AKADEMIA OBRONY NARODOWEJ WYDZIAŁ WOJSK LĄDOWYCH - KATEDRA ROZPOZNANIA,

WALKI RADIOELEKTRONICZNEJ I DZIAŁAŃ PSYCHOLOGICZNYCH

„INTELLIGENCE PREPARATION

OF THE BATTLEFIELD”

/ROZPOZNAWCZE

PRZYGOTOWANIE POLA WALKI/

REGULAMIN: FM-34-130; 23maj 1989r.

HEADQUARTERS, DEPARTAMENT OF THE ARMY.

Tłumaczenie na potrzeby własne - kpt.Roman POLKO

1

SPIS TREŚCI

PRZEDMOWA__________________________________________________ 3

ROZDZIAŁ 1: DLACZEGO ROZPOZNAWCZE PRZYGOTOWANIE POLA WALKI ? ______________________________________________________ 5

ROZDZIAŁ 2: ROZWÓJ I WYKORZYSTANIE WYNIKÓW ROZPOZNAWCZEGO PRZYGOTOWANIA POLA WALKI. ______________ 7

GRAFIKA _______________________________________________________________________7

„TEMPLATES” /WSKAZANIA, OPISY, PROWADZENIE/ _____________________________8

ROZDZIAŁ 3: WYSIŁEK ROZPOZNAWCZEGO PRZYGOTOWANIA POLA WALKI_______________________________________________________ 10

ROZDZIAŁ 4: PROCES ROZPOZNAWCZEGO PRZYGOTOWANIA POLA WALKI_______________________________________________________ 15

OCENA OBSZARU POLA WALKI _________________________________________________17

ANALIZY TERENU ______________________________________________________________22

ANALIZA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH_________________________________52

OCENA ZAGROŻEŃ I WSKAZANIA DOKTRYNALNE /ZASADY DZIAŁANIA/_________66

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ /NIEBEZPIECZEŃSTW/ ________________________________78

ROZDZIAŁ 5: WSPARCIE IPB. __________________________________ 106

GRUPY BOJOWE POŁĄCZONYCH BRONI /RODZAJÓW WOJSK/ __________________106

PLANOWANIE SZTABOWE _____________________________________________________107

OPRACOWANIE SYTUACJI _____________________________________________________110

WOJNA RADIOELEKTRONICZNA /EW/__________________________________________111

POZOROWANIE /MYLENIE, ZWODNICZOŚĆ/ NA POLU WALKI ___________________112

ROZDZIAŁ 6: IPB - PODEJŚCIE SYSTEMOWE. ____________________ 113

ZAŁĄCZNIK A: TAKTYCZNE IPB ________________________________ 114

ZAŁĄCZNIK B: PROCES IPB W WALCE W TERENIE ZURBANIZOWANYM148

ZAŁĄCZNIK C: PROCES IPB W OBRONIE POWIETRZNEJ, PRZECIWLOTNICZEJ I DZIAŁANIACH POWIETRZNYCH ____________ 190

2

ZAŁĄCZNIK D: OPERACYJNY SZCZEBEL WOJNY ________________ 231

ZAŁĄCZNIK E: IPB W DZIAŁANIACH PRZECIWPOWSTAŃCZYCH /COIN/ ______________________________________________________ 255

ZAŁĄCZNIK F: ELEKTRONICZNE PRZYGOTOWANIE POLA WALKI - /EPB/ _______________________________________________________ 275

ZAŁĄCZNIK G: IPB W DZIAŁANIACH NA TYŁY ORAZ W OBSZARZE TYŁÓW _____________________________________________________ 293

OBJAŚNIENIA UŻYTYCH SKRÓTÓW ____________________________ 311

3

PRZEDMOWA Celem tej publikacji jest wyrażenie niezbędnej roli jaką IPB /rozpoznawcze

przygotowanie pola walki / odgrywa w przygotowaniu następnej bitwy. Publikacja ta

koncentruje się na charakterystycznych wymaganiach IPB, które rozwijają się jako re-

zultat doktryny bitwy powietrzno - lądowej i poprzedzają szczegółowe instrukcje - jak

stosować IPB we wcześniej nie rozważanych przestrzeniach. Koncepcje zaprezentowa-

ne w tej publikacji nie są całkowicie nowe. Jakkolwiek, gdy doktryna uległa zmianie,

koncepcje te wysunęły na czoło naszych zainteresowań i trzeba je głęboko rozważyć.

Zasadniczą funkcją tej publikacji jest dostarczenie dowódcom wiedzy na temat

ostatniej doktryny IPB. Podaje ona również wskazówki, jak dowódca może wykorzy-

stać /użyć/ IPB w określonych sytuacjach. Sytuacje te zawierają: działania /operacje/

obronne i zaczepne, wsparcie działań /operacji/ na tyły, działania /operacje/ w rejonie

zurbanizowanym, powietrzną obronę artyleryjską /ADA/, działania /operacje/ przeciw-

powietrzne i powietrzne, operacje przeciwpowstańcze /COIN/, operacyjny poziom woj-

ny i wojnę elektroniczną. Chociaż publikacja ta nie zamierza być wszechobejmującą;

zaprezentowany materiał jest zgodny z aktualną doktryną armii USA w rozważanych

obszarach. Zamierzano, aby publikacja ta była na tyle kompletna, na ile jest to tylko

możliwe.

Publikacja ta opisuje proces IPB oraz jak użyć IPB jako bazy dla kontrrozpo-

znania /CI/ rozwoju sytuacji, celów, elementów pola walki wprowadzających w błąd

/mylenia/, a także do prowadzenia działań /operacji/ z zakresu wojny radioelektronicz-

nej. Koncentruje się ona na budowaniu faktów IPB przed przeciwnikiem i zarysowaniu

możliwości ich zastosowania /wykorzystania/ w działaniach taktycznych.

Publikacja ta ma służyć jako przewodnik. Żadna część tego dokumentu nie po-

winna być konstruowana jako ograniczająca swobodę działania dowódcom, czy też zo-

bowiązująca ich do trzymania się wyznaczonego, dokładnie określonego toku postępo-

wania w działaniu. Również żadna część tego dokumentu nie jest skonstruowana tak

aby implikować, że wszystkie graficzne opisy muszą być przygotowywane przez

wszystkie dowództwa we wszystkich sytuacjach. Inaczej mówiąc - dowódcy mogą

używać zaprezentowane informacje w każdy sposób odpowiadający /właściwy/ dla

konkretnego zadania i sytuacji.

Chociaż publikacja ta jest przeznaczona dla wszystkich żołnierzy armii czynnej,

rezerwy oraz jednostek obrony wewnętrznej, w sposób szczególny jest ona skierowana

4

do wykorzystania przez dowódców jednostek i sztaby wszystkich szczebli dowodzenia.

Określone partie i fragmenty przeznaczone są również do zastosowania czy też zainte-

resowania dowódców oraz wspólnych i połączonych sztabów dowództw: jednostek sił

powietrznych USA, sprzymierzonych sił powietrznych; marynarki i amerykańskich sił

morskich, państw sprzymierzonych, a także innych agencji informacyjnych i wywia-

dowczych.

Zawarte w tej publikacji informacje wybiegające poza doktrynę IPB, będą do-

datkowo włączone /zalegalizowane/ w FM 34 - 1 i FM 34 - 3.

Publikację tę popiera /wydana jest pod patronatem/ dowództwo TRADOC. Pro-

ponowane zmiany dla poprawienia tej publikacji przesyłać na formularzu DA Form

2028 na adres:

COMMANDER, US ARMY, INTELLIGENCE CENTER AND SCHOOL

ATTN; ATSI-TD-PAL, FORT HUACHUCA, AZ 85613 7000.

5

Rozdział 1: DLACZEGO ROZPOZNAWCZE

PRZYGOTOWANIE POLA WALKI ?

IPB jest kluczem do przygotowania do następnej bitwy. W czasie pokoju IPB

przygotowuje obszerny bank danych na każdy potencjalny obszar, który jednostki mogą

potrzebować do przeprowadzenia operacji. IPB szczegółowo analizuje te bazowe in-

formacje rozpoznawcze określając działanie przeciwnika, pogodę, rejon prowadzenia

działań oraz przedstawia tę informację graficznie. IPB jest inicjowane /wdrażane/ za

każdym razem, gdy dowódca spotka nowego przeciwnika, albo otrzyma nowe zadanie.

Jest ono uruchamiane wcześniej do przygotowania prowadzenia działań wojennych i

dostosowywane do ewentualnych zmian sytuacji. Jest to ciągły proces wspierający pla-

nowanie i wykonanie zadań we wszystkich działaniach.

IPB jest analityczną metodą stosującą redukcję niepewności /wątpliwości/ doty-

czących przeciwnika, pogody i obszaru we wszystkich typach operacji. Rozwój doktry-

ny walki powietrzno-lądowej odświeżył zainteresowanie operacjami /działaniami/ za-

czepnymi i stworzył potrzebę ofensywnego IPB. Zaczepne /ofensywne/ IPB - nie jest

nową koncepcją, ale dostosowaną do aktualnej doktryny IPB.

Doktryna bitwy powietrzno-lądowej koncentruje się także na operacjach tyło-

wych i potrzebie wsparcia przez IPB operacji /działań/ na tyły. Tymczasowe skupienie

uwagi IPB na operacjach tyłowych i wsparciu operacji /działań/ na tyły różni się tym od

zaczepnego i obronnego IPB, że koncepcja nie jest nowa. Dowódcy jednostek zabez-

pieczenia i tyłowych obszarów logistyki zawsze musieli analizować przestrzeń opera-

cyjną /AO/ dla określenia potencjalnych skutków oddziaływania przeciwnika, pogody i

terenu na wsparcie i zabezpieczenie działań.

Inny aspekt IPB, który nie został doktrynalnie określony, to tzw. „trzeci wy-

miar” walki - przestrzeń powietrzna. IPB - tradycyjnie określa pierwsze dwa wymiary:

szerokość i głębokość. Jednakże nowoczesna i dynamiczna wojna wymaga od dowódcy

zdolności uzmysłowienia sobie zagrożenia z powietrza /śmigłowcowego i samolotowe-

go/ oraz zrozumienia sposobu użycia sprzymierzonego lotnictwa, a także kalkulacji

obrony powietrznej.

6

IPB scala /integruje/ ocenę przeciwnika z oceną warunków meteorologicznych i

terenu dla określenia i oceny możliwości przeciwnika, jego miejsc wrażliwych na ude-

rzenia i możliwych wariantów działania. Wyniki działania IPB wspierają dowódców i

ich sztaby w procesie decyzyjnym. IPB dostarcza graficzną ocenę sytuacji odzwiercie-

dlającą prawdopodobne działanie przeciwnika oraz w formie graficznej rozkaz opera-

cyjny /OPORD/ - co pozwala dowódcy raczej dyktować warunki bitwy niż reagować na

działanie przeciwnika. Gdy rozpoczynają się działania wojenne, uaktualniona sytuacja

staje się osiągalna, graficzna ocena z rozpoznania, czy też zadanie /OPORD/ zmieniają

się dynamicznie wraz z sytuacją na polu walki. IPB pomaga dowódcy kontrolować bi-

twę /walkę/ poprzez mówienie mu kiedy przeciwnik może najłatwiej wejść w obszar

bitwy oraz gdzie i kiedy śledzone siły powinny się przemieszczać. W zakresie mylenia i

elementów wprowadzających w błąd na polu walki, proces IPB towarzyszy w obiek-

tywnym określaniu elementów wprowadzających w błąd, rozwija mylące przeciwnika

wydarzenia, plany, fabuły i koncentruje proces zbierania danych na określeniu - czy

działania pozorne są akceptowane, odrzucane, czy też oszukańczo /pozornie/ przyjmo-

wane /i kontrowane/ przez przeciwnika. Proces IPB pomaga w rozwijaniu sytuacji i

osiąganiu celu przez pokazanie dowódcom, kiedy i gdzie przeciwnik może najefektyw-

niej być związany ogniem, manewrem i środkami walki radioelektronicznej oraz kiedy

może zostać przechwycona inicjatywa.

Stosując grafikę IPB dowódca i sztab zidentyfikować najbardziej wartościowe

cele /HPTs/, kiedy będą one wkraczać w obszar walki. Najbardziej wartościowe cele

/HPTs/ - na podstawie których zbudowana jest koncepcja walki dowódcy będą atako-

wane tak, aby zmniejszyć efektywność oddziaływania sił przeciwnika, niszczyć i opóź-

niać je, a także wymuszać użycie przez przeciwnika następnych celi będących przed-

miotem manewru, wsparcia ogniem oraz oddziaływania radioelektronicznego wojsk

własnych.

Kiedy doktryna IPB jest stosowana w operacjach przeciwpowstańczych /COIN/,

dowódca musi przystosować ją do specyficznej sytuacji, jedynej w swoim rodzaju w

danym środowisku. Istota działań przeciwpowstańczych wyraża się przede wszystkim

w tym, że wysiłek IPB jest kierowany tak szybko jak tylko jest to możliwe przeciwko

ruchom powstańczym. Przed zaangażowaniem sił zbrojnych, w czasie fazy I

/budowanie logistyki/ i fazy II /uderzenie i rozwijanie operacji przeciwko prawowitym

rządom kraju/ powstania, dowódcy muszą efektywnie zbierać i opracowywać informa-

7

cje koncentrując rozpoznanie na zapobieganiu rozwijania się III fazy działań. Istota

użycia IPB do działań przeciwpowstańczych /COIN/ zawiera się w tym, aby tej III fazy

/konflikt konwencjonalny/ uniknąć.

Rozdział 2: ROZWÓJ I WYKORZYSTANIE WYNIKÓW

ROZPOZNAWCZEGO PRZYGOTOWANIA POLA WALKI.

Grafika jest podstawą analiz IPB. Informacje rozpoznawcze są często najlepiej

przekazywane za pomocą rysunków.

GRAFIKA

Produktami IPB są wojskowe mapy objaśniające, wielowarstwowe folie /opisy,

pokrycia - „overlay”/, zdjęcia lotnicze, mikrofilmy, a także szkice o dużej skali - z któ-

rych wszystkie możliwe są do pokazania /przekazania/ przy pomocy komputera, mogą

być sprawnie przez komputer obsługiwane /kierowane/ i opracowywane. Komputer nie

zastępuje w ten sposób pracy człowieka przy analizie pola walki i ocenie danych z roz-

poznania, lecz przekształca te dane w obrazy graficzne, jeśli tylko jest to możliwe. Gra-

fiki te stają się podstawą do planowania rozpoznania i operacji /działań/. Informacja jest

uaktualniana przez zmianę lub uaktualnianie obrazów graficznych.

Obecnie większość grafik IPB jest przygotowywana ręcznie przez powolny,

pochłaniający czas proces. Docelowo systemy automatycznego opracowywania danych

/ADP/ będą pomagać w analizie w procesie IPB. Automatyczny system opracowania

danych /ADP/ gromadząc dane i umożliwiając ich uaktualnianie - skróci czas potrzebny

na przygotowanie grafiki. Oczywiste korzyści z automatycznych analiz grafiki i obra-

zowania danych przewyższą wysokie początkowe inwestycje w czas i środki dla ich

rozwoju. Środowisko rozpoznawcze daje wysoki priorytet rozwijaniu tych systemów.

Kiedy staną się one dostępne /możliwe do wykorzystania/ i będą właściwie przygoto-

wane - grafiki IPB będą niedrogie, a całość łatwa do utrzymania.

Wyniki osiągane /rozwijane/ dzięki IPB wspierają wiele funkcji na polu walki.

Są one najbardziej cenne w działaniach dowódcy i sztabu rozpoznawczego. IPB wła-

ściwie przygotowane /rozwinięte/ przed walką: wykrywa luki w banku danych i jeśli

jest to tylko możliwe uzupełnia te brakujące informacje zanim padnie pierwszy strzał.

Wymagania, które nie mogły być spełnione, stają się naglącymi priorytetami we wspar-

8

ciu planu bitwy. IPB dostarcza podstaw do wykonania kompletnego planu uwzględnia-

jącego dynamikę działań oraz służy jako przewodnik do właściwego użycia sił i środ-

ków, rekonesansu, kontroli /nadzoru/ i celowego /ukierunkowanego/ zdobywania war-

tościowych danych.

„TEMPLATES” /WSKAZANIA, OPISY, PROWADZENIE/

Ocena zagrożenia i integracja danych są wykonywane poprzez techniczną anali-

zę wiadomości - podobnie jak „templating”. „Templates” - są graficznymi ilustracjami

/zwykle rysowanymi w określonej skali/ struktury sił przeciwnika, ich rozmieszczenia i

możliwości. Dostarczają one podstaw do wskazywania wariantów działania mających

przedstawić obraz pola walki na potrzeby ocen dowództwa oraz decyzji dotyczących

rozmieszczenia /przydziału/ zapasów /środków wzmocnienia/.

„Templates” - dostarcza porównawczą bazę danych do integracji /scalania/ tego

co wiemy o przeciwniku z wiadomościami o pogodzie oraz o terenie z jego charaktery-

stycznymi obszarami. „Templates” umożliwia nam graficzne malowanie możliwości

przeciwnika, przewidywanie jego prawdopodobnego działania w walce - jeszcze przed

bitwą, a także potwierdzenie lub zaprzeczenie naszych przewidywań po rozpoczęciu

działań wojennych. „Templates” są dynamiczne, dostarczają środków do nieprzerwanej

oceny przeciwnika - jego możliwości i miejsc wrażliwych, zmieniając się /będąc chwi-

lowo przedmiotem zmian/ tak jak dyktuje to sytuacja. Mogą one odzwierciedlać różno-

rodne charakterystyki przeciwnika, takie jak: rozmieszczenie sił, fortyfikacje obronne,

uzbrojenie i wyposażenie. „Templates” mogą być użyte w funkcjonalnych systemach

pola walki takich jak: artyleria, artyleria przeciwlotnicza /ADA/, inżynieria, C2

/dowodzenie i kontrola/ oraz w lotnictwie wsparcia taktycznego.

Tabela 2-1 pokazuje 4 główne typy „Templates” rozwijane i wykorzystywane w

procesie IPB.

Graficzne bazy danych rozpoznania, rozwijane i utrzymywane pod każdym

względem przez proces IPB, dostarczają podstaw do zbiorów i analiz wspierając rozwój

sytuacji i osiąganie celu. Zaopatrują one w materiały do planowania ważnych zdarzeń

na polu walki i działania przeciwnika oraz do przewidywania jego zamiarów. Porówna-

nie tych podstawowych danych ze zdarzeniami i działaniami mającymi miejsce na polu

walki - dostarcza dowódcy kompletną, terminową i dokładną informację.

9

TABELA 2-1: IPB TEMPLATES

TEMPLATE OPIS CEL /ZAMIAR/ KIEDY PRZYGOTOWANE

DOKTRYNA

Doktryna przeciwnika używa-na do różnych typów działań /operacji/, bez ograniczeń na-rzuconych przez pogodę i te-ren. Skład, formacje, szerokość pierwszych rzutów, głęboko-ści, ilość i proporcje wyposa-żenia, najcenniejsze cele /HVT/ - to typowe ujawniane informacje.

Dostarczyć podstaw do zintegrowa-nia doktryny przeciwnika z danymi o terenie i warunkach meteorolo-gicznych.

Ocena za-grożenia.

SYTUACJA

pisywanie /malowanie/ jak przeciwnik mógłby rozmieścić swoje siły /układać walkę/ i działać w obrębie ograniczeń narzuconych przez pogodę i teren.

Stosowany do określenia najbardziej niekorzystnego /krytycznego/ dzia-łania i ugrupowania przeciwnika. Dostarcza podstaw do rozwijania sytuacji i celu działania oraz do określania najbardziej wartościo-wych celów /HVT/.

Integracja zagrożenia.

ZDARZENIE

Opisywanie /malowanie/ po-łożenia, gdzie spodziewane są /mogą wystąpić/ krytyczne /decydujące/ zdarzenia oraz gdzie mogą pojawiać się naj-istotniejsze cele.

Używany do przewidywania powią-zanych czasowo zdarzeń w obrębie krytycznej przestrzeni. Dostarcza podstaw do całokształtu działań, przewidywania zamiarów przeciw-nika oraz określania dyslokacji i tras przemieszczania się HVT.

Integracja zagrożenia.

WSPARCIE

DECYZJI

Opisywanie /malowanie/ punktów decyzji i określonych obszarów zainteresowania mających kluczowe znaczenie dla ważnych zdarzeń i działań. Ocena z rozpoznania w formie graficznej.

Używany do dostarczenia rady /wskazówek/, kiedy taktyczne decy-zje są odpowiednio dostosowane do wymagań i sytuacji na polu walki.

Integracja zagrożenia.

10

Rozdział 3: WYSIŁEK ROZPOZNAWCZEGO

PRZYGOTOWANIA POLA WALKI Rozwijanie wyników działania IPB jest bardzo pracochłonne. Wymaga ono po-

święcenia i wysiłku personelu rozpoznawczego oraz innych członków sztabu, kierow-

nictwa i koncentracji uwagi dowódcy, a także współdziałania wielu innych elementów

poza dowództwem. IPB jest formalnym procesem w dywizji i na wyższych szczeblach.

Zabezpieczenie działań bojowych /CS/ i jednostki służb wspierających działania bojo-

we /CSS/ rutynowo rozszerzają /rozprzestrzeniają/ i wykorzystują wyniki IPB - rozwi-

jane w dywizji i korpusie - na głównym stanowisku dowodzenia w brygadzie, batalionie

oraz taktycznych i tyłowych stanowiskach dowodzenia /CPs/ . W brygadzie i batalionie

proces IPB jest bardziej nieformalny, stając się bardziej formalny tylko wtedy gdy czas

i środki na to pozwolą. Każdy szczebel dowodzenia wspiera IPB i dostarcza własne

opracowania podporządkowanym sobie elementom. Od podległych elementów oczeku-

je się z kolei rozwijania /rozprzestrzeniania/ otrzymanego, podstawowego wsparcia IPB

- do własnych, specyficznych zadań.

Dlatego też nakłada to szczególną odpowiedzialność na dowódcę - prowadzenia

procesu IPB w specyficznym obszarze operacyjnym /działań/, /AO/ oraz w obszarze

zainteresowania /AI/. Podczas gdy dowódcy będą koncentrować się na potencjalnych

skutkach oddziaływania przeciwnika, pogody i terenu na całość operacji /działań/, ma-

newrujący z przodu dowódcy kierują bezpośrednią swoją uwagę na ogień przeciwnika,

możliwości jego manewru i oddziaływania radioelektronicznego /EW/. Wyznaczeni

dowódcy tyłów operacyjnych bardziej koncentrują się na możliwościach wykonania

desantów powietrznych i ataków powietrznych przeciwnika, broni dalekiego zasięgu,

potencjalnym bezpieczeństwie oraz powstańczych i terrorystycznych zagrożeniach -

wykorzystując chwilowo IPB do efektywnej dyslokacji wspierających elementów.

Dowódca i zadanie rozpoczyna i kieruje IPB. Dowódca analizuje zadanie, na-

stępnie przekształca je w sposób bardziej dla siebie czytelny i przekazuje wytyczne do

planowania przez sztab. Wytyczne do planowania powinny zawierać priorytety dowód-

cy w zakresie wymagań stawianych rozpoznaniu /PIRs/. Jeśli dowódca nie ustali tych

priorytetów, IPB będzie rozpoznawało szczególnie ważne /krytyczne/ luki, które pomo-

gą sztabowi w rozwijaniu tych priorytetów w zakresie wymagań stawianych rozpozna-

11

niu /PIRs/. Jako, że proces IPB jest narzędziem do synchronizacji walki, wysiłki sztabu

stają się wysiłkami w zakresie synchronizacji.

G2 lub S2 /pomocnik szefa sztabu ds. rozpoznania lub oficer rozpoznania/ do-

starczają sztabowi wiadomości o aktualnej sytuacji przeciwnika - w tym o potencjalnym

działaniu przeciwnika w walce. Stają się one podstawą dla ocen sztabu. Kiedy tylko

oceny sztabu wszystkich potencjalnych wariantów działania przeciwnika są przygoto-

wane, sztab prowadzi gry wojenne: potencjalnego działania wojsk zaprzyjaźnionych i

przeciwnika w walce oraz określa najbardziej prawdopodobny przebieg działań na pod-

stawie wszystkich czynników. Następnie sztab wykonuje „templates” wspierające de-

cyzję /DST-s/ dla najbardziej prawdopodobnego działania przeciwnika w walce, a także

możliwych następstw i konsekwencji tego działania.

Po tych czynnościach sztab przedstawia krótko dowódcy DST / „templates”

wspierający decyzję/. Dowódca przeprowadza grę wojenną na DST - aby upewnić się,

że wszystkie potencjalne kierunki działania przeciwnika zostały rozważone i że wszyst-

kie działania wojsk zaprzyjaźnionych oraz plan działania są zintegrowane. Wówczas

dowódca na podstawie DST uaktualnia priorytety w zakresie wymagań stawianych roz-

poznaniu i wydaje decyzję, koncepcję przeprowadzenia operacji. Zawiera ona bezpo-

średnio dokonane zmiany i uzupełnienia do DST.

Plany i rozkazy są przygotowywane na podstawie decyzji lub koncepcji dowód-

cy. Zawierają one ostateczną wersje DST, który staje się graficznym planem współdzia-

łania. Zaakceptowane plany lub rozkazy zawierające DST, są wydawane podporządko-

wanym, lub funkcjonalnym dowódcom. Na podporządkowanym, funkcjonalnym szcze-

blu DST jest rozbudowywane lub przekształcane w formę bardziej czytelną

/oczyszczane/ - tak jak dyktuje to zadanie lub koncepcja dowódcy. Schemat 3-1 poka-

zuje jak IPB jest wkomponowana w proces decyzyjny dowódcy omówiony w regulami-

nie FM 101-5.

12

SCHEMAT 3-1: Proces decyzyjny dowódcy /wspierany przez „IPB”/

OTRZYMANIE ZADANIA DZIAŁANIE SZTABU DZIAŁANIE DOWÓDCY

INFORMACJA DO DOWÓDCY INFORMACJA DO SZTABU

/UAKTUALNIENIE SYTUACJI PRZEZ

SZTAB/

O G-2/S-2 - KRÓTKA OCENA AKTUALNEJ ANALIZA ZADANIA

C SYTUACJI PRZEKSZTAŁCENIE ZADANIA

E „TEMPLATES” SYTUACJI I PRZECIWNIKA /W SPOSÓB BARDZIEJ DLA SIEBIE

N O CZYTELNY/

A B PRZEKAZANIE WYTYCZNYCH DO

INDYWIDUALNE OCENY SZTABU E PLANOWANIA

/WARIANTY WSZYSTKICH MOŻLIWYCH J ZAMIAR DOWÓDCY, WSTĘPNE

S DZIAŁAŃ PRZECIWNIKA/ M OKREŚLENIE PRIORYTETÓW

Z U W ZAKRESIE WYMAGAŃ STAWIA-

T J NYCH ROZPOZNANIU /ZAINICJO-

A GRY WOJENNE SZTABU, POTENCJALNE E WANIE „PIRs”/

B KIERUNKI DZIAŁANIA /OBU STRON/

U

D

NAJBARDZIEJ PRAWDOPODOBNE O „DST”

DZIAŁANIE W / „TEMPLATE” Ó WSPARCIA DECYZJI/

D

„TEMPLATE” - WSPARCIA DECYZJI C GRA WOJENNA DOWÓDCY

/NAJBARDZIEJ PRAWDOPODOBNE Ę /UAKTUALNIENIE „PIRs”

DZIAŁANIE/ DECYZJA DOWÓDCY

MYŚL /KONCEPCJA/ DOWÓDCY

PRZYGOTOWANIE PLANÓW/ROZKAZÓW

/WŁĄCZENIE KOŃCOWEJ WERSJI „DST”

WYDANIE PLANÓW / ROZKAZÓW ZATWIERDZENIE PLANÓW-ROZKAZÓW

/ZAWIERAJĄCE WSPIERAJĄCE „DST” - DLA PODPORZĄDKOWANYCH /FUNKCJONALNYCH DOWÓDZTW - KIEDY JEST TAKA POTRZEBA/

POWRÓT NADZÓR - KONTROLA POWRÓT

MISJA UKOŃCZONA / DOBRZE WYKONANA.

13

Sztab rozpoznawczy stanowi zalążek /jądro/ wysiłków IPB. Posiada on w swoim

składzie: G2, lub S2, analityków rozpoznania z sekcji zbierania wyników z wszystkich

źródeł /ASPS/, przydzieloną sekcję saperską /specjalistów od oceny terenu/, a także

zespół do badania warunków meteorologicznych /WETM/ Sił Powietrznych Stanów

Zjednoczonych /USAF/. Są oni wspomagani przez inne agencje szczebla państwowego,

centra produkcyjne, wyższe od korpusu dowództwa /EAC/ - które dostarczają wiele

podstawowych produktów IPB.

G2 lub S2 zajmują się koordynacją IPB i kierują procesem IPB. G2 lub S2 za-

pewnia należytą zgodność priorytetów w zakresie wymagań stawianych rozpoznaniu z

wytycznymi dowódcy. ASPS lub rozpoznawcze centrum koordynacyjne /BICC/ groma-

dzą podstawowe dane o zagrożeniu, przekształcają je na informacje graficzne i scalają

to z danymi o pogodzie i terenie. ASPS lub BICC rozwijają produkty IPB wykorzysty-

wane do wsparcia operacji /działań/ bojowych.

W czasie procesu IPB, G2 lub S2 obszernie koordynują swoje działania z: G3

lub S3 /pomocnik szefa sztabu ds. planowania i operacji lub oficer operacyjny/, koordy-

natorem wsparcia ogniowego /FSCORD/ lub oficerem wsparcia ogniowego /FSO/, ofi-

cerem obrony powietrznej, oficerem łącznikowym z lotnictwem, elementami prowadzą-

cymi działania mylące na polu walki, sekcją saperów /oddelegowaną/ oraz z zespołem

do badania warunków meteorologicznych /WETM/. Koordynacja ta jest rozwijana aby

wesprzeć wstępne przygotowanie informacji o obszarze na tyłach IPB. Poza tą normal-

ną koordynacją G2 lub S2 uzgadniają dodatkowo swoje działania również z G4 lub S4

/pomocnikiem szefa sztabu ds. logistyki lub oficerem zaopatrzenia/, oficerem odpowie-

dzialnym za transport, oficerem kontrwywiadu /CI/, oficerem do spraw cywilnych oraz

innymi oficerami zabezpieczenia działań bojowych i służb wspierających działania bo-

jowe /CSS/.

Przydzielona /oddelegowana/ sekcja saperów /specjalistów od oceny terenu/ -

analizuje teren określając jego wpływ na działania taktyczne. Dywizyjna sekcja rozwija

opisy /folie/ czynników terenowych, specjalne studia terenowe i opisy /folie/ oddziały-

wania pogody. Sekcja saperów wspierana jest przez korpuśną kompanię saperów - to-

pografów wsparcia ogólnego /GS/ oraz przez batalion saperów - topografów z EAC /ze

szczebla powyżej korpusu/.

USAF WETM dostarcza wiadomości o pogodzie, z których część może bazować

na danych o klimacie. Mogą one nadchodzić ze źródeł Powietrznej Służby Meteorolo-

gicznej /AWS/ Sił Powietrznych USA /USAF/ - wiadomości o przeszłej, obecnej i pro-

14

gnozowanej pogodzie dla całego AO i AI /obszaru operacyjnego i obszaru zaintereso-

wania. Jednostki AWS na szczeblach powyżej korpusu /EAC/ dostarczają wsparcia w

zakresie oceny warunków meteorologicznych dywizyjnym i korpuśnym WETMs

/zespołom do badania pogody/; USAF WETM dostarcza bezpośredniego wsparcia i

udziela go innym poprzez szczeble powyżej centrum rozpoznawczego korpusu

/EACIC/.

15

Rozdział 4: PROCES ROZPOZNAWCZEGO

PRZYGOTOWANIA POLA WALKI

Proces IPB integruje doktrynę przeciwnika z pogodą i terenem oraz wiąże te

czynniki z zadaniem i charakterem sytuacji na polu walki. Dostarcza w ten sposób pod-

staw do określania i oceniania możliwości przeciwnika, jego miejsc wrażliwych i praw-

dopodobnego działania w walce. Służy także jako podstawa do planowania - do sformu-

łowania koncepcji użycia jednostki w działaniach oraz do rozmieszczenia sił i środków

walki co znajduje swoje odzwierciedlenie w odpowiedniej organizacji jednostki do

walki. Proces ten jest szczególnie istotny /krytyczny/ dla oficera rozpoznania /G2 lub

S2/, oficera operacyjnego /G3 lub S3/, elementów mylących na polu walki oraz dla ofi-

cera rozpoznawczego artylerii polowej /FAIO/.

Podobnie jak rozpoznanie zamyka się w określonym cyklu, tak i proces IPB jest

z natury cykliczny. Wszystkie funkcje IPB są spełniane w sposób ciągły i równocze-

śnie. Proces IPB przedstawiony jest na schemacie 4-1.

Ocena obszaru pola walki szacuje przestrzeń operacyjną /AO/ oraz rejon zainte-

resowania /AI/ i stanowi podstawę do analiz terenu, pogody, a także sił zbrojnych sta-

nowiących zagrożenie. Analizy terenu i pogody mogą być wykonane kolejno lub rów-

nolegle z oceną zagrożenia. Bez względu na kolejność analiz końcowym krokiem jest

integracja /scalanie/ zagrożenia. Łączy ona w jedną całość wiadomości o pogodzie, te-

renie, siłach zbrojnych przeciwnika i zaprzyjaźnionych oraz określa ich wspólny wpływ

na operacje /działania/.

IPB dostarcza informacje o sytuacji i celach, które umożliwiają porównanie spo-

sobów /kierunków/ działania przeciwnika i wojsk zaprzyjaźnionych. Informacja ta jest

wykorzystywana do przewidywania działania przeciwnika i do wykonania wielowarian-

towych /zależnych od układu zdarzeń/ prognoz działań na polu walki. Często pozwala

to dowódcy kształtować sytuację na polu walki przez rozmyślne wykonanie pewnych

działań takich jak plan zapór inżynieryjnych, powodować pewne zdarzenia na polu

walki uruchamiane /rozwijane/ na życzenie dowódcy. Informacje wymagane do rozwi-

jania IPB pochodzą z wszystkich możliwych do wykorzystania /osiągalnych/ źródeł.

Źródła te zawierają aktualny stan posiadania rozpoznania, informacje od wyższych do-

wództw, czy też informacje z agencji wspierających rozpoznanie. Informacje te zawie-

rają - ale nie są przez to ograniczane - dane z rozkazu do bitwy /walki/ /OB/, dane

o pogodzie i o terenie; wskazówki /wsparcie/ ze wszystkich źródeł rozpoznania; dane

16

z rozpoznania technicznego; dane nuklearne, biologiczne i chemiczne /NBC/; dane z

lotnictwa; dane od artylerii polowej; dane inżynieryjne oraz dane od służby transporto-

wej i logistyki.

SCHEMAT 4-1: PROCES IPB

OCENA

ANALIZA

OCENA ZAGROŻENIA

ANALIZY WARUNKÓW METEOROLOGI-CZNYCH

ANALIZY TERENU

INTEGRACJA /SCALANIE/ ZAGROŻENIA

OCENA OBSZARU POLA WALKI

17

Oficer rozpoznania rozwija /precyzuje/ ściśle określone informacje wymagające

zajmowania się pogodą, terenem i zagrażającymi siłami zbrojnymi wewnątrz obszaru

operacyjnego /AO/. Wypadkowa informacja /uwzględniająca wszystkie te czynniki/ jest

następnie użyta do rozwijania i uaktualniania bazy danych. Informacja ta zawiera dane

z wszelkiego typu rozkazów bojowych /OB/.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Ocena obszaru pola walki obejmuje oszacowanie obszaru walki pod względem

ogólnego charakteru sił zbrojnych zaprzyjaźnionych i przeciwnika oraz pod względem

otoczenia /środowiska/ operacyjnego. Teren i pogoda są oceniane dla określenia jak

ogólnie będą wpływać na działania. Siły zbrojne przeciwnika /w tym wojska lądowe i

powietrzne oraz jeśli odpowiada to potrzebom - marynarka wojenna/ co do których

przewiduje się, że będą prowadziły działania wewnątrz obszaru walki, są oceniane aby

określić ich możliwości w powiązaniu z pogodą, terenem i zadaniem wojsk zaprzyjaź-

nionych. Ocena pola walki powinna zwracać uwagę na ważne obszary i cechy, które

muszą być rozważone w czasie realizacji IPB. Pomaga to określić w czasie analiz IPB

jakie informacje, wyniki działania /produkty/ oraz jakie wsparcie będzie wymagane

aby ukończyć /skompletować/ IPB.

Pole walki składa się z obszaru operacyjnego /działań/ /AO/ i rejonu zaintereso-

wania /AI/. Wyznaczony obszar operacyjny /działań/ opiera się na: zadaniu, przeciwni-

ku, terenie oraz wojskach i czasie do wykorzystania /METT-T/, a także na czynnikach i

planowaniu rozważanych poza pierwszą linią własnych wojsk /FLOT/ /lub sił neutral-

nych/ . Schemat 4-2 pokazuje czasy rozważanego planowania w celu określenia obszaru

operacyjnego /działań/ /AO/ od szczebla batalionu do szczebli dowodzenia powyżej

korpusu /EAC/. W czasie działań ofensywnych obszar operacyjny /AO/ będzie zawierał

oś natarcia dowódcy lub kierunek ataku oraz wyznaczone obiekty /ataku/.

Powietrzny obszar operacyjny jest identyczny jak naziemny, w którym bazy powietrz-

ne, punkty tankowania, pasy /strefy/ lądowania /LZs/, strefy zrzutów /DZs/ i uzbrojenie

przeciwlotnicze oraz radary działają w zasięgu /wewnątrz granic/ dowodzenia. Główną

różnicę pomiędzy działaniami powietrznymi i naziemnymi stanowi wysokość /trzeci

wymiar/ lub pułap operacyjny w granicach którego działa lotnictwo skrzydłowe i śmi-

głowcowe oraz w granicach którego może prowadzić ogień obrona przeciwlotnicza.

18

Wysokość działań powietrznych jest ograniczana przez zasięg lotnictwa oraz wysokość

efektywnego oddziaływania systemów broni przeciwlotniczej takich jak artyleria prze-

ciwlotnicza /AAA/ i rakiety do niszczenia celi powietrznych /SAMs/ /na przykład pu-

łapy powietrzne i granice odpowiedzialności obrony powietrznej zalecane we wspólnej

doktrynie Sprzymierzonych/.

SCHEMAT 4-2: CZASY AO

SZCZEBEL DOWODZENIA

OBSZAR OPERACYJNY

/DZIAŁAŃ/ [godziny]

Batalion

0 - 3

Brygada

0 - 12

Dywizja

0 - 24

Korpus

0 - 72

EAC

72 +

Tyłowy obszar operacyjny /AO/ różni się od przedniego obszaru operacyjnego

/działań/ tym, że zawiera obszar geograficzny w którym wsparcie i zabezpieczenie wyż-

szego i niższego szczebla oraz elementy obrony powietrznej prowadzą działania jedno-

cześnie. Podczas gdy tyłowy obszar definiowany jest przez tę samą szerokość, głębo-

kość, wysokość, elektronooptyczne i czasowe czynniki jak w przednich obszarach, spe-

cyficzne czynniki wiążące się ze środowiskiem cywilnym, kontrwywiad /CI/, zabezpie-

czenie, działania psychologiczne /PSYOP/ oraz sprawy cywilne narzucają specyficzne

przedmioty rozważań. Schemat 4-3 pokazuje obszary pola walki.

19

SCHEMAT 4-3: OBSZARY POLA WALKI AREA OF OPERATIONS - obszar dzia³añ /operacji/ AREA OF INTEREST - obszar zainteresowania FEBA - przedni skraj obszaru pola walki FLOT - przednia linia wojsk własnych PL RED - linia strefy - czerwona Obszar zainteresowania opiera się na METT-T /zadaniu, przeciwniku, terenie,

wojskach i czasie do wykorzystania/ oraz na koncepcji działań dowódcy. Powinien on

zawierać wszystkie strefy oddziaływania przeciwnika, które mogłyby wywierać wpływ

na zaprzyjaźnione siły zbrojne podczas działań będących przedmiotem rozważań. G2

lub S2 na podstawie IPB proponują dowódcy obszar zainteresowania /AI/. W ślad za

aprobatą dowódcy G2, S2 lub ASPS /sekcja zbierająca wyniki, informacje z wszystkich

20

źródeł/ przesuwa granice AI do kolejnego wyższego szczebla dowodzenia, gdzie służy

to do kierowania /jako przewodnik/ wspieraniem potrzeb rozpoznania. AI w operacjach

zaczepnych - ze względu na konieczność uświadomienia sobie możliwości istnienia

potencjalnych sił kontratakujących na skrzydła oraz posiłków /wzmocnienia/ w rejonie

lub poza celami rozbijanymi w obszarze walki przez atakujące siły - będzie zazwyczaj

większy niż w czasie operacji obronnych. Podobnie do AO, AI wykorzystuje czas roz-

ważań planistycznych na dostarczenie podstawowego zestawu instrukcji dla określenia

jego granic. Schemat 4-4 przedstawia czasy rozważań planistycznych stosowane przy

określaniu AI od szczebla batalionu do EAC /szczebli dowodzenia powyżej korpusu/.

SCHEMAT 4-4: CZASY AI

SZCZEBEL DOWODZENIA

„AI” OBSZAR ZAINTERESOWANIA

[godziny]

Batalion

od 12

Brygada

od 24

Dywizja

od 72

Korpus

od 96

EAC

powyżej 96

Powietrzny AI jest zwykle znacznie większy niż naziemny, przede wszystkim ze

względu na wielkie odległości jakie lotnictwo przeciwnika może szybko pokryć i pręd-

kość z jaką może wpływać na działania zaprzyjaźnionych. Powietrzny AI obejmuje:

lądowiska przeciwnika, punkty uzupełniania paliw i amunicji, rejony stanowisk starto-

wych rakiet przeciwlotniczych /SAM/, a także radary obrony przeciwlotniczej wcze-

snego ostrzegania /EWR/ oraz naziemne stanowiska kontroli i przechwytywania /GCI/.

Powietrzny AI rozciąga się ku górze do maksymalnego zasięgu /pułapu/ lotnictwa prze-

ciwnika oraz do maksymalnej wysokości efektywnego oddziaływania powietrznych

systemów obronnych zaprzyjaźnionych i przeciwnika.

AI operacji tyłowych zawiera obszar tak duży jak teatr działań, teatr obszaru

tyłów lub strefa komunikacyjna /COMMZ/. Obszar ten musi rozciągać się w kierunku

21

terytorium przeciwnika, wobec czego jednostki zabezpieczenia działań bojowych i jed-

nostki rodzajów wojsk wspierających działania bojowe /CSS/ muszą być przygotowane

do przemieszczania się na obszary wcześniej okupowane przez przeciwnika. Tyłowy AI

może częściowo pokrywać się z obszarami zainteresowania innych dowództw obszarów

tyłowych jak również z innymi tyłowymi obszarami operacyjnymi. AI operacji tyło-

wych w powietrzu jest niezmiernie rozległy, odpowiednio do spodziewanego nagłego

uderzenia potencjalnego przeciwnika powietrznego na tyły obszarów wsparcia i zabez-

pieczenia działań.

G2 lub S2 oceniają teren, pogodę, przeciwnika i przygotowują propozycje co do

określenia granic podporządkowanej jednostki dla G3 lub S3. G3 lub S3 wykorzystują

propozycje G2 lub S2 do określenia granic podporządkowanej jednostki oraz dyslokacji

zapasów. Proponowane granice są następnie przedstawiane dowódcy do akceptacji.

Kiedy obszar pola walki jest już zdefiniowany, analityk określa i gromadzi in-

formacje oraz materiały wymagane do ukończenia procesu IPB. Do podstawowych po-

trzeb należą: mapy i materiały niezbędne do sporządzenia „template” /środki piśmienni-

cze/; dane encyklopedyczne o normalnym klimacie i pogodzie oraz studia terenu, który

całkowicie pokrywa obszar pola walki. Standartowe wojskowe mapy topograficzne w

skali odpowiadającej szczeblowi dowodzenia kierującemu IPB są w użyciu w rejonach

których dotyczą. Kiedy jest to osiągalne, analizy przestrzeni powietrznej mogą być wy-

konane z użyciem standartowych 1:250 000 powietrznych i radarowych „grafik połą-

czonych operacji” /JOG/ - specjalnie zaprojektowanych do tego celu. Do szczegóło-

wych analiz podejścia lotnictwa do celu użyteczne są standartowe mapy topograficzne

w skali 1: 50 000.

Standartowe mapy topograficzne jednakże nie zabezpieczają dostatecznie szcze-

gółowo potrzeb dla analiz terenu. Specjalne mapy i wyniki /produkty/ badań terenu są

osiągalne poprzez dywizyjny wydział terenowy lub korpuśny zespół do analiz terenu z

batalionu topograficznego saperów teatru działań, bądź tez przez Obronną Agencję Map

/DMA/. Zawierają one specjalne podstawowe pokrycia map, które opisują: system od-

wadniający, grunty i gleby, roślinność, pochyłości, transport, przeszkody terenowe i

inne ważne czynniki terenowe. W użyciu powinny znajdować się osiągalne zdjęcia po-

wierzchni terenu, a na uaktualnione zdjęcia pokrycia dostępnych obszarów powinny

być składane zapotrzebowania. Uaktualnione zdjęcia pokrycia terenu są używane do

dostarczania większych szczegółów o terenie oraz celem uzupełnienia istniejących map.

22

Oprócz pokrycia zdjęciami, zespół do badania terenu będzie wykorzystywał informacje

i materiały z wszystkich osiągalnych źródeł dla uaktualnienia i uszczegółowienia do-

stępnych wyników badania terenu.

ANALIZY TERENU

Zadaniem analiz terenu jest redukowanie branych pod uwagę niepewności co do

oddziaływania naturalnego i przygotowanego przez ludzi terenu na operacje militarne.

Rozpoznawczy sztab dywizji i korpusu otrzymuje bezpośrednie wsparcie od zespołów

do badania terenu teatru działań - z zadaniem wykonania /dokończenia/ analiz terenu.

Każda dywizja otrzymuje bezpośrednie wsparcie wydzieloną sekcją terenową, która

kierowana jest przez technika terenu. Każdy korpus otrzymuje jedną korpuśną kompa-

nię topograficzną z elementem zajmującym się analizami terenu. Niewielka sekcja ana-

liz terenu jest zwykle ulokowana i wspiera korpuśne centrum operacji taktycznych

/CTOC/. Pozostali analitycy terenu są ulokowani w tyłach korpusu, dostarczając ogól-

nego wsparcia korpusowi. Personel zespołów terenowych jest szczególnie przygotowa-

ny do analiz terenu i powinien być bezpośrednio zatrudniany w procesie IPB na

wszystkich szczeblach.

Celem efektywnego wykorzystania danych o terenie rozwijanych przez zespół

do badania terenu, personel rozpoznawczy musi zrozumieć analizy terenu i ich zasto-

sowanie w IPB. Musi on określić informacje o terenie wymagane do wsparcia działań

na wszystkich szczeblach w początkowym etapie procesu IPB. G2 lub S2 ustalają prio-

rytety w zakresie tego co chcą uzyskać /produkcji/ od rozpoznania terenu.

DMA /Obronna Agencja Map/ przygotowuje wiele z podstawowych danych

używanych przez zespoły do badania terenu. Dane DMA przygotowywane są w dwóch

standartowych formatach: dane bazowe dla analiz terenu na potrzeby planowania

/PTADB/ w skali 1: 250 000 i dane bazowe dla taktycznych analiz terenu /TTADB/ w

skali 1: 50 000. Skale te pokrywają się z mapami przeznaczonymi do planowania i tak-

tycznymi używanymi przez jednostki w Armii oraz z mapami do planowania stosowa-

nymi przez połączone i kombinowane dowództwa.

Podstawowe dane o terenie wyprodukowane przez DMA zawierają czynniki

pokrywające teren z informacjami o:

◊ roślinności,

23

◊ podłożu /gruntach i glebach/,

◊ systemie odwadniającym,

◊ konfiguracji terenu /pochyłościach/,

◊ przeszkodach,

◊ transporcie /liniach komunikacyjnych /LOC//,

◊ wodach gruntowych /tylko w danych bazowych do planowania/.

Dodatkowo DMA może dostarczyć następujące produkty nadrukowane na pod-

stawowe mapy:

◊ mapy dróg na przełaj,

◊ mapy transportowe /informacje o drogach i mostach/.

Te standartowe produkty wydawane są zespołom do badania terenu celem

wsparcia potrzeb ich sztabów i procesu IPB w zakresie wiadomości o terenie. Analitycy

terenu przygotowani są do rozwijania /nanoszenia/ swoich własnych opisów /folii, po-

kryć - „overlays”/ map, jeśli opisy /folie/ produkowane przez DMA nie będą osiągalne.

Oprócz zaopatrzenia DMA lub wykonanych na miejscu produktów połączone centra

rozpoznawcze na szczeblu teatru działań przygotowują szczegółowe badania linii ko-

munikacyjnych /LOC/ na niestandardowych mapach. Studia te wspierają również pro-

ces IPB wewnątrz określonego teatru działań lub połączonego AO.

Na szczeblach poniżej dywizji, gdzie nie ma bezpośredniego dostępu do zespo-

łów do badania terenu, dane o terenie i opisy /folie, „overlays”/ nie są częścią standar-

towej rozpoznawczej bazy danych. Wspierające analizy rozpoznawcze i analizy terenu

są dostarczane ze wspierającej dywizji, gdzie otrzymywane jest ściśle określone zada-

nie. Brygada lub siły do realizacji zadań sztabu S2 muszą być tak obeznane w rozumie-

niu wzajemnego oddziaływania analiz terenowych w procesie IPB jak dywizyjny sztab

G2.

Analizy terenowe kładą nacisk na użycie grafik do opisywania wpływu terenu

na działania lądowe i powietrzne. Jednakże, ponieważ na niższych szczeblach taktycz-

nych czas jest często ograniczony, przygotowywany jest tam tylko jeden dokument do-

tyczący terenu / „overlay”/, zmodyfikowany, kombinowany opis /folia, „overlay”/ prze-

szkód terenowych /MCOO/. Efektywność analiz terenu jest silnie uzależniona od analiz

warunków meteorologicznych. Chociaż analizy pogody i terenu są wykonywane osob-

no, powinny one zawsze być wykonywane równolegle i scalane /integrowane/ by uzy-

skać wyczerpującą ocenę środowiska taktycznego.

24

Analizy terenu wymagają również współdziałania pomiędzy personelem: rozpo-

znania, zajmującym się terenem i personelem WETM. Personel rozpoznawczy ustala

wymagane informacje o terenie. Wykorzystując DMA TTADB i inne źródła, personel

zespołu do badania terenu rozwija przygotowane przez nie /ich „skrojone”/ produkty

tak aby spełnić te wymagania. Jeśli jest to niezbędne analityk terenu, który jest przygo-

towany do rozpoznawania właściwości terenu na podstawie zdjęć lotniczych uzupełnia

te opisy / „overlays”/ dodatkowymi i uaktualnionymi szczegółami. Personel WETM

dostarcza produkty badań meteorologicznych i informacje wymagane do określenia

wpływu pogody na teren. Wspólnie rozwijają oni graficzną bazę danych, która ułatwia

integrację /scalanie/ zagrożenia.

Analityk terenu jest przygotowany do określania właściwości terenu na podsta-

wie zdjęć. Opisy /folie, „overlays”/ czynników terenowych DMA, które uzupełniają

standartowe mapy topograficzne są wykorzystywane do rozwijania „skrojonych” pro-

duktów oceny terenu. Schemat 4-5 pokazuje proces analizy terenu.

SCHEMAT 4-5: PROCES ANALIZY TERENU

Uzupełnianie-rozwijanie opisów, folii / „overerlays”/ dróg podejścia

Analiza dróg podejścia

Rozpoznanie dróg po-dejścia

Rozwijanie podstawo-wych /bazowych/ da-nych o terenie

Analiza /rozwijanie/ opisów, folii / „overer-lays”/ czynników tere-nowych

Rozwijanie /modyfikacja/ kombi-nowanego opisu, folii / „overlays”/ przeszkód terenowych

25

MILITARNE ASPEKTY TERENU

Analizy terenu koncentrują swoją uwagę na jego militarnych aspektach,

znanych powszechnie jako OCOKA. Poszczególne litery tego skrótu oznaczają:

◊ O - obserwacja i pole ognia /FofF/

◊ C - ukrycie i osłona

◊ O - przeszkody

◊ K - teren kluczowy

◊ A - drogi podejścia, korytarze ruchu /powietrzne i

lądowe/

Obserwacja obejmuje wpływ terenu na możliwości rekonesansu, nadzoru i osią-

gnięcia /zdobycia/ celu. W kontekście IPB odnosi się to do optycznej i elektronicznej

linii obserwacji /LOS/. Systemy pola walki zawierają radia, radary, lasery poszukiwania

strefowego, bezpośrednie systemy energetyczne, elektroniczne przechwytywacze i bez-

pośrednie poszukiwacze, zakłócacze oraz broń do ognia bezpośredniego wymagającą

do właściwego funkcjonowania LOS /linii obserwacji/. Wzmocniony / „uzbrojony” w

przyrządy elektronooptyczne/ bądź też nie ludzki wzrok zarówno na ziemi jak i w po-

wietrzu wymaga do prowadzenia obserwacji LOS. Środki i broń do zwalczania celów

obrony powietrznej wymagają LOS z ich stanowisk do głównych powietrznych dróg

podejścia /lotnictwa/. Musi także być rozważona relacja pomiędzy przewidywaną wy-

sokością celu, a poziomem przyległego terenu.

Możliwość obserwacji przez dowódcę pola walki jest uzależniona od oddziały-

wania terenu i pogody na te /wyżej wymienione/ systemy. LOS /linia obserwacji/

wpływa na systemy powietrzne od trasy marszu samolotu do przedniej granicy AI, pod-

czas gdy oddziaływanie LOS na systemy naziemne jest zwykle ograniczone do rejonu

bezpośredniej walki.

FofF obejmuje wpływ terenu na skuteczność uzbrojenia. Skuteczność broni do

prowadzenia ognia bezpośredniego jest w znaczący sposób uzależniona od terenu w

rejonie położenia celu. Te rodzaje broni potrzebują LOS /linii obserwacji/ do celu. Po-

przez analizy LOS, analityk określa jak teren wpływa na optyczną i elektroniczną LOS.

Wpływ ten przedstawiają graficznie opisy / „overlays”/ linii obserwacji /LOS/.

Opisy, folie / „overlays”/ widzialności horyzontalnej lub FofF wiążą wpływ ro-

ślinności i pochyłości terenu na LOS. Kiedy informacja ta jest przedstawiona graficz-

nie, stają się wówczas widoczne względne możliwości broni do prowadzenia ognia

26

bezpośredniego, łączności oraz systemów wykrywania i zbierania wiadomości o celach.

Ten „overlay” /opis, folia/ pomaga z dużą precyzją rozpoznawać teren kluczowy. Do

wykonania analiz LOS, jako minimum, analityk musi mieć określony punkt początko-

wy i wysokość. Schemat 4-6 przedstawia wzory „overlay” LOS lub FofF.

SCHEMAT 4-6: WIDZIALNOŚĆ HORYZONTALNA /ZASIĘG WIDOCZNOŚCI/ FIELDS OF FIRE - pole ognia RANGE - zasięg ELEVATION - wysokość /wzniesienie/

UKRYCIE I OSŁONA

Ukrycie stanowi zabezpieczenie przed obserwacją naziemną i z powietrza.

Osłona stanowi zabezpieczenie przed oddziaływaniem ogniowym. Ukrycie jest nie-

zbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa operacyjnego /OPSEC/ i mylenia. Zarówno

ukrycie jak i osłona są niezbędne dla ochrony przed ogniem wroga. Ukrycia i osłony są

27

ściśle powiązane z obserwacją i FofF. Analityk IPB bierze pod uwagę obserwację i

FofF zarówno z perspektywy powietrznej jak i naziemnej.

Lotnictwo śmigłowcowo - skrzydłowe zaprzyjaźnione i przeciwnika próbuje

wykorzystać teren, dymy i inne czynniki utrudniające widzialność do ukrycia swojego

działania przed obserwacją naziemną. Wysiłki te obejmują kluczenie po przeciwnych

stokach wzgórz i wykorzystanie roślinności jako tła powiększającego skuteczność ma-

skowania lotniczego. Przeciwne stoki umożliwiają również śmigłowcom ukrycie się

przed bronią do prowadzenia ognia bezpośredniego. Wysoka prędkość, niska wysokość

- loty „nap-of-the-earth” /NOE/ /usypiające czujność, zaskakujące uśpioną czujność

przeciwnika na ziemi/ - powiększają żywotność śmigłowców i lotnictwa skrzydłowego

przez skrócenie czasu na reakcję lądowych sił zbrojnych przeciwnika i jego broni słu-

żącej do obrony powietrznej. Śmigłowce rozwijające mniejszą prędkość, wykonujące

loty na wysokościach konturowych i NOE, wykorzystują maskujące właściwości terenu

nawet na większych odległościach dla maskowania ruchu lotnictwa w pobliżu silnych

zgrupowań obrony powietrznej.

Ukrycia są szczególnie ważne w środowisku walki na tyłach. Wrażliwe na ude-

rzenia tyłowe obszary zabezpieczające dowodzenie, kontrolę i komunikację /C3/ oraz

wspierające jednostki muszą być chronione przed obserwacja przeciwnika z powietrza i

ziemi. Ukrycia możliwe do wykorzystania przez desanty powietrzne / „airborn”/ , siły

atakujące z powietrza, partyzantów, terrorystów oraz siły specjalnego przeznaczenia i

agentów - które mogą działać na obszarach tyłowych również rozważane są w pierwszej

kolejności. Ukrycia są także głównym przedmiotem rozważań dla zapewnienia bezpie-

czeństwa obszarów tyłowych, kontrwywiadu /kontrrozpoznania/ /CI/, i działań mylą-

cych. Osłona może być rozważana przy założeniu obrony przed przeciwnikiem syste-

mów broni dalekiego zasięgu, ich wpływ na bezpieczeństwo misji przeciwnika oraz ich

ochrona skłaniają siły zbrojne przeciwnika do działania na obszary tyłowe.

Zamknięte przykrycia maskujące umożliwiają ukrycie przed obserwacją po-

wietrzną i z wyniosłości terenowych. Latem i w okresie deszczowym oraz zimą i o su-

chej porze opisy / „overlays”/ tych przykryć / „sklepień”/ porównują ich wzrost w mak-

symalnym i minimalnym stadium. Schemat 4-7 pokazuje przykłady opisów / „over-

lays”/ zamkniętych przykryć maskujących latem i zimą.

28

SCHEMAT 4-7: UKRYCIA PRZED WYKRYCIEM Z POWIETRZA CANOPY CLOSURE - zamknięte przykrycia /sklepienia/ maskujące SUMMER - lato WINTER - zima

PRZESZKODY

Przeszkody są naturalnymi i sztucznymi właściwościami terenu, które zatrzymu-

ją, dezorganizują lub powodują zmianę kierunku ruchu wojsk. Wpływ przeszkód na

manewrowość czyni z nich ważny przedmiot rozważań w czasie analiz terenu. Analityk

musi określić, gdzie znajdują się przeszkody w ruchu naziemnym i powietrznym oraz

jaki wpływ na całość operacji /działań/ będzie miało ich usuwanie, pokonanie lub obej-

ście. Musi on także określić jak przeszkody wpłyną na system broni obrony powietrznej

oraz na rozmieszczenie jednostek zabezpieczenia działań bojowych i CSS /jednostki

rodzajów wojsk wspierające działania bojowe/. Również w pierwszej kolejności rozwa-

żań w czasie analizowania przeszkód terenowych znajduje się wpływ pogody na moż-

liwości manewru /ruchu/ po bezdrożach /glebie, ziemi/.

29

TEREN KLUCZOWY

Teren kluczowy to jakakolwiek cecha obszaru powodująca, że jego zdobycie lub

utrzymanie nad nim kontroli daje wyraźną przewagę taktyczną. Teren kluczowy jest

zależny od szczebla którego dotyczy, zadania, przeciwnika i sytuacji. Każdy teren, któ-

ry powiększa lub obniża zdolność do uzyskania panowania w walce /inicjatywy i prze-

wagi/ - zarówno przez siły zbrojne zaprzyjaźnione jak i przeciwnika - może być tere-

nem kluczowym. To samo odnosi się do terenu, który pozwala lub ogranicza manewr.

Przykładami kluczowego terenu mogą być:

◊ mosty,

◊ rejony przepraw /brody/,

◊ przewyższenia terenowe,

◊ punkty blokowania /tłumienia, osaczenia, „duszenia”/,

◊ skrzyżowania dróg,

◊ punkty kontrolne umożliwiające przegląd /lustrację/ sytuacji.

Teren kluczowy, który ma niezwykły wpływ na wykonanie zadania może być

wyznaczony jako teren decydujący. Realizacja zadania zwykle jest uzależniona od zaję-

cia lub kontroli terenu decydującego.

Podczas operacji przeciwpowstańczych /COIN/ na tyłach miejsce dyslokacji

logistyki potencjalnych przyjaciół /wojsk zaprzyjaźnionych/ i powstańców, ludność

/zaludnienie/, sprawy cywilno-wojskowe, bezpieczeństwo i działania psychologiczne

/PSYOP/ mogą decydować co jest terenem kluczowym. Teren kluczowy w tych opera-

cjach /działaniach/ może zawierać miejsca składów logistycznych i bazy transportowe,

rejony zurbanizowane, obszary gdzie ludność sprzyja działaniom zaprzyjaźnionych lub

przeciwnika oraz drogi ewakuacji.

POWIETRZNE I NAZIEMNE DROGI /TRASY/ PODEJŚCIA/

Powietrzne i naziemne drogi podejścia to trasy, którymi wojska mogą osiągnąć

kluczowy teren lub cel. Drogi podejścia są oceniane według następujących kryteriów:

◊ manewr środkami wsparcia,

◊ dostęp do terenu kluczowego i sąsiednich dróg podejścia,

◊ stopień skanalizowania,

30

◊ ukrycie i osłona,

◊ obserwacja i FofF,

◊ przeszkody.

Korytarze ruchu powietrznego i naziemnego stanowią części składowe dróg

podejścia. Korytarze ruchu to obszary wewnątrz dróg podejścia umożliwiające ruch i

manewr. Pozwalają one siłom zbrojnym zaprzyjaźnionych i przeciwnika posuwać się

naprzód lub wycofywać w ustalonym ugrupowaniu oraz wykorzystać zasady zmasowa-

nia, pędu, uderzenia i prędkości.

Naziemne drogi podejścia powinny być wystarczająco szerokie i zawierać kory-

tarze ruchu wystarczające do wsparcia szybkiego ruchu i manewru wojsk wzdłuż całej

ich trasy. Przeszkody powinny być możliwe do ominięcia lub pokonania w rozsądnych

granicach czasowych bez większej pomocy specjalistycznej. Ukrycie i osłona w rejonie

dróg jest ważne szczególnie dla tych wojsk, które nie mają przewagi powietrznej.

Powietrzne drogi podejścia i korytarze ruchu powietrznego stwarzają warunki

do zastosowania czujników penetrujących przestrzeń powietrzną, lotnictwa atakującego

i wojsk przerzucanych drogą powietrzną. Dobra trasa podejścia zwiększa żywotność

lotnictwa i skuteczność rażenia broni pokładowej, gdy wykorzystana jest w tym celu

prędkość i impet uderzenia. Rodzaj terenu w przyjaznym AO decyduje o powietrznych

korytarzach ruchu, przez które atakujące lotnictwo musi wchodzić i opuszczać pole

bitwy. Poprzez analizowanie terenu celem określenia potencjalnych obszarów zaintere-

sowania planistów przeciwnika, ale takich obszarów których obraz zaciemnia przeciw-

nikowi teren, dowódca ma możliwość rozmieszczenia środków obrony powietrznej w

sposób uniemożliwiający rekonesans czy też skuteczny atak lotnictwa przeciwnika wy-

konującego zadania w tym obszarze.

Tyłowe powietrzne drogi podejścia są analizowane pod względem ich możliwo-

ści wsparcia szybkiego przeniesienia elementów zagrożenia na tyłach na obszar bitwy

oraz ich możliwości utrzymywania szybkiego wsparcia pierwszych rzutów przez za-

przyjaźnione elementy na obszarach tyłowych. Również w pierwszej kolejności rozwa-

żane są drogi podejścia i korytarze ruchu umożliwiające przeciwnikowi szybki manewr

na tyły zaprzyjaźnionych. Analizując te drogi dowódca obszaru tyłowego może spraw-

nie rozmieścić swoje elementy ugrupowania, w taki sposób aby dostarczały najbardziej

efektywnego wsparcia przy jednoczesnym zapewnieniu maksymalnie możliwego za-

bezpieczenia przed możliwym napadem przeciwnika.

31

Drogi podejścia i korytarze ruchu są niezbędne dla procesu IPB. Stanowią one

podstawę do scalania /integrowania/ przeciwnika, pogody i terenu. Nakreślają obszary

w których prawdopodobne jest wystąpienie przewidywanych działań przeciwnika i dyk-

tują trasy z których muszą korzystać atakujące siły aby osiągnąć swoje bliższe

/początkowe/, następne i końcowe zadania /cele/. Opis /zobrazowanie/ dróg podejścia

nie kończy się na przedniej linii własnych wojsk /FLOT/ lub linii styczności. Drogi po-

dejścia są przewidywane poprzez rejon bitwy do znanych lub oczekiwanych celi.

Schemat 4-8 przedstawia doktrynalną głębokość Sowieckich celi taktycznych.

Kolor w którym malowane /opisywane/ są drogi podejścia uzależniony jest od

typu operacji /działań/. W czasie operacji obronnych zaprzyjaźnionych drogi podejścia i

korytarze ruchu, które przeciwnik mógłby wykorzystać do ataku będą głównym przed-

miotem rozważań. W takiej sytuacji drogi podejścia i korytarze ruchu będą malowane

na czerwono, z priorytetem od najbardziej do najmniej prawdopodobnych i analizowane

poprzez określenie największych sił przeciwnika, które zgodnie z jego doktryną mogą

wspierać działanie. W czasie operacji zaczepnych zaprzyjaźnionych, oś natarcia zaprzy-

jaźnionych staje się najważniejsza. Osie natarcia maluje się na niebiesko, z priorytetem

od najbardziej do najmniej nadających się do wspierania ataku. Kierunki /drogi/ kontr-

ataków, korytarze i osie są malowane albo na czerwono, albo na niebiesko w zależności

od tego czy wspierają one działania przeciwnika czy zaprzyjaźnionych.

ROZWIJANIE BAZY DANYCH O TERENIE

Wymagania /potrzeby/ wynikłe z badań terenu są porównywane z bazą danych o

terenie celem wykrycia luk informacyjnych. Pierwotnymi źródłami informacji dla bazy

danych są „overlays” /opisy, folie/ podstawowych danych z analiz terenowych przygo-

towane przez DMA. Jeśli te „overlays” nie są osiągalne, zespoły terenowe mogą posta-

rać się o nie lub wykonać je wykorzystując dostępne źródła informacji. Oprócz standar-

towych map topograficznych pokrywających AO i AI mogą być uruchamiane

/zatrudniane/ następujące źródła informacji:

◊ Aktualna ocena z rozpoznania i analizy AO z wyższych dowództw;

◊ Aktualne zdjęcia;

32

SCHEMAT 4-8: MOŻLIWA HIERARCHIA ZADAŃ /CELÓW/ TAKTYCZNYCH SOWIECKIEJ DYWIZJI ATAKUJĄCEJ NA BRONIĄCEGO SIĘ PRZECIWNIKA

MOŻLIWA GŁĘBOKOŚĆ ZADANIA LUB ZADANIE KOŃCOWE

DYWIZYJNE ZADANIE /CEL/ NASTĘPNE

PUŁKOWE ZADANIA NASTĘPNE --------------------- DYWIZYJNE ZADANIE BLIŻSZE

ZADANIA BATALIONÓW----------------------PUŁKOWE ZADANIA BLIŻSZE

GŁĘBOKOŚĆ ZADAŃ JEDNOSTKA BLIŻSZE NASTĘPNE KOŃCOWE

Dywizja tyły batalionu prze-ciwnika

tyły brygady prze-ciwnika

tyły dywizji przeciw-nika

Pułk przedni skraj obro-ny batalionu prze-

ciwnika

tyły batalionu prze-ciwnika

Batalion plutonowe i kompa-nijne punkty oporu

przeciwnika na przednim skraju

kierunek dalszego natarcia

33

◊ Specjalne studia terenowe i produkty /wyniki badań/ przygotowane przez agencje

amerykańskie lub kraju-gospodarza. Zawierają one specjalne mapy, wykresy oraz

wojskowo-geograficzne meldunki informacyjne i cyfrowe /digital/ dane topograficz-

ne;

◊ Realizowany rekonesans terenu.

Rozwijanie bazy danych o terenie wymaga znacznego czasu i informacji. Jeżeli

nie istnieje baza danych DMA, sekcja terenowa musi mieć dostęp do danych z rozpo-

znania i opisów /obrazów, szkiców. Informacje te mogą być niekompletne i wymagać

uzupełnienia. Sekcja terenowa jest przygotowana do zbierania:

◊ danych o drogach, liniach kolejowych i mostach;

◊ danych o gruntach i konfiguracji powierzchni;

◊ danych o roślinności;

◊ danych hydrograficznych.

„OVERLAYS” /OLEATY, FOLIE/ CZYNNIKÓW TERENOWYCH

Analizy militarnych aspektów terenu dokonuje się głównie przez przygotowanie

i analizę „overlays” pokrycia terenu. Uzupełniają one informacje zawarte na standarto-

wych mapach topograficznych. „Overlays” opisują następujące elementy terenu, któ-

rych nie ma na mapach wojskowych, a mogą być przygotowane:

◊ odstępy między drzewami i wymiary pni drzew, które utrudniają ruch pojazdów ko-

łowych i gąsienicowych;

◊ szerokość, głębokość, prędkość prądu, wysokość brzegów oraz układ dolin rzek dla

określenia przepraw i brodów;

◊ wysokość pokrycia terenu oraz zwartość roślinności, która stwarza warunki do ma-

skowania przed obserwacją oraz ukrycia się przed ogniem;

◊ charakterystyka gruntów i gleb ograniczających mobilność;

◊ wysokość roślinności i budynków w obszarach zabudowanych, ograniczających lub

zakłócających poziomą i pionową linię obserwacji /LOS - line of sight/;

◊ naturalne lub sztuczne zmiany w terenie, które powstały od czasu gdy dostępne ma-

py były drukowane /rozwój terenów zurbanizowanych, nowe drogi i linie kolejowe,

nowo wyrosłe lasy i wycinki leśne/;

◊ pochylenie terenu oraz inne warunki powierzchniowe ograniczające ruch na przełaj;

34

◊ nierówności powierzchni i pokrycia /rzeźba danego terenu/.

DMA / dosłownie - Obronna Agencja Map, odpowiednik Kartograficznej Agen-

cji Wojskowej/ wytwarza materiały dotyczące pokrycia terenu, które będą wspierać

sekcje terenowe /topograficzne/ w analizie terenu. Przyszłościowe zautomatyzowane

systemy ograniczą znacznie czas potrzebny przy stosowaniu obecnych ręcznych metod.

Sekcja terenowa /topograficzna/ może żądać tych danych bezpośrednio z DMA lub

przez inżynieryjny batalion topograficzny w EAC.

Bezpośrednie prośby do DMA powinny być przesyłane na następujący adres:

HQ, DEFENSE MAPPING AGENCY ..................................

