kecepatan 12 knot dengan rute pelayaran pelabuhan …repository.upnvj.ac.id/845/2/awal.pdf ·...

PERANCANGAN KAPAL OIL TANKER 6200 DWT

KECEPATAN 12 KNOT DENGAN RUTE

PELAYARAN PELABUHAN TANJUNG INTAN

CILACAP - PELABUHAN TENAU KUPANG

SKRIPSI

RIKAS GALEH PRAKOSO

1510313013

UNIVERSITAS PEMBANGUNAN NASIONAL”VETERAN”

JAKARTA

FAKULTAS TEKNIK

PROGRAM STUDI S1 TEKNIK PERKAPALAN

2019

vi

PERANCANGAN KAPAL OIL TANKER 6200 DWT KECEPATAN 12

KNOT DENGAN RUTE PELAYARAN PELABUHAN TANJUNG INTAN

CILACAP - PELABUHAN TENAU KUPANG

RIKAS GALEH PRAKOSO

ABSTRAK

Kapal Oil Tanker adalah kapal yang mengangkut muatan berupa minyak bumi.

Minyak bumi yang diangkut merupakan minyak mentah ataupun minyak yang

telah diolah. Ukuran utama kapal didapatkan dengan menggunakan metode

perbandingan, penulis mengambil dua data sampel yang di dapat dari Biro

Klasifikasi Indonesia dalam langkah mencari ukuran pokok kapal. Di dalam

proposal ini penulis mendesain Kapal Oil Tanker dengan kecepatan 12 knot

dengan rute Pelabuhan Tanjung Intan Cilacap - Pelabuhan Tenau Kupang. Data

kapal dapat dilihat dan berikut adalah ukuran utama kapal yang telah ditentukan

LOA: 98,03 m, Lpp: 91,7 m, B: 16,69 m, H: 8,7 m, T: 6,23 m, Cb: 0,72, Cm:0,98,

Cp: 0,73, Cw: 0,81.

Kata Kunci: Kapal Oil Tanker, pembanding, ukuran utama, muatan.

vii

DESIGN OF 6200 DWT OIL TANKER SHIP SPEED OF 12 KNOTS WITH

THE DELIVERY ROUTE OF TANJUNG INTAN PORT CILACAP -

TENAU PORT KUPANG

RIKAS GALEH PRAKOSO

ABSTRACT

Oil Tanker Ship is a ship carrying cargo in the form of petroleum. The petroleum

transported is crude oil or processed oil. The main size of the ship is obtained by

using the comparison method, the author takes two sample data obtained from the

Indonesian Classification Bureau (BKI) in the step of finding the basic dimention

of the ship. In this proposal the author designed the Oil Tanker Ship with a speed

of 12 knots on the route of Tanjung Intan Port, Cilacap - Tenau Port, Kupang. Ship

data can be seen and the following is the main dimention of the ship that has been

determined LOA: 98.03 m, Lpp: 91.7 m, B: 16.69 m, H: 8.7 m, T: 6.23 m, Cb:

0.72, Cm: 0.98, Cp: 0.73, Cw: 0.81.

viii

KATA PENGANTAR

Assalamu’alaikum Wr. Wb.

Puji syukur kehadirat Tuhan yang Maha Esa, yang telah melimpahkan rahmat

dan hidayah-Nya sehingga penulis dapat menyelesaikan Skripsi dengan judul

“PERANCANGAN KAPAL OIL TANKER 6200 DWT KECEPATAN 12 KNOT

DENGAN RUTE PELAYARAN PELABUHAN TANJUNG INTAN CILACAP -

PELABUHAN TENAU KUPANG”. Proposal skripsi ini disusun sebagai salah satu

syarat untuk mengerjakan skripsi pada program Strata-1 di Jurusan Teknik

Perkapalan, Fakultas Teknik, Universitas Pembangunan Nasional “Veteran”

Jakarta.

Selaku penulis, penulis berterima kasih kepada pihak- pihak yang telah

membantu penulis lewat bimbingan dan petunjuk yang sangat membantu suksesnya

penyusunan skripsi ini sehingga penulis pun mengucapkan terima kasih khususnya

kepada:

1. Bapak Jooned Hendrasakti, Ph.D. Selaku Dekan Fakultas Teknik

2. Bapak Purwo Joko Suratno, ST. MT. Selaku Kepala Program Studi Teknik

Perkapalan.

