kkk statennummer

Op 18 maart is het zo ver. De stembureaus gaan open, er valt wat te kiezen. U kunt die dag uw stem uitbrengen voor een nieuw provinciaal parlement. Naast de verkiezingen voor Provinciale Staten, kan er ook gestemd worden op kandida-ten voor de dagelijkse besturen van de waterschappen. Ga dus stemmen en kies voor Brabant! U bepaalt bovendien mee hoe

de Eerste Kamer er de komende vier jaar uit komt te zien. De Statenleden kiezen immers de leden van de Eerste Kamer.Op 18 maart gaat het echter in de eerste plaats om ons Bra-bant. Uw keuze die dag bepaalt mee hoe wij in Brabant inzetten op het versterken van de econo-mie, de werkgelegenheid, hoe wij Brabant bereikbaar houden, zorgen voor de natuur, de land-

bouw verder duurzaam ontwik-kelen, zorgen voor voldoende water in de sloot, niet te veel en niet te weinig. Om nog maar te zwijgen over de toekomst van steden en de leefbaarheid in onze dorpen, uw gemeente.Kortom, op 18 maart 2015 gaat het om Brabant en uw keuze. Laat om die reden uw stem niet verloren gaan. Wim van de Donk,Commissaris van de Koning van Noord-BrabantBron: Verkiezingskrant Provincie Noord-Brabant

Kleine Kernen KrantProvinciale Politieke Partijen aan het woord

Dé onafhankelijke krant voor en door inwoners van Kleine Kernen

Verkiezingen Provinciale Staten Er valt wat te kiezen!

Kleine Kernen Krant 2014/15 nr:42

Wil uw partij extra geld beschikbaar stellen voor het realiseren van nieuwe plannen in de kernen van Brabant als alternatief voor de IDOP-gelden?

VVDDe IDOP-gelden hebben in de tijd dat de provincie kon reke-nen op ruime budgetten, een bijdrage geleverd aan plannen in kernen van Brabant. Nu de provincie niet meer de ‘pinau-tomaat’ functie kan vervullen, moet er gekeken worden naar waar de provincie haar bijdrage, naast de gemeenten, kan leve-ren aan plannen in de kernen van Brabant.

CDAJazeker. De IDOP’s hebben een beweging in gang gezet van mensen die zelf de verantwoor-delijkheid hebben genomen voor hun omgeving. Een groot succes, vindt het CDA. Daardoor zijn inwoners en overheden beter gaan samenwerken en naar elkaar gaan luisteren. De huidige aanpak in de discussie over het buitengebied, samen met mensen werken aan een beter Brabant, is daar een direct gevolg van. Ook de DOE-budgetten voor de kernen zijn een goed vervolg op de IDOPS’s.

PVVJa, leefbaarheid is een belangrijk speerpunt in ons verkiezings-programma; het is uitermate belangrijk voor de Brabanders! Uitgangspunt zijn de initiatieven van bewoners van de kernen om de leefbaarheid te verbeteren, waar mogelijk kan de provincie daarbij een ondersteunende rol spelen.

SPJa, de SP heeft van harte ingestemd met doe-budgetten Noord-Brabant.De subsidie kan worden ver-strekt voor projecten gericht op het versterken van de leefbaar-heid.

PVDADe PvdA wil dat de succesvolle dorpontwikkelingsplannen een vervolg krijgen om de leefbaar-heid in kleine kernen te behou-den of te vergroten. Het gaat daarbij niet alleen om ruimtelijke plannen, maar ook om sociale plannen, bijvoorbeeld op het gebied van zorg in de buurt.

D66D66 vindt dat het inzetten van IDOP-gelden een goede impuls gegeven heeft aan dorpsont-wikkelingen. Veel dorpen heb-ben hier gebruik van gemaakt. Wij vinden dat de gemeente het eerste aanspreekpunt is voor hun inwoners. Wij zien de rol van de provincie als verbinder en makelaar tussen initiatieven die gemeente-overstijgend zijn. De provincie heeft ook een rol in plannen van inwoners die taken van de provincie raken, zoals openbaar vervoer, een groene woonomgeving en energiecoö-peraties.

GroenLinksJa dat willen wij zeker. De afgelopen vier jaar heb ik steeds aandacht gevraagd voor een vervolg op de leefbaarheidsim-puls, die de Idop was. Tevens heeft GroenLinks aandacht gevraagd voor de leefbaarheid in West Brabant, toen bleek dat er daar veel minder op de IDOP’s was ingeschreven dan in bijv. OostBrabant.In 2014 heeft GroenLinks de motie voor de Doe-budgetten opgesteld. Deze motie is door alle partijen gesteund, behalve door D66. Door deze motie is er budget gekomen voor kleine leefbaar-heidsinitiatieven van groepen mensen in kleine kernen. GroenLinks had liever gehad dat deze budgetten alleen bestemd

waren gebleven voor de KK. Gedeputeerde van Haaf-ten (CDA) heeft echter in de uitvoering het voorstel uitge-breid naar projecten in wijken. GroenLinks is daar niet echt blij mee omdat het budgetbeperkt is (2 jaar 400.00 euro), want de KK kunnen dit echt heel goed gebruiken.

50 plusDe i-Dopgelden hebben een heel positieve uitwerking gehad op de leefbaarheid in de kleine kernen waarin ze werden ge-bruikt. Derhalve is er alle reden om dit voort te zetten.

Partij voor de DierenJa. De Partij voor de Dieren steunt burgerinitiatieven om de omgeving groen en leefbaar te houden. De Partij voor de Dieren zet zich in voor goed openbaar vervoer en pinauto-maten. Krimpregio's krijgen een groene kwaliteitsimpuls. Verder wil de Partij voor de Dieren sa-men met gemeenten algemene voorzieningen zoals bibliothe-ken, zwembaden en buurthui-zen energieneutraal maken met isolatie en zonnepanelen.

Platform Vrije PolitiekAlleen als dit regio versterkend is. Het uitgeven of beschik-baar stellen van gelden moet geen doel op zich zijn, men moet kijken naar een eventu-ele meerwaarde en daarbij is een waarde oordeel vanuit de bevolking voor ons leidend. Zo moet de taak voor de provincie er uitzien.

Stem nlIntegrale dorpsontwikkelings-plannen zijn bedoeld om de leefbaarheid in kleine kernen (dorpen) op peil te houden of te verbeteren. In een evaluatie uit 2010 wordt geconcludeerd dat gepleegde investeringen inderdaad een gewenst effect bereiken. Deels werden/wor-den deze IDOP investeringen gesubsidieerd vanuit Gemeente of Provincie. Wij kennen geen inventarisatie van leefbaarheid gegevens van alle kleine kernen in Brabant en hebben geen inzicht in actuele behoefte en/of noodzaak om de leefbaarheid te verbeteren. Het totale budget van de Provinciale Staten 2015 bedraagt 774 miljoen euro, 313,50 euro per inwoner provin-

cie). Wij hebben op dit moment geen idee hoe de verdeling van de besteedbare gelden plaatsvindt maar voelen wel de behoefte om hierin duidelijkheid te krijgen. Tevens vinden wij dat ook de inwoners van Brabant (als sponsors) hierin een stem moeten krijgen.

Lokaal BrabantLokaal Brabant is bereid om extra geld beschikbaar te stel-len voor het ontwikkelen van nieuwe plannen om de leefbaar-heid van de kernen te verbe-teren. Een gedegen plan moet daar aan ten grondslag liggen en voor iedere aanvraag voorgelden.

Libertarische PartijNee. Wij vinden dat de provinci-ale overheid zich moet beperken tot de door de rijksoverheid wettelijk bepaalde taken. Wij willen niet dat de overheid geld geeft aan specifieke groepen, gemeenten of instellingen maar in plaats daarvan juist mínder gaat doen waardoor de belas-tingen fors omlaag kunnen.

ChristenUnie-SGPDe ChristenUnie-SGP wil ook in de komende periode investeren in onze Brabantse kernen. Juist nu de gemeenten veel extra taken hebben gekregen op het gebied van zorg en welzijn wil-len wij dat de provincie voluit investeert in de leefbaarheid van dorpen en kernen.

Jezus LeeftZeker wel, wij gaan voor decen-tralisatie en willen de leegloop van het platteland op alle ma-nieren voorkomen.

3 Kleine Kernen Krant 2014/15 nr:4

VVDDe belangrijkste stem daarin ligt bij de gemeenten. Zij hebben het beste zicht op welke be-hoeften er binnen haar grenzen zijn. In overleg met de inwoners en de omliggende gemeenten kan de gemeente zich dus inzetten om woningbouw in de dorpen mogelijk te maken. De provincie kan dit mede mogelijk ma-ken door procedures korter te maken.

CDADe starterslening was in de tijd van dure woningen een goed middel om jongeren vooruit te helpen. Wij willen kijken, samen met starters en gemeenten, hoe we starters kunnen behouden voor de dorpen. Binnenkort start een pilot met jongeren om de leefbaarheid te behouden en te verbeteren. Maar we hebben ook aandacht voor senioren, want de verande-ringen in de zorg zorgen ervoor dat senioren langer thuis blijven wonen. Daar moeten we als gemeenten en Provincie klaar voor zijn.

PVVWoningbouw is geen kern-taak van de provincie. Bij het verdelen van de woningbouw-contingenten in de gemeenten en in de Regionale Ruimtelijke Overleggen moet de provincie afspraken maken met gemeen-ten dat er voldoende nieuw-bouwwoningen voor starters en senioren beschikbaar zijn.

SP De SP is van mening dat de pro-vincie een bondgenoot van de gemeente moet zijn in het leef-baar houden van kleine kernen en wijken in steden. Dat bete-kent ook , dat waar mogelijk, de provincie de initiatieven van de gemeente op dit gebied zal ondersteunen.

PVDAHet is heel belangrijk dat er vol-doende en de juiste woningen voor jongeren en starters wor-den gebouwd op het platteland. De provincie kan woningbouw in de dorpen planologisch mo-gelijk maken.

D66D66 wil dat de provincie de gemeenten en corporaties aan-spreekt op het rekening houden met veilige en leeftijdsbesten-dige woningen. De kwaliteit van de woning en van de woonom-geving staat daarbij centraal. D66 kiest voor toekomstbesten-dige oplossingen waarin jonge-ren een plek vinden en ouderen makkelijker zelfstandig kunnen blijven wonen.

GroenLinksWij vinden het belangrijk dat er leningen voor starters zijn. Ook vinden wij het van belang dat het wonen voor senioren wordt ondersteund door mensen zelf, via burgerinitiatieven, en bijge-staan door Woningcorporaties/ gemeenten. Een mooi voorbeeld is er in Boe-kel, waar mensen dit samen met

elkaar organiseren via een zorg coöperatie.In ons verkiezingsprogramma is het volgende opgenomen: “Met het oog op een evenwich-tige leeftijdsopbouw van kleine-re kernen moet het bouwen in collectief opdrachtgeverschap in stad en dorp juist voor jonge-ren beter bereikbaar worden.”

50 plusDoor goede verbindingen en voorzieningen (onderwijs, ban-ken, gezondheidszorg) wordt vertrek van jongeren uit de dor-pen tegengegaan. Ook dient er in de omgeving voldoende werkgelegenheid te zijn. Door juist in kleine kernen levensbestendig te bouwen dan wel aparte woningen voor senioren te bouwen komen er voldoende huizen voor de jeugd die dan niet hoeft weg te trek-ken. Voor goede verbindingen kan de provincie zorgen, wo-ningbouw kan ze alleen stimu-leren (door bijvoorbeeld voor-delige leningen of subsidies). Blijven inwoners er wonen, dan ontstaat er vanzelf draagvlak voor het handhaven van de voorzieningen.

Partij voor de DierenDe ontwikkeling van de ruimte-lijke ordening en bedrijvigheid moet volgens de Partij voor de Dieren gericht zijn op duurzame huisvesting en bedrijvigheid. Het omvormen van leegstaande

kantoorpanden leidt tot meer woonruimte en dit zorgt ervoor dat er geen natuur meer op-geofferd hoeft te worden voor nieuwbouwwijken.

Platform Vrije PolitiekIn eerste instantie is dit gemeen-te beleid. Wel zien we Brabant met steden en dorpen als ge-heel en moet door bijvoorbeeld goede bereikbaarheid de aan-trekkelijkheid om in dorpen te wonen gegarandeerd worden.Daarnaast willen wij dit graag afzetten tegen de vraag, de werkgelegenheid en de wil van de bevolking.

Stem nlWij denken dat dit in eerste instantie een gemeentelijke ver-antwoordelijkheid is. Wij gaan er even vanuit dat kavelruimte beschikbaar is of beschikbaar gemaakt kan worden. En dat dit geen financiële overweging of beperking betekent.

Lokaal BrabantLokaal Brabant is van mening dat woningbouw in zijn alge-meenheid een taak en verant-woordelijkheid is van de ge-meenten en woningcorporaties. Zij zijn veel beter dan de provin-ciale overheid op de hoogte van de lokale wensen en behoeften. Echter, om een stimulans te geven aan starters, zou actieve ondersteuning van CPO projec-ten en/of het verstrekken van startersleningen een mogelijk-

heid zijn. Woningbouw voor senioren zou gestimuleerd kunnen worden door versoepelde regelgeving, waaronder het toestaan van kangoeroe-woningen en het bouwen van extra woonunits op bestaande percelen, of het ontwikkelen van kleinschalige, goedkope wooncomplexen voor ouderen waar zij zelf, in geza-menlijkheid, hun zorg en onder-steuning kunnen regelen.

Libertarische PartijVooral door het makkelijker te maken om te kunnen bouwen in de dorpen. Nu heb je te ma-ken met geurcirkels, met tal van vormen van overheidsbemoeie-nis op de woningmarkt, daar willen wij vanaf. Als jij op jouw grond een huis wil bouwen moet dat gewoon kunnen. Het is jóúw grond, niet die van de overheid!

ChristenUnie-SGPDe ChristenUnie-SGP wil ge-meenten de ruimte geven om te kunnen bouwen voor starters en senioren. Provinciale regels moeten geen belemmering vor-men.

Jezus LeeftHoge subsidies beschikbaar stel-len om de huizen te voorzien van duurzame energie bronnen. Ook willen we starters een hy-potheek garantie bieden.

Hoe wil uw fractie een impuls geven aan de woningbouw in de dorpen en starters en senioren in het bijzonder?


Wat wil uw partij doen aan het borgen van de zorg in de kleine kernen?VVDDe belangrijkste stem daarin ligt bij de gemeenten, woningcor-poraties en zorgaanbieders. Zij hebben het beste zicht op welke behoeften er zijn. In overleg met de inwoners kan de gemeente dus inzetten via bijvoorbeeld flexibele bestemmingsplannen, op het borgen van zorg in de kleine kernen.

CDAZorg is een belangrijk punt, we krijgen er allemaal mee te maken. Het CDA vindt dat mantelzorgers ondersteuning verdienen, bijvoorbeeld door het vernieuwen van respijtzorg (logeerhuizen). Ook het thema eenzaamheid willen we aan-pakken. 1 op 10 Brabanders is eenzaam, daar gaan we samen wat tegen doen. Zorgcoöpera-ties verdienen ook onze steun èn minder papierwerk.

PVVHoewel de basiszorg geen taak voor de provincie is, kan de provincie, als bewoners van een kleine kern zelf met een aanvullend zorginitiatief komen om daarmee de leefbaarheid te verbeteren, dit stimuleren en ondersteunen.

SPDe zorg is ook landelijk voor de SP een van de belangrijke speerpunten. Ook in de provincie zal de SP er al het mogelijke aan doen om de zorg in de kleine kernen op peil te houden. De eerste taak ligt daarvoor bij de gemeenten, maar als gemeenten niet in staat zijn om bijvoorbeeld ouderen of jongeren die zorg te geven die ze nodig hebben, dan moet de provincie bijspringen.

PVDAFormeel heeft de provincie geen taken op het gebied van zorg. De PvdA vindt dat de provincie de dingen moet doen waar behoefte aan is in de Brabantse samenleving. Het verbeteren van de zorg is daar zeker onderdeel van. Concreet wil de PvdA dat de provincie ervoor zorgt dat er meer zorgcoöperaties ontstaan in Brabant en investeren in in-novaties in de zorg.

D66De zorg is bij uitstek een gemeentelijke taak. D66 wil dat gemeenten samenwerken en kennisdelen, zodat ook de

inwoners van de kleine kernen adequate zorg krijgen. Waar nodig helpt de provincie de gemeenten in het goed leren uitvoeren van hun nieuwe taak door het leveren van kennis. De provincie mag niet op de stoel van gemeenten gaan zitten.

GroenLinksVoorgaande toelichtingen geven genoeg voorbeelden.

50 plusAls er voldoende inwoners zijn is er draagvlak voor zorg. Is dat niet het geval,dan zorgen voor goede OV-mogelijkheden.

Partij voor de DierenDe Partij voor de Dieren vindt het belangrijk dat iedereen kan rekenen op een goede zorg. Het Rijk heeft een aantal zorgtaken afgeschoven naar de gemeen-ten, zonder passend budget en middelen. Wanneer gemeenten zorgta-ken niet kunnen betalen moet de provincie bijspringen om te voorkomen dat mensen die zorg nodig hebben in de problemen komen.

Daarnaast vindt de Partij voor de Dieren dat er veel meer aan-dacht moet gaan naar preven-tieve zorg. Een goed deel van de redenen waarom mensen zorg nodig hebben, kan weggenomen worden door een gezondere leefomgeving te creëren. De Partij voor de Dieren wil minder vervuilende industrie en meer natuur en schone lucht.