Mogą być również opracowywane dodatkowe „overlays”, uwzględniające takie

czynniki jak:

◊ Głębokość brodów, obecna prędkość i wysokość brzegu oraz kąt nachylenia i skład

podłoża. Większość ciężarówek może brodzić na głębokości od 70 do 90 cm; więk-

szość czołgów brodzi na głębokości od 90 do 140cm. Prędkość prądu rzeki powinna

być mniejsza niż 1,5 m/s. Brzeg wyższy niż 30,5cm zatrzyma ciężarówkę, zaś wyż-

szy niż 90cm zatrzyma czołg.

◊ Nasypy, wały, obniżenia, kanały, które w poważny sposób ograniczają ruch.

◊ Wysokość drzew oraz pułap koron drzew ograniczający widoczność, gęstość drzew i

wymiary ograniczające manewr. Las z drzewami o średnicy od 15 do 20cm jest w

stanie zatrzymać czołgi. Lasy z drzewami o grubości 5cm zatrzymają ciężarówki.

Odstępy mniejsze niż 50cm między drzewami ograniczają możliwości manewru.

◊ Wpływ sezonowych opadów na glebę oraz spadki terenu i pochyłości.

Wymagane do analizy informacje mogą być otrzymane z inżynieryjnych sekcji topogra-

ficznych lub uzyskane za pomocą fotografii oraz rozpoznania inżynieryjnego, gdy da-

ny obszar jest dostępny.

Po opracowaniu „overlays” danego terenu integrowane są z nimi dane meteoro-

logiczne. Schematy od 4-9 do 4-11 przedstawiają „overlays” pokrycia terenu w obsza-

rach zabudowanych, sieć wodną, pochylenie terenu, roślinność oraz sieć dróg /LOC -

lines of comunications/.

Analizując tereny zabudowane, LOC , sieć wodną analityk potrafi określić gdzie

mogą być umiejscowione potencjalne drogi podejścia, drogi manewru oraz główne dro-

gi dowozu zaopatrzenia. /Schemat 4-9/.

35

SCHEMAT 4-9: TERENY ZABUDOWANE, SIEĆ DRÓG, SIEĆ WÓD I PODMOKŁE TERENY

Jeśli dodatkowo podane są rodzaje gleby oraz nachylenie terenu analizujący

będzie w stanie określić, że niektóre potencjalne drogi podejścia i manewru będą nie-

przydatne dla ruchu. /Schemat 4-10/. Ostatecznie, analizujący łączy „overlays” pokrycia

roślinnego terenu z innymi „overlays” czynników terenowych /schemat 4-11/ aby okre-

ślić obszary, gdzie roślinność utrudni ruch. Roślinność nie powinna sugerować, że ruch

przez tereny na których się znajduje jest niemożliwy, ale że należy zweryfikować

przyjmowane średnie prędkości ruchu /manewru/. Gdy „overlays” pokrycia terenu są

połączone, analizujący jest w stanie wówczas określić najszybsze i najkrótsze

/najbardziej bezpośrednie/ drogi podejścia, gdzie znajdują się korytarze manewru oraz

drogi dostaw zaopatrzenia oraz gdzie teren i pogoda najbardziej utrudniają ruch prze-

ciwnika, a co za tym idzie gdzie jego obecność jest mniej prawdopodobna.

36

SCHEMAT 4-10: NACHYLENIE TERENU.

SCHEMAT 4-11: POŁĄCZONY „OVERLAY” CZYNNIKÓW TERENOWYCH I POGODY; ROŚLINNOŚĆ.

37

ROZWIJANIE „OVERLAY” /FOLII/ UKŁADU PRZESZKÓD TERENOWYCH

Po wykonaniu „overlays” czynników terenowych, ich ułożeniu i zarejestrowa-

niu, zapotrzebowanie na podstawowe wiadomości dzięki którym zostały one wykonane

jest znacznie ograniczone. Istotne cechy terenu są przedstawione na mapach, a następ-

nie głębiej poznane w procesie analizy. Złożone „overlays” przeszkód terenowych za-

wierają obraz terenu w warunkach suszy, normalnych oraz w warunkach dużych opa-

dów. Opisują one / „overlays”/ możliwości oraz warunki ruchu i manewru w celu anali-

zy możliwych do wykorzystania dróg podejścia.

„Overlay” pokrycia terenu integruje wszystkie przeszkody zachowując ich in-

dywidualny charakter, znacznie upraszczając dalsze analizy dróg podejścia oraz ma-

newru. Przeszkody są pokazane jako obszary zakreskowane. Czyste obszary to te , które

umożliwiają manewr. WETM /sekcja meteorologiczna/ oraz topograficzna - pracują

razem aby określić jak na złożone warunki terenowe wpływa średnia, mokra, czy też

sucha aura. Schemat 4-12 przedstawia przykład „overlay” warunków terenowych.

SCHEMAT 4-12: POŁĄCZONY „OVERLAY” PRZESZKÓD. SLOPE - pochyłość BUILT - UP AREAS - obszary rozbudowane /rozwinięte/ RIVER - rzeka WET - mokry SOIL - gleba, ziemia VEGETATION IMPEDING MOVEMENT - rozwój przeszkadzającej roślinności

38

Przeszkody kanalizują ruch na przełaj. Intensywne opady wpłyną na przekra-

czalność terenu, jego nachylenie, głębokość i szerokość rzek oraz ich dno, prędkość

nurtu, a także widoczność. Niebo zakryte chmurami wydłuży proces osuszania terenu.

Przeszkody które w normalnych warunkach obniżają tempo działania mogą stać się

nieprzekraczalne ze względu na warunki atmosferyczne - wymuszając zmiany zarówno

w działaniach /operacjach/ własnych jak i przeciwnika.

„Overlays” warunków terenowych powinny być opracowane w taki sposób aby

odzwierciedlały pogodę normalną dla danej pory roku wraz z jej wariantami. Wzorzec

/matryca/ analiz pogody jest wartościowym narzędziem pomocnym w referowaniu

przewidywanych warunków pogodowych w działaniach bojowych. SWO /oficerowie

służby meteorologicznej/ oraz ich sekcje meteorologiczne stosują matryce /wzorce/

warunków pogodowych do precyzowania, które elementy /parametry/ pogody wpłyną

na planowanie działań /operacji/, planowanie obszarów tych działań oraz użycia specy-

ficznych rodzajów broni. Każdy z tych elementów /parametrów/ jest oceniany przez

różne krytyczne, progowe wartości , które są określone we wzorcu. Prognoza pogody

przewiduje kiedy i gdzie warunki atmosferyczne spadną poniżej wartości krytycznych.

Wyniki tego przewidywania stanowią podstawę dla analityków dla określenia jak nega-

tywnie wpłyną niedogodne warunki atmosferyczne na każdą fazę planowanych działań

wojsk własnych oraz oczekiwane przeciwdziałanie przeciwnika. Prognozy meteorolo-

giczne wykorzystuje się do dostarczania tych informacji w czasie walki /bitwy/. Jed-

nakże przed bitwą jest czas aby przygotować dane przedstawiające średnie warunki

klimatyczne w kontekście historycznym - wiedzy o klimacie. Wykorzystując te dane

oparte na wiedzy /nauce/ o klimacie sekcje analiz określają specyficzne okresy, w któ-

rych występują takie czynniki jak:

◊ układ przeszkód związany z suchą glebą /susza/;

◊ przeszkody tworzone przez mokrą glebę /opady itp./;

◊ układ przeszkód związany z mokrą glebą.

Schematy od 4-13 do 4-15 przedstawiają przykładowe „overlays” terenu dla każdego

okresu.

„Overlays” /folie/ układu przeszkód terenowych stanowią podstawę do określa-

nia lądowych dróg podejścia oraz kierunków manewru. Po określeniu gdzie teren naj-

bardziej umożliwia manewr zarówno „zaprzyjaźnionych” jak i przeciwnika, analityk

39

może skoncentrować się na tych obszarach i określić ich pojemność /głębokość i szero-

kość/ oraz jaki związek taktyczny /pododdział/ może się tam rozwinąć.

Drogi podejścia zawierają zwykle w sobie kierunki manewru. Powinny one do-

starczyć odpowiedniej przestrzeni umożliwiającej ruch i manewr sił, których dotyczą

prowadzone analizy. Korytarze /kierunki/ dogodne dla ruchu stanowią element dróg

podejścia i są zwykle rozpatrywane jako obszary, gdzie ruch pododdziałów /oddziałów,

ZT/ jest kanalizowany, lub ich możliwości manewru są ograniczone. Ważne jest aby

pamiętać, że drogi podejścia reprezentują ogólne drogi ruchu do celu /obiektu działa-

nia/, podczas gdy korytarze ruchu przedstawiają obszary, gdzie wojska muszą manew-

rować aby omijać przeszkody. W normalnych warunkach drogi podejścia są analizowa-

ne w odniesieniu do sił pułku i wyżej. Korytarze ruchu rozważa się w odniesieniu do

szczebla pułku i pododdziałów. Wzorce dróg podejścia i korytarzy ruchu przedstawione

na schemacie 4-16 katalogują wymagania do ich określania.

„Overlays” warunków terenowych zwykle odsłaniają jeden lub więcej korytarzy

dogodnych dla ruchu. Jeśli pułk przeciwnika posuwa się do przodu wzdłuż osobnego

kierunku, to każda dywizyjna droga podejścia powinna zawierać pułkowe kierunki

działania. Drogi podejścia i kierunki działania zaczynają się od rejonów koncentracji

przeciwnika lub podstaw wyjściowych wojsk własnych , bądź też od linii styczności i

rozciągają się do celów ich działania.

Lotnictwo - podobnie jak wojska lądowe - używa dróg podejścia oraz korytarzy

przelotów. Śmigłowce - bezpośrednio wspierające wojska lądowe - mają inne wymaga-

nia niż samoloty - latające na wysokim pułapie. Niski pułap oraz zależność od terenu

dla ukrycia swojego działania powodują, że drogi manewru śmigłowców będą zbliżone

do tych jakie mają wojska lądowe. Z kolei samoloty będą wykorzystywać drogi podej-

ścia niekoniecznie zależne od terenu.

Powietrzne drogi podejścia będą prawdopodobnie otwierane przez kombinowa-

ne powietrzne i lądowe uderzenia na radary oraz systemy obrony powietrznej przeciw-

nika, a także na lotniska - przy wsparciu myśliwców. Ataki te będą realizowane najbar-

dziej dostępnymi, bezpośrednimi trasami. Samolot znajdujący się w obszarze ogólnego

zainteresowania przeciwnika lub zagrożony przez obronę powietrzną broniącą konkret-

nego celu - musi obniżyć lot do niższej wysokości podejścia, aby maksymalnie zwięk-

szyć możliwość przetrwania. Powietrzne drogi podejścia do celu opisują wpływ terenu,

tak aby samoloty mogły uniknąć przedwczesnego ujawnienia swojego działania i osią-

40

gnęły optymalną pozycję do ataku z punktu widzenia ich środków rażenia, przy jedno-

czesnym zapewnieniu maksymalnych warunków przetrwania samolotu. Po określeniu

maksymalnie bezpiecznych dróg przelotu samoloty prowadzą bombardowanie oraz wy-

konują zadania izolacji pola walki w celu wsparcia wykonania zadań strategicznych i

operacyjnych.

Analityk powinien wyselekcjonować alternatywne i główne drogi podejścia,

przy czym nie powinna wzbudzać jego niepokoju możliwość ich częściowego zacho-

dzenia na siebie. Pamiętaj; najbliższa, bezpośrednia droga do celu jest zwykle najlep-

sza.

SCHEMAT 4-13: POŁĄCZONY „OVERLAY” PRZESZKÓD - SUCHA GLEBA, /ZIEMIA/. SLOPE - pochyłość BUILT - UP AREAS - obszary rozbudowane /rozwinięte/ RIVER - rzeka DRY - suchy SOIL - gleba, ziemia VEGETATION IMPEDING MOVEMENT - rozwój przeszkadzającej roślinności

41

SCHEMAT 4-14: PRZESZKODY „KREOWANE” PRZEZ MOKRE GLEBY. 8 - piaski gliniaste lub żwirowo - gliniaste 9 - osady /muł/, piaszczyste osady, żwirowe osady 10 - „chude” gliny, gliny piaszczyste, gliny żwirowe 11 - „tłuste” gliny SLOW - GO - ograniczenie prędkości

SCHEMAT 4-15: POŁĄCZONY „OVERLAY” PRZESZKÓD - MOKRA GLEBA SLOPE - pochyłość BUILT - UP AREAS - obszary rozbudowane /rozwinięte/ RIVER - rzeka WET - mokry SOIL - gleba, ziemia VEGETATION IMPEDING MOVEMENT - rozwój przeszkadzającej roślinności

42

SCHEMAT 4-16: WZORCE DRÓG PODEJŚCIA I KORYTARZE RUCHU.

SZCZEBEL ZAPRZYJAŹNIONYCH

DROGA PODEJŚCIA KORYTARZ RUCHU

korpus armia / dywizja pułk / brygada / batalion dywizja dywizja / pułk / brygada pułk / brygada / batalion /

kompania brygada dywizja / pułk / brygada batalion / kompania

ANALIZY LINII OBSERWACJI /CELOWANIA, „OSI OPTYCZNEJ”/

Podczas analizy terenu i pogody sekcja topograficzna jest w stanie określić

możliwości: prowadzenia ognia obserwowanego dla broni, łączności wzrokowej, obję-

cia obserwacją celu, zbierania wiadomości oraz możliwości systemów rozpoznawczo-

sprawozdawczych. Środki walki strzelające na wprost, takie jak: przeciwpancerne poci-

ski kierowane, samobieżne działa przeciwlotnicze, armaty czołgowe - wymagają dobre-

go pola ostrzału dla nawiązania efektywnej walki z przeciwnikiem. Środki łączności o

modulowanej częstotliwości, wysunięci obserwatorzy artyleryjscy, oficerowie wysunię-

tych punktów naprowadzania samolotów, radary do określania i podawania celów oraz

systemy wczesnego ostrzegania wymagają optycznej lub elektronicznej linii obserwacji

celu. Analizy linii obserwacji pomagają określić obszary zaangażowania

/zainteresowania/, wykryć, ale także ukryć wrażliwe na atak obszary oraz określić gdzie

znajdują się najbardziej prawdopodobne drogi przelotu na małych wysokościach. W

czasie analiz linii obserwacji optycznej oraz elektronicznej wykorzystywane są „over-

lays” terenu i pogody. Rozważane są następujące czynniki terenowe:

◊ wysokość terenu /n.p.m./;

◊ wysokość drzew i roślinności;

◊ wysokość budynków w obszarze zabudowanym;

◊ zwartość, szczelność roślinności w jej pełnym wzroście;

◊ cechy terenu poniżej jego poziomu, jak np. wąwozy, które nie są jasno widoczne z

powodu odstępów w konturze;

◊ oddziaływanie pogody, jak mgła czy też opady, które może ograniczyć możliwości

prowadzenia obserwacji;

43

◊ dymy - własne lub przeciwnika i inne ograniczenia;

◊ czujniki - własne i przeciwnika.

Oddziaływanie sezonowych zmian i ich wpływ na linie obserwacji powinny być

łatwo zauważalne. Zimowa szata roślinna znacznie odmienia zasięg widoczności w sto-

sunku do rozkwitu roślinności latem. Ograniczenia standartowych map mogą zostać

pokonane przez analizę w wyobraźni oraz rekonesans naziemny. Analitycy pracujący

droga wyobraźni oraz topografowie są przygotowywani do analiz linii obserwacji.

Systemy broni strzelające na wprost wymagają horyzontalnej lub bezpośredniej

linii obserwacji. Analiza linii obserwacji powinna przede wszystkim zawierać przygo-

towanie poziomej linii obserwacji. Przebieg poziomej linii obserwacji określa poziomą

/horyzontalna/ widoczność /pole rażenia/ przynajmniej ponad maksymalny skuteczny

zasięg podstawowych środków walki strzelających na wprost. Jako minimum analityk

musi posiadać dane o położeniu stanowiska ogniowego /punktu umiejscowienia/ oraz o

wzniesieniach aby mógł przeprowadzić analizę. Spójrz na schemat 4-6 aby zobaczyć

przykład zasięgu widoczności w terenie.

Maskowanie terenu stwarza warunki do ukrycia przed bezpośrednią, poziomą

optyczną czy też elektroniczną obserwacją z charakterystycznych punktów terenowych.

Warunki maskowania są szczególnie istotne ze względu na rozmieszczanie naziemnych

radarów nadzoru obszaru i wykrywania celów oraz wykorzystanie dysponujących rada-

rami systemów broni i wojsk obrony powietrznej. Schemat 4-17 przedstawia uprosz-

czony przykład warunków maskowania terenu.

Maksymalny zasięg niewspomaganych /niewzmacnianych/ środków walki strze-

lających na wprost wynosi 4000m. Radzieckie kierowane pociski przeciwpancerne: AT-

5 i AT-8 mają maksymalny skuteczny zasięg około 4000m, podczas gdy 125mm armata

czołgów T-64, T-72, T-80 posiada maksymalny skuteczny zasięg około 2100m. Rozpa-

trując broń mniejszego kalibru - seria 7,62mm karabinów maszynowych Kałasznikowa

posiada maksymalny skuteczny zasięg - 800m. Żądanie od topografów analiz terenu

wymaga wcześniejszego określenia parametrów zasięgu potrzebnych do ich realizacji.

Podczas gdy systemy naziemne wymagają poziomej linii obserwacji, to systemy

powietrzne, pokładowe wymagają skośnej i pionowej linii obserwacji. Jest to szczegól-

nie ważne dla śmigłowców szturmowych, które opierają się na linii obserwacji między

śmigłowcem, a celem. Samoloty używające podwieszanych systemów broni i stosujące

technikę ataku z tzw. „górki” wymagają dokładnej linii obserwacji i danych o pozycji.

44

Pokładowe systemy rozpoznawczo-nadzorujące i zbierania danych, jak np. SLAR - po-

kładowa stacja radiolokacyjna obserwacji bocznej, również wymagają dokładnej linii

obserwacji. Analiza skośnej i pionowej linii obserwacji z punktu widzenia obrony prze-

ciwlotniczej przeciwnika oraz objęcia obserwacją celów pomaga ustalić najbardziej

dogodne drogi podejścia do przeciwnika oraz kierunki wejścia w jego przestrzeń po-

wietrzną.

SCHEMAT 4-17: HORYZONTALNA LINIA OBSERWACJI. VANTAGE LINE - linia korzystnych pozycji

45

Radia o modulowanej częstotliwości opierają się na bezpośredniej linii obserwa-

cji. Ich sygnał może być znacznie tłumiony przez obiekty terenowe oraz złą pogodę.

Teren może również ograniczać emisję innych środków jak np. sygnały stacji radiolo-

kacyjnych nadzorujących i wykrywających cele. Pododdziały radiolokacyjne wykrywa-

nia celów zwykle do swojego rozmieszczenia poszukują wzniesień, które dają możli-

wość niezakłóconego wglądu w teren. Teren i pogoda ma również wpływ na elektro-

niczne nadajniki do zagłuszania odbiorników, które wymagają elektronicznej linii ob-

serwacji do celu który zagłuszają.

Większość obszarów nie oferuje nieograniczonych możliwości użycia systemów

łączności i innych, także systemów elektrooptycznych jak lasery. Specyficzne cechy

danego obszaru wpływają też na rozpoznawcze systemy namierzania i oznaczania celi.

„Overlay” z potencjalnymi stanowiskami pracy środków walki radioelektronicznej mo-

że być przygotowana z pomocą personelu łączności oraz WRE. Potencjalne stanowiska

pracy są następnie porównywane, aby wybrać te najdogodniejsze. Informacje o kierun-

kach linii /osi/ radiowych są również podstawą dla działań elektronicznych mających

wprowadzić przeciwnika w błąd, ponieważ wymagają one wiedzy o tym gdzie przeciw-

nik prawdopodobnie rozmieści elektroniczne linie /osie/ środków zakłócających sygna-

ły wojsk „zaprzyjaźnionych”.

Oficer łączności szczebla korpusu i dywizji potrafi pomóc określić wpływ terenu

na utrzymanie łączności i systemy WRE zarówno „zaprzyjaźnionych”, jak i przeciwni-

ka. Oficer rozpoznania i WRE również potrafi wspomagać go w tym wysiłku.

ANALIZA DRÓG PODEJŚCIA

Analiza dróg podejścia jest procesem, w którym określane są najlepsze z nich

dla „zaprzyjaźnionych” i przeciwnika pod względem możliwości wsparcia i wykorzy-

stania ich potencjału bojowego. Wynikiem przeprowadzonej analizy nie jest określenie

które z dróg podejścia nie będą wykorzystane. W działaniach obronnych określa się

które drogi są najlepsze dla wsparcia i wykorzystania potencjału bojowego przeciwnika.

W czasie działań ofensywnych „zaprzyjaźnionych” S-2 lub G-2 po przeprowadzonej

analizie rekomenduje najlepsze drogi osiągnięcia celu. Powietrzne drogi podejścia do-

starczają lotnictwu, pododdziałom powietrzno-desantowym oraz powietrzno-

szturmowym danych o najbliższych /bezpośrednich/ drogach przelotu do celu lub

46

obiektu działania. Znów, w wyniku przeprowadzonej analizy określa się które drogi

najlepiej pozwalają wykorzystać /wspierają/ potencjał bojowy „zaprzyjaźnionych” i

przeciwnika. Bez względu na typ działań /operacji/ powietrzne drogi podejścia są rów-

nież analizowane pod względem rozmieszczenia systemów broni przeciwlotniczej oraz

radarów. Najlepsze powietrzne drogi podejścia pozwalają na manewr oraz dostarczają

lotnictwu terenowe warunki maskowania przed obroną przeciwlotniczą przeciwnika.

Termin „korytarz powietrzny” stosowany jest do opisania sposobu wykorzysta-

nia sowieckiego lotnictwa skrzydłowego. Najlepiej jest on opisany jako ścieżka wytwo-

rzona przez ogień strefowy pocisków ziemia-powietrze obrony powietrznej, aby stwo-

rzyć samolotowi warunki bezpiecznego przelotu. Korytarze powietrzne nie rozciągają

się od baz powietrznych przeciwnika w kierunku celu, tak jak drogi podejścia. Korytarz

powietrzny ustanowiony jest przez zintegrowane ataki powietrzne, lądowe oraz tak-

tyczne pociski ziemia-ziemia na nasze systemy ziemia-powietrze. Samolot wyznaczać

będzie korytarz w obrębie systemu dróg podejścia, wszędzie tam gdzie możliwe będzie

zwiększenie możliwości /prawdopodobieństwa/ jego przetrwania. Jednak nie wszystkie

drogi podejścia nadawać się będą do tworzenia korytarzy powietrznych. Szczególnie

ważna jest analiza dróg podejścia i korytarzy ruchu w obszarze powietrznym w pobliżu

potencjalnych celów działania. Stworzony przymus narzucony przez teren, widoczność

oraz typ celu, a także typ atakującego samolotu daje możliwość określenia prawdopo-

dobnej drogi podejścia do celu. Z kolei określenie najbardziej prawdopodobnej drogi

podejścia do celu umożliwia dowódcy podjęcie decyzji dotyczących umiejscowienia w

terenie broni obrony powietrznej, określenie sposobu jej użycia oraz taktyki działania.

Po określeniu powietrznych i naziemnych dróg podejścia przygotowywane są

„overlays” przedstawiające wszystkie drogi podejścia i kierunki /korytarze/ manewru w

obrębie każdej z dróg. Korytarze manewru są podsystemami dróg podejścia i są opisy-

wane równocześnie z nimi. Choć naziemne i powietrzne drogi podejścia mogą być

przedstawione na tej samej folii / „overlay”/, w większości przypadków lepiej jest przy-

gotować osobne „overlays” dla każdego typu dróg. Jeżeli warianty sezonowe i pogodo-

we mają znaczący wpływ na drogi podejścia, powinny zostać przygotowane osobne

„overlays” dla każdej pory roku lub wariantu pogody. Schemat 4-18 przedstawia

uproszczony przykład, „overlay”, dróg podejścia.

47

SCHEMAT 4-18: . UPROSZCZONY PRZYKŁAD - „OVERLAY” - DRÓG PODEJŚCIA.

ZMODYFIKOWANA „OVERLAY” /FOLIA/ UKŁADU PRZESZKÓD

TERENOWYCH /MCOO/

Zmodyfikowana „overlay” /folia/ powiązanych przeszkód jest podstawowym

produktem fazy oceny obszaru, analizy terenu oraz warunków meteorologicznych w

procesie rozpoznawczego przygotowania pola walki /IPB/. Jest ona graficzną analizą

terenu na której opierają się wszystkie inne produkty IPB. MCOO - jako podstawowy

dokument graficzny analizy terenu różni się od „overlays” układu przeszkód tereno-

wych tym, że prezentuje zwykle informacje zawarte w „overlays” układu przeszkód

terenowych, ale także zawarte w „overlays” dróg podejścia i z graficznych dokumentów

operacyjnych /linie rozgraniczenia dla obszaru działania i zainteresowania, obiekty,

48

stanowiska bojowe/. MCOO opisuje też teren kluczowy oraz znane i potencjalne obiek-

ty przeciwnika. MCOO jest jednym z dwóch szablonów czy też „overlays”, /wraz z

szablonem „rozstrzygnięcia wsparcia” = planem wsparcia/, które są przygotowywane

zawsze dla każdego szczebla dowodzenia. Na wyższych szczeblach, gdzie proces IPB

jest bardziej formalny, wykonane przez topografów szczegółowe „overlays” zawierają-

ce przeszkody terenowe i drogi podejścia mogą być łączone i modyfikowane dla wyko-

nania podstaw MCOO. Na szczeblach dowodzenia, gdzie proces IPB jest mniej formal-

ny MCOO jest zwykle przygotowywana na pojedynczej folii /kalce/ przez organiczny

personel rozpoznania.

Rzeczywisty stopień szczegółowości MCOO zależy od szczebla na którym jest

ten dokument przygotowywany. MCOO przygotowywane w celu wsparcia batalionu,

lub zgrupowania bojowego w sile batalionu, będzie zwykle mniej szczegółowe niż

MCOO przygotowywane dla wsparcia wyższego szczebla. MCOO zależy szczególnie -

„jak się wydaje”- od wymagań danego zadania, typu oddziału /pododdziału/ przygoto-

wującego MCOO oraz co najważniejsze - od wskazówek /wytycznych/ dowódcy. Jed-

nakże, podobnie jak wszystkie wzorce lub „overlays”, MCOO jako minimum będzie

zawierać: znaki rejestrujące /koordynaty/, określenie stopnia tajności, dane tytułowe

oraz legendę.

Koordynaty /znaki rejestrujące/

Są one umieszczane zarówno w prawym-górnym i lewym-dolnym, lub prawym-

dolnym i lewym-górnym rogu folii lub kalki. Służą one do wyrównania folii / „over-

lays”/ oraz do zapewnienia jej właściwego umiejscowienia na mapie w wypadku gdy

folia jest ruszana bądź też przekazywana dla innego dowództwa /oddziału, pododdzia-

łu/. Wszystkie „overlays” dla danego działania powinny w miarę możliwości używać

tych samych koordynatów.

Stopień tajności

Wszystkie gryfy tajności MCOO umieszczane są na górze oraz na dole w cen-

trum folii, zwykle dużymi czarnymi literami. Generalnie - MCOO nie będzie otrzymy-

wać wyższego gryfu tajności niż SECRET - „TAJNE” oraz nigdy nie otrzyma wyższego

gryfu tajności niż OPORD /rozkaz operacyjny/ lub plan do którego wsparcia służy.

Dane tytułowe

49

Używane są do zidentyfikowania „overlays” /folii/, mapy której dana folia od-

powiada oraz osoby lub sztabu który ją przygotował. Dane umieszczane są zwykle w

prawym dolnym rogu „overlay’ i zawierają:

◊ tytu³ „overlays” /MCOO zatytu³owana jest MCOO lub Modified Combinet

Obstacles Overlay/;

◊ nazwa arkusza mapy /map/;

◊ numer arkusza mapy /map/;

◊ serie mapy;

◊ skale mapy;

◊ linia „Przygotowany przez ...” /Prepared by.../ lub „Wykonał...”.

Legenda

Legenda „overlay” jest zwykle w innym rogu folii niż dane tytułowe. Legenda

zawiera opis wszystkich symboli użytych w MCOO. Jest generalną zasadą, że zawiera

ona opisy dla:

◊ terenu nieprzejezdnego;

◊ terenu obniżającego prędkość ruchu;

◊ obszarów zabudowanych;

◊ przeszkód wodnych i rzek;

◊ terenu kluczowego / „od którego zależy trwałość obrony”, lub „na głównym

kierunku natarcia”/;

◊ przeszkód;

◊ dróg podejścia i linii /osi/ marszu;

◊ korytarzy dogodnych dla ruchu;

◊ obiektów /celów działania/ wojsk własnych i przeciwnika.

Ponadto, gdy jest to konieczne, legenda może zawierać objaśnienia dla użytych

symboli opisujących:

◊ obszary skażone;

◊ drogi podejścia oraz korytarze przelotu lotnictwa „zaprzyjaźnionych” i prze-

ciwnika.

Przedmioty przedstawione i uwypuklone w MCOO oparte są na wymogach do-

wodzenia i mogą opisywać:

Teren nieprzejezdny - zarówno teren nieprzejezdny jak i obniżający prędkość oparty

jest raczej na określeniu możliwości manewru sił niż samej tylko zdolności ruchu przez

50

teren. Termin „teren nieprzejezdny” nie oznacza, że jest to obszar przez który jakikol-

wiek ruch jest kompletnie niemożliwy. Nie oznacza też, że manewr przez dany obszar

jest niewykonalny przez rozważane siły. Sieć dróg jest szczególnym elementem terenu

wspierającym manewr, podczas gdy teren sam w sobie nie wspiera możliwości manew-

ru. Określenie przejezdności terenu oparte jest na oszacowaniu nachylenia zboczy, ro-

ślinności danego obszaru oraz rodzaju sił jakie będą w nim manewrować. To co jest

terenem nieprzejezdnym dla pododdziałów czołgów i zmechanizowanych może być

przekraczalne dla lekkiej piechoty oraz sił partyzanckich. Faktem jest, że taki teren daje

siłom lekkiej piechoty ukrycie i maskowanie jakie ta piechota potrzebuje. Teren nie-

przejezdny jest zwykle przedstawiany na „overlays” jako obszary zakreskowane na

krzyż kolorem zielonym lub brązowym. Przyjęto, że teren jest rozważany jako nieprze-

jezdny, gdy spełnia następujące warunki:

◊ nie umożliwia manewru rozważanym siłom /nachylenie zboczy przekracza

60%, roślinność obszaru jest bardzo bujna/;

◊ może umożliwić manewr tylko przez zastosowanie wielu dodatkowych

przedsięwzięć, lub przez znaczne odejście od obowiązujących zasad walki.

Teren obniżający prędkość ruchu /tempo/ - podobnie jak teren nieprzejezdny definio-

wany jest raczej przez możliwość podtrzymania /wsparcia/ manewru niż przez ruchli-

wość i opiera się na nachyleniu terenu, roślinności oraz rodzaju przewidywanych do

działania w nim sił. Teren ten może zmniejszać tempo lub nawet przerwać manewr. Jest

opisywany na „overlays” przez linie poprzeczne koloru zielonego lub brązowego. Teren

jest rozważany jako obniżający tempo, gdy pozwala na manewr:

◊ z ograniczoną prędkością, z lub bez powodowania odstępstw od zasad walki

/teren pagórkowaty, ubogie lub skaliste gleby i grunty, obfita lub umiarkowa-

na szata roślinna/;

◊ z relatywnie normalną prędkością, ale ograniczający późniejszy manewr lub

kanalizujący manewrujące siły /przeszkody lub kanalizujące ruch doliny i

obniżenia/;

◊ z drugorzędnymi lub ważnymi kolejnymi zmianami doktrynalnych zasad lub

przez użycie, ale niekoniecznie, nadzwyczajnych / „niecodziennych”/ środ-

ków.

51

Obszar zabudowany - obszar zabudowany o powierzchni ponad 1km2 traktowany jest

jako przeszkoda. Są one obrysowane i zakreskowane na krzyż kolorem czarnym na

„overlays”. Szczególnie istotna jest analiza i określenie aktualnie istniejących, rzeczy-

wistych granic obszarów zabudowanych, ponieważ granice te ulegają ciągłemu rozwo-

jowi i rzadkością będzie możliwość osiągnięcia w pełni aktualnej mapy rozpatrywanego

obszaru.

Przeszkody wodne i rzeki - rzeki i przeszkody wodne takie jak bagna, jeziora, stawy

oraz kanały są pogrubiane / „wyciągane”/ na niebiesko na „overlays”. Przedmiotem

rozważań powinny również być „suche jeziora”, które mogą stać się przeszkodami w

okresach ulewnego deszczu oraz rozlewiska które mogą być sztucznie powodowane

przez człowieka.

Teren kluczowy /od którego zależy trwałość obrony/ - jest zwykle oznaczany kołem z

literą „K” w środku. Oznaczenie to jest pokazane jakimś wyraźnym kolorem, lecz in-

nym niż czerwony lub żółty. Zalecany jest kolor purpurowy, jako zwykle nie używany

na MCOO, a jednocześnie łatwy do odczytania w słabym świetle lub przy zaciemnie-

niu.

Przeszkody - główne przeszkody takie jak węzły drogowe i linii kolejowych, nabrzeża,

linie energetyczne oraz przejazdy kolejowe i drogowe są opisane na „overlays” na czar-

no. Przeszkody na polu walki, wykonane przez wojska - jak np. rowy przeciwczołgowe

i pola minowe również są przedstawiane w kolorze czarnym; używa się znaki pokazane

w regulaminie FM 101-5-1. Wszystkie symbole użyte na MCOO są oczywiście obja-

śnione w legendzie.

Drogi podejścia i linie /osie/ marszu - Drogi podejścia przeciwnika są oznaczane na

MCOO na czerwono, a własne na niebiesko. Drogi podejścia wskazują rozmiar sił jakie

mogą je wykorzystać /np. dywizja, armia, itp./. Są one oparte na regulaminowych nor-

mach taktycznych i pokazane co najmniej od linii styczności do ostatecznego celu i

zorientowane na wskazanie najbardziej prawdopodobnych kierunków. Jako, że przed-

stawiają one ogólnie teren przez który wojska mogą się poruszać, linie rozgraniczenia

kierunków mogą biec przez teren nieprzejezdny.

Korytarze dogodne dla ruchu / „mobilności”/ - są również przedstawiane w kolorze

czerwonym dla przeciwnika zaś w niebieskim w stosunku do wojsk własnych i określa-

ją obszary w których ruch wojsk będzie kanalizowany lub wojska będą zmuszane do

zwężenia frontu aby dostosować się do terenu. Zwykle wskazuje się jakie siły /pułk,

52

dywizja, itp./ mogą wykorzystać dany korytarz oraz w zależności od potrzeb mogą zo-

stać wskazane najmniej i najbardziej prawdopodobne korytarze ruchu. Linie ogranicza-

jące korytarze dogodne dla ruchu zwykle nie przecinają terenu nieprzejezdnego.

Obiekty /cele działania/ wojsk własnych i przeciwnika - obiekty działania „zaprzyjaź-

nionych” i przeciwnika są przedstawiane na MCOO również w kolorach niebieskim i

czerwonym. Mogą pokazywać zarówno obszary zadań /cel, obiekt działania/ jak i ko-

lejne rubieże działania, tak jak to jest przedstawione w regulaminie FM 101-5-1.

Schemat 4-19 przedstawia uproszczoną wersję MCOO.

SCHEMAT 4-19: MCOO.

ANALIZA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH

53

Warunki meteorologiczne w obszarze działania oraz w obszarze zainteresowania

są analizowane w celu określenia rezultatów ich wpływu na działanie zarówno „zaprzy-

jaźnionych” jak i przeciwnika. Chcąc uzyskać całkowity obraz /opis/ warunków mete-

orologicznych spójrz w FM 34-81. Analizy terenu i pogody są nierozdzielne, ponieważ

otoczenie taktyczne wymaga aby informacje o pogodzie i terenie były rozważane rów-

nolegle i owocowały jednym zintegrowanym dokumentem. Scalone informacje są na-

stępnie dostosowywane do doktryny /zasad działania/ przeciwnika - w czasie łączenia w

jedną całość aby stworzyć kalkę / „overlay”/ sytuacji. Pogoda ma istotny wpływ zarów-

no na działania „zaprzyjaźnionych” jak i przeciwnika. Wpływa na możliwości manew-

ru, prowadzenia ognia oraz łączność każdych sił. Określając warunki meteorologiczne

dowódca scala informacje o terenie i o pogodzie by wskazać potencjalne drogi manew-

ru. Wydział /sekcja/ meteorologiczna odpowiada za dostarczanie informacji na temat

pogody w obszarze działania i w obszarze zainteresowania. Analizuje ona wzajemne

oddziaływanie pogody i terenu na operacje taktyczne. Reasumując - analizy te scalają

dane o pogodzie i terenie oraz „overlays” pogody i terenu. Schemat 4-20 przedstawia

proces analizy warunków meteorologicznych.

SCHEMAT 4-20: PROCES ANALIZY WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH.

MILITARNE ASPEKTY WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH

Rozwinięta analiza czynników meteorologicznych /pogodowych/

Rozbudowane „overlays” czynników meteorologicznych

Rozwinięta analiza podstawowych /bazowych/ danych

Określenie wpływu pogody i terenu na działania wojsk

Rozwinięta analiza krytycznych wartości pogody

54

Dowódca musi upewnić się, że jego sztab rozumie i przeprowadza analizę czyn-

ników meteorologicznych w procesie planowania taktycznego. Sztab musi zdawać so-

bie sprawę z taktycznego znaczenia warunków meteorologicznych i ich potencjalnego

wpływu na działania wojsk. Słaba widoczność /mniej niż 3km/ korzystna jest z punktu

widzenia możliwości prowadzenia natarcia oraz wycofania, niekorzystnie natomiast

wpływa na możliwości prowadzenia obrony. Ukrywa ona bowiem koncentrację i ma-

newr nacierających wojsk i zwiększa możliwość uzyskania zaskoczenia. Ponadto, prze-

szkadza w utrzymaniu spójności i kontroli oraz redukuje efektywność wykrywania ce-

lów oraz możliwości prowadzenia rozpoznania w czasie obrony. Wady te mogą być

częściowo usunięte przez stosowanie oświetlenia, radarów, sprzętu noktowizyjnego

oraz detektorów dźwięku. W okresach gdy ograniczona widoczność jest pożądana, do

miejscowego maskowania mogą być użyte dymy i inne czynniki ograniczające / „za-

ciemniające”/ widoczność. We wszystkich wypadkach zmniejszona lub ograniczona

widoczność może uniemożliwić lub ograniczyć / „limitować”/ użycie lotnictwa, rozpo-

znania powietrznego i sił powietrzno-desantowych. W operacjach wysadzania

/przerzutu/ agentów oraz sił specjalnych w dużym stopniu wykorzystuje się ograniczoną

widoczność oraz ciemność dla ukrycia działań oraz zmniejszenia efektywności ochrony

i obrony obszarów tyłowych.

Efekty oddziaływanie prędkości /siły/ wiatru zarówno przy ziemi jak i w gór-

nych warstwach atmosfery czynią dogodniejszym działanie z wiatrem. Wpływają one

również na sposób użycia broni ABC oraz konwencjonalnej. Silny wiatr negatywnie

wpływa na działania pod wiatr ze względu na wiejący na ludzi i sprzęt kurz, dym, pia-

sek, deszcz, czy też śnieg. Działania z wiatrem stwarzają ogólnie lepszą widoczność, a

siły mogą zostać użyte szybciej i łatwiej. Obłoki kurzu wytworzone przez poruszające

się pojazdy są mniej uciążliwe podczas poruszania się z wiatrem.

Silne wiatry ograniczają operacje /działania/ powietrzno-desantowe oraz prze-

szkadzają w prowadzeniu działań lotnictwa /szczególnie śmigłowcom/. Wiatr powyżej

35 węzłów / ~ 65km/h ~ 18m/s / może spowodować: urazy żołnierzy podczas działań

/operacji/ powietrzno-desantowych, zniszczenie materiałów i rozbicie struktur organi-

zacyjnych, powstawanie fałszywych obrazów na radarach, zredukowanie widoczności

przez wiejący piasek i kurz oraz powodować inne negatywne czynniki / „rumowiska”/

na polu walki. Zależnie od warunków, zasłony dymne są na ogół nieefektywne gdy

prędkość wiatru jest większa niż 10 węzłów /~ 18 km/h /. W temperaturze poniżej 40°F

55

wiatr powoduje marznięcie deszczu - co również należy dokładnie rozważyć. Naturalne

warunki atmosferyczne takie jak np. marznący deszcz, bądź też warunki powodowane

np. ruchem pojazdów, bardzo negatywnie wpływają na niewłaściwie ubrany personel

/żołnierzy/. Wiatr wpływa również na odległość rozprzestrzeniania się dźwięku. W

końcu wiatr może polepszyć przejezdność terenu powodując jego szybsze osuszanie.

Opady atmosferyczne mają ogromne znaczenie ze względu na wpływ na prze-

jezdność terenu, widoczność, wydolność żołnierzy oraz sprawność sprzętu. Silne desz-

cze mogą uczynić nieprzejezdnymi drogi nieutwardzone, położone w obniżeniach tere-

nowych oraz bezdroża. Nawet drogi dobre podczas suchej pogody mogą stać się trzę-

sawiskami, zwłaszcza wtedy, gdy występuje duże natężenie ruchu. Zarówno deszcz jak

i śnieg mogą drastycznie skuteczność działania i wydolność żołnierzy przez ogranicze-

nie widoczności, powodowanie niewygód, zwiększonego zmęczenia oraz innych pro-

blemów natury psychicznej i fizycznej.

Deszcz i śnieg w połączeniu z trwałymi chemicznymi środkami bojowymi oraz

skażeniami nuklearnymi mogą sprzyjać tworzeniu plam skażeń ABC na niżej położo-

nych obszarach. Słaby deszcz rozprowadza trwałe środki trujące bardziej równomiernie,

eksponując większą ilość roztworu na działanie powietrza, przez co powoduje zwięk-

szone parowanie, a co za tym idzie większą koncentrację par. Opady zwiększają rów-

nież hydrolizę. Silny i przedłużający się deszcz powoduje zmycie trwałych BŚT w

uprzednio nieskażone tereny jak też i depresje oraz koryta strumieni i rzek. Opady at-

mosferyczne obniżają również jakość niektórych składowanych materiałów. Nagroma-

dzenie śniegu już na 0,5 cala /~ 1,3cm/ może spowodować zmniejszenie przejezdności.

Większe warstwy śniegu powodują obniżenie efektywności min przeciwpancernych i

przeciwpiechotnych. Opady w ilości większej niż 0,5 cala /~ 1,3cm/ na godzinę lub 2

cale /~ 5,1cm/ w ciągu 12 godzin są krytyczną wartością dla działań taktycznych. Opa-

dy śniegu przekraczające 2 cale w ciągu 12 godzin, sześciocalowa /~ 15,2cm/ warstwa

śniegu oraz zaspy wysokości dwóch stóp /~ 61cm/ lub więcej - mogą w poważny spo-

sób negatywnie wpływać na możliwości ruchu /manewru/.

Typ oraz ilość warstw chmur, wysokość podstawy chmur oraz ich górny pułap

wpływa na działanie lotnictwa. Chmurom często towarzyszy niestabilne powietrze, sil-

ne pionowe prądy powietrzne, turbulencje oraz ograniczona widoczność /w górze/. Na-

biera to większego znaczenia gdy pokrycie chmur zwiększa się, podstawa chmur się

obniża, zaś warunki często towarzyszące chmurom, takie jak np. oblodzenie ulegają

56

intensyfikacji. Ogólnie, lotnictwo skrzydłowe, bezpośredniego wsparcia wymaga pod-

stawy chmur minimum 2500 stóp /~762m/, choć może być użyte przy podstawie 500

stóp /~153m/ lub 1000 stóp /~306m/, ale tylko w terenie płaskim. Lotnictwo to ze

względu na zagrożenie tworzone przez śmigłowce, stopień ryzyka oraz własne zaopa-

trzenie powietrzne wymaga minimalnego pułapu lotu - 300 stóp /~100m/. Własne śmi-

głowce mogą latać niżej w celu ominięcia warstw chmur. Zwykle wymagana jest wi-

doczność przynajmniej na 1/4 mili /~400m/.

Warstwa chmur wpływa na działania na lądzie poprzez redukcję oświetlenia i

widoczności, czy też nienaturalne powiększenie efektu oddziaływania środków oświe-

tlających. Ponadto chmury określają rodzaj, intensywność oraz ilość opadów. Chmury

przechwytują również ciepło ze słońca oraz energię cieplną unoszącą się z ziemi podno-

sząc temperaturę na lub blisko poziomu gruntu. Ponad siedemdziesięcioprocentowe

pokrycie chmur powoduje obojętne warunki, sprzyjające zastosowaniu broni chemicz-

nej oraz dymów. Odwrotnie, bezchmurne niebo pozwala szybko uciec ciepłu w nocy

przyczyniając się do powstania bardzo złych warunków bytowania /zimno/ dla wojsk

znajdujących się w polu.

Temperatura i wilgotność powietrza mają bezpośredni wpływ na wydajność lu-

dzi i sprzętu. Zbyt wysokie temperatury powodują urazy cieplne u ludzi /szczególnie

tych, którzy ze względu na realizowane zadania zmuszeni są do działania w oporządze-

niu/ oraz zwiększone zużycie silników i ich usterki. Zbyt niskie temperatury zwiększają

prawdopodobieństwo urazów z powodu chłodu, powodują niszczenie systemów chło-

dzenia pojazdów i silników, obniżają efektywność układów smarowania pojazdów oraz

powodują zwiększone wymagania wobec logistyki. Chłodniejsze temperatury w połą-

czeniu z dużą wilgotnością powodują powstawanie mgieł, szczególnie w obniżeniach

terenowych. Temperatura około - 20°F i wysoka wilgotność powietrza mogą powodo-

wać marznącą mgłę, która może z kolei w krótkim czasie pokryć warstewką lodu drogi i

pojazdy. Takie oddziaływanie warunków atmosferycznych może zmusić baterie artyle-

rii do częstszych manewrów, obniżając nasilenie ognia.

Temperatura i wilgotność wpływają na gęstość powietrza. Gęstość powietrza

obniża się gdy temperatura wzrasta. Wysoka temperatura i wilgotność obniża spraw-

ność napędową samolotów oraz możliwości przewozu ładunków. Temperatura i wilgot-

ność - choć mogą nie wywierać bezpośredniego wpływu na konkretne działania tak-

57

tyczne, to jednak ekstremalnie wysoka temperatura i wilgotność ograniczą nośność sa-

molotów, czyli ilość przenoszonego uzbrojenia.

Temperatura ma bezpośredni wpływ na aktywność, możliwe rozruchy ludności

cywilnej w danym obszarze. Niższa temperatura trzyma ludzi w domach, czyni ich ra-

czej nieskłonnymi do działania, ograniczając w ten sposób możliwości konfliktów z tą

ludnością. Wysokie temperatury mogą wpływać irytująco na populację obszaru, zwięk-

szając możliwość konfliktów. Grupy ludzi lub pojedyncze osoby szukające możliwości

wzniecenia wewnętrznych rozruchów będą to zwykle czyniły w czasie gorącej pory

roku.

Sposób działania, który jest dobry w jednym klimacie może okazać się nieefek-

tywny w innym. Wysokie temperatury i wilgotność tropików sprzyjają wzrostowi zbi-

tej, gęstej roślinności, która drastycznie wpływa na możliwości manewru /ruchu/ i pro-

wadzenia obserwacji /widoczność/. Z kolei ekstremalne zimno Arktyki:

◊ tworzy stałe zapotrzebowanie na ocieplane okrycia;

◊ powoduje trudności w fortyfikacyjnej rozbudowie terenu;

◊ zwiększa zależność od wsparcia logistycznego;

◊ stwarza potrzebę posiadania specjalnych ubiorów, sprzętu oraz posiadania

specyficznych umiejętności prowadzenia walki w tych warunkach;

◊ ogranicza uzależnienie od łączności za pomocą radiostacji o wysokiej często-

tliwości /HF/.

Kombinacja niskiej temperatury oraz ruchu mas powietrza tworzy lodowaty

wiatr. Czynnik ten przy temperaturze -26°F /-32°C/ uważany jest za krytyczny dla dzia-

łania ludzi i sprzętu. W przeciwnie skrajnych warunkach temperatura 120°F /49°C/ jest

traktowana również jako krytyczna dla działania ludzi oraz sprzętu. Prowadząc działa-

nia na pustyni dowódcy muszą być świadomi, że maksymalne i minimalne temperatury

/dnia i nocy/ mogą ulegać wahaniu nawet o 50°F. Oślepiające światło słońca w obszarze

pustynnym może powodować kurzą ślepotę oczy, które nie są chronione. Dlatego też

żołnierze wykonujący zadania w tym obszarze muszą zostać zaopatrzeni w okulary

przeciwsłoneczne.

58

OPRACOWANIE PODSTAWOWYCH PROGNOZ METEOROLOGICZNYCH

/DANYCH O POGODZIE/.

Prognozy meteorologiczne zależą od okresu czasu na jaki są przygotowywane.

Ich przygotowanie na wypadek nieprzewidzianych sytuacji czy też pierwszej z całej

kampanii bitwy może mieć miejsce tygodnie, a nawet miesiące wcześniej. Podstawowe

dane będą na ogół brane z wiedzy /nauki/ o klimacie i z historycznych danych o obsza-

rze zainteresowania. Już po zaangażowaniu wojsk na polu walki, ocena warunków me-

teorologicznych oparta będzie na ocenie pogody występującej aktualnie w obrębie ob-

szaru działania i obszaru zainteresowania. Planując kolejną bitwę przygotowuje się pro-

gnozę na następne 3 - 5 dni /dla szczebla korpusu i powyżej/ oraz na 1 - 2 dni /dla

szczebla dywizji i niżej/ w celu uzupełnienia zakresu analizy pogody realizowanego w

procesie IPB.

Oparta na klimatologii analiza warunków meteorologicznych dla przyszłych

działań powinna zostać ukończona / „skompletowana”/ tak szybko jak tylko jest to

możliwe, w czasie fazy planowania. Istotne znaczenie ma włączenie oficera służby me-

teorologicznej sztabu /SWO - staff weather officer/ w cykl planowania sztabów ogól-

nowojskowych i rozpoznawczych, tak szybko jak jest to możliwe, w celu umożliwienia

właściwego przygotowania danych o pogodzie. G2 musi dostarczyć SWO danych o

obszarach działania i zainteresowania, dokładny okres czasu dla jakiego wymagana jest

analiza, krytyczne progi wartości każdego elementu warunków meteorologicznych dla

wspieranych sił /rzutów/, skalę mapy, dla której muszą być opracowane „overlays” oraz

inne specyficzne detale wymagane dla analiz pogody.

Podczas rozpoznawania i określenia czynników składowych /elementów/ pogo-

dy które wpłyną na zadania oddziałów, sposób działania, sprzęt i ludzi - oficer służby

meteorologicznej sztabu /SWO/ wykorzystuje wzorce czynników pogodowych, które

ułatwiają mu realizację tej czynności. Na podstawie tych wzorców SWO elementy po-

gody dla których muszą zostać ustalone wartości progowe. Na przykład wojska po-

wietrzno-desantowe mogą bezpiecznie desantować żołnierzy tylko wtedy, gdy prędkość

wiatru przy ziemi nie przekracza 13 węzłów / ~23,5km/h, ~ 6,5m/s /. Tak więc 13 wę-

złów jest progiem krytycznym dla działań powietrzno-desantowych. SWO wraz z G2

lub S2, czy też G3 lub S3 może /potrafi/ określić wartości krytyczne dla każdego ele-

mentu pogody znajdującego się we wzorcowych danych o warunkach meteorologicz-

59

nych. Oczywiście, czynniki pogody mogą posiadać kilka krytycznych wartości. Dla

przykładu, następujące prędkości wiatru traktowane są jako graniczne /krytyczne/:

◊ 7 węzłów / 12,5km/h / dla użycia broni ABC;

◊ 13 węzłów / 23,5km/h / dla operacji powietrzno-desantowych;

◊ 30 węzłów / 54km/h / dla działań powietrzno-manewrowych /szturmowych/.

Gdy wartości graniczne są już określone, SWO jest w stanie określić, które z

potrzebnych mu „overlays” może otrzymać z „Centrum Specjalistycznych Badań Śro-

dowiska” /USAFETAC/ „Agencji Danych Klimatycznych” /DOD/. USAFETAC może

otrzymać zadanie przygotowania opartych na klimatologii „overlays” dla celów opera-

cyjnych. Organiczna sekcja meteorologiczna USAAF /Sił Powietrznych USA/ przygo-

towuje podobne „overlays” na potrzeby wsparcia przyszłych działań. Taki sposób po-

stępowania zapewnia, że przygotowane „overlays” są adekwatne do określonego obsza-

ru działania i zainteresowania, zadań, sposobu działania i posiadanego wyposażenia

oraz że odpowiadają standardowym seriom i skalom map.

Produkty /wyniki analiz/ otrzymane z USAFETAC są wykorzystywane przez

SWO i personel analizujący teren do tworzenia zintegrowanych dokumentów terenowo-

pogodowych. Przykładowo, „overlays” o stanie pogody wykonane w procesie IPB po-

siadają określone:

◊ obszary o widoczności mniejszej niż 1000m;

◊ teren o głębokości śniegu przekraczającej 6 cali /~15cm/;

◊ miejsca, gdzie pułap chmur jest mniejszy niż 300m /od poziomu ziemi/.

Proces analizy warunków meteorologicznych jest znacznie krótszy wtedy, gdy

odbywa się w oparciu o dane z obserwacji pogody /w porównaniu z czasem jaki jest

potrzebny wówczas gdy opiera się na klimatologii/. Po zastosowaniu kompletnych

wzorców analiz pogody oraz stosownych wartości krytycznych /granicznych/, SWO

wykorzystuje najbardziej aktualne dane z obserwacji stanu pogody ze wszystkich źródeł

aby na tej podstawie następnie opracować „overlays”. Źródłami tych informacji mogą

być dla niego: działające sekcje meteorologiczne USAF, obserwacje czynione w ra-

mach realizacji ograniczonej obserwacji terenu przed ugrupowaniem wojsk /wojsk lą-

dowych/, meldunki pilotów, obserwacje terenu przez artylerię na krańcowe odległości,

rozpoznanie pogody obszaru działań oraz obrazy z satelit. Szybkie potwierdzenie tych

obserwacji umożliwi SWO przygotowanie odpowiednich ocen wpływu warunków me-

teorologicznych na pole walki oraz umożliwi mu opracowanie „overlay” opartej na

60

wartościach krytycznych. Wartości krytyczne są określane w stosunku do tych samych

elementów pogody jak te określane w oparciu o klimatologię i następnie wykorzysty-

wane do wskazania obszarów w których obecnie panujące warunki meteorologiczne

różnią się od średnich długoterminowych. Wykonane w ten sposób „overlays” oparte na

wartościach krytycznych przedstawiają sytuację meteorologiczną oraz wskazują, gdzie

ważniejsze i drugorzędne warunki różnią się od średnich prognoz długoterminowych.

Są odzwierciedleniem obecnej sytuacji i odpowiadają na pytanie czy przewidywane są

istotne, bądź też drugorzędne odstępstwa od normalnej pogody. Po opracowaniu tych

„overlays”, SWO wykorzystuje je jako punkt wyjściowy /podstawę/ do wykonania

„overlays” prognoz pogody, przepowiadających najbardziej prawdopodobny wpływ

pogody na prowadzenie działań i osiąganie kolejnych rubieży terenowych.

Analiza warunków meteorologicznych daje najlepsze rezultaty, jeśli do opraco-

wania podstawowych danych użyte są wyniki prognoz. Planiści korpusu wymagają

zwykle prognozy na 72 godziny, aby opracować niezbędne dokumenty /plany/ i prze-

prowadzić działania bojowe. Szczebel dywizji wymaga prognozy 48-godzinnej, a sa-

modzielne brygady i rozpoznawcze pułki pancerne potrzebują zazwyczaj prognozy na

okres od 12 do 24 godzin. Podstawowe materiały dostarczające oficerom operacyjnym

/ „planistom”/ tych informacji opracowywane przez SWO i prognostyków z sekcji me-

teorologicznej. Aby można było opracować prognozę 3 - 5 -dniową z odpowiednim

stopniem szczegółowości wymaganym przez decydentów z Wojsk Lądowych, muszą

być spełnione następujące warunki:

◊ Wyniki obserwacji pogody z dostępnych źródeł muszą zostać dostarczone do

SWO wszystkich szczebli dowodzenia, do szczebli powyżej korpusu oraz or-

ganów centralnych. Organy centralne przygotowują kompletny opis warun-

ków na ziemi, w konkretnym przedziale czasowym - w taki sposób, aby dane

te wraz z wynikami obserwacji artyleryjskiej górnych warstw powietrza mo-

gły zostać wykorzystane do opracowania modelu komputerowego. Ten nu-

meryczny model przedstawia dane uzupełnione licznymi wartościami o ob-

szarach na całym świecie.

◊ Dane o określonych obszarach muszą zostać uzupełnione przypisami

/komentarzem/, a następnie przekazane przez kanały łączności wojsk lądo-

wych do pracujących sekcji meteorologicznych.

61

◊ Wykorzystując te dane sekcje meteorologiczne USAF opracują prognozy

wymagane do skompletowania /zakończenia/ procesu analizy pogody.

Ze względu na dużą złożoność wzorców stosowanych do opracowania podsta-

wowych elementów /dziedzin/ prognozy pogody, konieczny do ich wykonania proces

musi zostać zakończony na szczeblu stałego ośrodka centralnego do spraw pogody,

zarówno przez szczeble powyżej korpusu, jak i w kontynentalnych Stanach Zjednoczo-

nych. Kluczem do opracowania tych danych jest włączenie SWO w planowanie działań,

a szczególnie udostępnienie mu dokładnych wiadomości o zadaniu, sposobie działania

oraz organizacji wspieranych sił. Dzięki współdziałaniu ze sztabem SWO:

◊ określa, które obszary pola walki /bitwy, operacji/ znajdują się pod negatyw-

nym wpływem pogody;

◊ bierze udział w oszacowaniu krytycznych wartości czynników pogody, zgod-

nie z wyborem ich przez dowódców ogólnowojskowych / „decydentów wojsk

lądowych”/;

◊ zapewnia, że zostaną wykonane odpowiednie „overlays”.

Wyniki opracowanych w procesie IPB danych na temat pogody mogą być

przedstawiane równie dobrze na samych „overlays”, jak też i słownie na odprawach na

temat warunków meteorologicznych, w formie wiadomości pisemnej, bądź też komen-

tarzy i uzupełnień do „overlays”. SWO musi być przygotowany do reagowania na

zmieniającą się sytuację, tempo walki i z tego względu nie zawsze będzie mógł znaleźć

wystarczającą ilość czasu na przygotowanie szczegółowych „overlays”. Personel roz-

poznania musi zatem być przygotowany do integrowania dostępnych informacji o po-

godzie z dostępnymi wiadomościami z rozpoznania przeciwnika oraz terenu w pisem-

nych i słownych meldunkach. Znów, podstawą do przedstawienia tych informacji jest -

dla sztabu oraz użytkowników tych danych - sprecyzowanie wartości granicznych po-

gody dla sprzętu i działania. Następnie SWO ocenia jak prognozowane warunki atmos-

feryczne ograniczają możliwość działania przez wychodzenie powyżej lub poniżej zna-

nych granicznych wartości.

Opracowanie tych danych ograniczane jest przez ilość dostępnych dla SWO oraz

sekcji meteorologicznych informacji. Bez dostępnych aktualnych informacji, sekcje te

nie są w stanie opracowywać „overlays” tej samej jakości jak te oparte na klimatologii.

Dowódca musi być świadom tych ograniczeń oraz zapewnić sekcjom meteorologicz-

nym nieprzerwaną łączność w celu utrzymywania na maksymalnie wysokim poziomie

62

możliwości prognozowania. SWO musi utrzymywać dowódców, G2 oraz sztaby w peł-

nej świadomości stopnia wiarygodności zarówno prognoz, jak i opracowanych doku-

mentów.

OPRACOWANIE TABELI ANALIZY CZYNNIKÓW POGODY.

Tabele analizy czynników pogody są użytecznym narzędziem pokazującym ich

wykorzystanie i sposób podawania prognoz dla wsparcia działań taktycznych. Schemat

4-21 jest przykładem tabeli analizy czynników pogody. Każda sekcja meteorologiczna

opracowuje odpowiednią tabelę dla wsparcia jej specyficznego oddziału, zadania, środ-

ków walki oraz sposobów działania. Każdy czynnik, który ma wpływ na wykonanie

zadania przez określony szczebel posiada wyznaczoną wartość krytyczną. Jeśli warunki

atmosferyczne przekroczą lub spadną poniżej wyznaczonej wartości granicznej, działa-

nia taktyczne, zazwyczaj, nie mogą być kontynuowane. Chociaż wspierany oddział

/wspierane siły/ jest odpowiedzialny za realne /odpowiadające rzeczywistości/ określe-

nie wartości granicznych, SWO pomaga w określaniu tych wartości przez dostarczanie

informacji z innych jednostek tego samego szczebla - jeśli jest to możliwe. Gdy są już

ustanowione krytyczne granice na wypadek nieprzewidzianych oddziaływań pogody,

SWO wraz z ich użytkownikami corocznie nadaje im moc obowiązującą

/uprawomocnia/, aby zapewnić, żeby były one odbiciem aktualnego stanu sprzętu i wy-

posażenia oraz sposobów działania. Otrzymawszy wartości graniczne SWO określa

podstawowy układ /zawartość/ każdego z wymaganych „overlays”. Następnie

USAFETAC wykorzystuje podstawowe wzory „overlays” dostarczone przez SWO do

przygotowania „overlays” dla celów planowania. W podobny sposób sekcje meteorolo-

giczne USAF przygotowują „overlays” dla wsparcia bieżących działań na polu walki.

Obydwa produkty wyraźnie wskazują obszary w których krytyczne wartości graniczne

są rozważane jako korzystne, marginalne, czy też niekorzystne dla planowanych dzia-

łań. Krytyczne wartości graniczne wykorzystywane wraz z podstawowymi danymi wyj-

ściowymi do prognozy stanowią podstawę do opracowania przez SWO tabeli prognoz

pogody. Prognoza pogody przepowiada pogodę na określony, wymagany czas oraz

zwraca uwagę na wpływ czynników atmosferycznych na działania. W tabelach progno-

zy stosuje się zarówno cieniowanie, jak i kody w postaci kolorów aby pokazać przewi-

dywany czas w którym elementy prognozy pogody przekroczą lub spadną poniżej war-

63

tości krytycznej. Tabela jest zazwyczaj przedstawiana dowódcy zarówno w formie po-

zwalającej na ogólne zorientowanie się w sytuacji, jak też i w pełnej postaci wydruko-

wanego planu /tabeli/. Schemat 4-22 przedstawia przykładową tabelę prognozy pogody.

Pola powinny być pokolorowane na zielono, żółto lub czerwono - aby zaakcentować

miejsca w których warunki pogodowe przekroczą wartości graniczne uznane za wpły-

wające korzystnie /kolor zielony/, marginalnie /kolor żółty/, bądź też niekorzystnie

/kolor czerwony/ na poszczególne obszary działania.

SCHEMAT 4-21: TABELA ANALIZY CZYNNIKÓW POGODY.

64

SCHEMAT 4-22: TABELA PROGNOZ POGODY.

MISSION AREA OR USE - obszar zadania lub u¿ycia FORECAST TIME PERIOD - czasookres prognozy FAVORABLE - korzystne MARGINAL - marginalne UNFAVORABLE - niekorzystne VIS - stopień widoczności w milach i metrach

65

SFC wind - prędkość wiatru przy ziemi w dowolnym kierunku OPRACOWANIE „OVERLAYS” CZYNNIKÓW POGODY

„Overlays” czynników pogody są zwykle zacieniowane na czerwono lub zakre-

skowane /na krzyż/ - dla wskazania obszarów w których krytyczne warunki są przekro-

czone, zacieniowane na żółto lub zakreskowane ukośnie - w celu zwrócenia uwagi na

obszary na które pogoda wpływa marginalne. „Overlays” są dołączone do standarto-

wych map używanych do wsparcia działań na poszczególnych szczeblach. Użycie stan-

dartowych map w skali 1:50 000 często utrudnia opracowanie „overlays”, ponieważ

SWO oraz sekcje meteorologiczne nie dysponują dostatecznie szczegółowymi informa-

cjami do naniesienia więcej niż jednej wartości prognozy pogody na cały arkusz mapy.

W takich wypadkach sekcja meteorologiczna zwykle przedstawia liczne elementy na

pojedynczym „overlay” w celu osiągnięcia jak najbardziej odpowiadającego prawdzie

portretu. Ponieważ różne systemy posiadają różne wartości graniczne, często konieczne

jest użycie wielu kolorów i cieni na „overlay” aby opisać indywidualne ograniczenia

dla poszczególnych systemów. Na przykład przeciwpancerny pocisk kierowany

HELLFIRE, system COPPERHEAD, czy też śmigłowce mają różną wymaganą mini-

malną podstawę chmur. Wszystkie użyte kolory i cienie opisujące ograniczenia dla każ-

dego systemu muszą zostać opisane w legendzie.

Często nie zauważa się znaczenia opracowanych „overlays” dla wsparcia dzia-

łań, ponieważ główny wysiłek służb meteorologicznych jest zwykle skierowany na

działania bliskie, bądź też dalekie. Jednak dowódcy jednostek /służb/ tyłowych i wspie-

rających walkę żądają „overlays” pogody, które przedstawiają wartości graniczne w

obszarze ich zainteresowania. Na przykład dowódcy jednostek /służb/ wspierających

działania bojowe /CSS/ zaniepokojeni są oblodzeniem, nagromadzeniem śniegu lub

opadami w ilościach które wpływają na możliwości ruchu oraz rozmieszczenie sprzętu i

urządzeń. Dowódcy jednostek wsparcia wszystkich szczebli dowodzenia wymagają

szczegółowych „overlays” przedstawiających wartości graniczne: widoczności

/lotnictwo, obrona przeciwlotnicza, zwiadowcy oraz grupy specjalne czy też działania

powstańcze/, zachmurzenia /lotnictwo, działanie obrony przeciwlotniczej/, opady

/użycie broni ABC, logistyka, działania wspierające ruch wojsk do przodu/.

66

OCENA ZAGROŻEŃ I WSKAZANIA DOKTRYNALNE /ZASADY DZIAŁANIA/

Ocena zagrożeń jest szczegółowym studium sił przeciwnika - ich składu oraz

organizacji, zasad działania taktycznego, uzbrojenia i wyposażenia oraz systemów

wsparcia. Określa ona możliwości i ograniczenia oraz w jaki sposób przeciwnik prowa-

dziłby walkę, gdyby nie był krępowany warunkami terenowymi i pogodowymi. Siły

przeciwnika są oceniane pod względem ich zdolności do skutecznego działania w obrę-

bie specyficznego otoczenia danego obszaru pola walki. Na przykład, czy sprzęt prze-

ciwnika jest odpowiedni do działania w konkretnych warunkach terenowych i atmosfe-

rycznych na danym obszarze? Czy przeciwnik posiada możliwości zastosowania broni

ABC oraz czy jest w stanie działać w warunkach jej użycia? Podobne do wymienionych

czynniki są szczegółowo / „na wylot”/ analizowane, aby określić możliwości oraz

wszystkie słabe punkty przeciwnika. Ocena zagrożeń zawiera w sobie badanie węzłów

C3, celów o dużej ważności oraz regulaminowych norm ruchu. Normy ruchu

/posuwania się naprzód/ oraz ważne cele będą oceniane ponownie w czasie fazy inte-

gracji zagrożeń w ramach IPB aby określić czynniki krępujące te elementy narzucone

przez teren i pogodę.

Ocena zagrożeń zawiera również ocenę przestrzeni powietrznej, walk o małej

intensywności, ocenę zagrożeń związanych z oddziaływaniem przeciwnika na tyły - i

jest procesem ciągłym. Możliwości, organizacja oraz taktyka działania przeciwnika -

rozwijają się dynamicznie. Założenia regulaminowe zmieniają się, gdy tylko wprowa-

dzone zostaną nowe możliwości prowadzenia walki. Musimy / „czuć”/ być wrażliwi na

te zmiany i gdy tylko nastąpią, ciągle, na bieżąco uaktualniać podstawowe dane o za-

grożeniach w oparciu o wszelkie aktualne i dostępne informacje. Zasadniczym produk-

tem oceny zagrożeń są zasady działania.

Zasady działania /wskazania doktrynalne/ przeciwnika zamieniają jego rozkaz

bojowy w formę graficzną. Graficzne znaki obrazują jak przeciwnik może użyć swoje

siły zgodnie z przyjętą taktyką działania i wyszkoleniem - bez brania pod uwagę pogo-

dy i terenu. Przedstawiają one różne ugrupowania przeciwnika i typy pododdziałów

/oddziałów/ przeznaczonych do wykonania poszczególnych zadań, a także schematy

manewru. Schemat 4-23 pokazuje sposób wykorzystania znajomości zasad działania

oraz ich wpływ na opracowanie danych sytuacyjnych o ważnych celach.

67

SCHEMAT 4-23: WYKORZYSTANIE DOKTRYNALNYCH WZORCÓW /WARIANTÓW/. WYKORZYSTANIE WARIANTU /WZORCA/

ROZWÓJ SYTUACJI ROZWÓJ CELI

Opisuje doktrynę przeciw-nika dotyczącą jego ugru-powania, głębokości, „mo-cy” siły żywej /perso-nelu/ i wyposażenia

Dostarcza podstaw do roz-wijania sytuacji. Warianty sytuacji służą jako podstawa do integracji doktryny z pogodą i tere-nem.

Inicjuje określanie przez analityka kategorii oceny celi jako bardzo ważne /HVT/.

Za wyjątkiem dużych operacji powietrzno-desantowych, uderzeń z powietrza

oraz bombardowań zasady działania przeciwnika /wskazania doktrynalne/ nie mają

istotnego znaczenia dla działań powietrznych. Sposób użycia niewielkich formacji sa-

molotów lub śmigłowców nie może zostać określony wobec środowiska powietrznego

oraz wysokiego poziomu możliwości manewrowych lotnictwa. Jednak własne siły

obrony powietrznej oraz jednostki obrony przeciwlotniczej powinny znać prawdopo-

dobne kierunki nalotów oraz korytarze powietrzne, a także ich wpływ na wysokość ata-

ków lotnictwa, indywidualne formy ataku oraz manewrowość. Powinno się im też

udzielić wskazówek na temat maskującego wpływu terenu na systemy wykrywania ce-

lów oraz sprzęt bojowy. Wskazania doktrynalne dla naziemnej fazy dużych operacji

powietrzno-desantowych lub szturmów powietrznych przygotowywane są po to, aby

odzwierciedlić regulaminowy skład, szerokość i głębokość działania oraz wyposażenie

tych wojsk. Wskazania doktrynalne opisujące zasady działania przeciwnika zagrażają-

cego tyłom są ograniczone i koncentrują się na uderzeniach z powietrza, działaniach

powietrzno-desantowych, działaniu operacyjnych grup manewrowych /OW/ oraz na

sposobach wykorzystania sił specjalnego przeznaczenia. Niemożliwe jest opracowanie

zasad i sposobów działania przeciwnika opisujących inne zagrożenia obszarów naszych

tyłów, takie jak: działania powstańcze, partyzantka, terroryzm, agenci /szpiedzy/ oraz

potencjalne rozruchy społeczne. Dla tych potencjalnych zagrożeń brak regulaminowych

zasad działania zastąpiony jest mapą sytuacji wojny niekonwencjonalnej /SITMAP/

oraz „overlays” /foliami/ położenia i sytuacji ludności.

