kirim-kongo kanamali ateŞİ

KIRIM-KONGO KANAMALI ATEŞİ

Mayıs 2008

Kırım-Kongo Hemorajik Ateş (KKHA),keneler tarafından bulaştırılan ateş, cilt içi ve diğer alanlarda kanama gibi bulgular ile seyreden hayvan kaynaklı bir enfeksiyondur.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi Nedir?

Virüsün Tarihçesi

• 1944-45 Kırım– Kırım Kanamalı Ateşi

• 1956 Kongo– Kongo Hastalığı

• 1968– İki etkenin biyolojik olarak aynı olduğu

bulunmuş• 1979

– İki coğrafik bölgenin adına uygun olarak

Kırım-Kongo Kanamalı Ateş Virüs(Crimean-CongHemorrhagic Fever Virus; CCHFV)

Dünyada KKKA Endemik Bölgeler

KKKA VAK’ALARININ GÖRÜLDÜĞÜ AYLAR

0

20

40

60

80

100

120

Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim

Aylar

Vak

'a S

ayısı

Kırım-Kongo kanamalı ateşi virüsü

(Crimean-Congo hemorrhagic fever virus, CCHV)• Bunyaviridae familyasından Nairovirus cinsine

bağlı olan insanlarda Kırım-Kongo kanamalı ateşi hastalığı’na sebep olmaktadır.

Bunyavirus’un elektron mikroskobundaki görüntüsü

• İnfekte hayvanların doku ve kanı ile temas

• Kene ısırığı (veya ezilmesi) ile • İnfekte insanlardan • (Genellikle Nozokomiyal)• Laboratuvardano Hava yolu?o İnfekte sütün içilmesi ile?

Bulaş Yolu

KKKA NASIL BULAŞIR?

Henüz ergin olmamış Hylomma soyuna ait keneler, küçük omurgalılardan kan emerken virüsleri alır, gelişme evrelerinde muhafaza eder; ergin kene olduğunda da hayvanlardan ve insanlardan kan emerken bulaştırır.

Virüsün Rezervuarı ve VektörüKenelerKeneler

IxodidaeIxodidae (sert veya barınak kenesi)

ArgasidaeArgasidae (yumuşak veya arazi kenesi)

Hyalomma, Dermacentor, Rhipicephalus cinsleri

?

Larva Nimf Erkek erişkinkene

Dişi erişkinkene

Nimf (deriye yapışmış)

Erkek erişkinHyalomma

Dişi erişkinHyalomma

Dişi erişkinHyalomma kan emmiş

KKKA da Kuluçka Süresi

Kene tarafından ısırılma ile virüsün alınmasını takiben kuluçka süresi genellikle 1-3 gündür; bu süre en fazla 9 gün olabilmektedir. Enfekte kan, ifrazat veya diğer dokulara doğrudan temas sonucu bulaşmalarda bu süre 5-6 gün, en fazla ise 13 gün olabilmektedir.

KKKA’nin Belirtileri

• Ateş• Kırıklık • Baş ağrısı• Halsizlik • Kanama pıhtılaşma mekanizmalarının

bozulması sonucu; – Yüz ve göğüste kırmızı döküntüler– Gözlerde kızarıklık, – Gövde, kol ve bacaklarda morluklar – Burun kanaması, dışkıda ve idrarda kan görülür

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşinden Korunma

Hastalığın bulaşmasında keneler önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenle kene mücadelesi önemlidir fakat oldukça da zordur.

1. İnsanlar kenelerden uzak tutulabilir ise bulaş önlenebilir. Bu nedenle de mümkün olduğu kadar kenelerin bulunduğu alanlardan kaçınmak gerekir.


2. Kenelerin yoğun olabileceği çalı, çırpı ve gür ot bulunan alanlardan uzak durulmalı, bu gibi alanlara çıplak ayak yada kısa giysiler ile gidilmemelidir.

