Prezentacja na podstawie książki o tym samym tytule, autorstwa Alena D. Bragdona i Davida Gamona

Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003

„Ludzkie mózgi są tak różnorodne, jak ludzkie twarze.” Przyczyny i skutki większości nieprawidłowości występujących w pracy mózgu są subtelne i skomplikowane, co czyni temat [……..] interesującym.

Funkcjonalna odmienność ludzkich mózgów wpływa na prywatne życie wielu rodzin oraz na programy nauczania instytucji oświatowych.

Każdy z nas chce wiedzieć, co czyni go wyjątkowym, nie pragnie jednak, by uznano go za dziwaka. Być może niektóre z nowych informacji przyczynią się do zwiększenia empatii wśród ludzi, którzy

chcą zrozumieć innych i pomagać im [………].

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (Attention-Deficit Hyperactivity Disorder) występuje u 3-5% dzieci w wieku szkolnym.

ADHD = zaburzenia koncentracji uwagi + nadpobudliwość + impulsywnośćZaburzenia koncentracji : trudności w wykonywaniu zadań wymagających (długotrwałego) wysiłku intelektualnego,

trudności w organizowaniu sobie pracy, niezwracanie uwagi na szczegóły – prace szkolne \domowe, brakiem umiejętności uważnego słuchania, ograniczona umiejętność skupienia na zabawie ;

Nadpobudliwość: nadmierne kręcenie się , wstawanie z miejsca, w sytuacjach wymagających spokojnego

siedzenia, bieganie, wspinanie się, gadatliwość; Impulsywność: wyrywanie się do odpowiedzi, zanim padnie pytanie, przerywaniem mówiącemu,

wtrącanie się, nieczekanie na swoją kolej;

brak równowagi neuroprzekaźników Dopamina → nagroda i poszukiwanie nowości oraz motywacja do posługiwania się

swoim ciałem i poruszania się Nadmiar dopaminy w zrozumiały sposób staje się przyczyną nadpobudliwości. niedojrzałość” płatów czołowych „[…] w przedniej, prawej części mózgu mieszczą się obszary odpowiedzialne za

umiejętności zarządzania i uwagi, takie jak: monitorowanie i regulowanie zachowania, kontrolowanie emocji, podejmowanie działań zmierzających do osiągnięcia celów. U dzieci z ADHD występuje brak równowagi między bodźcem odbieranym przez jeszcze niedojrzałe centra prawej półkuli, których zadaniem jest skupianie uwagi, a obszarem przedczołowym, który dokonuje wyboru celów i planuje, jak je osiągnąć.

„ niedojrzałość obszaru leżącego w sąsiedztwie centrów słuchu” obszaru mózgu leżącego w sąsiedztwie centrów słuchu, który zarządza otrzymywanymi

informacjami i przetwarza je w zrozumiałe „obrazy” zaburzenia przedsionkowo- proprioceptywne

Charakteryzuje się :Zaburzeniami w zakresie interakcji społecznych dotyczącymi komunikacji niewerbalnej ( mowy ciała), nawiązywania kontaktów (przyjaźni) adekwatnych

do wieku, braku zainteresowania w dzieleniu się osiągnięciami i przyjemnościami z innymi;Zaburzeniami w zakresie komunikacji dotyczącymi opóźnień w rozwoju języka lub braku rozwoju zdolności językowych, nieumiejętności

podtrzymania rozmowy – powtarzające się słowa\ zwroty braku zabaw opartych na spontanicznym fantazjowaniu;

Wzorcami powtarzających się zachowań, czynności, zainteresowań w tym: zaangażowaniem w jedno zainteresowanie, sztywnym trzymaniem się rytuału, powtarzających

się ruchach ciała, intensywnym zajmowaniem się częściami różnych przedmiotów

Uwarunkowania genetyczne autyzm + zespół kruchego chromosomu X

Nieprawidłowości \ odmienność w budowie i funkcjonowaniu mózgu: - mniejsza aktywność lewej półkuli gorsze ukrwienie lewej półkuli= słabszy rozwój mowy i zdolności analitycznych - normotypowi: zadania oparte na rozumowaniu aktywizują korę mózgową w ściśle określonej części

lewego płata przedczołowego; - osoby z ZA: aktywizacja obszarów mózgu przyległych do w\w rejonów, ale nie w miejscach

związanych z wykonywaniem zadań opartych na rozumowaniu Nieprawidłowości w móżdżku: regulacja motoryki i równowagi ciała

Odmienna budowa układu limbicznego: emocje , pamięć i uczenie się;

Niektórzy teoretycy twierdzą, że osobom autystycznym brakuje umiejętności przetwarzania skomplikowanych informacji na wysokim poziomie i przechowywania danych w sposób całościowy. Dlatego „autystyczni geniusze” przetwarzają informacje na niższych piętrach oun, charakteryzujących się węższą specjalizacją.