SITMAP dla obszaru tyłów zawiera ocenę prawdopodobnych działań powstań-

czych, rozmieszczenie dowództw, miejsca obozowania i drogi poruszania. Podobne

68

informacje SITMAP będzie zawierać na temat grup terrorystycznych, agentów oraz

niewielkich grup specjalnych KGB/GRU czy też SPECNAZ wydzielonych do działań.

„Overlay” sytuacji ludnościowej opisuje obszary, gdzie istnieje duże prawdopodobień-

stwo rozruchów ludności cywilnej lub miejsca w których istnieje duża koncentracja

ludzi o znanych ich sympatiach do wojsk przeciwnika. Ta przygotowana w wyniku do-

kładnego studium sytuacji militarno-politycznej, ekonomicznej oraz socjalnej danego

obszaru „overlay” wskazuje również, gdzie działania /operacje/ psychologiczne

/PSYOP/ będą najbardziej, a gdzie najmniej efektywne.

PROCES OCENY ZAGROŻEŃ

SCHEMAT 4-24: OCENA ZAGROŻEŃ.

Schemat 4-24 przedstawia ocenę zagrożeń jako wielostopniowy proces. Pierw-

szy i najbardziej konieczny krok tego procesu, to opracowanie bazowych danych o za-

grożeniu. Opracowanie obszernych danych o potencjalnym przeciwniku stanowi pod-

stawę do oceny jego zasad doktrynalnych oraz możliwości. Wykonania tego zadania

wymaga znajomości zadania oraz przeglądu potencjalnego obszaru działania i zaintere-

sowania. Taki przegląd pozwala określić jakie siły lądowe, powietrzne lub morskie, a

także siły nieregularne mogą być napotkane . Gdy skład przeciwnika jest już zidentyfi-

kowany i określony wtedy zbierane są informacje pozwalające na ocenę jego możliwo-

ści oraz zasad którymi będzie się kierował w działaniu. Podstawowymi źródłami są

wówczas:

◊ podręczniki i książki dotyczące przyjmowanego ugrupowania, podziału sił i

ich składu;

OCENA

MOŻLIWOŚCI

ZAGROŻENIA

/PRZECIWNIKA/

ROZWIJANIE

BAZY

DANYCH

O ZAGROŻENIU

/PRZECIWNIKU/

ROZWIJANIE

KARTOTEKI,

WYKAZU

DOKTRYNALNYCH

WARIANTÓW

/WZORCÓW/

69

◊ studia terenowe oraz książki z tej dziedziny;

◊ analizy, oceny, produkty procesu IPB, dane z wyższych szczebli dowodzenia;

◊ publikacje dotyczące szkolenia i zasad działania przeciwnika;

◊ ogólnie dostępna, jawna literatura.

Po zebraniu informacji o przeciwniku oczywista staje się zawartość poszczegól-

nych komórek tabeli. Te określone już komórki są następnie przesunięte jako wymaga-

ne informacje do /CM & D/ - sekcji zbierania i poszerzania danych do obróbki zgodnie

z wymogami dla informacji rozpoznawczych. Informacje rozpoznawcze, które nie są

wystarczające i nie mogą być uzupełnione przez już istniejące informacje - są identyfi-

kowane jako komórki tabeli do uzupełnienia i wykorzystywane do określania zapotrze-

bowania na wiadomości. Kanały, którymi przechodzą informacje o polu walki na po-

trzeby rozkazu bojowego, zależą od specyfiki informacji oraz struktury rozpoznania

odpowiedniej dla danego szczebla. Ogólnie rzecz biorąc jednostki stacjonujące w Eu-

ropie będą posługiwać się procedurami różniącymi się od tych które stosowane są w

USA lub w Korei. Kolejny krok procesu oceny zagrożeń, to ocena możliwości przeciw-

nika i wynikających z tych możliwości zagrożeń. Możliwości te są oceniane w stosunku

do ich relacji do pola walki oraz zadań wojsk własnych. Ta ocena dostarcza podstaw do

opracowania jego doktrynalnych /regulaminowych/ norm. Po rozwinięciu danych ba-

zowych i ocenie możliwości analityk musi określić te normy, które są od niego wyma-

gane. Wszystkie konieczne normy muszą zostać rozpoznane i określone, ale ich liczba

musi być ograniczona do najważniejszych. Nie można bowiem przewidzieć wszystkich

możliwych sytuacji, środowiska pola walki, wariantów regulaminowych. Analityk musi

ustalić te normy, Które mogą mieć wpływ na warunki wykonania zadania i potencjalny

teren działania. Dowódcy „zaprzyjaźnionych” są zazwyczaj zainteresowani przeciwni-

kiem o szczebel wyżej od własnego szczebla dowodzenia - ponieważ jest to szczebel,

który bezpośrednio przeciw nim prowadzi walkę oraz przeciwnikiem o dwa szczeble

niżej od własnego szczebla dowodzenia, ponieważ są one tymi dla których muszą oni w

rzeczywistości planować /przewidywać/ walkę. Wobec powyższego, dowódca dywizji

będzie zainteresowany organizacją oraz taktyką działania elementów ugrupowania za-

grażającego mu przeciwnika od szczebla armii do batalionu. Schemat 4-25 przedstawia

przykłady szczebli zainteresowania dla korpusu, dywizji i brygady.

Znajomość doktrynalnych /regulaminowych/ zasadach działania zagrażającego

przeciwnika stanowi punkt wyjściowy do określenia, które z nich mogą być potrzebne

70

do dalszych analiz. Popatrzmy na przykład na uwarunkowania doktrynalne

/regulaminowe/ wskazujące jaki może mieć miejsce ciąg działań zagrażającego związ-

ku taktycznego /oddziału/ w natarciu od rejonów wyjściowych do ostatecznego celu.

Ten ciąg działań może zawierać:

◊ ugrupowanie marszowe;

◊ sposób pokonywania rzeki /forsowanie z marszu lub po przygotowaniu/;

◊ ugrupowanie przedbojowe;

◊ ugrupowanie bojowe;

◊ działania oskrzydlające, okrążające, obejście;

◊ pościg.

W podobny sposób mogą zostać przygotowane wymogi regulaminowe

/scenariusze/ na wypadek obrony przeciwnika opisując: obronę doraźną i zawczasu

przygotowaną, wycofanie, wzmocnienie oraz rozmieszczenie i manewr sił kontrataku-

jących. Jedną z metod określenia jakie działania oraz jakie siły powinny być rozważane

- jest opracowanie tabeli. Tabela pokazuje z jakimi działaniami i z jakimi siłami prze-

ciwnika należy się liczyć oraz stanowi jasny /czytelny/ zapis tego co już zostało okre-

ślone. Przykład takiej tabeli przedstawia schemat 4-26.

SCHEMAT 4-25: SZCZEBLE ZAINTERESOWANIA KORPUSU, DYWIZJI I BRYGADY.

SZCZEBEL ZAPRZY-

JAŹNIONYCH

BITWA

KIEROWANA PRZEZ:

STRONA

PRZECIWNA

DROGI

PODEJŚCIA

ELEMENTY MANEWRU

korpus front armia dywizja dywizja, pułk

dywizja armia dywizje pułk pułk, batalion

brygada dywizja pułki bataliony batalion, kom-

pania

71

SCHEMAT 4-26: PRZYKŁAD TABELI DZIAŁAŃ I JEDNOSTEK.

Analityk określa komórki w tabeli przez porównanie znanych wymagań regula-

minowych z tym co ma rzeczywiście „w ręku” oraz z tymi informacjami które są do-

stępne. Następnie przygotowywane są lub żądane - przez /ASPS/ sekcję zbierającą dane

ze wszystkich źródeł bądź też /BJCC/ centrum koordynacyjne rozpoznania pola walki

na szczeblu korpusu lub wyżej - wymagane normy. Dane doktrynalne /regulaminowe/

dla kilku dywizji są opracowane na szczeblu korpusu, a następnie rozprowadzane do

podległych związków taktycznych. Oszczędza to potencjał ludzki oraz służy ujednoli-

ceniu rozumienia zagrożeń w całym korpusie. Po otrzymaniu danych z wyższego do-

wództwa, szczebel dowodzenia który je otrzymał modyfikuje te dane lub je rozszerza

tak, aby spełniły one wymagania ich konkretnego szczebla i zadania. Standardowy pod-

ręcznik rosyjskich norm regulaminowych - związanych z mapą 1:50 000 jest dostępny

w czasie szkolenia centrów wsparcia doradczego /TASC/ Armii USA. GTA 30-1-24

składa się z dwudziestu dziewięciu przykładów opisujących regulaminowe użycie od-

działów bojowych i wsparcia od szczebla batalionu do armii. Po uzyskaniu możliwych

do zdobycia norm, porównuje się je z potrzebami aby określić, jakie dodatkowe dane na

72

temat zasad działania przeciwnika muszą zostać przygotowane lokalnie oraz porównuje

się je z danymi bazowymi dla określenia czy odpowiadają one rzeczywistym warun-

kom. Porównanie standartowych norm z danymi wyjściowymi o zagrożeniu

/przeciwniku/ może ujawnić odstępstwa od norm taktycznych w składzie związku tak-

tycznego przeciwnika. Na przykład dywizja zmechanizowana składa się z oddziałów

/pododdziałów/ bojowych takich jak pododdziały /oddziały/ czołgów, piechoty zme-

chanizowanej, artylerii i innych, a także z różnych pododdziałów wsparcia. Jednakże

rzeczywisty skład konkretnej może w pewnym zakresie odbiegać od norm i różnić się

od innych dywizji zmechanizowanych. Dywizja może mieć więcej lub mniej batalio-

nów czołgów. Inna dywizja może mieć standardową /normatywną/ ilość batalionów

czołgów, ale bataliony te mogą być wyposażone w T-72 zamiast T-64. Określanie tych

różnic w stosunku do struktur opiera się na wiadomościach z dostępnych źródeł rozpo-

znania oraz na podstawie znajomości zadania tego związku taktycznego przeciwnika i

jego obszaru działań. To samo odnosi się do organizacji jednostek /oddziałów/. Struktu-

ry organizacyjne są opisane dla każdego typu oddziału. Jednak aktualna, rzeczywista

organizacja różni się w jakimś stopniu od tych podstawowych struktur. Rzeczywista

struktura organizacyjna oddziałów oparta jest na ich zadaniu oraz kategorii organiza-

cyjnej. Struktura organizacyjna opisana w normach /danych o organizacji wojsk prze-

ciwnika/ dla konkretnej jednostki jest modyfikowana w oparciu o bieżące, posiadane

dane z rozpoznania. Po określeniu składu i organizacji wojsk przeciwnika przystępuje-

my do oceny sposobu użycia jego sił. Znów proces ten rozpoczyna się od regulamino-

wych danych. Oceniany jest zgodny z obowiązującą doktryną wariant użycia danej jed-

nostki. Obejmuje to ocenę odległości między kolejnymi rzutami, ocenę szerokości i

głębokości ugrupowania oraz zgodnego z regulaminem tempa poruszania się w różnego

typu działaniach. Ocena ta daje pogląd jak działanie danej jednostki może odbiegać w

sposobie realizacji zadań od regulaminowych norm taktycznych. Określenie tych od-

stępstw od norm może opierać się na znajomości sprzętu jaki posiada przeciwnik, efek-

tywności jego systemu łączności oraz sposobu dowodzenia, a także na zadaniu jakie

jednostka przeciwnika otrzymała.

Dodatkowo, aby określić jakie odstępstwa od norm prawdopodobnie wystąpią

oprócz składu, organizacji i sposobów użycia odbiegających od norm mogą zostać oce-

nione: historia jednostki, szkolenie i kluczowe postacie jednostki. Informacje o historii,

szkoleniu oraz dowódcach można uzyskać z danych bazowych. Rejestr za ostatni okres

73

czasu dostarcza aktualny skład i organizację jednostek oraz sposoby działania określo-

nych dowódców. W czasie pokoju informacje te opierają się na działaniu danej jednost-

ki w czasie ćwiczeń poligonowych. Ten typ informacji uzyskiwany jest z ogólnie do-

stępnych wiadomości z agencji narodowych lub szczebla teatru działań wojennych. W

czasie wojny rejestr opiera się na informacjach otrzymywanych z jednostek wojsk wła-

snych, które walczyły już z daną jednostką przeciwnika. Kluczowe osoby, a szczególnie

dowódcy dostarczają nam trop - jak dana jednostka będzie użyta i jak będzie walczyła,

jakie są jej najsłabsze punkty oraz jakie sposoby mylenia mogą okazać się najskutecz-

niejsze. Obraz odchyleń od regulaminowych zasad działania jest przygotowany gdy:

wymienione informacje zostały już przyswojone, a odpowiedni skład, organizacja i wa-

rianty użycia zostały opracowane dla określonych sił przeciwnika. Schematy od 4-27 do

4-30 są przykładami regulaminowych sposobów działania.

SCHEMAT 4-28: WARIANT /WZORZEC/ DOKTRYNALNY: MRB /BMP/ OBRONA.

74

SCHEMAT 4-27: WARIANT /WZORZEC/ DOKTRYNALNY: MARSZ TAKTYCZNY MRR.

75

SCHEMAT 4-29: WARIANT /WZORZEC/ DOKTRYNALNY: ugrupowanie przed-bojowe głównych sił atakujących MRR /BMP/. BREAKTHROUGH - wyrwa, wyłom

76

SCHEMAT 4-30: WARIANT /WZORZEC/ DOKTRYNALNY: MRD /POCZĄTKOWY ATAK/ Z RAGS I DAGS.

77

ZASTOSOWANIE DOKTRYNALNYCH NORM /NORM DZIAŁANIA/.

Doktrynalne normy są bezcenne dla rozpoznania i WRE oraz dowództw. wyko-

rzystuje się je do:

◊ opracowania wzorcowych sytuacji;

◊ współdziałania w określaniu rodzajów jednostek przeciwnika;

◊ rozpoznania luk w posiadanych danych rozpoznawczych;

◊ dostarczenia podstaw do planowania zdobywania /zapotrzebowania na/ wia-

domości;

◊ współdziałania w lokalizacji jednostek przeciwnika, jego środków walki,

sprzętu, linii rozgraniczenia;

◊ pomocy w lokalizacji ważnych celów.

Chociaż do opracowania wariantów /wzorców/ sytuacji wykorzystywane są normy to

oprócz nich wymagane są jeszcze dodatkowe informacje. Muszą zostać ocenione obsza-

ry działania i obszary zainteresowania, a pogoda i teren muszą zostać poddane analizie.

Wysiłki te powinny być dokonane równolegle z opracowaniem doktrynalnych norm.

Normy te są wykorzystywane przez rozpoznanie, personel służb wspierających działa-

nia i wsparcie ogniowe do wypełnienia dalszych wymagań procesu IPB oraz biorą

udział w identyfikowaniu ważnych celów. Pomagają one w analizie, przewidywaniu,

poszukiwaniu i śledzeniu celów oraz w ich lokalizacji, a także we wskazywaniu syste-

mów walki przeciwnika o dużej wartości wspierając plan walki dowódców. Ponadto

normy pomagają identyfikować luki w posiadanych danych z rozpoznania i planować

zdobywanie /dostarczanie/ informacji, a także stanowią podstawę do planowania dzia-

łań wyprzedzających działanie przeciwnika oraz do uaktualniania danych w toku pro-

wadzenia walki. Jeśli normy wskazują na luki w danych z rozpoznania i w planowaniu

zdobywania /dostarczania/ informacji, wówczas analizujący opracowuje specjalne zapo-

trzebowanie na informacje / „wymagania wobec danych”/ aby wypełnić te luki i koor-

dynuje te potrzeby z sekcją zarządzania zbierania i poszerzania informacji /CM&D/

oraz z centrum rozpoznania szczebla powyżej korpusu /EACIC/ - a szczególnie z jego

sekcją zbierania informacji. Sekcja CM&D opracowuje w takim wypadku specjalne

wytyczne i wymagania wobec rozpoznania i inwigilacji /R&S/ oraz dla środków namie-

rzania celów, tak aby uzyskać /dostarczyć/ wymagane dane.

78

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ /NIEBEZPIECZEŃSTW/

Po dokonaniu oceny zagrożeń uzyskane informacje są integrowane z wynikami

analiz pogody i terenu. Funkcja integracji tych czynników jest ciągła i wiąże analizę

norm działania przeciwnika z terenem i pogodą w celu określenia jak przeciwnik może

w rzeczywistości walczyć w obrębie konkretnego otoczenia danego pola walki. Zespo-

lenie to jest dokonywane w czasie opracowywania wariantów /wzorców, szablonów/

sytuacyjnych, wariantu /wzorca/ integrującego zagrożenia i wariantów /wzorców/ roz-

strzygnięcia sposobu wsparcia. Podstawowych narzędzi do integracji dostarczają normy

regulaminowe oraz „overlays” czynników pogody i terenu. Schemat 4-31 przedstawia

etapy pracy w procesie integracji zagrożeń.

SCHEMAT 4-31: ETAPY PRACY W PROCESIE INTEGRACJI ZAGROŻEŃ.

OPRACOWYWANIE WARIANTÓW /WZORCÓW/ SYTUACJI

Pierwotny wariant opracowany w czasie integracji zagrożeń jest wariantem sy-

tuacyjnym. Jest on od podstaw wariantem regulaminowym mającym zastosowanie wraz

z obciążeniami narzuconymi przez teren i pogodę. Pokazuje on w jaki sposób przeciw-

nik może odchodzić od regulaminowych ustaleń czy też dostosowywać szerokość i głę-

bokość ugrupowania lub odległości między rzutami - aby dopasować je do skutków

oddziaływania pogody i terenu. Normy wraz z MCOO /lub z „overlay” połączonych

przeszkód terenowych, lub z „overlay” dróg podejścia/ są bazowymi danymi do opra-

cowania wariantów sytuacyjnych. Koncentrują się one na określonych korytarzach ru-

chu w ramach dróg podejścia. Opisują one graficznie jak zagrażające siły mogłyby do-

ROZWIJANIE

WARIANTÓW

I „MATRYC”

ZDARZEŃ

ROZWIJANIE

WARIANTÓW

/WZORCÓW/

SYTUACJI

ROZWIJANIE

WARIANTU

/WZORCA/

WSPARCIA

DECYZJI

79

stosować regulaminowe ugrupowanie pod względem manewru, ognia i łączności w ob-

rębie tych korytarzy dogodnych dla ruchu. Warianty te są opracowywane nie tylko dla

oczywistych korytarzy /przejść/ ale także dla przejść niedogodnych, które jednak stwa-

rzają przeciwnikowi potencjalną możliwość uzyskania zaskoczenia. W oparciu o te

przypuszczalne „dostosowania” możemy następnie określić gdzie dowódca wojsk prze-

ciwnika może rozmieścić naziemne stacje radiolokacyjne /radary/, punkty obserwacyj-

ne, środki łączności, systemy broni, elementy wspierające walkę, urządzenia i siły logi-

styczne oraz możemy koncentrować wysiłek środków walki powietrznej. Siły przeciw-

nika przemieszczające się wzdłuż korytarzy ruchu /przejść/ mogą prowadzić walkę o

obszary zabudowane lub je omijać, zwężać szerokość ugrupowania aby przejść przez

punkty kanalizujące ruch oraz pokonywać przeszkody wodne. W takich wypadkach

obszary w obrębie korytarzy ruchu /określonych kierunków/ zaczynają wiązać się z

terenem oraz działaniami wynikającymi z zaistniałej sytuacji jakie dowódca musi pod-

jąć. Opracowywanie wariantów sytuacji odbywa się przede wszystkim techniką wzro-

kową. Przez umieszczenie norm na odcinku danego przejścia /korytarza ruchu, kierunku

działania/ analityk wzrokowo stwierdza, gdzie czynniki pogody i terenu czynią użycie

sił przeciwnika ekstremalnie trudne lub niemożliwe. Następnie analityk dopasowuje

ugrupowanie sił przeciwnika oraz rozmieszczenie jego sprzętu w celu opisania, gdzie te

elementy mogą zostać rzeczywiście wykorzystane w danej sytuacji. Jest sprawą oczy-

wistą, że przeciwnik posiada kilka opcji /wariantów/ działania w związku z tym anali-

zujący musi próbować dokonać przeglądu sytuacji patrząc na nią z punktu widzenia /

„oczami”/ dowódcy wojsk przeciwnika. Rozważane są również wysiłki przeciwnika

zmierzające do utrudnienia rozpoznania jego sił poprzez stworzenie niejasnego obrazu

własnego położenia, a także dążenie przeciwnika do uzyskania zaskoczenia. Czynniki te

są następnie integrowane z najbardziej prawdopodobnymi wyborami możliwych roz-

wiązań przez przeciwnika. Wypracowanie wzorców /wariantów/ nie powinno być zada-

nie dla jednego analityka. Trzech analityków wykorzystując te same dane doktrynalne

/regulaminowe zasady działania/ opracowuje trzy różne warianty sytuacji dla tego sa-

mego obszaru. Chociaż każda z tych sytuacji będzie opisywała prawdopodobną alterna-

tywę działań przeciwnika, to może okazać się, że żadna z nich nie dostarczy prawidło-

wego rozwiązania. Każda z tych ocen sytuacji musi być jednak analizowana, ponieważ

nie można wykluczyć konieczności opracowania dla pojedynczego obszaru kilku ocen

opisujących alternatywne ugrupowania. Pomimo, że warianty /szablony/ sytuacyjne

80

stanowią wizualne odzwierciedlenie potencjalnych działań przeciwnika w określonym

czasie i miejscu na polu walki - mogą one ulegać zmianie już wtedy, gdy siły przeciw-

nika przemieszczają się wzdłuż dogodnych dla ruchu korytarzy. Gdy przeciwnik roz-

pocznie działania na jego kolejne posunięcia może wpływać teren, pogoda oraz sytu-

acja taktyczna. Ponieważ te działania przeciwnika składają się z poszczególnych eta-

pów / „sekwencji”/, warianty /wzorce/ sytuacyjne są jakby migawkowymi zdjęciami

tych sekwencji i stwierdzają jak siły przeciwnika mogą się zachowywać /realizować

zadanie/ w czasie dynamiki walki.

Wiarygodność tych wariantów /szablonów/ jest bezpośrednio związana z precy-

zją oceny zagrożenia, analizy terenu, przebiegu procesu analizy pogody. Schematy od

4-32 do 4-35 przedstawiają opracowanie wariantów /szablonów/ sytuacyjnych. Normy

regulaminowe dla pułku zmechanizowanego, jako wiodącego elementu dywizji opra-

cowane są dla standardowego terenu. Oczywiste jest, że regulaminowa głębokość i sze-

rokość ugrupowania oraz konfiguracja pułku - nie są dostosowane do ograniczeń narzu-

conych przez teren. Ugrupowanie elementów pułku jest ustawiane /tworzone/ pod ką-

tem dopasowania do warunków terenowych. To dostosowanie do terenu zmienia się

wraz z położeniem i przyjmuje formę serii zdjęć migawkowych ukazujących jak pułk

może poruszać się przez dany teren. Szerokość i głębokość jednostki i odległość między

kolejnymi rzutami są dopasowywane w taki sposób, aby „przystawały” do warunków

terenowych, a jednocześnie były tak bliskie normom regulaminowym, jak tylko jest to

możliwe. Ostatnia „migawka” /faza/ ruchu pułku przez korytarz którym się przemiesz-

cza odzwierciedla sposób jego użycia. Będzie on zależał od rozwoju sytuacji. Ocena

sytuacji /wariant, szablon/ nie jest przeprowadzana niezależnie lub bez znajomości ak-

tualnych wariantów ugrupowań. Oczywiście, zastosowanie normatywnych wzorców na

mapie aktualnej sytuacji umożliwia analitykowi przewidzenie prawdopodobnego roz-

mieszczenia elementów przeciwnika, czyli poszczególnych typów i szczebli w oparciu

o obecne wymagania stawiane przez teren i pogodę. Powstały obraz dostarcza pełniej-

szej wizji tej sytuacji i stanowi podstawę do opracowania wariantów /szablonów/ roz-

woju wydarzeń oraz planowania zdobywania informacji w celu potwierdzenia, bądź też

zaprzeczenia istnieniu prawdopodobnych elementów przeciwnika. Aby odróżnić po-

twierdzone elementy i działanie przeciwnika od elementów oceny /jakie są spodziewa-

ne/ na podstawie danych normatywnych, te drugie - tzn. te spodziewane są rysowane

przerywanymi liniami lub kreskowane. Ważne w opracowaniu wariantów /wzorców/

81

sytuacyjnych są analizy przestrzeni i czasu i ich zastosowanie w procesie prowadzenia

gier wojennych /wargaming process/. Projekcja działań przeciwnika oparta na analizach

przestrzeni i czasu pełni kluczową rolę w opracowaniu sytuacji i celów. Analiza prze-

strzeni określa czy konkretna jednostka może wykonać manewr lub czy odegra wyzna-

czoną jej rolę na polu walki oraz wskazuje możliwości wykorzystania specyficznego

terenu w specyficznej sytuacji. Drogi podejścia i korytarze ruchu określają dany obszar

jako sprzyjający manewrowi, bądź też nie. Dane o ugrupowaniu, składzie sił i inne dane

z rozpoznania biorą udział w określaniu obszarów /stref/ działania przeciwnika w czasie

natarcia, głębokości i szerokości jego obrony, a także strefy jego działań powietrznych.

Poprzez przegląd pola walki oraz analizę wykorzystania przestrzeni, analityk potrafi

określić gdzie jest przeciwnik oraz czy jest on zdolny do wykorzystania danego terenu

dla swoich celów i spełnienia wymagań taktycznych przystosowania obszaru do działań

w obrębie konkretnego korytarza ruchu.

SCHEMAT 4-32: WZORZEC /WARIANT/ DOKTRYNALNY: MRR JAKO ELEMENT CZOŁOWY MRD.

82

SCHEMAT 4-33: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI: MRR JAKO ELEMENT CZOŁOWY MRD.

SCHEMAT 4-34: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI: MRR Z JEDNOSTKAMI ROZMIESZCZONYMI W SPOSÓB DOPASOWUJĄCY JE DO ISTNIEJĄCYCH OGRANICZEŃ TERENOWYCH.

83

SCHEMAT 4-35: ETAPY PRACY W PROCESIE INTEGRACJI ZAGROŻEŃ.

84

WARIANTOWANIE WYDARZEŃ I „MATRYCA” ANALIZY

Wariantowanie /odwzorowywanie/ sytuacji stanowi podstawę dla kolejnego

procesu wariantowania przygotowawczego w procesie integracji zagrożeń - wariantów

/wzorców/ przewidywanych przyszłych wydarzeń /ET/.

ET określa i analizuje istotne wydarzenia na polu walki, wydarzenia te dostar-

czają wskazówek dotyczących przebiegu działań przeciwnika. Jest to projekcja tego co

może się wydarzyć jeśli przyjmie się określony wariant przebiegu walki. Przez rozpo-

znanie tego jakie są możliwości działania przeciwnika i porównanie z tym jakie działa-

nia przeciwnik aktualnie prowadzi, możemy przewidzieć jakie działania może on praw-

dopodobnie podjąć w następnej kolejności. ET ma duże znaczenie zarówno dla działań

zaczepnych i połączonych operacji powietrznych, jak i dla obrony. W czasie działań

ofensywnych proces opracowania ET jest rozszerzony - obejmuje ET opisujące w jaki

sposób dowódca postrzega atak swoich sił oraz jak postrzega ewentualne kontrataki

przeciwnika. Te dodatkowe dane, dla określenia konkretnego sposobu działania prze-

ciwnika w obronie, jaki może on przyjąć, pomagają ponadto przewidzieć gdzie można

oczekiwać użycie sił i środków rozpoznania przeciwnika oraz gdzie i kiedy może zostać

wyprowadzony potencjalny kontratak przeciwnika. Odnosi się to także do działań po-

wietrznych i powietrzno-lądowych. ET dokonuje tu odniesienia działań w przestrzeni

powietrznej do punktów na ziemi i pokazuje, jak przeciwnik może wykorzystać prze-

strzeń powietrzną w celu wsparcia określonego przebiegu zdarzeń. ET w przestrzeni

powietrznej wymaga szczegółowej wiedzy o profilach lotu samolotów, technikach ata-

ku, ograniczeniach pułapu praktycznego oraz o środkach radioelektronicznych

/radarach/ obrony powietrznej i zasięgu, możliwościach systemów walki.

Prognozy oraz przewidywania wypracowane w czasie ET są ważnym czynni-

kiem w określaniu podziału sił i manewru przeciwnika. Wiedza o tym gdzie i kiedy

można liczyć się na polu walki z określonym działaniem przeciwnika dostarcza wska-

zówek na temat intencji przeciwnika i weryfikuje czy przedstawione zdarzenia mogą

lub nie mogą wystąpić. Wydarzenia na polu walki są przewidywane w czasie opraco-

wywania położenia. Określanie położenia ma miejsce w etapie /fazie/ poprzedzającym

rozpoczęcie działań i użycie wojsk, a wyniki są weryfikowane, bądź też obalane w cza-

sie rzeczywistej walki. Weryfikowanie konkretnego położenia /sytuacji/ czy też prze-

biegu wydarzeń ma miejsce podczas etapów preparowania, analizy i wytwarzania cyklu

85

rozpoznania. ET daje obraz wyznaczonego obszaru zainteresowania wzdłuż /nad/ każ-

dej drogi podejścia i korytarza działania oraz obraz relacji między odosobnionymi kie-

runkami działania i korytarzami ruchu. Dostarcza w ten sposób środków do analiz ko-

lejnych działań lub wydarzeń, które powinny wystąpić dla każdego potencjalnego wa-

riantu działań przeciwnika oraz do analiz wzajemnych relacji zachodzących między

tymi wydarzeniami i potencjalnym działaniem przeciwnika. ET jest rozwijane przez

przeprowadzenie gier wojennych /symulacji/ każdego potencjalnego przebiegu działań

przeciwnika - od punktu rozpoczęcia jego działań lub działań zaprzyjaźnionych do osta-

tecznego celu /obiektu/ działania. Schemat 4-36 przedstawia przykład oceny przebiegu

wydarzeń w czasie działań /operacji/ lądowych.

SCHEMAT 4-36: WARIANT /WZORZEC/ WYDARZEŃ W DZIAŁANIACH LĄDOWYCH.

86

Przestrzeń powietrzna /trzeci wymiar/ może być analizowana w ramach naziem-

nego ET lub jako osobne ET. Szczególnie rozpatrywane będą powietrzne drogi podej-

ścia przeciwnika, korytarze powietrzne oraz wyznaczone NAI. Zazwyczaj powietrzne

drogi podejścia i korytarze będą przybliżone do ich naziemnych odpowiedników, jed-

nakże podczas ich określania uwzględniane będą maksymalne i minimalne wysokości

działania lotnictwa oraz profile i techniki ataku. Zarówno samoloty jak i śmigłowce

stosują profile ataku z małej wysokości w obrębie wybranych korytarzy podejścia. Śmi-

głowce podczas wszystkich etapów działań stosują różne techniki ataku w celu bezpo-

średniego wsparcia wojsk lądowych. Samoloty zapewniają bezpośrednie wsparcie lot-

nicze oraz izolację przestrzeni powietrznej pola walki, a także wykonywać będą ude-

rzenia na umiejscowione i częściowo rozpoznane cele poza zasięgiem artylerii i poci-

sków rakietowych. Podobnie jak naziemne ET, powietrzne ET służą kierownikowi sek-

cji zbierania danych do formułowania wymagań wobec danych z rozpoznania. Zgodnie

jednak z naturą średnich i dużych prędkości z jakimi samoloty poruszają się w prze-

strzeni powietrznej, NAI muszą być przywiązane do punktów naziemnych, a w analizie

czasu nie jest efektywne uwzględnianie czasowych faz przelotu. Lotnictwo skrzydłowe

nie jest zmuszone do trzymania się linii rozgraniczenia jednostek wojsk własnych i

przeciwnika. Jednakże kierownik /szef/ sekcji zbierania danych musi oprzeć wymagania

wobec informacji /zapotrzebowanie na wiadomości/ na konkretnych drogach podejścia i

korytarzach przelotu, wiedzy o profilach i technikach ataku lotnictwa oraz możliwo-

ściach systemów obrony przeciwlotniczej. Ponieważ lotnictwo przywiązane jest do lot-

nisk oraz wysuniętych punktów tankowania i uzupełniania paliwa /FARP/, urządzenia

te również odgrywają kluczową role w opracowaniu wymagań wobec danych o prze-

strzeni powietrznej. Schemat 4-37 jest przykładem powietrznego ET.

Proces opracowania ET oraz wykorzystanie gier wojennych do ich opracowania

- staje się bardziej formalny na wyższych szczeblach. W brygadzie i batalionie proces

ET może być od początku do końca ćwiczeniem myślowym. Na szczeblu dywizji, kor-

pusu oraz powyżej konieczne jest opracowanie formalnych dokumentów graficznych

dla wsparcia analizy prawdopodobnego przebiegu działań przeciwnika w różnorodnych

kierunkach i korytarzach powietrznych oraz aby polecić zbieranie danych różnymi spo-

sobami, wskazać jak wykorzystać kontrolowane /posiadane/ przez te szczeble siły i

środki rozpoznania i wykrywania celi. Gdy wojska przemieszczają się już wzdłuż dróg

podejścia i korytarzy ruchu, stają się widoczne obszary krytyczne. Są one określane

87

jako krytyczne ponieważ znajdują się tam, gdzie będą miały miejsce ważne wydarzenia

oraz działania. Znajdują się one w granicach tych obszarów w których będą się ukazy-

wać cele. W czasie procesu ET te krytyczne obszary wskazywane są przez NAI.

NAI - jest punktem lub obszarem wzdłuż dróg i korytarzy podejścia, w których

konkretne działania potwierdzą lub zaprzeczą wcześniejsze przewidywania. NAI mogą

być charakterystycznym punktem na ziemi, specyficzną drogą ruchu lub jakimś obsza-

rem. Jeśli jest to możliwe NAI ułożone są w ponumerowanej kolejności wzdłuż danej

drogi podejścia lub korytarza ruchu. Ułatwia to kalkulację czasu przemieszczania się

pomiędzy poszczególnymi NAI oraz ogranicza zamieszanie przy określaniu rozważa-

nych kierunków lub korytarzy ruchu. Schemat 4-38 przedstawia symbole określające

punkty, obszary oraz drogi /trasy/ NAI.

SCHEMAT 4-38: SYMBOLE NAI.

SCHEMAT 4-37: WARIANT /WZORZEC/ ZDARZEŃ W POWIETRZNYM WYMIARZE WALKI.

1

1 SYMBOL PUNKTU NAI SYMBOL OBSZARU NAI

1

SYMBOL NAI TRASY LUB POWIETRZNEJ DROGI PODEJŚCIA

88

NAI ułatwiają zbieranie danych, wykorzystanie sił i środków rozpoznania i in-

wigilacji oraz analizę rozpoznawczą, ponieważ:

◊ koncentrują uwagę na obszarach, gdzie przeciwnik musi pokazać się jeśli

wybrał dany korytarz ruchu;

◊ opisują, kiedy i gdzie przeciwnik zaangażuje elementy zbierania informacji,

rozpoznania i inwigilacji, wsparcia ogniowego oraz siły przeznaczone do

wykonania kontrataku w czasie prowadzenia działań ofensywnych przez za-

przyjaźnionych;

◊ określają ramy czasowe i przestrzenne ważnych wydarzeń na polu walki;

◊ wydarzenia oraz działania na jednym NAI mogą być porównane ze zdarze-

niami na innych NAI, w innych korytarzach ruchu i dostarczyć podstaw do

określenia zamiarów przeciwnika;

◊ dla każdego NAI mogą zostać ustanowione progi informacyjne - potwierdza-

ją one lub zaprzeczają czy nastąpiło oczekiwane działanie w obrębie ustalo-

nego limitu czasowego;

◊ przebieg walki w obrębie NAI-s może być analizowany pod względem tych

czynników, na które kierowane są środki rozpoznania i inwigilacji, wywiadu

oraz wykrywania celi; NAI-s stanowią podstawę do planowania zdobywania

informacji.

TPL-s /linie wskazujące fazy przemieszczania się w czasie/ pomagają śledzić

ruch /tempo natarcia/ przeciwnika i służą kierownikowi sekcji zbierania danych do

określania środków do tego celu. Wyposażają one analityka w graficzne środki do do-

konywania porównań możliwości manewru przeciwnika wzdłuż oddzielnych dróg po-

dejścia i kanałów ruchu. TPL-s mogą być przeliczane /kalkulowane/ dla wszystkich

form ruchu i działań. W głębokich operacjach są one wykorzystywane do monitorowa-

nia ruchu wzdłuż linii komunikacyjnych. W działaniach na bliskie odległości używane

są z kolei do monitorowania rzeczywistego ugrupowania przeciwnika. W działaniach na

tyłach służą zaś do obserwowania manewru /ruchów/ sił powietrzno-desantowych, po-

wietrzno-szturmowych /uderzeniowych/ oraz oddziałów wydzielonych w kierunku ich

obiektów /celi/ działania. TPL-s opierają się na regulaminowych normach ruchu

/prędkościach/. Tworzy się je na podstawie rzeczywistych doświadczeń z działań prze-

ciwnika, jego dokumentów normatywnych - głównie pisemnych oraz na podstawie od-

bytych przez przeciwnika ćwiczeń w okresie pokoju. Normy ruchu określane są w taki

89

sposób, aby zostały wzięte pod uwagę ograniczenia wynikające z oddziaływania pogo-

dy i terenu oraz aby został „wynagrodzony” wpływ działania zaprzyjaźnionych. W cza-

sie bezpośrednich działań TPL-s są ustanowione w sposób dostosowujący je do rze-

czywistego tempa działań. Tabela 4-39 przedstawia regulaminowe czasy /tempa/ dzia-

łań stosowane w obliczeniach /kalkulacjach/.

SCHEMAT 4-39: DOKTRYNALNE NORMY RUCHU PRZECIWNIKA.

Czasy kalkulowane pomiędzy kolejnymi NAI-s są wykorzystywane do określe-

nia TPL-s. Początkowa TPL jest określana jako „H” /godzina przekroczenia przedniego

skraj obrony/ oraz sukcesywnie jako „H+1”, „H+2”, itd. - w zależności zarówno od

regulaminowego tempa działania przeciwnika, jak i od wpływu pogody i terenu. Wy-

brane NAI-s często przywiązywane są do TPL-s, bądź też TPL-s same mogą stać się

NAI-s. TPL-s nie zastępują NAI-s. TPL-s kopiowane są z ET do DST /warianty roz-

strzygnięcia wsparcia/ na wszystkich kierunkach i korytarzach ruchu ograniczając „przy

okazji” niepewność dowódcy co do maksymalnego zasięgu ruchu /manewru/ przeciw-

nika w obrębie określonych ram czasowych. W czasie działań obronnych TPL-s opra-

cowywane są z wykorzystaniem regulaminowych prędkości działań przeciwnika przed-

stawionych w tabeli 4-39. Własne TPL-s, podczas działań zaczepnych opracowywane

są w stosunku do planowanego rejonu natarcia, zgodnie z zamiarem dowódcy do pro-

wadzenia natarcia. Wykorzystuje się je do zgrania mechanizmów zbierania danych i

kopiuje się je do DST w taki sam sposób jak TPL-s przeciwnika podczas działań obron-

nych. ET-s potencjalnych opcji kontrataku przeciwnika powinny zawierać TPL-s aby

mogły być pomocne podczas określania w jakim czasie należy oczekiwać rozpoczęcia

kontrataku przeciwnika. Godziną „H” jest w tym wypadku godzina o której spodziewa-

ne jest rozpoczęcie kontrataku, zaś „H+1” itd. są obliczane /kalkulowane/ w oparciu o

regulaminowe lub rzeczywiste prędkości /tempo działania/.

90

MATRYCA /WZORZEC/ ANALIZY ROZWOJU WYDARZEŃ /EAM/

EAM wspiera ET. Koreluje oczekiwany rozwój wypadków i działań w obrębie

indywidualnego NAI-s oraz dodaje wymiar czasowy. Poprzez wykorzystanie znajomo-

ści regulaminowego tempa działania oraz analizę wpływu pogody i terenu na ruch

/manewr/, może zostać oszacowany czas potrzebny na pokonanie terenu między kolej-

nymi NAI-s wzdłuż każdego kierunku i korytarza działania. Dla każdej drogi podejścia

czy też korytarza ruchu powinny być przygotowane osobne EAM. Schemat 4-40 przed-

stawia przykłady EAM. Szacowany czas wymagany na przemieszczenie się pomiędzy

kolejnymi NAI-s wyrażany jest w określających ten czas terminach: „nie wcześniej niż”

/NET/ oraz nie później niż /NLT/. Czas NET - jest to najwcześniejszy możliwy czas w

jakim mogą być oczekiwane czołowe elementy ugrupowania przeciwnika tzn. ich przy-

bycie do NAI-s lub uaktywnienie się w nich. NLT - jest najpóźniejszym szacowanym

czasem w którym oczekiwane jest uaktywnienie się czołowego elementu ugrupowania

przeciwnika w obrębie NAI. NET oraz NLT mogą zostać wyrażone w formie czasu

rzeczywistego /astronomicznego/ lub też w czasie operacyjnym rozpoczynającym się od

godziny „H” / „H+1:15, H+2:54” itd./. Dowódca lub rzeczywiste potrzeby dowodzenia

określą jak te czasy zostaną opisane na EAM.

SCHEMAT 4-40: PRZYKŁADY „MATRYCY” /WZORCA/ ANALIZY ROZWOJU WYDARZEŃ.

91

ET ORAZ ZARZĄDZANIE ZBIERANIEM DANYCH

ET oraz EAM opisują przed walką prawdopodobny działanie przeciwnika i do-

starczają podstaw do dokonywania porównań możliwego przebiegu działań zaprzyjaź-

nionych i przeciwnika. W czasie walki ET oraz wspierająca EAM koncentrują się na

prawdopodobnym działaniu przeciwnika. ET umożliwia G2 i S2 lub zarządzającemu

zbieraniem danych opracować precyzyjne, zgodne z priorytetami wymagania wobec

informacji /zapotrzebowanie na informacje/ - oparte na prawdopodobnym przebiegu

działań przeciwnika. Służy to maksymalizacji efektywności działania ograniczonych

źródeł zbierania danych w rozszerzonym obszarze oraz przeciwdziała zbyt rozległemu

przyporządkowaniu celów /obiektów rozpoznania/. ET daje odpowiedź na pytania:

„gdzie szukać?”, „kiedy szukać?” oraz „czego szukać?”. Wariantując sytuacje ET oraz

EAM pomagają jednocześnie kierownikowi /szefowi/ sekcji dostarczania informacji w

ustaleniu priorytetów w zbieraniu danych - priorytetów opartych na najbardziej praw-

dopodobnych sposobach działania przeciwnika. Czynniki inicjujące ruch i działanie,

podstawowe opisy /wskazania/ wydarzeń i działań mogą zostać ujęte w ramy czasowe i

przestrzenne pozwalając szefowi komórki zbierania danych określić optymalne zesta-

wienie / „wymieszanie”/ środków zbierania danych. ET tworzy podstawę do konstru-

owania DST. ET służy G3, S3 i oficerowi wsparcia ogniowego /FSO/ czy też wydzia-

92

łowi wsparcia ogniowego /FSE/ poprzez dostarczenie im danych gdzie i kiedy prowa-

dzić ogień, blokować lub manewrować oraz do czego prowadzić ogień, co blokować,

bądź też przeciw czemu manewrować. ET stanowi życiodajną więź między taktyczną

koncepcją dowódcy i wymaganiami rozpoznania, a planem zdobywania danych /planem

rozpoznania/.

DST

ET dostarcza podstaw dla DST. DST jest w zasadzie połączoną oceną rozpo-

znawczą oraz oceną działań w formie graficznej. Służy do relacjonowania szczegółów

ET w stosunku do punktów decydujących, bardzo ważnych dla dowódcy i pozwala na

identyfikowanie krytycznych obszarów pola walki oraz określanie w czasie i przestrzeni

wydarzeń i działań wymagających taktycznych decyzji. DST nie narzuca dowódcy de-

cyzji, ale wskazuje punkty, gdzie taka decyzja może być potrzebna. DST - w tej formule

- dostarcza w sposób zorganizowany podstaw dla osądów /opinii/ i doświadczeń mają-

cych na celu jak największe zredukowanie obszarów niepewności na polu walki oraz

podstaw do podjęcia decyzji.

Opracowanie DST jest podstawową funkcją wyznaczonej w tym celu przez do-

wódcę „triady”. Triada ta składa się z G2 lub S2, G3 lub S3, koordynatora wsparcia

ogniowego /FSCOORD/ lub FSE. Jednakże, aby DST była kompletna i efektywna musi

ona stać się owocem ogólnego wysiłku całego sztabu. Wśród członków sztabu, od któ-

rych należy oczekiwać rutynowego uczestnictwa w opracowaniu DST są: G4 lub S4,

oficer lotnictwa, oficer obrony przeciwlotniczej, oficer wojsk inżynieryjnych, oficer do

spraw mylenia przeciwnika i pozorowania na polu walki, oficer łączności i elektroniki

oraz oficer wojsk chemicznych. Inni oficerowie sztabu, jak np. lekarz - mogą brać

udział w opracowaniu DST-s w specyficznych sytuacjach wymagających ich eksperty-

zy. Chociaż DST jest opracowywane pod nadzorem G2 lub S2 - który koordynuje ca-

łość, to gdy DST jest już skompletowane i staje się dokumentem działań, jest przedsta-

wiane dowódcy przez G3 lub S3. Dowódca musi podjąć decyzje taktyczne w odpowie-

dzi na konkretne sytuacje na polu walki lub działanie przeciwnika. Decyzje te obejmują

koncentrację sił dla bliskich działań, opóźnianie, osłabianie oraz oddziaływanie na pod-

chodzące siły przeciwnika w głębokich operacjach /działaniach/, a także rozmieszczenie

środków i rozwinięcie funkcji kontrrozpoznawczych /kontrwywiadowczych/ i zapew-

93

niających bezpieczeństwo w działaniach na tyły. Decyzje te oparte są na zamiarze do-

wódcy rozegrania walki we wszystkich trzech fazach bitwy lądowej. ET określa obsza-

ry gdzie mogą mieć miejsce ważne zdarzenia i działania lub gdzie mogą pokazywać się

cele. DST określa obszary lub punkty gdzie cele mogą być atakowane lub gdzie mogą

zostać podjęte określone działania dla wsparcia koncepcji dowódcy rozegrania walki.

Punkty te są następnie omawiane wraz ze związanymi z nimi wydarzeniami na polu

walki - dla potrzeb podjęcia decyzji przez dowódcę. Dokonuje się to zarówno przez

wyznaczanie obszarów celowego zainteresowania /TAI/ i punktów decydujących, jak i

przez porównanie TPL-s z wzorcami /wariantami/ wsparcia decyzji czy też elementów

działania.

TAI

Początkowy krok w procesie opracowania DST, to określenie gdzie - wzdłuż

każdej drogi podejścia i korytarza ruchu - dowódca może oddziaływać na przebieg wal-

ki czy działania przez: ogień, manewr, blokowanie. Obszary w których jesteśmy w sta-

nie opóźnić, zatrzymać, zniszczyć czy też manipulować siłami przeciwnika, lub które są

odpowiednie do atakowania celów o dużym znaczeniu - są identyfikowane jako TAI-s.

Zwykle są to obszary wcześniej zidentyfikowane jako NAI-s. TAI - jest „zaangażowa-

nym” punktem obszaru, zwykle wzdłuż drogi lub korytarza podejścia, w którym za-

mknięcie danego kierunku dla sił przeciwnika ogniem, manewrem lub blokowaniem

ograniczy albo spowoduje pozbawienie przeciwnika konkretnych możliwości działań.

Zamknięcie to może również spowodować porzucenie przez przeciwnika dogodnych

możliwości działania, zaprzestanie lub podjęcie specyficznego działania, bądź też zmusi

przeciwnika do zaangażowania dodatkowych środków wsparcia aby mógł on kontynu-

ować działania. Jeżeli TAI ukierunkowana jest na zmuszenie przeciwnika do zaanga-

żowania dodatkowych środków wsparcia, to musi ona być powiązana z terenem oraz

hamować lub uniemożliwiać ruch. Model TAI zawiera:

◊ mosty;

◊ węzły dróg;

◊ punkty kanalizujące ruch;

◊ strefy lądowania oraz strefy zrzutu;

◊ znane dogodne miejsca do pokonywania przeszkód wodnych w bród;

94

◊ wysunięte punkty uzupełniania paliwa i amunicji /FARP/;

◊ tyłowe punkty uzupełniania paliwa i amunicji /RARP/.

TAI-s mogą być identyfikowane zarówno jako punkty jak i obszary TAI-s.

Punkty TAI-s oznaczają charakterystyczne obszary przewidywane dla artyleryjskiego

wsparcia ogniowego, jako cele, czy też dla środków walki radioelektronicznej. Używa-

ne są one zwykle w połączeniu ze środkami, które wymagają przynajmniej średniego

stopnia dokładności wskazań aby mogły być efektywne. Obszary TAI-s są zazwyczaj

bardziej zależne od terenu i wykorzystywane przez środki, które używane są do rażenia

lub oddziaływania na większym obszarze /rodzina środków artyleryjskich do minowa-

nia narzutowego, środki dymne, środki chemiczne/. Schemat 4-41 pokazuje symbole

określające punkty TAI i obszary TAI.

SCHEMAT 4-41: SYMBOLE TAI.

TAI-s mające zasadnicze znaczenie dla zachowania ciągłości ruchu przeciwnika

mogą stać się ważnymi celami. Inne obszary, mogące być określone jako TAI-s, są do-

godnymi punktami do zamknięcia kierunków wzdłuż dróg na których spodziewany jest

ruch celi o dużym znaczeniu. TAI-s są ważne, ponieważ:

◊ Cele stanowią podstawę dla przydziału środków /zapasów/ do głębokiego

ataku. Zapasy /środki/ służące do prowadzenia walki są ograniczone pod

względem przydatności, ilości oraz czasu w którym zostaną one użyte.

◊ Cele są „podelementami” zdarzeń na polu walki. Jeżeli cel nie pojawi się

/ukaże/ - zarówno jeśli nie zostanie wykryty czy też drogą analitycznej de-

dukcji stwierdzony zostanie jego brak - wówczas działanie na polu walki z

którym jest on związany może nie mieć miejsca. Koncentracja / „masowa-

nie”/ środków artyleryjskich do wsparcia przełamania czy koncentracja sił

będących częścią drugiego rzutu - są przykładami kiedy można uzyskać po-

twierdzenie w oparciu o analizę celi.

◊ Cele są podstawą do określania siły bojowej zgrupowania przeciwnika w

specyficznym korytarzu /na charakterystycznym kierunku działania/. Dowód-

ca musi użyć środki ogniowe dalekiego zasięgu aby zredukować potencjał

95

bojowy tych sił zanim przybędą one na wysunięty do przodu odcinek pola

walki /bitwy/.

Określenie TAI-s odbywa się przez połączenie wysiłków rozpoznania i sztabów

oraz FSE. Sztab rozpoznania ocenia siły przeciwnika oraz efekty naszego oddziaływa-

nia na jego możliwości. Sztab operacyjny oraz FSE rozważają możliwości i dostępność

środków do zamykania kierunków, wpływ wysiłków zmierzających do blokowania

przeciwnika na wykonanie zadań przez zaprzyjaźnionych oraz priorytety w użyciu moż-

liwych środków do działania.

Określenie TAI-s pociąga za sobą analizę wartości celi /TVA/. TVA podobnie

jak identyfikacja TAI-s odbywa się przez połączenie wysiłków rozpoznania, sztabów

operacyjnych oraz FSE. TVA rozważa normy, regulaminy /zasady/ działania przeciw-

nika i dostarcza podstawowych danych do lokalizacji elementów spełniających kluczo-

wą rolę w wykonaniu zadań przez siły przeciwnika. Elementy te są określane jako cele

o dużym znaczeniu /wartości/ /HVT-s/. Konkretne elementy identyfikowane są jako

HVT-s w zależności od rozwoju sytuacji na polu walki i mogą obejmować: stanowiska

dowodzenia /CP-s/, miejsca rozmieszczenia środków łączności /węzły łączności/, urzą-

dzenia i siły logistyczne, środki rozpoznania i walki radioelektronicznej, środki przeno-

szenia broni chemicznej i jądrowej. Druga kategoria celi znana jest jako cele o dużej

opłacalności /HPT-s/. HPT-s są celami, których wykrycie i zniszczenie daje znaczącą

przewagę. Zniszczenie danego HPT-s pozbawia przeciwnika konkretnych możliwości

lub w inny sposób wpływa korzystnie na działania zaprzyjaźnionych. Dowódca wyzna-

cza HPT-s w celu wsparcia zamiaru rozegrania walki. Na przykład jeśli przeciwnik mu-

si przeprowadzić planowe i przygotowane „przekroczenie” rzeki, a szeroka i głęboka

rzeka znajduje się w sektorze zaprzyjaźnionych - jako części /kierunku/ prawdopodob-

nego ataku, to kluczowym elementem do osiągnięcia sukcesu tego przedsięwzięcia są

środki inżynieryjne. Bez tych środków inżynieryjnych przekroczenie rzeki staje się

niemożliwe. Dowódca zaprzyjaźnionych po zrelacjonowaniu tego obszaru jako TAI

może oznaczyć środki inżynieryjne przeciwnika jako HVT, ponieważ ich zniszczenie

pozbawia przeciwnika możliwości przekraczania rzek. Jeśli zaś dowódca oznaczy te

środki inżynieryjne jako HPT, to ten konkretny HPT staje się priorytetem obok innych

HPT-s dla środków rozpoznania - do wykrycia go, a następnie priorytetem dla później-

szych ataków, czy też celem dla środków walki radioelektronicznej.

96

Wariantowanie regulaminowych i sytuacyjnych przewidywań, podobnie jak

szczegółowa wiedza o doktrynie /zasadach działania/ przeciwnika i jego możliwościach

- pomoże analizującym ulokować potencjalne HVT-s w ramach ET oraz DST. Pomaga

to dawać wskazówki na temat lokalizacji możliwych HVT-s środkom wykrywania i

dostarczania danych podczas ET oraz znaczyć TAI-s podczas DST.

PUNKTY DECYDUJĄCE /DECISION POINTS - DP/

Po wyselekcjonowaniu TAI-s następuje określenie DP-s. Identyfikacja oraz lo-

kalizacja DP-s w dużym stopniu zależy od możliwości i dostępności wsparcia ogniowe-

go, manewru, środków wsparcia walki, systemów logistycznych. Wybór /selekcja/ DP-s

jest przede wszystkim funkcją G3 lub S3 realizowaną w oparciu o dane o zagrożeniu

dostarczane w tym celu przez G2 lub S2. Jednakże selekcja DP-s wymaga generalnie

wysiłków: G3 lub S3, G2 lub S2, FSCOORD lub FSO, ich poszczególnych sztabów

oraz oficerów głównych sztabów wsparcia walki i logistyki. DP-s określają obszary,

wydarzenia oraz punkty pola walki, w których wymagane jest podjęcie taktycznych

decyzji oraz określają w jakim czasie te decyzje muszą zostać podjęte. DP-s nie dyktują

decyzji dowódcom, wskazują tylko gdzie powinny być podjęte taktyczne decyzje aby

ich efekt oddziaływania na przeciwnika był najkorzystniejszy. Decyzje te muszą zostać

podjęte na tyle wcześnie aby pożądany efekt oddziaływania na przeciwnika został osią-

gnięty. Jednak nie mogą one zostać podjęte aż do momentu, gdy zostanie określone, że

konkretne działanie na polu walki będzie mieć miejsce, a jego lokalizacja potwierdzona

jest z wysokim stopniem pewności. Umiejscowienie DP-s musi przy tym na tyle daleko

wyprzedzać oczekiwaną lokalizację celi lub działań, aby zapewnić wystarczający czas

na skuteczne wprowadzenie w życie wymaganych decyzji oraz na tyle wcześnie, by

pozwolić na upewnienie się, że oczekiwane działania wystąpią. Czynniki wpływające

na umiejscowienie DP-s obejmują czas wymagany:

◊ dla środka rozpoznania, inwigilacji i dostarczania danych do odebrania in-

formacji, że dane wydarzenie na polu walki wystąpiło /zaczęło się/;

◊ na proces przetwarzania informacji;

◊ na dostarczenie dowódcy danych do decyzji;

◊ na podjęcie przez dowódcę przemyślanej decyzji;

97

◊ na przekazanie decyzji do konkretnego /odpowiedniego/ środka wsparcia

ogniowego, do manewru czy też środka wsparcia walki lub logistyki;

◊ dla danego środka, by wprowadził w życie decyzję.

Zależnie od szczebla dowodzenia dowódca dysponował będzie szerokim wa-

chlarzem możliwości ogniowych, manewru oraz opcjami użycia środków walki radio-

elektronicznej. DP-s selekcjonowane są w oparciu o te opcje i możliwości osiągnięcia

poprzez ich wykorzystanie wymaganych rezultatów w stosunku do TAI. Jakiekolwiek

środki zostaną wybrane, kilka warunków pola walki pozwoli wyzwolić obszerne, zapla-

nowane z góry /przed walką/, punkty decydujące /DP-s/, podczas gdy inne wymuszą

selekcję DP-s opartych na zadaniach wykonywanych na wywołanie /np. przez lotnic-

two, odwody przeciwpancerne itp./. Ogólna zasada: DP-s dla zaplanowanych zadań są

zwykle umiejscawiane bliżej w stosunku do poszczególnych TAI-s /określonych dla

tych zadań/ niż DP-s przewidywane na wezwanie z pola walki. Tabela 4-1 podaje wy-

kaz podstawowych wskaźników istotnych w określaniu położenia DP-s dla wybranych

środków walki.

TABELA 4-1: PODSTAWOWE WSKAZÓWKI DO ROZMIESZCZENIA DP--s. WŁAŚCIWOŚĆ / „AKTYWA”/ CZAS WYPRACOWANIA DECYZJI Elementy manewrowe Bazuje na METT-T Broń do prowadzenia ognia bezpośredniego Jako minimum wymagany jest czas na

planowania Artyleria /w tym zadymianie i oświetlanie/ 5 - 15 minut /system zależny/ FASCAM /minowanie artyleryjskie/ 7 - 20 minut Jednostki śmigłowców bojowych /w odległości od 1 do 15km od FLOT/

1 - 2 godziny

Jednostki śmigłowców bojowych /głębiej niż 15km od FLOT/

3 i więcej godzin

Zaplanowane lotnictwo lub CAS 20 minut /minimum/ Lotnictwo na wezwanie lub CAS Więcej niż dwie godziny Wspólne powstrzymanie obrony powietrznej przeciwnika /JSEAD/

Powyżej dwóch godzin - koordynacja; 5 minut - wykonanie

Pospieszne usunięcie skażeń - ABC 30 minut Dokładne usuwanie skażeń - ABC 2 - 4 godziny Środki rozpoznawcze sił powietrznych:

• RF-4 - zaplanowane • RF-4 - nagle /wysoki priorytet/ • U-2/TR-1 - zaplanowane • U-2/TR-1 - dywersja • SR-71

od 12 do 24 godzin od 30 minut do 2 godzin od 24 do 36 godzin od 5 do 6 godzin 72 godziny

Naziemne i powietrzne IEW

98

DP-s wyrównują czas do danych punktów pola walki i określane są przez po-

równanie czasu potrzebnego na wprowadzenie decyzji w życie, prędkość ruchu jedno-

stek przeciwnika i odległości na polu walki. Regulaminowe prędkości /tempo/ działania

przeciwnika koryguje tak aby uwzględnić wpływ na te prędkości, używane jako pod-

stawy do obliczeń - terenu i pogody oraz działania wojsk własnych. DP-s mogą być

związane z TPL-s. Gdy DP-s związane są z TPL-s przeciwnika wówczas TPL-s opierają

się na regulaminowym tempie działań przeciwnika z uwzględnieniem wpływu warun-

ków terenowych i meteorologicznych oraz z uwzględnieniem wpływu oddziaływania

zaprzyjaźnionych na to tempo działania /pochodzą z ET/. Gdy DP-s związane są z wła-

snymi TPL-s, to TPL-s oparte są na zamiarze działania dowódcy. DST-s opisują TAI-s,

DP-s, TPL-s, drogi podejścia i korytarze ruchu, cele oraz bieżącą sytuację przeciwnika

/na podstawie aktualnych map sytuacji - SITMAP oraz wariantowania sytuacji/. Sche-

mat 4-42 przedstawia przykład DST. Podczas działań zaczepnych zaprzyjaźnionych

DST koncentruje się nie na zatrzymaniu i załamaniu sił przeciwnika, lecz jego uwaga

przesuwa się na określeniu gdzie dowódca w jak najlepszy sposób może wykorzystać

posiadane środki w celu wsparcia natarcia własnych sił. Odzwierciedla poprzez to rów-

nież gdzie spodziewane jest umieszczenie DP-s oraz TAI-s przez przeciwnika. Pokazuje

także, gdzie i kiedy przeciwnik może kontratakować oraz drogi komunikacyjne /LOC-

s/, które przeciwnik może wykorzystać w celu wzmocnienia broniących się jego sił.

Wymaga to przeorientowania perspektyw analitycznych w następujący sposób:

◊ Przeciwnik pod naciskiem sił zaprzyjaźnionych prawdopodobnie wycofa się

wzdłuż korytarzy natarcia; TAI-s muszą być wyznaczone wzdłuż dróg wyco-

fania aby zatrzymać i zniszczyć siły przeciwnika - szczegółowo w bliskich

działaniach /operacjach/.

◊ Gdy posuwamy się w głąb ugrupowania przeciwnika, to ryzyko silnych

kontrataków czołgów przeciwnika na nasze skrzydła znacznie wzrasta. DST

muszą pokazać gdzie te kontrataki mogą mieć miejsce oraz które drogi mogą

zostać do nich wykorzystane. TAI-s wyznacza się aby umożliwić zatrzymanie

tych kontratakujących sił.

◊ Przeciwnik prawdopodobnie będzie wzmacniał broniące się czy też wycofu-

jące siły ich drugimi rzutami, drugimi rzutami szczebla nadrzędnego bronią-

cych się sił oraz elementami wsparcia. LOC-s, które może wykorzystać prze-

ciwnik należy rozpoznać i ustanowić na nich TAI-s. Te TAI-s prawdopodob-

99

nie będą znajdowały się w obrębie głębokich tyłów przeciwnika, co wymagać

będzie użycia własnych środków walki o dużym zasięgu działania.

◊ Dowódca sił przeciwnika dysponował będzie różnorodnymi środkami ognio-

wymi, WRE oraz możliwościami manewru do zastosowania w toku obrony.

Ich użycie będą dyktowały zasady regulaminowe oraz bieżąca sytuacja. DP-s

i TAI-s przeciwnika, które mogą zostać wykorzystane w tych wariantach mu-

szą zostać określone w celu przygotowania własnych sił na ich potencjalne

wykorzystanie.

Zwykle pojedyncza DST nie jest zbyt ważna dla wzmocnienia różnych funkcji

wspierających podjęte decyzje i wymaganych podczas prowadzenia działań zaczep-

nych. Stąd też konieczne jest wykonywanie dodatkowych DST-s. Pojedyncze DST-s

lub osobne „overlays” dla DST powinny zostać przygotowane dla natarcia zaprzyjaź-

nionych, obrony przeciwnika i jej wzmocnienia, kontrataków, a ponadto powinno się

przygotować różne warianty tych działań. Oczekuje się, że przeciwnik użyje wszelkich

dostępnych sił i środków aby spróbować osłabić / „przytępić”/ powodzenie naszych

jednostek - powinny więc także być przygotowane DST-s dla działań powietrznych

zarówno naszych wojsk, jak i przeciwnika. DST-s działań powietrznych, jak i powietrz-

no-lądowych różnią się w znaczący sposób od DST-s sporządzanych dla działań na

ziemi. Chociaż „powietrzne” DST-s opisują TAI-s oraz drogi podejścia i korytarze ru-

chu, są one związane z: obroną przeciwlotniczą, lotnictwem śmigłowcowym, bezpo-

średnim wsparciem lotniczym, izolacją powietrznego obszaru pola walki, działaniami

powietrzno-desantowymi i powietrzno-szturmowymi oraz urządzeniami i obszarami z

których wszystkie służą wsparciu prowadzonych działań. Ze względu na duże prędkości

lotnictwa oraz krótkie czasy w jakich może ono wywierać wpływ na prowadzone dzia-

łania - TPL-s nie są opisywane na DST działań powietrznych i powietrzno-lądowych.

Szczególnie ważna dla opracowania DST działań powietrznych i powietrzno-lądowych

jest szczegółowa wiedza o profilach lotu i ataku samolotu, obronie przeciwlotniczej

zaprzyjaźnionych i przeciwnika i ich możliwościach, właściwościach maskujących te-

renu oraz o bieżących działaniach w powietrzu. Schemat 4-43 przedstawia podstawową

„powietrzną” DST dla działań obronnych. Podczas działań na obszarze tyłów DST po-

maga dowódcy obszaru tyłów zidentyfikować te rejony w których dowódca może użyć

siły obrony powietrznej, kontrrozpoznania /kontrwywiadu/ oraz elementy ochrony ob-

szaru tyłów. DST określa również, gdzie dowódca obszaru tyłów może rozmieścić ele-

100

menty wsparcia z największym stopniem bezpieczeństwa i w zgodności z wykonywa-

nym zadaniem. Dowódca obszaru tyłów zajmuje się zapewnieniem bezpieczeństwa i

kontrrozpoznaniem tak, jak też każdym potencjalnym manewrem sił przeciwnika, który

mógłby doprowadzić do jego wyjścia na tyły i doprowadzić do przerwania działań.

Dowódca ten musi zajmować się konkretnymi punktami wzdłuż dróg i korytarzy podej-

ścia oraz wydarzeniami lub kolejnością działań, które zostały dokładnie umiejscowione

na SIT MAP /mapie sytuacyjnej/ wojny niekonwencjonalnej, czy też „overlays” statusu

populacji ludzi na danym obszarze. Te punkty lub zdarzenia określane są jako TAI-s.

Gdy środki walki są ograniczone to dowódca obszaru tyłów musi wszystkie wykorzy-

stać przeciw ustalonym TAI-s. Obejmuje to skuteczną obronę powietrzną, efektywne

rozmieszczenie jednostek obszarów tyłów w obronie, agresywne użycie jednostek

ochrony i obrony tyłów, aktywne wysiłki kontrrozpoznania oraz celowe użycie jedno-

stek cywilnych /obrony terytorialnej, obrony cywilnej/ oraz wojny psychologicznej.

Model TAI-s obszaru tyłów obejmuje:

◊ strefy lądowania i strefy zrzutów;

◊ skrzyżowania dróg;

◊ szlaki i drogi leśne;

◊ małe grupy i pojedyncze osoby /szczególnie w cywilnych ubraniach/ próbu-

jące poruszać się lub unikające wykrycia na obszarze tyłów;

◊ obszary na których znajdują się grupy lub osoby sympatyzujące z przeciwni-

kiem;

◊ obszary dogodne do organizacji obozowisk partyzantów i powstańców oraz

kwater dowództw;

◊ znane obszary działania terrorystów i centra dowódcze.

TAI-s rozmieszczane są zazwyczaj wzdłuż dróg podejścia do obszarów tyłów,

dróg o wysokiej, możliwej do rozwinięcia prędkości. TAI-s i związane z nimi DP-s są

identyfikowane przy wzięciu pod uwagę, że dowódca tyłów zmuszony będzie polegać

na środkach znajdujących się na zewnątrz tych obszarów - aby móc skutecznie zatrzy-

mać każdą poważniejsza próbę penetracji danego obszaru przez większe siły przeciwni-

ka. DST obszaru tyłów pokazuje TAI-s, DP-s, potencjalne cele przeciwnika oraz własne

cele o dużym znaczeniu /lotniska, środki przenoszenia broni jądrowej i składy, wyrzut-

nie pocisków. DST obszaru tyłów uzupełnione jest przez SITMAP wojny niekonwen-

cjonalnej, oraz „overlay” statusu populacji obszaru. Schematy 4-44 i 4-45 przedstawiają

101

DST-s dla powietrznych i powietrzno-lądowych ataków oraz działań operacyjnych grup

manewrowych /oddziałów wydzielonych/.

SCHEMAT 4-42: SPRZYKŁAD DST.

102

SCHEMAT 4-43: „POWIETRZNE” DST.

SCHEMAT 4-44: DST DZIAŁAŃ NA TYŁACH DYWIZJI / „POZIOM-3”/, ATAK POWIETRZNY I SIŁ DESANTOWYCH.

103

SCHEMAT 4-45: DST DZIAŁAŃ NA TYŁACH DYWIZJI / „POZIOM-3”/, DZIAŁANIA OMG.

DST CZY WZORZEC /FORMULARZ, MODEL/ CZYNNIKÓW TAKTYCZNYCH

Dodatkowo, oprócz standartowych metod opracowywania DST-s mogą one

również być opracowywane na podstawie decyzji związanych z modelem

/formularzem/ czynników taktycznych. Jest to szczególnie efektywne dla działań za-

czepnych, gdzie dowódca może opierać decyzje na TPL-s. Decyzje wymagane na każ-

dej TPL opisane są

w modelu /formularzu/ czynników taktycznych bezpośrednio pod graficznym ujęciem

działań na DST. Potrzebne decyzje dla każdej TPL określane są przez przedłużenie linii

czasowych na odpowiadającą im kolumnę na formularzu. Rozważane na szczeblu tak-

tycznym taktyczne czynniki działania zwykle obejmują:

104

◊ rozpoznanie;

◊ manewr /włączając manewr powietrzny lotnictwa/;

◊ wsparcie ogniowe;

◊ artylerię obrony powietrznej;

◊ wojska inżynieryjne;

◊ broń biologiczną, neutronową, chemiczną;

◊ służby /rodzaje wojsk/ wspierające walkę;

◊ dowodzenie i kontrolę /C2/.

Czynniki te mogą zostać określone w różnych miejscach rozkazu. Jednak kolejność ich

prezentacji, ogólnie odpowiada kolejności w jakiej występują one w pięciopunktowym

rozkazie do działania /OPORD/. Czynniki taktyczne mogą ulegać zmianie zależnie od

szczebla na którym prowadzone są działania, czy też w zależności od wymagań dowód-

cy. Schemat 4-46 przedstawia przykład DST przywiązanego do formularza czynników

taktycznych. Rozpoznanie dostarcza podstawy do planowania taktycznego i wykonania

zadań. Szczegółowe planowanie musi być dokonane podczas statycznych okresów, po-

nieważ płynne oraz dynamiczne sytuacje pola walki nie pozwolą znaleźć czasu na pla-

nowanie szczegółowe. Wydarzenia i DST-s są wynikami rozpoznawczego planowania

szczegółowego, które może zostać przeprowadzone podczas statycznych okresów /w

czasie przerw w działaniach/. Są one podstawą dla całego planowania taktycznego i

stanowią „filtr” przez który wszystkie informacje i dane z rozpoznania kierowane są do

dowódcy. Spełniają one potrzeby dowódcy wyrażone w wytycznych do rozpoznania

/JR-s/ oraz w priorytetach dla rozpoznania /PIR-s/ - ponieważ są one związane z waż-

nymi wydarzeniami na polu walki oraz czynnikami czasu i przestrzeni o których wia-

domo, że są obiektami zainteresowania dowódcy. DST-s stanowią żywotna więź po-

między potrzebami dowódcy pod względem rozpoznania, a decyzjami i działaniami

jakie wymagane są od dowódcy oraz sztabu. Żywotnym problemem jakim zajmuje się

dowódca jest wyrwanie inicjatywy przeciwnikowi, to znaczy zmuszenie dowódcy prze-

ciwnika do wybrania mniej korzystnego wariantu działania, raczej przez zaprojektowa-

nie jego działania niż przez przypadek. DST-s zamykają w określone ramy możliwości i

opcje jakie ma do wykorzystania dowódca oraz zapewniają terminowe i odpowiednie

do sytuacji decyzje - tak więc DST dostarcza środków, za pomocą których możemy

raczej wpływać na działania przeciwnika, niż po prostu na nie reagować.

