korzysci, szanse zagroienia wynfkajaee z jednolitego systemu .fakt, lz istotq funkcjonowania...

Dr hab, prof. UW Krystyna Szczepanowska - Kozlowska

Katedra Prawa Wla8no~ciIntelektualnej

i D6br Niematerialnych

Wydzial Prawa

Uniwersytet Warszawski

Warszawa, 25 czerwca 2012 r,

Korzysci, szanse i zagroienia wynfkajaee z jednolitego

systemu ochrony patentowej dla jednostek naukowych (analizasporzadzona na zam6wienie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyzszego)

1

Spis tresci ;

1. Zalozenia og6lne 3 1.1. eel ekspertyzy 3 1.2. Zalozenia badawcze 3 1.3. Dokumenty bedace podstawa sporzadzenia analizy ~ 4

2. Podstawowe zalozenia systemu jednolitej ochrony patentowej 6 2.1. Jednolity charakter patentu 0 jednolitym skutku 6 2.2. Rezimjezykowy 8 2.3. Wylq.czna wlasciwosc Jednolitego Sadu Patentowego 9 2.4. Wlasciwose miejscowa Jednolitego Sadu Patentowego 14 2.5. J~zyki postepowania przed Jednolitym Sadern Patentowym I i II Instancji.. 16 2.6. Srodki ochrony.jakie moze stosowac Jednolity Sad Patentowy : 18

3. Ocena proponowanych rozwiazan z punktu widzenia jednostek naukowych 20 3.1. Zalozenia og6Ine 20 3.2. Jednostka naukowajako jednostka prowadzaca dzialalnose badawczo - rozwojowa

21 3.2.1. Prowadzenie badan naukowych i prac rozwojowych bez zagrozenia naruszenia obowiazuiacych patent6w 22 3.2.2. Dostep do informacji, znajdujqcej silt W opublikowanych zgloszeniach patentowych, sluZqcychdalszemu rozwojowi wiedzy 25 3.2.3. Uzyskanie i utrzymanie ochrony patentowej na wynalazki, bedace wynikiem prac badawczo - rozwojowych 28 3.2.4. Jednostka naukowa jako podmiot uprawniony z patentu 0 jednolitym skutku .. 30

3.3. lednostka naukowajako podmiot naruszaiacy patent 0 jednolitym skutku 37 3.3.1. Zalozenia ogolne 37 3.3.2. Ocena w zakresie jurysdykcji i jezykow postepowania 38 3.3.2.1. Skutki prawne dlajednostek naukowych, majacych siedzibe w Polsce, przy zalozeniu, it Polskajest strona Umowy 38 3.3.2.2. Skutki prawne dlajednostek naukowych, majacych siedzibe w Polsce przy zalozeniu, it Polska nie jest strona Umowy 43 3.3.2.3. Podsumowanie zagadnieii dotyczacych wlasciwosci Jednolitego Sadu Patentowego oraz jezykcw postepowania przed Jednolitym Sadem Patentowym 43 3.3.3. Rezim jezykowy wynikaiacy z Rozporzadzenia w sprawie tlumaczeri 46 3.3.4. Srodki ochrony jakie moga bye uzyte przeciwko podmiotowi naruszajacemu patent 49

3.4. Uwagi ogolne, co do proponowanych rozwiazan, zawartych w Rozporzadzeniu 0 patencie j ednolitym, Rozporzadzeniu 0 tlumaczeniach oraz Umowie 49

4. Rekomendacje 52 5. Analiza SWOT dlajednosteknaukowych 53

2

. ,

1. Zatozenia og61ne

1.1. Cel ekspertyzy

Celem. ekspertyzy jest wskazanie i przeanalizowanie korzysci, szans i zagrozen

wynikajqcych z jednolitego systemu ochrony patentowej, w szczegolnosci utworzenia

jednolitego sadupatentowego oraz proponowanego rezimu jezykowego dla .k:rajowych

jednostek naukowych (w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r.

o zasadach fmansowania nauki).

1.2. Zalozenia badawcze

Jednostki naukowe, w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 30 kwietnia 0 zasadach

finansowania nauki, to jednostki prowadzace w spos6b ciagly badania naukowe

i rozwojowe, kt6rych lista zostala zawarta w wyZej wymienionej ustawie.

Wsp6lnym mianownikiem lqcZllCym dose zroznicowane, zar6wno pod wzgledem

prawnym, jak i organizacyjnym jednostki jest prowadzenie w spos6b ci~gly boom

naukowych i prac rozwojowych. Pojecie badafi. naukowych i prac rozwojowych

zostalo zdefiniowane w tej samej ustawie. Analiza tych definicji pozwala na przyjecie

zalozenia, it pojecie badarinaukowych i prac rozwojowych odnosi sie do dzialalnosci,

kt6ra Die ma, co do zasady, charakteru komercyjnego. OczywiScie definiowanie

jednostek naukowych poprzez dzialalnosc naukowa i rozwojowa 0 charakterze

niekomercyjnym, nie wyklucza mozliwosci swiadczenia uslug przez te jednostki

o charakterze komercyjnym.

Fakt, lz istotq funkcjonowania jednostek naukowych jest prowadzenie dzialalnosci

naukowo - rozwojowej oznacza, iz szczegolnego znaczenia w przypadku tych

jednostek, w por6wnaniu z innymi uzytkownikami systemu patentowego, Die

prowadzqcymi tego typu dzialalnosci, nabiera mozliwosc swobodnego korzystania

przez jednostki naukowe z dokumentacji patentowej dla tych wlasnie ceI6w. Maj~

powyzsze na uwadze, w ramach niniejszej ekspertyzy zostana om6wione kwestie,

zwiazane z dzialalnoscia badawczo - rozwojowa, prowadzona przez te jednostki.