3. Bapak Drs. Bambang Sudjasta, ST. MT. Selaku dosen pembimbing I yang

telah memberikan pengarahan dan bimbingan dalam perkuliahan dan juga

pengerjaan tugas ini.

4. Bapak Ir. Mohamad Rusdy Hatuwe MT. Selaku dosen pembimbing II yang

telah memberikan pengarahan dan bimbingan dalam perkuliahan dan juga

pengerjaan tugas ini.

5. Ayah, Ibu serta Adik yang selalu memberi dukungan jasmani dan spiritual

hingga skripsi ini dapat diselesaikan.

6. Teman-teman tercinta yang telah berkenan untuk saling berbagi informasi

dalam perkuliahan dan pengerjaan skripsi ini.

7. Pihak lain yang tidak mungkin penulis sebutkan satu persatu.

ix

Penulis selaku penyusun skripsi ini, menyadari sepenuhnya bahwa

penelitian ini masih jauh dari kesempurnaan. Oleh karena itu, penulis

mengharapkan kritik dan saran yang bersifat membangun dari dosen dan seluruh

pembaca. Semoga proposal ini dapat bermanfaat dalam rangka menunjang

keberhasilan pembangunan khususnya di bidang pendidikan.

Wassalamu’alaikum Wr. Wb.

Jakarta, 28 Juni 2019

Rikas Galeh Prakoso

x

DAFTAR ISI

HALAMAN JUDUL......................................................................................... i

PERNYATAAN ORISINALITAS................................................................... ii

PERNYATAAN PERSETUJUAN PUBLIKASI............................................ iii

PENGESAHAN PEMBIMBING..................................................................... iv

PENGESAHAN PENGUJI.............................................................................. v

ABSTRAK......................................................................................................... vi

ABSTRACT....................................................................................................... vii

KATA PENGANTAR....................................................................................... viii

DAFTAR ISI...................................................................................................... x

DAFTAR TABEL............................................................................................. xii

DAFTAR GAMBAR.........................................................................................xviii

DAFTAR GRAFIK........................................................................................... xx

DAFTAR LAMPIRAN..................................................................................... xxi

BAB I PENDAHULUAN

I.1. Latar Belakang......................................................................................1

I.2. Perumusan Masalah..............................................................................2

I.3. Maksud dan Tujuan..............................................................................3

I.4. Ruang Lingkup.....................................................................................3

I.5. Sistematika Penulisan...........................................................................3

BAB II TINJAUAN PUSTAKA

II.1. Tinjauan Kapal................................................................................... 5

II.2. Tipe Kapal.......................................................................................... 5

II.3. Tinjauan Peraturan Internasional....................................................... 9

II.4. Kecepatan Kapal Yang Dirancang..................................................... 10

II.5. Data Pelabuhan.................................................................................. 11

BAB III METODE PENELITIAN

III.1. Metode Perhitungan Kapal................................................................15

III.2. Alur Perancangan..............................................................................16

BAB IV HASIL DAN PEMBAHASAN

IV.1. Perhitungan Pra Rancangan Kapal................................................. 22

IV.2. Koreksi Ukuran Utama Kapal........................................................ 27

IV.3. Ukuran Pokok Kapal Rancangan....................................................29

xi

IV.4. Perhitungan Rencana Garis............................................................ 30

IV.5. Hydrostatic dan Bonjean Curve..................................................... 56

IV.6. Perhitungan Hambatan, Propulsi dan Pemilihan Mesin Kapal...... 79

IV.7. Perhitungan Rencana Umum (General Arrangement)................... 96

IV.8. Freeboard, Plimsoll Mark, dan BRT NRT.................................... 128

IV.9. Perencanaan Ruang Muat dan Tangki-Tangki (Capacity Plan).....137

IV.10. Perhitungan Bukaan Kulit dan Kontruksi Kapal............................ 258

IV.11. Perhitungan Kekuatan Kapal.......................................................... 318

IV.12. Perhitungan Stabilitas Kapal.......................................................... 332

IV.13. Perhitungan Floodable Length....................................................... 392