Platform Vrije PolitiekOp de eerste plaats is dit geen taak voor de provincie. Wel staan wij voor dat het welzijn van mensen waar dan ook op een menswaardige wijze dient te worden ingevuld. De Pro-vincie kan hier faciliterend op inspringen bij inrichting van dorpskernen en goede bereik-baarheid.

Stem nlDe huidige regering neemt maatregelen waarvan wij ons af-vragen of ze de juiste zijn. Met ingang van 2015 is financiering van zorgtaken uit het budget van de Provincie gehaald. Dus wij denken dat dit in eerste instantie een nationale- en

gemeentelijke verantwoordelijk-heid is.

Lokaal BrabantLokaal Brabant is van mening dat de zorg een primaire taak is van de gemeenten. Waar de ge-meenten te kort schieten vindt lokaal Brabant dat de provincie moet ingrijpen. Het faciliteren van mantelzorgers krijgt de bijzondere aandacht.

Libertarische PartijDaarin zien wij geen provinciale taak.

ChristenUnie-SGPDe ChristenUnie-SGP wil dat de provincie geld vrijmaakt om de zorgcoöperaties in de kernen te ondersteunen. Ook willen wij dat de provincie investeert in de ondersteuning van vrijwilligers.

Jezus LeeftStreekziekenhuizen moeten open blijven en als gemeenten hun zorgplichten niet kunnen financieren moet de provincie bijspringen. Huisartspraktijken ook in de kleinere kernen.


Wat wil uw fractie concreet doen aan het behoud van goed openbaar ver-voer in de kleine kernen?

VVDGemeenten hebben het beste zicht op welke behoeften er binnen haar grenzen zijn en hoe de verplaatsingen binnen de ge-meente zijn. Gemeenten dienen meer zelfstandig, met behulp van de provincie, te bepalen waar, wanneer welk type OV gebruikt wordt om zo vraag-gericht OV in de gemeente te behouden. Wij stellen hiervoor een budget beschikbaar aan de gemeenten.

CDAGoed openbaar vervoer is een belangrijke randvoorwaarde voor het goed kunnen wonen in kleine kernen. De buurtbus moet blijven. Daar staan we voor. We gaan voor een goede dekking van het busvervoer in de provincie. Daarbij moeten we reëel te zijn. Als er per dag 2 mensen in een buslijn zitten, is behoud niet altijd mogelijk. Maar OV is meer dan alleen een lijndienst. We moeten ook kijken naar alternatieven. De dorps-auto in Boerdonk is een mooi voorbeeld. Vervoer, leefbaarheid, sociale verbinding: alles tegelijk.

PVVBereikbaarheid van kleine kernen is belangrijk. Buslijnen moeten niet worden opgehe-ven. Wel is van belang om het vervoer efficiënter te organi-seren, bijvoorbeeld door op sommige lijnen meer op afroep of met kleinere bussen te rijden. Gemeentes zouden een gro-tere rol moeten hebben als het gaat om het organiseren van de

lokale buslijnen, in plaats van dit vanuit de provincie aan te sturen.

SPDe SP heeft in het verkiezings-programma als belangrijk punt dat de bereikbaarheid in landelijk gebied moet worden gewaarborgd door een be-taalbaar systeem van reguliere buslijnen, buurtbussen, regiotaxi en andere (innovatieve) vormen van aanvullend OV, waarbij de inspraak van de gemeente goed geregeld is.

PVDADe PvdA wil dat het openbaar vervoer in Brabant op peil blijft. Als bussen goed worden gebruikt moeten ze gewoon blijven rijden, daar wil de PvdA zeker niet op bezuinigen. De PvdA is echter ook geen voor-stander van grote lege bussen in het Brabantse land. Dit is ver-spilling van gemeenschapsgeld. Indien er te weinig mensen van bepaalde lijnen gebruik maken moet er worden gezocht naar maatwerkoplossingen. Hierbij ziet de PvdA vooral veel in de buurtbus, wij hebben ons dan ook vaak hard gemaakt voor de vele Brabantse buurtbusorgani-saties. Maar een oplossing voor de bereikbaarheid van het plat-teland kan ook een innovatieve oplossing zoals de dorpsauto of de bestaande regiotaxi zijn.

D66D66 vindt dat het openbaar vervoer beter en slimmer kan. D66 kiest hierbij voor het onder-

steunen van lokale initiatieven en het bieden van maatwerk. Voorbeeld hiervan is het samen met inwoners helpen opzetten van een taxibusdienst op maat als een gewone busdienst niet haalbaar blijkt.

GroenLinksWij vinden dat de mobiliteit tus-sen de dorpen en steden goed geregeld moet zijn. Daarbij moet er ruimte zijn voor lokale initiatieven (buurtbussen en vrijwilligersvervoer) en aanslui-ting hiervan op het provinciale vervoernetwerk. Wij denken ook dat de elektrische fiets een oplossing kan bieden en daarom moeten er overal goede en veilige fietspaden zijn en op-laadpunten. De provincie speelt hier een rol in. GroenLinks heeft destijds gezorgd voor het plan fiets in de versnelling dat zorgt voor veilige en snelle fietspaden.

50 plusBij het vaststellen van het beleid alvorens nieuwe concessies wor-den uitgegeven rekening hier mee houden. Zorgen voor klein-schalig personenvervoer op maat.

Partij voor de DierenDe Partij voor de Dieren wil dat mensen meer gebruik maken van milieuvriendelijker trans-portvormen. Het openbaar vervoer is in dat kader een goed alternatief voor de auto. Wij willen geen provinciaal belas-tinggeld meer spenderen aan

de aanleg van nog meer nieuwe wegen, maar fors investeren in uitbreiding en onderhoud van openbaar vervoer (en fietspa-den, P+R-plekken en oplaad-punten voor elektrische auto’s), niet in de laatste plaats ten behoeve van de bereikbaarheid van de kleine kernen.

Platform Vrije PolitiekOpenbaar Vervoer is een al-gemeen inzetbaar middel om deel te kunnen nemen aan de maatschappij. Daarom zal het Platform Vrije Politiek zich inzet-ten voor een goede bereikbaar-heid van alle dorpskernen. Wij willen dat wel slimmer organise-ren met bijvoorbeeld taxi’s (zoals bij het bekende UBER systeem) die per persoon oproepbaar zijn. Dat is goedkoper, flexibeler en kwalitatief beter dan traditio-neel OV.

Stem nlWij denken dat de samenleving behoefte heeft aan een aantal basisvoorzieningen. Openbaar vervoer is daar een voorbeeld van. Wanneer we ons hierover hebben uitgesproken dan moet dit worden ingevuld. De vraag is dan nog slechts hoe dit het meest efficiënt kan geschieden.

Lokaal BrabantLokaal Brabant is van mening dat kleine kernen per openbaar vervoer bereikbaar moeten blijven. We maken ons sterk om in de aanbesteding van open-

baar vervoer nadrukkelijk op te nemen de kleine kernen te voorzien van openbaarvervoer. Eventueel kan dit op initiatief van de vervoerder ingevuld worden door middel van een buurtbus.

Libertarische PartijWij willen enerzijds dat de provincie geen rol meer heeft in het openbaar vervoer, anderzijds willen wij het makkelijker maken voor private ondernemingen om vervoer te organiseren in het platteland. Nu ben je strafbaar als je zonder vergunning iemand vervoerd zonder betaling en is het openbaar vervoer gemono-poliseerd via de concessies. Daar willen wij vanaf.

ChristenUnie-SGPGoed openbaar vervoer in het landelijk gebied kost geld. We willen extra geld voor busver-voer in het landelijk gebied. We willen dat de provincie gemeen-ten en buurtbusvrijwilligers de ruimte geeft om zelf een invul-ling te geven aan het bereikbaar houden van de regio. We willen een actieve ondersteuning en waardering voor de vrijwilligers van de buurtbus.

Jezus LeeftOpenbaar vervoer moet flexibe-ler en frequenter worden door het inzetten van kleinere bussen aangedreven op duurzame energie.


Hoe dient de provincie volgens uw partij een bijdrage te leveren aan de participatie van de bevolking?

VVDVeel inwoners pakken zelf de verantwoordelijkheid en het initiatief om deel te nemen aan bijvoorbeeld het plaatselijke verenigingsleven. De overheid en dus ook de pro-vincie moet hier niet met grote en dure steunprogramma’s deze initiatieven in de weg zit-ten. Als er een beroep gedaan wordt om aanvullingen en ver-bindingen te leggen ligt daar, naast anderen, een rol voor de provincie.

CDADe IDOP’s waren een goed voorbeeld van participatie. Dat zetten we voort met de DOE-budgetten. Op die manier betrekken we mensen bij hun eigen dorp en omgeving. Ook ben ik trots op de ver-enigde ouderenbonden die met steun van de Provincie cliënton-dersteuners opleiden voor de ‘keukentafelgesprekken’ in de gemeente. Een mooi voorbeeld van het samen werken en voor elkaar klaar staan.

PVVDoor initiatieven vanuit de bevolking (dus bottom-up) te stimuleren, bijvoorbeeld middels de doe-budgetten.

SPDe SP is van mening dat de provincie meer werk moet maken van directe inspraak via referenda, hoorzittingen en zogenaamde e-participatie (via internet)

PVDADe PvdA gelooft erin dat Bra-banders dingen zelf kunnen organiseren. Naast de al langer bestaande buurtbusorganisaties zijn de succesvolle duurzame energiecoöperaties die de laatste jaren als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten zijn daar een heel mooi voorbeeld van. De PvdA wil dat de provincie deze energiecoöperaties gaat ondersteunen en stimuleert dat er nog meer van ontstaan in Brabant. Hetzelfde geldt voor buurtbusorganisaties, zorgcoö-peraties en isolatiecoöperaties. Maar ook investeren in een gemeenschapshuis dat door in-woners van een dorp gezamen-lijk wordt gerund is mooi!

D66D66 gaat uit van eigen kracht van mensen. De provincie moet hierin een open en ondersteu-nende houding hebben en ruim-te bieden voor initiatieven. De samenleving is van de inwo-ners en het is de overheid die

zou moeten participeren.

GroenLinksWij zijn voor referenda over belangrijke beslissingen. Ver-der spant GroenLinks zich in om burgers te betrekken bij het vormgeven en toetsen van beleid door actief in te zetten op participatie via persoonlijk contact en moderne online platforms.Enkele weken geleden is onze inspiratiekaart wijzijnbrabant.nl online gegaan. Mensen kunnen hun initiatieven op deze kaart laten zien. Hiermee willen wij de beweging van onderop steunen.GroenLinks vindt ook dat de provincie een faciliterende hou-ding moet hanteren voor haar kerntaken om zo de noodzake-lijke transities op het gebied van landbouw, ruimtelijke ordening, milieu en economie te bevorde-ren.

50 plusMensen kun je niet dwingen. Goede voorlichting moet hen motiveren om te participeren. De provincie moet hierin samen optrekken met de regio en de gemeenten.

Partij voor de DierenDe Partij voor de Dieren vindt

dat de provincie burgers actief bij de politiek en besluitvorming moet betrekken. Onder meer door het helder en actief be-kendmaken van besluiten zodat burgers hier eenvoudig kennis van kunnen nemen. Burgerinitiatieven zijn een uitstekende manier om politieke betrokkenheid te vergroten, en dienen gestimuleerd en eenvou-diger te worden. Ook moet de provincie een toegankelijk raad-gevend referendum hebben.

Platform Vrije PolitiekHet Platform wil een nieuwe vorm van bestuur waar de inwo-ners direct inspraak hebben en burgerinitiatieven ondersteund worden. Een van onze kernwaarden is dat iedereen moet kunnen meedoen, met respect voor wie je bent en wat je kan.

Stem nlWij zien dit niet direct een taak van de Provincie maar van Ge-meenten en Tweede Kamer.

Lokaal BrabantLokaal Brabant verstaat on-der het woord participatie het meedoen aan sociale activiteiten in het onder andere vereni-gingsleven. We zijn voorstander

om verschillende initiatieven te ontplooien om verenigingen en gilden in de schijnwerper te zetten om zo ook cultuur en historie van de lokale gemeen-schap te ondersteunen.

Libertarische PartijWij vinden dat participatie vooral uit de mensen zelf moet komen, niet vanuit de overheid.

ChristenUnie-SGPDe ChristenUnie-SGP vindt het belangrijk dat provinciale regels niet belemmerend zijn voor lokale initiatieven. Waar dat wel het geval is, moeten we die opruimen. We willen lokaal initiatief zoveel mogelijk onder-steunen.

Jezus LeeftDe provincie staat veel te ver van de bevolking en moet dus taken afstoten naar de gemeen-ten, die wat ons betreft kleiner in plaats van groter moeten worden. Door middel van dorpsraden kan de participatie van de be-volking beter worden. Op straat weet men betere oplossingen te bedenken dan die van de politiek.


Welk bedrag van de zogenaamde “Essent-gelden” wilt u ten goede laten komen aan het platteland en waarvoor?VVDIn de afgelopen periode is er via het Breedbandfonds maar ook via bijvoorbeeld het Energie-fonds, en Innovatiefonds geld vrijgemaakt om Brabant via de digitale snelweg mensen op het platteland beter met elkaar te verbinden, huizen te isoleren en ondernemers te laten innove-ren. Het is onmogelijk daar een concreet bedrag te plakken op ‘het platteland’.

CDAHet CDA wil investeren in ons platteland, dat doen we en blij-ven we doen. Bijvoorbeeld door regelingen voor het herbestem-men van leegkomende agrari-sche bebouwing. Maar ook in veilige wegen en fietspaden. En het leefbaar houden van het platteland door het onder-steunen van verenigingen en te investeren in zorg thema’s. Als het nodig is zullen we hier Es-sentgelden voor inzetten, maar bij voorkeur betalen we dit uit de reguliere Provinciale gelden. Stad en platteland staan niet met de rug naar elkaar, maar hebben elkaar nodig. Elke inves-tering in het platteland is er ook een in de stad - en omgekeerd.

PVVDe PVV wil de inzet van de Es-sentgelden grondig evalueren en heroverwegen. Nu wordt Essentgeld bijvoorbeeld gebruikt om het leef- en vestigingskli-maat van het platteland te ver-pesten met windmolenparken. De PVV wil in plaats daarvan een deel van de Essentmiddelen in ieder geval inzetten om de infrastructuur te verbeteren en daarmee ook de bereikbaarheid van het platteland. Daarnaast wil de PVV ook op historisch/cultureel erfgoed inzetten. Als de Essentgelden worden besteed aan zaken als energie-fonds en groenfonds, dan is het wat de PVV betreft beter het geld direct aan de burgers terug te geven. Dat betreft dus ook burgers uit kleine kernen.

SPDe SP is altijd al van mening geweest dat de Essentgelden ten goede moeten komen aan de inwoners van Brabant. Een vast bedrag is daarvoor niet aan te geven. Dat zou ook niet goed zijn, want elk initiatief moet afzonderlijk worden beoordeeld.

PVDA De PvdA Brabant wil de laatste 250 miljoen euro die beschik-baar kwam na de verkoop van Essent investeren in de energie-transitie, een gezonde leefom-geving en het welzijn van de

Brabanders. Een deel hiervan zal wat de PvdA betreft ook op het platteland landen. Concreet zou dat kunnen betekenen dat we extra investeren in de voorfinanciering van duurzame energieopwekking voor particu-lieren, zorgcoöperaties en het oplossen van de overlast van de veehouderij.

D66D66 ziet geen harde grens tus-sen stad en platteland. D66 wil investeren in energieneutrale woningen, duurzame energie en duurzame innovaties in de land-bouw. Dit kunnen projecten zijn in het meer landelijke en ook in het meer stedelijke gebied.

GroenLinksZie voorgaande vragen, leef-baarheid, mobiliteit (fiets, ov) , maar vooral duurzame energie. Uit ons verkiezingsprogramma:Incidenteel/besteding Essentgel-den1.De jaarlijkse 50 miljoen

euro gereserveerde middelen voor infrastructuur worden aan-gewend voor meerdere doelen dan alleen voor wegen. Deze worden vooral omgebo-gen naar slimme mobiliteit, OV en fietsverkeer.2.De 750 miljoen euro voor in-frastructuur voor met name. De Ruit rondom Eindhoven wordt geschrapt.Deze middelen worden ingezet om:a.De landbouw substantieel te verduurzamen en agrariërs uit te kopen, middels een sanerings-fonds intensieve landbouw en een stimuleringsfonds biologi-sche landbouw.b.De duurzame economische ontwikkeling van de Brabantse steden te bevorderen, middels een fonds ‘agenda stad’.c.Met een revolverend fonds de energietransitie te bevorderen.d.Schone mobiliteit te bevorderen (OV, fiets en elektrisch rijden.

50 plusDat is afhankelijk van concrete plannen. Niet bedragen moeten leidend zijn, maar beleid.

Partij voor de DierenDe Partij voor de Dieren wil alle Essent gelden direct ten goede laten komen aan de Brabantse burgers. De Partij voor de Dieren wil het platteland versterken door de natuurdoelstellingen te halen en meer natuurgronden aan te kopen. Verder steunt de Partij voor de Dieren de om-schakeling naar biologische en grondgebonden landbouw. Ook wil de Partij voor de Dieren sa-men met gemeenten algemene voorzieningen zoals bibliothe-ken, zwembaden en buurthui-zen energieneutraal maken met isolatie en zonnepanelen.

Platform Vrije PolitiekHet zou de provincie sieren

als het geld zoveel mogelijk besteed wordt aan nieuwe, schone en eindeloze (duurzame) energieopwekking en transport. Zodanig dat de investering op termijn terug betaald kan wor-den. Dit komt dan ten goede aan geheel Brabant. Voor alle overige bestedingen van Essent-gelden moet er draagvlak bij de bevolking zijn.