W odrebne] czesc! anaIizy zostana przedstawione te zagadnienia, dla ktorych bez

. 3

znaczenia pozostaje charakter dzialalnosci, prowadzonej przez jednostki naukowe

i kt6re sll wsp6lne dla wszystkich [ego uzytkownikow, W szczegolnosci chodzi

o mozliwose pozwania jednostki naukowej z tytulu narnszenia patentu. Aczkolwiek,

jak: wskazano ponizej, w wielu przypadkach problemy te maj~, ze wzgledu na

charakter i status jednostek naukowych znaczenie zdecydowanie ograniczone. Nie

mozna jednak wykluczyc, iz zagadnienia te w sytuacjach szczeg6lnych moga

rzutowac na ocene korzysci, szans i zagrozen wynikaiacych z systemu jednolitej

ochrony patentowej.

W ekspertyzie przyjeto zalozenie istnienia systemu patentowego, kt6rego struktura

i funkcjonowanie wynika ze wskazanych ponizej, w pkt 1.3, dokumentow, Nie

analizowano w niej zgodnosci proponowanych rozwiazan z prawem Unii Europejskiej

czy Konstytucja RP. Nie uwzgledniono r6wniet tych zagadnieii, kt6re nie dotycza

bezposrednio uZytkownika systemu patentowego i nie wplywaj4 na jego sytuacj~

faktyczna i prawna (np. podzialu koszt6w funkcjonowania tego systemu pomiedzy

paristwami). Ekspertyza nie zawiera rowniez opisu wszystkich aspekt6w

funkcjonowania patentu 0 jednolitym skutku. Zostaly one ograniczone do tych

zagadnien, kt6re w ocenie sporzadzajacego niniejsza ekspertyze maj4 zasadnicze

znaczenie dla oeeny korzysci, szans i zagrozen, wynikajlJCych,zjednolitego systemu

ochrony patentowej dla jednostek naukowych.

1.3. Dokumenty b,d~ce podstaw~ sporzqdzenia analizy

a. Projekt Rozporzadzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzaiacego

wzmocniona wspolprace w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony

patentowej, 201110093 (COD), wersja polska, przedstawiony przez Komisj~

Europejska 13 kwietnia 2011 - KOM (2011) 215 wersja ostateczna oraz wersja

wynikaiaca z dokumentu 0 numerze 11328/11, ,,Proposal for a Regulation of the

Council and the European Parlament implementing enhanced cooperation in the

area of the creation of unitary patent protection", powolywane dalej jako

"Rozporz:tdzenie 0 patencie jednoIitym";

b. Projekt Rozporzadzenia Rady wprowadzaiacy wzmocniona wspclprace

w dziedzinie tworzenia jednolitego systemu ochrony patentowej w odniesieniu do

4

odpowiednich ustalea dotyczacych tlumaczen, 201110094 (CNS), wersja polska;

przedstawiony przez Komisje Europejska 13 kwietnia 2011 - KOM (2011) 216

wersja ostateczna oraz wersja wynikajaca z dokumentu 0 numerze 11328/11

"Proposal for a Council Regulation implementing enhanced cooperation in the

area of unitary patent protection with regard to the applicable translation

arrangements - General approach", powolywane dalej jako "Rozpol'Zlfdzenie

w sprawie tlnmaezen";

c. Projekt umowy dotyczacej Jednolitego Slldu Patentowego, dokument z 11

listopada 2011 r., 0 numerze 16741/11, wersja angieIska. "Working dokument

Draft agreement on a Unified Patent Court and draft Statute - Revised Presidency

text", wraz ze zmianami, wynikaiacym! z dokumentu z dnia 22 Iistopada 2011."r,

"Draft Agrement on a Unified Patent Cort and draft Statute - Draft Declarartion for

an operational UPC", 0 numerze 17317/Il; dokurnent z dnia 24 Iistopada 2011r.

"Draft Agrement on the creation of a Unified Patent Cort - Guidance for future

work", 0 numerze 17539/11 ,powolywane daje jako "Umowa";

d. Dokwnent Rady Unii Europejskiej 0 numerze 17407/11 - "Draft agreement on the

Unified Patent Court - Relationships of the draft agreement on the Unified patent

Court with Regulation (BC) No 44/2001 Brussels I";

e. Rozporzadzenie Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22 grudnia 2000 r., w sprawie

jurysdykcji i uznawania orzeczeni sadowych oraz ich wykonywania w prawaeh .

cywilnych i handlowych, Dz. U VE z 15.1.2001, L 12/1, powolywane jako

"Rozpol'ZlfdzeDie 2001/44";

f. Dokument ,.Projekt porozumienia w sprawie utworzenia jednolitego Sadu

Patentowego - Propozycja dalszego sposobu postepowania po osiagnieciu

porozumienia politycznego, dokument z dnia 2 maja 2012 r," 0 numerze 10059/12.

5

2. Podstawowe zalozenla systemu jednolitej ochrony

patentowej

2.1. Jednolity charakter patentu 0 jednolitym skutku

Istota omawianego systemu ochrony patentowej jest wprowadzenie tzw. patentu

o jednolitym skutku. Podkreslic nalezy, ze zgodnie z przyjyU! propozycja nie jest to

prawo wsp61notowe 0 charakterze unitamym, ale wiazka patentOw europejskich,

kt6rym na terytoriach panstw Unii Europejskiej, uczestniczacych w mechanizmie

wzmocnionej wspolpracy, nadaje siy jednolity skutek w zakresie, okreslonym

przepisami Rozporzadzenia 0 patencie jednolitym. 1 Dzial'ajqcy w tym systemie

ocbrony patentowej - Europejski UrZ4d Patentowy - na dotychczasowych zasadach,

wynikajac