İşe alımda eq, iq’ya karşı

24
İŞE ALIMDA EQ, IQ’YA Karşı

Upload: assessment-systems

Post on 01-Dec-2014

741 views

Category:

Career


1 download

DESCRIPTION

Bu sunum HR Dergi tarafından 23 Eylül 2008 tarihinde düzenlenen 5. Seçme Yerleştirme Zirvesi’nde gerçekleştirilmiştir.

TRANSCRIPT

Page 1: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

İŞE ALIMDA EQ, IQ’YA Karşı

Page 2: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

IQ Nedir?

• Zeka (IQ) hakkında çok fazla görüş bulunmaktadır– 1986’da iki psikologun 24 akademisyenden zekayı

tanımlarını istediği çalışma sonucunda akademisyenlerin toplam 25 özelliği zeka olarak belirttiği; ancak bu özelliklerden sadece 3 tanesinin %25’i tarafından ortak olarak dile getirildiği ortaya çıkarılmış

• Zeka teorilerinin uzlaşı içerisinde olduğu konu– Zeka; etkin problem çözümü, eleştirel düşünme ve

soyut sonuç çıkarmayı içeren ve belli bir hedefi olan zihinsel bir faaliyet (Pfeiffer, 2001)

2

Page 3: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

IQ Nedir?

• IQ’nun özellikle bireyin akademik başarısı ile yüksek ilişki bulunmaktadır (Weiten, 1992)

– IQ, bireyin akademik başarısının yaklaşık %25’ini açıklama gücüne sahip

• Bu ilişki IQ testlerinin yaygınlık kazanmasında önemli bir rol oynamış ve iş dünyasında da kullanılmaya başlanmıştır– 20. yüzyılın başından itibaren IQ testleri kullanılıyor– IQ (ya da genel yetenek) testlerinin işe alım

sürecinde kullanılması ise yaklaşık 80 yıl

3

Page 4: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

İşe Alımda IQ’nun Ölçümü

• İş dünyasında bilişsel zekanın ölçümü kapsamında ağırlıklı olarak genel yetenek testleri kullanılmaktadır – Sözel yetenek, sayısal yetenek, yargılama, algılama

hızı, uzamsal algı (nesneleri üç boyutlu algılama)

• Ayrıca bilişsel zekaya dayalı yetkinlikleri değerlendirmek amacıyla yetkinlik bazlı değerlendirme yöntemleri kullanılmaktadır– Analitik Düşünme, Stratejik Düşünme, Kantitatif

Düşünme, Planlama ve Organizasyon, Soyut Düşünme

4

Page 5: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

IQ ve Performans İlişkisi

• Bilişsel zeka iş performansı ile ilişkili. Ancak bu ilişki yüksek değil– IQ ile akademik başarı arasındaki ilişki yüksek; ancak

iş hayatındaki başarı ile ilişkisi düşük– Yüksek IQ’lu kişiler daha düşük IQ’ye sahip kişilerden

her zaman daha iyi bir iş performansı ortaya koyamıyor (McClelland, 1974)

– Zeka üzerine çalışmalar gerçekleştiren araştırmacıların çoğu, iş hayatında başarının zeka dışında bazı davranışsal özellikler aracılığıyla tahmin edilebileceğini belirtmektedir (Mayer, Salovey & Caruso, 2000)

5

Page 6: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• Profesyonel iş yaşamında herhangi bir pozisyonda çalışabilmek için kişinin IQ düzeyinin asgari 100-115 puan arası olması yeterli– Hemen her işe alınan çalışan belirli bir IQ

puanı ile alınıyorsa, performansı itibariyle ilk %10’luk dilimde yer alan çalışanları %90’lık dilimde yer alan çoğunluktan ayıran özellik IQ olabilir mi?

6

Page 7: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• İ.Ü. İşletme Fakültesi’nden 1990 yılında mezun olmuş (IQ’ları birbirine denk sayılabilecek) 120 kişinin 10 yıl sonrasında bulundukları pozisyon ve ücret düzeyleri EQ puanları ile karşılaştırıldığında;– 10 yılda “müdür” ya da daha üzeri yönetsel

pozisyonlara yükselmiş bireylerin duygusal zekası, aynı zaman diliminde ancak “şef” düzeyine gelebilmiş bireylerin duygusal zekasından daha yüksek

– Duygusal zekası yüksek mezunların 10 yıl sonrası itibariyle ücret düzeyleri, duygusal zekası düşük olanlarınkine göre 4 kat daha fazla

Sevinç, 2001

7

Page 8: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ Nedir?

