Janusz Korczak(Henryk Goldszmit)

(1878 lub 1879 – 1942 )

W tym roku przypada 70 rocznica śmierci i 100 założenia przez Janusza Korczaka „Domu Sierot” w Warszawie.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił rok 2012 - Rokiem Janusza Korczaka.

Janusz Korczak to ceniona osobowość, nie tylko w świecie pedagogiki, bowiem był on nie tylko pedagogiem, ale także znakomitym pediatrą, psychologiem, opiekunem i pisarzem 

Jego poglądy wykraczały daleko poza ramy czasów, w których przyszło mu żyć. Przede wszystkim rozumiał dziecko, respektował jego wolność. Co więcej, walczył o prawa dziecka, głosząc idee podmiotowości najmłodszych i szacunku do dziecka.

W swoim godnym uwagi dziele pod tytułem „Jak kochać dziecko” prezentuje właśnie te poglądy.

A skierował je do rodziców, którzy nie posiadają fachowej, profesjonalnej wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii.

Walka o dobro, sprawiedliwość i ochronę praw dziecka, poznanie i zgłębianie jego potrzeb wypełniły całe życie Janusza Korczaka.

Trafnie współcześni przypisują J. Korczakowi tytuł Obrońcy Praw Dziecka.

Z naczelnej zasady przyjętej przez J. Korczaka, iż dziecko jest człowiekiem, wynika troska o wciąż gwałcone przez dorosłych prawa. Spośród wielu praw, o których pisał, i o które walczył, jako zasadnicze należy wymienić:

Prawo do szacunku Jest to prawo najbardziej lekceważone we współczesnym świecie. Dzieci trzeba nie tylko kochać, ale też dobrze traktować, a to oznacza indywidualne podejście do każdego wychowanka.

Prawo do niewiedzy - dla kilkuletniego dziecka nie wszystko jest proste i jasne, jak nam się wydaje. Otaczający świat jest dla niego nieznany.

Dorośli powinni mieć wiele wyrozumiałości i cierpliwości wobec niekończących się pytań dziecka. 

Prawo do niepowodzeń i łez - nie wolno oskarżać dziecka za niepowodzenia, lecz należy cierpliwie czekać, aż dziecko wydorośleje, nabierze życiowego doświadczenia. Zamiast karania współczesna psychologia proponuje - " pokaż dziecku jak można naprawić zło".

Prawo do upadków –

Wychowawca uznając prawo do upadku, akceptując błędy podopiecznych musi pamiętać, że jego obowiązkiem jest obserwowanie zachowania, wyjaśnianie przyczyn nieprawidłowości i odchyleń w rozwoju oraz podejmowanie działań kompensacyjnych wobec dzieci, które tego potrzebują.

Prawo do własności - poszanowanie tego prawa jest konieczne zarówno ze strony nauczycieli, jak i rodziców. Uczymy dzieci, że mają prawo do własności, ale również powinny je respektować wobec innych.

Prawo do tajemnicy - dzieci, nawet te najmłodsze, mają swoje tajemnice osobiste, rodzinne czy koleżeńskie. Dorośli powinni je szanować. Nauczyciel szanujący tajemnicę dziecka, uczy swoją postawą, że są sprawy, o których nie mówi się wszystkim.

Prawo do radości - J. Korczak w swoim pamiętniku pisał - "dziecku potrzebna jest jasność szczęścia i ciepło miłości.... Niech dzieci się śmieją, niech będą wesołe."

Dziecko powinno wychowywać się w miłej i serdecznej atmosferze, pełnej uśmiechu i radości.

Prawo do dnia dzisiejszego - dziecko żyje teraźniejszością, bieżącą chwilą i to liczy się najbardziej. Wszystko, co było w przeszłości, czy dopiero ma nadejść, nie jest dla niego tak ważne.

Apel Twojego Dziecka według

Janusza Korczaka

Nie psuj mnie. Dobrze wiem, że nie powinienem mieć tego wszystkiego, czego się domagam. To tylko próba sił z mojej strony.

Nie bój się stanowczości. Właśnie tego potrzebuję - poczucia bezpieczeństwa.

Nie bagatelizuj moich złych nawyków. Tylko ty możesz pomóc mi zwalczyć zło, póki jest to jeszcze w ogóle możliwe.

Nie rób ze mnie większego dziecka, niż jestem. To sprawia, że przyjmuję postawę głupio dorosłą.

Nie zwracaj mi uwagi przy innych ludziach, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. O wiele bardziej przejmuję się tym, co mówisz, jeśli rozmawiamy w cztery oczy.

Nie wmawiaj mi, że błędy, które popełniam, są grzechem. To zagraża mojemu poczuciu wartości.

Nie chroń mnie przed konsekwencjami. Czasami dobrze jest nauczyć się rzeczy bolesnych i nieprzyjemnych.

Nie przejmuj się za bardzo, gdy mówię, że cię nienawidzę. To nie ty jesteś moim wrogiem, lecz twoja miażdżąca przewaga.

Nie zwracaj zbytniej uwagi na moje drobne dolegliwości. Czasami wykorzystuję je, by przyciągnąć twoją uwagę.

Nie zrzędź! W przeciwnym razie muszę się przed tobą bronić i robię się głuchy.

Nie dawaj mi obietnic bez pokrycia. Czuję się przeraźliwie tłamszony, kiedy nic z tego wszystkiego nie wychodzi.

Nie zapominaj, że jeszcze trudno mi jest precyzyjnie wyrazić myśli. To dlatego nie zawsze się rozumiemy.

Nie sprawdzaj z uporem maniaka mojej uczciwości. Zbyt łatwo strach zmusza mnie do kłamstwa.

Nie bądź niekonsekwentny. To mnie ogłupia i wtedy tracę całą moją wiarę w ciebie.

Nie odtrącaj mnie, gdy dręczę cię pytaniami.

Może się wkrótce okazać, że zamiast prosić cię o wyjaśnienia, poszukam ich gdzie indziej.

Nie wmawiaj mi, że moje lęki są głupie.

One po prostu są.

Nie rób z siebie nieskazitelnego ideału. Prawda na twój temat byłaby w przyszłości nie do zniesienia. Nie wyobrażaj sobie, iż przepraszając mnie stracisz autorytet. Za uczciwą grę umiem podziękować miłością, o jakiej nawet ci się nie śniło.

Nie zapominaj, że uwielbiam wszelkiego rodzaju eksperymenty. To po prostu mój sposób na życie, więc przymknij na to oczy.

Nie bądź ślepy i przyznaj, że ja też rosnę. Wiem, jak trudno dotrzymać mi kroku w tym galopie, ale zrób, co możesz, żeby nam się to udało. 

Nie bój się miłości.

Nigdy!

„Kiedy jesteście zmęczeni i źli, wtedy, kiedy dzieci są nieznośne i wyprowadzają was z równowagi, wtedy, kiedy gniewacie się i krzyczycie, wtedy, kiedy chcecie karać w uniesieniu - pamiętajcie o zalęknionym, szybko bijącym sercu dziecka.”

Janusz Korczak