rqkw ;t?-o'}rko :'iBk (n?;ihn?;tkJh)

pzio G{wh dk ftek;

G{wh ;z;kXB d[nkok d/F ftu pzio G[wh dk ftek; eoe/ pkfJUwk; T[sgkdB tXkT[D Bkb ;zzpfXs :'iBktK bkr{ ehshnK iKdhnK jB. fJ; ftGkr d[nkok ;jkfJsk ;/tktK ns/ j'o r[DtZsk :[es ezw th ehs/ iKd/ jB, fit/I-G{wh ;[Xko, oki;t gZdsh dh p/jsoh ns/ G{-nfGb/y. fJj ftGkr d/F ftu wo{ y/soK ns/ ;[e/ gqtD y/soK dk ftek; th eodk j?. G{wh ;z;kXB ftGkr d/ w[Zy ezw fJ; gqeko jB-

1H okFNoh G{-nfGb/y nkX[fBeheoD gq'rokw (n?Bn?bnkon?wgh)

2H J/ehfeqs tkNo F?v gqpzXB gq'rokw (nkJhvpfbT{n?wgh)

fJjBK dk T[d/F nteqfws G{wh dh pzio G{wh ftu fwZNh ns/ Bwh ;zGkb ns/ T[sgkdesk ~ tXkT[Dk j? sKfe b'eK dh nkwdBh ~ tXkfJnk ik ;e/. ghD tkbk gkDh ns/ ;ckJh ftt;Ek dk gq'th}B ns/ fgzv d/ rohpK ~ ;ckJh ;[ftXktK d/D dk gqktXkB ghD tkbk gkDh ng{osh ftGkr d/ w[Zy ezw jB. fJ; ftGkr d/ w[Zy ezw fJ; gqeko jB-

· ;zg{oB ;ckJh nfGnkB (Nhn?;;h)

· o k FNo h r q k w h B g / nib (n?BnkovhvpfbT{gh)

ib ;z;kXB wzsoh vkHokwgqskg dk efjDk j? fe FhqrzrkBro fib/ dh rzrBfjo d/ ;[fdqVheoD dk ezw brGr g{ok j' u[ek j? ns/ fJzdok rKXh Bfjo gfo:'iBk ns/ GkyVk Bfjo ns/ ftsoektK d/ ;[fdqVheoD dk ezw uoBpZX sohe/ Bkb g{ok ehsk ikJ/rk.

� ib ; z ; k X B w z s o h vkHokwgqskg rzrBfjo chvo nkovh 66 s/ rzrBfjo nkX[fBeheoD ns/ j?Iv fBowkD d/ ezwK dk T[dxkNB phs/ fdBhI wkB:'r w[Zywzsoh d[nkok ehsk frnk ;h.

T[jBK B/ fejk fe fJ; y/so ftu SgDhnK dk nekb nZi th b'eK ~ :kd j?. T[; ;w/I d/ wjkokik rzrk f;zx B/ nekb dh ghVk fco Bk nkJ/ fJ; rZb ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ ftFw gfo;fEshnK ftu rzr Bfjo dk fBowkD eoke/ fJ; y/so ~ BtK ihtB fdZsk fi; ~ fJ; y/so dh iBsk jw/FK :kd oZy/rh.

ib ;z;kXB wzsoh B/ fejk fe

vkH okwgqskg

rqkwhB ftek; bJh rqkw gzukfJsK

~ f;ZXh oew fwb/rh

www.krishijagran.comrqkwhB ftek;

56 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 57: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

rzrBfjo ;[fdqVheoD bJh ;kvh fgSbh ;oeko B/ 952 eo'V o[gJ/ dk gq;skt pDke/ e/Ido ;oeko ~ G/fink ;h, fi; ftu'I 402 eo'V o[gJ/ dh oew wzi{oh d/ pknd th phsh ;oeko B/ ezw BjhI eokfJnk. phs/ d' ;kbK ftu rzrkBro y/so d/ ;[fdqVheoD dk ezw s/ih Bkb j'fJnk j? ns/ pj[s E'Vk fjZ;k pkeh j?, fi;~ g{ok eo fdsk ikJ/rk. T[jBK B/ nkJhihn?Bgh Bfjo dh jkbs ~ yokp dZf;nk ns/ fJ; Bfjo ~ mhe eokT[D dh io{os dZs;h. T[jBK B/ fe;kBK ~ Go';k dtkfJnk fe nkJhihn?Bgh Bfjo d/ ;[fdqVheoD dk ezw jZE ftu fbnk ikJ/rk.

