KODLAYICILAR Kodlayıcı , herhangi bir girişi, 1ler ve 0’lardan oluşan ikili dijital gösterime dönüştüren düzeneklerdir. Örnek olarak şekil'daki dairesel anahtarı alalım. Bu anahtardaki 0 dan ‘9a kadar sıralanmış konumlardan her biri ikili sisteme göre kodlanırsa dörder bitlik kodlar elde edilir.

Benzer bir şekilde, kodlanmış sinyali işe yarar bilgiye dönüştüren düzeneğe de kod çözücü denir. Kod çözücülere bir sonraki bölümde değinilecektir.

Dört Girişli / İki Çıkışlı Kodlayıcı İçin Kullanılabilecek Bir Devre

Bu anahtarda görülen her değer, uygun bir kodlayıcı ile kodlanabilir. Bu kodlar, bir hat boyunca iletilebilir ve karşı tarafta (yine uygun bir kod çözücüyle) açılarak belirlenen bir amaçla kullanılabilir.

• Girislerden herhangi birinin “1” degerini alması (aktif oldugunda) durumunda, çıkıslar uygun kombinasyonu alır.

Bu düzenek kullanıldığında aşağıdaki kodlar üretilir. Kodların ne anlama geldiği yanlarında belirtilmiştir. KOD ANLAMI 00 A masasındaki yarışmacı düğmeye bastı 10 B masasındaki yarışmacı düğmeye bastı 01 C masasındaki yarışmacı düğmeye bastı 11 D masasındaki yarışmacı düğmeye bastı Bu kodlar, bir bilgisayar sistemine ya da başka bir düzeneğe bağlanarak kullanılır.

Proteus Ders Notları Mehmet BEKTAŞ

Dört girişli ve iki çıkışlı kodlayının lojik devresi ve doğruluk tablosu KOD ÇÖZÜCÜLER Kod çözücüler, kodlayıların işlevlerinin tam tersini yapan düzeneklerdir. Kod çözücülerin girişinde alınan kod, çıkışa işaret olarak çözümlenerek gönderilir.

BCD KOD ÇÖZÜCÜ TTL 7442 entegre devresi, BCD kod çözücü olarak kullanılabilir. 16 bacaklı olan bu devrenin bazı bacakları giriş, bazıları da çıkış olarak kullanılır

Devre şeması Doğruluk Tablosu

Bu kod çözücüde 4 giriş ve 10 çıkış ucu bulunur ve BCD kodunu çözmek için kullanılır. Bu kod çözücünün girişine gelen BCD koduna göre, çıkışlardan sadece bir tanesi aktif olur. şekil-'de bu tür bir kod çözücünün blok diyagramı verilmiştir.

TTL 7442 BCD kod çözücünün çıkışındaki uçlardan sadece biri 0 değerini alır.

Proteus Ders Notları Mehmet BEKTAŞ

Lojik ifadeler sadeleştirilirken; Karno Haritası'nda desimal 9'dan sonrası kullanılmadığı için devreye 1001' den sonra giriş uygulanmaz. BCD Giriş 7 Segment Çıkış Kod Çözücü BCD giriş- 7 segment çıkış entegreleri 7446, 7447 ve 7448'dir

0—99 SAYICI DEVRESİ

Proteus Ders Notları Mehmet BEKTAŞ

74LS90 74LS247 74LS90 74LS247 74LS90 74LS247 74LS90 74LS247

bilardo skor tablosubilardo skor tablosubilardo skor tablosubilardo skor tablosu

Bilardo salonlarında, bilardo oynayanlar, aldıkları sayıları yazmak için sayıcı kullanırlar. Eski tip sayıcılar, elle çevrilen karton göstergeli mekanik sayıcılardı. Günümüzde elektronik sayıcılar bunların yerini almıştır. Yapılan elektronik bilardo sayıcısı devresinde TTL entegreler kullanılmıştır. Devre iki haneli olarak tasarlanmıştır. İstenildiğinde hane sayısı 3 veya 4’e çıkarılabilir. Sayıcı olarak ileri/geri sayıcılar (74192) kullanıldığı için eksik veya fazla yazılan sayılar hemen düzeltilebilir. Kod çözücü olarak 7447 kullanılmıştır.

Proteus Ders Notları Mehmet BEKTAŞ