konjenital adrenal hiperplazi (kah) - deukisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/konjenital adrenal...
TRANSCRIPT
Konjenital adrenal hiperplazi(KAH)
Dr. İhsan ESENFırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
Dersin Amacı
• KAH patogenezinin öğrenilmesi
• KAH’lı hastaların klinik ve laboratuar bulgularının öğrenilmesi
• KAH’lı hastalarda tedavi prensiplerinin öğrenilmesi
Kortizol
Adrenal korteks fonksiyonları:
Mineralokortikoidler – sodyum geri alımı ve potasyum atılımını
düzenler.
Glukokortikoidler – enerji ve kemik metabolizmasında ve nöronal
ve immün hücre fonksiyonlarının düzenlenmesinde rol alır.
Androjenler – büyüme, genital gelişim ve puberteyi rol alırlar.
Adrenal medulla fonksiyonları:
Adrenalin ve noradrenalin – kan basıncı ve kalp atım hızını artırır.
Konjenital adrenal hiperplazi
İlk vaka 1865 yılında tanımlanıyor
Adrenal steroidogenezin kalıtsal bozuklukları
Otozomal resesif kalıtım (E=K)
Pregnenolon
Progesteron
17 α - Hidroksi Pregnenolon
17α- Hidroksi Progesteron
Dehidroepiandrosteron
Androstenedione
11 deoksikortikosteron (DOC)
Kortikosteron
Aldosteron
11- Deoksikortizol
Kortizol
Testosteron
Östriol
Östron
Östradiol
11β hidroksilaz
3β hidroksisteroid dehidrojenaz
17α
hidr
oksi
laz
17,2
0 de
zmol
az
Arom
ataz
21 hidroksilaz
Kolesterol
21 hidroksilaz eksikliği
En sık KAH nedeni (%85-95)
Pregnenolon
Progesteron
17 α - Hidroksi Pregnenolon
17α- Hidroksi Progesteron
Dehidroepiandrosteron
Androstenedione
11 deoksikortikosteron (DOC)
Kortikosteron
Aldosteron
11- Deoksikortizol
Kortizol
Testosteron
Östriol
Östron
Östradiol
11β hidroksilaz
3β hidroksisteroid dehidrojenaz
17α
hidr
oksi
laz
17,2
0 de
zmol
az
Arom
ataz
21 hidroksilaz
Kolesterol
21 hidroksilaz eksikliği
En sık KAH nedeni (%85-95)
Kalan enzim aktivitesine göre klinik değişken olabilir.
Kızlar daha ciddi etkilenirler
Genital organlarda virilizasyon
Beyin virilizasyonu
Clinical Endocrinology (2007) 66 , 162–172
KAH tipleri
Klasik tip – tuz kaybı ile giden, enzim aktivitesi < %1
Basit virilizan tip , enzim aktivitesi %1-2
Non klasik tip, enzim aktivitesi %10-50
KAH (21 hidroksilaz eksikliği)
Klasik Basit virilizan Non-klasik
Kortizol ↓↓↓ ↓↓ yok
Mineralokortikoid ↓↓ Yok Yok
Androjen fazlalığı ↑↑↑ ↑↑ ↑
Başvuru özellikleri
Kızlarda virilizasyon Androjenler ↑
Tuz kaybı olan hastalar Aldosteron ↓ , Renin ↑
Na ↓, K ↑
Hipoglisemi
Hiperpigmentasyon ACTH ↑
Dehidratasyon, şok
ACTH biyosentezi ve hipotalama-hipofize-adrenal aks
11β hidroksilaz eksikliği
• İkinci en sık KAH nedeni (%5-15)
• Kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu
• Hem kız hem erkeklerde postnatal virilizasyon
• Aldosteron öncülerinin tuz tutucu etkileri var, tuz kaybı olmaz.