T[jBK B/ fejk fe GkyVk Bfjo y/so ftu S'Nh Bfjo ftsohektK dk pkeh ezw th ibdh g{ok ehsk ikJ/rk. T[jBK B/ fJe Bfjo dk ezw g{ok j'D s/ T[; y/so d/ fe;kBK ~ XzBtkd ehsk. T[jBK B/ fejk fe o?r{b/FB, nkT{Nb?N Bkb ;zpzfXs ;wZf;nktK ns/ fe;kBK dhnK j'o ;wZf;nktK ~ gfjb d/ nkXko s/ d{o ehsk ikJ/rk.

� fJ; w”e/ s/ e/Idoh gzukfJsh oki okiwzsoh fBjkb uzd B/ fejk fe fJ; y/so dh ihtBdkfJBh rzrBfjo s'I b? e/ fe;kB d/ y/s se gkDh gj[zukT[D bJh gZe/ ykfbnK se dk fBowkD ;oekoh nkgDh XB okFh Bkb eo/rh. fe;kBK s'I fe;/ soQK dh fjZ;k okFh BjhI bJh ikJ/rh. T[jBK B/ ihtBdkfJBh rzrBfjo bJh wjkokik rzrk f;zx ~ :kd ehsk ns/ ;oeko ~ fJ; rZb dk XzBtkd ehsk fe ;oeko rzrBfjo, GkyVk ns/ nkJhihn?Bgh dk ;[fdqVheoD eotk e/ jo fe;kB d/ y/s se gkDh gj[zukT[D dk ezw eo/rh.

Fqh fBjkbuzd B/ fejk fe wK Gkosh (Xosh) fezBh fpwko j? ns/ T[;dh ;/js dh jkbs ikBDk jo fe;kB bJh io{oh j?. nZi fwZNh ftu r?o-}o{oh g”Fe sZs gkJ/ ik oj/ jB. fwZNh dh iKu d/ pknd jh fe;kBK ~ g”Fe sZs gkT[D/ ukjhd/ jB. T[jBK B/ fejk fe jo y/s dk fwqdk j?bE ekov pBDk ukjhdk j?. T[g:'rh ib dk y/so pj[s xZN j?. d[fBnk ftu jo ;?fezv 20 ns/ d/F ftu gqsh ;?fezv fszB ftneshnK dh rzdk gkDh ghD Bkb w”s j[zdh j?. e/Idoh oki wzsoh B/ fejk fe gfjbh tko e/Ido ;oeko B/ ;ko/ fgzvK d/ ftek; bJh okFh tzvh j?. fJ; ftZsh ;kb ftu gzikj-gzikj bZy o[gJ/ dh oew jo rqkw gzukfJs ~ fdZsh ik ojh j?. iBtoh wjhB/ se d{ih feFs dh oew rqkw gzukfJsK se gj[zu ikJ/rh. T[jBK B/ fejk fe toswkB ;oeko ftek; bJh e'Jh e;o BjhI SZv ojh. ;kvh ;oeko d/ ftek; d/ ezwK dk w[ekpbk phsh ;oekoK Bkb ehsk ikJ/ sK 60 ;kb d/ ftek; ftu gzi ;kb ftek; d/ Gkoh g?Dr/.

Fqw fB:'iB oki wzsoh Fqh ;[o/Ido gkb f;zx NhNh B/ fejk fe wkB:'r w[Zywzsoh d/ fBod/F nB[;ko rzrBfjo ;[fdqVheoD dk ezw s/i rsh Bkb ns/ r[DtZsk Bkb g{ok j'fJnk j? ns/ 3 feb'whNo dk N[eVk jh pfunk j? fi; ~ mhe eotk fdsk ikJ/rk.

T[jBK B/ fejk fe ;oeko jw/FK fe;kB d/ fjs ftu c?;bk b?Idh j?. gZek ykbk fBowkD ftu j[D fe;kB ~ fe;/ soQK dh okFh BjhI d/Dh j't/rh. ;oeko nkgD/ b?tb s/ ;ko/ ykfbnK ~ g{ok eo/rh. fJ;d/ bJh rzrBfjo y/so ftu 680 eo'V o[gJ/ ns/ GkyVk y/so ftu 371 eo'V o[gJ/ dh oew wzi{o ehsh rJh j?. fJjBK ykfbnK d/ fBowkD Bkb fe;kBK ~ 100 eo'V o[gJ/ dh fjZ;k okFh s'I w[esh fwb/rh.