Stem nlHet totale budget van de Provin-ciale Staten 2015 bedraagt 774 miljoen euro (313,50 euro per inwoner provincie). Een deel van de uitgaven wordt gefinancierd door rente of reserveringen uit Essent-gelden. Wij hebben op dit moment geen idee hoe de verdeling van de besteedbare gelden plaatsvindt maar voe-len wel de behoefte om hierin duidelijkheid te krijgen. Tevens vinden wij dat ook de inwoners van Brabant (als sponsors) hierin een stem moeten krijgen. Dus ook in de toewijzing naar plat-teland en welke bestedingen.D66 heeft al aangegeven dat dit de volgende spaarpot is waar de regering een greep uit kan gaan doen. Dus met wat pech is er binnenkort niets meer te besteden.

Lokaal BrabantDe Essent-gelden willen we reserveren voor goede initia-tieven om de leefbaarheid te verbeteren.

Libertarische PartijWij willen de Essent-gelden in z’n geheel ten goede laten komen aan álle Brabanders, niet specifiek aan die Brabanders die op het platteland wonen. Wij willen het geld teruggeven aan bij wie het hoort; de Bra-bander zelf. Die gelden moeten niet gebruikt worden om allerlei instellingen mee te paaien maar direct ge-stort worden op de rekeningen van alle Brabanders.

ChristenUnie-SGPChristenUnie-SGP wil een bedrag van 25 miljoen voor dorpsontwikkeling, 5 miljoen jaarlijks extra investeren in het openbaar vervoer in de regio en 5 miljoen voor ondersteuning vrijwilligers.

Jezus LeeftWat ons betreft alles. Inzetten voor duurzame energie bronnen voor nieuwbouw en bestaande huizen en bedrijven op het plat-teland. Verder voor verbetering van het openbaar vervoer.


Wat is het standpunt van uw partij ten aanzien van door onderzoekers van de “Atlas voor ge-meenten” geopperde plannen om Brabant in 8 gemeentes te gaan verdelen?

VVDDe discussie moet niet gaan over structuur maar over de inhoudelijke opgave. Als dan blijkt dat het beter is om naar een andere structuur te gaan, juichen we dat toe. Het beste is als deze beweging van onder af opkomt

CDAHet opdelen van Brabant in 8 gemeenten is een heel slecht idee. Het CDA vindt het juist belangrijk dat Brabanders hun eigen gemeenteraadsleden, burgemeester en ambtenaren kennen. Het kan toch niet waar zijn dat de burgemeester de 100-jarigen in zijn gemeente niet meer bezoekt! Een afwe-ging van gemeenten om samen te werken moet kwalitatief zijn, en niet op basis van een wille-keurig vastgesteld getal.

PVVDe PVV vindt dat een onzalig idee. Als er al sprake moet zijn van herindelingen dan vindt de PVV dat die gedragen moet worden door de bevolking. Via een referendum zou de bevol-king daarover geraadpleegd moeten worden.

SPEr kan alleen sprake zijn ge-meentelijke herindelingen

wanneer een meerderheid van de bevolking van de afzonderlijk betrokken gemeenten hier, via een referendum, mee instemt. Er is ruimte voor experimenten met nieuwe bestuursvormen op lokaal en regionaal vlak, maar er mag wat de SP betreft nooit sprake zijn van van bovenaf opgelegde herindeling.

PVDAVoor de PvdA is de dienstverle-ning van de gemeenten aan de Brabanders van belang. Als die goed is bij kleine ge-meenten is er geen reden voor fusie. Als kleine gemeenten de dienstverlening niet op orde hebben dan kan samenwerking of samengaan een optie zijn. De PvdA is van mening dat hiervoor lokaal draagvlak bij de gemeen-ten moet zijn.

D66D66 wil het plan van “Atlas voor gemeenten” niet invoe-ren. D66 wil dat de provincie gemeenten stimuleert om slag-vaardig te zijn. Dat is nodig om goede dienst-verlening aan de inwoners en bedrijven te bieden. De pro-vincie ziet er vervolgens op toe dat de gekozen oplossingen democratisch zijn en goed zijn afgestemd met de gemeente-

raden. D66 wil dat de provincie ingrijpt als de gemeenten er zelf niet uitkomen.

GroenLinksWij vinden dat gemeenteraden hierover gaan. Wij zijn voorstan-der van de samenwerking van gemeenten op bijvoorbeeld het sociale domein en industriepar-ken etc. Wij zijn voorstander van ver-sterking van de gemeentelijke bestuurskracht. Dus wel sa-menwerking tussen gemeenten bevorderen. Geen opgelegde herindeling.

50 plusHerindelingen dienen niet zoals in het verleden van bovenaf te worden opgelegd.Er moet sprake zijn van een na-tuurlijke wens tot samengaan. Referenda kunnen een bijdrage leveren.

Partij voor de DierenDe Partij voor de Dieren vindt dat gemeenten, veel meer dan nu, moeten samenwerken op het gebied van juridische en in-houdelijke expertise. Het groter maken van de gehele gemeen-telijke organisatie door een fusie van gemeentes leidt eerder tot meer bureaucratie dan tot een

kwalitatief goede overheidsor-ganisatie die dicht bij de burger staat. De Partij voor de Dieren is niet voor geforceerde herinde-lingen. Zij moeten ook niet worden opgelegd door het Rijk of de provincie. De Partij voor de Die-ren pleit voor het houden van een referendum indien een fusie op handen is.

Platform Vrije PolitiekHet is goed onderzoek te doen naar mogelijkheden maar de uiteindelijke beslissing ligt bij de inwoners via een referendum.

Stem nlEerst een volledig overzicht van opties met bijbehorende conse-quenties. Dan een bindend referen-dum waarbij de inwoners zich kunnen uitspreken. (Let wel: bindend)

Lokaal BrabantHerindeling is voor Lokaal Brabant alleen bespreekbaar als het initiatief genomen wordt door de betrokken gemeenten en de inwoners zich in meerder-heid positief uitspreken voor deze ontwikkeling. Daarnaast geloven wij niet, dat opgelegde schaalvergroting automatisch

verbetering van daadkracht en efficiëntie bewerkstelligt.

Libertarische PartijDaar zijn wij faliekant tegen. Het is een van onze speerpun-ten dat wij verdere gemeente-fusies willen voorkomen. Kleine gemeenten moeten gekoesterd worden. Eigenlijk zijn de ge-meenten nu al veel te groot. Wij zien liever concurrentie tussen gemeenten zodat ze niet ongestraft wegkomen met slechte dienstverlening en hoge belastingen. De stap om naar een naburig dorp te verhuizen bij gemeentelijke wanprestaties is veel kleiner dan om naar de andere kant van de provincie te moeten gaan. Dat is een belangrijke stimulans voor de gemeenten om goed hun best te blijven doen. Met een onderverdeling in 8 ge-meenten valt die stimulans weg.

ChristenUnie-SGPDat vindt de ChristenUnie-SGP een slecht plan.

Jezus LeeftHelemaal op tegen. Wij willen voor kleinere gemeenten met korte lijnen naar de burgers.


Wat ziet uw partij als belangrijkste item voor de komende jaren ten aanzien van de ontwikkeling van het platteland?VVD Er is veel discussie geweest over de verhouding tussen de intensieve landbouw en de omgeving. De boer moet weer trots kun-nen zijn op zijn bedrijf, econo-misch zijn bedrijf kunnen run-nen en kunnen innoveren. Een goede dialoog met zijn omge-ving en gemeente is een goede oplossing om zover te komen.

CDAHet omgaan met de gevolgen van de krimp door vergrijzing en ontgroening. En het behou-den en zelfs versterken van de leefbaarheid. Maar ook de herwaardering van de agrarische sector; zodat mensen weten waar het voedsel vandaan komt en streekproduc-ten leren kennen. Want hoe groter de wereld - hoe meer behoefte er is aan dichtbij en bekend.

PVVLaat de boeren boer zijn, val ze niet lastig met verstikkende en bureaucratische Europese regelgeving en geef ze de mo-gelijkheden voor alternatieven om te ondernemen, waarbij de familie- en gezinsbedrijven centraal staan.

SPBereikbaarheid, een gezond leefklimaat, verminderen van de veestapel, gemengde be-

drijven stimuleren, ecologisch verantwoord werkende voed-selcollectieven van burgers en boeren actief ondersteunen met benodigde adviezen zoals het bij elkaar brengen van geschikte partners, ruimte bieden in het verlenen van vergunningen voor ecologisch, economisch, ethisch en esthetisch verantwoorde agrarische activiteiten. Stimuleren van MKB en werkge-legenheid.

PVDAHet verminderen van de overlast van de intensieve veehouderij. De miljoenen varkens en kippen maken het platteland steeds minder leefbaar. Geuroverlast, slechte lucht-kwaliteit, slechte water- en bodemkwaliteit en het risico op de uitbraak van voor mensen gevaarlijke dierziekten zoals Q-koorts, het zijn allemaal voorbeelden van dat het niet goed gaat op het Brabantse platteland.

D66D66 vindt drie dingen belang-rijk voor de komende jaren: meer banen, beter onderwijs en lagere lasten voor burgers. Vertaald naar de kleine kernen is dit: behoud en versterken van werkgelegenheid in de kernen, toegankelijkheid van goed on-derwijs en investeren in ener-gieneutrale woningen, zodat de woonlasten omlaag gaan.

GroenLinksDe discussie rondom de inten-sieve veehouderij. Hoe verster-ken we het platteland, zodat de bodem, het water en de lucht schoon wordt, er voldoende activiteiten zijn en mensen er gezond buiten kunnen zijn.

50 plusVoor de komende jaren is het van belang dat het beleid t.a.v. de zorgvuldige veehouderij wordt voortgezet. Risico voor mens en dier en overlast door fijnstof, stank e.d. dient te worden bestre-den. De prille samenwerking tussen alle geledingen op het platteland moet verder worden uitgebouwd. De relatie tussen burger en boer zal nadrukkelijk moeten worden verbeterd. Het buitengebied is niet meer als vroeger vooral ‘eigendom’ van de agrariërs.

Partij voor de DierenIn Brabant is de enorme vee-in-dustrie en daardoor de opkomst van mestverwerkers en mestver-gisters een heet hangijzer. De Partij voor de Dieren ziet mestverwerking als symptoom-bestrijding op de doodlopende weg van de intensieve veehou-derij. De Partij voor de Dieren wil naar een kleinschalige, duurzame landbouw met een gesloten

kringloop en met respect voor dieren. Bij deze vorm van landbouw is geen plaats en noodzaak voor mestverwerkers en zal dus ook geen overlast voor omwonenden zijn. Boven-dien zullen de risico’s voor de volksgezondheid beduidend lager zijn. De Q-koorts-uitbraak van een aantal jaar geleden, waaraan 25 mensen zijn over-leden, is een direct gevolg van het in grote aantallen bij elkaar houden van dieren. Ook daarom wil de Partij voor de Dieren een krimp van de veestapel, en een verbod op megastallen.

Platform Vrije PolitiekHet mogelijk omzetten van landbouwgrond naar natuurge-bied, de schaliegaswinning op het platte land, het plaatsen van windmolens en de intensieve veehouderij en mestverwerking zijn onderwerpen waarvan wij vinden dat de inwoners via inspraak uiteindelijk bepalen of dit kan.

Stem nlSorry. Nog geen idee. Maar wat vindt het platteland daar zelf van?

Lokaal BrabantWe willen de leefbaarheid van het platteland verbeteren, hier-door kunnen we verdere leeg-stroom voorkomen. Door betere

voorzieningen creëren we meer werkgelegenheid en zorgen we voor leefbare kernen.

Libertarische PartijWij willen voorkomen dat er gi-gantische gemeenten ontstaan van vele dorpen en gemeen-schappen in één gemeenten. Je zou niet een half uur onderweg hoeven gaan voor een simpele paspoortverlenging omdat het gemeentehuis twintig kilometer verder is. Wij zijn voor kleine gemeen-ten. Dat heeft nog een extra voordeel. Gemeenten moeten dan harder hun best doen met goede dienstverlening en lage belastingen zodat mensen niet naar een naburig dorp kunnen vluchten als de gemeente een wanprestatie levert. Die mogelijkheden zijn veel minder als er nog maar een paar gemeenten in Brabant zijn.

ChristenUnie-SGPDe ChristenUnie-SGP wil inves-teren in het openbaar vervoer op het platteland en het onder-steunen van zorgcoöperaties.

Jezus LeeftHuizenbouw en ondernemingen op het platteland stimuleren, door bouwgrond ter beschik-king te stellen op pachtbasis.


VVD Ook hier speelt de gemeente de eerste rol, zij staat het dichtst bij haar eigen inwoners. Inwoners nemen ook vaak zelf het initia-tief en verantwoordelijkheid om samen een leefbaar platteland vorm te geven. De provincie kan daarbij eventueel een beschei-den en verbindende rol spelen.

CDADoor het samenwerken met mensen in de dorpen en het schrappen van onnodige regels. Bereikbaarheid wordt een cruciale factor. Zeker ook digi-tale bereikbaarheid. 95% van Brabant moet over 4 jaar met breedband en glasvezel verbon-den zijn. Daarnaast wil het CDA dat de buurtbus blijft en dat de mobiele dekking van telefoon en internet verbetert. Jongeren en jonge gezinnen noemen de aanwezigheid van een basisschool cruciaal voor leefbaarheid, daar gaan we ook op inzetten. Ook het combineren van functies in gebouwen werkt stimulerend voor de leefbaarheid, want alle voorzieningen in alle dorpen handhaven is niet haalbaar. Een mooi voorbeeld zijn de vijf kernen in Ravenstein (Demen, Dieden, Deursen, Dennenburg en Overlangel) die met een IDOP in het midden een dorpshuis annex sportcomplex hebben gerealiseerd. Samenwerken helpt, want sa-men konden ze dat wel doen!

PVVAfschaffen van bureaucratische regeltjes, passende herbestem-ming voor leegkomende mo-numentale kerken, gemeenten stimuleren om basisscholen open te houden, stimuleren van toerisme (ook door bijvoor-beeld infrastructuur zoals goede fietspaden, en door mooie goed onderhouden wandelroutes) en behoud van Brabantse cultuur en erfgoed in de dorpen: gilden, carnaval, fanfares, verenigingsle-ven, bloemencorso’s, Sinterklaas en zwarte piet, etc.

SPDoor burgerinitiatieven een kans te geven. Niet van bovenaf regelen, maar luisteren naar de Brabantse bevolking via raad-pleging enz. Actieve dorpsraden ondersteunen, waar nodig en mogelijk, ideeën faciliteren.

PVDAEr is niet één simpele oplos-sing voor de leefbaarheid van het platteland. Er is een pakket aan maatregelen nodig om de leefbaarheid van het platteland te verbeteren. Goed openbaar vervoer, investeren in sociale samenhang (bv. in dorpshuizen etc.), het verminderen van de overlast en gezondheidsrisico’s van de veehouderij en het on-dersteunen van zorgen ener-giecoöperaties.

D66De mensen bepalen zelf de

leefbaarheid van hun woonom-geving. D66 wil meer ruimte voor initiatieven van inwoners. De provincie moet een open en ondersteunende houding hierin hebben. De samenleving is van de inwo-ners en het is de overheid die zou moeten participeren. De provincie kan het beste onder-steunen bij: het behouden en versterken van werkgelegenheid in de kernen, toegankelijkheid van goed onderwijs en realiseren van energieneutrale woningen, zodat de woonlasten omlaag gaan.

GroenLinksBij de vorige vragen reeds genoemd. Daarnaast geen schaliegasboringen op het plat-teland.

50 plusVooral optreden als stimulator, regisseur, informant en het inge-zette beleid voortzetten.

Partij voor de DierenDe leefbaarheid in het landelijk gebied komt steeds verder onder druk te staan door uitbreidingen van veehouderijen. De industria-lisatie van de veehouderij neemt steeds grotere proporties aan nu overal in Brabant mestverwer-kers en mestvergisters worden neergezet om het immense mestoverschot van de vee-indus-trie te verwerken. Mensen die

juist in het groen en de rust van het platteland willen wonen, on-dervinden steeds vaker overlast van de toenemende stank, de grote grijze megastallen en het toenemende aantal verkeersbe-wegingen van tankwagens die de uitbreidende vee-industrie met zich meebrengt. De leef-baarheid op het platteland en in de dorpen is volgens de Partij voor de Dieren gebaat bij een uitbreidings- en een vestigings-stop voor de vee-industrie.

Platform Vrije PolitiekDoor zaken goed te monitoren en de signalen van de bevolking ter harte nemen, om zo in een dialoog tot een goede leefbaar-heid te komen.

Stem nlIk hoop dat de kleine kernen ge-meenten dit zelf weten of gaan onderzoeken. Maar wanneer dit om financieringsondersteuning vraagt dan hebben we dit reeds bij vraag 1 gehad geloof ik.

Lokaal BrabantDe provincie moet actief blijven vragen van hoe de bewoners van dorpen en het platteland zelf denken over hoe zij de eigen leefbaarheid kunnen verbeteren en daar voor wil Lokaal Brabant middelen beschikbaar stellen om het een en ander uit te kunnen voeren. Het stimuleren van burgerparticipatie en het

beschikbaar stellen van gelden hiervoor is de beste manier om de leefbaarheid te vergroten.

Libertarische PartijHet makkelijker maken van bebouwing op het platteland. Nu is er sprake van een wurg-greep van de provincie op het platteland met regels, wetten en ingewikkelde vergunning-procedures. Wij willen dat het makkelijker wordt om een huis te bouwen of bedrijf te vestigen of uit te breiden op het plat-teland. Een vergunning moet automatisch worden afgegeven tenzij er sprake is van directe en objectieve overlast zoals geluid of stank. Daarnaast willen wij de wegenbelasting sterk verlagen.

