jak kształtować przestrzeń publiczną marek wysocki

1 /59
JAK TWORZY PRZESTRZE PUBLICZN DOSTPN DLA WSZYSTKICH?
dr hab. in. arch. Marek Wysocki WYDZIA ARCHITEKTURY POLITECHNIKI GDASKIEJ
CENTRUM PROJEKTOWANIA UNIWERSALNEGO
Jak tworzy przestrze publiczn dostpn dla wszystkich?
III Oglnopolskie SeminariumTurystyka i Krajoznawstwo Osb Niepenosprawnych
Owiska, 16-17 czerwca 2012
VIII Dzie Urbanisty MIASTO (NIE)PENOSPRAWNE"
Pozna, dn. 13 marca 2015 r.
Nikt nie moe by dyskryminowany w yciu politycznym, spoecznym lub gospodarczym z
jakiejkolwiek przyczyny. (Art. 32 pkt 2 Konstytucji RP)
Dr hab. in. arch. Marek Wysocki Wydzia Architektury Politechniki Gdaskiej
Centrum Projektowania Uniwersalnego
czonek Komisji Ekspertw ds. Osb Niepenosprawnych przy RPOEkspert grupy ON Inclusion 14-20

2 /59
DLA KOGO
JEST PRZESTRZE PUBLICZNA?
Zdjcia arch. TU DREZDEN
RNORODNO SPOECZESTWA JEST JEGO ATUTEM
Niepenosprawnym mona si urodzi,
Niepenosprawnym mona si sta,
Niepenosprawnoci mona doy
Dwie trzecie osb o ograniczonej mobilnoci to osoby starsze. rodo: gazeta.pl

3 /59
CZYNNIKI WPYWAJCE NA AKTYWNO SPOECZN W PRZESTRZENI PUBLICZNEJ
AKCEPTACJA
SPOECZNA
PRZEPISY
PRAWNE
ED
UK
AC
JA
/ HU
MA
NIZ
AC
JA
I
N
T
E
G
R
A
C
J
A
RE
HA
BIL
ITA
CJ
A /
RE
WA
LID
AC
JA
/ E
DU
KA
CJ
A
DOSTPNO
KOMUNIKATYWNO, WYKSZTACENIE, DOWIADCZENIE
AKCEPTACJA
SWOICH OGRANICZE
INDYWIDUALNE
UWARUNKOWANIA
FIZYCZNE I PERCEPCYJNE
UWARUNKOWANIA
INDYWIDUALNE
UWARUNKOWANIA
OGLNOSPOECZNEAKTYWNO SPOECZNA
AKTYWNO SPOECZNA
Na podstawie: Wysocki M. Projektowanie otoczenia dla osb niewidomych. Pozawzrokowa percepcja przestrzeni 2010, s. 20

4 /59

5 /59
1. 1993 - Standardowe Zasady Wyrwnywania Szans
Rezolucja ONZ nr 48/96: i bazujce na nich Deklaracja Barceloska (1995) oraz Agenda 22 (2001),
2. 2001 - Uchwaa Rady Europy ResAP (2001)1dot. wprowadzenia zasad uniwersalnego projektowania do programw nauczania wszystkich zawodw pracujcych nad zbudowanym rodowiskiem
3. 2006 - Plan Dziaa Rady Europy na lata 2006-2015
Zalecenie nr Rec(2006)5
4. 2006 - Konwencja Praw Osb NiepenosprawnychRezolucja ONZ nr 61/06
5. 2010 - Europejska strategia w sprawie niepenosprawnoci 2010-2020: Odnowione zobowizanie do budowania Europy bez barier. Komunikat Komisji Europejskiej KOM(2010) 636
Prawo midzynarodowe zachca do promowania ideiprojektowania uniwersalnego (projektowania dla wszystkich)
oraz tworzenia rodowiska zabudowanego dostpnego dlawszystkich.
PRZEPISY
PRAWNE

6 /59
rdo: http://www.niepelnosprawni.gov.pl
RATYFIKACJA KONWENCJI ONZ
o prawach osb niepenosprawnych:
Ratyfikacja Konwencji nastpia 6 wrzenia 2012 r., poprzez zoenie podpisu Prezydenta RP.K
ON
WE
NC
JA O
NZ
Konwencja ONZ o prawach osb niepenosprawnych zostaa przyjta w grudniu 2006 r. na sesji Zgromadzenia Oglnego ONZ i wesza w ycie 3 maja 2008 r. Do poowy marca 2012 r. podpisay j 153 pastwa, a jej stronami jest 112 krajw. Polska podpisaa konwencj w marcu 2007 r.
Konwencja zawiera przepisy zakazujce dyskryminowania niepenosprawnych, a take nakazujce tworzenie warunkw do korzystania przez nich z praw na rwni z innymi osobami oraz wprowadzenie rozwiza specjalnie do nich adresowanych. Dokument podkrela znaczenie, jakie maj dla niepenosprawnych samodzielno i niezaleno. Zwraca uwag na potrzeb ich udziau w procesach decyzyjnych, a take znaczenie dostpnoci np. do opieki zdrowotnej, edukacji, informacji, kultury i rekreacji.
Zdj. Eliza Radzikowska-Biaobrzeska rdo: http://www.niepelnosprawni.gov.pl