T[jBK B/ fejk fe fJ; y/so ftu phs/ d' ;kbK ftu nZs nkX[fBe 180

eo'V o[gJ/ dh F{ro fwb dk fBowkD j'fJnk j? ns/ fgzvK ftu th gZehnK ;VeK dk fBowkD eo e/ fgzvK ~ th Ffjoh soi s/ ftef;s ehsk ikJ/rk.

;kpek okiwzsoh ns/ ;kd{b Ffjo ftXkfJe Fqh r[oizN f;zx pokV B/ fejk fe jo fgzv ftu d' s'I fszB eo'V o[gJ/ dh oew d/ ftek; ekoi gqrshFhb jB. T[jBK B/ fejk fe toswkB ;oeko d/ ekoiekb ftu fe;kBK ~ g{ok gkDh fwb fojk j? ns/ brGr 100 gqshFs y/so ftu fpikJh j'Jh j?.

;{osrV ftXkfJe oki/Ido f;zx Gkd{ B/ fejk fe oki ;oeko B/ d' ;kb ftu fijV/ ftek; d/ ezw ehs/ jB T[j fgSb/ gzi ;kbK ftu BjhI j't/. T[jBK B/ fejk fe rzrBfjo d/ Bkb Bkb GkyVk ns/ nkJhihn?Bgh Bfjo d/ ;[fdqVheoD dk ezw jZE ftu b?Dk ;oeko dh fe;kB efbnkD dh ;'u ~ doFkT[Idk j?.

nB{grV ftXkfJe fFwbk d/th pktoh B/ fejk fe nB{grV Fkyk ftu N/b se d/ fe;kBK ~ g{ok gkDh fwb/ fJ;d/ bJh ;oeko Bfjo ;[fdqVheoD dk ezw jZE ftu b? ojh j? fi; Bkb jo fe;kB dk Gbk j't/rk. fibk gqw[Zy fgq:zek fFUokB B/ BfjoK, ykfbnK ~ gZek eoB s/ ;oeko dk XzBtkd ehsk ns/ fejk fe Bfjo nkX[fBeheoD Bkb fib/ dk ftek; j't/rk.

fJ; w”e/ s/ fibk eb?eNo ghH;hHfeFB, J/vhn?w eoDf;zx ;fjs iBgqshfBXh ns/ tZvh frDsh ftu fe;kB w”i{d ;B.

uzdo w'jB;hBhno ekoiekoh gZsoeko

feqFh ikroDMob: 09891311166

Jh-w/bL [email protected]

www.krishijagran.comrqkwhB ftek;

57n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 58: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

www.krishijagran.comykDk^yIkBk

w?e;heB fJuhbkfJv}

;wZrohL ekoB NkoNhbk} 4 (jbek gek e/ fJe gk;/

oZy'), 2 eg wFo{w (pkohe eZfNnk), d' eg NwkNo

pkohe efNnk, fubh g/;N nZXk S'Nk uwZu, nitkfJB

nZXk S'Nk uwZu, fgnki 2 eg pkohe eZN/ j'J/, rohB

fubh fJe pkohe eZNh j'Jh, NwkNo e?unZg fJe tZvk

uwZu, p/ph ekoB pkohe eZfNnk 2 tZv/ uwZu, phB}

iK okiwK g/;N fJe eg, fFwbk fwou 2 tZv/ uwZu,

bj;[D g/;N nZXk S'Nk uwZu, Bwe ;[nkd nB[;ko,

gow fxU d' tZv/ uwZu, f;oek fJe S'Nk uwZu, ekbh

fwou fJe u”EkJh uwu.

ftXhL gow fxU ~ row eoe/ fgnki ns/ bj;[D ~

E'Vh d/o gekU. fJ;d/ pknd ;kohnK ;pihnK ns/

;kZ; ~ fwbkU. ;kohnK ;pihnK ~ s/i nZr s/ jbek

G[zB'. j[D nitkfJB fwbk e/ GoD bJh nbr oZy'.

j[D NkofNbk} ftu fwFoD Goe/ o'b eoe/ go';/.