105

SCHEMAT 4-46: PRZYKŁAD DST PRZYWIĄZANEGO DO FORMULARZA /MATRYCY/ CZYNNIKÓW DZIAŁAŃ TAKTYCZNYCH.

106

Rozdział 5: WSPARCIE IPB.

O wyniku walki decyduje użycie potencjału bojowego w decydujących miej-

scach i momentach na polu walki. IPB dostarcza „ramy” działania / „szkielet”/ dla do-

wódcy i sztabu pozwalające określić, gdzie i kiedy użyć ograniczone środki aby uzy-

skać decydujące rezultaty. IPB jest wspaniałym narzędziem do planowania głębokich,

bliskich i tyłowych działań oraz do przeprowadzania analiz przestrzeni powietrznej.

GRUPY BOJOWE POŁĄCZONYCH BRONI /RODZAJÓW WOJSK/

IPB jest szczególnie użyteczne jako narzędzie do planowania w głębokich dzia-

łaniach. Ocena zagrożeń identyfikuje szczególnie ważne /krytyczne/, węzłowe punkty

przeciwnika oraz bardzo ważne cele. ET oraz DST określają optymalny czas zatrzyma-

nia sił przeciwnika w taki sposób, aby uzyskać maksymalne opóźnienie, zniszczenie i

dezorganizację tych sił oraz określają gdzie i kiedy wykorzystać w decydujący sposób

rozpoznane słabe strony przeciwnika. Ułatwia to rozpoznanie i lokalizację głęboko

rozmieszczonych celi w czasie pozwalającym na uderzenie na nie ze skutecznej odle-

głości oraz w sposób, który wymusza i powoduje załamanie się działania nadchodzą-

cych sił przeciwnika. IPB dostarcza wskazówek dotyczących przydziału i użycia poten-

cjału bojowego w bliskich działaniach. ET określa, gdzie przeciwnik może koncentro-

wać / „masować”/ siły i wykonywać uderzenia w czasie prowadzenia natarcia oraz

gdzie przeciwnik będzie koncentrował siły w czasie prowadzenia obrony. Analizy tere-

nu i pogody oraz techniki modelowania /wariantowania/ służą nam do określenia gdzie

nasze własne siły mogą manewrować, prowadzić ogień, utrzymywać łączność, a także

gdzie i w jaki najlepszy sposób własne siły mogą zostać wykorzystane przeciwko „sła-

bościom” przeciwnika. ET ułatwia śledzenie przeciwnika i uczestniczy w określaniu

jego prawdopodobnego działania. ET bierze również udział w planowaniu wykorzysta-

nia ograniczonych środków zbierania informacji oraz rozpoznania i inwigilacji. ET po-

zwala dowódcom widzieć pole walki i pomaga im właściwie wykorzystywać środki

ogniowe i manewrowe w celu wsparcia zamiaru działania. IPB jest szczególnie ważne

dla działań tyłowych. Analiza terenu i pogody oraz ocena zagrożeń pomaga dowódcy

obszaru tyłów efektywnie rozmieścić elementy ugrupowania - tak aby zapewnić jak

107

największą zgodność wymogów bezpieczeństwa z wykonaniem zadania. DST wspiera

obszary tyłowe poprzez SITMAP wojny niekonwencjonalnej oraz „overlays” /oleaty/

statusu populacji ludności - pomagają one dowódcy obszaru tyłów maksymalizować

skuteczność obrony powietrznej, kontrwywiadu, ochrony, działań psychologicznych

oraz wysiłków służb cywilnych. DST pomaga dowódcom obszarów tyłowych uczynić

posiadane przez nich ograniczone środki walki jak najbardziej efektywnymi, dostarcza

wytycznych /wskazówek/ do planowania w celu żądania i wykorzystania dodatkowych

środków przeciw oddziałom wydzielonym przeciwnika i podobnym im siłom, które

dostały się w obręb obszaru naszych tyłów.

IPB jest również szczególnie ważne /krytyczne/ dla analiz przestrzeni powietrz-

nej. Analiza terenu pozwala na ustalenie powietrznych dróg podejścia i korytarzy prze-

lotu; wraz z analiza pogody określa trasy, którymi samoloty przeciwnika mogą wedrzeć

się w obszar tyłów. Z kolei analiza terenu połączona z analizą profili ataku lotnictwa

określa najefektywniejsze trasy podejścia lotnictwa do obszarów jego celów oraz naj-

dogodniejsze obszary /pozycje/ rozmieszczenia systemów obrony powietrznej i radarów

/stacji radiolokacyjnych/. IPB uczestniczy też w określaniu najbardziej prawdopodob-

nego położenia stref lądowania i zrzutów oraz wysuniętych punktów uzupełniania pali-

wa i uzbrojenia, a także w określaniu najbardziej prawdopodobnych dróg podejścia do

tych obszarów. Poprzez analizę właściwości maskujących terenu IPB uczestniczy rów-

nież w określaniu którędy samoloty mogą wejść w określony obszar ukryte przed sys-

temami obrony powietrznej i radarami /stacjami radiolokacyjnymi/, a także gdzie sys-

temy broni i radary /stacje radiolokacyjne/ pozbawione są swych możliwości przez te-

ren i pogodę. Analiza przestrzeni powietrznej i IPB pomaga dowódcy maksymalizować

skuteczność obrony powietrznej, wsparcia lotniczego bliskiego zasięgu oraz wysiłki

związane z izolacją przestrzeni powietrznej pola walki , a ponadto pomagają mu w pla-

nowaniu i przeciwdziałaniu działaniom powietrzno-desantowym i powietrzno-

szturmowym.

PLANOWANIE SZTABOWE

IPB stanowi zasadniczą część planowania sztabu. Początkowo jest wprowadzane

przez G2 lub S2, aby opracować informację o przeciwniku, terenie i pogodzie - na uży-

tek planowania przez dowódcę i sztab. Informacje te przybierają konkretną postać w

108

czasie analizy obszaru działań oraz ich oceny. Chociaż IPB nie zastępuje całkowicie /

„totalnie”/ dokumentów planowania, to w istocie służy w ich opracowaniu. Przekształca

również wiele materiału pisanego w formę graficzną, co pozwala na łatwiejsze jego

zrozumienie oraz ułatwia jego analizowanie i wykorzystanie w procesie planowania.

Formalna, „pisana” analiza obszaru działań jest zwykle /normalnie/ przygotowywana na

szczeblu korpusu i wyżej. Na szczeblu dywizji i poniżej jako część oceny informacji

włączona jest skrócona analiza obszaru działania. Dostarcza ona analiz terenu i pogody

w obszarze działania i wykorzystywana jest w planowaniu działań przez podległe ele-

menty. Analiza terenu i pogody, która stanowi „serce” analizy obszaru działania jest

dokonywana głównie w czasie IPB. Ocena informacji ma kluczowe znaczenie w proce-

sie podejmowania decyzji. IPB prezentuje tę ocenę w formie graficznej. Umożliwia to

dowódcy oraz jego sztabowi raczej widzenie niż wyobrażanie sobie gdzie określone

siły mogą się poruszać, strzelać i utrzymywać łączność. Dostarcza ona podstawowych

graficznych danych dla porównania /wariantowania/ przebiegu działań zaprzyjaźnio-

nych i przeciwnika. „Overlays” terenu i pogody pokazują, gdzie siły zaprzyjaźnionych i

przeciwnika zostaną ukierunkowane /kanalizowane/ przez naturalne oraz sztuczne

czynniki.

Podczas gdy G2 lub S2 stosuje wariantowanie do określenia prawdopodobnego

przebiegu działań przeciwnika, to G3 lub S3 wykorzystuje te techniki do porównania

/wariantów/ przebiegu działań zaprzyjaźnionych. IPB mówi G2 lub S2:

◊ gdzie patrzeć?;

◊ kiedy patrzeć?;

◊ czego szukać?;

◊ czym szukać?;

◊ czego oczekiwać? /co możemy zobaczyć?/.

IPB podpowiada G3 lub S3:

◊ gdzie manewrować, strzelać /prowadzić ogień/, utrzymywać łączność, blo-

kować?;

◊ kiedy manewrować, strzelać, utrzymywać łączność, blokować?;

◊ z czym manewrować, strzelać, utrzymywać łączność, blokować?;

◊ przeciw komu manewrować, strzelać, blokować?;

◊ jakich rezultatów oczekiwać?.

109

IPB ma żywotne znaczenie dla ocen dowódcy oraz decyzji taktycznych dotyczą-

cych zamiaru działania. Pomaga właściwie porównać możliwości zaprzyjaźnionych i

przeciwnika oraz umożliwia dowódcy zobaczenie słabych punktów zarówno po stronie

własnej jak i przeciwnika. IPB pozwala określić gdzie, kiedy i jak użyć oraz wspierać

własne siły aby zapewnić im powodzenie. IPB oddziałowuje na prawie każdą funkcję

pola walki. Po prostu - analizując oddziaływanie środowiska pola walki na możliwości

przeciwnika dokonujemy jednocześnie analizy jego wpływu na nasze działania. Pod-

stawowe informacje o terenie i pogodzie, ET oraz wzorzec /wariant/ analizy rozwoju

wydarzeń - są ważnymi narzędziami dla planowania i prowadzenia działań, wsparcia

walki oraz dla służb wspierających walkę. IPB wspiera funkcje pola walki - co zostało

przedstawione na schemacie 5-1.

SCHEMAT 5-1: WSPARCIE DZIAŁAŃ /FUNKCJI/ NA POLU WALKI PRZEZ IPB.

OBSZAR

DZIAŁANIA

WYKORZYSTANIE WYKORZYSTANE /UŻYTE/

PRODUKTY

Artyleria Zdobycie, określenie celi

Analizy wartości celi

Stanowiska ogniowe

Głęboki atak

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Analizy zdarzeń

Matryce i wzorce /warianty/

Warianty /wzorce/ doktrynalne

Obrona powietrzna Powietrzne drogi podej-

ścia przeciwnika

Stanowiska ogniowe

Zagrożenie przeciwni-

kiem powietrznym

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Analizy zdarzeń

Matryce i wzorce /warianty/

Warianty /wzorce/ doktrynalne

Zabezpieczenie inży-

nieryjne

Planowanie zapór inży-

nieryjnych

Naprawa /ulepszanie/

dróg

Rozpoznanie dróg

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Analizy zdarzeń

Matryce i wzorce /warianty/

Łączność Wybór miejsc rozwinięcia

łączności

Planowanie ECCM

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Analizy zdarzeń

Matryce i wzorce /warianty/

110

Planowanie przeciwdzia-

łania namierzaniu i śle-

dzeniu

OBSZAR

DZIAŁANIA

WYKORZYSTANIE WYKORZYSTANE /UŻYTE/

PRODUKTY

Logistyka Urządzenie wybranych

miejsc LOC

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

„Chemiczne” Przewidywanie wypad-

ków

Działania ABC

Zadymianie /oślepianie/

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Zabezpieczenie działań

OPSEC

Możliwości oddziaływa-

nia przeciwnika

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Analizy zdarzeń - matryce i oleaty

Zbiór IEW

Rozpoznanie i śledzenie

/nadzór/

Planowanie i koordynacja Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Warianty /wzorce/ sytuacji

Analizy zdarzeń - matryce i oleaty

Lotnictwo bojowe Osiągnięcie celu

Trasy po których prze-

mieszcza się cel

Analizy wartości celi

Oleaty /overlays/ pogody i terenu

Warianty /wzorce/ zdarzeń

Matryce analiz zdarzeń

Warianty wzorce doktrynalne

OPRACOWANIE SYTUACJI

IPB dostarcza podstaw /stanowi bazę/ do prowadzenia rozpoznania i inwigilacji

oraz do dostarczania danych. DST-s wraz z zamiarem dowódcy rozegrania walki suge-

rują wymagania wobec rozpoznania /określają potrzeby informacyjne/. ET-s pomagają

kierownikowi sekcji zbierania danych, czy też koordynatorowi określić gdzie i kiedy

szukać przeciwnika, jakich jednostek przeciwnika szukać oraz jakich działań przeciw-

nika oczekiwać. ET-s dostarczają również tropów /wskazówek/ - jak optymalnie wyko-

rzystać zróżnicowane środki zbierania danych i czujniki. Podstawowe dane o pogodzie i

terenie ukierunkowują kierownika sekcji zbierania danych czy też koordynatora co do

111

użycia posiadanych środków w taki sposób, który optymalizuje ich możliwości oraz

„balansuje” ich wydajność. Dzięki wykorzystaniu dokumentów i analiz wytworzonych

/przeprowadzonych/ w procesie IPB, dowódca jest ciągle dobrze poinformowany o bie-

żącej sytuacji - w sposób terminowy i ciągły. Warianty regulaminowe i sytuacyjne dają

podstawy do porównania dostarczonych informacji i określenia rozmiaru, składu oraz

możliwości zlokalizowanych jednostek przeciwnika. Warianty te biorą również udział

w określaniu - gdzie istnieją luki w naszej wiedzy o przeciwniku.

ET-s dostarczają porównawczych danych dla projekcji ruchów /manewru/ prze-

ciwnika, przebiegu działań bojowych oraz rozlokowania i manewru celi. Proces IPB

wspiera terminowe rozpoznanie i atak opłacalnych celi. Analiza wartości celi określa

relatywna wartość bardzo ważnych celi w różnorodnych sytuacjach. Gdy został już

określony najbardziej prawdopodobny przebieg działań przeciwnika, analiza wartości

celi dostarcza listę bardzo ważnych celi - których zaatakowanie może spowodować ob-

niżenie zdolności przeciwnika do kontynuowania aktualnego działania. Lista ta stanowi

wskazówkę dla dostarczających dane, aby rozpoznanie i lokalizacja tych celi były do-

starczone w odpowiednim czasie. Jednocześnie jest też sygnałem dla elementów wspar-

cia ogniowego do zamknięcia ogniem tych celi po określeniu ich położenia i zanim bę-

dą one w stanie wesprzeć działania okrążające. Sztab rozpoznania oraz elementy wspar-

cia ogniowego muszą wymieniać informacje na temat NAI-s, TAI-s oraz zdolności

/możliwości/ wykonania ataku. Jeśli te wymagania zostaną spełnione, koordynacja ta

zaowocuje skutecznym załamaniem drugiego rzutu przeciwnika oraz podchodzących

sił.

WOJNA RADIOELEKTRONICZNA /EW/

EW może być rozpatrywana jako jeden z aspektów dowodzenia, kontroli, łącz-

ności oraz środków zakłócających łączność /C3CM/. Podczas gdy zadaniem IPB jest

wczesne rozpoznanie prawdopodobnego przebiegu działań przeciwnika, to planowanie

EW przekracza te granice i mówi jak efektywnie wykorzystać zróżnicowane / „wymie-

szane”/ opcje i warianty zapewniające bezpieczeństwo prowadzonym działaniom, pozo-

112

rowanie /mylenie/, blokowanie oraz destrukcję - aby pokonać C3 przeciwnika. Podobnie

jak analityk rozpoznania, analityk EW lub rozpoznania środkami łączności /SIGINT/

stosują wariantowanie do ilustrowania możliwości przeciwnika, aby wykorzystać sys-

temy elektroniczne do celów C3, rozpoznania i inwigilacji, wykrywania celi oraz walki

radioelektronicznej /REC/. Wariantowanie pomaga również w wyborze i określaniu

zastosowania czujników oraz środków EW zaprzyjaźnionych. Warianty nie są wytwa-

rzane osobno przez analityków EW i tych którzy korzystają ze wszystkich dostępnych

źródeł, ale są opracowywane poprzez zintegrowanie wysiłków sekcji EW oraz sekcji

korzystającej ze wszystkich dostępnych źródeł /ASPS/. Są one następnie przesyłane

batalionu rozpoznania wojskowego /MI/ bądź też do szczebli powyżej korpusu - tzn. do

ich elementów technicznej kontroli i analizy, gdzie dokonuje się ich „oczy-szczanie” /

„filtrowanie”/ oraz gdzie zostają dodane dodatkowe szczegóły - aby wyjść naprzeciw

specjalistycznym potrzebom dowodzenia i kontroli EW lub SIGINT.

Następujące załączniki poddają dyskusji dodatkowe aspekty IPB:

• Załącznik A - taktyczne IPB;

• Załącznik B - IPB w czasie walki w terenie zurbanizowanym;

• Załącznik C - IPB w obronie powietrznej, przeciwlotniczej i działaniach powietrz-

nych;

• Załącznik D - IPB operacyjnego poziomu wojny;

• Załącznik E - IPB w działaniach przeciwpowstańczych;

• Załącznik F - elektroniczne przygotowanie pola walki;

• Załącznik G - IPB w działaniach tyłowych oraz na obszar tyłów.

POZOROWANIE /MYLENIE, ZWODNICZOŚĆ/ NA POLU WALKI

Pozorowanie jest jednym ze składników strategii C3CM przyjętej przez dowód-

ców w celu ułatwienia uzyskania przewagi własnego potencjału bojowego w decydują-

cym czasie i miejscu na polu walki. Wysiłek IPB oraz wariantowanie wykonane w pro-

cesie IPB, dostarczają wymaganych przez planujących pozorowanie /mylenie/, danych

do określenia pozornych celi, obiektów, składów, wydarzeń. IPB dostarcza wspaniałego

narzędzia do graficznego ujawnienia gdzie i kiedy zaangażowanie pozorowania

/mylenia/ dostarczy optymalnego, oszczędnego i praktycznego sposobu działania dla

osiągnięcia celów zadanych własnym wojskom. Planiści pozorowania /mylenia/ wyko-

113

rzystują wariantowanie IPB do rozpoznania i lokalizacji tych systemów rozpoznania,

wykrywania celów i walki radioelektronicznej przeciwnika - za pomocą których jest dla

niego „pisany” mylący /zwodniczy/ scenariusz wydarzeń na polu walki, /deception sto-

ry = „powiastka - bajeczka”/. Wariantowanie pomaga również w wyborze miejsc pozo-

rowanych zdarzeń, miejsc - które z odpowiednim stopniem prawdopodobieństwa za-

pewniają ich wykrycie przez środki rozpoznawcze przeciwnika i przekazanie danych o

ich położeniu do ośrodków decyzyjnych przeciwnika. IPB jest szczególnie ważne w

określaniu:

◊ kim /personalnie lub zgodnie z zasadami działania/ powinien być pozorowa-

ny cel;

◊ typu działań lub wymaganej bezczynności przeciwnika /pozorowany cel ata-

ku/ - co prowadzi do najlepszego możliwego wykorzystania pod względem

taktycznym środków ogniowych, manewru, EW;

◊ czy przeciwnik będzie w stanie czy też nie „adoptować” pozorowane cele

ataku w obrębie czasu jaki będzie wykorzystany w działaniach taktycznych

na realizację własnego zadania; informacje te oparte są na regulaminowych

zasadach działania przeciwnika oraz czynnikach terenu i pogody warunkują-

cych jego działanie;

◊ typów pozorowanych działań, które mają potencjalnie najlepsze warunki do

stworzenia scenariusza / „powiastki”/ możliwego do przyjęcia przez środki

zbierania i dostarczania danych przeciwnika oraz decydentów przeciwnika;

◊ priorytetowych wymagań rozpoznania i dostarczania informacji potrzebnych

do zakończenia powodzeniem wsparcia i prowadzenia planowanego pozoro-

wania i oceny działań;

◊ przebiegu pozorowanych działań, który wydaje się najbardziej prawdopo-

dobny do potraktowania przez przeciwnika jako autentyczny i wiarygodny.

Rozdział 6: IPB - PODEJŚCIE SYSTEMOWE.

IPB nie jest czyś nowym. Dowódcy zawsze analizowali przeciwnika, teren i

pogodę oraz zawsze wykorzystywali grafiki /SITMAP/ aby łączyć informacje z rozpo-

znania i walki. Jednak przed IPB nie dysponowali oni systematycznym, ciągłym mode-

114

lem podejścia do analizy przeciwnika, terenu i pogody w specyficznych obszarach geo-

graficznych. Nigdy przedtem dowódcy nie używali grafiki do przewidywania zamiarów

przeciwnika, do planowania i poparcia własnych decyzji oraz do wsparcia niezliczonej

ilości funkcji o zasadniczym znaczeniu dla odniesienia powodzenia w walce. IPB wy-

maga dużego, intensywnego wysiłku - ale jest warte włożonej pracy. Spowoduje ona

wzrost dokładności oraz terminowości informacji z rozpoznania oraz z walki. Nie za-

pewni to sukcesu w walce, jednak dostarczy dowódcy wyników / „produktów”/ rozpo-

znania o dużym znaczeniu, na których może on oprzeć swoje decyzje. IPB daje dowód-

com narzędzie, które pomaga im w wypełnianiu otrzymanych przez nich zadań na polu

walki. IPB jest systematycznym i ciągłym podejściem do analizy przeciwnika, terenu i

pogody - podejściem pozwalającym określić możliwości, słabe strony oraz prawdopo-

dobny przebieg działań przeciwnika w specyficznym obszarze geograficznym. Dowód-

cy wykorzystują IPB jako podstawę do planowania ognia i podejmowania decyzji o

manewrze. Wsparcie walki oraz służby wspierające walkę, a głównie ich dowódcy

używają tego narzędzia do planowania. IPB jest szczególnie użyteczne w prowadzeniu

rozpoznania i walki radioelektronicznej. IPB podkreśla /uwypukla/ wsparcie rozpozna-

nia i WRE na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa działań, opracowania sytuacji oraz

C3CM.

Załącznik A: TAKTYCZNE IPB

Pierwotnie proces IPB koncentrował się na działaniach obronnych. Ponieważ

jednak nowoczesne pole walki stało się bardziej dynamiczne, a w czasie rozważań moż-

liwości działania zaprzyjaźnionych koncentracja uwagi przesunęła się na koncepcję

bitwy powietrzno-lądowej, dlatego też znacznie wzrosły wymagania wobec procesu

IPB w zakresie wsparcia działań zaczepnych.

IPB W DZIAŁANIACH ZACZEPNYCH

IPB działań zaczepnych jest procesem poprzez który niepewność odnośnie dróg

wycofania przeciwnika, ugrupowania / „podziału”/ jego sił w obronie, systemów broni

defensywnej oraz wariantów przeprowadzania kontrataków i wzmocnienia - może zo-

115

stać znacznie zmniejszona. Proces ten nie ogranicza się do pomocy / „asystowania”/

dowódcom w użyciu posiadanych przez nich środków w najbardziej efektywny sposób.

Pozwala on również analitykowi myśleć w taki sposób jakby był on dowódcą sił prze-

ciwnika i określić, gdzie mógłby on wykorzystać swoje środki dla wsparcia prowadzo-

nych działań bojowych. Pomaga to określić, które środki zaprzyjaźnionych mogłyby

być rozważane przez przeciwnika jako opłacalne cele oraz punkty i potencjalne luki w

posiadanej przez przeciwnika wiedzy na temat naszych sił i ich działań - które to dane

mogą zostać wykorzystane przez wojska własne. W końcu proces IPB działań zaczep-

nych uczestniczy w określaniu przez analityka potencjalnych dróg i wariantów prze-

prowadzania kontrataków i wzmacniania sił przeciwnika oraz w takim ustanowieniu

NAI-s, TAI-s, DP-s, które ograniczy potencjalne efekty wysiłków przeciwnika w zakre-

sie kontrataków i wzmocnienia.

IPB działań zaczepnych ma szersze pole działania oraz nieco inne priorytety niż

IPB działań obronnych. Jednakże zwykłe funkcje procesu IPB takie jak ocena obszaru

pola walki, analiza terenu, analiza pogody, ocena zagrożeń oraz integracja zagrożeń

pozostają takie same. Dla IPB działań zaczepnych inny jest zakres oceny obszaru pola

walki i oceny zagrożeń, zaś funkcje integracji zagrożeń zostały znacznie rozszerzone.

Szczególnie ważne jest, aby podstawy planowania IPB działań zaczepnych były

skompletowane do momentu rzeczywistego rozpoczęcia walki. Obecna sytuacja wska-

zuje, że zaprzyjaźnieni będą prawdopodobnie rozpoczynać jakiś przyszły konflikt o

średniej lub dużej intensywności od obrony. Jednak w celu wsparcia ograniczonych

kontrataków przeciwko zlokalizowanym obiektom, będzie prawdopodobnie przeprowa-

dzony początkowy etap / „wysiłek”/ IPB działań zaczepnych. Wysiłki IPB wspierające

działania zaczepne na dużą skalę rozpoczną się jedynie wówczas, gdy zaprzyjaźnieni

przejmą inicjatywę i zostanie powstrzymany ruch przeciwnika do przodu. Ponieważ

wysiłki IPB działań obronnych mają pierwszeństwo podczas początkowych działań, to

wtedy, gdy otworzą się możliwości dla naszych wojsk, szczególnie ważny /krytyczny/

będzie dostęp do dobrze opracowanych obronnych IPB. Podobnie jak w innych działa-

niach IPB, G2 lub S2 jest koordynatorem IPB działań zaczepnych i zapewnia, że PIR-s

/priorytety/ są w wystarczającej zgodności z otrzymanymi od dowódcy wskazówkami.

Szczególnie ważne jest, aby zostały przygotowane odpowiednie, podstawowe dane o

zagrożeniach dla wsparcia działań zaczepnych. Bez tych danych mało prawdopodobne

jest, aby dowódca zaprzyjaźnionych był w stanie osiągnąć stosunek sił zapewniający

116

mu przewagę w decydującym miejscu na polu walki. Równie ważne /krytyczne/ jest też

wykrycie słabych stron przeciwnika, aby mogły one zostać wykorzystane przez dowód-

cę w odpowiednim skoncentrowaniu dostępnych środków.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Ocena obszaru pola walki pod kątem działań zaczepnych rozpoczyna się wraz z

otrzymaniem zadania do prowadzenia działań zaczepnych i uwzględnia specyficzne

cele zadania. Dokonuje się w niej całościowej oceny specyfiki /charakterystycznych

cech/ broniącego się przeciwnika, możliwości prowadzenia działań zaczepnych przez

zaprzyjaźnionych oraz otoczenia /środowiska/ pola walki. Ocena ta koncentruje uwagę

na ważnych obszarach i cechach rzeźby terenu, które będą wpływać na wycofanie, na-

tarcie, kontratak i wzmocnienie, a także skupia się na ważnych obszarach, które dowód-

cy przeciwnika będą rozważać jako krytyczne /szczególnie ważne/ dla prowadzenia

obrony.

Pole walki w działaniach zaczepnych obejmuje zarówno obszar działania, jak i

zainteresowania. Jednak, podczas działań zaczepnych, naziemny obszar działania jest

rozszerzony aby mógł objąć nakazane osie natarcia / „posuwania się naprzód”/ i kieru-

nek ataku oraz wyznaczone obiekty /cele działania/ zaprzyjaźnionych, które znajdują

się na obszarze zajmowanym przez przeciwnika.

Obszar działania w natarciu jest rozszerzany w ciągły sposób, gdy zaprzyjaźnie-

ni nawiążą /utrzymują/ kontakt z wycofującym się przeciwnikiem. Zasięg / „limit”/ ob-

szaru działania zwykle ogranicza się do celu działania zaprzyjaźnionych i całkowicie

ten cel /obiekt/ obejmuje.

Obszar działania powietrznego w natarciu pokrywa się z naziemnym i wraz z

nim się rozszerza. Zasadnicza różnica pomiędzy naziemnym, a powietrznym obszarem

działania /AO/ jest taka, że powietrzny AO rozszerza się ponad celami działania zaprzy-

jaźnionych do obszarów, które stwarzają wycofującemu się przeciwnikowi możliwość

przeformowania i reorganizacji swoich sił, lub gdzie oczekiwane jest pojawienie się

drugich rzutów czy też sił wychodzących do kontrataku bądź wzmocnienia. Powietrzne

AO wychodzą również poza linie rozgraniczenia zaprzyjaźnionych - na obszary w któ-

rych można oczekiwać przemieszczania się sił przeciwnika: wycofujących się, kontr-

atakujących lub wychodzących na wzmocnienie.

117

Obszar zainteresowania /AI/ jest w natarciu z konieczności większy niż podczas

prowadzenia działań obronnych. Gdy nacierające wojska zaprzyjaźnionych podchodzą

czy też penetrują głębokie obszary działań, dowódcy muszą być świadomi wzrastające-

go potencjalnego zagrożenia silnymi kontratakami jednostek pancernych przeciwnika -

skierowanych przeciwko ich skrzydłom oraz na linie rozgraniczenia jednostek. Dowód-

cy muszą być również świadomi potencjalnych możliwości wzmocnienia sił przeciwni-

ka, w obrębie obiektu ataku lub poza nim, czy też możliwości wykonania przez prze-

ciwnika potencjalnego kontrataku - aby zapobiec umocnieniu się przeciwnika na tym

obiekcie.

Powietrzny AI działań zaczepnych jest znacznie większy niż naziemny AI i -

podobnie jak naziemny AI - musi rozszerzać się wraz z posuwaniem się naprzód wojsk

zaprzyjaźnionych. Ze względu na możliwe skutki szybkiego i gwałtownego uderzenia

powietrznego na elementy podtrzymujące zaopatrzenie dla działań zaczepnych i obron-

nych - powietrzny AI musi rozciągać się głębiej na obszary tyłów zaprzyjaźnionych i

przeciwnika.

ANALIZA TERENU

Analiza terenu w działaniach zaczepnych koncentruje się na potencjalnym

wpływie terenu na zdolności manewrowe zaprzyjaźnionych i przeciwnika. Każdy z tych

obszarów rozpatrywany jest ze zwróceniem uwagi na pięć wojskowych aspektów tere-

nu.

Obserwacja

Obserwacja jest oceniana poprzez jej wpływ na możliwości środków rozpozna-

nia, inwigilacji oraz wykrywania celi zaprzyjaźnionych i przeciwnika. Analityk terenu

szuka czynników równocześnie: maksymalizujących własne, zależne od LOS działania

i ograniczających te same możliwości u broniącego się przeciwnika. Poprzez określenie

oddziaływania tych czynników terenowych na LOS - analityk jest w stanie wskazać

prawdopodobne rozmieszczenie: systemów broni przeciwnika do prowadzenia ognia

bezpośredniego, jego punktów obserwacyjnych, miejsc dyslokacji środków łączności,

środków EW, jednostek obrony powietrznej przeciwnika oraz systemów wykrywania

118

celi. Obserwacja jest też oceniana pod względem jej skuteczności w wykrywaniu poten-

cjalnych kontrataków przeciwnika. Główne rozważania dotyczą rozmieszczenia środ-

ków do prowadzenia obserwacji - w takim miejscu - które pozwoli zdobyć informacje

o kontratakujących lub wzmacniających siłach - i w takim czasie - który będzie wystar-

czający dla dowódcy aby na te działania przeciwnika odpowiednio zareagować.

Pole ognia /FofF/

FofF oceniane są zarówno z perspektywy oddziaływania własnego ognia po-

średniego i bezpośredniego na broniącego się przeciwnika, jak i oddziaływania środków

ogniowych na nacierające wojska zaprzyjaźnionych. Specjalna uwaga musi być po-

święcona na FofF środków walki przeciwnika strzelających na wprost /ogniem bezpo-

średnim/, takich jak np. armaty czołgowe, ponieważ te środki walki będą prawdopo-

dobnie okopane oraz ukryte w częściowo zakrytych stanowiskach.

Ocena warunków prowadzenia obserwacji i FofF pomogą analitykowi w okre-

śleniu terenu kluczowego zarówno dla zaprzyjaźnionych jak i przeciwnika.

Ukrycie /maskowanie/ i osłona /przykrycie/

Ukrycie /maskowanie/ i osłona /przykrycie/ - są głównymi czynnikami terenu

rozpatrywanymi w działaniach ofensywnych. Maskowanie /ukrycie/ oceniane jest

przede wszystkim pod względem jego potencjalnego wpływu na zapewnienie bezpiecz-

nego prowadzenia działań przez zaprzyjaźnionych oraz jako podstawa do prowadzenia

działań zmierzających do wprowadzenia przeciwnika w błąd - w celu wsparcia natarcia.

Broniący się przeciwnik będzie usiłował wykorzystać maskowanie do zabezpieczenia

się przed rozpoznaniem i inwigilacja jego pozycji lub ich ograniczenia oraz do ukrycia

przygotowań do kontrataków. Podczas prowadzenia obrony oczekuje się wzmocnienia

naturalnego maskowania przez użycie naturalnego i sztucznego kamuflażu. Chociaż

określenie wymagań wobec zastosowanego kamuflażu nie jest zwykle częścią rozważa-

nego procesu analizy terenu, to jednak jest szczególnie ważne dla określenia możliwo-

ści terenu pod względem zabezpieczenia potrzeb maskowania działań obronnych prze-

ciwnika oraz położenia jego pozycji. Osłony /przykrycia/ terenowe muszą zostać oce-

nione z perspektywy ich wpływu na manewr / „posuwanie się” / zaprzyjaźnionych oraz

119

poprzez ich udział w koncepcji obrony przeciwnika. Muszą również zostać rozważone

możliwości wzmocnienia przez przeciwnika naturalnych właściwości istniejących osłon

/przykryć/ oraz możliwości stworzenia sztucznych - np. poprzez prace ziemne w obro-

nie.

Przeszkody oraz teren kluczowy

Przeszkody oraz teren kluczowy nie są oceniane podczas prowadzenia działań

zaczepnych inaczej niż w obronie. Przeszkody - czy to naturalne, czy też sztuczne - są

przeszkodami zarówno dla zaprzyjaźnionych jak i przeciwnika. Z kolei teren kluczowy

pozostaje terenem kluczowym tylko wtedy gdy może być kontrolowany przez ogień,

manewr lub blokowanie oraz oferuje znaczną przewagę jednym siłom wobec tych dru-

gich. Wykonanie zadań przez zaprzyjaźnionych wymagało będzie zwykle opanowania

decydującego terenu.

Naziemne i powietrzne drogi podejścia

Analiza naziemnych i powietrznych dróg podejścia oraz korytarzy ruchu ma

bardzo duże znaczenie dla działań zaczepnych. Naziemna droga podejścia powinna być

na tyle szeroka, aby przyczynić się do szybkiego ruchu wojsk zaprzyjaźnionych oraz

ich manewru wzdłuż jej biegu. Ważne jest maskowanie i osłona terenu, szczególnie

wtedy, gdy nacierające siły muszą działać w warunkach przewagi przeciwnika w po-

wietrzu lub braku posiadania tej przewagi przez obie strony. Przeszkody muszą być

pokonywane bez specjalnego wsparcia wojsk inżynieryjnych oraz musi istnieć możli-

wość ich obejścia w obrębie czasowych ograniczeń zadania. Korytarze ruchu powinny

stworzyć dowódcy zaprzyjaźnionych warunki do wykonywania swobodnego manewru

oraz powinny maksymalnie zwiększać możliwości koncentrowania sił, ruchu, zasko-

czenia i prędkości. Naziemne drogi podejścia i korytarze ruchu w kierunku celu działa-

nia często są tymi samymi trasami jakie zmuszony jest wykorzystywać przeciwnik pod-

czas działań odwrotowo-opóźniających.

Powietrzne drogi podejścia oraz korytarze ruchu pozwalają na: wykorzystanie

powietrznych /lotniczych/ czujników, śmigłowcowego i lotniczego wsparcia bliskiego

zasięgu, powietrzną izolację pola walki oraz na wykorzystanie środków powietrzno-

120

desantowych i powietrzno-szturmowych. Dobra powietrzna droga podejścia stwarza w

terenie warunki maskowania lotnictwa zaprzyjaźnionych przed środkami obrony po-

wietrznej przeciwnika. Rozważania na temat powietrznych dróg podejścia muszą doty-

czyć także rejonów poza obiektem /celem/ działania, aby umożliwić własnemu lotnic-

twu bezpieczne wejście do tego obszaru /na którym znajduje się obiekt/. Ponadto anali-

za powietrznych dróg podejścia przeciwnika pomoże w określeniu gdzie i kiedy zostaną

użyte jego siły powietrzne. Analityk musi także uwzględnić w rozważaniach te drogi

podejścia i korytarze ruchu, które mogą posłużyć przeciwnikowi do wykonania kontr-

ataku lub wzmocnienia. Obejmuje to również drogi podejścia, które normalnie znajdują

się poza obszarem AO czy AI. Drogi i korytarze kontrataków które dają możliwość

wyjścia na skrzydła atakujących sił, lub które pozwalają kontratakującym siłom zapo-

biec wzmocnieniu działań zmierzających do osiągnięcia określonego celu /obiektu/ -

powinny otrzymać priorytet w czasie opracowywania analiz.

ANALIZA POGODY

Analizy pogody wykonywane w celu wsparcia działań zaczepnych nie różnią się

w znaczący sposób od analiz wykonywanych dla innych działań. Analityk w dalszym

ciągu musi rozważyć różne aspekty: widoczności, kierunku i prędkości wiatru, opadów

atmosferycznych, pokrycia chmur oraz temperatury i wilgotności. Ograniczona lub ob-

niżona widoczność wpływa korzystnie na prowadzenie działań zaczepnych poprzez

maskowanie koncentracji wojsk zaprzyjaźnionych oraz zwiększenie możliwości uzy-

skania zaskoczenia. Ta sama ograniczona widoczność ukrywa wycofanie się przeciwni-

ka oraz jego obronę poprzez zwiększenie problemów związanych z kontrolą i stwarzane

utrudnienia w stosunku do środków rozpoznania oraz wykrywania celi. Nacierające siły

mogą żądać ograniczenia widoczności przez użycie dymów - w celu ukrycia koncentra-

cji swoich sił oraz ich rzeczywistego położenia lub dla wprowadzenia przeciwnika w

błąd.

Na działania zaczepne wywiera wpływ określona prędkość oraz kierunek wiatru,

który faworyzuje siły nacierające z kierunku z którego wieje wiatr. Siły nacierające z

wiatrem posiadają lepszą widzialność i mogą poruszać się naprzód łatwiej i szybciej, a

także znajdą się w lepszej sytuacji w wypadku zastosowania broni chemicznej i nukle-

arnej. Środki walki sił nacierających z wiatrem - strzelające ogniem pośrednim - będą

121

zwykle bardziej dokładne. Silne wiatry ograniczają możliwości użycia sił powietrzno-

desantowych i powietrzno-szturmowych oraz wywierają negatywny wpływ na precyzję

wsparcia lotniczego bliskiego zasięgu - w tym szczególnie wsparcia udzielanego przez

lotnictwo śmigłowcowe. Sytuacje te zostają oczywiście odwrócone, gdy to nasze siły

muszą nacierać pod wiatr i nabierają szczególnego znaczenia /stają się krytyczne/ gdy

przeciwnik jest w stanie zmusić nacierające siły do zastosowania środków ochrony

przed skażeniami /MOPP/ na wysokim poziomie. /W USA poziomy użycia MOPP

określane są w skali pięciostopniowej: od 0 do 4 - przyp. tłum./. Odzież MOPP ograni-

cza możliwości poruszania się pojedynczego żołnierza oraz ogranicza efektywność

środków obserwacji optycznej, a także środków walki strzelających na wprost. Natarcie

wojsk pod wiatr powoduje zwykle wytwarzanie większych obłoków kurzu przez pojaz-

dy - co może zmusić środki rozpoznania i inwigilacji do ograniczenia ruchu oraz ogra-

niczy możliwości uzyskania zaskoczenia.

Najważniejszym skutkiem opadów atmosferycznych w czasie prowadzenia na-

tarcia jest ich oddziaływanie na widoczność oraz przejezdność terenu. Podczas gdy

deszcz i śnieg ograniczy widoczność oraz ukryje manewr zaprzyjaźnionych, to jednak

ograniczy również przejezdność terenu i wpłynie na zwolnienie tempa prowadzenia

działań zaczepnych. Ograniczona przez deszcz i śnieg przejezdność - ograniczy z kolei

głębokość działania oraz możliwości manewru jednostek zmechanizowanych i czołgów.

Słaba przejezdność terenu powoduje zwiększenie zużycia paliw, a tym samym ograni-

cza zasięg pojazdów. Opady mogą również ograniczyć lub uniemożliwić uzupełnienie

paliw i zaopatrzenia - poprzez niedopuszczenie pojazdów kołowych zaopatrzenia do

wysuniętych punktów uzupełniania paliw i zaopatrzenia. Deszcz i topniejący śnieg po-

woduje zmycie środków skażenia z powierzchni ziemi, tworząc z kolei duże plamy ska-

żeń - szczególnie w niżej położonych obszarach. Te plamy chemiczne wpływają na

prowadzenie działań w ten sam sposób, jak bezpośrednio użyte środki walki chemicznej

i nuklearnej. Opady opóźnią też i zdezorganizują wycofanie się przeciwnika oraz będą

wywierały negatywny wpływ na jego działania mające na celu wzmocnienie lub wyko-

nanie kontrataku.

Nie istnieją znaczące różnice w rozważaniach na temat pokrywy chmur, tempe-

ratury oraz wilgotności między działaniami zaczepnymi, a innymi rodzajami działań.

Niska pokrywa chmur ogranicza możliwości wsparcia lotniczego bliskiego zasięgu, co

może mieć szczególnie duże znaczenie dla działań zaczepnych, a także może limitować

122

wykorzystanie urządzeń laserowych - ze względu na zwiększenie możliwości ich wy-

krycia. Wysokie temperatury podczas szybkich działań zaczepnych są w stanie pod-

nieść prawdopodobieństwo wystąpienia dużej ilości urazów spowodowanych upałem,

szczególnie jeśli nacierające lub też kontratakujące elementy zmuszone są do manew-

rowania w kompletnej odzieży ochronnej.

OCENA ZAGROŻENIA

Ocena zagrożenia podczas prowadzenia działań zaczepnych koncentruje się na

doktrynie /zasadach działania/ przeciwnika w zakresie prowadzenia: działań opóźniają-

cych, obrony prowadzonej w celu zyskania na czasie, /typowych/ działań obronnych,

kontrataków oraz wzmacniania. Podczas realizacji funkcji oceny zagrożenia dla każde-

go z tych działań przygotowywane są warianty /wzorce/ regulaminowe. Radziecka dok-

tryna /podstawa dla większości potencjalnych doktryn o zagrożeniu/ eksponuje działa-

nia zaczepne, ale zdaje sobie sprawę z potrzeby prowadzenia działań obronnych w

szczególnych sytuacjach:

◊ aby umocnić zdobycze nacierających elementów ugrupowania;

◊ w sytuacji oczekiwania na dodatkowe siły - jeśli w czasie prowadzenia natar-

cia nastąpiło chwilowe zatrzymanie przez przeciwnika;

◊ aby chronić skrzydła ugrupowania lub wzdłuż wybrzeża morskiego;

◊ aby odeprzeć przeciwuderzenie sił przeciwnika;

◊ aby przegrupować własne siły po poniesieniu przez nie dużych strat w wyni-

ku użycia broni masowego rażenia /broni nuklearnej i chemicznej/;

◊ aby zwolnić siły na korzyść tych elementów ugrupowania, które uzyskują

powodzenie;

◊ aby uzyskać wsparcie logistyczne.

W większości tych wypadków, obrona jest działaniem jedynie chwilowym i w

konsekwencji prowadzi do ponowienia działań zaczepnych.

Sowiecka doktryna rozróżnia trzy rodzaje działań obronnych: obrona zawczasu

przygotowana, obrona doraźna oraz wycofanie. Wszystkie te trzy rodzaje działań za-

sadniczo podkreślają ponowne podjęcie działań zaczepnych lub tez zmianę lokalizacji

sił, aby móc wzmocnić inne sektory - w których uzyskiwane jest powodzenie. Teorety-

cy sowieccy w rzeczywistości zdają sobie jednak sprawę, że warunki nie zawsze będą

123

pozwalały na przejście do działań zaczepnych, dlatego tez w określonych warunkach

wycofanie czy tez obrona doraźna może w konsekwencji przekształcić się w obronę

zawczasu przygotowaną.

Przejście do obrony zawczasu przygotowanej dyktowane jest przez te same

czynniki METT-T /zadanie, przeciwnik, teren oraz wojska i czas do wykorzystania/,

które muszą zostać rozważone przez dowódcę zaprzyjaźnionych. Rozważając prowa-

dzenie obrony zawczasu przygotowanej przeciwnik koncentruje się na następujących

problemach:

◊ rozwinięcie i wykorzystanie elementów / „rzutu”/ ubezpieczeń;

◊ rozmieszczenie i wykorzystanie w obszarze obrony /na głównej pozycji

obrony/ sił głównych;

◊ lokalizacja worków ogniowych, stref śmierci i miejsc zasadzek;

◊ przygotowanie pól minowych oraz zapór - zarówno w obszarze ubezpieczeń,

jak i na pozycji głównej;

◊ rozmieszczenie, skład i wykorzystanie rezerwowych sił /odwodów/ do kontr-

ataku lub wzmocnienia.

Schemat A-1 przedstawia obronę zawczasu przygotowaną - po jej całkowitym

przygotowaniu. Siły ubezpieczenia będą wykorzystywać manewr, miny, zapory - w jak

najdogodniejszym terenie, aby: opóźnić siły przeciwnika, pozbawić piechotę wsparcia

czołgów, zmylić przeciwnika co do przebiegu głównego obszaru /pozycji/ obrony oraz

aby spowodować przedwczesne użycie sił. Siła głównej pozycji obrony skoncentrowana

jest we wzajemnie się wspierających punktach oporu kompanii /plutonów/, które są

dobrze okopane i połączone transzejami. W celu wprowadzenia przeciwnika w błąd

przygotowywane są szeroko rozbudowane pozycje pozorne, a jako podstawowy środek

łączności wykorzystana jest wkopana w ziemię łączność przewodowa. Ogień planowa-

ny jest w taki sposób, aby przykrył drogi podejścia przeciwnika oraz pola minowe, zaś

przeszkody /zapory/ rozmieszczane są w sposób kanalizujący ruch przeciwnika w

„worki ogniowe” - gdzie mogą prowadzić ogień wszystkie środki ogniowe i są do tego

odpowiednio przygotowane. Wszystkie pozycje są zamaskowane. Odwody rozmiesz-

czone są tak, aby mogły przeprowadzić kontratak, wzmocnienie, oraz aby mogły wpły-

wać na bezpieczeństwo obszaru tyłów. Schemat A-2 przedstawia „regulaminową”

obronę pułku zmechanizowanego z batalionem czołgów w odwodzie oraz z elementami

ubezpieczenia. Ponadto kompania rozpoznawcza z pułku zmechanizowanego oraz bata-

124

lion rozpoznawczy z dywizji zmechanizowanej - będą prowadzić rozpoznanie

/monitorowanie/ poza strefą ubezpieczeń dywizji zmechanizowanej /tj. ponad 15km od

przedniego skraju obrony/. Zazwyczaj element ubezpieczenia będzie wysyłany z pułku

zmechanizowanego drugiego rzutu dywizji zmechanizowanej oraz będzie on zwykle

działał ponad 5km przed przednim skrajem obrony pozycji głównej.

SCHEMAT A-1: OBRONA ZAWCZASU PRZYGOTOWANA.

SCHEMAT A-2: DOKTRYNALNA OBRONA PUŁKU ZMECHANIZOWANEGO /MRR/ Z BATALIONEM CZOŁGÓW W ODWODZIE ORAZ Z ELEMENTAMI UBEZPIECZENIA.

125

Obrona prowadzona w toku działań zaczepnych /obrona doraźna/ oparta jest na

tych samych czynnikach METT-T jak obrona zawczasu przygotowana. Będzie się ona

jednak zwykle różniła tym, że:

◊ zadanie tej obrony jest bardziej krótkotrwałe;

◊ sytuacja przeciwnika jest jaśniejsza;

◊ ataki oraz kontrataki są o wiele groźniejsze;

◊ teren niekoniecznie musi być odpowiedni do prowadzenia obrony, a nawet

może faworyzować atakującego;

◊ czas na jej przygotowanie może być bardzo krótki.

Ponieważ przygotowanie obrony doraźnej wymaga przejścia do niej z działań

zaczepnych - będąc równocześnie w kontakcie z przeciwnikiem, dlatego może okazać

się potrzebne przeprowadzenie serii krótkich, lokalnych akcji w celu osiągnięcia przy-

datnego do obrony terenu, lub tez konieczne będzie przygotowanie obrony na tyłach i

wycofanie sił na linie obrony.

Ze względu na to, że przechodzące do obrony siły często będą w kontakcie z

przeciwnikiem - zazwyczaj niemożliwe będzie zorganizowanie ubezpieczeń. Jeżeli jed-

nak ubezpieczenia będą wystawiane, to ich głębokość nie będzie tak duża jak w obronie

zawczasu przygotowanej. Środki ogniowe dalekiego zasięgu nie będą odgrywały tak

dużej roli, jak w czasie prowadzenia obrony zawczasu przygotowanej, ponieważ zagro-

żenie /przeciwnik/ będzie się znajdowało w granicach oddziaływania broni małego za-

sięgu. Jeśli będzie to możliwe, w głębi zastosowane zostaną zapory i pola minowe - ale

nie będą one wykonane w takim zakresie jak w obronie zawczasu przygotowanej.

Podstawowym celem obrony doraźnej będzie zwykle niedopuszczenie do zajęcia

przez przeciwnika konkretnego terenu. Wobec tego, pozycje obronne często wybierane

są raczej pod kątem ich możliwości wsparcia wznowienia działań zaczepnych niż wy-

krwawiania przeciwnika w dłuższym /przedłużającym się/ okresie czasu. Wsparcie lo-

gistyczne pozostanie zazwyczaj ugrupowane do kontynuowania /podtrzymania/ działa-

nia zaczepnego, zaś artyleria będzie zorganizowana zgodnie z rozkazem do wsparcia

następnej fazy działań zaczepnych.

Wycofanie przeprowadzane jest po to, aby zmienić lokalizację sił z jednej pozy-

cji na druga - w sposób zorganizowany i terminowy, bez obniżania zdolności bojowej

126

danej jednostki. Jeżeli jest to możliwe, wycofanie przeprowadzane jest tylko na rozkaz

wyższego dowódcy i w warunkach, które maksymalnie zapewniają skryte i bezpieczne

jego wykonanie. Wycofujące się siły podzielone są na trzy specyficzne grupy. Gros sił

stanowią sobą wycofywane siły główne. Ich zadaniem jest oderwanie się od przeciwni-

ka i wycofanie bez ujawniania tego działania przeciwnikowi. W celu ukrycia ruchu

/manewru/ z jednego miejsca do drugiego oraz w celu opóźnienia działania przeciwni-

ka, jeśli ten podejmie pościg utworzona jest ariergarda /straż tylna/. Kolejnym elemen-

tem, który zostawiany jest na pozycji aby wprowadzić przeciwnika w błąd oraz zama-

skować początkowy etap oderwania się i wycofania zaprzyjaźnionych, są siły ubezpie-

czające /maskujące/. Schemat A-3 pokazuje organizację wycofania /na szczeblu pułku

zmechanizowanego i wyżej/.

SCHEMAT A-3: ORGANIZACJA WYCOFANIA /NA SZCZEBLU PUŁKU I WYŻEJ/.

127

Siły maskujące pochodzą zwykle z elementów ugrupowania rozmieszczonych

wzdłuż przedniego skraju obrony. Składają się one ze wzmocnionych plutonów z każ-

dej kompanii i wsparte są przez wybrane jednostki artylerii. Rozpoczynają one wycofa-

nie wtedy, gdy siły główne wycofały się przez straż tylną /ariergardę/ i wycofuje swoje

elementy skokami - tak, aby mogły się one wzajemnie wspierać. Po zakończeniu reali-

zacji zadania /wycofaniu/ pododdziały te dołączają do sił głównych.

Ariergarda zorganizowana jest w sposób pozwalający jej opóźniać przeciwnika

bez potrzeby wsparcia ze strony sił głównych lub sił maskujących. Ariergardy składają

się zazwyczaj z jednostek czołgów wzmacnianych piechotą zmotoryzowaną, artyleria i

elementami wojsk inżynieryjnych. Jednostka taka o wielkości około batalionu będzie

wyznaczana na każdą główną drogę wycofania. Ariergarda zajmuje sukcesywnie pozy-

cje obronne w taki sposób, aby siły przeciwnika prowadzące pościg zostały zmuszone

do zatrzymania i dokonania reorganizacji przed wykonaniem ataku na kolejną rubież.

Jeśli będzie to możliwe, siły główne wycofywały się będą pod przykryciem

ciemności lub niekorzystnej pogody. Siły niezaangażowane w walkę - włączając w to

odwody oraz drugie rzuty - wycofywane są w pierwszej kolejności. Planowane jest

prowadzenie ognia, aby ukryć hałas towarzyszący wycofaniu, a do oszukania

/wprowadzenia w błąd/ przeciwnika mogą być włączone szczegółowo dopracowane

środki mylące. Wycofujące się siły same zabezpieczają własne tyły oraz skrzydła. Wy-

cofanie poprzedzi rozpoznanie dróg do nowych pozycji, a zabezpieczą je uderzenia

lotnictwa i artylerii.

INTEGRACJA ZAGROŻENIA

Integracja zagrożenia prowadzona dla wsparcia działań zaczepnych, podobnie

jak integracja zagrożenia w innych rodzajach działań, wykonywana jest poprzez opra-

cowanie wariantów /wzorców/ sytuacji, zdarzeń oraz wsparcia decyzji. Jednak, zgodnie

z rozległą /rozwiniętą/ naturą wysiłku gry wojennej - wymaganej podczas działań za-

czepnych - wysiłki wariantowania zostały znacznie rozszerzone i aby dobrze odzwier-

ciedlić sytuację przeciwnika mogą być wymagane dodatkowe „overlays”.

Podobnie jak w przypadku innych wariantów /wzorców/ doktrynalnych, warian-

ty sytuacji przygotowywane we wsparciu działań zaczepnych są podstawowymi warian-

128

tami doktrynalnymi uwzględniającymi ograniczenia narzucone przez teren i pogodę.

Ponieważ wariant /wzorzec/ sytuacji jest zasadniczo przedstawieniem jakiego działania

od przeciwnika w danej chwili oczekujemy, dlatego przygotowywane są zazwyczaj

pojedyncze warianty dla wycofania się przeciwnika, jego obrony, oraz dla możliwego

kontrataku w celu odtworzenia przedniego skraju obrony. Schematy od A-4 do A-6 są

przykładami wariantów sytuacji dla wycofania, obrony i kontrataku. Dodatkowo, obok

informacji opisywanych zwykle w wariantach sytuacji, w wariancie sytuacji do działań

zaczepnych uwzględniane są okręgi przedstawiające maksymalny skuteczny zasięg sys-

temów broni przeciwnika - w szczególności systemów broni strzelających na wprost.

Informacje te mogą zostać opisane na tej samej bądź też osobnej oleacie / „overlay”/.

Chociaż łatwiejsze może okazać się przygotowanie dla tych danych osobnej „overlay”

ograniczającej zamazanie obrazu sytuacji - to jednak osobne „overlay” czynią mapę

oraz leżące na niej inne warianty /wzorce/ trudniejszymi do odczytania.

SCHEMAT A-4: WARIANT /WZÓR/ SYTUACJI - WYCOFANIE PRZECIWNIKA.

129

SCHEMAT A-5: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI - OBRONA PRZECIWNIKA.

SCHEMAT A-6: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI - KONTRATAK PRZECIWNIKA.

130

Przygotowywana również „overlay” zasięgów, pokazująca skuteczny zasięg

systemów obrony powietrznej - może obejmować bądź tez nie informacje o właściwo-

ściach maskujących terenu. Jest ona zwykle przygotowywana jako osobna „overlay”

/oleata/, ponieważ jeśli nie będą przeprowadzane działania powietrzne będzie zazwy-

czaj usuwana. Nie przywiązując uwagi co do sposobu opisania danych, graficzna pre-

zentacja systemów obrony powietrznej jest szczególnie ważna dla planowania działań

zaczepnych. Schematy od A-7 do A-8 pokazują „overlay” zasięgów systemów broni

przeciwnika w obronie oraz systemów obrony powietrznej.

SCHEMAT A-7: „OVERLAY” /OLEATA/ ZASIĘGÓW SYSTEMÓW BRONI PRZECIWNIKA W OBRONIE.

131

SCHEMAT A-8: „OVERLAY” /OLEATA/ ZASIĘGÓW SYSTEMÓW BRONI - OBRONY POWIETRZNEJ - PRZECIWNIKA W OBRONIE.

Wariant /wzorzec/ sytuacji wykorzystywany jest do opracowania wariantu dzia-

łania. Wariantowanie działania początkowo koncentruje się na wycofaniu się przez

przeciwnika, a następnie przesuwa swoją uwagę na jego ugrupowanie obronne oraz

drogi kontrataku i wzmocnienia. Gdy pozwala na to czas dla każdego z tych działań

przygotowywane są osobne warianty. Wówczas, gdy tego czasu jest mało, działania

obronne i kontratak włączone są w jeden, wspólny wariant /wzorzec/ działania. Wyko-

nywane są wszystkie warianty działania - po to, aby pomóc G2, S2, lub kierującemu

zbieraniem danych w określeniu sposobu wykorzystania konkretnych środków rozpo-

znania oraz aby pomóc określić, gdzie i kiedy przeciwnik użyje swoje środki rozpozna-

nia.

Wariant wycofania się przeciwnika rozważany jest pod kątem określenia, jak

przeciwnik się wycofuje i gdzie się wycofuje. NAI-s obejmują określone drogi wyco-

fania, możliwe lub alternatywne pozycje oraz obszary umożliwiające użycie odwodów.

132

Do udziału w śledzeniu sił przeciwnika w czasie wycofania mogą również zostać włą-

czone TPL-s. Jednak użyteczność TPL-s może zostać ograniczona przez rzeczywisty

czas trwania wycofania. W każdym wypadku początkowe NAI-s powinny skupiać się

na określeniu czy rzeczywiste wycofanie się zaczęło czy nie. Schemat A-9 przedstawia

wariant /wzorzec/ wycofania się przeciwnika.

SCHEMAT A-9: WARIANT /WZORZEC/ ZDARZEŃ - WYCOFANIA SIĘ PRZECIWNIKA.

Wariant /wzorzec/ działania sił własnych i przeciwnika koncentruje się bardziej

na ruchu /wykonywanych manewrach/ zaprzyjaźnionych niż przeciwnika i opiera się na

grze wojennej. Opisuje on jak dowódca przeciwnika może widzieć atakujących zaprzy-

jaźnionych i obejmuje oczekiwane rozmieszczenie przez przeciwnika NAI-s i TPL-s.

Wariant /wzorzec/ ten służy do graficznego przedstawienia planu zbierania danych

przez przeciwnika i dostarcza G3 lub S3 oraz G2 lub S2 informacji na temat - gdzie

133

można oczekiwać użycia przez przeciwnika środków rozpoznania. Schemat A-10 poka-

zuje wariant /wzorzec/ działań sił własnych i przeciwnika.

SCHEMAT A-10: WARIANT /WZORZEC/ ZDARZEŃ /DZIAŁANIA/ SIŁ WŁASNYCH I PRZECIWNIKA.

Wariant /wzorzec/ zdarzeń w czasie wykonywania kontrataku przez przeciwnika

- jak pokazano na schemacie A-11 - opisuje przewidywane, możliwe drogi kontrataku

przeciwnika lub drogi wzmocnienia oraz ich opcje. Te potencjalne drogi analizowane są

w oparciu o ilość /rozmiar/ sił których potrzeby będą one w stanie zabezpieczyć - umoż-

liwiając kontynuowanie działań do punktu poza obiekt zaprzyjaźnionych lub stanowi-

ska obronne /bojowe/ /BP-s/. Na każdej możliwej do wykorzystania przez przeciwnika

drodze utworzone są NAI-s. Te NAI-s opierają się z kolei na obszarach, gdzie muszą

pojawić się siły przeciwnika jeśli ich dowódca zdecydował się na podjęcie określonej

trasy /określonego kierunku/ działania.

134

Wydarzenia mające miejsce w poszczególnych NAI-s, na różnych drogach, mo-

gą być porównywane, aby pomóc analitykowi w określeniu konkretnych zamiarów

kontratakujących sił. TPL-s pomagają szefowi wydziału /sekcji/ zbierania danych w

śledzeniu wysiłków przeciwnika w toku realizacji kontrataku lub wzmocnienia oraz w

ukierunkowaniu środków rozpoznania podczas późniejszych faz ataku i podczas umac-

niania obiektu ataku.

SCHEMAT A-11: WARIANT /WZORZEC/ ZDARZEŃ - KONTRATAK PRZECIWNIKA.

135

Wraz z wariantami przebiegu wycofania lub kontrataku przeciwnika może zo-

stać przygotowany wariant /wzorzec/ analizy wydarzenia - w celu pomocy w określeniu

przewidywanych czasów przybycia sił przeciwnika. Czasy przemieszczenia użyte w

analizie wydarzenia będą opierać się na rzeczywistych, stwierdzonych normach ruchu -

ponieważ nie są one regulaminowymi normami dla tych działań.

Wariantowanie przebiegu natarcia stanowi podstawę dla wariantowania wspar-

cia decyzji w działaniach zaczepnych. DST działań zaczepnych podaje szczegóły wa-

riantu przebiegu natarcia w stosunku do punktów, które mają szczególnie duże znacze-

nie dla dowódcy. Podobnie jak w wypadku innych działań, DST nie dyktuje dowódcy

żadnych decyzji, ale opisuje te „krytyczne” wydarzenia - w czasie i w przestrzeni - któ-

re mogą wymagać od dowódcy podjęcia określonych decyzji.

Podczas działań zaczepnych pojedyncza DST nie wystarcza zwykle do opisania

wszystkich aspektów działania oraz do zakończenia procesu gry wojennej. Dla wsparcia

własnego procesu podejmowania decyzji mogą być wymagane aż cztery DST-s: pod-

czas wycofania się przeciwnika, faz własnego natarcia i kontrataku przeciwnika oraz

dla odzwierciedlenia procesu podejmowania decyzji przez przeciwnika. W nielicznych

sytuacjach czas pozwoli na opracowanie osobnych wariantów dla kolejnych faz wyco-

fania, natarcia, kontrataku - podczas danych działań. Podczas, gdy wciąż wydaje się

konieczne rozegranie każdej z indywidualnych faz metodą gry wojennej, to są one

zwykle przedstawione na pojedynczej DST lub jako „overlays” dla własnej DST. Bar-

dzo ważne jest jednak, aby DST przeciwnika - „czerwona DST”- została przygotowana

dla wszystkich działań zaczepnych. Nie oznacza to konieczności przygotowania for-

malnej „czerwonej DST”. Jednak G2 lub S2 muszą być świadomi, gdzie rozmieszczone

są u przeciwnika jego szczególnie ważne /krytyczne/ DP-s - z uwzględnieniem czasu

oraz odległości i musza być przygotowani na dostarczenie dowódcy tych właśnie in-

formacji.

DST wycofania się przeciwnika pomaga dowódcy określić kiedy przeciwnik

rozpocznie wycofanie oraz pomaga mu zredukować lub pozbawić przeciwnika możli-

wości - zanim zdoła on zorganizować obronę i przygotować jakiś kontratak. Podczas,

136

gdy zasadniczym zadaniem wycofania jest przesunięcie sił z jednoczesnym zachowa-

niem ich możliwości prowadzenia walki, to zablokowanie określonego kierunku będzie

miało bardzo duży wpływ na przyszłe możliwości wyboru wariantów działania przez

przeciwnika - obejmuje to też takie działania jak kontrataki czy wzmocnienie. DST wy-

cofania często może być połączone z DST natarcia, szczególnie wtedy, gdy inicjowany

jest pościg, a przeciwnik organizuje obronę doraźną. Schemat A-12 przedstawia DST

wycofania przeciwnika. DST własnych działań dostarcza dowódcy podstaw do organi-

zowania wykorzystania środków ogniowych, manewru, blokowania. Opracowana w

prosty sposób - zaznajamia dowódców z tymi specyficznymi punktami pola walki,

gdzie wymagane będzie podjęcie decyzji dotyczących wykorzystania posiadanych przez

nich środków. Decyzje te mogą mieć kluczowe znaczenie dla linii faz, zdarzeń na zie-

mi, lub dla konkretnych działań przeciwnika. Schemat A-13 przedstawia DST natarcia

zaprzyjaźnionych.

SCHEMAT A-12: DST WYCOFANIA SIĘ PRZECIWNIKA.

137

SCHEMAT A-13: DST NATARCIA ZAPRZYJAŹNIONYCH.

DST obrony przeciwnika - „czerwona DST” - ma kluczowe znaczenie dla pro-

wadzonej gry wojennej. DST obrony przeciwnika opisuje jak dowódca przeciwnika

mógłby widzieć pole walki /bitwy/ oraz pokazuje możliwe TAI-s, DP-s i czasowe fazy

działania przeciwnika. Pokazuje - gdzie i kiedy dowódca przeciwnika może, najpraw-

dopodobniej, wykorzystać: środki ogniowe /artylerii, środki lotnictwa oraz taktyczne

pociski balistyczne - TBM-s/, manewr lub blokowanie, aby: przerwać, powstrzymać lub

138

załamać atak naszych wojsk - oraz gdzie przeciwnik zostanie zmuszony do podjęcia

szczególnie ważnych /krytycznych/ decyzji. „Czerwona DST” obejmuje tylko cele ata-

ku zaprzyjaźnionych oraz TAI-s, DP-s i czasowe fazy działania przeciwnika, a także

jego bieżącą sytuację. Schemat A-14 przedstawia przykład DST obrony przeciwnika

/„czerwoną DST”/.

SCHEMAT A-14: DST OBRONY PRZECIWNIKA / „CZERWONA DST”/.

Ostatnią z DST opracowywanych dla działań zaczepnych jest DST kontrataku

przeciwnika. DST kontrataku przygotowywana jest zwykle jako część lub jako „over-

lay” dla DST ataku zaprzyjaźnionych. DST kontrataku składa się z DP-s i TAI-s, które

pomagają dowódcy wykorzystać środki walki w celu zredukowania lub zneutralizowa-

139

nia możliwych skutków przeciwuderzeń lub wzmocnienia przeciwnika. Często począt-

kowy DP zawiera decyzję dowódcy zaprzyjaźnionych dotyczącą umocnienia lub zorga-

nizowania obrony doraźnej w celu odparcia ataku. Schemat A-15 jest przykładem DST

zaprzyjaźnionych /kontrataku przeciwnika/.

SCHEMAT A-15: DST ZAPRZYJAŹNIONYCH /KONTRATAK PRZECIWNIKA/.

140

DZIAŁANIA OBRONNE

IPB - od swoich początków - rozważany był głównie w związku z działaniami

obronnymi. Chociaż doktryna dyktuje obecnie dowódcom zaprzyjaźnionych, że muszą

być nastawieni bardziej ofensywnie, to międzynarodowa sytuacja wskazuje, że będzie-

my zmuszeni rozpocząć każdy większy, przyszły konflikt od prowadzenia obrony.

Zgodnie z doktryną bitwy powietrzno-lądowej działania obronne prowadzone są

w celu opóźnienia przeciwnika i wyczerpania jego sił do momentu w którym zaprzyjaź-

nieni będą mogli przejąć inicjatywę i przejść do działań zaczepnych. IPB obrony nie

tylko pomaga dowódcom przewidywać gdzie i kiedy na polu walki pojawi się przeciw-

nik, ale też pomaga im w lokalizacji przeciwnika oraz zatrzymaniu jego sił podchodzą-

cych z głębi. Skuteczne / „zakończone powodzeniem”/ zatrzymanie podchodzącego

przeciwnika powoduje zmniejszenie jego przewagi w obszarze bezpośredniej walki.

Sytuacje te opisywane są jako otwarcie możliwości / „okien”/ - okoliczności, w których

dowódcy zaprzyjaźnionych mogą przejąć inicjatywę oraz rozpocząć własne działania

zaczepne lub kontruderzenie. G2 lub S2 musi w pełni zdawać sobie sprawę, że w czasie

analizy zadania wymagane jest tworzenie tych możliwości / „okien”/ oraz mogą reko-

mendować dodatkowe PIR lub IR - celem wsparcia ich tworzenia.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Ocena obszaru pola walki w działaniach obronnych szacuje całościowo możli-

wości operacyjne /działania/ atakujących sił przeciwnika w stosunku do konkretnego

środowiska pola walki. Rozważany jest również wpływ środowiska /otoczenia/ pola

walki na możliwości własnych, broniących się sił, a także na możliwe warianty wyko-

nania kontrataku przez własne siły.

141

Podczas działań obronnych obszar działania /AO/ oraz obszar zainteresowania

/AI/ może być zarówno statyczny jak i dynamiczny. Gdy zaprzyjaźnieni wycofują się,

AO oraz AI rozrastają się wraz z wycofywaniem. AO wciąż rozpoczyna się na własnej

FLOT, ale musi sięgać dalej w obszar tyłów zaprzyjaźnionych - gdy wojska są w ruchu.

AI zaś wciąż rozszerza się w kierunku tyłów przeciwnika oraz pokrywa zasięgiem te

drogi, które musza zostać wykorzystane przez podchodzące z głębi siły przeciwnika. AI

rozciąga się również na te obszary, z których oczekuje się ataków skrzydłowych oraz

wzdłuż tych dróg, które mogą zostać wykorzystane przez własne kontratakujące i

wzmacniające siły.

ANALIZA TERENU

Podstawowy proces analizy terenu w ramach IPB został opracowany po to, aby

wesprzeć działania obronne. Obecnie w procesie tym jest jednak kilka specyficznych

aspektów, które muszą zostać rozważone podczas prowadzenia działań obronnych w

bitwie powietrzno-lądowej.

Dla wykorzystania środków do prowadzenia ognia bezpośredniego, blokowania

ruchu, wykrywania celi, dla odległościowych detektorów /wykrywaczy/ skażeń che-

micznych oraz dla wyniszczenia sił przeciwnika - szczególnie ważna będzie LOS. Za-

maskowanie przed obserwacją naziemną i powietrzną odwodów, elementów kontrata-

kujących oraz wzmacniających - jest tym wymaganiem, którego spełnienie zapewni

właściwy stopień zaskoczenia, koncentracji sił i przestrzeganie reżimów czasowych

/timeliness/. Przeszkody muszą zostać ocenione pod kątem ich wpływu na wycofanie

zaprzyjaźnionych, osiągania przez przeciwnika kolejnych rubieży /posuwania się na-

przód/ oraz pod kątem kontruderzenia zaprzyjaźnionych i wycofania się przeciwnika.

Pominięcie w rozważaniach któregoś z tych czynników może spowodować, że zaprzy-

jaźnieni znajdą się w sytuacji z której nie będzie już racjonalnego wyjścia /sytuacji nie

do obrony/; może spowodować rozpoczęcie kontruderzenia /kontrnatarcia/ zaprzyjaź-

nionych w chwili gdy przeciwnik znajdzie się w terenie dogodnym do obrony lub po-

zwalającym przeciwnikowi cofnąć się na dogodna do obrony rubież. Drogi podejścia

oraz korytarze ruchu oceniane są pod względem wycofania się zaprzyjaźnionych, natar-

cia przeciwnika oraz wykonania własnego kontrataku.

142

ANALIZA POGODY

Podobnie jak w wypadku analizy terenu, podczas analizy pogody również mamy

do czynienia ze specyficznymi /charakterystycznymi/ dla prowadzenia obrony rozwa-

żaniami. Ograniczona widoczność faworyzuje nacierającego. Maskuje siły oraz zwięk-

sza możliwość uzyskania zaskoczenia, ograniczając jednocześnie spoistość oraz kontro-

lę w stosunku do broniących się sił. Jednakże, ograniczona widoczność jest z kolei ko-

rzystna dla prowadzenia działań opóźniających oraz stwarza te same korzystne warunki

własnym kontratakującym jednostkom, jak atakującym siłom przeciwnika.