ChristenUnie-SGPDoor gemeenten en dorpsraden de ruimte te geven om lokale initiatieven ook daadwerkelijk te realiseren. De ChristenUnie-SGP wil dat de provincie waar nodig financieel bijspringt als het moet.

Jezus LeeftEr moet in elk dorp voldoende woonruimte zijn. Ook voorzie-ningen zoals winkels e.d. Verder moet het openbaar vervoer fre-quenter zijn. Ook moet er werk-gelegenheid worden gecreëerd o.a. door goedkope bouwgrond en voorzieningen voor bedrijven te realiseren.

Hoe zou volgens uw partij de provincie de leefbaarheid op het platteland en de dorpen het beste kunnen stimuleren?


VVDAfgelopen periode werd soms via emotie en op basis van po-pulistisch gedrag politiek bedre-ven in plaats van op inhoud. Dat is verkeerd. Politiek moet vanuit inhoud en feiten worden bedre-ven, daar hebben de inwoners van Brabant profijt van.

CDADe discussies over de Natuurbe-schermingswet vergunningen. Er zijn agrarisch ondernemers die langer dan 3 jaar moeten wachten op een vergunning. Dat moet niet kunnen.

PVVHet verspillen van belastinggeld van de Brabantse burgers aan onzinprojecten zoals miljoenen kostende ecoducten, de aanleg van nepnatuur, Brabant Cultu-rele Hoofdstad, elitaire kunst-projecten en de verbouwing van het provinciehuis voor 33 miljoen euro.

SPAan de bezuinigingen vanuit de landelijke overheid op zaken zoals de zorg, sociale werkvoor-ziening en aan het nog steeds voorkomende gegraai in bij-voorbeeld de gezondheidszorg, terwijl van thuiszorgmedewe-kers gevraagd wordt salaris in te leveren.

PVDAIk erger me niet zo snel. Wat ik als vervelend heb ervaren is dat omwonenden en milieuorgani-saties door coalitiepartijen en Gedeputeerde Staten niet altijd

serieus worden genomen.

D66D66 wil dat Brabant een open visie houdt en iedereen in de samenleving respecteert en betrekt. Wij streven naar een harmonieuze samenleving. D66 wil bouwen aan een mooier Brabant met iedereen die wil meedoen. Voor ons maakt het niet uit waar je vandaan komt, waar of met wie je woont, welke religie je hebt, hoe oud je bent etc.. We hebben ons de afgelopen vier jaar ontzettend geërgerd aan Statenleden die groepen mensen wegzetten als minderwaardig.

GroenLinksHet niet opklossen van de pro-blematiek rondom de veehou-derij (de stikstofuitstoot en de veel te grote hoeveelheid dieren in Brabant) en de glastuinbouw (het niet doorzetten van het concentratiebeleid). Daarnaast de opmerkingen en onwaarheden van de PVV over bijvoorbeeld arbeidsmigranten en asielzoekers, maar ook valse

feiten over windenergie, opwar-ming van de aarde etc. van deze partij. Daarnaast de opvattingen van het College over de Ruit rondom Eindhoven en het niet willen doorpakken op de duur-zame energieagenda. En zoals onlangs is gebleken is de overdracht van de Jeugd-zorg helemaal niet zo goed gegaan. Het Bureau Jeugdzorg waar de provincie verantwoor-delijk voor was, heeft als enige in Nederland het keurmerk niet gehaald.

50 plusOeverloze discussies en herha-ling van zetten hebben veel tijd

gekost en veel bijeenkomsten waren daardoor niet effectief.

Partij voor de DierenDe provincie heeft de afgelopen statenperiode wederom veel te veel bestuurd in het korte termijn-belang van het bedrijfs-leven. Het algemeen belang van een gezonde leefomgeving

voor mens en dier, van nu en de toekomst, is te vaak het ondergeschoven kind geweest. Ik heb mij daar aan geërgerd, omdat de politiek, in mijn ogen, moet handelen in het algemene belang.

Platform Vrije PolitiekDe besluiten die genomen worden over bijvoorbeeld de culturele hoofdstad of de ruit, zonder dat er draagvlak bij de inwoners is.

Stem nlDaar kunnen wij nog niet over

meepraten. Wij hopen uw kie-zers over 4 jaar te berichten. Wij gaan ervan uit dat wij kunnen gaan doen wat wij beloven te doen; de stem van de Braban-ders vertegenwoordigen (niet bij woord maar bij daad middels het bindend referendum). Wij gaan er ook vanuit dat onze inspanningen niet altijd het ge-wenste effect genereren. Maar wij zien dit meer als een ontwik-

kelingsproces van het politieke stelsel zelf.

Lokaal BrabantLokaal Brabant heeft zich verbaasd over de afstand tus-sen het provinciebestuur en de inwoners van onze gemeenten. Daarnaast hadden we graag gezien, dat er minder geld was gestoken in prestigeprojecten als Culturele Hoofdstad, maar dat deze gelden waren ingezet voor duurzame ontwikkeling op het gebied van cultuur en werkgelegenheid.

Libertarische PartijDat alle partijen uiteindelijk hetzelfde willen; meer overheid. Alle partijen hebben grootste plannen die uiteindelijk aan alle Brabanders worden opgelegd. Wij willen als enige juist dat de Brabander weer zélf zijn eigen leven kan bepalen.

ChristenUnie-SGPDat wij op een paar stemmen na vier jaar geleden onze zetel verloren in de Staten. Aan u de kans om ons weer terug te laten keren in Provinciale Staten en het constructieve geluid van de ChristenUnie-SGP weer te laten klinken. Steunt u ons hierbij?

Jezus LeeftEindeloos gepraat over het milieu en de natuur zonder dat er iets gebeurt.

Waaraan heeft u zich het meest geërgerd in de afgelopen statenperiode?


VVDEr is een goed economisch pro-gramma vastgesteld waardoor de Brabantse economie er beter voor staat dan in elke andere provincie. Dit wordt nationaal maar ook internationaal her-kend en erkend.

CDAHet leefbaarheidsbeleid van onze gedeputeerde Brigite van Haaften, waar de kleine kernen heel veel baat bij hebben gehad. Met als goede voorbeelden: de IDOPS en de Brabantse Dorpen-derby.

PVVOpenbaarmaking declaratie- en subsidiegegevens (er is nu een openbaar raadpleegbaar subsidieregister) dankzij de PVV Noord-Brabant en de stok achter de deur voor belangrijke infrastructuur, zoals de N69.

SPEr zijn meerdere geslaagde wapenfeiten te noemen. Het maken van de grote aaneenge-

sloten natuurgebieden samen met bedrijfsleven en natuuror-ganisaties om zo meer banen te maken, juist voor mensen met een wat lagere opleiding. Maar ook dat jongeren van 16 en 17 jaar voor de helft van de prijs met de bus konden.

PVDADe PvdA heeft ervoor gezorgd dat 16- en 17-jarige Braban-ders voor een vast laag bedrag per maand met de bus kunnen reizen. Dit helpt veel jongeren op het platteland die in grotere gemeenten naar school gaan.

D66Dankzij D66 heeft de provincie een integrale cultuurvisie. Deze zet in op eerlijke kansen voor alle kunstenaars en middelen voor verdere professionalisering van de cultuursector. D66 heeft gezondheid van mensen en die-ren in het landbouwbeleid cen-traal gesteld. Dankzij D66 komt er een Brabants Energieakkoord, zodat we geen schaliegas nodig zullen hebben.

GroenLinksSchaliegasvrij verklaren van Bra-bant, de Brabant Groenontwik-kelingsfonds voor het afmaken van de Ecologische Hoofdstruc-tuur en de afspraken hierover met de zogenaamde Manifest partners.

50 plusMoeilijk te zeggen. Op diverse terreinen zijn goede resultaten geboekt. De Brabantse Zorgvuldige Vee-houderij is een belangrijke stap in bepaalde gebiedenvan Brabant. Daarnaast is het veilig stellen van de Essent gelden een belangrijk feit. Ook het herinrichten van landschap-pen van allure was een groot project.

Partij voor de Dieren In juni 2013 is een amende-ment van de Partij voor de Dieren aangenomen waarmee de leges van een aanvraag van een Natuurbeschermingswet-

vergunning kostendekkend zijn geworden. Veehouders die wil-len uitbreiden hebben daarvoor een natuurbeschermingswet-vergunning nodig, omdat een uitbreiding voor meer druk op de omliggende natuur zorgt. Voorheen kostte de aanvragen

van zulke vergunningen de provincie jaarlijks ongeveer twee miljoen euro, maar door het aannemen van het amendement is deze vorm van maatschappe-lijke kosten teruggebracht naar de vervuiler: de veehouderij.

Platform Vrije PolitiekNiet van toepassing. Wij zijn een nieuwe politiek met nieuwe onafhankelijke kandidaten.

Stem nlHelaas kunnen wij dat ook nog niet melden. Behalve dan dat wij het initiatief hebben geno-men om ons verkiesbaar te stel-len om daarmee de kiezers de mogelijkheid te geven om het

kiesstelsel te veranderen.

Lokaal BrabantVoor Lokaal Brabant is deze vraag eigenlijk niet van toepas-sing. Echter, ons belangrijkste wapenfeit is het bundelen van krachten van meer dan 40 lo-

kale partijen en komen met een sterke lijst van kandidaten. Veel van deze partijen zijn ge-worteld in kleine kernen.

Libertarische PartijHet niet doorgaan van miljoe-nenkostende prestigeproject Brabant Culturele Hoofdstad.

ChristenUnie-SGPDat de ChristenUnie en SGP zich in veel gemeenten en dorpsra-den voluit inzet voor de leef-baarheid in dorpen en kernen.

Jezus LeeftIk zou er geen weten?

Wat is het meest geslaagde wapenfeit van de afgelopen statenperiode?


Welk item zou volgens u in de komende statenperiode als eerste moeten worden aangepakt? VVDAfgelopen periode is de basis gelegd om Brabant tot een economische top regio te laten uitgroeien. Die koers willen we doorzetten en op die manier nog meer mensen aan een baan helpen.

CDAMeer werkgelegenheid. Dat is primair aan de ondernemers en onderwijs. Dat gaan we als Provincie zoveel mogelijk onder-steunen met betere bereikbaar-heid, minder bureaucratie en meer steun voor jongeren die een baan of stage in de buurt zoeken.

PVV Wegeninfrastructuur.

SPEen van de grootste uitdagingen voor de komende bestuurspe-riode is voor de SP het behoud van werkgelegenheid en het aantrekken van nieuwe werk-gelegenheid. Daarnaast moet er in de komende periode echt werk gemaakt worden van een gezonder platteland met minder dieren in gebieden als De Peel en De Kempen. De eerste stap-pen zijn in deze periode gezet, maar er moet nog veel gebeu-ren.

PVDAEr moet een definitief besluit worden genomen om de Ruit om Eindhoven niet aan te leg-gen. De PvdA wil de verkeers-problemen in Zuidoost Brabant echt oplossen en dat kan beter, sneller en veel goedkoper oplos-sen.

D66Met D66 in de coalitie gaan we de investeren in innovatieve midden- en kleinbedrijven, omdat dit een belangrijke ba-nenmotor is, in energieneutrale woningen, zodat de woonlasten omlaag gaan en in een innova-

tiefonds voor duurzame land-bouw, zodat we weer allemaal trost worden op de Brabantse landbouw.

GroenLinksDe intensieve veehouderij, De krimp en vergrijzing en het bewoonbaar houden van het platteland.

50 plusNiet meteen allerlei nieuwe zaken ter hand nemen. Eerst activiteiten die nu lopen goed afwerken. Alles eraan doen om de relatie tussen diverse belanghebbenden in diverse gebieden te verbeteren. Het aspect werkgelegenheid is de afgelopen tijd erg theoretisch benaderd. Er moeten projecten komen die meer concreet resul-taat opleveren. Daarnaast moet de strijd met het Rijk worden aan-gegaan ivm de achterstelling van Brabant bij de algemene uitkering per inwoner.

Partij voor de DierenEén van de belangrijkste on-derwerpen voor de Partij voor de Dieren is de vee-industrie. De negatieve effecten van de vee-industrie zijn breed en diep; korte, ellendige levens voor vele miljoenen dieren per jaar, zware schade aan de omliggende na-tuur, vervuiling van lucht, water en aarde, risico’s voor de volksge-zondheid door dierziekten en on-nodige verspilling van voedsel bij de omzet van plantaardige naar dierlijke eiwitten. De Partij voor de Dieren pleit daarom voor een afbouw van de veestapel middels een uitbreidings- en een vesti-gingsstop voor de vee-industrie.

Platform Vrije PolitiekOnafhankelijke kandidaat JP van der Meer: Een nieuw schoon eindeloos energie systeem.

Onafhankelijke kandidaat Leo Broers: Meer vrijheid voor ondernemen en werk voor iedereen.Onafhankelijke kandidaat Kees Rijnders: Een betere doordachte uitwer-king van een visie op mobiliteit. Onafhankelijke kandidaat Ge Wonink: Behoud van de Brabantse cul-tuur en ondersteuning van de breedtesport én topsport in de Provincie.Onafhankelijke kandidaat Harry Teeven: Inzetten van netwerken voor het bepalen van de onderwerpen waar aan gewerkt wordt en meer verantwoordelijkheid en mogelijkheden voor de inwo-ners zelf om daar vorm aan te geven. Meer inspraak en meer burgeri-nitiatieven.

Stem nlZou een mooi eerste referen-dum zijn. Een top 5 is denk ik beter.

Lokaal BrabantWe willen de zelfstandigheid en leefbaarheid van de kernen waarborgen.

Libertarische PartijDe regelgeving en ingewikkelde vergunningprocedures, gevolgd door de hoge uitgaven (zodat na een vermindering daarvan de belastingen sterk omlaag kunnen).

ChristenUnie-SGPOndersteunen van vrijwilligers

Jezus LeeftPlatteland aantrekkelijker ma-ken voor bewoning en ruimte maken voor bedrijven zodat er meer werkgelegenheid op het platteland komt.


Sluit uw partij een andere fractie uit bij de formatie van Gedeputeerde Staten?VVDNee, als democratische partij hoor je niemand uit te sluiten. Wij willen bij een formatie zoveel mogelijk punten uit het verkiezingsprogramma realise-ren en een stabiel bestuur, want dat verdient Brabant.

CDANee, het CDA sluit geen partijen uit. Er zijn wel partijen waarmee samenwerking, op grond van de inhoud, niet voor de hand ligt.

PVVNee.

SPDe SP werkt samen met elke partij die uitgaat van de gelijk-waardigheid van mensen en die stelling neemt tegen dis-criminatie of het uitsluiten van groepen.

PVDANee, de PvdA vindt het onde-mocratisch om andere partijen uit te sluiten. We zullen het van de inhoud laten afhangen met welke partijen we gaan samen-werken. Met GroenLinks, D66 en de SP hebben we de nodige inhoudelijke overeenkomsten. Met een partij als de PVV lijkt het me onwaarschijnlijk dat we

er op de inhoud uitkomen.

D66Het zou onbeleefd zijn om niet met de PVV in gesprek te gaan, maar we gaan niet met ze in een college zitten. De verschillen zijn te groot en die zitten in heel fundamentele zaken.

GroenLinksJa, de PVV

50 plusBij de formatie moet gekeken worden naar beleidsvoorstellen, niet naar partijen.

Partij voor de DierenBij voorbaat sluit de Partij voor de Dieren geen enkele partij uit. Wij hebben echter een duidelijk visie met sterke standpunten op vooral de onderwerpen veehou-derij, natuur en dieren in het wild. In het kader daarvan zal ongetwijfeld blijken dat samen-werking met bepaalde partijen praktisch onhaalbaar is.

Platform Vrije PolitiekPlatform Vrije Politiek wil een partij onafhankelijk bestuur.

Zonder partijen coalitie. Waar per onderwerp de samenwer-king wordt gezocht. Zo doet iedereen mee. Ook voor alle inwoners dus.

Stem nlStemNL staat voor het bindend referendum. Dit betekent dat wij met elke fractie kunnen samenwerken die toelaat dat onze agenda en besluiten be-rusten op het resultaat van een referendum. Sommige andere partijen geven in programma’s en statuten aan ook voor een referendum te zijn. Maar bij een directe vraag of dit bindend is geeft niemand thuis. Wij weten niet of andere fracties zullen instemmen met onze eis.

Lokaal BrabantLokaal Brabant sluit geen enkele partij op voorhand uit echter we zullen niet ten koste van alles het college in gaan. Wij hechten veel waarde aan de beloften gedaan aan onze kiezer.

Libertarische PartijNee, wij zijn bereid met ieder-een samen te werken die meer vrijheid voor de Brabander wil.

ChristenUnie-SGP Nee

Jezus LeeftD66

Hoeveel zetels denkt u met uw partij te gaan scoren bij de Statenverkiezingen?VVDWe gaan ervoor om minimaal onze twaalf zetels te behouden. En als het even kan natuurlijk een of meer zetels te winnen!

CDADat is aan de kiezer! Wij hebben er veel vertrouwen in.

PVVGenoeg zetels om voor onze kiezers in de Staten de door-slaggevende stem te kunnen vormen.

SPDe SP hoopt natuurlijk dat de Brabantse bevolking in deze periode ons heeft leren ken-nen als een partij die bereid is verantwoordelijkheid te nemen in het bestuur van Brabant. Het zou mooi zijn als dat be-loont zou worden met 10 zetels.

PVDAWe gaan onze 7 zetels in Provin-ciale Staten behouden.

D66D66 gaat groeien. We hopen natuurlijk de grootste te wor-

den. De kiezers zijn aan zet.

GroenLinksWij hopen vier zetels te halen (nu 3).