IV.14. Peluncuran Kapal............................................................................398

BAB V PENUTUP

V.1. Kesimpulan........................................................................................ 410

V.2. Saran.................................................................................................. 410

DAFTAR PUSTAKA........................................................................................ 411

RIWAYAT HIDUP........................................................................................... 413

xii

DAFTAR TABEL

Tabel 2.1. Data Dermaga Tanjung Intan............................................................. 11

Tabel 2.2. Data Dermaga Tenau

Kupang................................................................................................................ 12

Tabel 2.3. Data Bongkar Muat Peti Kemas.........................................................13

Tabel 2.4. Data Bongkar Non Muat Peti Kemas................................................. 13

Tabel 3.1. Uraian Kegiatan................................................................................. 17

Tabel 4.1. Data Sampel 2 Kapal..........................................................................22

Tabel 4.2. Perhitungan dan Koreksi Persentase Luas Tiap Station Terhadap

Luas Midship...................................................................................... 34

Tabel 4.3. Perhitungan dan Koreksi CSA Length Of Perpandicular.................. 37

Tabel 4.4. Perhitungan A/2T............................................................................... 40

Tabel 4.5. Perhitungan dan Koreksi B/2............................................................. 43

Tabel 4.6. Tabel Perhitungan Linggi...................................................................46

Tabel 4.7. Offset Of Table.................................................................................. 60

Tabel 4.8. Hydrostatic Calculation Of Main Part............................................... 61

Tabel 4.9. Hydrostatic Calculation Of Main Part............................................... 62

Tabel 4.10. Hydrostatic Calculation Of Main Part............................................. 63

Tabel 4.11. (0 WL – 2 WL)...............................................................................64

Tabel 4.12. (2 WL – 4 WL)...............................................................................65

Tabel 4.13. (4 WL – 6 WL)................................................................................66

Tabel 4.14. Calculation Of Cant Part.................................................................. 67



Tabel 4.17. Longitudinal Metacentre Above Centre Of Bouyancy.................... 71

Tabel 4.18. Moulded Displacement And Of Bouyancy.................................. .....72

Tabel 4.19. Result Of Hydrostatic Calculation................................................... 73

Tabel 4.20. Bonjean Calculation WL 0 – 2......................................................... 76



Tabel 4.23. Result Of Bonjean Calculation........................................................ 78

Tabel 4.24. Tabel Syarat Perhitungan Metode Holtrop...................................... 79

Tabel 4.25. Tabel Approximate 1+k2 Values..................................................... 81

xiii

Tabel 4.26. Engine Speed Classification............................................................ 88

Tabel 4.27. Keuntungan dan Kerugian Mesin Putaran Rendah dan Putaran

Tinggi.................................................................................................................. 88

Tabel 4.28. Nilai K dan E....................................................................................92

Tabel 4.29. Berat Relatif Mesin Diesel

(gm)..................................................................................................................... 93

Tabel 4.30. Rongga Propeller..............................................................................121

Tabel 4.31. L1 pada 0,85H.................................................................................. 128

Tabel 4.32. Tabular Freeboard............................................................................ 129

Tabel 4.33. Faktor Reduksi 1.............................................................................. 131

Tabel 4.34. Faktor Reduksi 2.............................................................................. 131

Tabel 4.35. Koreksi Sheer.................................................................................. 132

Tabel 4.36. Volume Ruang Muat I (1,2 m WL – 3,7 m WL)............................. 138

Tabel 4.37. Perhitungan KG, OG, Momen (1,2 m WL – 3,7 m WL)................. 140

Tabel 4.38. Volume Ruang Muat I (3,7 m WL – 6,19 m WL)........................... 141

Tabel 4.39. Perhitungan KG, OG, Momen (1,20 m WL – 6,19 m WL)............. 143

Tabel 4.40. Volume Ruang Muat I (6,19 m WL – 8,7 m WL)........................... 144

Tabel 4.41. Perhitungan KG, OG, Momen (1,20 m WL – 8,7 m WL)............... 153

Tabel 4.42. Perhitungan KG, OG, Ixx................................................................ 147

Tabel 4.43. Volume Ruang Muat II (1,2 m WL – 3,7 m WL)............................ 148