gBho ;gokT{N; ukN

;wZrohL nze[fos w{zr dkb fJe eg, fgnki pkohe

eZNh fJe tZvk uwZu, gow gBho d/ N[eV/ nZXk eZg,

Bwe nZXk S'Nk uwZu, ihok gkT{vo G[zfBnk j'fJnk

nZXk S'Nk uwZu, bkb fwou gkT{vo fJe u”EkJh

S'Nk uwZu, ekbk Bwe fJe u”EkJh S'Nk uwZu, fBzp{

o; d' fszB S'N/ uwZu, joh fwou ns/ XfBnk fJe

tZvk uwZu.

ftXhL ;koh ;wZroh fJeZmh fwbk e/ mzvh eo bU. T[go'I efNnk XfBnk gk e/ e?Bgh} ftu go';'.

nkgD/ t?bBNkfJB ~ ytkU gow-fxU gBho d/ ;B?e;

t?bBNkfJB v/n dk ;?bhpo/FB eoBk j? sK pDkU gow fxU ns/ gow gBho d/

;[nkdh ftnziB ;?bhpq/FB dk wik j' ikJ/rk d'r[Dk

58 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 59: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 60: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

e[dosh o{g Bkb fByko' S'N/ pZu/ dh uwVh

og{o BhId Bk b?D d/ eJh B[e;kB jB. fJj

s[jk~ tes s'I gfjbK p[Zyk eo ;edh j?. jkb

jh ftu j'Jh fJe y'i ftu fJj rZb ;kjwD/ nkJh j?

fe b'VhIdh BhId Bk b?D Bkb T[wo tZvh fdy ;edh j?

ns/ xZN T[wo ftu jh ftnesh p[ZYk fdyD brdk j?.

o'} ;Zs s'I B”I xzN/ dh BhId s[jkvh ;/js bJh mhe j?. fJ;

Bkb s[jkvh ;t/o y[FB[wk sK j[zdh jh j? Bkb jh sBkn, nt;kd

ns/ xZN BhId d/ ekoB j'D tkbhnK fpwkohnK BjhI j[zdhnK. fJ;d/

fJbktk i/ s[;hI y[d ~ itkB ns/ y{p;{os fdykT[Dk ukj[zd/ j' sK Gog{o BhId io{o bt'.

g{oh BhId Bk b?D tkb/ d/ u/jfonK dh itkBh ibdh ikD brdh j? ns/ T[jBK dh ;feB tes s'I gfjbK p[ZYh j' iKdh j?.

fJj dkntk fJe y'i d/ pknd nwohek d/ :{Bhtof;Nh jk;fgNb; d/ w?vheb ;?INo d/ cihFhnB ns/ ftfrnkfBeK B/ ehsk.

T[jBK B/ gkfJnk fe BhId uwVh d/ ezweki ns/ T[;dh T[wo ~ th gqGkfts eodh j?. fijV/ b'ehI T[wo s'I gfjbK p[ZY/ fdyD

brd/ jB T[jBK ftu nbNqk tkfJbN ftfeoDK ;fjs tksktoD d/ j'o Bekokswe gqGktK s'I ibdh w[es j'D dh skes th

BjhI ofj iKdh. nX{oh BhId d/ ekoB fJB;kB d/ u/jo/ s/ T[dk;h B}o nkT[D brdh j?. fJ;d/ ekoB T[j Efenk j'fJnk

brdk j? ns/ T[;d/ u/jo/ dh itkBh fcZeh brD brdh j?. Bkb jh u/jo/ s/ M[ohnK, ekb/ x/o/ ns/ pkohe bkfJBK th B}o

nkT[D brdhnK jB. i/ s[;hI itkB ns/ y{p;{os fdyDk ukj[zd/ j' sK Gog{o BhId bU. fJj ;/js ~ p/jso pDk e/ oZyD

ftu wdd eodh j?.

o wK dh ukjs fJj j[zdh j? fe T[jBK dk pZuk ;G s'I fdb fyZutK ns/ y{p;{os j't/. i/ s[;hI th nkgD/ pZu/ dh ;feB ~

e[dosh o{g Bkb fBykoDk ukj[zd/ j' sK fJj sohe/ pj[s jh ekoro jB ns/ fJjBK d/ gq:'r Bkb pZu/ dh uwVh s/ ;kfJv fJc?eN th BjhI j't/rk. i/ pZuk iBw iks r'ok BjhI j? sK T[;dh stuk ~ fBykoDk e'Jh w[Ffeb ezw BjhI j't/rk. e[M sohe/ nfij/ th jB fijBK ~ niwkT[D Bkb pZu/ dh ozr ftu fByko fbnKdk ik ;edk j?. jkbKfe pZfunK dh uwVh pj[s Bk}[e j[zdh j? fJ;bJh e'Jh th T[gkn ngBkT[D s'I gfjbK vkeNo dh ;bkj io{o bU.