50 plusDat is en blijft moeilijk voorspel-baar. Kleine partijen hebben minder mogelijkheden zich te profileren. Daar staat tegenover, dat het aantal ouderen in Brabant heel groot is. Als zij het belang inzien te stemmen op een partij die vooral hun belang wil dienen is het kiezerspotentieel groot. Meer dan een zetelmoet derhalve haalbaar zijn.

Partij voor de DierenGezien de alsmaar stijgende lijn van aantallen stemmen op de Partij voor de Dieren, gaan we ervan uit dat we ons aantal zetels moeten kunnen verdub-belen naar twee. Daardoor zullen we nog meer resultaat kunnen boeken voor mens, dier, natuur en milieu.

Platform Vrije PolitiekLiefst alle 55 maar we hebben 5 onafhankelijke kandidaten. Dus 5 zou mooi zijn!

Stem nlWij hebben 10 kandidaat leden. Met voldoende belangstelling vanuit de media moet het lukken om deze kandidaten te plaatsen. Wij beseffen dat ons initiatief bijzonder anders is dan de kie-zers tot nu toe gewend zijn wat vraagt om een groot vertrouwen in onze mensen en bedoelin-gen. Wij hopen echter door niet met losse beloften te komen dit vertrouwen te kunnen winnen.Wij wensen in ieder geval uw kiezers veel wijsheid toe bij deze komende verkiezingen.

Lokaal BrabantLokaal Brabant gaat voor 5 ze-tels, en u kunt een bijdrage daar aan leveren.

Libertarische Partij1-2 zetels.

ChristenUnie-SGPMet uw steun kan de Christen-Unie-SGP weer terugkeren in Provinciale Staten.Het zou heel mooi zijn als we het werk met twee statenleden

mogen doen.

Jezus LeeftMinimaal 1 maar we hopen dat burgers bewuster gaan kiezen en niet weer opnieuw die zelfde partij gaat kiezen waardoor alles weer bij hetzelfde blijft.


Hoe ben je in de politiek te-recht gekomen?Vanaf mijn achtste keek ik vaak met mijn ouders en opa naar het journaal. Wanneer we dit keken werd vaak naar mijn mening gevraagd over de onderwerpen op het journaal door mijn ouders en opa. Niet alleen werd gevraagd wat ik van een onderwerp vond maar ook waarom ik iets vond. Hierdoor leerde ik al op jonge leeftijd kritisch na te denken over poli-tieke onderwerpen. Tijdens mijn middelbareschooltijd werd dit extra gestimuleerd door het de-batteren tijdens mijn schooltijd. Een interesse voor politiek was er dus al. Ik ben zelf gaan kijken welke partij mij het meeste aan-sprak en kwam uiteindelijk bij de PvdA uit. Ik koos voor de PvdA omdat deze partij dicht bij de mensen staat en durft sociaal beleid te realiseren door mee te doen aan coalities.

Kun je met voorkeurstem-men in Provinciale Staten komen?Wanneer ik genoeg stemmen haal kom ik in de provinciale staten. Ik heb ongeveer tussen de 4000 en de 4500 stemmen nodig. Het halen van dit aantal stemmen is een mooie uitdaging en ik ga mijn uiterste best doen om een goed resultaat neer te zetten.

Waarom ben je politiek ac-tief?Ik wil een bijdrage leveren aan een betere samenleving. Een bijdrage leveren aan een betere samenleving kan alleen door vaak mee te doen

Denk je dat jongeren van jouw leeftijd geïnteresseerd zijn? Jongeren zijn geïnteresseerd in politiek alleen noemen ze het niet altijd zo. Politiek gaat over heel veel alleen realiseren we dat niet altijd. Van de stoeptegel bij je in de straat, de leeftijdsgrens van alcohol, het onderwijs wat je krijgt, de sluitingstijden van de lokale kroeg, het openbaar vervoer, noem het gekste wat je kunt bedenken en waarschijnlijk zullen er politici over gespro-

ken hebben. Dit zorgt ervoor dat politiek heel toegankelijk is. Politiek gaat wat mij betreft niet over mensen, politiek gaat erover hoe je met mensen pro-blemen oplost.

Praat je wel eens met leef-tijdgenoten over politieke zaken. Welke onderwerpen daarbij aan bod? Met leeftijdsgenoten praat ik

vaak over politiek, het gaat vaak over het studievoorschot, leeftijdsgrens van alcohol, het legaliseren van wietteelt, werk-gelegenheid. Veel jongeren ma-ken zich zorgen over het vinden van een baan na hun opleiding. Gelukkig zien we dat de werkeloosheid aan het afnemen is en veel werkelozen de laatste maanden weer een baan heb-ben gevonden. Ik wil er graag aan bijdrage dat veel mensen weer aan het werk komen. We zijn op de goede weg maar er

moet nog veel gebeuren.

Wat moet er volgens jou als eerste in de provincie moeten veranderen?Meer werk, er zitten nog veel te veel mensen werkeloos thuis. Werken zorgt ervoor dat men-sen beter in hun vel zitten. Het gezin van de werkende meer te besteden heeft. De overheid meer inkomsten heeft omdat de overheid geen uitkering meer hoeft te betalen maar belasting inkomsten krijgt.

Wat zou de provincie voor jongeren kunnen betekenen?Veel jongeren lopen op tegen de slechte busverbindingen met namen de jongeren buiten de grote steden. Door de meeste dorpen gaan 1 of 2 buslijnen. Dit is niet handig, zeker niet voor jongeren die in een ander dorp of stad naar school gaan, studeren of werken. Een uit-gebreider busnet zou voor veel jongeren een oplossing zijn.

Wil je in de politiek actief blijven ook als je niet wordt gekozen? Ja, ik vind het belangrijk om een bijdrage te leveren aan een betere samenleving. Of ik dit nu als provinciaal Statenlid doe of als vrijwilliger bij de PvdA dat maakt mij niet uit.

Wat zou je jongeren – de kei-zer - nog mee willen geven?Kies voor een partij die dichtbij de mensen staat, het lef heeft om sociaal beleid te realiseren. Kies voor een jong iemand die weet wat er onder jongeren speelt.

Leeftijd:

17 jaarGeboren en getogen:

In TilburgStudie: Econometrie in Til-burgInteresses: Politiek, geschiedenis, videogames.Hobby’s: Schermen, debatteren bij de debatvereni-ging van de univer-siteit, Voorzitter bij de Jonge Socialisten Brabant, en actief bij PvdA Tilburg

Jongste deelnemer aan de Statenverkiezingen

Joost Westland wil gaan voor Provinciale Staten

Met zijn zeventien jaar is Joost Westland uit Tilburg een erg jonge politicus op de verkiezingslijst van Provinciale Staten dit jaar. Als voorzitter van de “Jonge Socialisten Brabant”en nummer 23 op de PvdA-lijst hoopt hij met voorkeurstemmen gekozen te worden. Dan zullen naar schatting zo'n 4000 à 4500 jonge kiezers op hem moeten gaan stemmen. Volgens Joost is doelgroep geïnteres-seerd in politiek, alleen noemen ze het niet altijd zo. “Politiek gaat over heel veel alleen realiseren we dat niet altijd. Van de stoeptegel bij je in de straat, de leeftijds-grens van alcohol, het onderwijs wat je krijgt, de slui-tingstijden van de lokale kroeg, het openbaar vervoer, noem het gekste wat je kunt bedenken en waarschijnlijk zullen er politici over gesproken hebben. Dit zorgt er-voor dat politiek heel toegankelijk is. Politiek gaat wat mij betreft niet over mensen, politiek gaat erover hoe je met mensen problemen oplost.”

Door Bertrand Verhelst


Binnenkort kunt u weer voor de komende vier jaar een nieuw bestuur van de Provincie en de Waterschappen kiezen. Om te bekijken wat de verschillen zijn tussen de politieke partijen heeft de vereniging kleine kernen Noord-Brabant door een student een klein onderzoek laten doen op basis van de partijprogramma’s voor de statenverkiezingen. Hierbij zijn de partijen bekeken waarvan de programma’s ter beschikking waren. De vereniging kleine kernen is politiek neu-traal en behartigt de belangen van de dorpsraden in Brabant. We zijn de verbindende partij naar de provincie en zorgen voor onderlinge kennisuitwisseling. Vanuit de aandachtspunten “bestuur”en “leefbaarheid” is gekeken naar de programma’s en daarbij zijn de volgende zinnen samenvattend overgenomen.

· VVD : Brabant wordt beter van een goede samenwerking tussen gemeenten. Belastingstel-sel wijzigen zodanig dat belasting wordt gespreid over alle inwoners en niet alleen belas-ting op motorrijtuigen.De combinatie van wonen en zorg mogelijk maken.Nieuw gebruik van erfgoedcomplexen en leegstaande gebouwen.Voorrang aan vraaggestuurde bouwontwikkeling.

· CDA : Gemeente is een eigenstandig bestuursorgaan en geen uitvoeringsorgaan van lan-delijk vastgesteld beleid. Wil een crowdfundingsplatform oprichten waarop Brabanders kunnen meedenken en meepraten over toekomst van de provincie.Brabant is een groene regio: steden en dorpen dooraderd met robuuste groene gebieden. Stad en platteland worden nadrukkelijk met elkaar verbonden en moeten vanuit een sa-menhangende visie worden ontwikkeld.

· SP : Het bestuur van Brabant moet als kernwaarden hebben integriteit, openheid en bereikbaarheid. Ze gaat sober om met gemeenschapsgeld als het gaat om eigen voorzieningen. Belangrijke taak van de provincie wordt het opvangen van de gevolgen van vergrijzing, ontgroening en de krimpende economie. Provincie is verantwoordelijk voor bundeling van goede ideeën tussen gemeenten met doel leefbaar houden kleine kernen.

· PVV : Geen islamisering van Brabant.Alleen gemeenschappelijke herindeling als dit van onderop wordt gesteund.Zet met prioriteit in op leefbaarheid in steden en dorpen. Met name de kleine kernen die-nen daarbij aandacht te krijgen. Handhaven van ons Brabants cultureel erfgoed, leegkomende monumentale kerken pas-send herbestemmen.

· PvdA : Participatie van inwoners, instellingen, bedrijven bij alle projecten en activiteiten is uitgangspunt. De provincie bouwt samen met de gemeenten de “doe-democratie” verder uit. Goed en betaalbaar wonen is een speerpunt. Iedereen moet kunnen wonen in een huur- of koopwoning die bij zijn of haar wensen en budget past. Brabanders meer invloed geven op hoe ze wonen. Provincie moet regie voeren over woningbouwprogramma’s , waar mogelijk omvormen bestaande voorraad.

· D’66 : Waar overheidslagen elkaar raken in de uitvoering van taken heldere afspraken ma-ken over de vorm van samenwerking. De provincie verbetert haar werkwijze door burgers te betrekken en stimuleert dat gemeenten slagvaardig zijn. Sommige woonkernen hebben te maken met bevolkingskrimp. Toekomstbestendige oplossingen zijn nodig om ouderen zelfstandig te kunnen laten wonen. Provincie moet kwalitatieve woningopgaven tussen gemeenten afstemmen.

· Groen Links : Vanuit het provinciehuis kun je de samenleving niet regisseren. Het gaat om samenwerken en faciliteren uitgaande van de kracht van de samenleving.Niet altijd kiezen voor de gevestigde landbouwbelangen maar voor dialoog tussen belang-hebbenden, natuurorganisaties en agrariërs.Mensen die zich inspannen voor de leefbaarheid van de omgeving moeten daarover zeg-genschap krijgen en hebben het recht op buurtplanning en eigen initiatief.

· 50 plus : Inspraakrecht bij alle openbare bijeenkomsten van de provincie.Verplicht raadgevend overleg met organisaties van ouderen.Het bevorderen van detailhandel in de kernen en het mogelijk maken van stad- land- en tuinbouw. Een maatregel die 50-plus zou willen inzetten is het gemakkelijker kunnen om-zetten van koopwoningen, van jong en oud in huurwoningen. Deze maatregel kan gelden voor mensen die in financiële problemen komen.

Dit zijn in grote lijnen de verschillende invalshoeken van de partijen. Het is nu aan u om te kie-zen voor uw dorp !

Kies voor kleine kernenIngeborg VerschuurenVoorzitter vereniging kleine kernen Noord-Brabant

Enige tijd geleden sprak ik een actieve inwoner van een klein Brabants dorp. Hij is zo’n goeie mens die de problemen van zorgbehoevende dorpelingen oplost. Van dergelijke betrokken inwoners zijn er nooit genoeg. Soms heeft hij voldoende aan zijn kennis en ervaring, af en toe moet er een nieuw plannetje worden bedacht. Zij vragen daarvoor in dat dorp de goedkeuring van de wethouder. Waarom eigenlijk? Toen bleef het even stil. En na enige aarzeling was het antwoord: omdat het fijn is als de gemeente en de wethouder goedkeuring geven en omdat het soms ook nog geld oplevert. Wat heeft dit voorbeeld te maken met de provinciale ver-kiezingen? Meer dan u op het eerste oog zou denken. De provincie heeft een tijdje terug een rapport uitgebracht over veerkrachtig bestuur in Bra-bant. Daarin staan interessante plannen over hoe de provincie vindt dat burgers en bestuur met elkaar om moeten gaan. De belangrijkste boodschap: het moet anders. Burgemeesters en wethouders zijn daarom gevraagd aan te geven hoe zij samen met de inwoners proble-men willen oplossen. En let op: als het even kan onder leiding van de inwoners. De wereld op zijn kop, dus! Om dat te leren, heeft de provincie potjes met geld. Er is vijf ton beschikbaar zodat gemeentebestuurders kunnen trainen en nadenken hoe het anders moet. Waar is al dat modernisme nou toch voor nodig, zult u misschien denken. Natuurlijk wordt er hier en daar wat gerommeld, zijn er te veel hennepplantages met alle verve-lende overlast en bedreigingen, maar als we het doen zoals we het altijd doen, komt het wel. De provincie rekent af met die houding van de contente Bra-bantse mens die tevreden is met wat hij heeft en doet wat de burgemeester en de wethouder vertellen. De vraag moet zijn, voor iedereen en vooral voor de gemeentebestuurders, zo vindt de provincie: welke kansen missen we? Want als we niets doen staan in 2065 de helft van de Brabantse boerderijen, 30 procent van de winkels en 20 procent van de kantoren leeg. In dat dure, fraai uitgevoerde rapport zegt de provincie

de contente mens de wacht aan. De wethouders en burgemeesters, en misschien ook wel de raadsleden, worden opgeroepen uit de eigen gemeentehuizen te komen en de inwoners op te zoeken. Zij moeten beter en meer met elkaar en vooral ook met scholen, zorg en corporaties samenwerken. De gedachten zijn uitstekend, passen bij wat zo mooi de netwerksamenleving wordt genoemd maar de schoen wringt zoals altijd in de uitvoering. Kunnen de wethouders en burgemeesters zich echt in dienst van de problemen van de inwoners stellen? De commissaris van de Koning, Wim van den Donk, heeft het een tijdje terug in een Haagse lezing ook erkend: praten over improvisatie, veerkracht en interactie, wat daarvoor nodig is, is een ding, doen is een andere zaak. Dat verhaal “De centralisatie in openbaar besturen” van Van de Donk is voor iedereen die zich stoort aan regelzucht en controledrift uit Haagse ministeries, provinciehuizen en gemeentehuizen zeer de moeite waard. Maar komen de Brabantse bestuurders weg met het argument dat het allemaal bij hen wel meevalt en dat zij toch al doen wat hun burgers willen? Of gaat de provincie de Brabantse gemeentebestuurders aan de jas trekken wanneer die het allemaal op zijn beloop laten? Er wordt lef, moed, ambitie en doorzettingsvermogen gevraagd van de lokale bestuurders om zichzelf als een Baron van Munchhausen uit het eigen gemeentehuis te trekken.Er staan op 18 maart dus niet alleen de politieke zetels op het spel van tal van Statenleden en Gedeputeerden maar vooral ook de contente mens. Of is het zo dat het eigenlijk wel goed is wanneer de inwoners van de Brabantse dorpen (en steden) braaf op het gemeentehuis komen vragen of het zo wel mag?

Henk Bouwmans Voorzitter De Collegetafel, kennis- en debatplatform over bestuurlijke kwesties en conflict-en in het openbaar bestuur met een maatschappelijke betekenis, zie: www.decollegetafel.nl

De contente mens de wacht aangezegd


Verkiesbare plaats“Ik sta op plek twaalf. Dat is gezien de peilingen een verkies-bare plaats. Mocht ik ook daad-werkelijk gekozen worden dan is binnen het CDA de verlenging van de dubbelfunctie als wet-houder en Statenlid mogelijk. Het CDA heeft de regels versoe-peld gezien de goede ervaring met mijn ontheffing”, zegt de 29-jarige Huijbergenaar. Van Agtmaal, is sinds vorige jaar wethouder, zegt dat de dubbel-functie goed te combineren is. “Over integriteit zijn duidelijke afspraken gemaakt. Verder is het goed om de wegen te ken-nen binnen het provinciehuis omdat de provincie voor ge-meenten en inwoners steeds be-langrijker wordt. De combinatie wordt als positief ervaren.”

Heb je de politiek van huis uit mee gekregen?“Ja, helemaal mijn eigen vader was jaren lang raadslid in Huij-bergen, maar ook nog in de nieuwe raad van Woensdrecht. Tante Jenny van de Stee, uit Langeweg heeft jaren in de sta-ten gezeten.”

Je hebt er vier jaar Staten op-zitten, denk je nu nog terug te keren na 18 maart?“Ja, natuurlijk hier ga ik voor. Ik hoop dat heel West Brabant de voorkeur geeft op mijn stem, want het is en blijft belangrijk dat West-Brabant, vertegen-

woordigd is in de Staten. Dit mag men niet uit het oog ver-liezen.”