Tabel 4.45. Volume Ruang Muat II (3,7 m WL – 6,19 m WL).......................... 151


Tabel 4.47. Volume Ruang Muat II (6,19 m WL – 8,7 m WL).......................... 154



Tabel 4.50. Volume Ruang Muat III (1,2 m WL – 3,7 m WL............................ 158


Tabel 4.52. Volume Ruang Muat III (3,7 m WL – 6,19 m WL).........................161


Tabel 4.54. Volume Ruang Muat III (6,19 m WL – 8,7 m WL).........................164



Tabel 4.58. Volume Ballast Tank I (0,0 m WL – 0,4 m WL)............................. 168

xiv

Tabel 4.59. Perhitungan KG, OG, Momen (0,0 m WL – 0,4 m WL).)............... 170





Tabel 4.64 Perhitungan KG, OG, Ixx................................................................. 177

Tabel 4.65. Volume Ballast Tank II (0,0 m WL – 0,4 m WL)........................... 178


Tabel 4.67. Volume Ballast Tank II (0,4 m WL – 0,8 m WL)........................... 181


Tabel 4.69. Volume Ballast Tank (0,8 m WL – 1,2 m WL)............................... 184



Tabel 4.72. Volume Ballast Tank III (0,0 m WL – 0,4 m WL).......................... 188







Tabel 4.79. Volume Fresh Water Tank (5,84 m WL – 7,07 m WL)...................198


Tabel 4.81. Volume Fresh Water Tank (7,07 m WL – 8,3 m WL).....................201


Tabel 4.83. Volume Fresh Water Tank (8,3 m WL – 9,53 m WL).....................204



Tabel 4.86. Volume Lubrication Oil Tank (0,0 m WL – 0,4 m WL)................. 208


Tabel 4.88. Volume Lubrication Oil Tank (0,4 m WL – 0,8 m WL................... 211


Tabel 4.90. Volume Lubrication Oil Tank (0,8 m WL – 1,2 m WL)................. 214



xv

Tabel 4.93. Volume After Peak Tank (5,84 m WL – 7,12 m WL...................... 218


Tabel 4.95. Volume After Peak Tank (7,12 m WL – 8,40 m WL)..................... 221


Tabel 4.97. Volume After Peak Tank (8,40 m WL – 9,67 m WL)..................... 224



Tabel 4.100. Volume Fore Peak Tank (1,20 m WL – 2,28 m WL)................... 228

Tabel 4.101. Perhitungan KG, OG, Momen (1,20 m WL – 2,88 m WL)........... 230

Tabel 4.102. Volume Fore Peak Tank (2,88 m WL – 4,55 m WL )................... 231


Tabel 4.104. Volume Fore Peak Tak (4,55 m WL – 6,23 m WL....................... 234


Tabel 4.106. Perhitungan KG, OG, Ixx.............................................................. 237

Tabel 4.107. Volume Diesel Oil Tank (0,0 m WL – 0,4 m WL)........................ 238







Tabel 4.110. Volume Fuel Oil Tank (0,0 m WL – 0,4 m WL)........................... 248







Tabel 4.117. Komponen Penampang Midship.................................................... 319

Tabel 4.118. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 0°, Kondisi Kosong).................... 337

Tabel 4.119. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 10°, Kondisi Kosong).................. 338



Tabel 4.122. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 40°, Kondisi Kosong)...................341

xvi






Tabel 4.127. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 0°, Kondisi ½ Penuh)................... 347

Tabel 4.128. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 10°, Kondisi ½ Penuh)................. 348









Tabel 4.137. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 0°, Kondisi ¾ Penuh)................... 357

Tabel 4.138. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 10°, Kondisi ¾ Penuh)................. 358









Tabel 4.147. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 0°, Kondisi 1 Penuh).................... 367

Tabel 4.148. Perhitungan Ya dan Yb (Sudut 10°, Kondisi 1 Penuh).................. 368








xvii


Tabel 4.157. Perhitungan Lengan Stabilitas Tabel Untuk Mencari LC (Kondisi

Kosong).......................................................................................... 377

Tabel 4.158. Perhitungan Lengan Stabilitas Tabel Untuk Mencari LC (Kondisi ½

Penuh)............................................................................................ 377