• Duygusal zeka (EQ) akademik zekadan, başka bir deyişle IQ ile ölçülen salt bilişsel yeteneklerden ayrı olan ancak onu tamamlayan yetenekleri tanımlıyor (Goleman, 1998)

– “Duyguları doğru algılama, değerlendirme ve ifade etme yeteneği; düşünmeye yardımcı olan duygulara ulaşabilme ve bunları üretebilme yeteneği; duyguları ve duygusal bilgiyi anlama yeteneği; duygusal ve zihinsel büyümeyi artıracak şekilde duyguları düzenleyebilme yeteneği” (Salovey & Mayer)

• Duygusal zekanın temelinde, genel zekadan farklı olarak, duygular ve duyguların yönetimi yer almaktadır

8

Page 9: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ Nedir?

• İş dünyasında duygusal zeka, duygusal zekaya dayalı yetkinlikler kapsamında ele alınıyor– Duygusal zekaya dayalı yetkinlikler, kişinin kendisini

yönetme ve başkalarıyla etkin bir biçimde ilişki kurma çabalarında duygularını zekice kullanmasını sağlayan yetkinlikler (Goleman & Boyatzis, 2000)

– Duygusal zeka, kişinin içinde bulunduğu şartlarda etkin duruma gelmesini sağlayacak kendinin farkında olma, kendini yönetme, sosyal farkındalık ve sosyal becerilerden oluşan yetkinlikleri uygun zamanda, uygun bir şekilde ve yeterli düzeyde ortaya koyduğu zaman ortaya çıkıyor

• Duygusal zekaya dayanan yetkinlikler, temelinde EQ bulunan ve iş başında üstün performansa yol açan öğrenilmiş davranışları içeriyor

9

Page 10: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ Nedir?

• Duygusal zeka, kişinin temel nitelikteki pratik becerileri öğrenme potansiyelini belirler. Duygusal zekaya dayalı yetkinlikler, kişinin işbaşındaki yeteneklerine bu potansiyelin ne kadarını aktarabildiğini gösterir– Kişinin duygusal zekasının yüksek olması iş yaşamı

açısından önem taşıyan duygusal yetkinlikleri öğreneceğini garanti etmez; sadece bu yetkinlikleri öğrenme potansiyelinin yüksek olduğunu gösterir

• İş başında başarı duygusal zekaya değil temelinde duygusal zekanın bulunduğu duygusal yetkinliklere bağlıdır

10

Page 11: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• IQ gibi EQ da iş performansı ile ilişkili– Özellikle kariyer basamaklarının ileri

seviyelerinde EQ’nun önemi IQ’ya göre çok daha fazla

11

Page 12: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• EQ ve IQ’nun iş performansı ile ilişkisinin belirlemek üzere Filipinler’de üretim firmalarında Şef düzeyinde görev yapan çalışanlar üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre;– EQ’nun iş performansı ile ilişkisi IQ’ya göre

daha yüksek; ancak her iki değişken de iş performansı ile ilişkili

Sergio, 2001

12

Page 13: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

Meta Analiz Sonuçları

*Van Rooy & Viswesvaran, 2002**Bertua, Anderson & Salgado, 2005

Analize Dahil Edilen

Çalışma Sayısı

Toplam Örneklem

Sayısı

Değişkenin İş

Performansı ile İlişkisi

EQ/Genel Duygusal Zeka*

59 9.522 0,23

IQ/Genel Yetenek** 12 2.469 0,22

IQ/Sözel Yetenek** 14 3.464 0,17

IQ/Sayısal Yetenek** 20 3.410 0,19

IQ/Algılama Hızı** 7 1.968 0,22

IQ/Uzamsal Algı** 7 1.951 0,1513

Page 14: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• EQ’nun farkı üstün performansı açıklama gücünün IQ’ya göre yüksek olması– Üstün iş performansına sahip kişileri düşük

ya da ortalama iş performansına sahip diğerlerinden ayırt eden özelliklerin büyük bir çoğunluğu duygusal zekaya dayalı

14

Page 15: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• 12 farklı kurumdan 2000’in üzerinde yönetici üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre;– Üstün performansa sahip yöneticileri

diğerlerinden ayırt eden özelliklerin %81’i duygusal zekaya dayalı yetkinliklerden oluşuyor

Boyatzis, 1982

15

Page 16: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• Üstün performans gösteren çalışanları ortalama performans gösterenlerden ayırt eden özellikleri belirlemeye yönelik gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre;– Duygusal zekaya dayalı yetkinliklerin üstün iş

performansını açıklama gücü, IQ ve teknik uzmanlığa göre 2 kat daha fazla

Jacops ve Chen, 1997

16

Page 17: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• Bir danışmanlık firmasının dünya genelindeki 1.300 Partner’ının yetkinlik değerlendirme sonuçları ve şirketin gelirlerine katkı düzeyleri (Boyatzis, 2008)