1H r[Br[B/ s/b Bkb wkfbFL wkfbF pZu/ bJh pj[s io{oh j? gozs{ nkw s/b dh pikJ/ jbe/ r[Br[B/ s/b Bkb pZu/ d/ ;oho dh wkfbF eo'. pZu/ dh wkfbF eoB s'I gfjbK s/b ~ uzrh soQK u?e eo bU fe fes/ T[j finkdk row sK BjhI j?. wkfbF eoB Bkb pZu/ dh uwVh ftu Bwh poeoko ofjzdh j?.

2H i{; th fgbkUL cb ns/ fJ; s'I pfDnk i{; ;oho ~ wip{s sK pDkT[Idk jh j? Bkb jh i/ fJjBK cbK d/ i{; dk ;/tB pfunK ~ eokfJnk ikJ/ sK fJ; Bkb T[jBK dh ;feB ftu fByko nkT[Idk j?. nkgD/ pZfunK ~ o'i E'Vh wksok ftu ;zso/ dk i{;, ;/p dk i{; ns/ nzr{o dk i{; fgbkU.

3H uzdB dk gkT{voL uzdB tZfvnK dh jh BjhI ;r'I pZfunK dh stuk fBykoD bJh th gq:'r ehsk ik ;edk j?. fJe uZwu uzdB gkT{vo b? e/ T[; ftu d[ZX dhnK e[M p{zdK fwbk e/ g/;N pDk bU. T[; ftu nZXk uZwu fxU gk fdU. fJ; g/;N ~ pZfunK d/ ;oho s/ nkokw Bkb bkU. fJ; Bkb pZfunK d/ ;oho s/ j'D tkb/ dkD/ d{o j' ikDr/ ns/ uwVh ;kc j' ikJ/rh.

fJj sohe/ th jBL

r[bkp ib, t/;D ns/ d[ZX ~ fwbk e/ ;eop pDk bU. fJ; Bkb uwVh s/ jbe/ jZE Bkb wkfbF eoB Bkb fByko nkJ/rk. pZfunK ~ jbeh X[Zg ftu th oZy'. go fJ; s'I gfjbK fJe tko vkeNo s'I ;bkj io{o bJh ikJ/. pZu/ ~ d[ZX iK r[bkp ib Bkb jh BjkU. pZfunK ~ edh th row gkDh Bkb Bk BfjbkU. fJ; Bkb pZu/ dh uwVh vokJh j' iKdh j?. jbe/ r[Br[D/ gkDh dk fJ;s/wkb eo'.

www.krishijagran.com;/js

BhId Bk nkT[Dk pDk d/t/rk T[wodok}G

j

60 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 61: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 62: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

Sb/ dFe d/ Nkg 50 ftu'I 16 N?fB; gb/no} s/ fcef;zr ftu Fkfwb j'D dk Fe iskfJnk ik fojk j?. phphph ns/ pichv fBT{} B/ dkntk ehsk j? fe T[jBK B/ e[M ;heq/N ckfJbK t/yhnK jB fijBK ftu nfij/ ;p{s jB fijBK Bkb tobv N?fB; d/ Nkg b?tb d/ pj[s tZv/ gZXo s/ c?b/ j'J/ fGqFNkuko dk y[bk;k j[zdk j?. phph;h B/ y[bk;k ehsk j? fe 16 nfij/ gb/no jB fijV/ fe Nkg 50 o?fezr ftu Fkfwb ;B go eJh w”fenK s/ ikB p[M e/ w?u jkoB dk Fe iskfJnk ik u[Zek j? fi;dh ikDekoh N?fB; nyzvsk fJekJh ~ th ;h. fco th fJjBk gb/noK ~ fijBK ftu ro?Iv;b/w fti/sk th Fkfwb j?, y/bD s'I BjhI o'fenk frnk.