Siły broniące się na pozycjach zawietrznych - z których wieje wiatr /upwind

positions/ maja lepsze warunki widoczności niż siły atakujące. Obłoki kurzu wytwarza-

ne przez poruszające się pojazdy są bardziej wyraźne dla sił nacierających z wiatrem

/downwind force/. Zmuszenie przeciwnika do poruszania się pod wiatr opóźnia normy

przeciwnika w posuwaniu się naprzód oraz ułatwia wykorzystanie środków dymnych,

chemicznych oraz do prowadzenia ognia pośredniego. Kurz powodowany przez wiejący

wiatr może przedwcześnie ujawnić pozycje kontratakujących jednostek.

Niskie pokrycie chmur ograniczy efektywność bezpośredniego wsparcia lotni-

czego, ale ograniczy też możliwości przeciwnika w prowadzeniu działań powietrzno-

desantowych i powietrzno-szturmowych. Ograniczone możliwości zatrzymania prze-

ciwnika na polu walki poprzez wykorzystanie sił powietrznych / „powietrznego zatrzy-

mania przeciwnika”/ mogą mieć szczególnie istotne /krytyczne/ znaczenie w stosunku

do podchodzących z głębi jego /przeciwnika/ sił.

OCENA ZAGROŻENIA

Ocena zagrożenia w działaniach obronnych obejmuje kompletna analizę zasad

natarcia przeciwnika. Jednak, opracowanie podstawowych danych o zagrożeniu i zbioru

wariantów działania regulaminowego nie kończy się wraz z określeniem zasad działania

/ „doktryną”/ podczas prowadzenia natarcia. Analityk musi również ocenić regulami-

nowe zasady działania przeciwnika w czasie prowadzenia pościgu - gdy nasze wojska

wycofują się, działania w czasie naszego kontrataku /obrona doraźna/ oraz przeprowa-

dzenia wycofania w celu przejścia do obrony doraźnej lub przygotowanej.

143

Dla każdego możliwego działania przeciwnika opracowywane są warianty doktrynalne.

Zbiór doktrynalnych wariantów dla działań obronnych powinien zawierać takie warian-

ty /wzorce/ jak niżej wymienione:

◊ pokonywanie kolejnych rubieży terenowych /posuwanie się naprzód/ w ocze-

kiwaniu na napotkanie oporu;

◊ ugrupowanie przedbojowe;

◊ ugrupowanie bojowe;

◊ działania zmierzające do oskrzydlenia przeciwnika /obejścia/ - /jednostronne

lub dwustronne/;

◊ wykorzystanie powodzenia lub umocnienie;

◊ przełamanie;

◊ pościg;

◊ wycofanie;

◊ obrona /doraźna lub zawczasu przygotowana/;

◊ przekraczanie rzek /z marszu lub po przygotowaniu/.

Jeśli czas i posiadane dane na to pozwolą przygotowywane są warianty /wzorce/ re-

gulaminowe dla środków specjalistycznych o dużym znaczeniu, takich jak np. obro-

na powietrzna i środki łączności. Schematy od A-16 do A-18 to przykłady regulami-

nowych wariantów /wzorców/ dla różnych faz natarcia pułku zmechanizowanego.

Jeżeli w obrębie sektora /pasa/ obrony zostały zlokalizowane ważne środki, takie jak

składy lub miejsca przechowywania broni chemicznej i jądrowej, urządzenia C2 oraz

miejsca rozmieszczenia pocisków do przenoszenia jądrowej, to powinny być przygo-

towane regulaminowe warianty /wzorce/ na wypadek wykorzystania /użycia/ od-

działów wydzielonych oraz prowadzenia działań powietrzno-desantowych i po-

wietrzno-szturmowych.

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ

Opracowanie wariantów /wzorców/ sytuacji, przebiegu zdarzeń oraz DST - stanowi

podstawę dla IPB. Wariant sytuacji relacjonuje doktrynę /zasady działania/ przeciw-

nika w stosunku do pogody i terenu oraz jest szczególnie ważny /krytyczny/ w okre-

śleniu, gdzie konkretne środki lub elementy ugrupowania przeciwnika mogą, a gdzie

nie są w stanie manewrować na polu walki. Wariant /wzorzec/ sytuacji służy również

144

analitykowi w określeniu, gdzie i kiedy ograniczenia - wynikające z wpływu pogody

i terenu na przeciwnika - czynią go najbardziej wrażliwym /nieodpornym/ na nasz

kontratak, a także wskazuje obszary i sytuacje, gdzie wymagane jest dodatkowe lub

specjalistyczne wsparcie, aby mógł być kontynuowany atak. Krótko mówiąc, wariant

danej sytuacji pomaga określić w stosunku do własnych sił - teren najbardziej nada-

jący się do obrony oraz w stosunku do przeciwnika - teren najmniej dogodny do

prowadzenia natarcia.

SCHEMAT A-16: MRR /PUŁK ZMECHANIZOWANY/: ATAK NA BRONIĄCEGO SIĘ PRZECIWNIKA.

145

SCHEMAT A-17: MRR /PUŁK ZMECHANIZOWANY/: UGRUPOWANIE PRZEDBOJOWE /ODWRÓCONY KLIN/.

146

SCHEMAT A-18: MRR /PUŁK ZMECHANIZOWANY/: UGRUPOWANIE W CZASIE POŚCIGU.

147

Wariantowanie sytuacji pomaga w przewidywaniu: jak przeciwnik ugrupuje swoje

siły w odpowiedzi na kontratak, w jaki sposób będzie wymuszane wycofanie się

przeciwnika lub jak będą wspierane działania zmuszające go do wycofania się, a tak-

że gdzie i kiedy najbardziej prawdopodobne jest przejście przeciwnika do obrony do-

raźnej lub przygotowanej, gdy załamie się jego atak.

Zarówno warianty przebiegu działań, jak i DST-s wykonywane dla działań obron-

nych musza zostać opracowane przy użyciu technik gier wojennych. Analityk musi

próbować określić, gdzie przeciwnik najprawdopodobniej rozmieści swoje NAI-s -

dla wsparcia wysiłków środków rozpoznawczych w natarciu oraz gdzie przeciwnik

rozmieści swoje TAI-s i DP-s - aby zwiększyć efektywność wykorzystania swoich

środków ogniowych, manewru i EW. Myślenie „po czerwonemu” staje się jeszcze

bardziej istotne /krytyczne/, gdy w wyniku nacisku przeciwnika własne siły zmuszo-

ne są do wycofania się. Poprzez wskazanie gdzie i kiedy -najprawdopodobniej -

przeciwnik użyje posiadane środki, własne siły mogą zostać ostrzeżone

/zaalarmowane/ w celu uniknięcia tych obszarów lub sytuacji, w których stają się

one najbardziej wrażliwe /podatne/ na oddziaływanie przeciwnika. Powoduje to, że

przeciwnik marnuje swoje środki, podczas gdy możliwości bojowe zaprzyjaźnionych

zostają zachowane dla innych bardziej krytycznych /ważniejszych/ sytuacji.

Równie ważne /krytyczne/ jest opracowanie DST w celu wsparcia własnego kontr-

ataku. Znów wariant ten opracowywany jest metodą gry wojennej. TAI-s oraz DP-s

muszą opierać się na wnikliwej analizie - jak przeciwnik będzie reagował na kontr-

atak oraz jak będzie próbował negować jego wyniki. Jeśli kontratak ten zmusza

przeciwnika do wycofania, to DST musi wskazać DP-s oraz TAI-s w celu zabloko-

wania tego wycofania. Gdy przeciwnik wycofuje się, to DST musi opisać gdzie /na

jakiej rubieży/ najbardziej prawdopodobne jest przejście przeciwnika do obrony do-

raźnej oraz gdzie najbardziej prawdopodobne jest rozpoczęcie przez przeciwnika

przeciwuderzeń. Muszą też zostać określone DP-s i TAI-s, które pomagają dowódcy

„zerwać” wysiłki przeciwnika zmierzające do zorganizowania obrony lub przepro-

wadzenia kontrataku.

148

Potrzeba tworzenia „okien” / „furtek”/ dla naszych możliwości koncentruje się w

końcu na wysiłkach związanych z wariantowaniem DST działań obronnych - wysił-

kach zmierzających do określenia możliwości wzmocnienia przez przeciwnika

swoich sił poprzez jednostki podchodzące z głębi. Własnym środkom mającym możli-

wości blokowania przeciwnika w głębi jego ugrupowania, muszą zostać wskazane

marszruty jakie muszą wykorzystać te podchodzące z głębi siły przeciwnika aby zna-

leźć się w rejonie bezpośrednich działań, zaś w celu zakończenia powodzeniem po-

wstrzymania tych sił - musza zostać określone DP-s.

W czasie prowadzenia działań powietrzno-ladowych, w rzeczywistości mogą wystę-

pować jedynie niewielkie różnice w IPB działań zaczepnych i IPB działań obron-

nych. W obydwu tych procesach natarcie i obrona będą musiały być planowane w

taki sposób, aby wyniki tego planowania były jak najefektywniejsze. W obydwu

procesach zachodzi konieczność rozważenia podchodzących z głębi środków prze-

ciwnika. W końcu w obydwu tych procesach bitwa /walka/ będzie musiała być pla-

nowana wielofazowo w sposób zapewniający maksymalne wykorzystanie wszyst-

kich własnych, dostępnych środków - aby w efekcie zapewnić osiągnięcie powodze-

nia.

Załącznik B: PROCES IPB W WALCE W TERENIE

ZURBANIZOWANYM

Zasady działania, zarówno własne jak i przeciwnika, zalecają unikanie walki w

obszarach zurbanizowanych. Wojna w Europie, w Korei oraz w innych obszarach o

dużym zaludnieniu - nieuchronnie wymagać będzie prowadzenia walki w miastach. W

wielu wypadkach wielkie obszary zabudowane obejmują główne linie komunikacyjne

lub „siedzą okrakiem” na głównych drogach zaopatrywania. Te obszary zabudowane

będą musiały być atakowane i zajęte aby umożliwić prowadzenie dalszych działań, aby

149

zapewnić nieprzerwany dopływ zaopatrzenia. Dane miasto może być atakowane lub

bronione z bardziej politycznych niż militarnych przyczyn, które mogą nawet dyktować

jakie metody /środki/ zostaną w tym celu wykorzystane.

Ponadto, wzrastające zainteresowanie konfliktami o małym zasięgu, miejskim

terroryzmem i niepokojami wśród ludności cywilnej - wskazuje, że należy zwrócić

większą uwagę na prowadzenie walki w obszarach zurbanizowanych. Znajduje to

szczególne uzasadnienie w wypadku powstań w miastach, które stały się świetnie zor-

ganizowaną strategią. Powstania w obszarach miejskich z którymi obecnie mamy do

czynienia, które mają miejsce w różnych częściach świata - powodują poważne proble-

my dla władz; zmusiły one wojskowych do opracowania nowych strategii w celu zaję-

cia się tym wciąż narastającym problemem. Rozbudowanie /”uszlachetnienie”/ doktry-

ny IPB, tak aby obejmowała ona działania wojenne w obszarach zabudowanych o ma-

łej, średniej oraz dużej intensywności - jest bezpośrednim rezultatem naszego uświa-

domienia sobie możliwych rzeczywistych sytuacji z którymi możemy mieć do czynie-

nia. Wymagania jakie stawia walka w terenie zurbanizowanym powodują szereg pro-

blemów z wykorzystaniem sprzętu, manewru oraz z dowodzeniem. Walka w mieście

narzuca też liczne wymagania, które różnią się od tych z jakimi mamy do zwykle do

czynienia /w normalnych warunkach/. Te specyficzne wymagania obejmują następujące

żądania:

◊ wykorzystanie większych sił;

◊ wolniejszego tempa działania i posuwania się naprzód oraz bardziej meto-

dycznego i zsynchronizowanego działania;

◊ przedłużenia czasu na wprowadzenie wojsk do walki;

◊ zwiększenia czasu na przygotowanie ognia oraz przygotowanie ogni zapo-

biegawczych;

◊ niemal stałej łączności między pojedynczymi siłami.

Prowadzenie działań obronnych oraz akcji powstańczych lub terrorystycznych w

obszarze zabudowanym zależy od utrzymania lub atakowania obszarów krytycznych.

W czasie rzeczywistej walki te krytyczne miejsca dają możliwość stabilizacji obrony

oraz stanowią podstawę do zapewnienia swobody manewru. Powstańcy lub terroryści

opierają się /”polegają”/ na takich obszarach aby zapewnić sobie bazę do dalszych dzia-

łań oraz aby rozciągnąć siły przeciwpowstańcze i antyterrorystyczne na większym ob-

szarze. Bez względu na to z jaką sytuacją będziemy mieli do czynienia, walka w obsza-

150

rze zabudowanym rozbije się na szereg małych starć prowadzonych przez: bataliony,

kompanie, plutony czy też drużyny - lub przez małe grupy szturmowe w ograniczonych

obszarach. Warunki te powodują:

◊ Potrzebę prowadzenia bitew /walki/ na małą skalę - co uniemożliwia

/”zakazuje”/ scentralizowane dowodzenie oraz zmusza do samodzielnego

/”niezależnego”/ działania dowódców małych jednostek /pododdziałów/. Ma

to szczególne znaczenie wobec sowieckich preferencji dla scentralizowanego,

bliskiego dowodzenia oraz dla działań na dużą skalę;

◊ Problemy związane ze szkoleniem małych grup w walce w terenie zurbani-

zowanym oraz nieodłączne i nieprzewidywalne trudności z utrzymaniem mo-

rale;

◊ Zamknięte przestrzenie które ograniczają możliwości prowadzenia obserwa-

cji, sektory ostrzału dla środków ogniowych oraz manewr;

◊ Niemożliwość manewru, co nie pozwala wykonującym manewr elementom

na koncentrację ognia w szczególnie ważnych punktach;

◊ Większe zapotrzebowanie na amunicję oraz zwiększenie dziennego zaopa-

trzenia, co powoduje niezwykłe natężenie pracy elementów logistycznych;

◊ Problemy z prowadzeniem efektywnego rozpoznania podczas działań kon-

wencjonalnych. Rozpoznanie walką staje się najbardziej efektywnym środ-

kiem rozpoznania. Metoda ta powoduje sondowanie obrony przeciwnika ko-

lejno coraz większymi jednostkami, aż pozycje przeciwnika zostaną ujawnio-

ne i mogą być z powodzeniem atakowane. W czasie działań niekonwencjo-

nalnych „prawdziwym jest przeciwieństwo” /dzieje się odwrotnie/ - środki

rozpoznania mogą zostać w łatwy sposób wykorzystane przez obydwie strony

i ich zatrzymanie może okazać się niemożliwe;

◊ Ograniczenia w możliwości użycia maksimum potencjału bojowego. Efek-

tywne jego wykorzystanie może zostać ograniczone przez dążenie do ograni-

czenia strat. Oczekuje się, że teren w walce ulegnie zmianie, co komplikuje

wysiłki analizy terenu. Teren zurbanizowany stwarza możliwości do przeni-

kania małych sił oraz drogi ruchu, które mogłyby być pominięte podczas

prowadzenia walki w terenie otwartym;

151

◊ Sytuacje, w których pozycje obronne małych sił mogą zatrzymać lub opóźnić

ruch /posuwanie się naprzód/ relatywnie dużych sił oraz które będą wymaga-

ły nieproporcjonalnego wysiłku do ich pokonania.

Wszystkie te problemy z pewnością będą miały wpływ na proces IPB. Analiza obszaru

pola walki będzie się koncentrowała na całkowicie innych sprawach. Normalny pro-

ces oceny terenu będzie wymagał poważnych modyfikacji. Mniejszy wpływ na pro-

wadzenie działań będzie miała większość czynników pogodowych. Dotychczas mało

ważne dane okażą się znacznie ważniejsze. Dla obszarów zabudowanych nie będzie

miała zastosowania własna doktryna zagrożenia, a możliwości systemów walki zo-

staną tam poważnie ograniczone. Wiele możliwości różnorodnego wykorzystania w

obszarze zabudowanym regulaminowych zasad działania spowoduje wzrost trudno-

ści w opracowaniu wariantów /wzorców/ sytuacji i przebiegu działań /”zdarzeń”/.

Spowolnienie ruchu /posuwania się/ naprzód, mniejsza skala /zasięg/ i zwiększona

liczba działań - w konsekwencji ograniczą lub zniweczą efektywność ustalania cza-

sowych faz. Ponadto wzorzec /plan, „template”/ ulic czyni ustanawianie TAI-s i DP-

s szczególnie trudnym zadaniem. Kompozycja /układ/ danego obszaru zabudowane-

go określi na czym będzie się skoncentrował wysiłek IPB. Miasto z obszarami han-

dlowymi i wielopiętrowymi budynkami wymagać będzie całkowicie odmiennych

rozważań niż miasteczko z jednopiętrowymi rezydencjami czy też główne centra

przemysłowe i kolejowe.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Ocena terenu pola walki w przypadku terenu zurbanizowanego wymusza analizę

danego obszaru zabudowanego oraz określenie rzeczywistego obszaru jaki będzie roz-

ważany. Pytania które należy uwzględnić w rozważaniach to:

◊ Czy zadanie jest ofensywne czy obronne?

◊ Czy obszar działania to typowe europejskie miasto z wąskimi ulicami, kolistą

konfiguracją oraz położeniem w obniżeniu terenowym?

◊ Czy obszar działania to koreańskie miasto z miasteczkami w obrębie miasta,

z rozrastającymi się i leżącymi poza obrębem obszarami przemysłowymi, czy

tez jest to główne centrum handlowe, żeglugi lub kolejowe z rozrastającym

się przemysłem lekkim i ciężkim?

152

◊ Czy istnieje zagrożenie ze strony sił konwencjonalnych, powstaniami miej-

skimi, grupami terrorystycznymi lub wojną partyzancką - mogących rozprze-

strzenić się w tym obszarze?

◊ Jaka jest sytuacja polityczna w rozpatrywanym obszarze?

Obszary zabudowane klasyfikowane są zwykle pod względem ich wielkości. Rosja-

nie także klasyfikują miasta pod względem ich wielkości oraz uwzględniają szaco-

wany perymetr danego miasta. Doktryna USA dotycząca klasyfikowania miast

uwzględnia także obszary zabudowane, tworzące swoistą więź łączącą miasteczka i

wsie. Te łączące obszary lokalizowane są w LOC-s. Schemat B-1 przedstawia za-

równo radzieckie jak i amerykańskie kryteria klasyfikacji miast.

SCHEMAT B-1: SOWIECKIE I AMERYKAŃSKIE KRYTERIA KLASYFIKACJI MIAST.

SIZE - rozmiar LARGE CITY - duże miasto TOWNS AND SMALL CITIES - ma³e miasto, miasteczko VILLAGES - wieœ OVER - ponad LESS - mniej

Ponadto obszary w obrębie miast i miasteczek - będących już sklasyfikowanych pod

względem rozmiaru - klasyfikowane są poprzez pojedyncze budynki oraz wzór roz-

mieszczenia ulic. Wzory te zostały określone w pięciu podstawowych wariantach

układów ulic stale powtarzających się w całej Europie, wariantach które są porów-

nywalne do Korei, Japonii i Środkowego Wschodu. Te pięć wzorów to:

153

◊ gęsty, „na chybił trafił” /przypadkowy/ układ, /bloki mieszkalne/;

◊ skupiony, uporządkowany obszar bloków;

◊ rozproszony obszar willowy;

◊ obszar o wysokiej zabudowie;

◊ obszar transportowy i komunikacyjny.

Gęsty układ, „na chybił trafił” - pokazany na schemacie B-2 - typowy jest dla starego

modelu śródmieścia /”wewnętrznego miasta”/. Wąskie, wietrzne ulice rozchodzą się

od centralnego punktu w sposób nieregularny. Budynki rozlokowane są blisko siebie

i często znajdują się bardzo blisko skraju ulicy. Układ ten spotykany jest w miastach,

miasteczkach i wsiach w całej Europie i Korei.

SCHEMAT B-2: GĘSTY UKŁAD, „NA CHYBIŁ - TRAFIŁ”.

Często spotykany w centralnych obszarach miast i miasteczek jest model blisko i w

uporządkowany sposób rozmieszczonych bloków - tak jak to pokazano na schemacie

B-3.

154

SCHEMAT B-3: OBSZAR BLOKÓW ROZMIESZCZONYCH BLISKO SIEBIE I W UPORZĄDKOWANY SPOSÓB

Szersze ulice generalnie formują wzór prostokąta. Powszechnie spotykane są dzie-

dzińce między blokami. Model ten w Europie ograniczony w większości do obsza-

rów handlowych, w Korei i Japonii będzie prawdopodobnie przeplatany obszarami

przemysłu lekkiego i obszarami o wysokiej zabudowie.

Pokazany na schemacie B-4 rozproszony obszar willowy w Europie sąsiaduje

zwykle z obszarami bloków mieszkalnych. Model ten składa się z szeregowych budyn-

ków lub pojedynczych mieszkań jednorodzinnych z podwórkami, ogrodami, drzewami

oraz płotami. Wzór ulic zwykle przedstawia prostokąt. W orientalnych miastach o mia-

steczkach takie obszary otoczone są zwykle obszarami biedoty.

SCHEMAT B-4: ROZPROSZONY OBSZAR WILLOWY.

Dla miast i miasteczek typowy jest ze względu na nowoczesną konstrukcję -

pokazany na schemacie B-5 - obszar o wysokiej zabudowie. Składa się on z wielopię-

trowych apartamentów oddzielonych otwartymi przestrzeniami oraz budynkami jedno-

155

piętrowymi. Szerokie ulice rozkładają się tworząc wzory prostokątów. Obszary te czę-

sto sąsiadują z obszarami przemysłowymi i komunikacyjnymi lub przeplatane są obsza-

rami bloków mieszkalnych.

SCHEMAT B-5: OBSZAR O WYSOKIEJ ZABUDOWIE.

Obszary przemysłowe i komunikacyjne - pokazane na schemacie B-6 - są, ogól-

nie rzecz biorąc, rozmieszczane na lub wzdłuż głównych szlaków komunikacyjnych i

kolejowych w kompleksach miejskich. Starsze kompleksy mogą być rozmieszczone w

obrębie zwartej i przypadkowej zabudowy lub też w obszarach bloków mieszkalnych.

Nowe konstrukcje składają się zwykle z niskich płasko zadaszonych fabryk i budynków

magazynowych. W sąsiedztwie tych obszarów, na całym Wschodzie, są zwykle rozlo-

kowane obszary o wysokiej zabudowie - zapewniające miejsca zamieszkania dla robot-

ników. Szczególnie ważne /krytyczne/ jest rozpoznanie i określenie w obrębie tych ob-

szarów urządzeń komunikacyjnych. Urządzenia te, a szczególnie urządzenia kolejowe

tworzą sobą poważną przeszkodę dla ruchu wojsk.

SCHEMAT B-6: OBSZAR PRZEMYSŁOWY I KOMUNIKACYJNY.

Obszar działania podczas walki w terenie zurbanizowanym, tak jak i zwykły

obszar działania, wyznaczany jest przez wyższego przełożonego. Podobnie jak normal-

156

ny obszar działań /AO/, jest on określany poprzez głębokość, szerokość oraz wysokość

/przestrzeń powietrzna/. Odmiennie jednak niż w zwykłym obszarze, obejmuje on rów-

nież działania w podziemiach. Kanały ściekowe, sutereny, kolej podziemna, przejścia

podziemne oraz podziemne zbiorniki i rezerwuary wody - wymuszają całkowicie od-

mienne koncentrowanie uwagi podczas analiz. Wysokie budynki dodają nowego impul-

su dla oceny przestrzeni powietrznej - zarówno z perspektywy pól ostrzału, na które

pozwalają, jak i ich wpływu na działania powietrzne i obrony powietrznej.

Obszar zainteresowania /AI/ w dalszym ciągu opierał się będzie na koncepcji

dowódcy odnoszącej się do działania oraz czynników METT-T. Dowódca będzie jed-

nak musiał zwrócić szczególną uwagę, aby AI obejmował drogi podejścia i wycofania

w głąb obszaru zabudowanego oraz poza ten obszar. Szczególna uwaga powinna zostać

zwrócona na te drogi, na których wycofanie może być blokowane przez przeszkody

oraz lądujące siły powietrzne. AI powinien również obejmować wszystkie możliwe

podziemne trasy prowadzące w głąb AO dowódcy. Informacje te doprowadzą do wy-

kluczenia możliwości nieoczekiwanego pojawienia się jakichś sił przeciwnika w obsza-

rze, który został już oczyszczony.

Ocena pola walki musi obejmować przeanalizowanie sił przeciwnika, jakich

napotkanie jest przez nas oczekiwane. Działania przeciwko bpz przeciwnika będą

znacznie różnić się od działań przeciw lekkiej piechocie, siłom powstańczym i grupom

terrorystycznym. Każde z nich wymagać będą różnego ugrupowania sił oraz stosowania

różnej taktyki. Miejscy partyzanci i terroryści stwarzają swoją obecnością całkowicie

odmienną sytuację, która wymaga specjalnych technik działania. Charakter przeciwnika

w połączeniu z analizą sytuacji politycznej określi w jaki sposób dowódcy użyją posia-

dane siły w środowisku miejskim.

Kolejnym ważnym punktem rozważań jest uwzględnienie faktu, że każde miasto

jest inne. Dlatego ocena sytuacji musi zostać przeprowadzona raczej z uwzględnieniem

konkretnych charakterystyk każdego obszaru zabudowanego, niż z uwzględnieniem

ogólnej charakterystyki całego AO. Ocena ta musi też uwzględnić, że miejskie środowi-

sko walki ogranicza możliwości działania - zarówno własne, jak i przeciwnika - po-

przez ograniczanie możliwości ogniowych, manewru i blokowania.

W końcu, dokonywana ocena musi uwzględniać, że w żadnej innej formie walki

„ciśnienie bitewne” nie jest tak intensywne. Ciągła walka na małych odległościach,

wysokie straty, krótkotrwały charakter celi oraz ogień ze strony często niewidocznego

157

przeciwnika - wytwarzają, szczególnie wśród szeregowych żołnierzy oraz dowódców

małych jednostek, dotkliwe psychologiczne obciążenia i zmęczenie psychiczne.

ANALIZA TERENU

Analiza terenu w bitwie /walce/ miejskiej różni się znacznie od tej, która jest

prowadzona w terenie otwartym. Chociaż wciąż rozważanych jest pięć wojskowych

aspektów terenu, to podobne zasady analizy terenu jak w terenie otwartym nie znajdują

zastosowania w terenie zurbanizowanym. Takie graficzne dokumenty opisujące teren

jak MCOO również, zazwyczaj, znajdują niewielkie zastosowanie w obszarze zurbani-

zowanym. Muszą zostać opracowane specjalne graficzne dokumenty terenu. Obejmują

one: wyspecjalizowane „overlays”, mapy oraz plany „pomnożone” przez wyobraźnię

pionową i w terenie. Nie oznacza to, że MCOO z jego opisem terenu nieprzejezdnego,

zwalniającego nasz ruch, terenu kluczowego, przeszkód, dróg obejścia i korytarzy ru-

chu nie ma żadnego zastosowania podczas prowadzenia walki w mieście. Oznacza to

raczej, że MCOO musi zostać opracowany na potrzeby walki w terenie zurbanizowa-

nym oraz że koncentracja uwagi podczas analiz terenu musi być szczególnie ukierun-

kowana na rozważenie konkretnego oddziaływania terenu zurbanizowanego.

SPECJALNE ROZWAŻANIA

Mapy wojskowe, stanowiące zazwyczaj podstawowe narzędzie do taktycznej

oceny terenu, nie zapewniają wystarczającego do prowadzenia analiz terenu zurbanizo-

wanego stopnia szczegółowości. Mapy wojskowe mają też za małą skalę i są zwykle

zbyt stare aby mogły być użyteczne dla celów bardziej szczegółowych analiz niż ogólna

analiza modelu miasta. Podstawowym narzędziem dla analizy terenu zurbanizowanego

są standartowe mapy /plany/ miast. Jednak teren zurbanizowany jest dynamiczny. Mia-

sta i miasteczka ciągle rozrastają się, dodawane są nowe struktury miejskie oraz nisz-

czone już istniejące. Każda mapa danego obszaru, włączając mapy miast czy plany

opublikowane przez miasta, stany lub instytucje rządowe, będą wobec tego w jakimś

stopniu nieodpowiednie i przestarzałe. Wynika więc z tego, że do pomocy w analizie

terenu zurbanizowanego powinna być stworzona „fotomozaika” - do wykorzystania w

powiązaniu lub zamiast map miasta.

158

Charakter walki może radykalnie, w bardzo krótkim czasie, spowodować dosto-

sowanie /gotowość/ terenu do prowadzenia działań w obszarze zurbanizowanym. Incy-

dentalne lub celowe niszczenie struktur miejskich może zasadniczo zmienić topografię

obszaru - szybko niszcząc punkty orientacyjne, stwarzając dodatkowe przeszkody dla

ruchu oraz dostarczając obrońcy dodatkowych pozycji obronnych. Ponieważ obszary

zabudowane rozrastają się, to zmieniają się też wzory ulic stwarzając: obrońcy - dodat-

kowe drogi wycofania i wzmocnienia, a atakującemu - dodatkowe drogi, które musi

zablokować przeszkodami i elementami manewrowymi aby uniemożliwić przeciwni-

kowi wycofanie się po nich.

Duże znaczenie podczas prowadzenia działań w terenie zurbanizowanym mają

mapy oraz schematy: systemów kanalizacyjnych, systemów kolei podziemnej i przejść

podziemnych, podziemnych systemów wodnych, kolei nadziemnej, dróg masowego

tranzytu, urządzeń użyteczności publicznej oraz urządzeń przeładunkowych i przekaź-

nikowych. Systemy kanałów ściekowych i kolei podziemnej zapewniają infiltrację i

drogi podejścia małym jednostkom przeciwnika. Linie kolejowe oraz drogi ocenione

jako zapewniające dużą przepustowość - zabezpieczają ruch między sektorami miasta,

a w ich ocenie wskazane są te rejony, gdzie można oczekiwać przeszkód dla ruchu.

Urządzenia użyteczności publicznej są kluczowymi celami dla powstańców i partyzan-

tów miejskich, a ich zniszczenie może obniżyć możliwości broniących się sił. Podczas

fazy analizy terenu w IPB obszaru zabudowanego, będą musiały zostać rozpoznane

niektóre budynki użyteczności publicznej. Szczególnie ważne są szpitale ponieważ

prawo wojenne zakazuje ich atakowania - jeśli nie są wykorzystywane dla innych celów

wojskowych niż zabezpieczenie medyczne. Jeśli podczas działań w mieście ulegnie

załamaniu C2, to szpitale stają się wówczas ważnym źródłem zabezpieczenia medycz-

nego dla walczących sił. Plutony, drużyny lub pojedyncze sekcje ogniowe często po-

zbawione zostana zabezpieczenia medycznego i dlatego dostępność cywilnych szpitali

może decydować, czy zraniony żołnierz /personel/ przeżyje, czy nie. Jest to również

prawdziwe w wypadku trwania powstań, partyzantki miejskiej oraz działań /akcji/ terro-

rystycznych. Wiedza na temat lokalizacji szpitali cywilnych, klinik, czy też urządzeń

chirurgicznych jest szczególnie ważna /krytyczna/ podczas zajmowania się ofiarami

cywilnymi i wojskowymi.

W czasie prowadzenia działań konwencjonalnych i niekonwencjonalnych obiek-

tami dużego zainteresowania są też stadiony, parki, boiska sportowe i szkolne. Stanowią

159

one świetne rejony rozmieszczenia ewakuowanej ludności cywilnej, centrów przesłu-

chiwania jeńców, obszarów medycznej segregacji rannych, a także rozmieszczenia obo-

zów dla jeńców wojennych. Te otwarte obszary stanowią również bardzo dobre miejsca

na lądowiska śmigłowców, które mogą zostać wykorzystane do uderzeń powietrznych,

ewakuacji medycznej, desantów taktycznych lub dla realizowanego z powietrza C2.

Ponieważ te obszary często rozlokowane są centralnie w obrębie miasta lub jego dziel-

nicy, to stanowią one świetne rejony dla zabezpieczenia logistycznego oraz stwarzają

warunki do zaopatrywania z powietrza.

Dużym zainteresowaniem, szczególnie podczas prowadzenia działań niekon-

wencjonalnych, cieszą się tereny budowlane i handlowe takie jak: tartaki, cegielnie,

stalownie i kolejowe stacje przetokowe. Są one podstawowym źródłem materiałów do

konstrukcji przeszkód - jeśli brak jest, albo też występują w niewystarczającej ilości

rumowiska i gruzy. Muszą one również zaopatrzyć wojska inżynieryjne w materiały do

wzmocnienia istniejących już przeszkód z gruzu oraz w materiały do produkcji jeży

przeciwpancernych i budowania barykad ulicznych.

Szczególnie ważne są również publiczne łaźnie, urządzenia kąpielowe, baseny

oraz zbiorniki i rezerwuary wodne. Są one szczególnie użyteczne w tworzeniu miejsc

kąpielowych dla walczących żołnierzy - co pomaga w utrzymaniu morale, szczególnie

w sytuacjach wymagających od dowódcy szybkiego jego podniesienia. Panujące w mie-

ście warunki często powodują, że żołnierze szybciej się brudzą niż w czasie walki w

terenie otwartym. Wymienione urządzenia dostarczają nam też alternatywnego źródła

wody w sytuacji, gdy urządzenia wodne w mieście zostaną zniszczone. Do utrzymania

morale mogą się również przyczyniać publiczne toalety - ale często są one związane z

systemami użyteczności publicznej, będącymi pierwszymi obiektami ataku w działa-

niach konwencjonalnych.

WARIANTY /WZORCE/ OBSZARÓW ZURBANIZOWANYCH

Określenie układu obszaru zabudowanego będzie zwykle następowało w wyniku

przywiązania do definitywnego wzorca, który może być łatwo identyfikowany. Anality-

cy terenu wyróżniają trzy główne, podstawowe wzorce oraz dwa podstawowe „pod-

wzorce”. Wyselekcjonowanie konkretnego wzorca lub „podwzorca” jest integralną czę-

ścią procesu analizy terenu zurbanizowanego.

160

Fenomen „piasty” /centrum, osi, jądra/

Obszar zabudowany czy też obszar „piasty” - jest centralny dla jakiegoś wzorca

obszaru zabudowanego. Mimo, że może się on różnić pod względem rozmiaru, to jego

wpływ pozostaje stały. „Piasta” może służyć jako oś lub kotwica dla obrony lub jako

jakiś element w głębi obrony. „Piasta” jest przeszkodą, która blokuje poruszanie się

naprzód atakującego. Gdy pozwala na to teren, zwykle jest ona omijana. Gdy siły ataku-

jące przeslizna się /ominą/ po przednim skraju tej „piasty, to zostają narażone na ataki

skrzydłowe lub też zasadzki wzdłuż ich nowej osi ruchu do przodu.

Tam, gdzie przylegający teren nie nadaje się do działań na obejście, „piasta”

może zostać rozbudowana do silnego, umocnionego punktu obrony. Atak wymaga wte-

dy znacznego wzrostu sił oraz owocuje intensywna walką w terenie zurbanizowanym.

Schemat B-7 pokazuje przykład fenomenu „piasty”.

SCHEMAT B-7: PRZYKŁAD FENOMENU „PIASTY”.

161

Wzorzec satelitarny

Wzorzec ten składa się z centralnego ośrodka oraz przyległych, mniejszych i

rozproszonych obszarów zabudowanych, rozbudowanych linearnie wzdłuż łączących je

dróg. Drogi łączące mają tendencje do zbiegania się w ośrodku centralnym, a większość

z nich bierze początek od gospodarstw rolnych, lasów, czy też innych dróg. Zwykle

tylko pojedyncza, główna droga będzie przebiegała przez ośrodek centralny. Schemat

B-8 to przykład wzorca satelitarnego. Wzorzec ten stwarza możliwości wzajemnego

wspierania się w walce poprzez stworzenie następujących warunków:

◊ dróg zaopatrzenia oraz ewakuacji dla broniących się sił;

◊ dróg wzmocnienia dla broniących się; dróg i korytarzy podejścia dla atakują-

cych;

◊ wzajemne wsparcie broniących się pozycji bojowych;

◊ różnorodnych dróg wyjścia z centralnego ośrodka dla atakujących sił.

SCHEMAT B-8: PRZYKŁAD WZORCA SATELITARNEGO.

Wzór sieci

Wzór ten przypomina wyglądem wzorzec satelitarny, ale jest on bardziej kom-

pleksowy i urozmaicony. Wzór sieci łączy główne ośrodki wzorca satelitarnego. Jego

elementy, sformowane głownie z miast i miasteczek, są bardziej samowystarczalne i

162

posiadają mniejsze możliwości wzajemnego wspierania się - chociaż może istnieć

główny ośrodek. Główne LOC-s w obrębie sieci są bardziej rozległe niż w satelicie i

raczej bardziej przybierają kształt prostokątny niż zbieżny. Naturalne warunki terenowe

w obrębie sieci mogą być bardziej zróżnicowane niż te znajdujące się w „pojedynczym”

terenie satelitarnym.

Wzór sieci powoduje, że atakujące jednostki będą musiały walczyć w labiryncie

syntetycznej rzeźby terenu, który na rzecz obrony stwarzają przeszkody. Ominięcie jest

trudne, ponieważ przylegający teren często jest niedogodny do prowadzenia podstawo-

wych rodzajów działań. Taki wzór daje obronie możliwość posiadania swojej głębi.

Schemat B-9 pokazuje przykład wzorca sieci.

SCHEMAT B-9: PRZYKŁAD WZORCA SIECI.

„Podwzorzec” linearny

„Podwzorzec linearny” jest podelementem trzech podstawowych wzorców. Li-

nearne ugrupowanie może formować jeden lub więcej promieni we wzorcu satelitarnym

lub dróg łączących w sieci. Najczęściej ich podstawowe rozmieszczenie wynika z tego,

że mniej ważne ośrodki ciągną się wzdłuż ograniczonych, naturalnych korytarzy tere-

nowych. Wzór ten ułatwia rozbudowę serii kolejnych, silnie umocnionych pozycji w

głębi. Powoduje również opóźnienie skanalizowanych sił i wymaga wykonywania ko-

lejnych silnych ataków /na kolejne umocnione pozycje/.

163

„Podwzorzec kawałków ciastka” lub segmentowy

„Podwzorzec” ten może występować jako podsystem zarówno we wzorcu sateli-

tarnym, sieci jak tez i w obrębie głównego ośrodka. Jego charakterystyczną cechą jest

podzielenie terenu zurbanizowanego przez dominujące czynniki terenowe takie jak np.

rzeka lub inne sztuczne czynniki - jak np. drogi, linie kolejowe, czy kanały. Wzorzec

ten może mieć wpływ na decyzje o wyznaczeniu linii rozgraniczenia lub innych czyn-

ników kontroli bądź tez na wyznaczenie celów natarcia. „Podwzorzec” ten może wyni-

kać bezpośrednio z podziału administracyjnego terenu i z nakazanej organizacji. Sche-

mat B-10 stanowi przykład takiego właśnie wzorca.

SCHEMAT B-10: PRZYKŁAD „PODWZORCA KAWAŁKÓW CIASTKA”.

ODDZIAŁYWANIE /WPŁYWY/ WZORCÓW

Oprócz podstawowego „fenomenu piasty” - czyli czynnika blokującego działa-

nie z wzorcami obszarów zabudowanych mogą być również związane dodatkowe efek-

ty.

Efekt „lejek - wachlarz”

Efekt te występuje szczególnie wtedy, gdy ośrodek zurbanizowany znajduje się

pomiędzy takimi elementami terenowymi, które są niewłaściwe / niedogodne/ do pro-

wadzenia działań zaczepnych. Ruch jednostek w głąb obszaru jest kanalizowany i po-

woduje koncentrację sił oraz utratę tempa natarcia. Poza ośrodkiem wojska zmuszone

164

są do rozejścia się na kierunki lub rozejścia się /rozwinięcia/ na kształt wachlarza - do

całkowitego rozwinięcia ich potencjału bojowego. Wszystko to faworyzuje obronę, po-

nieważ wytwarzany efekt harmonii w jednostkach poruszających się przez ośrodek

ogranicza C2 oraz efektywność działań. Podobny efekt występuje wówczas, gdy ataku-

jące siły zmuszone są do penetrowania sieci miejskiej na wąskim froncie, pomiędzy

poszczególnymi ośrodkami tej sieci. Schemat B-11 pokazuje przykład efektu „lejek -

wachlarz”.

SCHEMAT B-11: PRZYKŁAD EFEKTU „LEJEK - WACHLARZ”.

Efekt lejka

Możliwa jest koncentracja, kanalizacja i zejście się sił na kształt lejka - które nie

będą powodowały potrzeby natychmiastowego rozejścia się na kształt wachlarza. Dzie-

je się tak najczęściej wtedy, gdy dane siły napotykają na swojej drodze zabudowę o

strukturze linearnej. Ogranicza to liczbę i możliwości manewrowe jednostek, które mo-

głyby zostać wykorzystane w walce przeciwko kolejnym, występującym jeden za dru-

gim ośrodkom, środkom - które muszą zostać zaatakowane aby osiągnąć powodzenie

/„sukces”/, a także wymusza większą niezawodność środków ogniowych dalekiego za-

sięgu oraz do prowadzenia ognia pośredniego.

WOJSKOWE ASPEKTY TERENU

Teren zurbanizowany analizowany jest na podstawie: pięciu wojskowych aspek-

tów terenu, indywidualnej zabudowy oraz wzoru rozłożenia ulic, a także z punktu wi-

165

dzenia potrzeb własnej jednostki określonego szczebla. Na przykład brygada może sku-

pić się na całym mieście, miasteczku lub dzielnicy miasta, podczas gdy batalion lub

grupa bojowa może atakować blok /kwartał/ domów mieszkalnych, a nawet tylko poje-

dyncze budynki. Restrykcyjny charakter terenu zurbanizowanego zmusza analityków

do rozpatrywania raczej jedynie minimalnego zasięgu środków ogniowych niż ich za-

sięgu maksymalnego - ponieważ niektóre rodzaje broni, wysoce efektywne w terenie

otwartym, w mieście są bezużyteczne. Poniżej opisanych zostanie pięć wojskowych

aspektów terenu zurbanizowanego zgodnie z pięcioma wzorcami rozłożenia ulic.

Warunki obserwacji i pole ostrzału

Gęsta chaotyczna zabudowa

Zasięg broni oraz widoczności rzadko większy niż 100m. Wąskie ulice ograniczają

możliwości obrotu wieży czołgowej oraz nie pozwalają na wykorzystanie minimalnego

zasięgu przeciwpancernych pocisków kierowanych. Budynki oraz wąskie ulice ograni-

czają wykorzystanie „ciężkich” środków walki - strzelających ogniem bezpośrednim.

Małe odległości obserwacji i prowadzenia ognia wymuszają ustanawianie małych sek-

torów ognia broniącym się pododdziałom.

Obszar bloków

Obserwacja i pole ostrzału zwiększa się do 350m i jest w większości obszarów wystar-

czająca dla ciężkiej broni do prowadzenia ognia bezpośredniego oraz przeciwpancer-

nych pocisków kierowanych. Ulice i tereny otwarte pozwalają na ustanowienie zwy-

kłych ogni wspierających. Obserwację ognia pośredniego będą ograniczały liczne wy-

sokie budynki oraz dym. Ognie skrzydłowe zwykle mogą być przygotowane w zagro-

żonych sektorach oraz w innych otwartych przestrzeniach. Od atakujących sił wymaga-

ne będą małe, wąskie strefy ataku oraz duże zagęszczenie tych atakujących sił.

„Rozrzucony” obszar willowy

Zasięgi środków ogniowych w krętych uliczkach często ograniczone do mniej niż

250m. Zasięg broni znacznie rozszerzają biegnące prosto segmenty ulic. Budynki, pło-

ty, krzaki, ściany oraz inne przeszkody - ograniczają efektywność broni małego kalibru,

przeciwpancernych pocisków kierowanych oraz ciężkiej broni do prowadzenia ognia

bezpośredniego. Obrońca może przygotować wielowariantowe ognie dla wsparcia wal-

ki, podczas gdy takich możliwości pozbawiony jest atakujący.

166

Obszar o wysokiej zabudowie

Pomiędzy określonymi budynkami, zarówno w czasie działań obronnych, jak i zaczep-

nych, może zostać przygotowany wielowariantowy ogień wspierający. Maksymalny

zasięg środków ogniowych może zostać osiągnięty przez rozmieszczenie ich na wyż-

szych piętrach budynków.

Obszar przemysłowy i komunikacyjny

Dość często obszary te usytuowane są na peryferiach miast. Otwarte przestrzenie do-

starczają świetne warunki prowadzenia obserwacji oraz pola ostrzału pokrywające cały

obszar, a także ułatwiają bezpośrednie wsparcie lotnicze i prowadzenie ognia pośred-

niego. Dym z palących się składów paliw może zmniejszyć dokładność ognia.

Osłona /maskowanie/ i ochrona /ukrycie/

Gęsta, chaotyczna zabudowa

Budynki dostarczają wspaniałych, licznych ukrytych pozycji dla piechoty i odizolowa-

nych stanowisk dla pojazdów opancerzonych. Grube, wykonane z kamienia lub z cegły

mury - oferują dobrą ochronę przed ogniem bezpośrednim. Odpowiednią osłonę z góry

zapewniają tylko piwnice - ponieważ większość dachów, sufitów lub podłóg wykonana

jest z drewna i gipsu. System podziemnych przejść daje dobrą ochronę oraz często po-

zwala na ruch między pozycjami bojowymi.

Obszar bloków

Ciężkie konstrukcje zapewniają wspaniałą ochronę przed ogniem bezpośrednim i po-

średnim. Budynki wybrane na ukrycia muszą jednak zostać ocenione pod względem ich

zdolności i wytrzymałości przed zawaleniem się. System podziemny jest zwykle inten-

sywnie rozbudowany i stanowi świetne miejsce na składy oraz zapewnia ochronę i za-

bezpiecza możliwości manewru. Jeśli system podziemny nie jest wykorzystywany, to

musi on być blokowany zarówno przeszkodami jak i elementami manewrowymi. Posu-

wanie się wzdłuż otwartych dziedzińców, podwórz, boisk - może spowodować nie-

szczęście i gdy tylko jest to możliwe powinno być unikane.

„Rozrzucony” obszar willowy

Ograniczoną ochronę /ukrycia/ i osłonę dają tutaj ściany, płoty, żywopłoty i domy.

Osłona z góry / „dla głów”/ jest różnorodna, ale pozycje w suterenach zwykle dostar-

czają wystarczającego przykrycia przed widocznością z góry. Konstrukcje budynków

167

często ułatwiają maskowanie i dają ograniczoną możliwość ukrycia pojazdów opance-

rzonych.

Obszar o wysokiej zabudowie

Dostarcza on ukryć /chroni/ przed ogniem pośrednim, ale tylko w niewielkim stopniu

zabezpiecza przed ogniem bezpośrednim. Osłona /maskowanie/ i ochrona często nie są

możliwe / „dostępne”/ jeśli nie są zabezpieczone sąsiednie budynki. Aby przemieścić

się z jednego budynku do drugiego - siły prowadzące natarcie muszą wykorzystywać

/stosować/ silne ognie przykrywające, dymy oraz szybki manewr.

Obszary /węzły/ komunikacyjne i przemysłowe

Zgodnie z charakterem zabudowy, rozproszonymi na dużym obszarze budynkami - ma-

skowanie i ukrycie sprzętu i ludzi jest tu możliwe jedynie w niewielkim zakresie. Nie-

wiele ukrycia oferują również same budynki. Unikać należy budynków o kształcie szop.

Przeszkody

Gęsta, chaotyczna zabudowa

Wąskie ulice ze stawianymi bezpośrednio przy nich budynkami ułatwiają budowę i

tworzenie przeszkód. Zniszczenie tych struktur tworzy ciągłe rumowiska stanowiące

poważną przeszkodę.

Obszar bloków

Szersze ulice oraz ciężkie konstrukcje budynków pomniejszają znaczenie gruzowisk

jako potencjalnych przeszkód. Przeszkody są trudne do stworzenia, jednak, jeżeli już

powstaną /zostaną wykonane/, to są trudne do pokonania lub obejścia - ponieważ rela-

tywnie łatwo mogą one być kontrolowane i bronione /przez prowadzenie na nie ognia/.

„Rozrzucony” obszar willowy

Gruzowiska nie stanowią w tym obszarze znaczącej przeszkody. Większość przeszkód

na ulicach będzie łatwa do ominięcia - chociaż w jakimś stopniu będą one ograniczały

„mobilność” /manewrowość/ wojsk.

Obszar o wysokiej zabudowie

Najefektywniejszymi przeszkodami w tym obszarze są miny umieszczone między bu-

dynkami. Jeśli ważniejsze budynki /struktury/ nie zostaną całkowicie zniszczone, to

gruzowiska nie będą stanowiły w tym obszarze ważnego czynnika.

168

Obszary /węzły/ komunikacyjne i przemysłowe

Ważne przeszkody w poruszaniu się stanowią: stacje przetokowe, tory kolejowe, drogi

na nasypach, rampy, stacje załadowcze i przeładunkowe, liczne linie wysokiego napię-

cia, kanały, przejazdy kolejowe i drogowe, rurociągi oraz utrudnienia „nad głową”- jak

np. dźwigi. Pojazdy opancerzone powinny unikać, tam gdzie tylko jest to możliwe, sta-

cji przetokowych - ponieważ może dojść do uszkodzenia gąsienic pojazdów, zaś obsza-

ry te same w sobie dostarczają obrońcy świetnych warunków do prowadzenia ognia.

Mogące w tych obszarach występować gruzowiska są zwykle łatwe do objazdu.

Teren kluczowy

Przykłady terenów kluczowych w obszarach zabudowanych obejmują:

◊ system przejść podziemnych;

◊ system kanałów ściekowych;

◊ podziemny system wodny;

◊ urządzenia służące do wytwarzania, składowania oraz przesyłania energii i gazu;

◊ stacje telefoniczne /centrale/;

◊ stacje radiowe i telewizyjne;

◊ ważne punkty - węzły - dróg kolejowych i tranzytowych;

◊ stadiony, parki, boiska sportowe oraz dziedzińce szkół;

◊ wysokie budynki /szczególnie ich dachy/.

Drogi podejścia

Drogi podejścia analizowane są w stosunku do szczebla batalionu i niżej, po-

nieważ szczebel batalionu jest najbardziej efektywną siłą, jaka może zostać użyta w

walce w obszarze zurbanizowanym. Drogi podejścia narzucone są przez wzór danego

obszaru zabudowanego oraz realizowane zadanie. Drogi podejścia w obszarze zabudo-

wanym będą rozciągały się na niezwykle wąskim froncie i gdy będzie to możliwe - w

celu wsparcia głównego ataku - będą wykorzystywane wszelkiego rodzaju drogi umoż-

liwiające atakowanie skrzydeł i tyłów przeciwnika. Schemat B-12 pokazuje typowe

szerokości dróg podejścia dla pięciu wzorców obszaru zurbanizowanego.

169

SCHEMAT B-12: SZEROKOŚCI DRÓG PODEJŚCIA.

DROGA PODEJŚCIA SZEROKOŚĆ [ m ]

GĘSTA CHAOTYCZNA ZABUDOWA 150-200 OBSZAR BLOKÓW 200-300 „ROZRZUCONY” OBSZAR WILLOWY 300-400 OBSZARY O WYSOKIEJ ZABUDOWIE 300-500 OBSZARY / WĘZŁY / KOMUNIKACYJNE I PRZEMYSŁOWE

400-600

OPRACOWANIE MCOO OBSZARU ZURBANIZOWANEGO

Gdy dostępne są mapy danego obszaru zurbanizowanego, to na ich podstawie

przygotowywane jest MCOO. Tak przygotowywane MCOO ukazuje wzorzec konstruk-

cji danego obszaru, opisuje znane przeszkody oraz drogi podejścia i korytarze ruchu.

MCOO może też zostać przygotowane w oparciu o mapy fotograficzne danego miasta

/zdjęcia lotnicze/. Jeżeli takie mapy nie dostępne, to powstały w wyobraźni analityka

obraz obszaru zabudowanego powinien zostać zaopatrzony w przypisy z dostępnymi

informacjami. Schematy B-13 i B-14 pokazują przykłady opracowania MCOO obszaru

zurbanizowanego.

Jeśli jest to celowe, powinna zostać przygotowana oleata /„overlay”/ dróg podej-

ścia i korytarzy ruchu dla podziemnych systemów przejść miasta. Jest to wymagane

tam, gdzie podziemne systemy /ściekowe, wodne, gazowe, koleje podziemne, parowe

czy telefoniczne/ mają na tyle duże: włazy, tunele, rurociągi, kanały odpływowe i prze-

pusty - aby mogła się przez nie czołgać jakaś osoba. Oleata powinna pokazywać wy-

miary tuneli, włazów i przepustów oraz ich przypuszczalny kierunek. Oznakowanie

kolorami pomaga w wyróżnieniu systemów różnych typów i wymiarów. Gdy jest to

możliwe, podpowierzchniowe drogi i korytarze podejścia powinny zostać ocenione pod

względem prawdopodobieństwa ich wykorzystania. Schemat B-15 to przykład „over-

lay” /oleaty/ systemów podziemnych.

170

SCHEMAT B-13 i B-14: MCOO OBSZARU ZURBANIZOWANEGO.

171

SCHEMAT B-15: OLEATA SYSTEMÓW PODZIEMNYCH.

ANALIZA POGODY

Analiza pogody dla działań w obszarze zurbanizowanym nie różni się w znaczą-

cy sposób od analizy pogody w terenie otwartym. Jednakże występuje kilka specjali-

stycznych elementów charakterystycznych dla obszaru zurbanizowanego, które muszą

zostać uwzględnione w kalkulacjach.

Deszcz czy topniejący śnieg często będzie powodował zalanie suteren i syste-

mów podziemnych. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy automatyczne systemy pom-

pujące, które zwykle utrzymują poziomy spływającej wody, zostaną pozbawione ener-

gii. Deszcz powoduje również, że kanały burzowe i inne systemy ściekowe są nie do

przejścia, lub próba ich pokonania jest narażona na duże ryzyko. Do systemów pod-

ziemnych zostaną spłukane przez opady środki chemiczne. W rezultacie, systemy te

172

będą zawierały o wiele większą koncentrację środków chemicznych niż obszary na po-

wierzchni ziemi - staną się one plamami skażeń. Efekty te uwydatnią się szczególnie

wówczas, gdy środki chemiczne zostaną pochłonięte przez cegły czy też niezabezpie-

czone hermetycznie wybetonowane ściany ścieków.

Większość głównych miast rozmieszczona jest wzdłuż kanałów i rzek. Stwarza

to prawdopodobieństwo częstego występowania mgły w obszarach położonych niżej.

Często najbardziej narażone na mgły - z powodu bliskiego położenia w stosunku do

dróg wodnych - są obszary przemysłowe i komunikacyjne.

Powszechne jest powstawanie nad miastami zjawiska inwersji - szczególnie nad

miastami położonymi w nisko leżących obszarach lub dolinach rzek. Powłoki /warstwy/

inwersyjne zatrzymują kurz i inne zanieczyszczenia ograniczając widoczność i często

powodując efekt cieplarniany - wzrost temperatur w powietrzu i na ziemi.

Ogrzewanie budynków w czasie zimy oraz odbijanie i absorpcja gorąca w czasie

lata powodują, że zarówno w czasie zimy jak i lata obszary zabudowane są cieplejsze

niż otaczające je obszary otwarte. Różnica ta może sięgać aż 10 - 20° może zwiększyć

/„dołączyć do”/ i tak już wysokie wymagania wobec logistyki podczas prowadzenia

walki w mieście.

Mroźny wiatr nie ma tak wyraźnego znaczenia w mieście. Jednak konfiguracja

ulic, szczególnie w obszarze bloków i o wysokiej zabudowie, może spowodować kana-

lizacją wiatru. Powoduje to wzrost oddziaływania siły wiatru na ulice układające się

równolegle do kierunku wiatru. Względnie dobrze chronione są ulice przebiegające

poprzecznie do kierunku wiatru.

Podczas prowadzenia działań w terenie zurbanizowanym szczególnie duże zna-

czenie ma wpływ światła dziennego lub jego braku. Noc oraz okresy ograniczonej wi-

doczności sprzyjają: zaskoczeniu, przenikaniu, szczegółowemu rozpoznaniu, atakom

poprzez odkryte obszary, zajmowaniu bronionych, umocnionych punktów oraz usuwa-

niu tworzonych przez broniącego się przeszkód. Z drugiej jednak strony, trudności w

określaniu kierunku w nocy, w ograniczonym obszarze - bez punktów orientacyjnych

oraz w bliskiej styczności z przeciwnikiem - zmuszają do opracowania i oparcia się na

prostych planach manewru, z łatwo rozpoznawalnymi celami działań.

173

OCENA /SZACOWANIE/ ZAGROŻENIA

W ocenie zagrożenia w terenie zurbanizowanym wykorzystywany jest ten sam

trzystopniowy proces jak w czasie szacowania zagrożeń dla obszaru otwartego: opra-

cowanie podstawowych danych o zagrożeniach, określenie możliwości przeciwnika

oraz opracowanie rejestru wzorców /wariantów/ regulaminowych. Jednak wysiłek do-

konywanej oceny koncentruje się głównie na działaniach pododdziałów wielkości bata-

lionu oraz mniejszych, ponieważ jednostki o takiej sile / „tego rozmiaru”/ traktowane są

jako najbardziej efektywne w czasie prowadzenia działań w terenie zurbanizowanym.

Decyzja o zaatakowaniu jakiegoś obszaru zabudowanego może być oparta na

rozważaniach z zakresu taktyki, sztuki operacyjnej oraz polityki i dokonywana jest

zwykle na szczeblu armii i powyżej. Wojska mogą atakować obszar zabudowany w

celu:

◊ zabezpieczenia obiektów politycznych, przemysłowych, logistycznych i komunika-

cyjnych;

◊ zniszczenia broniących się w obrębie obszaru zabudowanego sił;

◊ uzyskania możliwości przejścia przez ten obszar, jeśli nie może on być ominięty.

Jeśli uznana zostanie potrzeba obrony obszarów zabudowanych, to organizujące

tę obronę siły zawsze będą dążyły do rozbudowania obrony na głębokich przedpolach

obszaru zabudowanego - w celu związania przeciwnika walką i „zadania mu klęski” na

podejściach i skrzydłach obszaru zabudowanego. Wojska prowadzą obronę ogranicza-

jąc się do działań jedynie w obrębie obszaru zabudowanego tylko wtedy, gdy:

◊ siły atakujące przełamują się przez obronę wysuniętą na przedpola;

◊ dany obszar zabudowany ma szczególnie duże znaczenie polityczne, strategiczne i

ekonomiczne;

◊ konieczna jest obrona obszaru, który jest portem morskim czy też innym krytycznym

/szczególnie ważnym/ kompleksem komunikacyjnym lub transportowym.

Zarówno w działaniach obronnych, jak i zaczepnych stanowiący zagrożenie ba-

talion piechoty zmotoryzowanej - ze względu na jego „wrodzoną” mobilność

/manewrowość/, osłone pancerza oraz możliwość szybkiego przygotowania budynków i

innych struktur miejskich do obrony - rozważany jest jako najbardziej efektywny pod-

oddział do walki w mieście. Batalion ściśle współdziała z jednostkami innych rodzajów

broni, które są mu czasowo podporządkowane, dostarczają wsparcia, lub zabezpieczają

174

jego działania. Batalion może zostać wzmocniony przez inne elementy w zależności od

otrzymanego zadania lub oczekiwanych warunków działania w obszarze zurbanizowa-

nym.

Podczas prowadzenia natarcia batalion piechoty zmotoryzowanej wzmocniony

jest kompanią czołgów, dywizjonem artylerii samobieżnej do prowadzenia ognia bez-

pośredniego, kompanią saperów, chemiczną i sekcją rozpoznawczą. Dodatkowy dywi-

zjon artylerii może zostać rozmieszczony i wyznaczony do bezpośredniego wsparcia

ogniem pośrednim. Zadanie jakie zazwyczaj otrzymuje batalion piechoty zmotoryzo-

wanej znajdujący się w pierwszym rzucie, na głównym kierunku to:

◊ opanować średni obiekt na skraju miasta;

◊ atakować wzdłuż głównych dróg, aby zabezpieczyć obiekty w głębi lub kluczowe

urządzenia.

Schemat B-16 pokazuje regulaminowy wzorzec dla batalionu piechoty zmotoryzowa-

nej, który naciera w pierwszym rzucie na głównym kierunku uderzenia. Batalion nacie-

ra w kolumnie.

SCHEMAT B-16: PRZYKŁAD ATAKU BATALIONU PIECHOTY ZMOTORYZOWANEJ / MRB/ NA OBSZAR ZABUDOWANY /NA GŁÓWNYM

KIERUNKU/.

175

Drugorzutowe bataliony piechoty zmotoryzowanej również wzmocnione są

czołgami, artylerią oraz saperami. Ma to na celu stworzenie możliwości dokonania

szybkiej zmiany pierwszego rzutu - bez konieczności dokonywania zmian podporząd-

kowania pododdziałów wzmocnienia w czasie walki. Zadania jakie zwykle otrzymuje

drugorzutowy batalion piechoty zmotoryzowanej to:

◊ wzmocnienie pierwszego rzutu;

◊ pozostawanie w gotowości do przejęcia zadań pierwszego rzutu;

◊ zastąpienie nieefektywnych w walce jednostek pierwszego rzutu;

◊ zneutralizowanie ominiętych pozycji obronnych przeciwnika.

Odwodowe bataliony piechoty zmotoryzowanej przygotowywane są do:

◊ uderzenia poprzez obydwa rzuty w celu wykorzystania słabości obrony;

◊ osłony skrzydeł;

◊ prowadzenia walki ogniowej oraz oczyszczania gruzowisk, gdy zajdzie taka potrze-

ba.

Z kompanii piechoty zmotoryzowanej mogą zostać utworzone grupy szturmowe.

Kompanie prowadzące atak na głównym kierunku uderzenia wzmacniane są plutonem

czołgów, baterią artylerii, pododdziałami wojsk obrony przeciwchemicznej i miotaczy

ognia oraz plutonem saperów. Do kompanii wykonujących główne zadania często przy-

dzielane będą również batalionowe środki przeciwpancerne.

Przydzielone elementy są następnie dalej przydzielane do plutonów - tak, aby

każdy pluton miał przynajmniej jeden czołg lub środek artyleryjski oraz jakieś wsparcie

inżynieryjne. Wzmocnienie to pozwala na decentralizację działań lub niezależność po-

szczególnych plutonów w czasie opanowywania poszczególnych obiektów. Schemat

B-17 pokazuje regulaminowe ugrupowanie / „konfigurację”/ plutonu zmotoryzowanego

w czasie prowadzenia ataku na umocniony punkt w mieście.

Podczas prowadzenia obrony batalion piechoty zmotoryzowanej broni się jako

część większej jednostki - wielkości pułku. Może on bronić się w rejonie głównego

wysiłku obrony lub na pomocniczej drodze podejścia przeciwnika. Batalion może sta-

nowić element pierwszego lub drugiego rzutu lub może też znajdować się w odwodzie.

Batalion piechoty zmotoryzowanej na głównej drodze podejścia przeciwnika /w

rejonie głównego wysiłku obrony/, w pierwszym rzucie - będzie:

◊ odpierał atak głównych sił przeciwnika;

176

◊ zadawał decydujące straty atakującym siłom, aby zapobiec przerwaniu się czołgów i

piechoty.

Jeśli atakujące siły zaczynają się przebijać, to batalion piechoty zmotoryzowanej musi

im zadać maksymalne straty, zatrzymać ich dalsze posuwanie się naprzód oraz stworzyć

dogodne warunki do przeprowadzenia kontrataku. Bataliony piechoty zmotoryzowanej

broniące się w pierwszym rzucie przydzielony mają węższy front obrony oraz otrzymu-

ją większe wzmocnienie niż bataliony drugiego rzutu. Bataliony pierwszego rzutu

wspierane są przez całą grupę artylerii pułku.

Tak jak to przedstawiono na schemacie B-18, batalion piechoty zmotoryzowanej

znajdujący się w drugim rzucie lub na drugorzędnej drodze podejścia przeciwnika:

◊ zabezpiecza przed oskzydleniem i uderzeniem na tyły;

◊ utrzymuje bronione pozycje;

◊ powstrzymuje dalsze poruszanie /rozprzestrzenianie/ się naprzód sił przeciwnika,

które włamały się w głąb obszaru obrony;

◊ przeprowadza kontrataki aby odtworzyć przedni skraj obrony pierwszorzutowych

batalionów.

Rola odwodów polega na:

◊ wzmocnieniu lub zamianie batalionów pierwszego rzutu;

◊ zamknięciu wyłomów spowodowanych użyciem przez przeciwnika broni masowego

rażenia /chemicznej lub nuklearnej/;

◊ utrzymaniu obiektów w głębi, które mają żywotne znaczenie dla całej obrony;

◊ gaszeniu lub powstrzymywaniu rozprzestrzeniania się pożarów zagrażających lub

ograniczających możliwości działania sił własnych;

◊ zapewnieniu bezpieczeństwa obszarom tyłów, przeciwdziałaniu siłom powietrzno-

desantowym, które mogą być desantowane w tych obszarach.

Obrona batalionu piechoty zmotoryzowanej generalnie organizowana jest w dwa

rzuty, aby zapewnić większą głębokość oraz odwody. Kompanijne punkty oporu

/„umocnione”/ przygotowane są do obrony okrężnej i stanowią podstawę batalionowej

pozycji obronnej /rejonu obrony/. Odwód rozmieszczony jest w osobnym umocnionym

punkcie. W lukach pomiędzy poszczególnymi punktami oporu zlokalizowane są za-

sadzki. Rejony rozmieszczenia tyłów wybrane są w taki sposób, aby wykorzystać ma-

skowanie i ukrycia jakich dostarczają obszary zabudowane. Rozbudowywane są pozor-

ne punkty oporu, aby wprowadzić przeciwnika w błąd. Ponadto tworzone są pozycje do

177

zabezpieczenia i obrony wejść „do” i wyjść „z” systemów podziemnych. W przodzie

przed pozycjami obronnymi pierwszego rzutu przygotowywane są pozycje ubezpieczeń.

Schemat B-19 stanowi przykład regulaminowego rozmieszczenia pododdziałów i punk-

tów oporu /umocnionych/ w obrębie obszaru bronionego przez batalion.

Kompania działająca w obszarze zabudowanym może bronić kilku budynków -

przy wzajemnym wsparciu ogniowym lub pojedynczego, dużego budynku. Każdy plu-

ton broni jednego lub dwóch budynków, bądź też jednego, dwóch pięter w pojedyn-

czym budynku.

Każdą pozycję obronną stanowią punkty oporu /umocnione/. Przygotowywane

są one zazwyczaj w solidnie skonstruowanych budynkach, na skrzyżowaniach, przy

wejściach do publicznych parków i placów lub w rejonach przylegających do mostów.

System ognia skoordynowany jest między budynkami stanowiącymi umocnione punkty,

a pomiędzy i w obrębie pozycji obrony rozbudowywane są transzeje komunikacyjne. W

lukach między pozycjami obrony oraz tymi strukturami miejskimi, których utrudnienia

dla prowadzenia efektywnego ognia są zneutralizowane - organizuje się zasadzki.

Aby utrzymać nieprzerwany ruch oraz aby obniżyć straty ponoszone podczas

prowadzenia walki w obszarze zabudowanym, kładzie się nacisk na działanie w nocy.

Nocne działania w obszarze zabudowanym prowadzone są w celu:

◊ ominięcia leżących na zewnątrz wiosek, które często wykorzystywane są jako pozy-

cje obronne;

◊ zajęcia obiektów na skraju obszaru zabudowanego, stanowiących podstawę wyj-

ściową do prowadzenia dalszych działań - jeśli wymagane jest prowadzenie ataku

przez teren otwarty;

◊ prowadzenia ataku w poprzek szerokich ulic, parków, między budynkami;

◊ opanowania silnie bronionych punktów umocnionych;

◊ zniszczenia przeszkód, które są dobrze przykryte ogniem i chronione minami;

◊ wykorzystania sukcesów walki dziennej poprzez stały nacisk na obronę.

Pododdziały rozpoznania będą próbowały rozpoznać obiekty nocnego ataku - aby uzy-

skać informacje potrzebne do skierowania atakujących sił na te określone obiekty. Gru-

py szturmowe zwykle atakują w jednym rzucie z pododdziałami użytymi w „linii bojo-

wej”. Aż do chwili wykrycia szturmu wstrzymywane jest prowadzenie ognia wspierają-

cego. Po wykryciu szturmu artyleria oświetla obiekt ataku oraz wraz z przydzielonymi

czołgami wspiera natarcie poprzez obezwładnianie obrony ogniem bezpośrednim.

178

Jeśli nie jest możliwe osiągnięcie zaskoczenia, wówczas nocne ataki może po-

przedzać bezpośredni ogień czołgów i artylerii. Artyleria i moździerze izolują obiekt

ataku aby zapobiec jego wycofaniu lub wzmocnieniu. Oświetlenie wykorzystywane jest

w celu: ukierunkowania zaprzyjaźnionych, oświetlenia obiektu i oślepienia noktowizo-

rów.

Podobna ocena zagrożenia realizowana jest dla LIC w czasie COIN obszaru

zurbanizowanego, działań przeciwpartyzanckich i antyterrorystycznych.

Aby pokazać potencjalne dzielnice i obszary, znajdujące się bezpośrednio w

sąsiedztwie walczących wojsk zaprzyjaźnionych, gdzie należy liczyć się z oddziaływa-

niem wrogo nastawionej ludności - przygotowywane są oleaty statusu ludności cywilnej

dla danego miasta. Przygotowywane są również oleaty pokazujące kryjówki powstań-

ców i terrorystów, ich kwatery główne, dowództwa, znane obszary działania, punkty

kontaktowe oraz ich źródła dostaw broni. Oleaty te muszą zawierać budynki o których

wiemy lub w stosunku do których oczekujemy, że będą tam rozmieszczone składy ła-

dunków wybuchowych, amunicji, czy też broni.

Podczas rozpatrywania dróg podejścia oraz LOC-s powstańców i terrorystów

szczególnie rozważyć należy możliwe do wykorzystania przez te siły trasy podziemne.

Kanały ściekowe, przejścia podziemne, tunele, sutereny, piwnice i zbiorniki - stwarzają

terrorystom i powstańcom dogodne warunki do manewrowania / „dużej mobilności”/,

maskowania, osłony oraz rozmieszczenia składów. Biegnące na nasypach linie kolejo-

we, przejścia dla pieszych nad jezdnią, szczyty dachów, wyjścia pożarowe, balkony i

drabiny ewakuacyjne zabezpieczają manewr i osłonę oraz mogą służyć jako stosunko-

wo dobre pozycje do prowadzenia ognia, w tym - dla snajperów.

Chociaż dla działań partyzantów miejskich i terrorystów nie opracowuje się re-

gulaminowych wariantów /wzorców/, to analiza ich zasad działania ujawni jakie są

podstawowe cele tych grup partyzanckich i terrorystycznych oraz w jaki sposób są one

realizowane. Po określeniu zasad działania tych grup mogą zostać opracowane

SITMAP-s dla działań powstańczych - wskazujące prawdopodobne cele sabotażu, po-

rwań czy zamachów, miejsca zasadzek oraz zamachów bombowych. Podczas opraco-

wywania tych SITMAP-s jako główne cele powstańców i terrorystów powinny zostać

wzięte pod uwagę następujące obiekty:

◊ elektrownie oraz urządzenia przesyłowe energii;

◊ urządzenia wytwarzające gaz oraz miejsca magazynowania gazu;

179

◊ systemy pomp wodnych i ściekowych oraz centrale kontrolujące;

◊ centrale i urządzenia telefoniczne;

◊ stacje radiowe i telewizyjne.