Düşük(I)

Yüksek(II)

Fark(II-I)

EQ/Kendinin Farkında Olma

$ 1.802.737

$ 2.941.708 + $ 1.138.971

EQ/Kendini Yönetme $ 895.546 $ 2.968.813 + $ 2.073.267

EQ/İlişki Yönetimi $ 1.796.688

$ 2.818.741 + $ 1.022.053

IQ/Bilişsel Yetkinlikler $ 2.163.917

$ 2.544.710 + $ 380.79317

Page 18: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ ve Üstün Performans

Liderlik BecerisiLiderlik Becerisi

Başarı Odaklılı

k

Başarı Odaklılı

k

Satış Performansı

Satış Performansı

YenilikçilikYenilikçilik

0,32

0,22 0,2

2

Ölçüm aracından elde edilen sonuçların satış performansını tahmin yüzdesi=%82

Sigortacılık alanında faaliyet gösteren bir

firmanın satış kadrosu

• En iyi ve en kötü satış performansına sahip 40’ar satış danışmanı

• EICOM Yetkinlik Envanteri uygulaması

• En iyi ve en kötü performansa sahip satış danışmanlarını ayrıştıran yetkinliklerin istatistik analizle belirlenmesi

Page 19: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• Bilişsel zeka (IQ), bilgi ve teknik uzmanlık işte başarı için gerekli ancak üstün iş performansı için yeterli değil– Bu özellikler performans için sadece temel

oluşturur. Üstün performansı açıklama özelliği düşüktür.

19

Page 20: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

EQ vs IQ

• Almanya, Japonya ve Latin Amerika ülkelerinde 515 yönetici üzerinde gerçekleştirilen araştırma sonuçlarına göre;– Üstün performans gösterenleri düşük performans

gösterenlerden ayıran en önemli özellik EQ

Fernandez-Araoz, 1999

20

Page 21: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

Sonuç

• IQ’su nedeniyle işe alınıp EQ’su nedeniyle işten atılan çalışanlar

• Akademik açıdan zeki ama duygusal zekası düşük bir kişinin, IQ’su daha düşük ama duygusal zeka becerisi daha üstün olan kişilerin emri altında çalışma olasılığı

• Aynı bölümden aynı dönemde mezun olanların arasında Duygusal Zekası yüksek olanların ücretleri, duygusal zekası düşük olanlarınkine göre 4 kat daha fazla

21

Page 22: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

Sonuç

PERFORMANS = IQ x Motivasyon

22

ÜSTÜN PERFORMANS = EQ x IQ x Motivasyon

Page 23: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

Duygusal ve BilişselZekaya Dayalı

Yetkinlik Modeli

Genel YetenekTesti

Uygulaması

EICOM PLUS YetkinlikEnvanteri

Uygulaması

DeğerlendirmeMerkezi

Uygulaması

Üstün Performanslı

Çalışanlar

- İşe alım sürecinde adayların göreve uygun deneyim ve akademik diplomaya sahip olanlar Test ve Envanter Uygulamalarına çağırılır

- Duygusal ve Bilişsel Yetkinlikler EICOM PLUS envanteri ile ölçülür

-Duygusal ve Bilişsel Yetkinlikler Değerlendirme Merkezi Uygulaması ile ölçülür, EICOM PLUS verileri güçlendirilir, varsa aradaki farklar irdelenir:

İş benzeri çoklu uygulamalar ve uzman değerlendiriciler ile objektif değerlendirme sağlanır

- İşe Alım süreci Duygusal ve Bilişsel Zekaya dayalı yetkinlikler doğrultusunda yapılandırılır.

-Kendinin Farkında Olma: Duygularının Farkında Olma, Kendine Güven, Kendini Doğru Değerlendirme

-Kendini Yönetme: Başarı Odaklılık, Değerlerine Bağlılık, İyimserlik, İnisiyatif Kullanma, Kendine Hakim Olma, Değişime Uyum, Yenilikçilik

-Sosyal Farkındalık: Empati, Müşteri Odaklılık, Organizasyonel Farkındalık

-İlişki Yönetimi: Başkalarını Geliştirme, Çatışma Yönetimi, Değişime Öncülük Etme, İkna Yeteneği, İletişim Becerisi, İlişki Kurma, Liderlik Becerisi, Takım Çalışmasına Yatkınlık

-Bilişsel Yetkinlikler: Analitik Düşünme, Soyut Düşünme, Kantitatif Düşünme, Stratejik Düşünme, Teknik Uzmanlık

23

Üstün Performansı Sağlayacak İşe Alım Süreci

Page 24: İşe Alımda EQ, IQ’ya Karşı

Teşekkürler.