N?fB; irs ftu jbub wukT[D tkbh fJj nfjw fog'oN ;kb d/ gfjb/ ro?Iv;b?w nk;Nq/bhnB UgB dh g{ot ;zfXnk s/ nkJh j?. phph;h ns/ pichv B/ y[bk;/ ftu fJj fejk fe fJjBK g/goK ftu 2007 ftu tobv w?I} N?fB; dh

w fJzvhnk d/ fdrZi pZb/pki ftokN e'jbh tB v/ feqe/N ftu ;G s'I s/ih Bkb 7000

oB pBkT[D tkb/ pZb/pki pD rJ/ jB. e'jbh B/ nk;Nq/bhnk d/ Bkb j'J/ shi/ tBv/

d/ d”okB fJj foekov pDkfJnk. fJ;d/ Bkb jh e'jbh B/ e/tb 169 w?uK dh 161

gkohnK ftu nkgDk 24tK Fse m'e e/ ;fus s/Id[beo d/ 219 gkohnK ftu 24 Fse

wkoD d/ foekov ~ th s'V ;[ZfNnk.

pfo;p/B ftu 59 oBK dh gkoh y/vD tkb/ e'jbh fJ; foekov s'I 19 oB d{o

ofj rJ/ ;B. w?bpoB ftu e'jbh ~ nkgD/ tBv/ e?fono ftu 7000 oB g{o/

eoB bJh 19 oBK dh doeoko ;h. T[jBK s'I gfjbK fJj foekov vftfbno} d/

BK ;h. gfjbK Gkos bJh ;G s'I s/ih Bkb 7000 oB g{o/ eoB dk foekov

;”ot rKr[bh d/ BK ;h. r”osbp j? fe e'jbh 7000 iK T[; s'I finkdk tBv/

oB pBkT[D tkb/ ;z;ko d/ 36t/I ns/ Gkos d/ 8t/I fyvkoh pD rJ/ jB .

rtofBzr pkvh d[nkok F[o{ ehsh rJh fJe iKu dh vhN/b th j?. T[jBK dk dkntk j? fe fJ; iKu ftu o{;, fJNbh ns/ f;;bh ftu nfij/ eJh ;ZN/pki fro'jK d/ pko/ gZsk brk ;h fijV/ fJjBK fce; w?uK s/ ;ZNk y/be/ jikoK vkbo ewk oj/ ;B. pichv d/ w[skfpe fJjBK fyvkohnK ~ tZv/ N{oBkw?IN d/ d”okB j'Nb d/ ewfonK ftu fBFkBk pDkfJnk frnk ns/ fJjBK ~ fJe fce; w?u bJh 50 jiko vkbo iK fJ; s'I th finkdk oew nkco ehsh rJh. jkbKfe fyvkohnK d/ BktK dk y[bk;k jkb/ se BjhI ehsk frnk.

Npkb ebZp n?c;h pko;hb'Bk d/ u/now?B i';c wkohnk

pkNo/w/:{ B/ fbT{B/b w/;h d/ gzithI tko p?bB vh nko fiZsD s/ y[Fh iskJh j? ns/ Bkb jh fejk j? fe w/;h ns/ B/wko pko;hb'Bk ~ Sv e/ fes/ BjhI ikD tkb/. ;wkuko J/iz;h f;Bj[nk d/ w[skfpe chck B/ w/;h ~ ;kb d/ ;G s'I T[sw c[Npkb fyvkoh d/ fyskp Bkb Btkf}nk j?. nfijhnK nNebK ;B fe w/;h ns/ B/wko nrb/ ;?FB ftu fJzrb?Iv ik ;ed/ jB.

w/;h, B/wko BjhI SZvDr/ pko;hb'BkL pkNo/w/:{

pkNo/w/:{ B/ fJjBK nNebK ~ ykfoi eod/ j'J/ fejk j? fe d't/I ebp s'I fe;/ BjhI ik oj/. fJ; s'I gfjbK w/;h B/ th fJjBK nNebK ~ ykfoi eod/ j'J/ fejk ;h fe pko;hb'Bk ~ Sve/ T[j fes/ BjhI ikD tkb/ ns/ ukj[zd/ jB fe pko;hb'Bk ftu ofjzd/ j'J/ jh T[j ;zfBnk; b?D.

phph;h dk dkntk- Nkg 16 N?fB; gb/no} B/ ehsh fcef;zr

www.krishijagran.comy/b irs

e'jbh B/ fJe jh gkoh ftu s'fVnk ;fuB, vftfbno} ns/ rKr[bh dk foekov

Nh

c[

62 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

fg

Page 63: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

R

Page 64: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

F ns/ d[fBnk ~ rb'pb tkofwzr s'I pukT[D bJh ;G oki xZN' xZN fJe fib/ ftu

i?fte y/sh dh F[o{nks eoB. fJj rZb gqXkB wzsoh w'dh B/ ejh. w”ek ;h f;Zfew dh

okiXkBh rzrN'e ftu nk:'fis fszB fdBhI fNekT{ y/sh ns/ fe;kB efbnkDE ;zw/bB dk. fiE/

w'dh ih B/ fejk fe f;Zfew d/ fe;kBK B/ jko BjhI wzBh ns/ d/F dk gfjbk i?fte oki

dk doik gk fbnk. o;kfJfDe y/sh s'I i?fte y/sh tZb ik oj/ jB. Bkb jh fejk

fe j[D oki e/Ido d/ Bkb w'Y/ Bkb w'Yk fwbk e/ Gkos ~ i?fte d/F pDkJ/.