• ↑ 11-deoksikortizol ve deoksikortikosteron (DOC)
(hem bazal hem ACTH sonrası)
• ↑ ACTH ve ↓ plazma renin düzeyi
Pregnenolon
Progesteron
17 α - Hidroksi Pregnenolon
17α- Hidroksi Progesteron
Dehidroepiandrosteron
Androstenedione
11 deoksikortikosteron (DOC)
Kortikosteron
Aldosteron
11- Deoksikortizol
Kortizol
Testosteron
Östriol
Östron
Östradiol
11β hidroksilaz
3β hidroksisteroid dehidrojenaz
17α
hidr
oksi
laz
17,2
0 de
zmol
az
Arom
ataz
21 hidroksilaz
Kolesterol
3β hidroksisteroid dehidrojenaz eksikliği
• Nadir KAH nedenlerinden
• Her üç serideki hormon üretimi bozulmuştur.
• Tuz kaybı
• Hem erkek hem kızlarda cinsel farklılaşma bozukluğu
• ↑ Δ5/Δ4 serum steroidleri
Pregnenolon
Progesteron
17 α - Hidroksi Pregnenolon
17α- Hidroksi Progesteron
Dehidroepiandrosteron
Androstenedione
11 deoksikortikosteron (DOC)
Kortikosteron
Aldosteron
11- Deoksikortizol
Kortizol
Testosteron
Östriol
Östron
Östradiol
11β hidroksilaz
3β hidroksisteroid dehidrojenaz17α
hidr
oksi
laz
17,2
0 de
zmol
az
Arom
ataz
21 hidroksilaz
Kolesterol
Pregnenolon
Progesteron
17 α - Hidroksi Pregnenolon
17α- Hidroksi Progesteron
Dehidroepiandrosteron
Androstenedione
11 deoksikortikosteron (DOC)
Kortikosteron
Aldosteron
11- Deoksikortizol
Kortizol
Testosteron
Östriol
Östron
Östradiol
11β hidroksilaz
3β hidroksisteroid dehidrojenaz17α
hidr
oksi
laz
17,2
0 de
zmol
az
Arom
ataz
21 hidroksilaz
Kolesterol
Pregnenolon/Progesteron ↑↑
17OH pregnenolon/17OH progesteron ↑↑
DHEA/Androstenedion ↑↑
Basit virilizan KAH
.
Tuz kaybı olmaksızın
Glikokortikoid eksikliği
Kızlarda virilizasyon
Erkeklerde artmış androjenemi bulguları
Non-klasik KAH
• Tipik olarak geç çocukluk, ergenlik ve erişkin yaşta
• Aşırı androjen salgısının belirti ve bulgularını gösterirler
• Sıklığı 1/1000 (Askenazi Yahudileri, Akdeniz, Ortadoğu ve Hint
toplumunda daha sık)
Non-klasik KAH belirti ve bulgular
• Pubertal kızlarda, hirsutizm, akne, androjenik alopesi,
anovulasyon, menstrual disfonksiyon, infertilite
• Prepubertal çocuklarda uzun boy, ileri kemik yaşı, erken koltuk
altı ve pubik kıllanma, erişkin gibi ter kokusu
Laboratuvar21(OH)laz (klasik) 11β(OH)laz (klasik) 3β-HSD (klasik)
17(OH) prog ↑ ↑ ↓
Kortizol ↓ ↓ ↓
ACTH ↑ ↑ ↑
Sodyum ↓ N-↑ ↓
Potasyum ↑ N-↓ ↑
Aldosteron ↓ ↓ ↓
Renin ↑ ↓ ↑
DOC ↓ ↑ ↓
DHEA-S ↑
Üriner steroid profili
Kromozom analizi
Pelvik USG
Laboratuvar
Görüntüleme
Tedavi
.
Hidrokortizon 12-15 mg/m2/gün
Fludrokortizon 0,05 – 0,2 mg/gün
Stres durumunda hidrokortizon dozunun 3 katı verilmeli
Adrenal kriz durumunda IV hidrokortizon ve sıvı tedavisi verilmeli
Kızlarda virilize genitalya için cerrahi
Yenidoğan taraması
.
• Doğumdan sonra 3. gün Guthrie kağıdına
• Kan 17-hidroksiprogesteron düzeyi (17OH-P)
Soru ve katkılar lütfen
Dr. İhsan ESENFırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı
http://kisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/