3. Bu alanlara gidenlerin lastik çizme giymeleri, pantolonlarının paçalarını çorap içine almaları,


4. Ayrıca uzaklaştırıcı olarak WHO (Dünya Sağlık Örgütü) tarafında da önerilen DEET, dimetil ftellat, benzil benzoat ve indanol içeren uzaklaştırıcıları açık yerlere ve kıyafetlere uygulanması,

5. Bu kenelerle sıklıkla karşılaşılabilecek ortamda çalışması gerekenlerin kıyafetlerine WHO tarafından önerilen ilaçları uygulaması, önerebilinir.


6. Diğer canlılara ve çevreye zarar vermeden, haşere ilacı (insektisit) ile uygulamanın uygun görüldüğü durumlarda çevre ilaçlanması yapılabilinir.

7. Kenelerin bulunduğu alanlara gidildiği zaman vücut belli aralıklarla kene için taranmalıdır.


8. Vücuda yapışmış keneler uygun bir şekilde kene ezilmeden, ağızdan veya başından tutularak bir cımbız veya pens yardımıyla sağa sola oynatarak alınmalıdır. Isırılan yer alkolle temizlenmelidir. Mümkünse kenenin tanı için alkolde saklanması uygun olur.

KENE KOVUCU İLAÇLAR

• Giysilere, çadır, uyku tulumu, koltuk, kanepe, halı, kilim perde, duvar gibi kenenin uzak tutulması istenen alanlara uygulanır. Uzun süreli koruma sağlar.

• Giysilere giymeden önce uygulanıp kuruduktan sonra giyilir.

Ken-Kov Aeresol (TAMAY)Anti-Kene Sprey (PCI)

• Sivrisinekler için piyasada mevcut olan direkt vücuda sürülen ilaçlar kenelere karşı da kullanılabilir. Kısa süreli koruma sağlar.

OF, KOV, SİN-KOV vb.


Kırsal alanlara gidildiğinde vücudun açıkta kalan kısımlarına repellent olarak bilinen böcek kovucu maddelerin sürülmesi, kenelerin birkaç saat vücuda yaklaşmalarını engellemektedir.


Park ve mesire yerleri gibi dar alanlarda ise çok yoğun kene olması durumunda, çevreye ve halk sağlığına yönelik etkileri iyi bilinen insektisit ilaçların uzmanların kontrolünde yapılması faydalı olabilir.

Kenelerin Habitatlarının Değiştirilmesi

• Herbisidal ilaç kullanımı• Arazi (anız) yakma• Arazinin sürülmesi• Kuru yaprak tabakasının hatta

orman taban örtüsünün kaldırılması

*Ekolojik bozulmaya yol açabilir, ancak zorunlu hallerde denenebilir

KENE ÇIKARILMASI• Keneler virüsü, vücuda yapıştıktan

hemen sonra vermeyip, bunun için belirli bir süre gerektiğinden kenenin en kısa sürede çıkarılması çok önemlidir.

• Keneler kesinlikle ezilmeden ve kenenin ağız kısmı koparılmadan bir cımbız veya pens yardımıyla kenenin vücuda yapıştığı yerden tutularak, sağa sola oynatılarak çıkartılmalıdır.

KENE ÇIKARILMASI

• Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı, kolonya vb.) kesinlikle dökülmemeli ve keneler sigara veya kibrit gibi fiziksel yöntemlerle uzaklaştırılmaya çalışılmamalıdır. Çünkü bu durumda keneler kusmakta ve mikrobu vücuda verebilmektedir.

• Mecbur kalınırsa (deri içinde kenenin başının kalması vb.) kenelerin cerrahi yöntemle çıkarılması gerekmektedir.

İple Kene Çıkarma

Tedavi

• Spesifik tedavisi yoktur• Destek tedavisi (Kan replasmanı,

solunum-dolaşım desteği vb.)• Antiviral ilaç (Ribavirin) kullanılabilir.

• Hafif ve orta derecede klinik seyir gösterenler yaklaşık 9-10 günde iyileşir

• Mortalite oranı ortalama %30 (%8-80)

• İyileşen olgularda sekel görülmez• Ölüm klinik bulguların 2. haftasında

görülür

Prognoz

Ölüm karaciğer, böbrek ve akciğer yetmezlikleri nedeni ile olmaktadır.

TEŞEKKÜR EDERİZ

kirim-kongo kanamali ateŞİ

Documents