Tabel 4.159. Perhitungan Lengan Stabilitas Tabel Untuk Mencari LC (Kondisi ¾

Penuh)............................................................................................ 378

Tabel 4.160. Perhitungan Lengan Stabilitas Tabel Untuk Mencari LC (Kondisi

Penuh)............................................................................................ 378

Tabel 4.161. Diagram LC....................................................................................379

Tabel 4.162. Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi Kosong.............................. 380

Tabel 4.163. Hasil Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi Kosong..................... 381

Tabel 4.164. Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi ½ Penuh............................. 383

Tabel 4.165. Hasil Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi ½ Penuh................... 384

Tabel 4.166. Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi ¾ Penuh............................. 386

Tabel 4.167. Hasil Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi ¾ Penuh................... 387

Tabel 4.168. Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi Penuh................................. 389

Tabel 4.169. Hasil Perhitungan Kurva Stabilitas Kondisi Penuh....................... 390

Tabel 4.170. Tabel Webster................................................................................ 396

Tabel 4.171. Faktor Permeability........................................................................ 396

Tabel 4.172. Ekstrapolasi Tekan Rata-Rata pada landasan…............................ 400

Tabel 4.177. Interpolasi Koefesien Gesek Peluncuran…................................... 401

Tabel 4.178. Analisa Hasil Peluncuran............................................................... 407

Tabel 4.179. Analisa Hasil Peluncuran............................................................... 408

xviii

DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1. Rute pelayaran Cilacap-Kupang.....................................................10

Gambar 3.1. Alur Perancangan........................................................................... 24

Gambar 4.1. Diagram NSP..................................................................................33

Gambar 4.2. CSA Length Of Displacement........................................................36

Gambar 4.3. Penambahan dari Ldisp ke Lpp...................................................... 37

Gambar 4.3. CSA Length Of Perpandicular....................................................... 40

Gambar 4.4. Angle of Entrance (Sudut Masuk).................................................. 43

Gambar 4.5. A/2T dan B/2.................................................................................. 43

Gambar 4.6. Bentuk Linggi Haluan.................................................................... 45

Gambar 4.7. Linggi Buritan Tanpa Sepatu Linggi.............................................. 46

Gambar 4.8. Linggi Buritan................................................................................ 47

Gambar 4.9. Proyeksi Body Plan........................................................................ 47

Gambar 4.10. Kesamaan Luas............................................................................ 48

Gambar 4.11. Gambar Bodyplan........................................................................ 49

Gambar 4.12. Proyeksi Halft Breadth Plan......................................................... 49

Gambar 4.13. Pengukuran Sent Line di Body Plan............................................ 50

Gambar 4.14. Halfbreadth Plan........................................................................... 51

Gambar 4.15. Proyeksi Sheer Plan...................................................................... 51

Gambar 4.16. Sheer Plan..................................................................................... 52

Gambar 4.17. Lines Plan..................................................................................... 55

Gambar 4.18. Ketentuan Untuk Faktor C14....................................................... 80

Gambar 4.19. Kurva Kecepatan dengan Daya Mesin......................................... 87

Gambar 4.20. Spesifikasi Mesin Bantu............................................................... 96

Gambar 4.21. Distribution Factor Cm and Influence factor Cv.......................... 322

Gambar 4.22. Contoh Perhiutngan Ya dan Yb................................................... 333

Gambar 4.23. Body Plan Digambar Secara Utuh............................................... 333

Gambar 4.24. Penentuan Empat Keadaan Sarat..................................................334

Gambar 4.25. Contoh Pembacaan Ya, Yb, Ya’, Yb’.......................................... 334

Gambar 4.26. Penggambaran Garis Air Pada Displacement Yang Sebenarnya. 335

Gambar 4.27. Penggambaran Garis Air Bantu....................................................335

Gambar 4.28. Garis Air Bantu Dan garis Air Sebenarnya Untuk Suatu

Displacement Yang Tertentu Dari 0° Sampai Dengan 90......... 336

xix

Gambar 4.29. Garis Air Bantu Dan Garis Air Sebenarnya Untuk Volume

Displacement 1055,125 m3 Dengan Sudut Dari 0° Sampai Dengan

90............................................................................................... 346