SCHEMAT B-17: PRZYKŁAD ATAKU PLUTONU ZMOTORYZOWANEGO /MRP/ NA UMOCNIONY PUNKT W MIEŚCIE.

180

SCHEMAT B-18: PRZYKŁAD BATALIONU PIECHOTY ZMOTORYZOWANEJ NA DRUGORZĘDNEJ I GŁÓWNEJ DRODZE PODEJŚCIA /GŁÓWNYM I

POMOCNICZYM KIERUNKU ATAKU/.

181

SCHEMAT B-19: OBSZAR OBRONY BATALIONU.

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ

Integracja zagrożeń dla działań w obszarze zurbanizowanym wykonywana jest

poprzez opracowanie wariantów sytuacji, przebiegu działań oraz DST - w czasie sytu-

acji konfliktowych o średniej i dużej intensywności. Podczas LIC-s i działań terrory-

stycznych DST zwykle nie jest opracowywana. Może zostać przygotowany wzorzec

/wariant/ wsparcia decyzji, który zestawia możliwości powstańców i terrorystów z ich

potencjalnymi działaniami. Jednak należy podkreślić, że wskazówki na temat aktywno-

ści terrorystów czy powstańców niekoniecznie muszą w takim przypadku odpowiadać

ich rzeczywistym działaniom. Możliwe jest przygotowanie wariantu dla potencjalnych

działań powstańczych i terrorystycznych, który będzie zawierał różnorodne wskazówki

dotyczące możliwych działań, ale nie będzie zawierał żadnych rzeczywistych działań.

Równie możliwe i całkiem normalne jest także nie posiadanie, przed rozpoczęciem

określonej operacji, żadnych wskazówek na temat tej działalności /terrorystycznej/ lub

też odniesienie widocznych wskazówek do niewłaściwego celu lub obszaru.

182

Warianty sytuacji dla działań konwencjonalnych, jak np. warianty regulamino-

we, koncentrują się na batalionie jako podstawowym szczeblu prowadzącym walkę w

obszarze zabudowanym. Jednak może okazać się konieczne opracowanie wariantów

sytuacji także dla niższych szczebli - do sił wielkości plutonu. Rzeczywisty szczebel sił

opisanych w wariancie sytuacji zależał będzie od realnych warunków działania oraz od

zadania wykonywanego przez pododdział zaprzyjaźnionych.

Podczas prowadzenia działań zaczepnych batalion piechoty zmotoryzowanej

atakuje poprzez serie śmiałych, gwałtownych uderzeń wzdłuż przynajmniej jednej

głównej drogi /głównego kierunku/ oraz jednej drogi pomocniczej - aby zabezpieczyć

zdobycie wyznaczonych obiektów ataku. Jeśli opór nie jest silny budynki nie są zdoby-

wane czy też przeszukiwane. Ominięte punkty oporu przeciwnika pozostawiane są ko-

lejnym własnym rzutom poruszającym się za pierwszym rzutem. Jeśli pierwszy rzut

zostaje zatrzymany lub tempo jego natarcia zostaje znacznie spowolnione, mogą zostać

wprowadzone do walki kolejne rzuty lub odwody - które omijają uwikłane w walce siły,

aby kontynuować natarcie w kierunku zasadniczego obiektu ataku. Schematy B-20 i

B-21 stanowią przykłady wariantów sytuacji dla natarcia wzdłuż drogi głównej i drugo-

rzędnej oraz dla działań obejścia.

Działania obronne w terenie zurbanizowanym oparte są na tworzeniu ugrupo-

wania składającego się z kompanijnych i plutonowych punktów umocnionych. Wariant

sytuacji w obronie koncentruje się zarówno na blokach jak i domach mieszkalnych sta-

nowiących umocnione punkty dla pojedynczych plutonów i drużyn - punkty oporu w

każdym domu lub na każdym piętrze pojedynczego budynku /obiektu/. Te umocnione

punkty ustawione są czołem do głównych dróg podejścia oraz do możliwych dróg

oskrzydlenia. Punkty umocnione dla drugiego rzutu będą zazwyczaj usytuowane w taki

sposób, aby zarówno zabezpieczyć drogi podejścia, jak też zatrzymać dalsze rozprze-

strzenianie się sił przeciwnika. Schemat B-22 pokazuje przykład wariantu sytuacji bata-

lionu piechoty zmotoryzowanej w obronie. Zauważmy, że front i głębokość obrony sta-

nowią tylko część tych elementów obrony jaka jest organizowana w terenie otwartym.

Wariantowanie sytuacji dla działań powstańczych i terrorystycznych musi

uwzględniać różnorodność działań prowadzonych równocześnie w obrębie danego ob-

szaru. Niektóre z nich mogą być działaniami dywersyjnymi realizowanymi w celu od-

wrócenia uwagi od zasadniczych obiektów działań. O wiele częściej prowadzone są one

po to, aby zmusić dowódców zaprzyjaźnionych do zajmowania się naraz kilkoma incy-

183

dentami, stwarzając w ten sposób wrażenie, że dowódcy ci nie są zdolni do panowania

nad daną sytuacją.

Warianty przebiegu działań dla walki w mieście musi być ściśle przywiązane do

terenu, ponieważ przywiązanie NAI-s do rzeczywistych wydarzeń ogranicza wiele moż-

liwości działania w terenie zurbanizowanym niekorzystnie wpływającym na manewr

/tempo ruchu/.

Podczas prowadzenia działań zaczepnych przez przeciwnika wariantowanie

przebiegu działań musi skoncentrować się na określeniu dróg ataku przeciwnika, gdzie i

kiedy prawdopodobnie zostanie wprowadzony do walki drugi rzut oraz w jaki sposób

drugi rzut będzie próbował obejść zatrzymane elementy pierwszego rzutu. Ponieważ

pojedyncze budynki mogą stanowić sobą NAI-s, to NAI-s mogą znajdować się znacznie

bliżej siebie niż w terenie otwartym. Spełniają one jednak te same funkcje potwierdze-

nia lub zaprzeczenia danego przebiegu działań przeciwnika i służą jako podstawa do

ukierunkowania wysiłku zbierania informacji /danych z rozpoznania/. Siły znajdujące

się w bezpośredniej styczności z przeciwnikiem, przekraczający linię styczności zwia-

dowcy, patrole, agenci, szperacze oraz oficerowie przesłuchujący jeńców - często, w

czasie walki w obszarze zabudowanym, są najbardziej efektywnymi elementami dostar-

czającymi informacje, chociaż istotnym czynnikiem jest tu terminowość. Wraz z lotnic-

twem środki te są podstawowymi, które trzeba brać pod uwagę podczas opracowywania

NAI-s dla działań w obszarze zabudowanym. Schemat B-23 to przykład wariantu prze-

biegu działań w obszarze zabudowanym dla ataku przeciwnika.

DST-s dla prowadzenia działań w obszarze zabudowanym muszą być bezpo-

średnim rezultatem procesu gier wojennych. Podobnie jak w przypadku wariantów sy-

tuacji oraz przebiegu działań DST-s dla działań w obszarze zabudowanym zwykle zaj-

mować się będzie obszarem mniejszym niż 1000m2. Ponieważ zwykle jest to obszar

relatywnie mały i zajmuje się działaniami prowadzonymi w wyjątkowo wolnym tempie,

dlatego też te DST-s w kluczowych decyzjach jedynie w nielicznych wypadkach pole-

gać będą na TPL-s. Chociaż, przekraczanie ulic biegnących w linii prostopadłej do osi

natarcia może stać się właśnie TPL-s. Skrzyżowania ulic, obszary otwarte, czy też poje-

dyncze budynki mogą służyć jako DP-s, szczególnie wtedy, gdy wzór ulic nie jest pro-

stokątny. DP-s muszą uwzględniać wolniejsze tempo działań w terenie zurbanizowa-

nym, oraz nie mogą być umieszczane, w czasie prowadzenia natarcia, ani zbyt daleko,

ani zbyt blisko TAI do których zostały przywiązane.

184

Szczególnie ważne /krytyczne/ jest przygotowanie DST przeciwnika dla prowa-

dzenia działań w obszarze zurbanizowanym. Restrykcyjna natura terenu ogranicza swo-

bodę prowadzenia działań w obszarze zurbanizowanym do takiego rozmiaru, że dowód-

ca musi być w stanie już na pierwszy rzut oka określić opcje działania przeciwnika.

Jeśli jest to możliwe, to DST przeciwnika powinno zostać opracowane jako oleata dla

DST zaprzyjaźnionych lub na DST zaprzyjaźnionych. Możliwe jest również opracowa-

nie połączonej DST sił zaprzyjaźnionych i przeciwnika oraz czynników działania z de-

cyzjami i przeciwdziałaniami przywiązanymi do punktów, przebiegu działań oraz

TPL-s. Ponieważ w celu uzyskania zaskoczenia w terenie zurbanizowanym silnie ak-

centowane są działania nocne, dlatego też analityk musi wziąć pod uwagę opracowanie

oddzielnych DST-s dla działań prowadzonych w nocy i w dzień. Czynniki, które należy

brać pod rozwagę gdy istnieje potrzeba opracowania DST-s dla działań nocnych, to:

◊ przenikanie;

◊ wzmożone rozpoznanie;

◊ ogólnie większe tempo i gwałtowność uderzeń;

◊ oparcie się na poruszaniu się ukradkiem i oświetleniu.

Schemat B-24 pokazuje przykład DST zaprzyjaźnionych /atak przeciwnika/. Schemat

B-25 to przykład DST dla działań przeciwnika.

185

SCHEMAT B-20: PRZYKŁAD ATAKU BATALIONU PIECHOTY ZMOTORYZOWANEJ W OBSZARZE ZABUDOWANYM.

186

SCHEMAT B-21: PRZYKŁAD WYKORZYSTANIA DRUGIEGO RZUTU PO ZWIĄZANIU WALKĄ PIERWSZORZUTOWYCH PODODDZIAŁÓW /OBEJŚCIE/.

187

SCHEMAT B-22: PRZYKŁAD WZORCA /WARIANTU/ SYTUACJI BATALIONU PIECHOTY ZMOTORYZOWANEJ W OBRONIE.

SCHEMAT B-23: PRZYKŁAD WARIANTU /WZORCA/ ZDARZEŃ W OBSZARZE ZABUDOWANYM.

188

SCHEMAT B-24: PRZYKŁAD DST ZAPRZYJAŹNIONYCH /ATAK PRZECIWNIKA/.

189

SCHEMAT B-25: PRZYKŁAD DST PRZECIWNIKA.

190

Załącznik C: PROCES IPB W OBRONIE POWIETRZNEJ,

PRZECIWLOTNICZEJ I DZIAŁANIACH POWIETRZNYCH

Współczesne pole walki rozważane musi być w trzech wymiarach: głębokości,

szerokości oraz w wymiarze przestrzeni powietrznej. Tradycjonalnie, rozważane pod-

czas prowadzenia działań i uwydatniane w procesie IPB są - szerokość i głębokość.

Jednak - wzrastające zagrożenie ze strony lotnictwa przeciwnika, działań powietrzno-

desantowych, powietrzno-szturmowych i SPECNAZU, w połączeniu ze wzrastającym

opieraniem się zaprzyjaźnionych na wsparciu lotniczym i mobilności /manewrowości/

jakie oferuje lotnictwo - wymusiło konieczność postrzegania pola walki w trzecim wy-

miarze, w wymiarze przestrzeni powietrznej.

Historycy zawsze traktowali powietrzne pole walki jako najtrudniejszy do anali-

zy - z powodu przemijającej i krótkotrwałej natury wydarzeń w nim zachodzących. za-

nim nastąpił rozwój lotnictwa, pola bitew rozpatrywane były zawsze w kategoriach ki-

lometrów kwadratowych. Po włączeniu do arsenałów wojennych samolotów i śmi-

głowców, pola bitew muszą być obecnie widziane w kategoriach kilometrów sześcien-

nych. Przestrzeń powietrzna sama w sobie nie posiada żadnych punktów orientacyjnych

ukierunkowających analityka, a wszystkie dowody /ślady/ powietrznej aktywności zo-

stają wymazane w ciągu sekund od momentu, gdy dane wydarzenia miały miejsce. Ana-

liza przestrzeni powietrznej musi więc dowiązywać wydarzenia powietrzne w odniesie-

niu do czasu oraz do ziemi. Spełnienie tych wymagań - ustanowienia NAI-s, TAI-s oraz

DP-s dla działań powietrznych - często napotyka na duże trudności. Szczególnie ważne

jest również, aby w prowadzonych analizach przestrzeni powietrznej uwzględnić pułapy

maksymalne oraz minimalną wysokość działania - zarówno lotnictwa śmigłowcowego

jak i skrzydłowego, a także maksymalny efektywny zasięg systemów broni obrony po-

wietrznej.

Dla IPB przestrzeni powietrznej podstawowe znaczenie ma szczegółowa wiedza

o profilach ataku samolotów i śmigłowców - chociaż teren i pogoda także będą w ja-

kimś stopniu dyktowały dostępne drogi podejścia. Drogi podejścia dla śmigłowców

szturmowych stosujących profil ataku „nisko - nisko - wysoko”, będą się znacznie róż-

nić od tych jakie wykorzystują szybkie samoloty myśliwsko - bombowe atakujące tym

samym profilem. Te same drogi podejścia będą się różniły jeszcze bardziej, jeśli samo-

loty myśliwsko bombowe zmienią profil ataku na „wysoko - wysoko - nisko”. Analityk

191

i dowódca muszą być przenikliwie świadomi, że pomimo obecnego stanu rozwoju lot-

nictwa również muszą w swoich rozważaniach uwzględniać teren. Profile ataku zostały

wypracowane po to, aby stworzyć lotnictwu konkretna przewagę.

Ponieważ dowódcy zmuszeni są do analizy wszystkich aspektów działania lot-

nictwa, dlatego muszą oni być świadomi /znać/ możliwości i ograniczenia - własne oraz

przeciwnika - w zakresie: transportu powietrznego, działań powietrzno-desantowych i

powietrzno-szturmowych, przenikania droga powietrzna oraz obrony powietrznej.

Otrzymują oni w tym zakresie konkretne wsparcie od oficerów obrony powietrznej na

wszystkich szczeblach i poziomach.

Służąc jako koordynator IPB związanego z obroną powietrzną na wszystkich

szczeblach dowodzenia, G-2 lub S-2 musi w dużym stopniu polegać na oficerach obro-

ny powietrznej i lotnictwa - aby uzupełnić posiadana wiedze o możliwościach lotnictwa

i wykorzystaniu jednostek obrony powietrznej. Jest tu szczególnie ważne, aby zarówno

oficerowie obrony powietrznej, jak i lotnictwa posiadali przynajmniej ten sam poziom

wiedzy na temat IPB, jak G-2 lub S-2 na temat ich obszarów działania. Bardzo ważne

/krytyczne/ jest też, aby zarówno personel obrony powietrznej, jak i rozpoznania posia-

dał ten sam zasób wiedzy o zagrożeniu powietrznym oraz aby personel lotnictwa i roz-

poznania był w jednakowym stopniu poinformowany na temat zagrożeń ze strony obro-

ny powietrznej przeciwnika. Szczególnie ważne jest, aby oficerowie obrony powietrz-

nej i lotnictwa brali udział w procesie integracji IPB w sztabie, w rejonie stanowiska

dowodzenia danej jednostki, oraz aby uczestniczyli w procesie precyzowania analiz

przestrzeni powietrznej i działań w powietrzu.

IPB dla obrony powietrznej, bezpośredniego wsparcia lotniczego i innych dzia-

łań związanych z przestrzenią powietrzną ani nie są trudniejsze, ani nie różnią się

znacznie od IPB dla innych rodzajów działań - pod warunkiem, że cały ten wysiłek

prowadzony jest poprzez wnikliwe zrozumienie tego trzeciego wymiaru pola walki.

Podstawowy proces pozostaje wciąż taki sam. Jednak koncentracja uwagi musi przesu-

nąć się w taki sposób, aby objąć „zaangażowaną” przestrzeń powietrzną oraz bardzo

płynną naturę środowiska przestrzeni powietrznej. IPB trzeciego wymiaru pola walki

stanowi zaledwie jedną część ogólnego obrazu IPB. Ważne jest aby pamiętać, że IPB

działań powietrznych nie może być traktowane jako osobny produkt od IPB działań

naziemnych. W wypadku zagrożenia, środki powietrzne będą wykorzystywane w celu

192

uzupełnienia działań wojsk lądowych. IPB działań lądowych i powietrznych uzupełnia-

ją się wzajemnie i muszą być ze sobą integrowane.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Ocena powietrznego wymiaru pola walki prowadzona jest z innego punktu wi-

dzenia niż ocena prowadzona dla IPB działań naziemnych. Całkowicie inny wpływ na

działania lotnictwa ma teren i pogoda. Jest to szczególnie widoczne w wypadku rozpa-

trywania wpływu pogody. Siły przeciwnika które muszą zostać ocenione w stosunku do

pogody, terenu i własnych zadań obejmują: lotnictwo /samoloty i śmigłowce/, systemy

broni obrony powietrznej, systemy pocisków „powietrze - ziemia” i lecących z prędko-

ścią przelotową /typu CRUISE/, jednostki powietrzno-desantowe i powietrzno-

szturmowe oraz siły specjalnego przeznaczenia. Dowódca oraz sztab rozpoznania, w

czasie przeprowadzania analizy przestrzeni powietrznej, musi dążyć tez do rozważenia

możliwości systemów pocisków taktycznych przeciwnika klasy „ziemia - ziemia”, po-

nieważ w większości na systemy te maja wpływ te same czynniki ograniczające działa-

nia jak w przypadku lotnictwa i systemów artylerii obrony powietrznej.

Dowódca musi również ocenić możliwości działania w obrębie środowiska pola

walki własnych systemów obrony powietrznej, lotnictwa oraz systemów typu CRUISE.

Ze względu na własną przewagę technologiczną /negowaną w pewnym stopniu przez

najnowsze samoloty przeciwnika/ oraz lepsze wyszkolenie pilotów i załóg zaprzyjaź-

nionych - co w konsekwencji zwiększa możliwości tych systemów w stosunku do za-

grażającym nam, porównywalnych systemów przeciwnika - ocena ta jest bardziej kom-

pleksowa.

Chociaż dowódcy muszą interesować się zagrożeniem powietrznym w szerokim

zakresie, to ich uwaga w największym stopniu będzie koncentrowała się na organicz-

nych, powietrznych środkach dywizji, armii i frontów przeciwnika. Wspierające działa-

nia przeciwnika środki szczebla operacyjnego i strategicznego - z Armii Powietrznych

oraz środki podlegające Naczelnemu Dowódcy - będą rozważane tylko wtedy, jeśli zo-

stana wykorzystane w celu wsparcia działań operacyjno - taktycznych. Będą one jednak

zawsze rozpatrywane podczas analizy przestrzeni powietrznej na operacyjnym szczeblu

dowodzenia.

193

Trzeci wymiar pola walki obejmuje powietrzny AO oraz powietrzny AI. Po-

wietrzny AO, podobnie jak lądowy AO, jest obszarem w którym dowódcy powierzona

jest władza oraz odpowiedzialność za działania militarne. Jeśli rozważane jest roz-

mieszczenie systemów bazujących na ziemi, wówczas jest on identyczny jak lądowy

AO - ogranicza go jedynie, gdy rozważana jest rzeczywista przestrzeń powietrzna,

maksymalna i minimalna wysokość działania samolotów oraz maksymalny efektywny

zasięg i wysokość zasięgu środków walki obrony powietrznej.

Powietrzny AI jest zwykle znacznie większy niż naziemny AI, ponieważ samo-

lot ma możliwość pokonywania w krótkim czasie wielkich odległości. Powietrzny AI

rozszerza się ku górze do maksymalnego pułapu praktycznego samolotów przeciwnika

oraz do maksymalnej wysokości skutecznego oddziaływania systemów broni obrony

powietrznej przeciwnika. Powietrzny AI może również rozciągać się tak daleko jak

daleko mieszczą się lotniska przeciwnika oraz do maksymalnego zasięgu systemów

pocisków przeciwnika klasy „ziemia - ziemia”. Schemat C-1 pokazuje powietrzny AO i

AI. Schemat C-2 pokazuje maksymalną skuteczną wysokość oddziaływania sowieckich

systemów pocisków „ziemia - powietrze”.

SCHEMAT C-1: POWIETRZNY AI i AO.

194

SCHEMAT C-2: EFEKTYWNA WYSOKOŚĆ ODDZIAŁYWANIA SOWIECKICH SYSTEMÓW POCISKÓW ZIEMIA-POWIETRZE.

ANALIZA TERENU

Analiza terenu prowadzona dla wsparcia działań obrony powietrznej, przeciw-

lotniczej i innych działań związanych z przestrzenia powietrzną znacznie różni się od

analiz terenu prowadzonych dla działań lądowych. Analityk zajmuje się środowiskiem,

które rozciąga się kilka tysięcy metrów powyżej ziemi oraz siłami których mobilność

ogranicza jedynie ich zdolność do działania w obrębie tego środowiska. Charakter prze-

strzeni powietrznej nie powoduje wyeliminowania potrzeby prowadzenia analizy tere-

nu, ponieważ samoloty i elementy obrony powietrznej wciąż będą próbowały wykorzy-

stać ten teren dla własnych korzyści. W rzeczywistości, prawdopodobnie z dużą precy-

zją można powiedzieć, że analiza trzeciego wymiaru /przestrzeni powietrznej/ polega w

takim samym stopniu na analizie terenu jak w czasie analiz lądowego IPB.

Standartowe wojskowe mapy topograficzne nie są zwykle rozważane jako od-

powiednie dla innych niż najbardziej podstawowych analiz przestrzeni powietrznej.

Standartowe mapy topograficzne o skali 1:50 000 są najbardziej użyteczne, jeśli anali-

zowane są możliwości jakiegoś samolotu: podejścia, wykrycia i nawiązania kontaktu

195

bojowego z celem. Analiza ta prowadzi do określenia drogi podejścia samolotu do celu.

Szczegółowa analiza powietrznych dróg podejścia /z bazy lotniczej do najbliższego

sąsiedztwa celu/ czy też powietrznych korytarzy ruchu przeciwnika powinny być pro-

wadzone przy użyciu standartowych map w skali 1:250 000 - ze specjalnie stworzonych

do tego celu „Map Działań Połączonych” /JOG/. Są one dostępne w seriach produkcyj-

nych: JOG-R /systemy radarowe/, JOG-A /przestrzeń powietrzna/ i JOG-G /ląd/. Szcze-

gólnie:

◊ JOG-R traktowana jest jako najbardziej odpowiednia i jest preferowanym

elementem graficznym do graficznej analizy przestrzeni;

◊ JOG-A preferowana jest gdy nie jest dostępna JOG-R;

◊ JOG-G nie odpowiada w wystarczającym stopniu potrzebom związany z

prowadzeniem analiz przestrzeni powietrznej i powinna być wykorzystywana

jedynie wtedy, gdy nie ma możliwości pozyskania JOG-R, JOG-A lub map

kontroli ruchu powietrznego.

Ze względu na ograniczenia produkcyjne Kartograficznej Agencji Obrony

/DMA/, graficzne serie JOG-s nie są dostępne dla wszystkich potencjalnych obszarów

działań. Jednostki którym przyjdzie działać w obszarach, dla których JOG-s są niedo-

stępne, powinny - w celu prowadzenia analiz przestrzeni powietrznej - uzyskać przez

kanały DMA lub lotnicze niestandardowe mapy w skali 1:200 000 z kontroli ruchu po-

wietrznego. Pod żadnym pozorem nie powinny być wykorzystywane do analiz prze-

strzeni powietrznej niestandardowe lotnicze mapy nawigacyjne.

Podczas prowadzenia analiz przestrzeni powietrznej, podobnie jak w wypadku

IPB działań lądowych, sztab rozpoznania uzyskuje pomoc od sekcji inżynieryjnych

zajmujących się terenem. Jednakże pomoc ta musi zostać pomnożona przez wysiłek

personelu innych komórek funkcjonalnych - przy wykazaniu pełnego zrozumienia isto-

ty zagrożenia powietrznego, działania systemów obrony powietrznej oraz technik bez-

pośredniego wsparcia lotniczego.

Takiego dodatkowego wsparcia udziela: oficer obrony powietrznej, oficer lot-

nictwa, oficer lotnictwa z G-3 dywizji lub korpusu - Dywizyjnego Elementu Zarządza-

nia Przestrzenią Powietrzną /DAME/ i Korpuśnego Elementu Zarządzania Przestrzenią

Powietrzną /CAME/, dowódca grupy kawalerii powietrznej oraz oficer wysuniętego

punktu naziemnego do naprowadzania lotnictwa Sił Powietrznych /USAF/. Każdy z

nich, indywidualnie, zobowiązany jest do dokonania przeglądu danego terenu i rozwa-

196

żenia jego potencjalnego wpływu na działania w poszczególnych obszarach, każdy z

nich może zatem wnieść swój udział do procesu analizy terenu poprzez umożliwienie

wykorzystania w nim swojej specyficznej wiedzy.

Analiza terenu dla działań powietrznych koncentruje się na tych samych woj-

skowych aspektach terenu jak w wypadku działań lądowych. Jednak analiza ta ukierun-

kowana jest przede wszystkim na wpływ tych aspektów na działania w przestrzeni po-

wietrznej , a w następnej kolejności na wynikający z tych aspektów wpływ na całość

operacji /działań/.

Obserwacja i pola ostrzału

Podobnie jak w działaniach naziemnych obserwacja wiąże się z wpływem terenu

na prowadzenie rozpoznania, inwigilacji oraz wykrywania celi. Pole ostrzału wiąże się

z wpływem terenu na efektywność /skuteczność/ środków ogniowych. Obrona po-

wietrzna, zarówno przeciwlotnicza, jak i inne działania realizowane w obszarze po-

wietrznym, jest ściśle powiązana z LOS. Działania naziemne rozpatrywane są głównie

w aspekcie horyzontalnej LOS. Działania powietrzne i związane z przestrzenią po-

wietrzną rozpatrywane są głównie z - powietrzną i naziemną, skośną i pionową LOS.

Schematy C-3 i C-4 pokazują skośną LOS dla ziemi i powietrza. Schemat C-5 pokazuje

zaś pionową LOS.

SCHEMAT C-3: SKOŚNA LOS /ZIEMIA/.

197

SCHEMAT C-4: SKOŚNA LOS /POWIETRZE/.

SCHEMAT C-5: PIONOWA LOS.

Wykrywanie celi przez obronę powietrzną oraz systemy bojowe wymaga LOS z

miejsca rozmieszczenia tych systemów do głównych dróg podejścia celi powietrznych.

Samoloty wymagają elektronicznej i optycznej LOS, aby mogły uchwycić i zaatakować

swoje cele. Samoloty transportujące siły powietrzno-desantowe i powietrzno-

szturmowe wymagają LOS do naziemnych punktów orientacyjnych oraz do ich stref

zrzutu i lądowania - aby bezpiecznie i dokładnie desantować te siły. Obszary które „do-

starczają” obserwacyjnej LOS i pola ostrzału na odległość powyżej 4000m, powinny

być rozważane jako główne obszary działania dla śmigłowców wystrzeliwujących prze-

ciwpancerne pociski kierowane sterowane przewodowo i za pomocą komend radiowych

oraz dla groźnych systemów przeciwpancernych możliwych do wykorzystania w roli

środków przeciwśmigłowcowych.

198

Obserwacja odgrywa kluczową rolę w wyborze stref lądowania sił powietrzno-

szturmowych, stref zrzutu sił powietrzno-desantowych oraz w wyborze wysuniętych

punktów uzupełniania paliw i amunicji. Strefy zrzutu /DZ/ i lądowania /LZ/ wymagają

dobrej powietrznej LOS - dla dokładnego umieszczenia tych sił. Ponieważ jednak strefy

te same w sobie są terenem otwartym i zapewniają dobre pole ostrzału, to obszary ich

rozmieszczenia powinny być osłonięte - przez: czynniki terenowe, dymy i środki ma-

skujące, pionowe przeszkody takie jak np. roślinność czy też przez obszary zabudowane

- przed obserwacją oraz oddziaływaniem ogniowym środków strzelających na wprost.

Jest to szczególnie ważne jeśli potrzebny jest czas na konsolidację w LZ lub DZ zanim

określone siły rozpoczną ruch w kierunku ich obiektu działania.

Podobny problem stanowią wysunięte punkty uzupełniania paliw i amunicji

/FARP/ dla samolotów i śmigłowców. Muszą one być na tyle duże aby wystarczały dla

działań typu FARP, posiadać dobrą dolotową LOS - aby pozwolić samolotom i śmi-

głowcom wejść w ich obszar i bardzo szybko go opuścić oraz powinny być tak usytu-

owane, aby zabezpieczyć ochronę samolotom w czasie ich podejścia i przebywania na

ziemi. FARP-s powinny też w końcu być tak wybrane, aby dostarczyć tak dobrą ochro-

nę jak tylko jest to możliwe przed wykryciem przez środki rozpoznania lub wykorzy-

staniem przez przeciwnika środków strzelających na wprost.

Zarówno lotnictwo atakujące cele, jak i środki obrony powietrznej wymagają

takiej ochrony przed obserwacja przeciwnika, jaka tylko możliwa jest do uzyskania.

Wszystkie one wymagają też bezpośredniej LOS do celu. Konieczne jest przeprowa-

dzenie takiej analizy przestrzeni powietrznej pola walki, aby rozpatrzeć te trasy, które

zabezpieczają najlepsza ochronę lotnictwu wchodzącemu w obszar celu, oraz te, które

stwarzają najlepsze warunki prowadzenia ognia samolotom - już po ich wejściu w ob-

szar celu. Podobnie, analiza ta musi rozważyć: gdzie, w najlepszy sposób, mogą być

ukryte przed obserwacją środki obrony powietrznej oraz gdzie mogą uzyskać najlepsze

warunki prowadzenia ognia - w stosunku do podstawowych dróg podejścia i korytarzy

powietrznych.

Maskowanie /osłona/ i ukrycie /ochrona/

Wiele aspektów maskowania i ochrony, związanych z przestrzenią powietrzną,

omówiono już w czasie rozważań na temat obserwacji i pola ostrzału. Działania zaprzy-

199

jaźnionych wymagają ukrycia przed bezpośrednim ostrzałem z powietrza - w szczegól-

ności przed ogniem środków przeciwpancernych - oraz maskowania przed powietrzny-

mi środkami rozpoznania i inwigilacji. W podobny sposób - do zabezpieczenia ukryć

przed ogniem bezpośrednim oraz do maskowania własnych działań przed naszym roz-

poznaniem - będzie usiłował wykorzystać teren przeciwnik.

Śmigłowce szturmowe, aparaty latające /i część lotnictwa skrzydłowego/ - będą

usiłowały wykorzystać teren dla ukrycia przed ogniem bezpośrednim oraz do masko-

wania swojej obecności poprzez: przemieszczanie się wzdłuż przeciwległych stoków

wzgórz i stosowanie taktyki „pop-up” / „wystrzelenia w górę”/ do objęcia i zaatakowa-

nia celu. Śmigłowcowe statki powietrzne będą też próbowały wykorzystywać roślin-

ność - jako podłożę dla zwiększenia ich własnego kamuflażu. Lotnictwo skrzydłowe,

szczególnie szturmowe, będzie dążyło do: latania tak nisko, jak tylko jest to możliwe -

aby maksymalizować efekty swojego kamuflażu, jak najlepszego wykorzystania dużej

prędkości - aby zmniejszyć / „negować”/ możliwości wykrywania celów przez obronę

powietrzną przeciwnika oraz aby nie być widocznym /zostać utraconym/ na ekranach

środków rozpoznawczych przeciwnika dzięki odbiciom terenowym, co zwane jest jako

taktyka „spójrz w dół - gwałtownie opadnij w dół” - stosowana wobec systemów rada-

rowych. Wszystkie rodzaje lotnictwa będą próbowały wykorzystać pola martwe LOS,

aby zapobiec wykryciu przez: obserwację wzrokową, systemy wykrywania celów i sys-

temy broni obrony powietrznej. Jeżeli będzie to możliwe, lotnictwo będzie dążyło do

oślepiania prowadzących obserwację poprzez wykonywanie ataków od strony słońca.

Taktyka ta jest najczęściej wykorzystywana przez posiadające duże osiągi samoloty

obrony powietrznej.

Jeżeli nie rozważa się maskowania i ochrony - w ścisłym znaczeniu tych czyn-

ników - to możliwości przetrwania zarówno lotnictwa skrzydłowego, jak i śmigłowco-

wego powiększa lot typu „nap-on-the-earth” - „nosem przy ziemi” /NOE/. Stosowanie

profilu lotu typu NOE powoduje optymalne wykorzystanie dostępnego terenu do ma-

skowania i ochrony, a także utrudnia podjęcie szybkich działań odwetowych przez

środki obrony powietrznej i siły lądowe.

Powietrzne strefy zrzutu i lądowiska, a szczególnie LZ-s i DZ-s dla małych sił -

wymagają maskowania przed obserwacją oraz przynajmniej jakichś środków zabezpie-

czających przed oddziaływaniem ognia pośredniego. Siły powietrzno-desantowe oraz

powietrzno-szturmowe wymagają odpowiednich właściwości maskujących terenu -

200

właściwości ukrywających ich ruch poza LZ i DZ oraz dostatecznej ochrony przed

ogniem pośrednim i bezpośrednim w czasie przemieszczania się tych sił w kierunku

celów ich działania.

Wystarczającego maskowania oraz odpowiedniego zabezpieczenia przed

ogniem pośrednim wymagają też FARP-s, aby nie dopuścić do wykrycia ich przez

środki R&S. W związku z tym, że samoloty są najmniej odporne na uderzenia podczas

ich pobytu na ziemi oraz ponieważ otwarte składy amunicji i paliw na FARP są łatwe

do zniszczenia, szczególnie ważny jest ten drugi element. Podczas oceny naziemnych

dróg podejścia oraz LOC-s dla dowolnego FARP bardzo ważne /krytyczne/ jest również

maskowanie. FARP-s nie mogą być rozmieszczone w takim terenie, gdzie środki rozpo-

znania czy wysokomanewrowe siły /oddziały wydzielone/ mogłyby zbliżyć się do nich

nie wykryte oraz w terenie, który jest tak otwarty, że wspierające funkcjonowanie

FARP działania logistyczne stałyby się łatwe do zaobserwowania. FARP-s nie powinny

być rozmieszczane w miejscach, w których nie może być wykorzystany efektywny

„płaszcz” obrony powietrznej.

Przeszkody

Podczas analizy przestrzeni powietrznej rozważane są zwykle trzy typy prze-

szkód. Są to:

◊ przeszkody utrudniające efektywne wykorzystanie systemów wykrywania ce-

lów oraz bojowych systemów obrony powietrznej;

◊ przeszkody ograniczające lot NOE /poniżej 22,8m = 75 stóp wysokości/;

◊ przeszkody zmuszające samoloty do: stosowania konkretnych profilów lotów,

wykorzystania konkretnej drogi ataku, bądź też do osiągania nadmiernej wy-

sokości /ponad 22,8m/.

Przeszkody utrudniające efektywne wykorzystanie systemów wykrywania celi

oraz systemów bojowych obejmują: teren który zasłania LOS, obszary zabudowane

/szczególnie obszary z wysokimi budynkami/ oraz roślinność. Kolejną ważną przeszko-

dą w efektywnym wykorzystaniu systemów obrony powietrznej jest maksymalny efek-

tywny zasięg tych systemów. Tak więc podczas rozważania w analizie przestrzeni po-

wietrznej istniejących przeszkód analityk musi zdać sobie sprawę, że systemy obrony

powietrznej wymagają LOS do celi oraz wymagają też wzajemnego zachodzenia się

201

zasięgów realizowanej przez środki tych systemów osłony w danym obszarze. Prze-

szkody ograniczające lot NOE obejmują: wysokie drzewa, wieże nadawcze - telewizyj-

ne, radiowe i fal ultrakrótkich, energetyczne linie przesyłowe i ich konstrukcje pod-

trzymujące, dymy i inne czynniki zaciemniające pole widzenia oraz wysokie budynki.

Podczas, gdy określona przeszkoda - w ścisłym tego znaczeniu - nie narzuca minimal-

nej wysokości ataku oraz maksymalnej prędkości aparatu łatającego, lot NOE ograni-

czają możliwości pokładowych stacji radiolokacyjnych pozwalające na unikanie prze-

szkód terenowych.

Przeszkoda o małej wysokości, która stwarza dogodne warunki do lotu NOE,

powoduje zamazanie naziemnego obrazu elektronicznego gdy środek lotniczy leci bli-

sko poziomu ziemi. I znów, chociaż przeszkoda jako taka w ścisłym sensie - nie masku-

je samolotu lub śmigłowca, to naziemne zakłócenia obrazu mogą skutecznie maskować

środki latające przed systemami obrony powietrznej i innymi aparatami latającymi nie

wyposażonymi w specjalne radary „spójrz w dół - zestrzel”. Naziemne zakłócenia obra-

zu najgorsze są w silnie zalesionych obszarach.

Przeszkody które zmuszają lotnictwo do przyjęcia nadmiernej wysokości lub

wykorzystania konkretnego profilu ataku, czy też drogi ataku - obejmują: góry, masy-

wy wysokich wzgórz, obszary zabudowane oraz niezwykle wysokie drzewa. Szczegól-

nym zainteresowaniem darzy się przeszkody, które ograniczają ruchy na skrzydłach

/„boczne”/ w obrębie danej drogi podejścia lub korytarza przelotu. Przeszkody te mają

taki sam wpływ na lotnictwo, jak na działania naziemne, to znaczy: kanalizują ruch oraz

ograniczają manewr mający na celu wymknięcie się przeciwnikowi. Przeszkody te czę-

sto stają się kluczowym terenem dla wykorzystania bojowych systemów obrony po-

wietrznej. Kluczową przeszkodą w poruszaniu się lotnictwa jest sam w sobie pułap

praktyczny aparatów latających. Szczególnie potwierdza się to w wypadku lotnictwa

śmigłowcowego, którego pułap praktyczny jest raczej niski. Często ważniejsze cechy

terenu zmuszają śmigłowce do wykorzystywania dolin jako dróg podejścia do celu - co

z kolei kanalizuje ruch i znacznie ogranicza manewr. Ostatnią przeszkodą dla mobilno-

ści lotnictwa są oczywiście posiadane typy uzbrojenia - wymagające jakiejś minimalnej

wysokości do ich zrzutu, wyzwolenia lub wymagające konkretnego profilu ataku.

Przeszkody jakie należy brać pod uwagę podczas prowadzenia działań po-

wietrzno-desantowych i powietrzno-szturmowych obejmują: obszary zabagnione, ob-

szary z lasami w których ścięto drzewa i posadzono młodnik oraz obszary w których

202

przeciwnik rozmieścił sztuczne przeszkody przeciwdesantowe takie jak pale, słupy,

„smocze zęby”, czy też płytkie, krzyżujące się rowy. Prześwity i polany w dżungli czę-

sto wydają się być idealnymi do umieszczenia tam LZ-s i DZ-s. Jednak obszary te czę-

sto mają wyjątkowo wysoką trawę, która wprowadza w błąd obserwatora co do rzeczy-

wistego poziomu ziemi. Sytuacja ta stwarza skoczkom opadającym w dół na spado-

chronach i desantowanym ze śmigłowców lub samolotów - efekt nieoczekiwanego

upadku /opadnięcia/ z wysokości około 8-12 stóp / ok. 2,5 - 3,65 m/.

Ostatnią przeszkodą, która musi zostać rozważona podczas prowadzenia analizy

przestrzeni powietrznej, jest rzeczywisty skład gleby w środowisku lądowym. Nad-

mierne obłoki wiejącego kurzu i piasku mogą poważnie uszkodzić silniki aparatów lata-

jących, ponieważ mogą spowodować dostanie się np. małych kamyków do wlotu po-

wietrza silników. tak więc, ziemia w określonym obszarze wymaga specjalnego się nią

zajęcia i rozważenia powodowanych przez nią ograniczeń - w stosunku do działań logi-

stycznych i operacyjnych w prowadzonych działaniach powietrznych.

Teren kluczowy

Teren kluczowy w ocenie przestrzeni powietrznej, to każda cecha terenu, która

pozwala środkom walki obrony powietrznej na związanie walką - skanalizowanych lub

ograniczonych przez ten teren - sił lotniczych lub powietrzno-desantowych. Również

jako teren kluczowy powinny być traktowane obszary ograniczające „boczny” ruch

lotnictwa /na skrzydłach/, ograniczające manewr powietrzny lub posiadające wyższe

wzniesienia niż wynosi pułap praktyczny aparatów latających. Inne obszary, które po-

winny być traktowane jako kluczowe, to:

◊ lotniska;

◊ LZ-s i DZ-s;

◊ ustalone lub dokładnie zbadane miejsca rozmieszczenia radarów /systemów

wykrywania/ oraz środków walki obrony powietrznej;

◊ FARP-s.

203

Drogi podejścia

Drogi podejścia w przestrzeni powietrznej oceniane są w oparciu o te same kry-

teria jak lądowe drogi podejścia. Dobra powietrzna droga podejścia pozwala na manewr

i jednocześnie dostarcza cechy terenu maskujące przed systemami obrony powietrznej.

Schemat C-6 pokazuje przykład powietrznej drogi podejścia.

SCHEMAT C-6: PRZYKŁAD POWIETRZNEJ DROGI PODEJŚCIA.

204

Dodatkowo, w analizie powietrznych dróg podejścia muszą zostać uwzględnio-

ne niestałe, mogące ulegać zmianom czynniki - takie jak:

◊ typ aparatu latającego;

◊ maksymalny pułap praktyczny aparatu latającego;

◊ profil ataku jaki zostanie wykorzystany;

◊ system broni lub uzbrojenie jakiego zastosowania się oczekuje;

◊ typ celu jaki będzie atakowany.

Powietrzna droga podejścia dla Mi-24 /HIND/ z maksymalnym pułapem praktycznym

12000 stóp /3600m/ oraz ze słabymi możliwościami utrzymywania się w powietrzu nad

jednym punktem - bardzo znacznie będzie się różniła od drogi podejścia dla MiG-27

/FLOGGER/ z pułapem praktycznym ponad 60000 stóp /18300m/, ale z minimalną wy-

sokością działania 1000 stóp /300m/. Również poważny wpływ na możliwości wyko-

rzystania przez lotnictwo konkretnej drogi podejścia mają aspekty pogodowe. Schematy

C-7 i C-8 przedstawiają przekroje poprzeczne dróg podejścia dla Mi-24 /HIND/ i

MiG-27 /FLOGGER/.

SCHEMAT C-7: PRZEKRÓJ POPRZECZNY POWIETRZNEJ DROGI PODEJŚCIA DLA Mi-24 /HIND/.

205

SCHEMAT C-8: PRZEKRÓJ POPRZECZNY POWIETRZNEJ DROGI PODEJŚCIA DLA MiG-27 /FLOGGER/.

ANALIZA POGODY

Działania powietrzne są szczególnie podatne na efekty pogodowe. Analitycy

rozpoznania muszą więc, podczas wykonywania analiz przestrzeni powietrznej, w pełni

uświadomić sobie wagę i znaczenie pogody. Analiza pogody w działaniach powietrz-

nych zajmuje się tymi samymi czynnikami warunków atmosferycznych jak w czasie

analiz pogody w działaniach lądowych - i są to: widoczność, prędkość i kierunek wia-

tru, opady, pokrywa chmur, temperatura oraz wilgotność.

Widoczność

Na prowadzenie działań powietrznych poważny wpływ ma widoczność oraz

wizualne wykrywanie celi przez obronę powietrzną. Widoczność zwykle pogarsza się,

gdy zwiększa się pokrywa chmur - skutkiem tego często powstają sytuacje, które do-

datkowo obniżają zasięg widoczności w górę. Działania lotnictwa bezpośredniego

206

wsparcia zwykle wymagają minimalnego pułapu chmur: przynajmniej 1000 stóp /ok.

305m/ - w wypadku użycia śmigłowców oraz 2500 stóp /ok. 760m/ - w wypadku samo-

lotów. Kierowana telewizyjnie lub promieniami podczerwonymi amunicja precyzyjna

wymaga LOS do celu pozbawionej chmur, opadów i opadającej mgły.

Czynniki takie jak mgła, niesiony wiejącym wiatrem śnieg lub deszcz czy też

dym i inne czynniki ograniczające widoczność - będą zwykle ograniczać lub uniemoż-

liwiać działanie /operowanie/ lotnictwa, które nie posiada możliwości lotu według przy-

rządów /JFR/. Nawet samoloty posiadające takie możliwości, nie będą zwykle zdolne

do realizowania w okresach zredukowanej widoczności podejścia do celu na małej wy-

sokości, wykonywania zadań bezpośredniego wsparcia lotniczego, czy też lotu NOE.

Ze względu na brak odpowiednich radarów do wykonywania lotów z unikaniem

przeszkód terenowych oraz radarów do wykrywania celi - szczególnie ograniczone

możliwości działania podczas okresów ciemności i zredukowanej widoczności mają

śmigłowcowe aparaty latające. Znajduje to szczególne potwierdzenie w wypadku za-

grażających nam śmigłowców, które posiadają mniej wyszukanych przyrządów do ob-

serwacji w nocy oraz wykrywania celi za pomocą promieni podczerwonych. Podczas

okresów w których widoczność jest znacznie ograniczona, większość działań lotnictwa

śmigłowcowego staje się ryzykowna /„hazardem”/.

Ciemność nie będzie zwykle oznaczała ograniczeń dla systemów walki obrony

powietrznej, które kierowane są promieniami podczerwonymi lub wyposażone są w

radary. Okresy ograniczonej widoczności ograniczają jednak wykorzystanie systemów

obrony powietrznej, które całkowicie opierają się na optycznym wykrywaniu i śledze-

niu celi.

Ograniczona widoczność w obszarze celu wpłynie negatywnie na skuteczność

bombardowania realizowanego w oparciu o środki optyczne i optyczne wykrywanie celi

oraz obniży dokładność zrzutów sił powietrzno-desantowych, sprzętu i materiałów.

Prędkość i kierunek wiatru

Zależnie od zadania i sytuacji wiatr może mieć poważny wpływ na prowadzenie

działań powietrzno-desantowych. Silne wiatry oraz związane z nimi turbulencje po-

wietrzne blisko ziemi - wstrzymują bezpośrednie wsparcie lotnicze /CAS/ oraz zwal-

czanie celów przez lotnictwo. Szczególnie podatne na dotkliwe uderzenia silnych wia-

207

trów jest lotnictwo śmigłowcowe. W warunkach silnych wiatrów lotnictwo śmigłow-

cowe potrzebuje więcej czasu na wykrycie oraz zwalczanie celów. Podczas zwalczania

celów precyzja nie może jednak być słabsza, zaś prawdopodobieństwo trafienia celu

pierwszym pociskiem mniejsze. Te utrudnienia ulegają szczególnemu zaostrzeniu, gdy

prędkość wiatru przekracza 17 węzłów /ok. 30km/h /.

Kierunek i prędkość wiatru wywierają szczególnie duży wpływ na działania

polegające na rozsiewaniu /rozpylaniu/ środków chemicznych z powietrza. Silne wiatry

drastycznie ograniczają lub całkowicie uniemożliwiają rozpylanie z powietrza czynni-

ków chemicznych czy broni chemicznej. Zastosowanie tych środków chemicznych -

przewidywanych do pokrycia swoim działaniem tak dużych obszarów jak tylko jest to

możliwe - w warunkach przeciwnych wiatrów, znacznie zwiększa prawdopodobieństwo

zdmuchnięcia ich na obszary cywilne lub własne oddziały.

Silne wiatry blisko ziemi mogą uniemożliwić manewr lotnictwu, szczególnie w

ciasnych korytarzach powietrznych. Korytarze te często kanalizują wiatry, stwarzając

nadmierne powietrzne turbulencje blisko ziemi. Silne wiatry w górze będą wpływać na

zużycie paliwa przez lotnictwo oraz jego udźwig /ciężar użyteczny/. Działania lotnictwa

napotykającego na wysokościach na silne wiatry czołowe staną w obliczu znacznie

zwiększonego zużycia paliwa, zmniejszonego zasięgu oraz obniżonego ciężaru ładunku.

Lotnictwo, któremu sprzyja silny wiatr z tyłu, uzyskuje korzyści w postaci obniżonego

zużycia paliwa oraz zwiększenia zasięgu i udźwigu. Silne wiatry i prądy powietrzne,

szczególnie te, które związane są z burzami i piorunami w górze - tworzą gwałtowne

turbulencje, turbulencje dosłownie rozszarpujące aparat latający na części. Lotnictwo,

które nie posiada pułapu praktycznego pozwalającego mu na wzniesienie się ponad

takie turbulencje, decyduje się na olbrzymie ryzyko podejmując działania w takich wa-

runkach. Silne wiatry przyziemne mogą spowodować duże zniszczenia niezabezpieczo-

nych samolotów znajdujących się na płytach lotnisk. Wyjątkowo silne wiatry mogą

zniszczyć lub poważnie uszkodzić nawet dobrze zabezpieczone aparaty latające, które

wystawione są na ich bezpośrednie oddziaływanie. Schemat C-9 pokazuje wpływ wia-

tru na powietrzną drogę podejścia.

Wywołany przez wiejący wiatr: kurz, piasek, śnieg, deszcz czy mżawka, mogą

ograniczyć skuteczność radarów /stacji radiolokacyjnych/ wczesnego ostrzegania i na-

ziemnej kontroli podejścia /zbliżania się/ lotnictwa. W niektórych częściach świata wie-

jący piasek powoduje takie warunki, które w sposób drastyczny przerywają zarówno

208

naziemną, jak i powietrzną modulację amplitudową oraz modulację częstotliwości łącz-

ności. Podczas zimnej pogody, mroźny wiatr ograniczy częstotliwość lotów lotnictwa

przez zwiększenie czasu na przygotowanie do wylotu - czasu na uzupełnienie paliwa i

ponowne uzbrojenie, gdyż zmusi on żołnierzy personelu obsługi naziemnej do pracy w

ubraniach ochronnych. Wymusza to również zapotrzebowanie na ogrzewane ukrycia

dla samolotów, ponieważ poważniejsze naprawy i konserwacje samolotów i śmigłow-

ców nie mogą być wykonywane w terenie otwartym.

Kierunek i siła wiatru wpłyną również w różnym stopniu na precyzję środków

walki obrony powietrznej. Wiatr musi być również poważnie brany pod uwagę w od-

niesieniu do obsad systemów obrony powietrznej, ponieważ ma on wpływ na działania

NBC /broni ABC/. Silne wiatry ograniczają widoczność i w zestawieniu z deszczem,

śniegiem, mżawką czy kurzem - tworzą warunki, obniżające skuteczność optycznego

wykrywania celi oraz ich śledzenia przez obronę powietrzną. W czasie zimnej pogody,

bardzo poważnie traktowany jest wpływ mroźnego wiatru na personel obrony powietrz-

nej oraz prowadzone działania.

Silne wiatry oraz związane z nimi turbulencje będą miały negatywny wpływ na

dokładność działań powietrzno-desantowych, a także na zaopatrzenie z powietrza.

Prędkość wiatru przy ziemi 13 węzłów /ok. 25km/h / traktowana jest zwykle jako mak-

symalna do prowadzenia bezpiecznego zrzutu skoczków. Silne i zmienne wiatry w gó-

rze, w czasie zrzutów skoczków podczas prowadzenia działań powietrzno-desantowych,

często będą powodowały zbyt duże rozrzucenie ich na danym obszarze. Turbulencja i

związane z tym „rzucanie” aparatu latającego w czasie lotu - obniży wydolność prze-

wożonych drogą powietrzną ludzi, gdyż może spowodować u nich chorobę powietrzną.

SCHEMAT C-9: WPŁYW WIATRU NA POWIETRZNĄ DROGĘ PODEJŚCIA.

209

Opady

Opady bardzo często będą wpływać na działania lotnictwa - nie tylko ogranicza-

jąc widoczność oraz skuteczność radarów. Na wysokościach na jakich działa lotnictwo,

zarówno deszcz, jak i śnieg często łączą się z warunkami powodującymi zamarzanie.

Lodowacenie zmusza więc lotnictwo do działania na niższych pułapach oraz powoduje

ograniczenie możliwości działania tych samolotów, które nie posiadają instalacji anty-

oblodzeniowych - działających w czasie lotu. Ustawione lub znajdujące się na ziemi

samoloty i śmigłowce muszą być przed działaniem dokładnie oczyszczone ze śniegu i z

lodu. Deszcz, śnieg i lód znajdujący się na pasach startowych może zwiększyć prawdo-

podobieństwo uszkodzeń samolotów w czasie startowania i lądowania oraz obniży sku-

teczność hamulców samolotów w czasie lądowania.

Deszcz i śnieg na lotniskach przeszkadza w uzupełnianiu paliwa i uzbrojenia

oraz w dokonywaniu przeglądów. Podczas okresów silnego deszczu lub śniegu często-

tliwość wylotów będzie zmniejszona z powodu: konieczności zwiększenia uwagi ob-

sługi uzupełniającej paliwo i uzbrojenie, trudnych warunków pracy tych obsług oraz z

powodu potrzeby przesunięcia samolotów do ukryć nawet podczas rutynowych prze-

glądów.

Deszcz i śnieg będą wpływać na możliwości poruszania się na przełaj jednostek

obrony powietrznej i często spowodują, że niżej położone obszary, dogodne do ich

rozwinięcia, staną się bezużyteczne. Opady o dużej intensywności mogą całkowicie

ograniczyć poruszanie się po bezdrożach czy też spowodować znaczne przybranie po-

ziomu wody w rzekach i strumieniach - nawet powyżej brzegu. To z kolei wpływa na

mobilność jednostek oraz możliwości efektywnego rozmieszczenia środków obrony

powietrznej w celu zabezpieczenia przekraczania rzek przez wojska /przepraw/. Deszcz

i śnieg obniżają też w różnym stopniu skuteczność systemów optycznego wykrywania

celów oraz precyzję środków walki obrony powietrznej.

Ciężkie, wilgotne powietrze podczas burz z opadami deszczu wpłynie na działa-

nia powietrzno-desantowe powodując, że skoczkowie i wyrzucany z powietrza sprzęt

będzie opadał wolniej w dół i dłużej pozostanie w powietrzu. Warunki te z jednej strony

spowodują zmniejszenie urazów u ludzi i strat w sprzęcie przy lądowaniu, a z drugiej -

wystawią skoczków na możliwe dłuższe oddziaływanie ognia przeciwnika.

210

Pokrywa chmur

Pokrywa chmur i ich pułap spowoduje dotkliwe restrykcje w stosunku do dzia-

łań powietrznych. Istniejąca pokrywa chmur ogranicza lub wzmaga widoczność w po-

wietrzu, a jej maskujące właściwości: zmniejszają możliwość wykorzystania bezpo-

średniego wsparcia lotniczego oraz prowadzenia działań powietrzno-desantowych i

realizowania zaopatrzenia z powietrza, a także powodują wykorzystanie przez samoloty

nie posiadające możliwości działania w każdych warunkach pogodowych - maksymal-

nych wysokości na poszczególnych drogach podejścia. Piloci unikają burz z piorunami i

śnieżnych chmur - z powodu potencjalnego wywołania przez nie wiatrów i turbulencji

przekraczających granice wytrzymałości aparatów latających, a także z powodu możli-

wości wystąpienia gradu i warunków lodowacenia. Pewne typy chmur powiązane są z

gwałtownymi - wstępującymi i zstępującymi prądami powietrznymi, które radykalnie

wpływają na wysokość lotu samolotów oraz dokładność systemów walki obrony po-

wietrznej. Chmury przechwytują ciepło płynące z ziemi oraz słońca podnosząc tempe-

raturę blisko ziemi i przez co powodują zredukowanie możliwości udźwigu samolotów

oraz możliwości utrzymywania się śmigłowców w jednym miejscu w powietrzu.

Silna pokrywa chmur często kanalizuje ruch samolotów w obrębie powietrznych

dróg podejścia oraz podczas końcowego zbliżania się do celu, a także może wpłynąć na

osłabienie skuteczności kamuflażu stosowanego przez lotnictwo. Wiedza o takich kana-

lizujących miejscach będzie służyła analitykowi do określenia, gdzie powinny zostać

rozmieszczone środki walki obrony powietrznej i stacje radiolokacyjne /radary/ - za-

przyjaźnionych i przeciwnika. Pewne typy chmur, szczególnie te związane z burzami z

wyładowaniami - zmniejszą skuteczność radarów obrony powietrznej. Nagły wzrost

energii związanej z wyładowaniami podczas burz może uszkodzić lub zniszczyć nieza-

bezpieczone systemy łączności, czy też elektroniczne systemy środków obrony po-

wietrznej i lotnictwa.

Częściowa pokrywa chmur / 4/8 do 6/8 / może powodować takie warunki, które

wytwarzają oślepiające światło utrudniające optyczne wykrywanie celi. Samoloty o

dużych osiągach często będą próbowały wykorzystać przerwy między chmurami i

związane z nimi oślepiające światło - do uniknięcia wykrycia przed rozpoczęciem

wchodzenia na ich wybrany profil ataku.

211

SCHEMAT C-10: PRZYKŁAD ODDZIAŁYWANIA POKRYWY CHMUR NA POWIETRZNĄ DROGĘ PODEJŚCIA.

Temperatura i wilgotność

Temperatura i wilgotność mają olbrzymi wpływ na działania lotnictwa, gdy wy-

stępują one w ekstremalnych wartościach. Obydwa te czynniki mają wpływ na gęstość

powietrza - obniżając efektywność systemów napędowych samolotów, a jednocześnie

zwiększając zużycie paliwa i zasadnicze zmniejszenie ładunku użytecznego samolotów.

Czynniki te są szczególnie istotne, gdy samoloty muszą działać z lotnisk położonych

ponad 5280 stóp /1 mila lub 1608m/ ponad poziomem morza.

Ekstremalna temperatura oraz wilgotność powodują poważne utrudnienia w

utrzymaniu sprzętu lotniczego i obrony powietrznej. Utrzymywanie się maksymalnych

wartości tych dwóch czynników zwiększa potencjalne możliwości wystąpienia urazów

personelu wywołanych temperaturą /niską lub wysoką/ oraz uszkodzenia sprzętu

/wysoka temperatura i wilgotność sprzyja korozji/, a także może spowodować problemy

w zaopatrzeniu i logistyce /na przykład: konieczność stosowania specjalnych płynów

chłodzących/.

212

Temperatura i wilgotność wpływają również na warunki prowadzenia obserwa-

cji i pole ostrzału. Wysokie temperatury oraz wilgotność w tropikach przyczyniają się

do rozwoju gęstej, zbitej roślinności - co ogranicza możliwość prowadzenia obserwacji

naziemnej i powietrznej oraz zmniejsza pole ostrzału wojsk obrony powietrznej. Z kolei

odwrotnie, powszechne w obszarze pustynnym wysokie temperatury oraz niska wilgot-

ność czynią roślinność bardzo ubogą, co pozwala na prowadzenie obserwacji w szero-

kim zakresie, daje niewielkie możliwości maskowania, a także rozszerza pola ostrzału

dla lotnictwa i obrony powietrznej. Uboga szata roślinna w obszarach pustynnych po-

woduje potrzebę dodatkowego sztucznego kamuflażu dla lotnictwa oraz obrony po-

wietrznej. Wysokie pustynne temperatury zmniejszają udźwig samolotów i zwiększają

wymagania wobec zabezpieczenia materiałowo-technicznego lotnictwa i obrony po-

wietrznej. W pewnych sytuacjach, ograniczających dostępne wsparcie lub zabezpiecze-

nie obrony powietrznej, warunki pustynne mogą wymagać specjalnych harmonogra-

mów działania lotnictwa i obrony powietrznej. W czasie prowadzenia działań na pusty-

ni wymagane jest także stosowanie specjalnych olejów smarujących i filtrów.

OCENA ZAGROŻENIA

W skład fazy oceny zagrożenia w procesie analizy przestrzeni powietrznej

wchodzi: szczegółowe studiowanie możliwości samolotów przeciwnika, systemów po-

cisków lecących z prędkością przelotową, pocisków powietrze - ziemia, pocisków dale-

kiego zasięgu, systemów walki obrony powietrznej oraz technik i samolotów wykorzy-

stywanych do działań powietrzno-desantowych, powietrzno-szturmowych i służących

do przenikania małych grup. Obejmuje to szczegółową analizę organizacji sił powietrz-

nych przeciwnika, jednostek obrony powietrznej, jednostek powietrzno-desantowych i

powietrzno-szturmowych oraz sił SPECNAZ.

Możliwości działania tych elementów w obrębie środowiska pola walki są bar-

dzo dokładnie oceniane. W wypadku zagrażających samolotów przeciwnika, obrony

powietrznej i systemów pocisków latających z prędkością przelotową - ocena ta obej-

muje oszacowanie możliwości systemów przeciwnika w stosunku do możliwości za-

przyjaźnionych.

213

Następujące czynniki reprezentują niektóre obszary, które muszą zostać prze-

analizowane podczas oceny osiągów lotnictwa skrzydłowego i śmigłowcowego prze-

ciwnika:

I. Organizacja jednostek zagrażającego lotnictwa /samolotów i śmigłowców/;

II. Możliwości samolotów i śmigłowców w zakresie:

A. osiągi /prędkość, pułapy, wymogi wobec lotnisk/;

B. udźwig uzbrojenia /maksymalna waga i typy uzbrojenia/;

C. możliwości nawigacyjne;

D. systemy wystrzeliwania /uwalniania/ środków walki;

E. promień /zasięg/ działania;

III. Charakterystyka osiągów uzbrojenia - zasięg, wysokość wystrzelenia

/uwolnienia/, uchwyty wyzwalające uzbrojenie, typy głowicy bojowej oraz sys-

tem naprowadzający - w stosunku do:

A. działek lotniczych;

B. rakiet;

C. taktycznych pocisków powietrze - ziemia;

D. poszczególnych rodzajów bomb;

E. precyzyjnej amunicji kierowanej;

IV. Regulaminowe zasady lotów taktycznych, co obejmuje:

A. rozmiary nalotów lotnictwa i skład sił;

B. wysokość wlotu i wylotu oraz prędkości;

C. profile uwalniania uzbrojenia;

D. wykorzystanie środków zabezpieczających przed oddziaływaniem prze-

ciwnika - elektronicznych i na podczerwień;

V. Priorytety celi dla ataków lotnictwa;

VI. Procedury C2, co obejmuje:

A. systemy kontroli naziemnej;

B. systemy kontroli powietrznej;

C. procedury przydziału wysiłku /uderzeń/ lotnictwa;

D. węzły C3;

VII. Zabezpieczenie materiałowo - techniczne i możliwości w zakresie częstotliwości

lotów.

214

Schematy C-11 do C-19 pokazują radzieckie i amerykańskie śmigłowce bojowe i

wsparcia, porównywalne lotnictwo taktyczne, lotnictwo transportowe, taktyczne pociski

ziemia - powietrze oraz pociski dalekiego zasięgu lecące z prędkością przelotową.

SCHEMATY C-11 - C-19: 11. SOWIECKIE ŚMIGŁOWCE BOJOWE I WSPARCIA 12. AMERYKAŃSKIE ŚMIGŁOWCE BOJOWE I WSPARCIA 13. SOWIECKIE PORÓWNYWALNE LOTNICTWO TAKTYCZNE 14. AMERYKAŃSKIE PORÓWNYWALNE LOTNICTWO TAKTYCZNE 15. SOWIECKIE WOJSKOWE LOTNICTWO TRANSPORTOWE 16. AMERYKAŃSKIE WOJSKOWE LOTNICTWO TRANSPORTOWE 17. SOWIECKIE PORÓWNYWALNE TAKTYCZNE POCISKI ZIEMIA-

POWIETRZE 18. AMERYKAŃSKIE PORÓWNYWALNE TAKTYCZNE POCISKI ZIEMIA-

POWIETRZE 19. SOWIECKIE I AMERYKAŃSKIE RAKIETY DALEKIEGO ZASIĘGU TYPU

CRUISE

215

216

217

218

219

220

221

222

Ocena zagrożeń obejmuje również analizę HVT-s oraz punktów /węzłów/ kry-

tycznych - zarówno zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika. Często jest to trudne, ponie-

waż lotnictwo, wspierające je urządzenia i logistyka /np. lotniska i składy/, węzły obro-

ny powietrznej, powietrze LZ-s oraz powietrzno-desantowe DZ-s - z samej ich natury

są HVT-s i HPT-s, zarówno dla zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika. Analityk musi być

jednak bardzo ostrożny, aby nie włączać wszystkiego do kategorii HVT-s i powinien

wybierać tylko te cele, które mają bezpośredni wpływ na działania.

Regulaminowe normy przemieszczania się dla lotnictwa - nie istnieją. Jednakże,

analityk ocenia ruch aparatów latających w zakresie: maksymalnego skutecznego zasię-

gu z optymalną prędkością /nie - maksymalną/, z optymalnym ładunkiem uzbrojenia

oraz dla konkretnego profilu ataku. Działania polegające na przerzucie wojsk drogą

powietrzną oceniane są zwykle w zakresie maksymalnego zasięgu, z optymalną prędko-

ścią przelotową i z jak największym możliwym ładunkiem. Regulaminowe normy ruchu

w wypadku jednostek obrony powietrznej są określane dokładnie tak samo, jak w przy-

padku innych jednostek wojsk lądowych.

Dla większości działań w przestrzeni powietrznej nie przygotowuje się warian-

tów /wzorców/ regulaminowych. Jeśli jednak czas na to pozwala, mogą zostać przygo-

towane warianty, które wskazują na najbliższe /bezpośrednie/ powietrzne drogi podej-

ścia w rejon jakiegoś obiektu, ale - ze zrozumieniem, że możliwe są odstępstwa od na-

szych wariantów oceny. Zamiast tego, analityk powinien skoncentrować się na regula-

minowych profilach ataku - wykorzystywanych przez zagrażające typy samolotów.

Schemat C-20 przedstawia przykłady profili ataku dla samolotów.

SCHEMAT C-20: PRZYKŁADY ZWYKLE STOSOWANYCH PROFILI ATAKU SAMOLOTÓW.

223

Warianty regulaminowe dla jednostek obrony powietrznej oraz ich elementów

opracowywane są w taki sam sposób, jak dla innych jednostek sił lądowych. Warianto-

wanie regulaminowe /tworzenie wzorca regulaminowego/ może być ogólne - określają-

ce rozmieszczenie jednostek, lub na tyle szczegółowe /specjalistyczne/ - aby opisywało

poszczególne radary, wyrzutnie, czy też systemy bojowe. Schemat C-21 pokazuje przy-

kład regulaminowego wariantu użycia obrony powietrznej w obszarze dywizji zmecha-

nizowanej w natarciu.

SCHEMAT C-21: PRZYKŁAD REGULAMINOWEGO WARIANTU UŻYCIA SIŁ OBRONY POWIETRZNEJ W OBSZARZE DYWIZJI ZMECHANIZOWANEJ W

NATARCIU.

224

Warianty regulaminowe przygotowywane są dla działań powietrzno-

desantowych i powietrzno-szturmowych w sile kompanii lub większych. Warianty te

opracowywane są poprzez wykorzystanie następujących przemyśleń:

◊ podczas prowadzenia działań powietrzno-desantowych i powietrzno-

szturmowych szczególne znaczenie mają zaskoczenie i szybkość;

◊ do maskowania rozmieszczenia LZ-s oraz DZ-s i zbliżających się do nich sił

stosowane są szczególne środki bezpieczeństwa;

◊ lądowanie możliwe będzie w obszarach nie bronionych lub w obszarach, w

których została unieszkodliwiona obrona przeciwnika;

◊ osłona powietrzna musi być skuteczna i musi być realizowana wzdłuż całego

lotu na drodze podejścia;

◊ LZ-s oraz DZ-s powinny być rozmieszczone tak blisko celu działania, jak

tylko pozwalają na to warunki bezpieczeństwa;

◊ gdy warunki na to pozwalają - szczególnie podczas działań szturmowych w

celu wsparcia przepraw /przekraczania rzek/ - to LZ-s i DZ-s będą znajdować

się na obiekcie /celu/ działania;

◊ regulaminowe wymiary LZ lub DZ wynoszą około: 3 x 4 km. Pułk powietrz-

no-desantowy będzie zwykle ulokowany w jednej lub dwóch takich strefach

działania. Bataliony powietrzno-szturmowe w czasie prowadzenia działań

zwykle rozmieszczone są na jednej LZ;

◊ działania powietrzno-desantowe mogą być prowadzone poza maksymalnym

zasięgiem uderzeń powietrznych i uderzeń pociskami artylerii nacierających

sił lądowych;

◊ działania powietrzno-szturmowe są zwykle ograniczone do 50km poza

FEBA;

◊ działania powietrzno-szturmowe są szczególnie ważne dla wsparcia przepraw

i zajmowania terenu dającego przewagę - w celu połączenia się z wysunięty-

mi oddziałami wydzielonymi nacierających wojsk, a także podczas prowa-

dzenia pościgu i działań w górach;

◊ podczas działań powietrzno-szturmowych śmigłowce będą latały na wysoko-

ści do 50m i będą wykorzystywały warunki terenowe do maskowania podej-

ścia.

225

Schematy C-22 i C-23 stanowią przykłady wariantów /wzorców/ regulamino-

wych dla działań /operacji/ powietrzno-desantowych oraz powietrzno-szturmowych.

SCHEMAT C-22: WARIANT DOKTRYNALNY DZIAŁAŃ POWIETRZNO-SZTURMOWYCH.

SCHEMAT C-23: WARIANT DOKTRYNALNY DZIAŁAŃ POWIETRZNO-DESANTOWYCH.

226

Opracowanie wariantu regulaminowego dla sił powietrzno-desantowych lub

powietrzno-szturmowych, które już znalazły się na LZ lub DZ - jest podobne do tego

jakie opracowuje się dla działań lekkiej piechoty. Opracowany wariant musi brać pod

uwagę, że ustalenia regulaminowe mówią o jednogodzinnym okresie potrzebnym do

osiągnięcia gotowości bojowej przez desant w LZ lub DZ, przed rozpoczęciem prze-

mieszczania się /ruchu/ w kierunku obiektu ich działania. W czasie wariantowania nale-

ży także wziąć pod uwagę, że chociaż niektóre rodzaje sprzętu ciężkiego mogą być

zrzucane lub wyładowywane wraz z wojskami, to jednostkom wciąż będzie brakowało

wsparcia czołgów, artylerii dalekiego zasięgu, ciężkiego sprzętu inżynieryjno-

saperskiego oraz środków przeciwpancernych.

Działań powietrzno-desantowych i powietrzno-szturmowych nie prowadzi się

bez wsparcia sił, które próbują dotrzeć w kierunku tego samego celu działania. Bez ich

pomocy siły powietrzno-desantowe są wkrótce zniszczone lub pokonane. Dlatego też

konieczne jest wsparcie tych sił regularnymi jednostkami - tak szybko, jak tylko jest to

możliwe.

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ

Podobnie jak podczas IPB dla innych obszarów oraz funkcji pola walki, wynik

analizy przestrzeni powietrznej przedstawia doktrynę powietrzną przeciwnika, obrony

powietrznej, przeciwlotniczą oraz powietrzno-desantową i powietrzno-szturmową w

stosunku do oddziaływania pogody i terenu - aby pomóc w określeniu w jaki sposób

przeciwnik wykorzysta swoje środki związane z działaniami w obszarze powietrznym.

Pomaga to również określić, jak pogoda, teren oraz siły powietrzne i obrony powietrz-

nej przeciwnika mogą wpłynąć na nasze działania związane z obszarem powietrznym.

Podobnie jak w wypadku innych funkcji pola walki - integracja zagrożenia obszaru po-

wietrznego jest kompletowana poprzez opracowanie wariantów sytuacji, przebiegu

działań oraz DST.