Is het werk als staten lid te combineren met het wet-houderschap want sinds vo-rig jaar ben je wethouder in de gemeente Woensdrecht? “Natuurlijk is dat te combineren er zijn afspraken over gemaakt en vooral talrijke andere zaken spelen een grote ruil.”

Wat is je doelstelling de ko-mende vier jaar in de Staten van Brabant. Mocht je geko-zen worden?

“Ik denk aan werkgelegenheid, leef- en woonvestiging en het binnen halen van bedrijven. Je zit gewoon dicht bij het vuur. We hebben de laatste maanden wat klappen gehad met Philip Morris.”

Ben je van plan veel te doen voor de Kleine Kernen in de provincie. In je eigen kerk-dorp gaan ook veel voorzie-ning weg wat denk je daar aan te doen zoals bijvoorbe-eld het verzorgingshuis dat de deuren moet sluiten? Of het busvervoer, heeft dat de

nodige aandacht?“We doen er alles aan om de Kleine Kernen te behouden. Onze partij is daar voortdurend mee bezig. Het platteland is een belangrijke basis in onze provin-cie. We strijden er voor dat alles op het platteland blijft bestaan. De voorzieningen en clubs zijn daar zeker belangrijk. Ik woon zelf in een kerkdorp maar we doen er alles aan om alles te behouden.”

In de staten had je twee portefeuilles Ecologie en Handhaving wilt je daar mee door gaan of denk je aan een

andere portefeuille?“Nee, hier ga ik mee door. Het is een uitdaging met telkens nieuwe idee.”

Grenspark De Zoom, is een dure hap maar je bent er voordat dit een schitte-rend natuurpark blijft. Is er weleens aan gedacht om dat beter toegankelijk te maken voor de toeristen?“Het park moet veel meer in de etalage komen. De meeste mensen weten niet hoe mooi het park is en fietsen en wande-len, horen daar zeker bij. Het is

de Parel van Brabant, want de natuur betreft wat we hier al-lemaal in de ZuidWesthoek heb-ben. Misschien zouden scholen daar ook iets meer aan kunnen doen.”

Vind je dat de provincie de sport moet blijven steunen, en of dat ook de jeugd moet blijven sporten met extra gelden van de provincie waar nodig is?“Sport is voor onze provincie heel belangrijk. Veel bekende sporters komen uit onze pro-vincie. We moeten daar geza-menlijk aan trekken dat de sport

voor jong en oud belangrijk is. Sport verbroedert en ook sport-verenigingen zijn een kloppend hart.”

Zelf ben je nog al sportief aangelegd. Je voetbalt bij de plaatselijke club en volgt ook het wielrenner in Brabant en ver daarbuiten heel goed. Huijbergen krijgt het Euro-pees Kampioenschap veldrij-den daar ben je trots op?“Als inwoner van Huijbergen ben ik er natuurlijk apetrots op, dat het eerste Europese Kampioenschap veldrijden voor

de eerste keer met elite in mijn woonplaats wordt gehouden. Zaterdag 7 November, staat al in de agenda dik aangekruist. Maar ook andere sportevene-menten steun ik in Brabant, en daarbuiten.”

Heb je nog contacten met de plaatselijke bevolking of kan die doorlopen of ben je bereid waar mogelijk is je steentje bij te dragen? “Sociale contacten met de be-volking er midden tussen staan dat is het belangrijke. We zijn met een groep Huijbergena-ren naar Tabor WK veldrijden geweest. Zelf voetbal ik nog bij Vivoo. Ik ben natuurlijk een rasechte Huijbergenaar. Maar ook de dorpsplatforms vind ik belangrijk, om mee te denken en praten.”

Twee verkiezingen op een dag is dat niet lastig voor de mensen?“Kan vervelend zijn, maar het is geen ver van mijn bed show zoals weleens wordt gedacht. Zowel bij het Waterschap als bij de Provincie worden belangrijke besluiten genomen.”

Wat roep je de mensen op om op 18 maart te doen? Thuis blijven of gaan stem-men?“Stemmen is belangrijk voor ie-dereen en kiezen voor de juiste persoon is nog belangrijker. “

“Het platteland is een belangrijke basis in de provincie”

CDA-kandidaat Jeffrey van Agtmaal (29) ziet geen probleem in combinatie wethouderschap en Statenlid

Volgens Jeffrey van Agtmaal, uit het Brabantse

kerkdorp Huijbergen gemeente Woensdrecht,

zijn de functies als wethouder van de gemeente

Woensdrecht en Statenlid voor de provincie

Noord-Brabant te combineren. Hij hoopt dan ook

dat heel de ZuidWesthoek op hem stemt. De twee

op stapel staande verkiezingen op die dag zijn vol-

gens hem geen ver van mijn bed show zoals wel-

eens wordt gedacht. “Zowel bij het Waterschap als

bij de Provincie worden belangrijke besluiten ge-

nomen.” Een gesprek over zijn ambities en taken

van de provincie.

Door Cees Jansen


Mantelzorg moet ook niet ver-ward worden met vrijwilligers-werk. Vrijwilligers kiezen er zelf voor om te zorgen, bepalen zelf hoeveel uren ze zich voor een ander willen inzetten en kunnen ook zelf besluiten hun vrijwilli-gerswerk op enig moment weer te beëindigen.

ZingevingOnze vereniging KBO-Brabant heeft 132.000 leden en naar schatting 10.000 van hen zijn als vrijwilliger actief met zie-kenbezoek, chauffeursdiensten, klussendiensten, belastinghulp of ouderenadvisering. Allemaal mensen die zich met hart en ziel voor anderen inzetten en daar geen geld maar wel veel voldoe-ning en zingeving uit halen. Structureel zware mantelzorg kies je niet, die overkomt men-sen. Maar dat geeft de overheid nog niet het recht om daar mis-bruik van te maken. Er zijn men-sen die 24/7 als mantelzorger door het leven gaan, terwijl ze in mijn ogen gewoon zorgver-lener zijn en daar ook een be-hoorlijke vergoeding voor zou-den moeten krijgen. Dan heb ik het dus niet over een jaarlijks mantelzorgcompliment van 200

euro. Het persoonsgebonden budget voorziet in de mogelijk-heid om een vertrouwd iemand uit het eigen sociale netwerk in te huren voor het verlenen van zorg en begeleiding en dat is een groot goed voor zowel de hulpbehoevende als de hulpbie-dende. Helaas is het kabinet voorne-mens om mensen die hulpbe-hoevend worden als gevolg van normale verouderingsprocessen uit te sluiten voor het persoons-gebonden budget. Tegelijkertijd wil datzelfde kabinet dat oude-ren wel langer zelfstandig thuis blijven wonen.

Schrijnende voorbeeldenLaatst konden we bij Zembla enkele schrijnende voorbeel-den zien van ouderen die voor ouderen zorgen. Zoals de me-vrouw van 91 die structureel mantelzorg verleent aan haar dementerende vriendin. Niet omdat mevrouw dat zo graag wil, maar omdat ze de enige is op wie die vriendin nog een beroep kan doen. En een man van 84 die voortdurend in de weer is met zijn rolstoelafhanke-lijke, incontinente vrouw en met het huishouden. Op 4 november

jl. beklaagde de 81-jarige vader van Staatssecretaris Van Rijn zich publiekelijk over de bezuini-gingen in de zorg die ertoe lei-den dat hij als ‘oppasser’ moet fungeren in het verpleeghuis waar zijn demente echtgenote verblijft. Afgetobde en radeloze mantelzorgers op hoge leeftijd. Dat zou niet moeten kunnen in dit land, maar ik vrees dat we nog veel meer van dit soort mis-standen zullen gaan meemaken in het beloofde land dat partici-patiemaatschappij heet.

1 euro levert 17 euro opJuist in deze tijden zou je ver-wachten dat verenigingen die lokaal veel vrijwilligerswerk-zaamheden uitvoeren meer gezien en gewaardeerd worden door gemeenten. Uit weten-schappelijk onderzoek blijkt dat elke euro subsidie van een Brabantse gemeente aan de lokale seniorenverenigingen een gemiddeld maatschappelijk ren-dement van 17 euro oplevert. In het onderzochte jaar 2012 spanden de vrijwilligers van de Brabantse seniorenverenigingen zich maar liefst 1.357.800 uren in voor de samenleving. In geld uitgedrukt had deze vrijwillige

inzet een waarde van tenminste 48 miljoen euro en gemeenten bespaarden daardoor tenmin-ste 20,7 miljoen euro op hun Wmo-uitgaven. Te vaak vinden deze vrijwilligers hun inzet vanzelfsprekend, nemen hun verenigingen genoegen met een afbouw of stopzetting van de gemeentelijke subsidie en moet een steeds groter deel van de contributie besteed worden aan stijgende accommodatie- en consumptieprijzen. We zien dat lokale KBO-Afdelin-gen die over een eigen clubhuis beschikken stuk voor stuk een grote aantrekkingskracht op vrijwilligers hebben, een gevari-eerd activiteitenaanbod bieden, een groot aantal leden hebben en een stevige rol in het sociaal domein innemen.

FaciliterenIn deze tijden waarin de over-heid zich vergaand terugtrekt en mensen meer op zichzelf en op eigen netwerken zijn aan-gewezen, zouden gemeenten het maatschappelijk middenveld juist moeten faciliteren. Lokale seniorenverenigingen vormen hun beste bondgenoot om de decentralisatie van ouderenzorg

tot een succes te maken en te bewerkstelligen dat ouderen daadwerkelijk (blijven) participe-ren in de samenleving. Ook binnen KBO-Brabant zien we aanvullingen ontstaan op zorg, mantelzorg en vrijwilligers-werk. Zo worden in Nederland en met name in onze provincie tal van coöperaties opgericht, variërend van zorgcoöperaties tot coöperaties voor dienstverle-ning aan huis. Eerlijk gezegd loop ik daar meer warm voor dan voor allerlei zorgmakelaars die een nieuwe markt hebben ontdekt om te kunnen exploiteren of voor scholen die hun leerlingen aan ouderen aanbieden voor betaald gezelschap en het doen van klusjes. Het risico van teleur-stelling en misbruik (aan beide kanten) ligt dan al snel op de loer. Bovendien kan het niet de bedoeling zijn dat het gat dat geslagen is door het gedwon-gen ontslag van ruim 50.000 professionals in de zorg op deze wijze wordt gedicht. Ouderen-zorg is meer dan een heitje voor een karweitje.

Frans Slangen, voorzitter KBO-Brabant

Ouderenzorg

Ouderenzorg is meer dan een heitje voor een karweitje

Er is meer onderzoek naar de leefwe-reld van ouderen nodig, om er achter te komen wat ouderen nu precies (niet) kunnen en willen, om daarmee op een verantwoorde en mensgerichte manier de zorg te verbeteren. Dat betoogt Katrien Luijkx, verbonden als bijzonder hoogleraar Ouderenzorg bij het instituut Tranzo van Tilburg University, in haar oratie op vrijdag 10 oktober. Luijkx laat zien hoe veranderingen kunnen worden gerealiseerd door goed naar ouderen te luisteren, hen te zien en door samen de zorg op te pakken. Uit reeds gedaan on-derzoek blijkt dat professionele zorgver-leners niet echt een goed beeld hebben over wat ouderen zelf belangrijk vinden in het dagelijks leven. Ouderen willen het liefst hun leven voortzetten zoals ze dat gewend waren, ook als zij met beperkin-gen te maken krijgen. Ze willen gehoord

en gezien worden door de mensen die hen verzorgen. Verder willen ouderen zo lang mogelijk onafhankelijk blijven, hun kinderen niet nodeloos belasten en een-zaamheid vermijden. Samen zorgen De bijzondere leerstoel Ouderenzorg wil bijdragen aan het realiseren van mensge-richte ouderenzorg: zorg waarin ouderen centraal staan, zij zelf een actieve rol hebben met voldoende ruimte en aan-dacht voor hun eigen identiteit, eigen regie en zelfredzaamheid, eventueel met hulp van naasten. Samen zorgen bete-kent dat ouderen een actieve rol hebben, naast mantelzorgers, vrijwilligers en be-roepskrachten. Samen zorgen betekent het ontwikkelen van kennis en innovatie samen met onderzoekers, zorgverleners en ouderen. Samen zorgen betekent ook

kennis delen, zodat zoveel mogelijk men-sen bij kunnen dragen aan de te ontwik-kelen kennis en innovaties en deze ook kunnen gebruiken.

Leefwereld van ouderen Centraal bij de leerstoel Ouderenzorg, en de daaraan verbonden Academische Werkplaats, staat de vraag: welke in-novaties gericht op mensgerichte oude-renzorg kunnen ontwikkeld worden op basis van kennis over de leefwereld van ouderen? Bij het innoveren van de zorg is het belangrijk om te onderzoeken wat de voorgestelde veranderingen voor ou-deren eigenlijk betekenen. Kennis over de leefwereld van ouderen is namelijk input voor innovaties gericht op ouderen. De leefwereld van ouderen omvat zowel hun voorkeuren en wensen als hun erva-ringen en de betekenis daarvan.

Ouderenzorg

Meer onderzoek naar leefwereld ouderen

De grootschalige bezuinigingen in de zorg leiden tot ‘nieuwe markten’ voor bijvoorbeeld betaald gezelschap of begeleiding van ouderen bij doktersbezoek. Deze nieuwe dienstverlening wordt ook wel ‘betaalde mantelzorg’ genoemd. Een ongeluk-kige naam want echte mantelzorg wordt niet in het kader van een hulpverlenend beroep gegeven aan een hulpbehoevende, maar onbetaald door mensen uit diens directe omgeving.


Mijlpaal

Bakhuys De Heen mijlpaal voor Mijn Mooi Brabant Met de opening van Bakhuys De Heen in Steenbergen, bereikt Mijn Mooi Brabant volgens de provincie een mijlpaal. Het is het eerste initiatief dat officieel wordt opgeleverd. In totaal gaat het om 20 initiatieven die de ruimtelijke kwaliteit van Brabant versterken. Bak-huys De Heen staat in een regio die te maken heeft met vergrijzing en krimp. Om de ruimtelijke kwaliteit van het gebied een ‘boost’ te geven, nam de provin-cie de restauratie van het pand op binnen Mijn Mooi Brabant. “Bakhuys De Heen is een mooi voorbeeld van zelfwerkzaamheid”, aldus Yves de Boer, gedeputeerde van Ruimtelijke Ontwikkeling. “Met vereende krachten zorgde de gemeenschap er zelf voor dat het verpau-perde bakhuis nieuw leven werd ingeblazen. Daarmee is dit een voorbeeldproject voor andere soortgelijke ini-tiatieven in Brabant.”

SamenwerkingIn Mijn Mooi Brabant werken de provincie en veel part-ners samen aan de 20 initiatieven. Doel is om mensen en bedrijven in Brabant te houden en naar Brabant te trekken. De variatie is groot: van de inrichting van een collectieve leer- en buurttuin op een braakliggend terrein, tot de ontwikkeling van een monumentale boerderij tot dorps-hart, en de vernieuwing van het Biesbosch Museum

Bijzonder evenement

Jubileumjaar muziekvereni-ging Aftrap @SterkselCityMuziekvereniging ‘De Heerlijkheid’ Sterksel heeft de aftrap gegeven voor het jubileumjaar 2015 waarin de muziekvereniging 70 Jaar fanfare, 60 jaar slagwerk en 20 jaar jeugdfanfare viert. Onder het motto @Sterk-selCity zullen zij de in totaal 150 jubileumjaren niet zomaar aan zich voorbij laten gaan. Zo organiseert de Muziekvereniging twee jeugdmuziekdagen op 15 en 22 maart 2015, waarbij de jeugdige muzikanten in het zonnetje worden gezet. Op zaterdag 11 juli en zondag 12 juli zal een groots evenement gevierd worden onder de naam @SterkselCity. Een band uit de regio zal op zaterdagavond een spet-terend optreden verzorgen. Op zondag 12 juli zal Sterksel gaan BRUISEN!! Het hele dorp komt tot leven. Overal waar je kijkt zal iets te be-leven zijn,waarbij je kunt denken aan een grote Parade van gildes/fanfares/harmonieën, een solexrace, braderie, kinderplein, etc, etc. Het jaar wordt afgesloten met een Jubileumconcert op zaterdag 14 november Vele vrijwilligers zijn al gestart met de voorbereidingen en komende maanden zal met veel inzet, passie en enthousiasme gezorgd worden dat 2015 voor Sterksel een onvergetelijk jaar gaat worden. Wil je op de hoogte blijven kijk dan regelmatig op www.SterkselCity.nl of volg de ontwikkelingen op Twit-ter @SterkselCity en facebook/SterkselCity.

Boeren minder vaak single

Vijftiende seizoen programmaBoer zoekt (geen) vrouwOp de dag dat televisiekaskraker ‘Boer Zoekt Vrouw’ weer van start ging,kwam het CBS met cijfers over de Nederlandse boeren. Die blijken veel minder vaak dan de ‘doorsnee werkzame Nederlander’ alleenstaand te zijn. In 2013 had 15 procent van de Nederlandse boeren geen partner, terwijl dat bij de overige werk-zame personen meer dan 25 procent was. Van de boeren tussen de 20-65 jaar is 15% alleenstaand, voor de boerinnen staat dit getal op 9%. Bij de overige werkzame personen is het overeenkomstige cijfer 27% van de mannen en 25% van de vrouwen. Dit verschil doet zich voor in alle leeftijdsgroepen. ‘In de groep van 20 tot 35 jaar woont 35 procent van de boeren niet samen met een partner, tegenover 42 procent van de overige werkzame personen. Bij de groep vanaf 35 jaar woont 14 procent van de boeren niet samen tegenover 20 procent van de overige werkzame personen. In Lelystad, Rijssen-Holten en Maasdonk is minder dan 7% van de boeren vrijgezel. Kleinere boeren hebben minder vaak een partner. De grootste boeren wonen het vaakst samen met een partner, en hier maakt de leeftijdsgroep wel verschil uit. ‘Bij de jongeren met een klein bedrijf is 42 procent vrijgezel, tegenover 31 procent van de jongeren met een zeer groot bedrijf. Bij de oudere boeren is 19 procent met een klein bedrijf vrijgezel tegenover 8 procent bij de grote bedrijven.