d[fBnk ftu i?fte c{v dk pVk tZvk pkiko j?. i?fte y/sh iho' piN y/sh

j?. fJ; Bkb d/F d/ fe;kBK dh nkofEe jkbs ftu ;[Xko j't/rk. fJ;d/

Bkb jh ;oeko dh ;feb fvt?bgw?IN :'iBk fe;kBK ~ wdd eo/rh.

;NkoN ng fJzvhnk fe;kBK bJh nfij/ w'pkfJb n?g pDkJ/ fi; Bkb

T[j nkgDh ikDekoh gqkgs eo ;eD.

N gj[zukT[D tkb/ ~ dod dk nfj;k; eokT[Dk io{oh j[zdk j?.

fJj rZb oZfynk wzsoh wB'jo gfooeo B/ ejh. fJj w”ek ;h 66t/I

;/Bk fdt; dk fi; ftu wzsoh ih B/ fejk fe fe;/ th Gkosh ;?fBe d/

Fjhd j'D s/ ;k~ d[Zy j[zdk j? gozs{ ;k~ itkBK dh Fjkds ftu wkD

wfj;{; j'Dk ukjhdk j?. Bkb jh T[jBK B/ fejk fe id'I se ;ZN

gj[zukT[D tkb/ ~ dod dk nfj;k; BjhI j't/rk sK se jwb/ BjhI

o[eDr/. pknd ftu T[jBK B/ fejk fe fJ;dk e'Jh d{ik wsbp Bk

eZfYnk ikJ/. fJ;/ d”okB u/BZJh jV d/ d”okB ;?fBeK dh skohc eod/

j'J/ fejk fe nkszehnK ~ p/n;o eoB dh io{os j?.

iBktK ~ ;keko eoB bJh w'dh ~ ;jh ftfrnkfBe ;bkjekoK dh

io{os j? fJj ftuko Gkos os Bkb ;zwkfBs ftfrnkfBe ;hn?Bnko okt B/ }kfjo ehsk. ;{soK d/ nB[;ko whvhnk ~ fdZsh fJzNoftT{ ftu okt B/ gqXkB wzsoh ~ fwFB d/ so} s/ gfo:'iBktK F[o{ eoB dh ;bkj fdZsh. T[jBK B/ fejk fe ftfrnkB ns/ T[u f;Zfynk dh ewh eoe/ d/F dk ftFt r[o{ pBDk w[Ffeb j?. Bkb jh

dZf;nk fe w'dh ih dk ftfrnkB ~ b? e/ uzrk B}fonk j?. T[j e[M eoBk ukj[zd/ jB. eh gqXkBwzsoh ~ ;jh ftfrnkfBe ;bkj fwb gk ojh j?< fJ; rZb s/ okt B/ fejk fe w?I T[whd eodk jK fe ;kv/ gqXkB wzsoh

~ ;jh ;bkj bJh ;jh b'e fwbDr/. feT[Ife e'Jh th ftnesh iK e'Jh fJe wzsokbk ftfrnkB iK ;wki Bkb fBgND bJh fJeZbk ekfpb BjhI j?. ftfrnkB dk T[g:'r eoe/ rohph dh ;wZf;nk Bkb fBgND d/ Bkb

Bkb d[fBnk Bkb w[ekpbk th eoBk j?.

www.krishijagran.comਰਾਜਨੀਤੀ www.krishijagran.comokiBhsh

i?fte y/sh bJh oki u[BD fJe fibkL ghHn?wHw'dhd/

;ZN gj[zukT[D tkb/ ~ ghV dk nfj;k; eokT[Dk }o{oh- wB'jo gfooeo

;Z

w'dh ~ io{os j? ;bkjekoK dhL ;hn?Bnko okt:'