Chociaż dla większości działań powietrznych nie są przygotowywane warianty

/wzorce/ regulaminowe, to stosunkowo łatwo jest opracować warianty sytuacji, które

łączą profile ataku aparatów latających w stosunku do ograniczeń wynikających z

ukształtowania terenu. Proces integracji koncentruje się na konkretnych drogach podej-

227

ścia i korytarzach powietrznych aby określić, które będą najbardziej przydatne dla wy-

korzystania danych technik i profili ataku.

Warianty regulaminowe dla działań obrony powietrznej są zasadniczo warian-

tami sił lądowych i są opracowywane w ten sam sposób jak warianty dla innych sił lą-

dowych. Dodatkowo, oprócz wpływu warunków terenowych na mobilność i zarządze-

nia regulaminowe, koncentrują się one na konkretnych drogach podejścia i korytarzach

powietrznych i wskazują - gdzie lotnictwo może wykorzystać teren do maskowania

przed radarami i systemami walki obrony powietrznej /skośna LOS/. Warianty sytuacji

działania obrony powietrznej - zarówno zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika - opraco-

wywane są w ten sam sposób. Warianty sytuacji pokazują zasięgi, zachodzące na siebie

strefy rażenia oraz obszary zasłonięte dla wszystkich systemów bojowych obrony po-

wietrznej /„strefy martwe”/. Dane zawarte w legendach wariantów powinny ujmować

maksymalne i minimalne wysokości skutecznego rażenia tych środków walki. Schemat

C-24 to przykład wariantu sytuacji obrony powietrznej.

SCHEMAT C-24: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI OBRONY POWIETRZNEJ.

228

Warianty sytuacji dla powietrznej fazy działań powietrzno-desantowych i po-

wietrzno-szturmowych koncentrują się na „najbardziej bezpośredniej” /najkrótszej/ tra-

sie do LZ i DZ. Trasy te powinny zapewnić podchodzącym siłom powietrzno-

desantowym bezpieczny lot oraz niezbędne minimum maskowania i osłony. Warianty

fazy naziemnej przygotowywane są na podstawie regulaminowych zasad użycia sił po-

wietrzno-desantowych. Wariantów sytuacyjnych nie przygotowuje się dla przenikania

drogą powietrzną małych sił - np. SPECNAZU.

Profile ataku pełnią tutaj kluczową rolę w wariantowaniu sytuacyjnym, ponie-

waż wszystkie analizy przestrzeni powietrznej są w zasadzie sytuacyjnymi - co wynika

z ich natury. Zastosowanie konkretnego profilu ataku będzie zależało od drogi podejścia

w danym terenie, podziału sił, rozmieszczenia i możliwości obrony powietrznej, wyma-

ganej ilości paliwa i ładunku wymaganego uzbrojenia, odległości do celu oraz zadania

danego samolotu. Schemat C-25 to przykład zagrożenia powietrznego /śmigłowiec/.

SCHEMAT C-25: ZAGROŻENIE POWIETRZNE /ŚMIGŁOWCE/.

229

Warianty przebiegu wydarzeń dla obszarów działań związanych z przestrzenią

powietrzną opierają się na wariantach sytuacji. Warianty wydarzeń dla działań obrony

powietrznej opracowywane są tak jak inne warianty przebiegu działań. Jednakże NAI-s

ustalane są w oparciu o wpływ ograniczeń terenowych na trasy podejścia lotnictwa do

potencjalnych celi oraz na podstawie analizy profili ataków przeciwnika. W obszarach,

gdzie ograniczeń terenowych jest niewiele, NAI-s dla poszczególnych tras i obszarów

stosowane są szeroko aby pomóc w określeniu najlepszych miejsc rozmieszczenia dla

radarów inwigilacji o dalekim zasięgu oraz radarów do wykrywania celi.

Rozmieszczenie NAI-s dla innych działań związanych z przestrzenią powietrzną

oparte jest na: terenie maskującym pola radarów /stacji radiolokacyjnych rozpoznania/ i

środków walki, najkrótszej trasie do potencjalnego celu, wymaganym stopniu zabezpie-

czenia operacyjnego oraz na wymaganiach wczesnego wykrycia celu przez aparat lata-

jący. Warianty przebiegu wydarzeń dla użytych sił powietrzno-desantowych i powietrz-

no-szturmowych przygotowywane są w ten sam sposób jak dla innych działań lądo-

wych. Schemat C-26 to przykład „powietrznego” wariantu przebiegu wydarzeń.

SCHEMAT C-26: WARIANT /WZORZEC/ WYDARZEŃ W POWIETRZNYM WYMIARZE POLA WALKI.

230

DST-s dla działań związanych z przestrzenią powietrzną oparte są na wariantach

przebiegu działań. Zwykle wykonywane są osobne DST-s dla działań obrony powietrz-

nej oraz działań powietrzno-desantowych i powietrzno-szturmowych zaprzyjaźnio-

nych. Osobne DST-s mogą również zostać wykonane dla bezpośredniego wsparcia lot-

niczego oraz działań powietrznego przenikania zaprzyjaźnionych na polu walki - jeśli

czas i sytuacja na to pozwolą. Wszystkie DST-s związane z wymiarem powietrznym

powinny pokazywać powietrzne drogi podejścia i korytarze ruchu, zasięgi systemów

obrony powietrznej zaprzyjaźnionych i przeciwnika, TAI-s oraz DP-s. Zgodnie z prze-

mijającą naturą środowiska powietrznego, bieżąca sytuacja powietrzna nie jest przed-

stawiana. Jednakże pokazana jest liczba możliwych wylotów dla działań zaprzyjaźnio-

nych.

TAI-s oraz DP-s w większości określane są tym samym sposobem jak dla dzia-

łań lądowych, jednak biorąc pod uwagę duże prędkości lotnictwa DP-s muszą być

umieszczane ze znacznym wyprzedzeniem. W czasie wykorzystywania środków wła-

snego lotnictwa DP-s te muszą zostać wysunięte na tyle daleko w stosunku do celu, aby

dać wystarczający czas na: postawienie lotnictwa w stan strip alarmu i umożliwienie

dotarcia do celu oraz na rozpoczęcie skutecznego działania przez współdziałające sys-

temy wsparcia ogniowego i zakłócania. Podczas wspierania działań obrony powietrznej

DP-s muszą być rozmieszczone w taki sposób, aby potwierdzić plan ataku przeciwnika

i dać wystarczający czas, który pozwoli na wykrycie celu i prowadzenie ognia. Podczas

określania wpływu na wysiłek obrony powietrznej przeciwnika, DP-s umieszczane są

tam, gdzie dowódcy przeciwnika najprawdopodobniej mogliby zostać zmuszeni przez

pogodę, teren oraz własne korytarze lotnictwa i profile lotu - do rozmieszczenia środ-

ków obrony powietrznej z jak największą korzyścią dla swoich sił.

DST własnej obrony powietrznej stanowi połączony wysiłek G3 lub S3, G2 lub

S2 oraz oficera obrony powietrznej /DAME lub CAME - w dywizji i korpusie/. DST

wykorzystania własnej przestrzeni powietrznej jest wspólnym wysiłkiem G3 lub S3, G2

lub S2, FSO /oficera wsparcia ogniowego/ oraz dowódcy brygady lotnictwa bojowego i

oficera łącznikowego lotnictwa.

231

Załącznik D: OPERACYJNY SZCZEBEL WOJNY

Ośrodkiem struktury współczesnej walki jest sztuka operacyjna, drugi ważny

składnik działalności wojskowej oraz najwyższy, na którym rozważana jest doktryna

bitwy powietrzno - lądowej.

SZTUKA OPERACYJNA

Sztuka operacyjna pociąga za sobą zgrywanie /orkiestrację/ siły wojskowej w

teatrze działań wojennych /TDW/ aby osiągnąć narodowe cele działań militarnych -

jako część skoordynowanej strategii narodowej, taktyczne zastosowanie walki, zabez-

pieczenie walki oraz zabezpieczenie środków służb wspierających walkę. Zasadniczo

jest to kolejne następowanie po sobie działań taktycznych i wydarzeń - jako część ogól-

nego planu kampanii w celu stworzenia pożądanych warunków wojskowych dla speł-

nienia określonego celu politycznego. Dowódca szczebla operacyjnego, któremu okre-

śla się pożądane polityczne warunki /następstwa działań/, określa cele militarne oraz

środki taktyczne konieczne do ich uzyskania.

Utworzenie Zjednoczonych Dowództw dla prowadzenia planowania w czasie

pokoju w teatrze działań wojennych - jest fenomenem powstałym po II wojnie świato-

wej, fenomenem który wyrósł z lekcji jakie odebraliśmy przed oraz w czasie prowadze-

nia wojny. Planowanie działania w wypadku nieprzewidzianych wydarzeń oraz plano-

wanie realizowane w czasie pokoju - w określonym teatrze działań wojennych lub w

podległych teatrach działań wojennych - ukierunkowane jest na to, aby zmniejszyć za-

kres tych analiz i działań, których wykonanie przez Głównodowodzącego /CINC/ w

teatrze działań wojennych i jego sztab wymagane jest w wypadku wojny.

W czasie pokoju sztaby teatrów działań wojennych realizują planowanie na po-

trzeby początkowej kampanii, która przewidywana jest w wypadku pogwałcenia granic

międzynarodowych. Po rozpoczęciu działań wojennych planowanie teatru działań wo-

jennych koncentruje się na kampaniach przewidywanych w późniejszym okresie. Okre-

ślenie prawdopodobnego przebiegu działań w teatrze działań wojennych podobne jest

do procesu, który wykorzystywany jest przez taktyczne szczeble dowodzenia do odpo-

wiedzi na problemy dotyczące dowódcy dywizji czy korpusu: „kto?”, „co?”, „gdzie?”,

232

„kiedy?” i „w jakiej sile?”. Podczas gdy planistyczne rozważania na taktycznym będą

głównie rozważaniami militarnymi - co wynika z ich natury, to do rozważań plani-

stycznych na szczeblu operacyjnym będą włączane czynniki polityczne, ekonomiczne,

psychologiczne, socjologiczne, wojskowe oraz geograficzne - w skali międzynarodo-

wej.

Tak samo jak dowódca szczebla taktycznego będzie usiłował pełniej zrozumieć

podłoże, specyficzne cechy i charakter nowego zadania, tak samo czynił to będzie do-

wódca szczebla operacyjnego. Dowódca ten musi w pełni zrozumieć interesy polityków

amerykańskich w danym regionie geograficznym, ograniczenia w wykorzystaniu siły

wojskowej narzucone przez politykę, a także musi zrozumieć wolę danego narodu po-

parcia obecności sił wojskowych Stanów Zjednoczonych oraz chęć wsparcia połączo-

nych działań wojskowych. Rozważania takie mogą na przykład: obejmować - gotowość

wojsk do prowadzenia określonych działań i wolę przyzwolenia na te działania ze stro-

ny Władz Narodowego Dowództwa /NCA/, określać - które niepodległe narody w da-

nym teatrze działań wojennych zezwolą na przelot nad ich obszarem oraz prawo do

lądowania, zasady wykorzystania wojsk, wpływ obszarów neutralnych na zakres dzia-

łań wojskowych oraz sposób wykorzystania broni nuklearnej. Ten sam myślowy proces

IPB, który zmniejsza ilość niewiadomych /niepewność/ dowódcy szczebla taktycznego,

może być wykorzystany aby uczynić to samo w stosunku do dowódcy szczebla opera-

cyjnego.

Określenie wymagań operacyjnego szczebla wojny wobec rozpoznania jest

wstępnym warunkiem do opracowania planu /perspektyw/ rozpoznania szczebla opera-

cyjnego i określenia funkcji lub etapów procesu IPB na operacyjnym szczeblu wojny.

Wymagania NCA wobec rozpoznania są ogólne /globalne/ i mogą być w konflikcie z

wymaganiami ustanowionymi przez CINC w TDW.

Podczas, gdy dowódca teatru działań wojennych może wymagać dostępu do

strategicznych środków rozpoznania aby wesprzeć planowanie w czasie pokoju lub

prowadzenia kampanii w czasie wojny - to bezpośrednia uwaga NCA może być skiero-

wana na wojskowy i polityczny rozwój wydarzeń w innym teatrze działań wojennych.

Niewystarczające systemy rozpoznawcze szczebla narodowego i strategicznego prze-

znaczone będą do zabezpieczenia potrzeb rozpoznawczych NCA lub wyszczególnio-

nych - Zjednoczonych Dowództw. Pięć Zjednoczonych Dowództw odpowiadających za

różne regiony geograficzne to:

233

◊ Dowództwo Europejskie USA /USEUCOM/;

◊ Dowództwo Atlantyckie USA /LANTCOM/;

◊ Dowództwo Pacyfiku /PACOM/;

◊ Dowództwo Centralne /CENTCOM/;

◊ Dowództwo Południowe USA /USSOUTHCOM/.

Dowództwa te muszą w czasie pokoju wywiązywać się z odpowiedzialności w zakresie

politycznych, ekonomicznych, wojskowych i psychologicznych czynników

/parametrów/ - określonych przez NCA w Połączonym Strategicznym Planie Możliwo-

ści /JSCP/.

Dla każdego teatru działań wojennych różna jest strategia wojskowa, struktura

sił i wymagania wobec rozpoznania. W obrębie każdego teatru działań wojennych od-

rębna jest /są/: specyfika sojuszy, możliwości wojskowe przeciwnika, cele wojskowe i

polityczne, czynniki geograficzne i wsparcie ludności dla strategicznych celi USA. Za-

równo organizacja szczebla strategicznego, jak i taktycznego - nie wynika z koniecz-

nych potrzeb i nie jest dostatecznie wyczulona na zabezpieczenie tych specyficznych

wymagań szczebla operacyjnego.

Rozległa analiza specyfiki określonego teatru działań wojennych jest wstępnym

warunkiem do opracowania strategii teatru działań wojennych oraz związanego z tym

planowania operacyjnego. Dowódca TDW oraz jego sztab muszą dostrzec i zrównowa-

żyć pięć elementów siły /polityczny, ekonomiczny, geograficzny, wojskowy i narodo-

wy/, które mogą nie tylko pokonać /przezwyciężyć/ centra ciężkości przeciwnika, ale

też chronić własne źródła siły. Dostrzeżenie tego właśnie problemu jest treścią sztuki

operacyjnej, a rola rozpoznania jest tu kluczowa.

Nie jest wystarczającym stwierdzenie, że wymagania dowódcy szczebla opera-

cyjnego wobec rozpoznania będą zaspokojone przez połączenie rozpoznania taktyczne-

go i strategicznego. Środki ze środowiska rozpoznania strategicznego są w czasie poko-

ju zbyt rozproszone - i jeśli nie zostaną określone cele zbierania danych dla podejmo-

wania decyzji operacyjnych i strategicznych - mogą zostać przez przeciwnika pokonane

w czasie wojny. Perspektywa rozpoznania taktycznego jest wąska - koncentruje się

głównie na rozwoju bitew, potyczek i walk oraz na szybkim poszerzeniu wiedzy i wy-

korzystaniu wiadomości z bezpośrednich walk i z prowadzonego rozpoznania taktycz-

nego. W istocie - dane rozpoznawcze jakie wytwarzane są na taktycznym szczeblu wal-

ki, jeśli nie byłyby ostrożnie „przesiewane”, to mogłyby zalać sztaby rozpoznawcze

234

grup armii teatru działań wojennych lub armii i odciągnąć chwilowo ich uwagę od roz-

patrywania przebiegu działań z perspektywy operacyjnej.

Określając rozpoznanie szczebla operacyjnego należy brać pod uwagę wsparcie

wysiłku decydenta oraz cel wykorzystania połączonych i kombinowanych sił na opera-

cyjnym szczeblu wojny. Koncentracja określonego rzutu sił szczebla operacyjnego za-

leży od sytuacji, specyfiki teatru działań wojennych, wojskowych i politycznych celów

walczących stron oraz typów /rodzajów/ sił wojskowych jakie są w stanie i mogą być

wykorzystane /użyte/. Na przykład podczas II wojny światowej kampanie oraz główne

działania wojenne realizowane były odpowiednio przez teatry działań wojennych i gru-

py armii, podczas gdy armie polowe, korpusy i dywizje walczyły w bitwach i potycz-

kach. Podczas wojny w Wietnamie, pomimo istnienia /dostarczenia/ planu kampanii w

teatrze działań wojennych - planu stworzonego przez kwaterę Wspierającego Dowódz-

twa Wojskowego - Wietnam /MAC-V/ - główne działania planowane były przez kwate-

ry główne korpusów.

Ze względu na to, że korpus jest największym związkiem taktycznym wojsk

lądowych, może on zostać wykorzystany jako składnik połączonych sił organizowanych

z różnych rodzajów wojsk dla wykonania specjalnego zadania /Joint Task Force - JTF/.

Siłami zbrojnymi JTF może być również dywizja lub samodzielna brygada. Korpus

przewidywany do takiego wykorzystania szkoli się /ćwiczy/ aby być odpowiednio

przygotowanym do działań operacyjnych. Zależnie od sytuacji rozpoznanie operacyjne-

go szczebla wojny będzie koncentrowało się na wymaganiach stawianych przez dowód-

cę: teatru działań wojennych, grupy armii, armii polowej, czy też korpusu.

Zadania rozpoznania szczebla operacyjnego określone są zgodnie z wymaga-

niami stawianymi wobec rozpoznania dla potrzeb przygotowania i prowadzenia kampa-

nii /operacji/ w obrębie danego TDW. Na szczeblu operacyjnym funkcje rozpoznania

ukierunkowane są na zbieranie danych, które pozwolą na zidentyfikowanie, lokalizacje

oraz analizę strategicznych i operacyjnych punktów ciężkości /centers of grawity/.

Punkty te - zaatakowane z powodzeniem - przyczynią się do osiągnięcia własnych poli-

tycznych oraz strategiczno - wojskowych celów w obrębie danego teatru działań wo-

jennych.

Zadania IEW wykonywane na szczeblu taktycznym /opracowanie sytuacji, okre-

ślenie celów EW, wsparcie CI i wprowadzenie przeciwnika w błąd/ - wykonywane są

również na szczeblu operacyjnym. Występuje tu jednak większy stopień zawiłości, „za-

235

angażowany” po to, aby rozważyć elementy składowe siły /potęgi/ w zakresie politycz-

nym, wojskowym, ekonomicznym oraz psychologicznym. Dowódca szczebla operacyj-

nego musi skutecznie zazębiać te elementy, aby zrealizować cele strategiczne.

Na szczeblu operacyjnym IEW wykonuje pięć zadań: opracowanie sytuacji,

opracowanie /określenie/ celów EW, zabezpieczenie, wprowadzanie w błąd przeciwni-

ka oraz ostrzeganie i wskazywanie zagrożeń. Ostrzeganie i wskazywanie zagrożeń po-

ciąga za sobą ciągłe opracowywanie i „filtrowanie” listy wskaźników opartych na da-

nym regionie lub teatrze działań wojennych. Listy te pozwalają sztabom rozpoznania

szczebla operacyjnego określić zmiany w zachowaniach politycznych, wojskowych i

ekonomicznych, co z kolei pozwala dowódcy teatru działań wojennych aktywnie

uczestniczyć i lepiej rozumieć działania NCA oraz może prowadzić do podjęcia odpo-

wiedniej decyzji co do wojskowego zaangażowania się. Dla dowódców teatrów działań

wojennych oraz dla NCA szczególnie ważna jest analiza informacji ze wszystkich do-

stępnych źródeł rozpoznania - realizowana w oparciu o dany teatr działań wojennych

/poprzez Ogólnoświatowy System Wskazywania i Monitoringu/. Zapobiega to strate-

gicznemu zaskoczeniu tych dowódców. Do wymagań szczebla operacyjnego adoptowa-

ne są zadania IEW - wykonywane na szczeblu taktycznym oraz elementy i mechanizmy

służące wykonaniu każdego z tych zadań.

OPRACOWANIE SYTUACJI

Opracowanie sytuacji, czy też IPB na szczeblu operacyjnym pociąga za sobą

realizację czterech funkcji: ocena obszaru teatru działań wojennych, analiza charaktery-

styk danego teatru, ocena zagrożenia oraz integracja zagrożeń. Funkcje te skupiają się

na połączonym i kombinowanym charakterze sztuki operacyjnej oraz na rozważaniach

politycznych, wojskowo - strategicznych, monetarno - ekonomicznych, przemysłowych,

wojskowych i psychologicznych dowódcy danego TDW.

Analiza charakterystyk danego teatru pociąga za sobą analizę pogody i terenu w

danym obszarze, a także: analizę cech geograficznych tego obszaru, wsparcia ludności

dla strategicznych celów USA oraz wpływu neutralnych narodów na działania wojsko-

we. Ocena zagrożenia obejmuje oszacowanie pod względem doktrynalnym sił zagraża-

jących szczeblowi operacyjnemu: ich składu, ugrupowania oraz zasad użycia w począt-

kowym etapie, rozważenie morale wojskowych sił przeciwnika, niezawodności poli-

236

tycznej wojskowych sojuszy przeciwnika, mechanizmów wykorzystania broni jądrowej

oraz proporcji sił w odniesieniu do przestrzeni /nasycenie/.

Integracja zagrożeń na szczeblu operacyjnym rozważana jest w zasadzie dla

określenia punktów ciężkości przeciwnika. W niektórych przypadkach tymi punktami

ciężkości nie będą Siły Zbrojne, ale inne - mniej namacalne, takie jak: chęć przeciwnika

do stawiania oporu /wola walki/, siła więzi jego sojuszy militarnych czy też ponowne

zorganizowanie teatru działań wojennych lub wysiłek zmierzający do jego utrzymania.

Punkt ciężkości w stosunku do przeciwnika może ulec zmianie, gdy kampania zaprzy-

jaźnionych przechodzi z jednej fazy do następnej - wskutek wyczekującej i przewidują-

cej przebieg działań procedury IPB oraz analiz rozpoznawczych na szczeblu operacyj-

nym.

OCENA OBSZARU TEATRU DZIAŁAŃ WOJENNYCH

Utworzenie połączonych dowództw w regionach geograficznych odzwierciedla

priorytety /imperatywy/ amerykańskiej polityki zagranicznej i obronnej. Wszystkie cele

strategiczne każdego teatru działań wojennych odzwierciedlone są w licznych doku-

mentach, takich jak np.: Prawo Międzynarodowe, Dyrektywy Decyzyjne Bezpieczeń-

stwa Narodowego /NSDD-s/ oraz Roczny Akt Uprawnień Obronnych. Specyficzne

wojskowe zadania oraz określony teatr działań wojennych są najpierw umieszczane w

Połączonym Strategicznym Planie Możliwości /JSCP/. Połączony System Planowania

Działań /JOPS/ określa - po otrzymaniu ograniczeń w wykonaniu manewru strategicz-

nego - jakie siły i w jakim czasie będą dostępne dla danego teatru. Na bazie tych doku-

mentów oraz otrzymanej od NCA wykładni do nich - CINC TDW ustala następnie stra-

tegiczne cele dla podległych operacyjnych teatrów działań.

Teatry działań wojennych /TDW/ oraz wspierające je teatry operacyjne przeci-

nają międzynarodowe granice. Obejmują one niezależne narody o rozmaitym etnicz-

nym, kulturalnym i językowym podłożu - zawierające w sobie zróżnicowane centra

ekonomiczne i przemysłowe, z różnymi punktami widzenia ich obywateli rozważają-

cymi ostrość zagrożenia politycznego i wojskowego stworzonego przez jakiegoś prze-

ciwnika. Dodatkowo określony będzie AI danego obszaru TDW. W celu odtworzenia i

utrzymania szczególnie ważnego w czasie prowadzenia działań wojennych, nieutrud-

nionego ruchu sił wojskowych bazujących na Kontynentalnych Stanach Zjednoczo-

237

nych /CONUS/ do USEUCOM, obszar zainteresowania /AI/ TDW dla USEUCOM

może ulec rozszerzeniu do wschodnich wybrzeży USA.

ANALIZA CHARAKTERYSTYK TDW

Sztab może zwrócić swoją uwagę na analizy charakterystyk AO danego TDW

gdy dowódca szczebla operacyjnego:

◊ w pełni rozumie cel polityczny;

◊ określił odpowiednie środki militarne, które zostaną wykorzystane;

◊ rozważył wyniki powyższych rozważań.

Operacyjna „piaskownica” /„stół plastyczny”/ przekracza międzynarodowe gra-

nice i obejmuje morza, góry i główne kompleksy terenowe. Wskutek tego ocena obsza-

ru TDW przynosi AO o rozmiarze kontynentu oraz znacznie większy AI TDW. Na

przykład: AO dla USEUCOM obejmuje cały kontynent europejski oraz śródziemno-

morski - z AI, który rozszerza się znacznie na zachodnie okręgi wojskowe Związku

Radzieckiego.

Analizy terenu i pogody stanowią składniki szerokiej analizy charakterystyk

AO. Muszą też zostać rozpatrzone istotne geograficzne charakterystyki danego TDW -

włączając topograficzne i hydrograficzne. Sezonowe warunki klimatyczne często dyk-

tują termin rozpoczęcia kampanii oraz ograniczają strategiczne wykorzystanie sił.

W innych rozważaniach mogą być ujmowane takie elementy składowe analiz

jak: ugrupowanie /położenie/ urządzeń i sieci telekomunikacyjnych oraz transporto-

wych, systemy ekonomiczne, polityczne i socjalne, podłoże naukowe i technologiczne,

stopień zurbanizowania, a także stan morale narodu.

Dla każdego z tych czynników mogą być opracowane warianty, które uszczegó-

łowiają np.: obszary wodne i lądowe, autostrady i ich wpływ na LOC-s, ważne rzeki i

kanały śródlądowe oraz kluczowe kompleksy terenowe. Schematy D-1 do D-4 są przy-

kładami kilku z tych wariantów.

238

SCHEMAT D-1: WARIANT /WZORZEC/ OBSZARÓW WÓD GRUNTOWYCH.

SCHEMAT D-2: WARIANT /WZORZEC/ AUTOSTRAD.

239

SCHEMAT D-3: WARIANT /WZORZEC/ WAŻNYCH RZEK I KANAŁÓW.

SCHEMAT D-4: WARIANT /WZORZEC/ KLUCZOWYCH KOMPLEKSÓW TERENOWYCH.

240

Wstępnym warunkiem do analizy szczebla operacyjnego jest szeroko umoty-

wowane podejście, aby uzyskać strategiczną ocenę i zrozumienie naturalnych cech te-

renu TDW - bez ugrzęźnięcia w szczegółach. Warianty te pomogą wyselekcjonować te

charakterystyki AO TDW, które będą miały wpływ na przeprowadzenie danej kampa-

nii. Na przykład: czy istnieją kompleksy terenowe, które mogłyby przyczynić się do

wsparcia lub powstrzymania manewru korpusu lub dywizji?; czy istnieją krytyczne ob-

szary graniczne, które ograniczają możliwości działania na lądzie oraz w zakresie kon-

troli i wykorzystania przestrzeni powietrznej?.

Mogą być prowadzone niektóre rozważania dotyczące operacyjnego znaczenia

sztucznych cech:

◊ jak poziom politycznego, ekonomicznego i naukowo - technicznego rozwoju

danego regionu może wpływać na rodzaje sił /własne i przeciwnika/, które

mogą zostać użyte?;

◊ czy istniejące linie kolejowe, drogi, porty, lotniska, rurociągi, sieci komuni-

kacyjne oraz urządzenia są wystarczająco odpowiednie i dostępne, aby za-

bezpieczyć prawdopodobny przebieg działań?.

CINC TDW koncentruje się na polityczno - wojskowych i strategicznych impli-

kacjach z charakterystykami TDW. Podlegli dowódcy grup armii koncentrują się na

właściwościach danego regionu, które pomogą im szeroko widzieć typy działań woj-

skowych jakie mogłyby być podjęte w tym regionie. Na przykład: w wypadku koniecz-

ności przeprowadzenia jakiś działań wodno - lądowych operacyjnego znaczenia nabiera

szeroki zakres czynników właściwych dla tych działań /wodno - lądowych/:

◊ jakie są głębokości wód oraz jakie jest otoczenie /obwód, plaże/ w danym ob-

szarze przybrzeżnym określonego regionu?;

◊ jaka jest wysokość przypływów i odpływów?;

◊ jaka jest siła prądów?;

◊ jaka jest specyfika linii brzegowej?;

Analiza operacyjnego znaczenia kompleksów terenu kluczowego, sieci hydrolo-

gicznej, terenu zurbanizowanego oraz LOC przynosi zrozumienie szerokich operacyj-

nych „osi posuwania się naprzód” oraz związanych z nimi dróg podejścia dostępnych w

całym AO TDW - zarówno dla zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika.

Kluczową rolę w planowaniu kampanii odgrywają również sezonowe warunki

pogodowe. Każdy TDW jest unikalny i posiada swoje własne sezonowe warunki pogo-

241

dowe, które jasno wskazuje klimatologia. „Centrum Technicznych Wniosków Środowi-

skowych Sił powietrznych USA” prowadzi specjalne studia mające na celu wsparcie

działań w razie nieprzewidzianych wypadków oraz dostarczanie szczegółowych analiz

wariantów /wzorców/ sezonowych warunków pogodowych dla każdego przewidywane-

go TDW.

Na planowanie szczebla operacyjnego mają ponadto istotny wpływ - obok zwy-

kłych sezonowych zmian - monsuny oraz występujące regionalne efekty oddziaływania

oceanów. Planowanie dla obszarów dotkniętych takimi zmianami musi być zawczasu

przygotowane w stosunku do zamierzonej operacji - aby zabezpieczyć specjalne ubiory

dla wojsk oraz sprzęt potrzebny do zapewnienia możliwości wprowadzenia wojsk do

walki w konkretnym TDW. Dowódca TDW i jego sztab muszą być świadomi jakie wa-

runki pogodowe występowały w przeszłości oraz znać warianty /wzorce/ warunków

meteorologicznych występujących w danym obszarze, muszą określić kluczowe czyn-

niki operacyjne mające związek z pogoda i uczynić analizę pogody integralna częścią

ich planowania operacyjnego.

OCENA ZAGROŻEŃ

Warianty /wzorce/ regulaminowe maja kluczowe znaczenie na szczeblach tak-

tycznych dla określenia składu zagrażających nam sił, możliwego wzmocnienia, a także

dla określenia konkretnego szczebla - w stosunku do którego oczekuje się, że użyje on

swoje siły w danym AO. Miejscowa modyfikacja tych wariantów oparta jest na dalszej

analizie i ciągłym rozpatrywaniu podstawowych danych o zagrożeniu. Na szczeblu tak-

tycznym S-2 lub G-2 ukierunkowuje się na stopień gotowości przeciwnika, siłę i lokali-

zację wprowadzonych do walki lub drugorzutowych sił oraz współdziałających z nimi

pułkowymi i dywizyjnymi grupami artylerii. Ocena zagrożenia w połączeniu z analizą

pogody i terenu dostarcza wskazówek co do przebiegu działań tego szczebla w najbar-

dziej prawdopodobnym AO. Na szczeblu operacyjnym ocena zagrożeń pociąga za sobą

operacyjne i strategiczne rozważania o przeciwniku, które w połączeniu z oceną obsza-

ru TDW oraz analizami: geograficzną, polityczną, demograficzną i ekonomiczną -

wskażą punkty ciężkości tych zagrożeń /oraz własne/.

Sztaby rozpoznawcze na szczeblu operacyjnym koncentrują się na wszystkich

siłach jakie przeciwnik może zaangażować w danym TDW. Na przykład: CINC

242

USEUCOM musi wziąć pod uwagę skład, siłę, lokalizację oraz ugrupowanie wojsk

Układu Warszawskiego w całej Europie Wschodniej. Uwaga ta nie koncentruje się tyl-

ko na drugim rzucie, który stoi frontem do zachodniego TDW, ale także na odwodach

jakie rozmieszczone są we wszystkich zachodnich okręgach wojskowych Związku So-

wieckiego.

Analiza ta również ulegnie rozszerzeniu - tak aby objąć armie powietrzne, siły

morskie /w tym piechota morska/, a także strategiczne wojska rakietowe. Musi również

zostać rozważona infrastruktura logistyczna Układu Warszawskiego oraz skuteczność

wysiłków w zakresie jej odtwarzania i utrzymania.

Inne czynniki, które powinny zostać rozważone obejmują oczekiwany czas wy-

magany do pełnego obsadzenia personelem sztabów drugorzutowych sił oraz wyposa-

żenia ich w niezbędny ekwipunek, a także czas na operacyjne ugrupowanie sił do pro-

wadzenia działań specjalnych /SOF/. Kluczowe przemyślenia dowódcy TDW zaprzy-

jaźnionych obejmują cele znajdujących się w obszarze sił SPECNAZ - dotyczące całego

TDW, a w szczególności: dowodzenia, kontroli, łączności i rozpoznania /C3I/, amunicji

jądrowej i systemów jej przenoszenia, wsparcia wysiłków odtwarzania i utrzymania

TDW /główne porty, lotniska i wcześniej przygotowane miejsca, składy materiałów

zamorskich /przewożonych drogą morską/ na potrzeby określonych jednostek

/POMCUS/. Dowódcy TDW lub grup armii będą również rozważać cele działania oraz

drogi podejścia oddziałów wydzielonych.

Dowódca TDW USA musi określić nie tylko mechanizmy, ale też władze poli-

tyczne, które mogą podjąć decyzję o użyciu broni jądrowej aby wesprzeć konwencjo-

nalne działania wojenne. Podczas gdy mechanizmy dotyczące użycia broni jądrowej w

NATO są w wysokim stopniu upolitycznione, szczególnie przez zinstytucjonalizowane

sojusznicze stosunki w obrębie Komitetu Wojskowego NATO oraz Komitetu Planowa-

nia Obronnego to nie wydaje się aby takie postępowanie przymuszało radzieckich poli-

tycznych decydentów do budowy podobnych mechanizmów podejmowania decyzji o

użyciu broni jądrowej - szczególnie, gdy debatują oni nad użyciem na polu walki, na

potrzeby dowódców walczących wojsk, nuklearnych sił średniego zasięgu. CINC TDW

musi uświadomić sobie: procedury jakie musi przejść dowódca frontu aby przekonać

władze do użycia na polu walki broni jądrowej i aby przekonać CINC TDW do wyko-

rzystania piechoty oraz na jakim etapie kampanii oczekiwane jest wystąpienie takiej

jakościowej zmiany w działaniach wojskowych.

243

Sztaby rozpoznania TDW utrzymują na odpowiednim poziomie podstawowe

dane o strategicznych i politycznych wydarzeniach /skutkach/ i relacjach, które mogą

mieć operacyjne implikacje. Oceniony musi być na przykład charakter przeciwstaw-

nych nam wojskowo - strategicznych sojuszy. Szczególnie należy ocenić: operacyjne

znaczenie różnic w strukturze wojsk, ich siły, składzie i ugrupowaniu - jakie występują

w Siłach Zbrojnych innego kraju niż „patronacki”. Czy można założyć, że sojusz prze-

ciwnika wesprze wewnętrznie polityczne i wojskowe cele kraju „patronackiego”?. Czy

morale sił wojskowych zainteresowanych krajów wytrzyma znaczący konflikt o wyso-

kiej intensywności?. Wracając do lekcji z Wielkiej Wojny Ojczyźnianej Rosjanie przy-

pomną sobie, to co wydarzyło się pod Stalingradem w 1942r., gdy Armia Czerwona

zadała klęskę Niemcom /nazistom/ poprzez przełamanie tych sektorów frontu, które

były bronione przez siły rumuńskie, węgierskie i włoskie.

Charakterystyczne rozważania dla Sił Zbrojnych kraju „patronackiego” obejmu-

ją określenie morale żołnierzy oraz wpływu „przesiąknięcia” całej struktury wojskowej,

wszystkich szczebli, funkcjonariuszami partyjnymi na działania i na wyrabianie inicja-

tywy i elastyczności u dowódców wszystkich szczebli. Siły Zbrojne, które zamierzają

zastosować taktykę „blitzkriegu” wymagają wysoce elastycznej i innowacyjnej struktu-

ry dowodzenia. Sukces strategii „blitzkriegu” będzie zależał w części od zdolności do-

wódców szczebla operacyjnego do podejmowania szybkich decyzji, bez uciekania się

do w dużym stopniu marnujących czas przeglądów sytuacji wykonywanych zarówno

przez sztaby jak też i przez przełożonych.

Pozostającymi w bliskiej relacji z rozważaniami podczas fazy oceny zagrożenia

procesu IPB szczebla operacyjnego są dowódcy sił przeciwnika, a w szczególności do-

wódcy frontu i TDW. Oceny takie nie są możliwym elementem planowania na szczeblu

taktycznym, ponieważ dowódcy pułku, dywizji, a możliwe, że nawet dowódcy armii -

nie rozwinęli jeszcze własnego stylu prowadzenia walki, który mógłby być zauważony

przez analityków rozpoznania. Oczywiście, rozpoznanie pod kątem biografii ma duże

znaczenie dla kierowniczych, połączonych sztabów rozpoznawczych /J2/ TDW lub

grupy armii, ponieważ próbują one określić style działania dowódców frontów lub

TDW. Ci starzy, znajdujący się na wysokich szczeblach dowódcy radzieccy, którzy

służyli jako dowódcy kompanii i plutonów w czasie Wielkiej wojny Ojczyźnianej i któ-

rzy byli i są związani z pewnymi klikami w Armii Czerwonej okresu powojennego -

mają obecnie własne, wewnętrznie ugruntowane style prowadzenia wojny i metodolo-

244

gię podejmowanie decyzji, co może zostać zauważone podczas ćwiczeń prowadzonych

w czasie pokoju Układzie Warszawskim. Zrozumienie, jak dowódcy przeciwnika orga-

nizują swój wysiłek planowania przebiegu kampanii /podejmowania decyzji/, może

pozwolić przewidzieć sytuację na polu walki i ułatwi wysiłki planistyczne dotyczące

kampanii podejmowane przez dowódców amerykańskich, wysiłki które zasadniczo

prowadzą do zidentyfikowania punktów ciężkości.

Całościowy proces C2 oraz proces podejmowania decyzji i planowania sztabo-

wego jaki wspiera radzieckich dowódców frontów i armii określany jest jako troop con-

trol /kontrola, nadzorowanie/. Jako część inicjatywy podjętej po II Wojnie Światowej

aby usprawnić i zautomatyzować planowanie szczebla operacyjnego, opracowane zo-

stały standartowe metodologie decyzyjne. Stworzono modele komputerowe, zaś ofice-

rowie przeszkoloni zostali w wykorzystywaniu przychodzących im z pomocą matema-

tycznych procesów wsparcia decyzji - aby uzyskać szybkość, jakość i elastyczność w

obecnym procesie decyzyjnym na potrzeby walki. Centralne znaczenie dla systemu tro-

op control ma relacja pomiędzy czasem wymaganym na planowanie rozsądnych decy-

zji, a przeprowadzeniem działań bojowych.

System ten wymaga, aby czas krytyczny /lub inaczej czas wymagany na takie

zrealizowanie zadania, by uzyskać zamierzone efekty bojowe/ był krótszy, niż czas

wymagany do planowania „cyklu kontrolnego” i przeprowadzenia /operacyjnego/ wy-

konania zadania. Aby zminimalizować czas „cyklu kontrolnego” dowódcy radzieccy

wykorzystują: proces planowania - który zawiera w sobie kalkulacje matematyczne i

określenie konkretnych informacji rozpoznawczych na temat sił przeciwnika, a także

standardowy zasób uprzednio określonych norm.

Planiści radzieccy rozważają najbardziej prawdopodobne sposoby zerwania pla-

nu kampanii i określają odpowiednie do tych sposobów przeciwdziałanie. Planowanie

czy też system kontroli wojsk /troop control/ - stworzony jest po to, aby zminimalizo-

wać prawdopodobieństwo wystąpienia nieprzewidzianych wypadków, które mogłyby

zerwać dany plan oraz aby zabezpieczyć maksymalne zdolności do szybkiego reagowa-

nia gdy takie zerwanie planu nastąpi. Po to, aby można było przyjąć kryteria mogące

zmierzyć sukces czy też porażkę planu operacyjnego lub kampanii podczas danej fazy

jego przeprowadzania, przeprowadzono studia /badania/ wskazujące szereg wskaźni-

ków walki. I gdy plan zostaje zerwany, system planowania dalej dostarcza opisane

wcześniej scenariusze przebiegu działań operacyjnych. Plan ten jest otoczony „świętą”

245

czcią. Aby zmienić plan, nawet wtedy, gdy jest on zerwany - wymagane jest zezwolenie

nadrzędnego dowódcy. Ponieważ planowanie i kontrola wojsk lądowych oddziaływują

na siebie w ramach cykli decyzyjnych realizowanych w macierzystych frontach, ar-

miach i dywizjach - każdy realizowany w różniącym się stylu podejmowania decyzji -

to głębokie działania, koordynowane przez CINC TDW, mogą wykazać większe zagro-

żenie zerwaniem planu przy systemie planowania opartym na sposobie mechanicznym i

naukowym.

Sowiecki proces planowanie wojskowego może zawierać „planistyczną nieod-

porność na zerwanie” - zakorzenioną w naukowych założeniach dla jego opracowania.

Na przykład, poparte naukowo normy planowania opracowane w czasie pokoju, mogą

stać się bezużytecznymi do pracy w czasie wojny - szczególnie, gdy rozważane są

wpływy geograficzne, pogodowe, wsparcie przez sojuszników oraz doktryna /bitwy

lądowo - powietrznej i następujących po sobie uderzeń sił - FOFA/ działań operacyj-

nych przeciwnika /w tym wypadku USA lub NATO/. Po drugie - dowódcy wojsk prze-

ciwnika stając twarzą w twarz z możliwością zerwania planu kampanii frontu na szcze-

blu operacyjnym, mogą okazać się nie /„niecałkowicie”/ wyszkoleni na tyle aby być

przejąć inicjatywę w celu przeciwdziałania wysiłkom przeciwnika ukierunkowanym na

prowadzenie głębokich działań. W końcu, głębokie działania na szczeblu operacyjnym

muszą koniecznie koncentrować się na sowieckich sztabach planujących działania

wojsk oraz na systemach automatyzacji walki, które śledzą przebieg procesu planowa-

nia oraz status postępującej kampanii.

INTEGRACJA ZAGROŻENIA

Końcowy okres IPB szczebla operacyjnego prowadzi ostatecznie do wskazania

punktów ciężkości przeciwnika na szczeblu operacyjnym i strategicznym. Implikacje

geograficzne, demograficzne, struktury politycznej oraz bazy ekonomiczno - przemy-

słowej danego TDW na szczebel operacyjny, analizowane są w kontekście stworzonego

zagrożenia militarnego oraz tych rozważań operacyjnych, które poruszano w czasie

oceny zagrożenia. Jednak wybuch działań wojennych, pomiędzy siłami zbrojnymi

dwóch będących w opozycji do siebie sojuszy - nie wystąpi, jeśli nie jakościowa zmiana

w relacjach politycznych między państwami „patronackimi” tych sojuszy. Schemat D-5

pokazuje przykład wskazań dotyczący prowadzenia działań ofensywnych. Konflikt o

246

wysokim stopniu intensywności w jakimś TDW mógłby być poprzedzony niepowodze-

niem któregokolwiek z supermocarstw w kontynuowaniu dotrzymywania warunków

długoterminowych zasad postępowania.

SCHEMAT D-5: WSKAZANIA DOTYCZĄCE PROWADZENIA DZIAŁAŃ OFENSYWNYCH.

Rozszerzające się działania polityczne, wojskowe i ekonomiczne nie będą miały

miejsca bez zauważenia, że piąty poziom operacyjny - zadania IEW /wskazywanie i

ostrzeganie/ - może być bodźcem dla dowódcy TDW lub NCA do zasadniczej zmiany

w politycznych i wojskowych zainteresowaniach systemów i agend rozpoznania strate-

gicznego /na przykład: polityczny lub militarny podbój wrogiego nam sojuszu/. Infor-

247

macje uzyskane podczas wykonywania drugiej i trzeciej funkcji procesu IPB dają nam

rozległy obszar wiedzy o tym, jaki sposób prowadzenia walki i dla osiągnięcia jakich

celów sojuszu przeciwnika może być oczekiwany. Tak jak na szczeblu taktycznym, na

którym integracja zagrożenia jest kolejno kompletowana poprzez opracowywanie i

uwiarygodnianie sytuacji, przebiegu działań oraz DST-s, tak i na szczeblu operacyjnym

ma zastosowanie ten sam proces umysłowy - ale ze znaczną jego adaptacją. Schematy

D-6 i D-7 przedstawiają przykłady wariantów sytuacji zaprzyjaźnionych i przeciwnika.

SCHEMAT D-6: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI ZAPRZYJAŹNIONYCH.

248

SCHEMAT D-7: WARIANT /WZORZEC/ SYTUACJI PRZECIWNIKA.

Wariant /wzorzec/ sytuacji /zaprzyjaźnionych i przeciwnika/ na operacyjnym

szczeblu wojny szeroko odzwierciedla geograficzne, demograficzne, polityczne i eko-

nomiczne cechy danego TDW. Dane te uzyskiwane są z licznych wariantów opraco-

wywanych podczas analiz charakterystyk AO danego TDW. Ponadto wariant sytuacji

pokazuje główne osie działania dostępne dla rzutów operacyjnych oraz polityczne i

wojskowe cele działania uczestników walk. Wariant /wzorzec/ sytuacji przeciwnika

przygotowywany na bazie analizy geograficznej i politycznej przez sztab J-2 powinien

ujmować: bezpośrednie, dalsze i ostateczne cele działania przeciwnika w obrębie dane-

go TDW oraz lokalizację i ugrupowanie sił znajdujących się w zakresie C2 dowódcy

TDW. Zarówno warianty sytuacji zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika - koncentrują się

na armiach polowych, grupach armii, armiach broni połączonych /CAA/, armiach pan-

cernych /TA-s/, frontach oraz na TDW - sił powietrznych i morskich.

Ujęte są w tym wariancie takie cechy geograficzne jak: przekraczalność rzek,

granice narodowe, ciągnące się setkami kilometrów kanały, główne miasta i obszary

249

zabudowane, porty i lotniska, a także rozmieszczenie materiałów /surowców/ strate-

gicznych.

Wariant doktrynalny /regulaminowy/ armii czy frontu przykładany jest

/overlayed/ na mapę danego regionu geograficznego o którym jest mowa. Regulamino-

we szerokości oraz konfiguracja rzutów operacyjnych zostają uporządkowane

/dostosowane/, aby odzwierciedlić istniejące ograniczenia: geograficzne /kompleksy

terenowe, miasta/, polityczne /narody neutralne/ oraz ekonomiczno - przemysłowe. Ten

proces uwzględniania operacyjnych „migawek” /odbicia konkretnej, rzeczywistej w

danej chwili sytuacji/ kontynuowany jest w zakresie całego TDW. Ta projekcja ak-

tywności wojskowej jest szczególnie ważna dla opracowania sytuacji i celu, zaś analiza

możliwości pokazuje jakie istnieją ograniczenia w wykorzystaniu pewnych typów sys-

temów broni w całym obszarze AO TDW. Schematy D-8 i D-9 przedstawiają warianty

/matryce/ systemów broni zaprzyjaźnionych i przeciwnika oraz możliwości sił.

SCHEMAT D-8: WARIANT /MATRYCA/ SYSTEMÓW BRONI PRZECIWNIKA ORAZ MOŻLIWOŚCI SIŁ.

250

SCHEMAT D-9: WARIANT /MATRYCA/ SYSTEMÓW BRONI ZAPRZYJAŹNIONYCH ORAZ MOŻLIWOŚCI SIŁ.

Po określeniu celów militarnych i politycznych przeciwnika w obrębie danego

TDW oraz możliwych do wykorzystania systemów broni strategicznych i TDW, J2 oraz

„Sztaby Kierownictwa Działań” /J3/ mogą planować scenariusz operacyjnego zaanga-

żowania się - zarówno własny jak i przeciwnika - ponieważ ujawniony zostaje plan

kampanii przeciwnika. Dowódcy TDW musza również wziąć pod uwagę ugrupowanie

operacyjne możliwych do wykorzystania połączonych systemów broni TDW oraz te

ograniczenia, które związane są z wykorzystaniem konwencjonalnych i nuklearnych

systemów rozmieszczonych na ziemi, na morzu oraz powietrznych - które wspierają

głębokie działania w TDW.

251

Wariantowanie sytuacji jest podstawą do wariantowania przebiegu działań.

Schemat D-10 stanowi przykład wariantu /wzorca/ własnego przebiegu działań dla sił

przeciwnika.

SCHEMAT D-10: WARIANT /WZORZEC/ PRZEBIEGU DZIAŁAŃ ZAPRZYJAŹNIONYCH Z PUNKTU WIDZENIA SIŁ PRZECIWNIKA.

Wariantowanie przebiegu działania określane jest jako identyfikacja i analiza

ważnych zdarzeń na polu walki oraz działań przeciwnika, które dostarczą nam wskazó-

wek dotyczących przebiegu przyszłych działań przeciwnika. Na szczeblu taktycznym

pociąga to za sobą określenie NAI-s wzdłuż batalionowych i pułkowych korytarzy ru-

chu oraz wzdłuż dywizyjnych dróg podejścia, które w konsekwencji potwierdzą lub

wykluczą konkretny przebieg działań przeciwnika. Na omawianym szczeblu działań

wojennych NAI-s mogą być umieszczane - jako punkt na ziemi, na szczycie wzgórza,

czy też na głównych skrzyżowaniach dróg.

252

Na szczeblu operacyjnym NAI-s związane są z kluczowymi cechami geogra-

ficznymi, politycznymi, demograficznymi lub przemysłowymi AO danego TDW i nie-

koniecznie są one lokalizowane wzdłuż operacyjnych osi prowadzenia natarcia. NAI-s

mogą stanowić również: drugie rzuty frontu lub TDW, odwody, oddziały wydzielone,

dowódca przeciwnika, systemy zautomatyzowanej kontroli wojsk szczebla operacyjne-

go, siły nuklearne średniego zasięgu oraz więź solidarności pomiędzy sojusznikami.

Ruch /manewr/ przeciwnika w bezpośrednim sąsiedztwie kluczowych elemen-

tów przemysłowych i geograficznych może wskazywać na priorytety wysiłku TDW

/TVD/, które są określone /charakterystyczne/ dla danego frontu. Ruch /manewr/ dru-

gich rzutów frontów wskazuje na priorytet wysiłku TDW w stosunku do specyficznej

/określonej/ osi działań operacyjnych. Gotowość i miejsce rozmieszczenia piechoty

może wskazywać na wcześniejszą niż założono chęć użycia broni nuklearnej przez

przeciwnika. Zlokalizowanie dużych ilości wielosilnikowych samolotów na lotniskach

w bezpośrednim sąsiedztwie pułków powietrzno-desantowych, bądź też organicznych

dywizji powietrzno-desantowych frontów, może wskazywać na niebezpieczeństwo

szybkiego przeprowadzenia działań powietrzno-desantowych lub powietrzno-

szturmowych skierowanych przeciwko celom znajdującym się na tyłach zaprzyjaźnio-

nych.

NAI może wiązać się też z rozwojem sytuacji politycznej i socjo-ekonomicznej,

takim jak zmiana aprobaty opinii publicznej wyrażanej w stosunku do celów politycz-

nych i wojskowych przeciwnika oraz chęci narodów zajmujących postawę neutralną

zezwolenia na przelot sił powietrznych.

Wariant zdarzeń wykonywany jest w celu opisania potencjalnego przebiegu

działań przeciwnika o znaczeniu operacyjnym oraz relacji zachodzących między tymi

działaniami. Sztaby J2 TDW powinny przygotować własne warianty przebiegu działań

sił przeciwnika, jak też i warianty przebiegu działań zaprzyjaźnionych - z punktu wi-

dzenia przeciwnika. Po wypracowaniu zrozumienia procesu planowania sztabu radziec-

kiego oraz stylu prowadzenia kampanii przez dowódcę frontu lub TDW przeciwnika,

sztab J2 jest w gotowości do rozważenia sposobu w jaki przeciwnik widzi /lub postrze-

ga/ nasz plan przeprowadzenia kampanii w obszarze TDW.

Linie czasowe, wyrażone w dniach i oparte na doktrynalnych normach ruchu,

pomagają w „wyświetleniu” ruchu /manewru/ przeciwnika zagrażającego nam w całym

AO TDW. Wariantowanie wydarzeń ułatwia J2 opracowanie wymagań wobec środków

253

rozpoznania i zbierania danych szczebla TDW oraz pomaga J3 w wypracowaniu stra-

tegii C3CM. Linie czasowe /na przykład: D-1 i D-2 lub D+1 i D+2/ również są włączo-

ne - odzwierciedlając polityczne, wojskowe oraz ekonomiczne wskazania konfliktu

/opracowane w Światowym Systemie Wskazywania i Monitoringu - bazy organizacyj-

nej dla piątego zadania IEW/ z punktu widzenia decyzji przeciwnika dla zmiany długo-

terminowych zasad postępowania, początkowego okresu mobilizacji oraz ruchu

/manewru/ głównych formacji wojskowych przeciwnika.

Wariantowanie wydarzeń daje w rezultacie identyfikację ważnych zdarzeń i

działań o znaczeniu operacyjnym, które rozważane są w ścisłym powiązaniu

/„tandemie”/ ze stosunkami z sojusznikami, strategicznymi skutkami politycznymi i

wojskowymi, stylem prowadzenia kampanii przez dowódcę przeciwnika oraz punktami

ciężkości. Jest to celem operacyjnej DST. Schemat D-11 jest przykładem DST przeciw-

nika.

SCHEMAT D-11: DST PRZECIWNIKA.

254

DST-s szczebla operacyjnego identyfikują te TAI-s, które związane są ze strate-

gicznymi i operacyjnymi punktami ciężkości, a które zaatakowane - i to niekoniecznie

przy wykorzystaniu systemów destrukcji - spowodują załamanie wysiłków zmierzają-

cych do wykonania celi strategicznych przeciwnika. Operacyjne punkty ciężkości mogą

zawierać w sobie główne formacje wprowadzone do walki, odwody TDW, C3I, LOC-s,

morskie LOC-s oraz informacje o tym, czy dane siły są w stanie rekonstruować te pono-

szone straty. Strategiczne punkty ciężkości mogą obejmować wewnętrzną strukturę oraz

solidarność polityczno - wojskową sojuszu, a także polityczną i psychologiczną chęć

ludzi do uznania słuszności oraz wsparcia celów strategicznych. Perspektywa widzenia

dowództwa szczebla operacyjnego jest z konieczności szeroka i w sposób ciągły kon-

centrująca się na kolejności działań - co ma znaczenie dla wyeksponowania i zadania

klęski operacyjnym i strategicznym punktom ciężkości. Zniszczenie tych źródeł siły jest

podstawą sukcesu i zwycięstwa na szczeblu operacyjnym - zwycięstwa, które jest reali-

zacją celi strategicznych w obrębie danego TDW, tak jak zostały one określone w pla-

nie kampanii.

DST szczebla operacyjnego, które jest graficznym przedstawieniem wkładu

/udziału/ rozpoznania w plan kampanii, przyjmuje TPL-s decyzji - które wiążą decyzję

dowódcy TDW z kolejnością ataku TAI-s - oraz pozostają w relacji do większych ope-

racyjnych i strategicznych punktów ciężkości /są z nimi powiązane/. Podczas gdy na

szczeblu taktycznym intencją /zadaniem/ wskazanych TAI-s jest nakłonienie przeciw-

nika do przyjęcia mniej korzystnego wariantu działania, to intencją /zadaniem/ tych

TAI-s na szczeblu operacyjnym jest załamanie strategicznych celów przeciwnika i osta-

teczne przywrócenie politycznego i wojskowego status quo.

Zdefiniowanie rozpoznania szczebla operacyjnego wskazuje kompleksowe za-

dania sztabu rozpoznania operacyjnego, które są ciągłym procesem identyfikowania

oraz analizy strategicznych i operacyjnych punktów ciężkości. Sukces wysiłku plani-

stycznego dowolnej kampanii i ostateczne załamanie politycznych i wojskowych celów

przeciwnika w TDW - zapoczątkowany jest przez prawidłowe zidentyfikowanie źródeł

siły.

Sztaby rozpoznawcze muszą również przewidywać, kiedy siły przeciwnika

osiągną „kulminacyjny punkt” oraz pomagają w planowaniu głównych działań - co

przyspieszy wystąpienie tych oczekiwanych niszczących rezultatów operacyjnego dzia-

łania zaprzyjaźnionych.

255

Wstępnymi warunkami dla realizacji ostatecznych rozwiązań strategicznych i

operacyjnych są: zbieranie danych, identyfikacja, obejmowanie całości oraz analiza

politycznych, ekonomicznych, psychologicznych, socjologicznych, przemysłowych i

naukowo - technicznych parametrów, a także innych jakościowo rozważań - ponieważ

są one w relacji do TDW; przeciwnik /lub sojusze/; cele polityczne i wojskowe. IPB

szczebla operacyjnego dostarcza metodologicznej struktury /szkieletu/, która pozwoli

ułatwić planowanie i przeprowadzenie zwycięskich kampanii oraz głównych działań w

obrębie danego TDW.

Załącznik E: IPB W DZIAŁANIACH

PRZECIWPOWSTAŃCZYCH /COIN/

Zmodyfikowana forma IPB może zostać wykorzystana aby przedstawić dowód-

cy graficzną ocenę rozpoznawczą w wypadku zaistnienia sytuacji COIN.

UNIKALNE /JEDYNE W SWOIM RODZAJU/ CZYNNIKI W COIN

Wspomniane modyfikacje IPB mają swoje źródło w trzech szczególnie ważnych

czynnikach, które są cechami „wrodzonymi” większości działań COIN:

◊ specyfika zagrożenia ze strony powstańców;

◊ znaczenie oraz dobro populacji cywilnej;

◊ rola narodu, rządu i wojsk państwa będącego gospodarzem.

ZAGROŻENIE POWSTAŃCZE

Powstaniec wmiesza się w populację ludzką oraz będzie wykorzystywał szereg

wariantów taktyki i płaszczyzn przemocy aby uzyskać zakładane cele /propaganda, ter-

roryzm, taktyka działań partyzanckich, przestępstwa, naruszenia przepisów itd./. Pod-

czas, gdy zostały zidentyfikowane ogólne kategorie organizacyjne oraz strategie, to

powstańcy rzadko będą stosować powszechnie znane modele. W działaniach COIN

kluczowe znaczenie dla procesu IPB ma budowanie modelu zagrożenia, który musi być

256

opracowany w oparciu o konkretną sytuację oraz konkretny obszar geograficzny będący

przedmiotem rozważania.

LUDNOŚĆ CYWILNA

Ciągła świadomość czynnika ludnościowego jest krytyczna /szczególnie ważna/

dla długoterminowego sukcesu lub załamania się taktycznych działań COIN. Zadania

Zagranicznej Obrony Wewnętrznej /FID/ będą w szczególności ujmować walkę, wspar-

cie walki oraz działania CSS w pobliżu lub wśród narodu będącego gospodarzem /HN/,

a głównie wśród jego ludności cywilnej. Zasadniczym celem tych działań będzie ochro-

na i zapewnienie bezpieczeństwa ludności oraz utrzymywanie jej w separacji psychicz-

nej i psychologicznej od powstańców. Może by wymagane zachowanie ciągłości reali-

zacji takich wysiłków w zakresie bezpieczeństwa i separacji. Spowoduje to powstanie

uciążliwych ograniczeń w zakresie swobodnego użycia broni oraz wymaga bardzo

ostrożnego wykorzystania sił własnych. Kluczowym czynnikiem skutecznego wykorzy-

stania wojsk podczas działań COIN będzie intensywna analiza podczas IPB wszystkich

aspektów ludności cywilnej, podobnie jak i opracowanie celu IEW, która powoduje

zmniejszenie uwydatnienia wsparcia ogniem pośrednim oraz broni zrzucanych z powie-

trza dla wsparcia pro aktywnego działania rozpoznania i akcji małych jednostek.

RZĄD I WOJSKO NARODU BĘDĄCEGO GOSPODARZEM

Ostateczny sukces w COIN związany jest z HN /narodem - gospodarzem/. Wła-

dze cywilne i wojskowe HN będą głównymi odpowiedzialnymi za działania wojskowe,

problemy cywilne, PSYOP oraz za kontrolę źródeł zaopatrzenia ludności. W wariancie

doskonałym siły USA unikną tych zadań, ale może być od nich wymagane służenie

radą i dostarczenie poparcia. Szczególnie ważna /krytyczna/ dla skutecznej integracji

wysiłku wojskowego USA będzie również wiedza o taktyce wojskowej, prowadzeniu

działań i funkcjach rozpoznania HN-s - w powiązaniu z ich możliwościami oraz ogra-

niczeniami. Konieczna jest wiedza na temat historii naruszania praw człowieka HN-s,

ponieważ techniki pacyfikacji, które łamią prawa człowieka, czy też wprowadzone

przez HN-s do działania siły lub grupy paramilitarne - mogą mieć wpływ na postawę i

poparcie ludności cywilnej oraz mogą one być w konflikcie z polityką USA.

257

PROCES PIĘCIOFUNKCYJNY

Dla konfliktów konwencjonalnych powszechnie stosuje się pięć funkcji procesu

IPB, które pozwalają na skuteczną integrację unikalnych, omówionych powyżej czyn-

ników COIN z wymaganiami modyfikacyjnymi. Te pięć funkcji procesu IPB oraz ich

zastosowanie do COIN omówione jest poniżej.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Podczas realizacji tej funkcji analityk zaczyna zbierać dane w celu spełnienia

podstawowych wymagań wobec rozpoznania w sześciu kluczowych dziedzinach: roz-

poznania sytuacji politycznej, ekonomicznej, socjalnej, geograficznej /demograficznej/,

wojskowej oraz istniejącego zagrożenia. W tym wypadku, podstawowe zasady działania

taktycznego HN oraz ludności opracowywane /analizowane/ są równolegle z pogodą,

przeciwnikiem, terenem i danymi zbieranymi zwykle dla bardziej konwencjonalnych

działań. To podstawowe rozpoznanie musi być odpowiednio dopasowane do specyficz-

nego obszaru pola walki, a w czasie realizacji tej funkcji określane są konkretne AO-s i

AI-s.

Chociaż w konfliktach o średniej i dużej intensywności AO-s dla COIN plano-

wane są przez kolejny wyższy sztab, to stanowią one obszary w których dany dowódca

posiada władzę oraz odpowiedzialność w zakresie prowadzenia działań. AI-s określane

są przez danego dowódcę w rezultacie rekomendacji G2 lub S2. Obydwa te obszary

analizowane są zgodnie z METT-T. W działaniach COIN bardzo ważna jest również

ocena obydwu tych obszarów w zakresie rozszerzającej się aktywności cywilnej i woj-

skowej HN.

IPB powinno pomóc analitykowi odpowiedzieć na dwa podstawowe pytania:

◊ gdzie możemy oczekiwać napotkania przeciwnika?;

◊ gdzie nie możemy oczekiwać jego znalezienia?.

Dane te muszą zostać opracowane z wykorzystaniem różnych zmiennych - w

zależności od intensywności działań powstańczych. Typy oleat oraz kategorie podrzęd-

nych planów /wykresów/ będą różniły się - w zależności od rzeczywistych wymagań

zadania. Pierwszorzędne i jasne opracowanie oleat pozwoli bardziej odzwierciedlić ana-

258

lizę danych w wykorzystywanym systemie graficznego klucza oraz kolorowych sche-

matów na mapach o dużej skali.

ANALIZA TERENU

Ponieważ siły powstańcze są generalnie mniejsze liczebnie niż siły COIN oraz

będą odczuwały brak odpowiedniego wsparcia logistycznego, to będą one zwykle uni-

kały walki pozycyjnej. Będą one zwykle unikały uchwycenia, kontroli czy też obrony

kluczowego - w konwencjonalnym rozumieniu - rejonu. Tak więc szybki ruch /manewr/

pieszo poprzez trudny teren - jest jednym z najlepszych sposobów działania powstań-

ców. Pomimo tego, tradycyjne oleaty połączonych przeszkód będą miały ograniczony

związek z analizą zagrażającego ruchu /manewru/. Najważniejszymi aspektami terenu

dla powstańców będą te, które dają im wsparcie logistyczne oraz zapewniają bezpie-

czeństwo. Wypracowanie wniosków z analizy terenu wymagać będzie szczegółowej

analizy historycznego i aktualnego wyobrażenia o problemie - „w parze” z meldunkami

z rozpoznania.

Teren kluczowy

Chociaż definicja terenu kluczowego /obszar czy też rejon, którego opanowanie

lub kontrola pozwala na uzyskanie wyraźnej przewagi w stosunku do sił przeciwnika/

pozostaje taka sama w działaniach przeciwpowstańczych, jak i w innych działaniach

zbrojnych, to jednak występują znaczne różnice w rozważaniach wiążących się z wybo-

rem terenu kluczowego dla działań przeciwpowstańczych. W działaniach konwencjo-

nalnych inne aspekty, takie jak np. charakterystyka lokalnej ludności oraz źródeł zaopa-

trzenia logistycznego w danym obszarze mają niewielkie, bądź też nie mają żadnego

znaczenia w określeniu terenu kluczowego na tym szczeblu - w rzeczywistości, tego

typu aspekty zwykle rozważane są przez G2 lub S2 po wyborze /określeniu/ terenu klu-

czowego. Z kolei w działaniach przeciwpartyzanckich na określenie - w obrębie całego

obszaru działań - terenu, który jest kluczowy, będą w dużym stopniu wpływały te „inne

aspekty” oraz pełna wiedza S1 na temat tych aspektów i ich wpływu na wykorzystanie

AO zarówno przez siły zaprzyjaźnionych, jak i przeciwnika - co jest podstawą do wy-

boru /określenia/ terenu kluczowego. Na przykład:

259

◊ wieś lub miasteczko, które nie ma żadnego znaczenia taktycznego, ale posia-

da znaczenie polityczne i psychologiczne - jako siedziba rządu prowincji lub

okręgu;

◊ pola ryżowe lub kawowe - szczególnie w porze żniw - mogą mieć bardzo

małe znaczenie taktyczne, ale są one ważne dla egzystencji ludności cywil-

nej;

◊ źródła zaopatrzenia w żywność - jeśli wiadomo jest, że siły partyzanckie ma-

ją bardzo poważne braki w zaopatrzeniu w żywność, a w obrębie danego AO

jest rozmieszczone jakieś źródło żywności /takie jak np. sklep, skład ryżu

itd./, to ze względu na przewagę w stosunku do partyzantów jakiej dostarcza

nam jego posiadanie, może ono stać się terenem kluczowym;

◊ LOC - w takich obszarach jak dżungla czy niezwykłe obszary górskie, często

terenem kluczowym stają się szlaki lub drogi;

◊ źródła zaopatrzenia medycznego - często partyzantom szczególnie potrzebne

są elementy zabezpieczenia medycznego; dlatego też, obszar lub miejsca

rozmieszczenia tych elementów może - ze względu na korzyści jakie daje ich

opanowanie lub kontrola nad nimi, przewagę w stosunku do sił partyzanckich

i zaspokajanie potrzeb wojsk zaprzyjaźnionych /po wyparciu z nich przeciw-

nika/ - stać się terenem kluczowym.

Sytuacja ludności

Ludność jest kluczowym czynnikiem podczas prowadzenia działań COIN. Lud-

ność może dostarczać partyzantom zarówno wsparcia jak i schronienia oraz stanowi

jedyną cechę danego obszaru, która musi zostać zawładnięta, kontrolowana i broniona.

Przy odpowiednim wysiłku rozpoznania danych podstawowych i zbierania danych, G2

lub S2 może rozpocząć klasyfikację ludności w obszarze pola walki i podział na lo-

gicznie ułożone grupy /plemienne, etniczne, polityczne itd./. Z wykorzystaniem oleat

sytuacji /stanu/ ludności ocenione, uaktualnione i graficznie odzwierciedlone zostaną

zachodzące pomiędzy nimi powinowactwa oraz ich wyznania /„wierność”/. Przy uzy-

skiwaniu tego typu informacji G2 lub S2 będzie zwykle polegał na wyższych sztabach

oraz cywilnych agencjach HN lub USA. Schemat E-1 to przykład oleaty sytuacji /stanu/

ludności.

260

SCHEMAT E-1: PRZYKŁAD OLEATY SYTUACJI /STANU/ LUDNOŚCI.

Maskowanie /ukrycie/ i osłona.

261

Przygotowywana oleata maskowania i osłony identyfikuje te obszary, które mo-

gą zostać wykorzystane do tych celów przez powstańców. Obszary takie mogą pokry-

wać się z nierównościami terenu oraz gęstą roślinnością. Podobnie jak w wypadku

konwencjonalnego IPB, oleata przykrycia przez „baldachim” roślinności wskazuje te

obszary, które stwarzają dogodne warunki do maskowania przed obserwacją z powie-

trza lub z wysokich punktów terenowych. Skuteczność przykrycia przez roślinność mo-

że być bardzo różna, w zależności od pory roku - czy jest to zima, czy też lato; czy jest

to pora deszczowa, czy sucha. Schemat E-2 jest przykładem oleaty maskowania i osło-

ny.

SCHEMAT E-2: PRZYKŁAD OLEATY MASKOWANIA I OSŁONY.

Zdolność przetrwania powstania pod względem logistycznym

262

Przygotowywana jest oleata wskazująca te obszary, które zabezpieczają party-

zantów w żywność i wodę oraz te tereny, które ze względu na ich lokalizację zapewnia-

ją łatwy dostęp do tych zasobów.

Kombinacja /łączenie/ oleat sytuacji ludności, maskowania i osłon mogących

być wykorzystanym przez powstańców oraz oleaty określającej zdolność przetrwania

od względem logistycznym - mogą służyć określeniu obszarów z których prawdopo-

dobnie będą działać powstańcy. Obszary, które zapewniają maskowanie i osłonę, są

zamieszkane przez sprzyjającą bądź też neutralną ludność oraz te, które zapewniają

bezpośredni dostęp do zasobów - mogą być z dużym prawdopodobieństwem traktowane

jako pomagające powstańcom. Obszary te mogą stać się NAI-s dla dalszego zbierania

danych - w celu potwierdzenia lub wykluczenia obecności partyzantów w danym tere-

nie, a wraz z innymi wskazówkami mogą być pomocne w określeniu zamiarów po-

wstańców. Tam, gdzie obszary potencjalnego wsparcia ze strony ludności oraz wsparcia

logistycznego są wyraźnie oddzielone od obszarów stwarzających dogodne warunki do

maskowania i osłony - powstańcy zmuszeni są do przemieszczania się między nimi.

Dwie inne oleaty, jakie przygotowywane są podczas analiz terenu, to: oleata dróg i

szlaków /oleata zdolności przetrwania pod względem logistycznym/ oraz oleata przygo-

towania zasadzek. Schematy E-3 i E-4 są przykładami tych oleat.

Oleata przygotowania zasadzek określa cele, które mogą stać się atrakcyjnym

celem sabotażu lub ataku. Może to obejmować: mosty, elektrownie i linie transmisyjne,

miejsca dogodne do organizacji zasadzek, czy nawet dogodne cele kidnapingu

/porwań/. Obszary takie zaznaczone są na mapie ze szczególnym skierowaniem uwagi

na możliwe drogi podejścia i ucieczki powstańców.

Oleata LOC uwydatnia drogi i szlaki w obszarze operacyjnym. Specjalna uwaga

powinna być zwrócona na te LOC, które mieszczą się w potencjalnych obszarach dzia-

łań powstańców i zapewniają wsparcie istniejącym, bądź też tworzą nowe, obszary

powstania. Niejednokrotnie lotnicze zdjęcia są w stanie wskazać nowe szlaki - poprzez

wykrycie zniszczonej roślinności lub poprzez porównanie aktualnych zdjęć z wykona-

nymi wcześniej. Podczas przygotowywania oleaty LOC, oprócz dróg i szlaków, muszą

również zostać rozpatrzone trasy /szlaki/ wodne - mogące zapewnić powstaniu trans-

port. Schemat E-5 jest przykładem oleaty LOC.