7 /59
DOSTPNO RODOWISKA ZABUDOWANEGO:
ARTYKU 9 Konwencji:
KO
NW
EN
CJA
ON
Z
1. Aby umoliwi osobom niepenosprawnym samodzielne ycie i pene uczestnictwo we wszystkich sferach ycia, Pastwa-Strony podejm stosowne kroki celem zapewnienia osobom niepenosprawnym dostpu, na rwnych zasadach z innymi obywatelami, do rodowiska fizycznego, transportu, informacji i komunikacji midzyludzkiej, w tym technologii i systemw komunikacyjnych i informacyjnych, oraz do innych udogodnie i usug oferowanych caemu spoeczestwu, zarwno w rodowiskach miejskich, jak i wiejskich. Te dziaania, wcznie z rozpoznawaniem i usuwaniem przeszkd i barier na drodze do dostpnoci, bd dotyczy midzy innymi:
(a) Budynkw, drg, rodkw transportu oraz innych obiektw, w tym szk, mieszkalnictwa, orodkw medycznych i miejsc pracy;
(b) Usug informacyjnych, komunikacyjnych i innych, w tym usug elektronicznych, jak rwnie usug w zakresie pomocy w nagych wypadkach.

8 /59
DOSTPNO RODOWISKA ZABUDOWANEGO:
2. Pastwa Strony podejm rwnie odpowiednie rodki w celu:
(a) opracowywania, ogaszania i monitorowania wdraania minimalnych standardw i wytycznych w sprawie dostpnoci urzdze i usug oglnie dostpnych lub powszechnie zapewnianych,
(b) zapewnienia, e instytucje prywatne, ktre oferuj urzdzenia i usugi oglnie dostpne lub powszechnie zapewniane, bd bray pod uwag wszystkie aspekty ich dostpnoci dla osb niepenosprawnych,
(c) zapewnienia szkolenia wszystkim zainteresowanym na temat dostpnoci dla osb niepenosprawnych,
(d) zapewnienia w oglnodostpnych budynkach i innych obiektach oznakowania w alfabecie Braillea oraz w formach atwych do czytania i zrozumienia,
KO
NW
EN
CJA
ON
Z
ARTYKU 9 Konwencji:ARTYKU 9 Konwencji:

9 /59
RWNOPRAWNY DOSTP I SAMODZIELNE YCIE
Pastwa-Strony uznaj prawo wszystkich osb niepenosprawnych do ycia w spoecznoci, i do dokonywania wyborw na rwni z innymi obywatelami, oraz podejm skuteczne i stosowne dziaania, aby uatwi osobom niepenosprawnym korzystanie z wyej wymienionego prawa oraz ich pen integracj i uczestnictwo w yciu spoecznym, w tym zagwarantuj, i:
(c) oglnie dostpne usugi i obiekty bd dostpne na rwnych zasadach dla osbniepenosprawnych oraz bd dostosowane do ich potrzeb.
KO
NW
EN
CJA
ON
Z
ARTYKU 19 Konwencji:
Samodzielne ycie i integracja spoeczna

10 /59
Art. 5 ustawy prawo budowlane.
1. Obiekt budowlany wraz ze zwizanymi z nim urzdzeniami budowlanymi naley, biorc pod uwag przewidywany okres uytkowania, projektowa i budowa w sposb okrelony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych, oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, zapewniajc:
4) niezbdne warunki do korzystania z obiektw uytecznoci publicznej i mieszkaniowego budownictwa wielorodzinnego przez osoby
niepenosprawne, w szczeglnoci poruszajce si na wzkach inwalidzkich;
W Polsce obowizuje od 1995 r. Prawo Budowlane, ktrewskazuje, e rodowisko zabudowane naley projektowazgodnie z potrzebami osb z niepenosprawnoci.
Prawo budowlane Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Dz.U. 1994 nr 89 poz. 414
Art. 5 pkt 4: niezbdne warunki do korzystania ze rodowiska zabudowanego wszystkim uytkownikom, bez wzgldu na ich indywidualne potrzeby w mobilnoci i percepcji.
PRZEPISY
PRAWNE

11 /59
JAK KSZTATOWA PRZESTRZE PUBLICZN ? zgodnie z zasadami Projektowania Uniwersalnego
POWSZECHNO DOSTPU
ATRAKCYJNO I TRWAO
Definicja projektowania uniwersalnego propagowana przez Center of Universal Design Uniwersytetu Pnocnej Karoliny (USA) brzmi nastpujco:
Projektowanie uniwersalne jest to projektowanie produktw i rodowiska, ktre mog by uytkowane przez wszystkich ludzi, w m

jak kształtować przestrzeń publiczną marek wysocki

Government & Nonprofit