Jan van Laarhoven van het Noordbrabants Museum heeft een alleraardigst boekje samengesteld met als thema het Brabants als taal voor de 21e eeuw. In het boekje “Dadde bedaankt zet, dè witte” staan mooie voorbeelden die het verschil tussen de landelijke breedvoerigheid en Brabantse efficiëntie illustreren. Lees en geniet!!

Hij het ‘r gin weet af.Ik geloof niet dat hij in deze materie beschouwd moet wor-den als een bij uitstek deskundige.

Dè’s oe geraoje.Wij adviseren u daarmee terdege rekening te houden.

’t Zit lilluk in de frut.De gecompliceerdheid van dit probleem maakt dat wij het overzicht over de materie beginnen te verliezen.

Hij’s zo gek as’ne jui.Ik vraag me af of deze mijnheer wel helemaal goed bij zijn verstand is.

Jenst ‘m op zunne kop.Ik stel voor dat wij deze mijnheer eens terdege zeggen waar het op staat.

‘k Speul nie mir mee.In de gegeven situatie overweeg ik ernstig om surseance van betaling aan te vragen.

Naaijt ‘m meej al ou genukU moet nu eens ophouden met zo vanuit de hoogte op al onze inspanningen neer te zien.

Gère!Met alle plezier!

’t Kumt eranU kunt spoedig een nader bericht van ons verwachten.

‘k Zuuk ’t nie mir.Ik voel er niets voor om nog langer aan de uitvoering van dit project te werken.

De meeste Rielenaren zijn trots op hun dorp en dat willen ze weten ook. Toen hun kern in 1997 bruusk bij Goirle werd gevoegd vormden ze spon-taan één front. Bij de eerste raadsverkiezingen kwamen ze massaal stemmen en werd hun dorpspartij met vijf zetels de grootste in de raad van Goirle. Dat leverde meteen twee in-vloedrijke wethoudersposten op; dat terwijl het aantal Rielse inwoners nog geen 10% van de gehele gemeentelijke populatie bedraagt. Nee, de Rielenaren (2100 in getal) laten zich niet zomaar onder sneeuwen.

Bels lijntjeOver dit zelfbewuste dorpje is zopas een uiterst aantrekkelijk boekje verschenen. “Groeten uit Riel” heet het en het is op de plaatselijke markt gebracht door de actieve boekhandelaar Buite-laar in Goirle. Het is samengesteld door twee kenners bij uitstek van de dorps-geschiedenis: Ton van Gool en Jan van Eijck. Zij hebben ervoor gekozen om de meeste an-sichtkaarten die de afgelopen eeuw van Riel zijn gemaakt op

te nemen en daarnaast een foto met toelichting te plaatsen van de situatie zoals die nu is. Dat levert indringend en oogstrelend vergelijkingsmateriaal op. Bij voorbeeld de foto van het stati-on van Riel aan het illustere Bels lijntje naast een opname van het huidige toeristische fietspad met de zelfde naam. De fraaiste an-sichten zijn ongetwijfeld die van de karakteristieke Rielse kruis-kerk van de Heilige Antonius Abt. In het dorp zelf ziet de kerk er al heel aantrekkelijk uit maar ook in het landschap wijd en zijd rondom is het voor de wan-delaars een lichtend richtpunt. Overigens is het kerkje niet uniek. Een iets kleiner uitgevoer-de kopie, ook van de architect Petrus Jan van Genk, staat in de kern Hengstdijk vlak bij Hulst in Zeeuws Vlaanderen. De auteurs zijn er samen op de fiets naar toe geweest.

Einde postkaart in zicht?Interessant in de inleiding is de beknopte geschiedenis van het Nederlandse postwezen. In 1850 wordt de postwet van kracht: de afzender moet voort-aan van te voren porto betalen

voor zijn stukken. In 1852 ko-men de postzegels, gevolgd in 1871 door de briefkaart. 1892 luidt het begin van de latere ansichtkaart in. In Riel komen in 1902 de eerste ansichtkaarten. Janus de Roy van café Kerk-zicht is de uitgever. Tot 1996 zijn er ansichtkaarten van Riel verkocht. Daarna zijn er geen kaarten van Riel meer gemaakt. En het heeft er alle schijn van dat dit ook nooit meer zal ge-beuren. TNT Post meldde onlangs dat de verzending van poststukken per jaar met 10 tot 15% afneemt. Sms’en en whatsappen lijken definitief de overhand te heb-ben gekregen! Het einde van de ansichtkaart lijkt in zicht.Het boekje is een groot succes. 400 Exemplaren zijn er gedrukt en daarvan zijn er al 350 ver-kocht. Wie er nog voor naar de boekhandel gaat kan nog ver-rassende ontdekkingen doen. Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren alle kaarten al gauw op en konden er geen nieuwe gemaakt worden. Zo kwamen er fantasiekaarten met voor-gedrukte plaats-stempel in de handel.

Riel in ansichtkaarten van vroeger naar nu


Het is de eerste historisch gedocumenteerde verwijzing naar zelfhulp, een fenomeen dat nog steeds uitermate actueel is. Heeft de huisarts u nooit verteld dat hij of zij nu eens geen pillen geeft voor uw kwaaltje omdat ‘de beste genezer de zelfgenezer is’? Vooral in deze tijd, nu er een heleboel me-dische kennis via het wereldwijde web voor het grijpen ligt, is dit al lang geen utopische uitspraak meer. En krijgen we van onze medemens niet spontaan allerlei adviezen en middeltjes aangeboden om persoonlijk ongemak de baas te worden? Ik denk alleen maar aan mijn vrouwelijke imker bij wie ik vandaag nog honing haalde. “Met een lepel honing, houdt U de dokter uit uw woning” heeft ze bijna uitdagend en in grote letters op de muur van de vroegere stallen geverfd. Ook dat was vroeger zo gewoon dat het niet eens gezegd hoefde te worden maar nu is het een tekst waarbij de rigide bezuinigende staatssecretaris Van Rijn van Volksgezondheid (en gezondheids-bevordering!) ongetwijfeld staat te water-tanden! Zelf verantwoordelijkheid nemen voor je welzijn, je ervaringen delen met anderen, niet onverschillig staan tegenover mensen met een gelijksoortig probleem. Dat zijn in feite normale basiswaarden in een be-schaafde samenleving. Maar toch lijken die waarden in het maatschappelijk verkeer wat te zijn ondergesneeuwd. Experts hebben zich die waarden toegeëigend en ondertus-sen lijken wij zoetjesaan vergeten te zijn dat de mens meer is dan een herstelbaar orga-nisme alleen. Het zijn enkele maatschappelijke trends die het Platform Gezond en Welzijn Goirle (PGWG) ertoe gebracht hebben om de viering van zijn 20-jarig bestaan – afgelo-pen 31 oktober – in klooster Nieuwkerk op te luisteren met een mini – symposium over zelfhulp (groepen). Voor het Goirlese Platform ligt dit onderwerp dicht bij huis. Immers, zijn gloedvol opererende voorzitter Dr. Pieter van Harberden – die en passant ook de nieuwe website van zijn stichting lanceerde onder het motto ‘platform en aanjager van burgerinitiatieven’ - is in 1986 in Tilburg gepromoveerd op een onderzoek naar de oudste vorm van zelfhulp van de Anonieme Alcoholisten (AA). In zijn voor-woord op het nieuwe boek van Movisie

over zelfhulp schrijft Van Harberden dat er sinds de 80-er jaren “heel wat beweging” valt waar te nemen op dit gebied maar nog steeds “geen doorbraak. Zelfhulpgroepen

nemen in het professionele land van ‘welzijn en geluk’ een betrekkelijk marginale positie in. Er is weinig aandacht voor vanuit de re-guliere hulpverlening.” Vreemd toch dat een fenomeen als zelfhulp nog steeds geen algemene erkenning heeft gekregen in een samenleving die steeds meer op zelfzorg afkoerst!

LoslatenIemand die deze verbazing deelt is Hans Flaman, een zelfhulp - ervaringsdeskundige bij uitstek. 35 Jaar geleden was hij hopeloos verslaafd aan alcohol en nadat hij van alles gepro-beerd had om van de drank af te komen was de AA zijn laatste redmiddel, vertelde hij zijn geboeide gehoor. Loslaten en over-gave zijn de kernbegrippen van het zelfhe-lende proces dat toen met horten en stoten op gang is gekomen: “Hier sta ik, ik heb alles geprobeerd, ik kan het niet meer al-leen”. Het leven zoals het tot dan toe geleid is, moest – hoe moeilijk dat ook was – in de prullenbak. Daaraan gekoppeld is een volledige overga-ve aan het twaalf stappen – programma van

de zelfhulpgroep, een standaardprocedure die sinds 1935 in 170 landen haar waarde heeft bewezen. Het is de ultieme redding-boei. Het komt neer op het aanvaarden van je probleem, van hulp en vooral eerlijk zijn naar jezelf en hierover durven praten. Daarna moet je bereid zijn om het compleet anders te doen en een nieuw leven zonder alcohol op te bouwen.

EenzaamheidBij iedere verslaving (drugs, alcohol, gokken enz.) is er sprake van grote eenzaamheid. “Maar juist zelfhulpgroepen geven je een nieuwe sociale omgeving. Je hoort weer ergens bij. Leden van zelfhulpgroepen zijn altijd dag en nacht telefonisch bereikbaar. Je maakt nieuwe vrienden en je kunt altijd verschillende groepen bezoeken. De AA Eindhoven heeft bijvoorbeeld ook in het weekend groepen. Want het weekeinde is voor veel mensen een moeilijke periode.” In combinatie met professionele verslavings-zorg lijkt deze aanpak het meest succesvol. Echter, over die professionaliteit is Flaman niet onverdeeld enthousiast: “Mijn huisarts kijkt langer naar zijn beeld-scherm dan naar mij en na een paar minuten sta ik weer buiten. Specialisten gebruiken steeds meer geavanceerde, on-persoonlijke apparatuur. Ziekenhuizen zijn steeds meer onpersoonlijke fabrieken met veel en vaak goede aandacht voor de zieke en steeds minder voor de mens. In de gees-telijke gezondheidszorg is er steeds minder tijd. Het aantal behandelingen wordt geli-miteerd en therapeuten moeten op de klok werken.”Zelfhulpgroepen openen niet in een keer de poort tot het walhalla. “Natuurlijk zijn er soms ook problemen maar die zijn vaak binnen twee of drie weken opgelost. Als een groep niet functioneert, verdwijnt die omdat er geen financieel – economische belangen zijn om hem in stand te houden. Mensen gaan ook niet naar een groep die niet geeft wat ze er zoeken. Maar in grote lijnen is de balans positief. Daarom durf ik vol overtuiging te stellen dat zelfhulp niet geneest maar dat je er wel beter van wordt!”

Door Dick van Niekerk

Genezen met en door lotgenoten

De stille kracht van zelfhulpgroepen

De anonieme alcoholisten – groep Neder-land werd in 1948 opgericht. Wekelijks zijn er landelijk ongeveer 260 groepsbijeenkomsten voor de ruim 4.000 leden. Uit onderzoek blijkt dat 40% van de mensen tijdens het eerste jaar uitvalt. Nederland telt 477 duizend mensen met een alcoholverslaving, meldt de instelling voor verslavingszorg, Jellinek. De stichting Jellinek heeft in Nederland een therapie die steunt op het twaalf – stappenplan van AA.

Zelfhulp noemen we het nu, maar vroeger was het heel gewoon en was het ook niet nodig om er een naam

aan te geven! Al in 450 voor Christus constateert de legendarische Griekse chroniqueur Herodotus tijdens

zijn bezoek aan Babylon dat mensen met hun zieken niet meteen naar een arts gaan maar ze eerst naar de

markt brengen om ervaringen uit te wisselen met lotgenoten.

Zelfhulp geneest niet maar je wordt er wel

beter van

Zelfredzaamheid Zelfzorg en zelfredzaamheid zijn speer-

punten binnen de zogenaamde “parti-

cipatiesamenleving”. Je zou verwach-

ten dat overheid, gezondheidszorg

en zorgverzekeraars daarom vierkant

achter alle zelfhulpgroepen gaan staan.

Maar dat lijkt nog maar mondjesmaat

het geval. In Eindhoven is een goede

“match” gevonden tussen gemeente

en zelfhulpgroepen, stelt Joke de Haas

van het Zelfhulp Netwerk. “Daar heb-

ben de zelfhulpgroepen de beschik-

king over een apart gebouw en zijn er

alleen al in de sfeer van de geestelijke

gezondheidszorg veertien groepen

actief. Op het gebied van verslavingen

acht: hard drugs, soft drugs, cocaïne en

dergelijke. Het gebouw daar is iedere

dag vol geroosterd met groepen, ook

op zaterdag en zondag. We zijn nu

bezig om zo’n huis in Deurne van de

grond te krijgen.” Voor kleine kernen

ziet Joke de Haas absoluut moge-

lijkheden. “Een zelfhulpgroep voor

anonieme alcoholisten ligt in een kleine

kern natuurlijk wat gevoelig. Maar

ik zelf heb veel baat gehad bij een

fobieëngroep en die zou in een kleine

gemeenschap heel goed kunnen. Ook

een rouwverwerkingsgroep is een reële

optie.” Onhandigheid en verlegenheid

houden mensen vaak tegen om initia-

tief te nemen tot het opzetten van een

zelfhulpgroep. “Vaak weten mensen

niet hoe ze met een zelfhulpgroep in

contact moeten komen of hoe ze het

geheel moeten opzetten,” signaleert

Joke de Haas. “Dat zijn ook lastige

zaken waarmee je heel prudent moet

omgaan en waarvoor ook een zekere

praktische expertise nodig is. In Tilburg

bijvoorbeeld zijn alle pogingen om

de zelfhulpgroepen centraal onder te

brengen tot nu toe steeds gestrand. En

dit ondanks de medewerking van de

gemeente, die een ruimte beschikbaar

stelde en een startbedrag van 5000

euro. Mensen kunnen het beste met

mij bellen zodat zij hun voordeel kun-

nen doen met onze kennis van zaken

en met onze ervaringen:

Mobiel: 06 20041606.”

Zie ook: www.pgwg.nl.

Het boek “Gesteund door Zelfhulp” is

gratis op te halen op de website van

Movisie: www.movisie.nl .

De gedrukte tekst is voor 15.- euro te

bestellen via [email protected] of

T (030) 789 20 00

21 Kleine Kernen Krant nr:2-2013

Deze pap-tekst uit d’n Gôolse Diksjenèèr van de Goirlese amateur – dialectoloog Sjef Hoogendoorn is opgenomen in deel 2 van de recent verschenen twee boekjes met columns van de Gôolse School. De toelichting hieronder is kenmerkend voor de nauwgezetheid en de perfectionisti-sche werkwijze van de auteur. “Lammetjespap: pap gemaakt van rijstebloem of Molenaars Kindermeel; Ligapap: pap van kapot gekookte koe-ken van het merk Liga; blöster: afgeleid van het Middelnederlandse ‘bluts’. Bluts, blutse: stoot, slag. Door blutsen ontstaan: deuk of holle oneffenheid. Kan ik misse as kouw pap (uitdrukking): variant op: kan ik missen als kiespijn. Luijwèève pap: in melk kapot gekookte beschuiten. Smurrie: vuile weke substan-tie. Etymologie niet helemaal duidelijk. Het omvangrijke pap-assortiment bij ons thuis bestond uit: möllekepap, rèèstepap,

havermoeutsepap, bierpap, boekentpap (boekweitpap), gortepap, griesmeelpap, Ligapap, bambix, lammetjespap, majzee-napap, karnemèlksepap, beschèutepap, puddingpap en pap waorvan ge nie wiest wè ’t was!”De vier jaar geleden uitgekomen “Gôolse Diksjenèèr” is in Midden - Brabant met veel respect ontvangen. Uit dit naslag-werk blijkt niet alleen de enorme exper-tise van de Goirlese amateur – dialecto-loog maar ook zijn ongebreidelde inzet (interviewen, luisteren, vragen en noteren) van meer dan dertig jaar om het Gôols op de kaart te krijgen. De waardering beperkt zich niet tot het eigen dorp. Bij de honderden Goirlese emigranten – waar ook ter wereld – heeft het boek duidelijk nostalgische gevoelens opgeroepen. Veel van hen hebben het boek gekocht. Zij spreken allemaal nog het ingeblikte dialect

van vroeger en dan geeft het lezen van dit boek blijkbaar een soort van thuisgevoel. Hoogendoorn is nu nog eens met een tweedelig supplement van ieder 50 columns gekomen die zeer waardevol zijn voor het taalkundige en culturele erfgoed van Goirle en Riel. Het aardige daarvan is dat een stel beeldende woorden hieruit (bij voorbeeld luijwèèvepap) zijn opgenomen in het tweede leesplankje van de Stichting Gôolse Taol, waarvan Hoogedoorn jarenlang de motor is geweest.