Displacement 3520,62 m3 Dengan Sudut 0° Sampai Dengan

90............................................................................................... 356


Displacement 5280,93 m3 Dengan Sudut Dari 0° Sampai Dengan

90............................................................................................... 366


Displacement 7041,23 m3 Dengan Sudut dari 0° Sampai Dengan

90°............................................................................................... 376

Gambar 4.33. Kurva Stabilitas Kondisi Kosong................................................. 382

Gambar 4.34. Kurva Stabilitas Kondisi ½ Penuh............................................... 385

Gambar 4.35. Kurva Stabilitas Kondisi ¾ Penuh............................................... 388

Gambar 4.36. Kurva Stabilitas Kondisi Penuh................................................... 391

Gambar 4.37. Periode Peluncuran....................................................................... 399

Gambar 4.33. Sketsa Perhitungan Peluncuran.................................................... 404

xx

DAFTAR GRAFIK

Grafik 4.1. Ruang Muat I, KG, OG,

Ixx....................................................................................................................... 147

Grafik 4.2. Ruang Muat II, KG, OG, Ixx............................................................ 157

Grafik 4.3. Ruang Muat III, KG, OG, Ixx...........................................................167

Grafik 4.4. Ballast Tank I, KG, OG, Ixx............................................................. 177

Grafik 4.5. Ballast Tank II, KG, OG, Ixx........................................................... 187

Grafik 4.6. Ballast Tank III, KG, OG, Ixx.......................................................... 197

Grafik 4.7. Fresh Water Tank, KG, OG, Ixx.......................................................207

Grafik 4.8. Lubricant Oil Tank, KG, OG, Ixx.....................................................217

Grafik 4.9. After Peak Tank, KG, OG, Ixx......................................................... 227

Grafik 4.10. Fore Peak Tank, KG, OG, Ixx........................................................ 237

Grafik 4.11. Diesel Oil Tank, KG, OG, Ixx........................................................ 247

Grafik 4.12. Fuel Oil Tank, KG, OG, Ixx........................................................... 257

Grafik 4.13. Floodable Length............................................................................ 397

Grafik 4.14. Peluncuran...................................................................................... 409

xxi

DAFTAR LAMPIRAN

Lampiran 1 Daftar Simbol................................................................................ 414

Lampiran 2 CSA Length Of Displacement....................................................... 418

Lampiran 3 CSA Length Of Perpandicular...................................................... 419

Lampiran 4 Gambar Rencana Garis (Lines Plan)............................................. 420

Lampiran 5 Gambar Kurva Hidrostatik (Hydrostatic Curve)........................... 421

Lampiran 6 Gambar Kurva Bonjean (Bonjean Curve)..................................... 422

Lampiran 7 Mesin Utama................................................................................ 423

Lampiran 8 Gambar Rencana Umum (General Arrangement).........................424

Lampiran 9 Gambar Marka Lambung (Plimsoll Mark).................................... 425

Lampiran 10 Capacity Plan............................................................................... 426

Lampiran 11 Gambar Bagian Tengah Kapal (Midship Sections)....................... 427

Lampiran 12 Gambar Bukaan Kulit (Shell Expansion)...................................... 428

Lampiran 13 Grafik Pembebanan Gaya Lintang dan Momen Kondisi Air

Tenang.......................................................................................... 429

Lampiran 14 Grafik Pembebanan Gaya Lintang dan Momen Kondisi

Sagging......................................................................................... 430

Lampiran 15 Grafik Pembebanan Gaya Lintang dan Momen Kondisi

Hogging........................................................................................ 431

Lampiran 16 Gambar Kurva Silang (LC Diagram).......................................... 432

Lampiran 17 Gambar Kurva Kebocoran (Floodable Length)............................433

Lampiran 18 Layout Engine Room.................................................................... 434

Lampiran 19 Daftar Koreksi/Perbaikan Ujian Sidang Skripsi........................... 435

Lampiran 20 Surat Pernyataan Bebas Plagiarism.............................................. 436

Lampiran 21 Hasil Pengecekan Plagiarism (Cek Turnitin)............................... 437

kecepatan 12 knot dengan rute pelayaran pelabuhan …repository.upnvj.ac.id/845/2/awal.pdf ·...

Documents