(Oliver Sacks, upośledzone bliźnięta jednojajowe, I Q 60, 300-elementowe szereg cyfr)

Czynniki prenatalne i okołoporodowe

CZYLI: trudności w czytaniu i pisaniu u inteligentnych i zmotywowanych dzieci, które nie

mają innych trudności w nauce;

TRUDNOŚCI W NAUCE DOTYCZĄ: opanowania liter alfabetu, odczytywania pojedynczych słów wyrwanych z kontekstu,

słów bez sensu, błędów w pisaniu, odwracania kolejności liter (brak-bark ) , cyfr, mylenia liter podobnych, rozumienia czytanego tekstu, tempa czytania ……

SYMPTOMY PRZEPOWIADAJĄCE: -opóźnienie rozwoju mowy, problemy z poprawną artykulacja w wieku przedszkolnym - trudności z wysłuchiwaniem rymów, podziałem słów na głoski i sylaby w wieku

szkolnym

WYSPA NIEKOMPETENCJI W OCEANIE UMIEJĘTNOŚCI

PROCES CZYTANIA angażuje obszary: lewego płata skroniowego (za uchem), płata potylicznego mieszczącego

centra wzrokowe ( w tylnej części mózgu) oraz rejony i struktury odpowiadające za szybką komunikację między obszarami odpowiadającymi za języki i wzrok;

JEŚLI: jedno z tych połączeń jest uszkodzone, pojawiają się trudności z pełnym wykorzystaniem

zdolności językowych, oraz umiejętnością pisania i czytania;

NAJCZĘŚCIEJ DYSLEKSJĘ TŁUMACZY SIĘ PROBLEMAMI W PRACY LEWEJ PÓŁKULI

- lewa półkula mózgu rozwija się później i wolniej, dlatego jest podatna na niedorozwój w życiu płodowym, narażona na działanie niekorzystnych czynników: nadmiaru testosteronu, ciąży bliźniaczej, używek, itp.)

-uszkodzenie lewej półkuli przed narodzeniem → dominacja prawej półkuli → przeniesienie funkcji kontrolujących motorykę do półkuli prawej →

problemy z przetwarzaniem języka pisanego

ZJAWISKO PAMIĘCI FOTOGRAFICZNEJ WYSTĘPUJE Z RÓŻNYM NASILENIEM. NIEKTÓRE JEGO POZIOMY SĄ TAK WYJĄTKOWE, ŻE NADANO IM OSOBNE NAZWY

PAMIĘĆ EJDETYCZNA (5% dzieci poniżej 10rż): umiejętność utrzymania w umyśle dokładnego wizerunku obrazu widzianego

około minuty wcześniej. Nie jest to zwykła pamięć wzrokowa, a dosłowne widzenie obrazu.

test pamięci ejdetycznej

-lewa półkula mózgu zajmuje się linearnym, analitycznym, sekwencyjnym przetwarzaniem informacji

badania wykazują, że dyslektycy mają problemy z przetwarzaniem informacji słuchowych i wzrokowych, następujących szybko jedne po drugich,

nauka czytania = strategie: analityczna (L) i holistyczna (P)

KOSMOPOLITAŃCZYKOWIANECZKA, KULKOTOCZARKA, RYŻOGRYZATOR

OSTATNIE BADANIA (MRI – STANFORD UNIVERSITY) wskazują na słabą komunikację między wszystkimi, rozrzuconymi w całym

mózgu obszarami przetwarzającymi informacje językowe, wzrokowe, słuchowe;

MÓZG BLOKUJE WIĘKSZOŚĆ INFORMACJI POCHODZĄCYCH Z ZEWNĄTRZ

CREB I anty-CREB Większość codziennych informacji pamiętamy kilka sekund lub minut – pamięć

krótkotrwała.

pamięć krótkotrwała → CREB → białko tworzące połączenia między komórkami mózgu → pamięć długotrwała (wspomnienia)

pamięć krótkotrwała → anty-CREB → ochrona mózgu przed nadmiarem informacji (brak wspomnień)

CREB TRWALSZA NIŻ anty – CREBpowtarzanie = dobry sposób przyswajania informacji

MÓZGI OSÓB Z PAMIĘCIĄ FOTOGRAFICZNĄ CHARAKTERYZUJE

NIEPRAWIDŁOWY METABOLIZM (brak eliminacji nieistotnych danych)

SZERESZEWSKI \ JORGE LUIS BORGES \ EBERSTARK

LEWORĘCZNOŚĆ Częściej występuje wśród mężczyzn niż

wśród kobiet Młodzi ludzie częściej są leworęczni niż

osoby w starszym wieku Leworęczni częściej cierpią na dysleksję i

ADHD, częściej chorują na choroby autoimmunologiczne

Więcej jest leworęcznych wśród mistrzów szachowych, architektów, artystów i matematyków

Leworęczny w szkole Miejsce w ławce Kierunek pisania (ułożenie ręki,

zasłanianie tekstu, zasłanianie wzoru) Sposób trzymania ołówka Organizacja ruchów pisania Wycinanie

PRZYCZYNY Dziedziczenie Uszkodzenie mózgu w okresie życia

płodowego (leworęczność patologiczna)

Wpływ Testosteronu Stresu okołoporodowego

Różnice w budowie i pracy mózgu

Ośrodki językowe po lewej stronie u 68% leworęcznych, u 12% w obu półkulach

Specjalizacja w przedmiotach wykorzystujących umiejętności wzrokowe

Silniejsza reakcja na wiele leków

Przybory dla leworęcznych

SŁUCH ABSOLUTNY- muzyka w genach

Jako cecha wrodzona powinien występować równie często u muzyków jak i u innych osób

Być może wszyscy rodzą się z zadatkami na osiągnięcie słuchu absolutnego

Bazą słuchu absolutnego jest płaszczyzna skroniowa

SEZONOWE ZABURZENIE AFEKTYWNE-albo tylko zimowa chandra

Reakcja mózgu na mniejszą ilość dziennego światła- zwiększona produkcja melatoniny

Mężczyźni odczuwają wahania poziomu melatoniny później (kiedy są pozbawieni żółtego światła żarówek i niebieskiego telewizora)

Lekarstwo- zimowy wzorzec zachowania (długi sen i umiarkowany wzrost wagi)