OnderscheidingOp 22 januari 2015 is Sjef Hoogendoorn uitgebreid gehuldigd voor het monni-kenwerk dat hij decennia lang avond aan avond in dienst van de Goirlese gemeen-schap verricht heeft. Sjef Hoogendoorn heeft het nooit nodig gevonden om zijn werk door de gemeente financieel te

laten ondersteunen. Voor burgemeester Machteld Rijsdorp en vele anderen was dit een reden te meer om hem uitgebreid in het zonnetje te zetten. Sjef Hoogen-doorn kreeg de versierselen opgespeld die horen bij het lidmaatschap van de Orde van Oranje Nassau.

B R A B A N T S B O N TSjef Hoogendoorn uit Goirle

Een leven lang op de bres voor het GoolsDoor Dick van Niekerk

Ik zèè grôot gewòrre meej liegapap èn lammetjespap van ’n èèzere geëmajêerd bördeke van Môolenaers Kèndermèèl waor ’n grôote zwarte blöster op zaat. ’t Was al pap wè vruuger de klòk sloeg, èn waor ik echt m’nen bèuk vôl van hà was de luijwèève pap op vrèdag om de gaotjes te vullen, zin’zer bijj! Die kôn ik misse as koouw pap. En wè dèènkte van griesmèèlpap, dieje smurrie noemde wij behangselplèk. Soms zaate d’r krènte in dan was ’t nèt behangselplèk meej dooj vliege!


Wonen in een dorp hot or not?Jongeren laten van zich horen!

Jongeren trekken weg uit Brabantse dorpenDe vergrijzing en het wegtrekken van jongeren uit kleine dorpen heb-ben grote gevolgen voor de bevol-kingssamenstelling en daarmee voor de leefbaarheid in die dorpen. Zeker als de jongeren ook in een latere le-vensfase -bijvoorbeeld als zij kinde-ren krijgen- niet meer terugkeren naar het dorp. Om inzicht te krijgen in wat jongeren in de kleine kernen in Noord-Brabant beweegt, heeft de ver-eniging kleine kernen noord-brabant (vkknb) het PON gevraagd een on-derzoek te doen naar de blijf- en ver-huismotieven van jongeren in kleine kernen. De provincie Noord-Brabant heeft dit onderzoek gefaciliteerd.

Het onderzoek Eind 2014 zijn de onderzoekers en 55 Brabantse jongeren met elkaar in gesprek gegaan in de research com-munity ‘Licht op Jong!’.

De communityleden zijn tussen de 18 en 35 jaar oud en wonen in een kleine kern (maximaal 5.000 inwo-ners) in Brabant of zijn er opgegroeid. Door de Licht op Jong! community is er meer inzicht in wat jongeren in de kleine kernen beweegt. Het on-derzoek was verkennend van aard en probeerde niet de omvang van het vertrek uit kleine dorpen in beeld te brengen, maar juist de onder-liggende beweegredenen van jonge-ren boven tafel te krijgen. Het meren-deel van de communityleden heeft een sterke binding met het dorp. Daarom geven de resultaten van de Licht op Jong! community voornamelijk weer waarom jongeren in een kleine kern (willen) wonen en wat zij aangeven nodig te hebben. Op basis van het onderzoek zijn geen uitspraken mo-gelijk over jongeren in het algemeen.

Het PON, een onafhankelijk onderzoeks- en adviesbureau voor sociaal-culturele vraag-stukken, heeft ruim 65 jaar ervaring met en kennis van de Brabantse samenleving. Het PON verzamelt, analyseert en verspreidt kennis op thema’s als leefbaarheid, zorg en burgerparticipatie en vertaalt deze kennis naar relevante en bruikbare informatie voor beleid en bestuur van overhe-den en andere instellingen. Kijk voor meer informatie op www.hetpon.nl.

Rijke opbrengst aan resultatenNa een gezamenlijke (online) kick off zijn gedurende ruim twee we-ken verschillende topics met jonge-ren besproken en hebben we vijf korte polls geplaatst. De jongeren spraken openhartig met elkaar en met de onderzoekers, wat zeer rij-ke onderzoeksresultaten opleverde.

Groen, rust en ruimte zijn belangrijkGroen, rust en ruimte worden vaak als belangrijk punt in de (ideale) woonomgeving genoemd. Ook het ons kent ons gevoel vinden de jon-geren belangrijk en prettig. Dat leidt tot verbondenheid, wat zorgt voor

een veilig gevoel in het dorp. Familie en vrienden in de buurt vinden com-munityleden eveneens belangrijk. Zo zijn er altijd mensen in de buurt waar je op kunt terugvallen, leuke din-gen mee kunt ondernemen en het is fijn als je er voor familie en vrienden kunt zijn als zij hulp nodig hebben.

Vrouw, 31 jaar, woonachtig in dorp:“Rust is voor mij ook belangrijk (va-kantiegevoel als je thuis komt). Je merkt pas hoeveel geluid er in de stad is als je weer in een dorp gaat wo-nen. Je hoort vaak niets behalve vo-geltjes en de wind door de bomen.”

Jongeren missen en vertrekken door gebrek aan betaalbare starters- of huurwoningen Communityleden (met name tussen de 25 en 30 jaar) missen vooral betaal-bare (starters)woningen of huurwo-ningen in hun dorp en geven aan hier-door vaak genoodzaakt te zijn om te verhuizen, terwijl zij eigenlijk liever in het dorp hadden willen blijven wonen. Het is de belangrijkste reden waarom jongeren uit het dorp (zouden) ver-trekken. Communityleden tussen de 18 en 24 jaar vinden het openbaar vervoer een heikel punt: er is vaak wel openbaar vervoer, maar het kost zoveel tijd om in de stad te komen

Research communityEen research community is een afgesloten online platform waar een gese-lecteerde groep mensen op een intensieve en interactieve manier met elkaar in gesprek gaat. Via verschillende technieken (zoals polls, opdrachten of discussieplatform) geven communityleden in een korte en intensieve peri-ode informatie over (in dit geval) het wonen in een kleine kern.

Foto: Merlin Daleman


dat ze daardoor wel genoodzaakt zijn om op kamers te gaan wonen.

Vrouw, 29 jaar, samenwonend in een dorp: “Er staat op zich genoeg te koop, maar aan die woningen moet je ook vaak nog heel veel doen. En dan wordt een betaalbare woning in-eens een behoorlijk dure woning”.

Vrouw, 23 jaar, woonachtig bij ou-ders in een dorp: “We zijn nu allemaal op een moment in ons leven aangeko-men dat we op onszelf zouden willen wonen. Bij gebrek aan starterswonin-gen in ons dorp ga je toch naar andere plaatsen kijken. Zonde, want het liefst zou ik hier heel mijn leven blijven.”

Het eigen dorp is het leuksteDe communityleden hebben het ge-voel dat er dorpen zijn waar je als buitenstaander minder makkelijk wordt opgenomen in de gemeen-schap dan in andere dorpen, maar zijn ook van mening dat elk dorp waarschijnlijk met name aantrekke-lijk wordt gevonden door de men-sen die er vandaan komen en minder aantrekkelijk lijkt voor mensen van ‘buiten’. Ook geven de jongeren aan dat je als nieuwe inwoner ook vooral zelf moet investeren in contacten! Een dorp waar de deelnemers niet zouden willen wonen is een dorp dat dreigt dood te bloeden; een dorp waar nauwelijks meer jeugd woont, de voorzieningen en het verenigings-leven in hun voortbestaan worden bedreigd en waar de woningen en buurt een verpauperde indruk maken.

Vrouw, 23 jaar, woonachtig bij ou-ders in een dorp: “Er zijn dorpen waar je als buitenstaander minder makkelijk wordt opgenomen in de gemeenschap dan andere dorpen. Mensen zijn daar zo hecht, dat nieuwe mensen nauwe-lijks worden opgenomen (dat heb ik natuurlijk wel van horen zeggen, dus dat is ook niet helemaal eerlijk). Mis-schien kan ik het beter zo omschrijven dat ik bij sommige dorpen een beter gevoel heb dan bij andere dorpen.”

Veel jongeren willen ook later in hun dorp (blijven) wonenVan de communityleden die nu in een kleine kern wonen (of tijdelijk op ka-mers wonen) zeggen de meesten te denken/hopen op hun 40-ste verjaar-dag weer of nog steeds in hun geboor-tedorp te wonen. Het vinden van een passende woning is hierbij wel een belangrijke voorwaarde. Zij hopen dat er dan nog voorzieningen zijn in het dorp, waarbij vooral de basisschool belangrijk gevonden wordt. Een aan-tal communityleden denkt in de toe-komst te verhuizen naar een iets gro-ter dorp, met wat meer voorzieningen. Van de communityleden die momen-teel niet meer in een klein dorp wonen zegt de helft terug naar het geboorte-dorp te willen verhuizen. De andere helft denkt ‘waarschijnlijk’ in een mid-delgrote stad te wonen als zij 40 jaar zijn. Slechte vervoersmogelijkheden in een dorp wordt genoemd als reden om niet meer in een dorp te gaan wonen.

Vrouw, 23 jaar, woonachtig bij ou-ders in een dorp: “Er zijn dorpen waar je als buitenstaander minder makkelijk

wordt opgenomen in de gemeenschap dan andere dorpen. Mensen zijn daar zo hecht, dat nieuwe mensen nauwe-lijks worden opgenomen (dat heb ik natuurlijk wel van horen zeggen, dus dat is ook niet helemaal eerlijk). Mis-schien kan ik het beter zo omschrijven dat ik bij sommige dorpen een beter gevoel heb dan bij andere dorpen.”

Basisschool is onmisbaar in een klein dorpHet merendeel van de communityle-den vindt dat er een basisschool in een dorp hoort te zijn. Een basisschool in het dorp draagt bij aan de leefbaar-heid: het zorgt niet alleen voor contact tussen kinderen uit het dorp, maar het verbindt ook de ouders met elkaar. Hierdoor neemt de sociale cohesie in het dorp toe. Communityleden vinden wel dat de kwaliteit van het basison-derwijs gewaarborgd moet worden. Combinatieklassen zijn in principe geen probleem, zolang er juiste bege-leiding is en goed rekening gehouden wordt met verschillende leerniveaus.

Vrouw, 25, jaar samenwonend zonder kinderen: “Een basisschool is een abso-lute must voor een dorp. Als deze weg is dan is alle toekomst voor het dorp weg.”

Werk niet altijd reden om te verhuizenOngeveer de helft van de communi-tyleden is van mening dat werk (van zichzelf en/of partner) een reden zou kunnen zijn om te gaan verhuizen op het moment dat de reistijd lan-ger is dan één tot anderhalf uur. Dit geldt alleen bij een vaste baan. Som-mige communityleden geven aan dat zij dan opnieuw voor een dorp in de buurt van het werk zouden kiezen. De andere helft van de com-munityleden geeft aan dat een fijne woonomgeving voor hen het be-langrijkst is en dat zij eerder op zoek gaan naar een baan dichter bij huis dan dat zij overwegen te verhuizen.

Man, 20 jaar, woonachtig bij ou-ders in een dorp: “Op dit moment ben ik ongeveer een uur onderweg naar mijn werk en dit is voor mij geen pro-bleem. Ik vind het belangrijker om in een fijne vertrouwde omgeving te wo-nen in plaats van dicht bij het werk.”

De oplossing om jongeren in kleine kernen te houden?Jongeren droegen zelf oplossingen tegen de leegloop aan. De meest ge-noemde oplossing om jongeren te behouden in de kleine kern is het aanbod van starterswoningen. Daar-naast zijn communityleden van me-ning dat het verbeteren van het openbaar vervoer een oplossing zou zijn. Zij zien graag dat beleidsma-kers met jongeren zelf in gesprek gaan om tot oplossingen te komen en geven aan hier voor open te staan.

De wensen en behoeften van de jon-geren zijn voor ieder persoon specifiek en dus uniek voor ieder dorp. Welke maatregelen nodig zijn om een dorp leefbaar te maken/houden voor jonge-ren, kunnen jongeren uit het betreffen-de dorp dus het beste zelf aangeven.

Provincie start pilot in vier dorpenNaar aanleiding van de uitkomsten gaat de provincie (in nauwe samen-werking met VKK en het PON) een pilot starten in vier dorpen, die nog geselecteerd moeten worden. In deze pilot brengen jongeren met el-kaar en in samenwerking met de ge-meente en andere organisaties in het dorp de wensen en behoeften van jongeren in beeld. Samen zoeken zij naar oplossingen om de leefbaar-heid te behouden en te verbeteren.

De volledige publicatie van Licht op Jong! kunt u gratis downloaden op www.hetpon.nl/lichtopjong of scan onderstaande qr code om di-rect naar de website te gaan.

Foto: Merlin Daleman

De jongeren van de Licht op Jong! communityDe communityleden wonen verspreid over Brabant. Twee derde is vrouw, een derde man. Ongeveer een derde woont nog bij de ouders thuis en bijna de helft is getrouwd of samenwonend, waarvan een aantal kinderen heeft. Een op de vijf deelnemers is student of scholier. Het merendeel is werkzaam in loondienst. Bijna driekwart heeft een hoge of we-tenschappelijke opleiding afgerond of volgt deze nu.

Voor meer informatie stuur een mail naar: [email protected]

Door: Jolanda Luijten en Mariëlle Tuinder

Sinds wanneer is de dorpsraad ac-tief? De stichting is opgericht in september 2003.

Wat voor een rechtsvorm heeft het belangenorgaan? Stichting Dorpsraad Boskant.

Hoeveel inwoners vertegenwoordi-gen jullie? Ongeveer 1500.

Krijgen jullie een financiële onder-steuning?

Van de gemeente jaarlijks ± Euro 2300,-.

Hoe communiceren jullie met de be-volking van Boskant? Via website (www.dorpsraadboskant.nl), blad Dorpsgemak in Boskant, De Mooi-Rooi Krant.

Vindt er overleg plaats met andere leefbaarheidsgroepen? Ja, onder andere met de KBO Boskant en de overige dorps/wijkraden in Sint-Oedenrode.

Zijn jullie lid van de Vereniging Klei-ne Kernen Noord-Brabant? Ja.

Wat vinden jullie de belangrijkste taak van deze vereniging?

Opkomen voor de belangen van de kleine kernen.

Hoe gaat het overleg met de ge-meente? Prima.

Is de zorg in uw dorp goed geregeld? Gedeeltelijk via KBO Boskant.

Voorziet u problemen door de wijzi-gingen op het gebied van de zorg? Ja.

Hoe kijkt de lokale politiek tegen het belangenorgaan aan? In het begin afzijdig, begint beter te wor-den.

Hebben jullie ook overleg met ande-

re instanties?Ja, onder andere met Welzijn de Meierij.

Wat is jullie grootste succes tot nu toe? Realisering van SonnemansDriehoek, Renovatie schoolplein en de start van Herinrichting Ritaplein en omgeving.

Wat is de grootste tegenvaller tot nu toe? De bureaucratie.

Wat is op dit moment het grootste knelpunt in Boskant? Afhankelijkheid van gemeente.

Hoe denken jullie dit probleem op te lossen? Blijven zoeken naar oplossingen.

17 vragen aan de Dorpsraad Boskant

De Kleine Kernen Krant

Redactie-adres:St. Josephstraat 185089 NK HaghorstTelefoon 06 - 28 939 895

Mail:[email protected]

Aan dit nummer van de krant werkten mee: Nadine van den Berg, Corrie

Bekkers,Henk Bouwmans, Patricia Brunklaus, CBS, Merlin Daleman, Free Davids, Anneke Jacobs, Mariette Frijters-Klijnen, Ineke Griens, Cees Jansen, KBO-Brabant, Bert Kuijer, Dick van Niekerk, Noordbrabants Museum, Provincie Noord-Brabant, Eefje Rolsma, Provinciale Politieke Partijen, Frans Slangen, Sterksel City, Mariëlle Tuinder, VKKNB, Bertrand Verhelst, Ingeborg Verschuuren, Karen Wijnen.

Foto’s en illustraties:Atlas voor Gemeenten, Jan Appels, Beeld Werkt, Erik van der Burgt, Mien Cleeren, Dorpsraad Boskant, Wim Hollemans, Melchert Meijer zu Schlochtem, Provincie Noord-Brabant, Olaf Smit, Shutterstock, Jeroen Verhelst.

Eindredactie: Bertrand Verhelst

Vormgeving: Jeroen Verhelst

Kopij voor de krant?!Heeft u een bijdrage voor het volgende nummer!? Mail kopij of foto's voor 30 april naar het redactie- of emailadres:[email protected]

Abonnementen: Jaarabonnement: 20 euro.

Bel voor een abonnement:Tel: 06 - 50 288 170.

ISSN: 1387-909X

COLOFON

Nieuws ?!

Zoals bekend wil de Kleine Kernen Krant een krant zijn en blijven voor en door de inwoners van kleine ker-nen. Om dat doel te kunnen berei-ken beschikken we over medewer-kers en fotografen door de gehele provincie die voor u op pad zijn. Ui-teraard kunt ook u – als dorpsraad, inwoner van een kern of instantie - leuk of minder leuk nieuws uit uw dorp aanleveren! Schroom daarom niet om berichten, tips, nieuwsbrie-ven en persberichten te sturen naar het volgende adres:

[email protected].

Nieuws melden kan ook via www.kleinekernenkrant.nl. Onze lezers en wij als redactie zijn u bij voorbaat al dankbaar voor de genomen moeite.

Naam:

Adres:

Postcode: Plaats:

E-mail:

Datum:

Ja, ik neem een steunabonnement op de Kleine Kernen Krant, en betaal hiervoor slechts € 20,= per kalenderjaar

Stuur deze bon zonder postzegel naar: De Kleine Kernen Krant Antwoordnummer 15505 - 5089 ZT Haghorst U ontvangt na aanmelding van het steunabonnement een factuur.

Handtekening:

kkk statennummer

Documents