64 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 65: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 66: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

vhnk fog'oNK d/ w[skfpe pkbht[v d/ jkN?;N egb oDpho ns/ e?NohBk

e?c fJe d{i/ s'I nbr j' rJ/ jB. fejk ik fojk j ? fe oDpho Bkb

poe/ ng dk c;? bk bD? s I' gfjbK eN? ohBk B / ;bwkB ykB s I' ;bkj bJh.

e[M ;w/I s'I fJjBK d/ foFs/ ftu yNk; nk rJh ;h fi;~ ;w/ND

dh e'fFF fJj d't/I eo oj/ ;B. gozs{ nfijk w[wfeB Bk j' ;fenk.

d't/I fJe d{i/ ~ bzp/ ;w/I s'I v/N eo oj/ ;B. J/Bk jh BjhI d't/I

fbftzr ftu :kBh fJeZm/ ofjzd/ th ;B. whvhnk s'I nk ojhnK ypoK

d/ w[skfpe po/enZg d/ pknd oDpho eg{o ekoNo o'v cb?N ftu

nkgDk ;wkB b? e/ ub/ rJ/. fJ;d/ pknd e?NohBk th nkgDh fcbw cs{o ftu o[M rJh. ;{soK dh wzfBJ/ sK po/enZg s'I

gfjbK e?NohBk B/ nkgD/ n?e; ptkJ/co?Iv ;bwkB ykB Bkb d' xzN/ rZbpks ehsh.

bht[v ;Nko neF/ e[wko nkgDh nkT[D tkbh fcbw

J/no fbcN dh F{fNzr d/ d”okB Gkt[e j' rJ/ ;B.

fJj fcbw 1990 ftu fJoke e[t?s :[ZX d/ d”okB e[t?s

ftu ofj oj/ GkoshnK ~ T[E'I ;[oZfyns eZY/ ikD dh

n;bh ejkDh s/ nkXkfos j?.

neF/ B/ fcbw dk gquko eoB d/ d”okB fejk fe fJj

w/o/ Bkb j'fJnk. fJe tko w?I Gkt[e j' frnk ;h. w?~

brdk j? fe fJj fe;/ th nfij/ ftnesh d/ Bkb j' ;edk

j? fijVk b'eK ns/ d/F dh gotkj eodk j? feT[Ife fJj

fcbw fJe nfij/ ftnesh d/ pko/ ftu j? fi; B/ nkgD/

d/F dh gotkj ehsh ns/ pj[s jd se pfbdkB fdsk.

fcbw fobh} j'D d/ pknd b'ehI y[d wfj;{; eoDr/.

e?NohBk oDpho dk po/enZg

Btk}[dhB eoDr/ bhv o'b@dh bzu pke;# fijh p/jsohB pBkT[D d/ pknd fJe tko fco s'I vkfJo?eNo fos/F

psok nfGB/sk Btk}[dhB f;Zdheh ~ b? e/ nkgDh nrbh fcbw pBkT[D tkb/ jB. ;{soK

d/ nB[;ko dh bzu pke; dh ;cbsk d/ pknd s'I fcbw fJzv;Nqh ftu fos/F dh ekch

fvwKv j?.

fJ; fcbw d/ pknd fos/F B/ fJe nzro/}h fcbw th vkfJo?eNo ehsh j? fi;~

jkbht[v d/ tZv/ gq'fvT{;o B/ gq'fvT{; ehsk j?. j[D fos/F nkgDh nrbh pkbht[v fcbw

bJh fsnko jB. fJ; fcbw ftu Btk}[dhB bhv o'b ftu j'Dr/. fgSb/ fdBhI fos/F

nkgDh pkbht[v fcbw ftu o[M/ j'J/ ;B go j[D T[jBK B/ nkgDh fJ; pkbht[v fcbw s/

fXnkB d/Dk F[o{ eo fdsk j?. fi; ~ T[j w[zpJh ftu pBkTD[ k ukjd[z / jB. fJj fcbw

foFfsnK s / nkXkfos fJe fJwF' Bb ejkDh jt' r/ h. jkbKfe jkb / jhof' JB dh sbkF ikoh j.?

www.krishijagran.comfcbwh d[Bhnk

wh

J/no fbcN dh F{fNzr d/ d”okB Gkt[e j'J/ neF/

pk

66 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD iBtoh 2016

Page 67: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 68: Krishi jagran punjabi magazine january 2016
Page 69: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

www.ashirvad.com

PUNJAB : MR. DHEERAJ AHUJA - 7087438486

Page 70: Krishi jagran punjabi magazine january 2016

Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/16-18