263

SCHEMAT E-3: PRZYKŁAD OLEATY ZDOLNOŚCI PRZETRWANIA POD WZGLĘDEM LOGISTYCZNYM.

264

SCHEMAT E-4: PRZYKŁAD OLEATY ZASADZEK.

265

SCHEMAT E-5: PRZYKŁAD OLEATY LOC.

266

Drogi przenikania lub powrotu /w drugą stronę/ rozpoznawane są i określane w

rezultacie przemyślenia innych wojskowych aspektów terenu. Podczas, gdy w działa-

niach konwencjonalnych S2 brygady zwykle rozpatruje drogi dające ilość przestrzeni

wystarczającą przynajmniej dla batalionu, zaś S2 batalionu rozpatruje drogi wystarcza-

jące przynajmniej na rozwinięcie kompanii, to szczególne warunki prowadzenia działań

partyzanckich i przeciwpartyzanckich wymagają odejścia od tych norm.

Ponieważ z natury większość działań własnych będzie działaniami małych jed-

nostek, a akcje partyzanckie powodujące użycie sił kompanii i większych będą raczej

wyjątkiem niż regułą, wobec tego zmianie ulegnie kryterium określania dróg podejścia

zapewniających odpowiednią przestrzeń na manewr.

Zarówno S2 brygady, jak i batalionu muszą zidentyfikować oraz poddać analizie

drogi podejścia plutonu, sekcji, czy też sił wielkości drużyny w głąb obszaru i urządzeń

/zabudowań/ bronionych przez ich jednostki oraz drogi podejścia do tereniu będącego

celem ich działania. Powinno to obejmować analizę obszarów granicznych wykorzy-

stywanych do przerzutu ludzi i sprzętu do lub poza dany HN. W efekcie są one dokład-

nie rozważane wraz z drogami przenikania i powrotu /odzyskania, pozyskania/. Ponie-

waż brygada i batalion często mogą przeprowadzać częściowo niezależne lub połączone

działania, to S2 muszą określić, przeprowadzić selekcję oraz rekomendować nie tylko

naziemne, ale też powietrzne i wodne drogi podejścia. W każdym przypadku mają za-

stosowanie zasady analizy terenu, uwypuklając specyficzne, szczególne cechy terenu -

wymagane dla prowadzenia działań przez małe jednostki.

Żadna droga podejścia nie może być w zwyczajny sposób pominięta - poprzez

stwierdzenie, że teren wydaje się nie do przejścia. W rzeczywistości, drogi podejścia

przez trudny i wydający się nie do przejścia teren stwarzają zwykle możliwości uzyska-

nia przez siły partyzanckie jak największego zaskoczenia. Ogólne drogi podejścia mogą

czasem zostać ustalone w wyniku studiowania oleaty sytuacji ludnościowej.

Prawdopodobne jest, że w wielu wypadkach ruch ludzi oraz dostawy zaopatrze-

nia mogą odbywać się poprzez obszary zamieszkałe przez ludność sympatyzującą z

powstańcami. S2 powinien pamiętać, że podobnie jak w działaniach konwencjonalnych,

mapa analizy - wykorzystywana do określenia dróg podejścia - musi być uzupełniona

aktualnymi wiadomościami z rozpoznania naziemnego i bieżącą analizą myślową z

wykorzystaniem wyobraźni. Schemat E-6 jest przykładem oleaty dróg przenikania i

odzyskania /pozyskania/.

267

SCHEMAT E-6: PRZYKŁAD OLEATY DRÓG PRZENIKANIA I ODZYSKANIA /POZYSKANIA/ - DRÓG PODEJŚCIA.

268

ANALIZA POGODY

Dla konfliktów o małej, średniej i dużej intensywności będą ogólnie miały za-

stosowanie te same rozważania oraz oleaty dotyczące pogody. Na przykład wciąż bę-

dzie miało zastosowanie określenie wpływu pogody na: obserwację i pole ostrzału,

kamuflaż, LZ-s dla śmigłowców oraz na osie optyczne dla sprzętu radiowego i radaro-

wego.

Wnikliwa wiedza na temat warunków klimatycznych, podobnie jak zwykła oce-

na krótkoterminowych prognoz pogody, ma zasadnicze znaczenie dla odpowiedniego

określenia przez S2 wpływu warunków pogodowych na zadanie jednostki. W obszarach

o dużych sezonowych zmianach klimatycznych, rozpoznanie pogody przeprowadzone

podczas jednego sezonu może okazać się praktycznie bezużyteczne w innych okresach.

Jednakże analiza warunków meteorologicznych oparta na obserwowanej i przewidywa-

nej pogodzie oraz rozpoznaniu warunków atmosferycznych - musi być prowadzona w

sposób ciągły, podobnie jak prognozy, aby zapewnić ich bieżącą przydatność.

Istota taktyki partyzanckiej i przeciwpartyzanckiej zawiera się w prowadzeniu

akcji bojowych o niezmiernie małym zasięgu. Jednak wiedza o wpływie pogody oraz

oświetlenia na warunki widoczności, jest szczególnie ważna dla planowania i prowa-

dzenia tych działań. G2 lub S2 próbuje dokładnie określić warunki widoczności w kon-

kretnych porach dnia i w konkretnym rodzaju terenu. Aby potwierdzić ocenę wpływu

pogody na warunki widoczności, G2 lub S2 przeprowadzają rozpoznanie reprezenta-

tywnych obszarów terenu w różnych warunkach meteorologicznych - szczególnie pod-

czas okresów zmierzchu w obszarach nadmorskich.

Mobilność /manewrowość/ ma podstawowe znaczenie podczas prowadzenia

działań ofensywnych - zarówno dla sił partyzanckich, jak i przeciwpartyzanckich. Wie-

dza na temat wpływu pogody na możliwości poruszania się ./manewru/ wpływa na cha-

rakter działań i czas ich prowadzenia. Partyzanci opierają się zazwyczaj głównie na

ruchu pieszo, na małych statkach, czy też na „transporcie zwierzęcym”. Wobec tego,

wpływ pogody na poruszanie się pojazdów kołowych i gąsienicowych oraz na ruch po-

wietrzny i lądowo-wodny ma zwykle dużo większe znaczenie dla sił przeciwpowstań-

czych. Chociaż negatywne warunki pogodowe często bardziej powstrzymują siły prze-

ciwpartyzanckie niż partyzantkę przeciwnika /np. wylewanie rzek i strumieni/, to two-

rzenie się, czy też zwiększanie obszarów bagien i mokradeł - poważnie ogranicza zdol-

269

ności manewrowe /ruchu/ partyzantów. Inne czynniki pogodowe, jakie powinien rozpa-

trzeć G2 lub S2 obejmują - co następuje:

◊ Partyzanci zwykle wykorzystują złą pogodę i ciemności dla tworzenia swojej

taktycznej przewagi. Warunki te ograniczają skuteczność prowadzenia przez

siły rządowe: obserwacji, ognia bezpośredniego, wsparcia lotniczego oraz ar-

tylerii - wszystkich czynników, które działają na korzyść sił COIN.

◊ Pogoda może wpływać na dostęp do źródeł zaopatrzenia w żywność, takich

jak zbiory, czy zwierzęta domowe.

◊ Wykorzystywanie przez powstańców schowków na zaopatrzenie w często za-

lewanych obszarach napotyka na poważne utrudnienia.

◊ Aby zapewnić maksymalne opróżnienie terenu z powstańców, koncentracje

/wysiłki/ mające wprowadzić przeciwnika w błąd planowane są w przewidy-

wanych okresach dobrej pogody.

◊ Przez złą pogodę mogą zostać ograniczone plany działań cywilnych czy

PSYOP.

◊ Zła pogoda będzie degradować słabe sieci dróg - powszechne w większości

obszarów działań /aktywności/ powstańców.

OCENA ZAGROŻENIA

W celu stworzenia dokładnego modelu zagrożenia ocena zagrożenia w działa-

niach COIN musi rozpocząć się wcześnie i objąć szeroki zakres czynników. Czynniki te

obejmują wszystkie aspekty przywództwa, celów działań, organizacji, taktyki, zaopa-

trzenia zewnętrznego, warunków czasowych oraz środowiska - w stosunku do działań

powstańczych. Ogólnie - niewykonalne - w stosunku do działań COIN są opracowywa-

ne zwykle podczas realizacji funkcji oceny zagrożenia - warianty doktrynalne. Nie

można przez to rozumieć, że siły powstańcze nie mają żadnych taktycznych zasad dzia-

łania /doktryn/. Oznacza to tylko, że ich taktyka nie nadaje się do tworzenia wariantów

doktrynalnych. Pomimo braku regulaminu prowadzenia działań powstańczych

/„doktryny powstańczej”/ jesteśmy w stanie te działania wariantować. Powinny zostać

podjęte wszystkie możliwe wysiłki podczas procesu oceny zagrożenia, aby zidentyfi-

kować jakieś wzorce taktyki działań powstańców oraz aby określić konkretne cele, któ-

270

re mogą być w dalszym toku rozważań analizowane i wykorzystywane w procesie inte-

gracji zagrożenia.

Przeciwnik

Po rozpatrzeniu aspektów terenu i pogody, S2 musi rozważyć trzeci składnik

rozpoznania bojowego - przeciwnika. Taktyka partyzancka charakteryzuje się zazwy-

czaj prowadzeniem działań przez małe jednostki na dużych obszarach, stosowaniem

technik ofensywnych typu „uderz i uciekaj” oraz stosowaniem wycofania i rozproszenia

zamiast prowadzenia obrony terenu. Chociaż partyzanci, jak każdy inny przeciwnik,

ogólnie - posiadają możliwości atakowania, prowadzenia obrony, wycofania i wzmoc-

nienia, to jednak możliwości te mogą zostać wprowadzone w życie sposobami i środ-

kami pozostającymi w znacznej niezgodzie /sprzeczności/ z tymi które znajdują zasto-

sowanie w wojnie konwencjonalnej.

Podstawowe dane na temat zagrożenia.

G2 lub S2 muszą traktować przeprowadzenie szczegółowego studium ogólnego

organizacji i taktyki sił partyzanckich oraz przeprowadzenie tegoż studium w stosunku

do konkretnych sił partyzanckich przeciwnika, przeciwko któremu dana jednostka wal-

czy czy też przewiduje, że będzie zaangażowana - jako pierwszy krok przygotowania

procesu rozpoznania przeciwnika jakim są siły partyzanckie. Podobnie jak w wojnie

konwencjonalnej: skuteczność planowania i ukierunkowanie wysiłku zbierania danych

przez G2 lub S2, proces przetwarzania danych o przeciwniku oraz wykorzystanie wy-

padkowych danych w ocenie całości - zależy od stopnia znajomości przez G2 lub S2

taktyki oraz technik działania przeciwnika.

Przed podjęciem działań w określonym AO - G2 lub S2 musi przestudiować

podręczniki polowe /FM/ i inne teksty dotyczące ogólnej problematyki prowadzenia

działań partyzanckich oraz zapoznać się ze specjalnymi studiami problemu i materiała-

mi dotyczącymi konkretnych sił partyzanckich będących przedmiotem analiz. Rozpo-

częcie prowadzenia działań partyzanckich zmusza G2 lub S2 - w wyniku poczynionych

własnych obserwacji i doświadczeń - do ciągłej korekty poczynionych studiów nad

przeciwnikiem. Wiedza na temat przeciwnika uzyskana w wyniku osobistych obserwa-

271

cji ma bardzo duże możliwości wykorzystania i posiada dużą wagę - tylko wtedy - jeśli

oparta jest na solidnych podstawach zrozumienia podstawowych koncepcji i zasad pro-

wadzenia wojny partyzanckiej.

Potencjał /siła/

Większość sił partyzanckich nie daje się dopasować do ujętych w dokumentach

wzorców, które przywykliśmy uznawać w stosunku do zorganizowanych jednostek

wojskowych o konkretnej sile. Zamiast tego, w siłach partyzanckich istnieje tendencja

dopasowywania ich komórek organizacyjnych do sprostania wymaganiom konkretnej

operacji /przynajmniej do ostatniej fazy powstania, kiedy to siły partyzanckie oraz ich

komórki organizacyjne zostaną ujęte w ogólnie przyjęty wzór/.

Siły partyzanckie mogą odpowiadać kategoriom zorganizowanych jednostek

wojskowych /na przykład: drużynom, sekcjom, plutonom itd./ - jeśli ich struktura jest

nam znana lub jeśli takie ich rozliczanie dostarczy znaczących informacji pomocni-

czych dla dowódcy lub innych członków danego sztabu. W innym wypadku, siły party-

zanckie mogą być rozliczane w kategorii ogólnej - ich liczby lub liczby jednostek o

konkretnej sile. Wszystkie rodzaje broni zespołowej o których wiemy, że mogą znajdo-

wać się na wyposażeniu sił partyzanckich należy traktować jako środki indywidualne.

Ocena możliwości zagrożenia

Po zebraniu wszystkich dostępnych informacji na temat partyzantów, G2 lub S2

ocenia - co przeciwnik jest w stanie wykonać. Niektórymi z możliwości przeciwnika - o

dużym znaczeniu - które G2 lub S2 musi rozpatrzeć pod względem prawdopodobień-

stwa ich zaistnienia, są możliwości powstańców w zakresie:

◊ prowadzenia sabotażu, a jeśli może on być prowadzony - to na jaką skalę;

◊ ataku na bronione pozycje;

◊ użycia środków pośredniego wsparcia ogniowego;

◊ bezpośredniego związania walką sił rządowych;

◊ zbierania informacji;

◊ wykorzystania min oraz pułapek minowych przeciw sile żywej.

272

Podczas tej fazy IPB G2 lub S2 przygotowuje SITMAP powstania, która jest

jedną z dwóch map lub oleat, które mogą zostać wykorzystane - tą drugą jest mapa wy-

darzeń. Mapa wydarzeń obejmuje wszystkie relatywnie ważne, a zarazem dostępne in-

formacje o powstaniu - takie jak informacje o rozmieszczeniu obozów powstańczych,

obszarze lub granicach działania jednostek powstańczych oraz o wykorzystywanych

szlakach. Mapa wydarzeń podlega modyfikacjom, gdy nastąpią zmiany położenia

/„ruchy”/ sił powstańczych lub gdy zmianie ulegną ich możliwości. Większość infor-

macji wykorzystywanych do przygotowywania lub uaktualniania SITMAP powstania

/patrz FM 34-3/ będzie opierać się na mapie wydarzeń. Zależnie od poziomu aktywno-

ści w danym obszarze, aby dokonać bezpośredniego porównania - dobrym rozwiąza-

niem może być położenie mapy wydarzeń /oleaty/ na danej SITMAP.

W tym czasie G2 lub S2 ponownie poddaje analizie lokalną ludność cywilną.

Chociaż nie stanowi ona konkretnie sprecyzowanego zagrożenia, to jasne zrozumienie

aspektów tej ludności - ponad to, co uwzględnione jest na oleacie sytuacji ludności -

jest bardzo potrzebne. G-2 lub S2 wyciąga wnioski z dostępnych danych o lokalnej kul-

turze, obyczajach, ekonomice czy też różnych innych czynnikach typowych dla ludno-

ści cywilnej, a które potrzebne są do dostarczenia ocen - jak w najlepszy sposób „wy-

grać” /przeciągnąć na swoją stronę/ ludność lub aby ocenić wpływ określonych działań

na dany obszar.

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ

Wszystko, co obecnie wiemy na temat zagrożenia jest teraz integrowane z wyni-

kami analizy terenu, pogody oraz ludności. Integracja zagrożeń wiąże doktrynę prze-

ciwnika z terenem, pogodą i ludnością - aby określić gdzie i kiedy powstańcy mogą

wykazać konkretną aktywność w celu „wsparcia wykonania ich zadania” /osiągnięcia

celu działania/. Właśnie podczas integracji zagrożenia opracowywane są dwa elementy

służące wspomaganiu procesu podejmowania decyzji - wariant sytuacji i NAI-s. Ogólne

informacje potrzebne do opracowania wariantu sytuacji rozpatrywane są po przybyciu

na miejsce prowadzenia działań. W tym właśnie wariant sytuacji różni się od tegoż wa-

riantu, ale przygotowywanego w procesie IPB dla działań konwencjonalnych. Od tego

czasu, podczas działań COIN, nie opracowywuje się już żadnych wariantów doktrynal-

nych - wariant sytuacji nie będzie opierał się na ugrupowaniu sił lub na ich sposobach

273

manewrowania, lecz na formach aktywności tych sił: gdzie i kiedy określona forma

aktywności ma miejsce oraz gdzie będą musiały znajdować się siły partyzanckie, aby

uzyskać możliwość prowadzenia działań według określonego sposobu. Informacje te

będą opierały się na wiedzy o możliwościach lokalnej grupy partyzanckiej oraz na za-

obserwowanych w określonym czasie tendencjach działań, które wskazują gdzie i kiedy

będzie ta grupa działać.

Pierwszym krokiem jest rozpoznanie znaczącej akcji lub serii działań /zdarzeń/,

jakie ci powstańcy mogą chcieć przeprowadzić. Na przykład, czy powstańcy:

◊ przeprowadzą bezpośredni atak przeciwko stałemu obiektowi?;

◊ będą próbowali izolować miasto lub region?;

◊ będą próbowali „sparaliżować” region pod względem ekonomicznym?;

◊ użyją sabotażu do osiągnięcia celi powstania?.

Każde z tych zdarzeń wymaga różnego typu broni, wyszkolenia i taktyki. Każdy po-

ważny, długoterminowy wysiłek zmierzający do załamania ekonomii obszaru przy uży-

ciu sabotażu, wymagałby dodatkowego szkolenia powstańców oraz materiałów wybu-

chowych, a od analityka wymagałby rozważenia prawdopodobnych celów ataków po-

wstańców. Każda próba bezpośredniego ataku, a nie tylko nękania, jakiegoś bronionego

miasteczka wymagałaby: bardziej konwencjonalnej organizacji wojskowej, lepszej

łączności, zaawansowanych sposobów ukrywania zaopatrzenia oraz - prawdopodobnie -

środków do prowadzenia ognia pośredniego. Rozpatrując możliwości przeprowadzenia

takich działań powstańcy potrzebowaliby obszernych wiadomości z rozpoznania.

Wariant sytuacji służący analizie możliwych poważnych ataków powstańców na

określony, broniony obszar - wymagałby wyznaczenia przynajmniej następujących

punktów:

◊ dogodne miejsca na organizowanie zasadzek - na własnych drogach podejścia

do danego obszaru;

◊ możliwe pozycje uderzeniowe /do rozpoczęcia ataku/;

◊ możliwe rozmieszczenie moździerzy, w obrębie ich zasięgu - obejmującego

cel;

◊ drogi powstańców do pozycji uderzeniowych lub w okolice celów;

◊ drogi ucieczki po wykonaniu ataku.

Aktywność przed atakiem może obejmować /objawiać się poprzez/:

− zwiększony wgląd w obszar przez powstańców;

274

− wzmożone ruchy sił powstańczych;

− zintensyfikowanie gromadzenia zapasów;

− ponowne zajęcie lub ponowne sprawdzanie obozów założonych w obrębie

jednego do dwóch dni marszu do celu.

Jedną z rzeczy o których należy pamiętać w czasie przygotowywania wariantu

/wzorca/ sytuacji jest to, że niejednokrotnie powstańcy będą prowadzili kilka typów

działań w obrębie danego obszaru - i tylko poprzez analizę wzorca G2 lub S2 będzie w

stanie zidentyfikować, gdzie powstańcy skupili główny wysiłek swoich działań.

Wariantowanie sytuacji identyfikuje i analizuje znaczące wydarzenia na polu

walki oraz przejawy aktywności przeciwnika, które stanowią wskazówki co do prawdo-

podobnego przebiegu jego dalszych działań. W wyniku analiz terenu oraz wariantowa-

nia sytuacji ustalane są NAI-s. Na podstawie mapy zasadzek - NAI-s są potencjalnymi

miejscami ich /zasadzek/ organizacji przez powstańców. Kombinacja oleaty maskowa-

nia i ukryć, wsparcia logistycznego oraz sytuacji ludności - wskazuje na potencjalne

obszary rozmieszczenia obozów powstańców, które również stanowią NAI-s. Drogi,

charakterystyczne cechy terenowe czy obozy powstańcze w danym obszarze stają się

NAI-s na podstawie wariantu sytuacji.

Podobnie jak w wypadku wariantu /wzorca/ doktrynalnego - DST ogólnie nie

będzie wykorzystywane. Jednakże ważne będą TAI-s oparte na NAI-s. Na przykład: G2

lub S2, którego jednostka przemieszcza się wzdłuż jakiejś drogi, będzie miał wcześniej

rozpoznane i określone jako NAI-s potencjalne miejsca zasadzek na tej drodze. Miejsca

te będą obszarem zainteresowania środków rozpoznawczych zarówno przed jak i w

czasie wykonywania marszu. Będą one również uzgodnione jako TAI-s z FSO /oficer

wsparcia ogniowego/ oraz z G3 lub S3. Jeśli w obrębie danego TAI została stwierdzona

aktywność powstańców, wówczas dowódca ma możliwość podjęcia decyzji co do dal-

szego w związku z tym postępowania. Należy zachować szczególną ostrożność i upew-

nić się, że określona działalność jest związana z powstaniem, a nie z cywilami.

Podczas tej fazy ustalane są również TVA-s. Rozpoznawane są HVT-s i mogą

one obejmować CP-s oraz elementy logistyczne. Ocena specyficznych możliwości po-

wstania jest bezpośrednio ukierunkowana na rozpoznanie konkretnych HVT-s. Na

przykład: jeśli istnieje duże zagrożenie sabotażem, HVT-s mogą stać się miejsca roz-

mieszczenia materiałów wybuchowych lub obszary, w których mógłby być prowadzony

trening pod względem przygotowania do sabotażu. HVT-s mogą stać się również poje-

275

dyncze osoby. Obejmować to może osoby, których porwanie lub śmierć w znaczący

sposób obniżyłoby przywództwo danych grup powstańczych oraz ich możliwości w

zakresie szpiegostwa, kontroli ludności, czy też prowadzenia działań.

PODSUMOWANIE

IPB jest bardzo ważnym czynnikiem pozwalającym na przygotowanie rozpo-

znania w taki sposób, aby odpowiadało ono celom dowódcy. Gdy rozpoznanie stanie w

obliczu dużych AO, ograniczonej liczby manewrujących jednostek i ograniczonych

środków zbierania danych, wówczas dowódca musi polegać na IPB - aby otrzymać w

pełni ostry obraz pola walki. W celu zapewnienia dowódcy dużej elastyczności i podję-

cia bezzwłocznych działań przeciwko przeciwnikowi - G2 lub S2 muszą określić, tak

dokładnie, jak tylko jest to możliwe, lokalizację elementów powstańczych. Podobnie,

jak w wypadku konfliktów o średniej i dużej intensywności, IPB musi być uaktualniane

w sposób ciągły - aby pozwolić dowódcy działać bez zbędnej zwłoki.

Załącznik F: ELEKTRONICZNE PRZYGOTOWANIE POLA WALKI - /EPB/

EPB oraz wariantowanie elektroniczne są integralnymi składnikami wysiłku

IPB. Informacje EW i SIGINT integrowane są z wariantami sytuacji, zdarzeń, ustale-

niami regulaminowymi oraz z potrzebami wsparcia decyzji, które opracowane są w

procesie IPB. Wariantowania IPB i EPB wykonywane są aby odzwierciedlić graficznie

stan sił przeciwnika oraz ich możliwości, słabe punkty przeciwnika, a także aby opisać

możliwości użycia systemów elektronicznych w całym obszarze działania dla:

◊ elektronicznych przedsięwzięć zabezpieczających przed działaniem przeciw-

nika;

◊ C2 /command, control/;

◊ nadzoru /inwigilacji/;

◊ wykrywania celi;

◊ manewru;

◊ zarządzania bliskim wsparciem lotniczym i przestrzenią powietrzną.

276

SIGINT, EW oraz informacje elektronooptyczne są połączone w całość z DST-s

aby wspomagać dowódców oraz ich sztaby w procesie podejmowania decyzji przez

wskazywanie i opisywanie szczególnie ważnych /krytycznych/ punktów na polu walki

oraz identyfikowanie opłacalnych celi - które to informacje, jeśli zostana wykorzystane,

spowodują, że własne siły uzyskają jakąś przewagę. Na szczeblu korpusu i poniżej EPB

jest połączonym wysiłkiem sekcji zbierania danych ze wszystkich źródeł /ASAS/, sekcji

walki radioelektronicznej /EWS/ w dywizyjnym centrum działań taktycznych /DTOC/

oraz elementu technicznej kontroli i analizy /TCAE/. EPB wykonywane jest jako część

początkowego wysiłku IPB pod nadzorem G2 lub S2.

ZASADY POSTĘPOWANIA ORAZ ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Początkowe wysiłki IPB obejmujące opracowanie wariantów sytuacji, doktryny

/zasad działania przeciwnika/ oraz przewidywanego układu zdarzeń, a także rozpo-

znawcza część DST-s - uzupełniane są przez ASPS. Sekcja WRE z elementu wspiera-

jącego DTOC integruje z tymi wariantami dane z SIGINT i EW - w takim stopniu

szczegółowości aby zaspokoić potrzeby priorytetów w określaniu celi oraz wskazać

punkty systemów EW przeciwnika decydujące o możliwości ich działania / „śmiertel-

ne”/. DST jest następnie przesyłane wraz ze zmodyfikowaną oleatą / „overlay”/ połą-

czonych przeszkód /MCOO/ do podległych elementów, w tym do batalionu rozpozna-

nia wojskowego /MI/, gdzie są one znów „filtrowane” - tak aby odpowiadały

/wychodziły naprzeciw/ funkcjonalnym wymaganiom zadania. Jeśli wysiłek związany

ze zbieraniem danych wymaga znormalizowanego kompletu NAI-s dla wszystkich zbie-

rających informacje, do batalionu MI może zostać przekazane ET. Chociaż podstawowe

dane SIGINT i EW w TCAE są o wiele obszerniejsze niż podstawowe dane ASPS i

EWS-s, to TCAE będzie zwykle dokonywać przeglądu wariantów otrzymanych z

ASPS. Podczas tego przeglądu TCAE będzie dokonywać „filtracji” tych wariantów

/dostosowania do własnych potrzeb/ poprzez dodanie dodatkowych, podstawowych

informacji z SIGINT i EW. Tak zanalizowane i posegregowane warianty będą później

pomocne TCAE w określaniu celi EW oraz w działaniach prowadzonych przez SIGINT

i EW. Chociaż dane SIGINT i EW otrzymywane w ramach ASPS i EWS są zwykle

wystarczające dla możliwego do podjęcia początkowego procesu wariantowania IPB -

277

to jednak w konkretnych sytuacjach EWS może wymagać dodatkowych informacji z

TCAE aby zapoczątkować /przygotować/ proces IPB.

OCENA OBSZARU POLA WALKI

Proces IPB rozpoczyna się od oceny obszaru pola walki /BAE/. W czasie tej

fazy określane są dla jednostki: obszar działania i obszar zainteresowania. Obszar dzia-

łania wyznaczany jest przez wyższe dowództwa i jest on taki sam zarówno dla manew-

ru, jak i działań EW. Obszar zainteresowania określa dowódca po przedstawieniu pro-

pozycji przez G2 lub S2. Aby określić fizyczne ograniczenia, bądź też granice tego ob-

szaru G2 lub S2 rozważa wszystkie wymiary pola walki - włączając wymiar elektro-

niczny.

ANALIZA TERENU

Drugim krokiem w procesie IPB jest pociągająca za sobą specjalne rozważania

dotyczące działań SIGINT i EW - analiza terenu. Dodatkowo, oprócz rozważania moż-

liwości prowadzenia obserwacji wzrokowej i pola rażenia środków do prowadzenia

ognia bezpośredniego, analityk musi rozważyć elektroniczną oś optyczną /LOS/ charak-

terystyczną dla danego obszaru. Przez włączenie analizy elektronicznej LOS do opra-

cowania MCOO, G2 lub S2 jest w stanie określić prawdopodobny plan manewru oraz

rozmieszczenie elementów wsparcia ogniowego przeciwnika, a także rozmieszczenie

środków emitujących energię /środków łączności i innych/ współpracujących z elemen-

tami C3 reprezentującymi: stanowiska dowodzenia, stacje radiolokacyjne / „radary”/

kierowania ogniem, węzły łączności itp. Analiza LOS będzie również pomagać G2 lub

S2 w określaniu najbardziej prawdopodobnej lokalizacji systemów elektronicznej inwi-

gilacji przeciwnika i jego elektronicznych przedsięwzięć zabezpieczających przed dzia-

łaniem strony przeciwnej. Wykorzystując te elementy do analizy sytuacji, zdarzeń, de-

cyzji - analityk jest w stanie wskazać te punkty naziemne, które przeciwnik prawdopo-

dobnie wykorzysta dla potrzeb łączności, lub potrzeb innych /nie związanych z łączno-

ścią/ emitorów, takich jak stacje radiolokacyjne / „radary”/ wykrywania celi i kierowa-

nia ogniem oraz dla systemów: elektronicznej inwigilacji pola walki /rozpoznanie

„łącznościowe”- COMINT i rozpoznanie elektroniczne - ELINT/ i systemów elektro-

278

nicznych do zakłócania /blokowania/ pracy środków strony przeciwnej. Podobnie, wy-

korzystanie tych elementów analizy elektronicznej LOS do wariantowania sytuacji,

wydarzeń i DST - pomoże dowódcy, G2 lub S2, oficerowi wsparcia ogniowego /FSO/

lub elementowi wsparcia ogniowego /FSE/ oraz innym oficerom sztabu i elementom

funkcjonalnym jednostki w: zaopatrzeniu się w środki anty-SIGINT i anty-MASINT, w

określeniu gdzie rozmieścić własne środki łączności /emitujące energię elektromagne-

tyczną/ aby maksymalizować ich możliwości działania, a jednocześnie wykluczyć bez-

pośrednią LOS z systemami zakłócania ECM oraz środkami wsparcia walki radioelek-

tronicznej /ESM/ przeciwnika, a także pomoże w maksymalizowaniu skuteczności od-

działywania własnych systemów wykrywania celi i kierowania ogniem / „kontroli

ognia”/ oraz w maksymalnym podniesieniu efektywności własnych środków i działań

ECM i ESM.

ANALIZA POGODY

Trzeci krok procesu IPB - analiza pogody - jest zwykle prowadzona równocze-

śnie z analizą terenu. Dowódca musi rozważyć wpływ pogody na rozmieszczenie oraz

wykorzystanie systemów łączności i innych /nie związanych z łącznością/ jednostek

ESM i ECM - zaprzyjaźnionych i przeciwnika. Musi również zostać rozważony poten-

cjalny wpływ pogody na widmo elektromagnetyczne. Podobnie jak w czasie rozpatry-

wania manewru, pogoda będzie wpływała na możliwość poruszania się na przełaj oraz

na rozmieszczenie elementów łączności i innych /wykorzystujących energię elektroma-

gnetyczną/ urządzeń. Ekstremalnie gorące i zimne temperatury - wpływają na czuły

sprzęt elektroniczny oraz wydajność obsług. Kurz i wilgotność powodują uszkodzenia

łączy elektronicznych oraz psucie się wewnętrznych komponentów elektronicznych.

Wyładowania elektryczne w czasie burz powodują wysoka intensywność fal EM - co z

kolei może spowodować przepalanie przekaźników i obwodów. Nowoczesne mikro-

przewody są szczególnie podatne na zniszczenie przez fale EM. Na wszystkie typy

środków łączności HF /wysokiej częstotliwości/ i VHF /bardzo wysokiej częstotliwości/

może mięć ujemny wpływ światło słoneczne. Wiejący kurz, deszcz, śnieg czy też

mżawka powodują zmniejszenie efektywności stacji radiolokacyjnych / „radarów”/

wczesnego ostrzegania, kontroli ruchu / „zbliżania”/ naziemnego oraz kierowania

279

ogniem / „kontroli ognia”/ - do różnego poziomu, zależnie od konkretnych warunków

oraz charakterystycznych cech systemu.

OCENA ZAGROŻEŃ

Czwarty krok procesu IPB - ocena zagrożeń - pociąga za sobą opracowanie pod-

stawowych danych o zagrożeniu, ocenę możliwości przeciwnika, stworzenie rejestrów

wzorców /wariantów, schematów/ regulaminowych oraz rejestrów i „overlays” wzor-

ców /wariantów, schematów/ węzłów elektronicznych i elektrooptycznych. Z punktu

widzenia SIGINT i EW - ocena zagrożeń pociąga za sobą opracowanie obszernych da-

nych do „elektronicznego” rozkazu bojowego i oceny zagrożeń oraz przeprowadzenie

szczegółowej oceny możliwości przeciwnika w zakresie łączności i innych środków

/wykorzystujących energię elektromagnetyczną/, a także możliwości przeciwnika w

zakresie prowadzenia walki radioelektronicznej. Dane bazowe zawierają zawierają re-

gulaminową liczbę i rodzaje środków łączności oraz innych środków emitujących ener-

gię i reprezentujących funkcjonalne węzły takie jak stanowiska dowodzenia, miejsca

rozmieszczenia środków podsłuchu naziemnego /GCI/, systemy elektronicznej inwigi-

lacji oraz ECM - środków jakie występują na każdym szczeblu organizacyjnym prze-

ciwnika i w każdej jednostce. Po skompletowaniu, na tyle na ile jest to tylko możliwe,

danych do „elektronicznego” rozkazu bojowego i po dokładnej ocenie możliwości prze-

ciwnika - informacje te integrowane są z wariantami /wzorcami/ regulaminowymi.

WZORCE /WARIANTY, SCHEMATY/ REGULAMINOWE

Wzorce /warianty/ regulaminowe przekształcają wszystkie typy informacji o

przeciwniku do rozkazu bojowego w obraz graficzny. Opisują one szerokość, głębokość

oraz linie rozgraniczenia ugrupowania przeciwnika i przedstawiają jak przeciwnik

mógłby wykorzystać swoje siły wraz ze związanymi z nimi emitorami elektronicznymi

oraz systemami inwigilacji i zakłócania, jeśli nie byłyby one uzależnione od terenu.

Wzorce /schematy/ opisujące węzły EM przeciwnika opierają się i zbiegają w czasie z

wariantami /wzorcami/ doktrynalnymi, opracowanymi dla różnych typów działań prze-

ciwnika, takich jak: atak, obrona doraźnie i zawczasu przygotowana oraz pościg. Wa-

rianty te /wzorce/ dostarczają podstawy do określenia EM sygnatur jednostek bojowych

280

i wsparcia przeciwnika, urządzeń C2 oraz stacji zagłuszających ugrupowanych do dzia-

łania przeciwko zaprzyjaźnionym. Wzorce /warianty/ regulaminowe przygotowywane

są przed rozpoczęciem działań wojennych i umiejscawiane w rejestrze regulaminowych

wzorców /wariantów/. Po rozpoczęciu działań wojennych wzorce opisujące węzły elek-

troniczne wykorzystywane są i koncentrują się na wskazywaniu celi EW oraz nakazy-

waniu działania SIGINT i ESM /środków elektronicznego wsparcia walki/ , a także do

nadawania priorytetów wysiłkom.

OPRACOWANIE WZORCA /WARIANTU/ REGULAMINOWEGO

EWS z DTOC elementu wsparcia dostarczy informacji o SIGINT i EW prze-

ciwnika - wymaganych dla opracowania wzorców /wariantów/ i pomoże analitykom

ASPS w zintegrowaniu tych informacji z innymi rozkazami bojowymi /OB/ w czasie

opracowywania tych wzorców. Wytwarzanie wzorców /wariantów/ oraz uzupełnianie

ich rejestru dokonywane jest pod nadzorem G2 lub S2, który w sposób ciągły inspek-

cjonuje rejestr, aby upewnić się, że zostały uwzględnione najnowsze i najbardziej aktu-

alne, dostępne informacje o doktrynie /zasadach działania/ przeciwnika. Zwykle, osob-

ne wzorce /warianty/ zawierają informacje o emiterach łączności, a osobne o innych.

Pomimo, że w ten sposób powstają dwa wzorce dla tej samej, będącej właśnie przed-

miotem oceny, funkcji - pomaga to jednak uniknąć zamazania obrazu na każdym z

wzorców. Wzorce uwzględniają liczbę i typ emitorów związanych z każdym węzłem

elektronicznym przeciwnika. Poziom szczegółowości oraz klasyfikacja tych wzorców

zależy od wymagań dowództwa. Schematy F-1, F-2 - przedstawiają przykłady wzorców

teoretycznych /doktrynalnych/ z emitorami łączności oraz z innymi emitorami.

WZORCE /WARIANTY, SCHEMATY/ WĘZŁÓW ELEKTRONICZNYCH

TCAE odpowiada za szczególnie ważną / „krytyczną”/ analizę węzłów łączności

i innych środków wspierających działania SIGINT bazujących na jednym źródle

/informacji/. Analiza TCAE jest bardziej szczegółowa niż analizy węzłów wykonywane

przez ASPS i EWS, które ograniczają się do elektronicznej identyfikacji węzła - wspie-

rając opracowanie sytuacji oraz określanie celu. Elektroniczne wzorce /warianty/, wy-

tworzone jako rezultat pracy TCAE są bardziej szczegółowe niż wyprodukowane przez

281

ASPS i EWS, ale nie są koniecznie wymagane przez sekcje ASPS i CM&D, jeśli nie

znajdują możliwości wykorzystania do specyficznych PIR i IR. Pomimo, że TCAE po-

siada dostęp do rejestru wzorców utrzymywanych w dobrym stanie przez ASPS, to jed-

nak informacje przedstawiane na produktach /wynikach pracy/ ASPS nie są wystarcza-

jąco szczegółowe aby sprostać analitycznym potrzebom TCAE. Jednakże TCAE opra-

cowuje wzorce węzłów elektronicznych, aby zwiększyć ilość produktów /wyników/

pracy ASPS oraz aby uczestniczyć w wewnętrznych wysiłkach analitycznych TCAE.

SCHEMAT F-1: WZORZEC /WARIANT/ DOKTRYNALNY: EMITORY ŁĄCZNOŚCI PUŁKU ZMECHANIZOWANEGO /ATAK/.

282

SCHEMAT F-2: WZORZEC /WARIANT/ DOKTRYNALNY: INNE /NIE ZWIĄZANE Z ŁĄCZNOŚCIĄ/ EMITORY PUŁKU ZMECHANIZOWANEGO

/ATAK/.

283

Wzorzec /wariant, schemat/ węzła elektronicznego zawiera takie same informa-

cje jak wzór doktrynalny, a ponadto dodaje informacje o specyficznych emiterach oraz

informacje techniczne wymagane przez analityków SIGINT w obrębie TCAE. Ponie-

waż zawiera on terminologię oraz techniczne charakterystyki specyficznych emitorów i

systemów, to zaklasyfikowanie wzorca węzła elektronicznego jest wyższe niż wzorca

doktrynalnego /regulaminowego/ - który jest kopiowany.

OPRACOWANIE WZORCA /WARIANTU, SCHEMATU/ WĘZŁA

ELEKTRONICZNEGO

Metodologia zastosowana w wizualnym opisywaniu węzłów elektronicznych

ukierunkowana jest na zachowanie zgodności z powszechnie stosowaną grafiką w in-

nych obszarach funkcjonalnych wojsk lądowych i składa się z okręgów podzielonych

na sekcje. Każda sekcja przedstawia pojedynczy emitor łączności lub inny środek w

obrębie węzła. Te podzielone okręgi przedstawiają raczej pojedyncze węzły elektro-

niczne przeciwnika niż jego jednostki czy też formacje. Węzły te opisywane są na bie-

żąco przez ich emitory łączności i inne środki wykorzystujące energię elektromagne-

tyczną w toku „analizy parametrów sygnałów potencjalnych, szczególnie ważnych

/krytycznych/ węzłów” /SPAN/ oraz w planie przygotowania pola walki. Tak więc, na

przykład kompletny skład szczególnie ważnych /krytycznych/ węzłów elektronicznych

- związanych z funkcjonowaniem sowieckiego pułku zmechanizowanego /MRR/ - bę-

dzie opisany raczej jako zbiór tych węzłów niż jako pojedynczy węzeł opisujący ten

pułk. Węzły te mogą obejmować pułkowe SD, WSD, SD dla poszczególnych batalio-

nów, punkty kontrolne obrony powietrznej, punkty kontrolne ziemia-powietrze

/wysunięte pojazdy kontroli powietrznej/, artyleryjskie punkty dowodzenia i prowa-

dzenia obserwacji oraz stanowiska ogniowe. Ponieważ poprzez analizę oraz zbieranie

danych SIGINT można ze względną dokładnością rozpoznać i umiejscowić te węzły,

dlatego całkowity i skumulowany opis tego pułku jest odzwierciedlony na drogach po-

dejścia i korytarzach manewru. Każdy szczególnie ważny /krytyczny/ węzeł elektro-

niczny może być zarejestrowany i skatalogowany w rejestrze wzorów /wariantów/ regu-

laminowych lub w „automatycznej” bazie danych. Ponieważ ESM oraz SIGINT zbiera-

ją dane o wymiarze elektronicznym, to do określania, poprzez proces potwierdzania lub

eliminacji: charakterystycznych cech każdego węzła elektronicznego oraz odwrotnie,

284

jaką funkcję czy też jednostkę te węzły sobą przedstawiają - wykorzystywane są przez

analityków SIGINT dane z dołączonymi informacjami lokalizacyjnymi. Jest to pracy

SIGINT i ESM, gdy wspierają oni działania ECM. Schemat F-3 przedstawia pojedyn-

czy węzeł elektroniczny oraz środki łączności i „nie-łączności” /wykorzystujące, emitu-

jące energię elektromagnetyczną/ znajdujące się w tym węźle. Działania związane ze

zbieraniem danych przez SIGINT koncentrują się na stwierdzeniu obecności lub braku

licznych emitorów, co może prowadzić do zidentyfikowania danego węzła.

SCHEMAT F-3: WZORZEC /WARIANT/ WĘZŁA ELEKTRONICZNEGO: PUŁK ZMECHANIZOWANY.

INTEGRACJA ZAGROŻEŃ

285

Piąty krok procesu IPB - integracja zagrożeń - pociąga za sobą opracowanie

wariantów sytuacji, zdarzeń oraz wsparcia decyzji. Początkowe opracowanie tych wa-

riantów /wzorców/ jest funkcją ASPS. EWS pomaga analitykom ASPS włączyć

/wkomponować/ informacje SIGINT i EW w te warianty. Na szczeblu DTOC integracja

informacji SIGINT i EW jest w większości wykorzystywana do opracowania sytuacji

oraz celu. Podległe szczeble, włączając batalion MI TCAE, „filtrują” warianty opraco-

wane przez ASPS i EW przekształcając je do poziomu szczegółowości, jaki wymagany

jest do wsparcia ich potrzeb związanych z zadaniem.

WARIANTY SYTUACJI

Warianty sytuacji są doktrynalnymi wariantami uwzględniającymi oddziaływa-

nie pogody i terenu. Opisują one w sposób graficzny - jak siły przeciwnika będą się

zachowywać w określonym czasie oraz jak będą one manewrować /poruszać się/

wzdłuż drogi i korytarza podejścia. Podpowiadają one też w jaki sposób działanie prze-

ciwnika może odbiegać od regulaminowych ustaleń lub jak przeciwnik może dostoso-

wać szerokość i głębokość ugrupowania, czy też powierzchnię rozmieszczenia elementu

aby sprostać wymaganiom pogody i terenu. Podczas rozważania wpływu pogody i tere-

nu na instrukcyjne / „regulaminowe”/ charakterystyki EM i odchodzenia przeciwnika

od instrukcyjnych zasad wymagana jest optymalizacja zdolności przeciwnika w zakre-

sie utrzymywania łączności, wykrywania celi, kierowania ogniem, elektronicznej inwi-

gilacji oraz zakłócania - po to, aby zapewnić maksymalna ochronę przed oddziaływa-

niem przeciwnika na systemy zaprzyjaźnionych. Integracja informacji SIGINT i EW w

wariancie /wzorcu/ sytuacji koncentruje się na wykorzystaniu przez przeciwnika emito-

rów poszukujących celi przy wykorzystaniu LOS, w obrębie konkretnego korytarza

manewru, gdy siły przeciwnika przemieszczają się wzdłuż drogi podejścia. Jest to czy-

nione techniką wizualną, stosowaną przez analityków z EWS i TCAE, techniką w której

wzór doktrynalny umiejscowiony jest ponad MCOO drogi podejścia - aby określić jak

najlepszą LOS od emitorów przeciwnika do jego potencjalnych celi w ugrupowaniu

zaprzyjaźnionych. Rozważane również są wysiłki przeciwnika mające poprawić

/ulepszyć/ LOS dla jego własnych stanowisk i działania przeciwnika mające na celu

zamaskowanie tych stanowisk przed możliwością przechwycenia lub zablokowania

przez nasze środki. W celu dostosowania LOS w obrębie danego segmentu korytarza

286

manewru - opracowywane jest przewidywane rozmieszczenie jednostek przeciwnika

oraz związanych z nimi emitorów elektronicznych. Podczas wariantowania sytuacji

muszą również zostać rozważone taktyczne opcje lub prawdopodobne alternatywy moż-

liwych działań przeciwnika - po to aby odzwierciedlić wysiłki dowódcy przeciwnika

zmierzające do uzyskania korzystnego stosunku sił oraz korzystnego tempa działania,

zaskoczenia, gwałtowności /impetu/ uderzenia. Chociaż integracja informacji SIGINT i

EW z wariantami /wzorcem/ sytuacji koncentruje się na elektronicznej LOS, to muszą

jednak zostać przeanalizowane również i inne czynniki. Na przykład, najlepsze obszary

dla LOS mogą stwarzać najgorsze warunki do ukrycia i maskowania, mogą być otoczo-

ne przez naturalne lub sztuczne przeszkody ograniczające manewr / „mobilność”/, bądź

też mogą być tak usytuowane, że dają możliwość bardzo szybkiego podejścia naziem-

nych lub powietrznych sił przeciwnika. Analityk musi rozważyć, gdzie przeciwnik naj-

prawdopodobniej mógłby umieścić swoje środki, aby uzyskać jak najbardziej efektyw-

ną elektroniczną LOS, zgodną z wymogami bezpieczeństwa /ochrony/ dla danego środ-

ka lub jednostki i zgodna z wymaganiami zadania. Elektroniczne „opracowanie”

/przygotowanie/ pola walki w wariancie sytuacji zajmuje się zarówno charakterystyka-

mi EM poszczególnych elementów, jak i ich umiejscowieniem. Pogoda i teren ograni-

czy użycie konkretnych systemów łączności i „nie-łączności”, wpływając też na roz-

mieszczenie poszczególnych środków. Jednak w konkretnym czasie i miejscu na polu

walki cechy EM zmieniają się, odbiegając od tego co zostało opisane w wariancie

/wzorcu/ sytuacji oraz w wariancie /schemacie/ węzła elektronicznego. Po rozpoczęciu

zbierania danych przez własne systemy, do TCAE przekazywane są aktualne informacje

na temat ugrupowania przeciwnika jego ruchów oraz działań elektronicznych. TCAE

analizuje te „nieobrobione” dane i porównuje je z oczekiwanymi charakterystykami EM

oraz z danymi opisującymi położenie na wariantach /wzorcach/ sytuacji, zdarzeń i wę-

złów elektronicznych. To porównanie, które przekazywane jest również ASPS:

◊ pozwala TCAE skompletować jego analizę oraz dostarczyć przeanalizowane

raporty SIGINT do sekcji CM&D dla integracji danych ze wszystkich źródeł

przez ASPS;

◊ uczestniczy w korekcie wariantów /wzorców/ sytuacji i zdarzeń;

◊ uczestniczy w identyfikacji emitorów przez EWS, TCAE i ASPS wraz ze

współpracującymi z nimi rodzajami broni i sprzętem;

287

◊ uczestniczy w lokalizacji jednostek przeciwnika poprzez ich elektroniczne

cechy oraz w rozpoznaniu linii rozgraniczenia i ważnych celi;

◊ uczestniczy w lokalizacji i identyfikacji węzłów C3 przez TCAE i EW.

Przykład wariantu sytuacji z wykorzystanymi informacjami elektronicznymi przedsta-

wia schemat F-4.

SCHEMAT F-4: WARIANT SYTUACJI: PUŁK ZMECHANIZOWANY.

WARIANTOWANIE WYDARZEŃ

288

Wariant sytuacji wykorzystywany jest do opracowania wariantu wydarzeń. Inte-

gracja SIGINT i EW w wariantowaniu wydarzeń daje analizę i rozpoznanie ważnych

wydarzeń na polu walki oraz działań EM - które dostarczają wskazówek na temat prze-

biegu działań przeciwnika opisanych w danym wariancie wydarzeń. Analityk musi do-

strzec różnicę pomiędzy sygnałami, które już zostały zaobserwowane, a tymi które są

po prostu tylko przewidywane. Ponadto musi on dostrzec kiedy lokalizacja przeciwnika

określona przez inne środki rozpoznania może być przez tego przeciwnika z góry „ukar-

towana” - aby skierować na te jednostki wysiłek rozpoznania. Po rozpoczęciu działań

bojowych wiedza o tym, gdzie i kiedy spodziewane jest wydarzenie się na polu walki

określonego działania przeciwnika - dostarczy wskazówek na temat zamiarów przeciw-

nika lub zweryfikuje, czy przewidywane wydarzenia maja miejsce, czy też nie. Wariant

/wzorzec/ sytuacji opisuje potencjalne cele elektroniczne o dużym znaczeniu, co może

zostać wykorzystane przez zaprzyjaźnionych. Gdy siły przeciwnika poruszają się

wzdłuż drogi podejścia lub korytarza, wówczas zidentyfikowane emisje EM mogą

ujawnić węzły C3 w szczególnie ważnych /krytycznych/ obszarach. Obszary te ozna-

czone zostają jako NAI-s. NAI-s są ważne dla dowódcy zaprzyjaźnionych, ponieważ

znajdują się one tam, gdzie z największym prawdopodobieństwem mogą mieć miejsce

ważne wydarzenia czy też działania na polu walki oraz tam, gdzie jest najbardziej

prawdopodobne pojawienie się opłacalnych celi. NAI-s stanowią podstawę do warian-

towania wydarzeń, ponieważ wskazują one kierunek i ogniskują zbieranie danych oraz

uczestniczą w opracowaniu specyficznych wymagań wobec zbierania danych przez

rozpoznanie. NAI-s są dla SIGINT i EW punktami lub obszarami wzdłuż dróg i koryta-

rzy podejścia, gdzie emisje EM przeciwnika mogą potwierdzić lub zaprzeczyć konkret-

nemu przebiegowi działań. Wskaźniki EM występujące w obrębie drogi lub korytarza

podejścia danego NAI-s mogą być porównane ze wskaźnikami występującymi w NAI-s

w obrębie innej drogi lub innego korytarza podejścia - aby określić zamiary przeciwni-

ka. Poziom aktywności EM może również stanowić wskazówkę dla SIGINT i EW o

istnieniu jakiegoś NAI. Wariant /wzorzec/ wydarzeń opracowany przez analityków EW

w procesie EPB dostarcza środków do analizy kolejności i szczebla działania przeciw-

nika oraz zdarzeń - w oparciu o otrzymane emisje EM- a także do określania jak te dzia-

łania i wydarzenia maja się w stosunku do siebie. Wariant /wzorzec/ zdarzeń opraco-

wywany jest w toku gry wojennej - dla każdego potencjalnego przebiegu działań prze-

289

ciwnika, od punktu ich rozpoczęcia do potencjalnych celów /obiektów/ tych działań.

Jeśli będą miały miejsce wydarzenia lub działania EM, wówczas do śledzenia manewru

/ruchu/ przeciwnika w obrębie każdej drogi podejścia lub korytarza wykorzystywane

będą TPL-s. Przykład wariantu zdarzeń z uwzględnionymi NAI-s z SIGINT i EW

przedstawia schemat F-5.

SCHEMAT F-5: WZORZEC /WARIANT/ ZDARZEŃ.

290

WARIANTY /WZORCE/ WSPARCIA DECYZJI /DST/

DST jest w zasadzie połączeniem oceny rozpoznawczej i OPORD w formie gra-

ficznej. DST integruje informacje SIGINT i EW aby wskazać cele opłacalne oraz cele

SIGINT i EW, na przykład - szczególnie ważne węzły C3CM przeciwnika W wyniku

analizy wariantów zdarzeń oraz całkowitego procesu IPB wskazywane są i opisywane

graficznie wraz z innymi TAI-s opłacalne cele elektroniczne. Analitycy SIGINT i EW

przydzieleni do ASPS i EWS przy elemencie wsparcia DTOC - integrują TAI-s oparte

na danych SIGINT i EW z procesem podejmowania decyzji przez użycie technik gier

wojennych. Gdy wariant przebiegu EW czy też niszczenia celi przeciwnika jest już wy-

selekcjonowany /wybrany/ ASPS opracowuje DST - po to, aby zapewnić dowódcy peł-

ne zrozumienie oczekiwanych rezultatów /przewidywań/. Posiadając takie informacje,

dowódca jest w stanie określić jak - w sposób efektywny w stosunku do przeciwnika -

użyć środki EW znajdujące się pod jego kontrolą. Informacje SIGINT i EW włączone

są do DST aby ułatwić G2 lub S2 szybkie rozważenie, wspólnie z innymi wskazówka-

mi, przyjętego przez przeciwnika przebiegu działań oraz aby wesprzeć proces podej-

mowania decyzji przez dowódcę - dotyczący przebiegu działań zaprzyjaźnionych. DST

opisuje TAI-s określone przez SIGINT i EW, DP-s oraz TPL-s - wzdłuż każdej drogi

podejścia i korytarza ruchu, gdzie dowódca może chcieć zatrzymać siły przeciwnika lub

ograniczyć jego możliwości: ogniem, manewrem, bądź też blokowaniem. TAI jest

punktem lub obszarem, zwykle wzdłuż drogi lub korytarza podejścia, gdzie zatrzymanie

sił przeciwnika ogniem, manewrem, blokowaniem czy też środkami EW: ograniczy lub

pozbawi przeciwnika zdolności bojowych, albo spowoduje porzucenie lub przyjęcie

przez przeciwnika konkretnego wariantu /sposobu/ działania.

TAI-s mogą być lub nie identyfikowane uprzednio jako NAI-s. NAI-s mogą być

wykorzystywane jedynie w celu zarządzania zbieraniem danych i nie muszą być

uwzględniane na DST. Decyzje co do sposobu wykorzystania środków EW mogą być

wypracowywane dla każdego DP i TPL. Decyzje te mogą dotyczyć prowadzenia dzia-

łań opóźniających, przerwania działania przeciwnika lub wprowadzenia go w błąd czy

też spowodowania zmiany jego priorytetów w zbieraniu danych. Podobnie jak z wyko-

rzystaniem innych środków, DP-s dotyczące wykorzystania środków SIGINT i EW nie

dyktują dowódcy decyzji, lecz wskazują te punkty w których może być wymagane pod-

jęcie decyzji. Gdy działania w formie graficznej są już przygotowane i określone na

291

DST przedstawiane są dowódcy rekomendacje /opinie/ dotyczące działań, które mogą

być przedstawiane aby upewnić się, że przeciwnik jest zmuszony raczej do reagowania

na działania zaprzyjaźnionych niż odwrotnie. Przykład DST z TAI-s i DP-s - opraco-

wanymi przez SIGINT i EW pokazany jest na schemacie F-6. Ponieważ wariant

/wzorzec/ działań wykorzystywany jest do opracowania DST i ponieważ oba te doku-

menty będą zwykle rozważane pod kątem oddziaływania tych samych systemów prze-

ciwnika - dlatego może zostać opracowany pojedynczy „overlay” opisujący szczególnie

ważne /krytyczne/ węzły, do wykorzystania z obydwoma wariantami. „Overlay” szcze-

gólnie ważnych /krytycznych/ węzłów będzie zwykle opisywać te krytyczne węzły, co

do których oczekuje się, że zostana napotkane na każdym z osobna NAI czy TAI, na

wariancie /wzorcu/ zdarzeń lub DST. Schemat F-7 stanowi przykład „overlay” szcze-

gólnie ważnych węzłów do wykorzystania z opisaną DST lub wariantem zdarzeń.

SCHEMAT F-6: DST Z TAI-s SIGINT I EW.

292

SCHEMAT F-7: OLEATA SZCZEGÓLNIE WAŻNYCH WĘZŁÓW - DO WYKORZYSTANIA Z DST LUB WARIANTEM ZDARZEŃ.

293

PODSUMOWANIE

EPB nie jest odizolowaną od IPB, osobną funkcją. EPB stanowi integralną część

IPB, która dostarcza szczególnie ważnych danych dla G2 lub S2 oraz dla dowódcy.

Wykonane dokładnie - poprzez ukierunkowanie wysiłku zbierania danych, analizę wę-

złów elektronicznych oraz funkcje decyzyjne - przyczynia się również do maksymali-

zacji wykorzystania środków SIGINT i EW, a także powoduje całkowite zrozumienie

funkcjonowania łączności i innych środków / „nie-łączności”/ przeciwnika, środków

inwigilacji elektronicznej oraz możliwości ECM.

Załącznik G: IPB W DZIAŁANIACH NA TYŁY ORAZ W OBSZARZE TYŁÓW

IPB obszaru tyłów jest procesem, który obniża ilość niewiadomych

/niepewność/ wiążącą się z rozpatrywaniem obszaru tyłów /lub z działaniami na tyłach/.

Mimo istnienia pewnej różnicy w obszarach koncentracji zainteresowania w stosunku

do tradycyjnego procesu IPB, wciąż znajdują zastosowanie czynniki towarzyszące

zwykle ocenie obszaru pola walki, analizie terenu i pogody, ocenie zagrożenia oraz in-

tegracji zagrożeń.

IPB przeprowadzany jest na wszystkich szczeblach, a na szczeblu korpusu i dy-

wizji można oczekiwać, że proces ten obejmie pełny zakres realizacji wysiłków IPB

obszaru tyłów. Jednak - ze względu na to, że G2 lub S2 na tych szczeblach dowodzenia

zainteresowani będą głównie elementami manewru /manewrującymi/ - wysiłek IPB

obszaru tyłów będzie z natury ogólny i będzie zajmował się tymi sytuacjami i wydarze-

niami, które będą wpływać na prowadzone działania bojowe. Proces ten zajmuje zatem

294

szczególnie ważne miejsce w zakresie odpowiedzialności dowódcy obszaru tyłów /czy

to dowódcy z dowództwa wsparcia dywizji - DISCOM, czy też dowódcy z dowództwa

wsparcia korpusu COCCOM; dowódcy batalionu zabezpieczenia logistycznego oraz

dowódcy jednostki żandarmerii wojskowej/ i wymaga rozszerzenia IPB dla konkretne-

go obszaru o szczególnych cechach.

Wysiłek procesu IPB w obszarze tyłów, podobnie jak wcześniej zarządzone wy-

siłki IPB, będzie koncentrował się na określeniu potencjalnego oddziaływania i możli-

wości przeciwnika oraz na wpływie pogody i terenu na możliwości zaprzyjaźnionych.

Szczególne /specyficzne/ zainteresowania muszą być jednak ukierunkowane na: zagro-

żenia oddziaływaniem przeciwnika powietrznego, zagrożenia związane z prowadze-

niem działań szturmowych oraz desantów z powietrza, zagrożenia związane z oddzia-

ływaniem sił specjalnych /SOF/, zagrożenia wywiadowcze /np. agenci, sabotażyści,

szpiedzy/ oraz zagrożenia ze strony sił partyzanckich. Rozważanie ograniczeń narzuco-

nych przez teren i pogodę skupi się na:

◊ głównych drogach zaopatrzenia;

◊ LOC;

◊ rozmieszczeniu urządzeń zapewniających łączność i warsztatów;

◊ rozmieszczeniu składów broni nuklearnej;

◊ rozmieszczeniu obozów dla jeńców wojennych;

◊ rozmieszczeniu kwater dla internowanej ludności cywilnej.

Dodatkowe rozważania mogą obejmować:

◊ prawdopodobieństwo rozruchów cywilnych w danym obszarze;

◊ rozpoznanie obszarów o dużej koncentracji osób mogących sympatyzować z

przeciwnikiem;

◊ rozpoznanie obszarów, w których nasze działania przyjmowane są przychyl-

nie;

◊ zlokalizowanie grup ludności lub pojedynczych osób o antagonistycznym na-

stawieniu w stosunku do obydwu stron;

◊ ruchy uchodźców w obszarze oraz potencjalna, niepożądana pomoc cywilna.

Podobnie jak w wypadku taktycznego IPB, G2 lub S2 występuje w roli koordy-

natora IPB i tak kieruje tym procesem, aby zapewnić udzielenie odpowiedzi na priory-

tetowe wymagania rozpoznania - zgodnie ze wskazówkami /wytycznymi/ dowódcy.

IPB obszaru tyłów wiąże się z wysiłkiem w zakresie koordynacji przekraczającym usta-

295

lenia dotyczące wysiłku w obszarze działań. Podczas IPB obszaru tyłów istnieje potrze-

ba poczynienia przez G2 lub S2 dodatkowych uzgodnień z:

◊ G3 lub G4;

◊ oficerem transportu;

◊ oficerem służb remontowych;

◊ oficerem wojsk obrony przeciwchemicznej;

◊ oficerem służby medycznej;

◊ oficerem do spraw państwowych /administracyjnych/ danego obszaru;

◊ personelem wojsk psychologicznych;

◊ żandarmerią wojskową;

◊ jednostkami kontrwywiadu;

◊ oficerem wojsk inżynieryjnych;

◊ oficerem obrony powietrznej;

◊ oficerem łącznikowym lotnictwa.

Każdy z tych uczestników „gry” zaopatruje G2 lub S2 w konkretne dane i informacje

oraz przedstawia mu swoje potrzeby dotyczące problemów rozważanych w procesie

IPB.

OCENA OBSZARU POLA WALKI /BAE/

Ocena obszaru pola walki, podobnie jak w walce na przednim skraju, polega na

oszacowaniu ogólnej natury przeciwnika oraz środowiska działania. Ocena obszaru

tyłów koncentruje się na ważnych obszarach i cechach, które muszą zostać rozpatrzone

podczas procesu IPB. Pogoda i teren oceniane są pod względem ich wpływu na działa-

nia. Szacowane są również siły przeciwnika posiadające możliwość działania w obrębie

danego obszaru tyłów - aby określić ich możliwości w stosunku do terenu pogody oraz

własnego zadania. Analiza obszaru tyłów musi jednak, dodatkowo - oprócz normalnego

procesu oceny, obejmować też analizę sytuacji cywilno - wojskowej w obrębie danego

obszaru. Ocena ta obejmuje, ale nie jest do tego ograniczona: nastawienie ludności cy-

wilnej do zadania zaprzyjaźnionych i sił przeciwnika, ocenę ruchu uchodźców, ruchów

ludności oraz potencjalnych działań agentów. Innymi słowami, aby skompletować IPB

obszaru tyłów ocena ta oprócz normalnego procesu oceny musi zawierać: ostrożną ana-

lizę ludności, bezpieczeństwa, PSYOP, funkcji /spraw/ państwowych obszaru tyłów.

296

Podobnie jak w wypadku obszaru działań bojowych, obszar tyłów składa się z

AO i AI, które są rozpatrywane w wymiarach szerokości, głębokości, wysokości i cza-

su.

AO tyłów znajduje się w miejscu w którym DISCOM, COSCOM lub inny do-

wódca z góry założył kierowanie działaniami. Jednak, w przeciwieństwie do obszaru

prowadzenia działań, obszar tyłów będzie prawdopodobnie obejmował jakiś obszar

geograficzny w którym kilku dowódców przeprowadzało będzie działania równolegle.

Sytuacje takie mogą występować tam, gdzie rozmieszczone są lub działają w tym sa-

mym obszarze elementy wyższych lub niższych szczebli wsparcia. Rozważania plani-

styczne dla obszaru tyłów obejmują nie tylko działania logistyczne, ale także dodatko-

we rozważania wywołane nadzwyczajną wielkością obejmowanego obszaru. AO obsza-

ru tyłów jest podobny do AO obszaru działań - z tym wyjątkiem, że jest on ogólnie

większy. Szczególnie ważne w obszarze AO tyłów stają się potencjalne cele dla lotnic-

twa śmigłowcowego, powietrznych sił szturmowych i jednostek SPECNAZ.

Podobnie jak AI obszaru działań, AI tyłów oparty jest na METT-T oraz na za-

miarze dowódcy do prowadzenia działań. W przeciwieństwie do obszaru działań - AI

tyłów rozszerza się w głąb terytorium przeciwnika tylko podczas natarcia, gdy jednostki

wspierające muszą być przygotowane do przemieszczenia się w regiony, które uprzed-

nio były okupowane przez przeciwnika. G2 proponuje dowódcy AI-s lub dowódca

określi je samodzielnie w oparciu o znane ograniczenia dla jednostek logistycznych. AI

tyłów może obejmować obszary tak duże jak tyły TDW, a nawet cała strefa komunika-

cyjna /COMMZ/. Podobnie jak w wypadku AO tyłów, AI tyłów może nakładać się na

AI-s innych dowódców obszarów tyłów, a także na AO-s tych dowódców. Powietrzny

AI tyłów jest niezmiernie rozległy, ze względu na szybkie efekty jakie może uzyskać

lotnictwo przeciwnika oddziaływające na elementy wsparcia walki i elementy logi-

styczne oraz ze względu na bezpieczeństwo obszaru tyłów.

ANALIZA TERENU

Analiza terenu poddaje sprawdzeniu wpływ terenu na wsparcie walki, logistykę

oraz działania ubezpieczające - w celu zredukowania obszarów niepewności dotyczą-

cych tych dziedzin.

297

DISCOM, COSCOM, G2, S2 czy też dowódca obszaru tyłów - otrzymują

wsparcie w zakresie analiz terenu z zespołów terenowych dywizji lub korpusu. Planiści

IPB obszaru tyłów mogą mieć oczywistą przewagę we współdziałaniu z zespołami tere-

nowymi, ponieważ zespoły te rozlokowane są zwykle w obrębie AO dowódcy obszaru

tyłów. Ta potencjalna zaleta umożliwiająca lepsze współdziałanie nie uwalnia koordy-

natora procesu IPB obszaru tyłów od zrozumienia istoty terenu w procesie analizy i od

określenia wymagań wobec informacji o terenie - wymagań opartych na specyficznych

potrzebach działań tyłowych. W wypadku, gdy wsparcie procesu analizy wysiłku dzia-

łań tyłowych ze strony zespołów terenowych nie jest możliwe, zadanie analizy terenu

spada na organiczny personel. Tak więc, personel rozpoznania w DISCOM lub

COSCOM wraz z innymi jednostkami wspierającymi i ubezpieczającymi musi być obe-

znany z podstawami analizy terenu oraz musi praktykować wykorzystanie znajomości

tych podstaw w procesie IPB.

Analityk terenu w obszarze tyłów lub koordynator IPB zainteresowany jest tymi

samymi czynnikami oraz ma zaufanie do tych samych danych bazowych, wyników pra-

cy DMA i oleat czynników terenowych, jak koordynator IPB obszaru działań bojo-

wych. Jednakże koncentruje się on na kilku z wojskowych czynników terenu, to znaczy

- bardziej na ruchu, kontroli i ubezpieczeniu nieodpornych na uderzenia środków

wsparcia niż na działaniach bojowych.

Ponieważ obrona powietrzna elementów obszarów tyłów wymaga do prowadze-

nia skutecznej ochrony obszaru działań tyłowych LOS, muszą zostać przeanalizowane

możliwości obserwacji oraz FofF. Agenci oraz żołnierze SPECNAZ zmuszeni są do

wykrywania celi ich działań poprzez prowadzenie obserwacji wzrokowej. Siły po-

wietrzno-desantowe i powietrzno-szturmowe wymagają możliwości prowadzenia wzro-

kowej obserwacji dróg podejścia do ich celi lub LZ-s. Dla obrony powietrznej tyłów,

ubezpieczeń oraz ochrony szczególnie ważnych elementów ważna pozostaje FofF.

Podobnie jak w wypadku obszaru działań bojowych, tak i w działaniach na ty-

łach szczególnie ważne jest maskowanie i ochrona. Analityk IPB musi rozpatrzeć do-

stępne czynniki zapewniające maskowanie, aby zabezpieczyć osłonę elementom obsza-

ru tyłów przed naziemną i powietrzną obserwacją przeciwnika. Analityk IPB musi rów-

nież rozpatrzeć możliwe warunki maskowania sił przeciwnika, które mogą działać w

obszarze naszych tyłów oraz warunki maskowania dla agentów przeciwnika i jego sił

partyzanckich. Tak, jak w wypadku IPB obszaru działań bojowych - maskowanie jest

298

bardzo ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa działań, CI oraz dla skuteczności działań

mających wprowadzić przeciwnika w błąd. Ukrycia rozważane są w kategoriach ochro-

ny przed środkami walki przeciwnika o dalekim zasięgu, które mogą swym zasięgiem

objąć obszar działań tyłowych, a także w kategoriach ochrony przed bezpośrednim

ogniem elementów przeciwnika lub sił partyzanckich działających w danym obszarze.

Ukrycia muszą też być rozpatrywane w zakresie ich wpływu na własne zadania zabez-

pieczenia.

Przeszkody analizowane są głównie w celu określenia ich wpływu na szybkie

wejście lub wyjście do /z/ obszaru tyłów oraz pod względem ich potencjalnego wpływu

na zadania wsparcia realizowane przez obszar tyłów. Są one również analizowane dla

określenia ich wpływu na rozmieszczenie elementów w obrębie obszaru działań tyło-

wych. Ważnym aspektem rozważań, podobnie jak analizy wszystkich przeszkód, jest

wpływ pogody na przejezdność terenu.

Teren kluczowy w obszarze tyłów rozważany jest w oparciu o jego zdolność

zwiększenia lub zmniejszenia naszych możliwości wsparcia walki. Na przykład: ko-

nieczność dostępności punktu odkażania chemicznego do źródeł zaopatrzenia w wodę

może uczynić lokalizację terenu kluczowego sprawą oczywistą. Teren kluczowy jest też

szczególnie ważny /krytyczny/ dla zadań zabezpieczenia obszaru tyłów i może obej-

mować potencjalne LZ-s i DZ-s, węzły łączności oraz miejsca rozmieszczenia składów

w obrębie danego obszaru. Cywilno - wojskowe czy też PSYOP przemyślenia również

mogą wpłynąć lub wskazać co jest lub co nie jest terenem kluczowym. Jako teren klu-

czowy mogą być traktowane obszary zabudowane, drogi ewakuacji uchodźców, czy też

obszary, gdzie ludność jest nastawiona pozytywnie do powodów działań zaprzyjaźnio-

nych lub przeciwnika. Podobnie jak analiza całego terenu, tego co jest lub nie jest trak-

towane w nim jako kluczowe, podobnie określenie terenu jako kluczowy zależy od za-

dania obszaru tyłów, szczebla dowodzenia, przeciwnika oraz sytuacji.

Analiza naziemnych i powietrznych dróg podejścia do obszaru tyłów jest kry-

tyczna /szczególnie ważna/ dla analizy terenu. Jest ona szczególnie ważna, ponieważ w

obliczu wzrastającego zagrożenia powietrznego oraz wykonania szturmów powietrz-

nych analityk musi znać powietrzne drogi podejścia w obszar tyłów. Naziemne drogi

podejścia powinny być analizowane z poważaniem dla ich możliwości w zakresie

wsparcia szybkiego przemieszczenia elementów wspierających w obszar tyłów oraz

tych elementów, które wspierają działania bojowe. Dokładnym rozważaniom powinien

299

być również poddany potencjalny ruch przeciwnika w głąb obszaru tyłów - podobnie

jak i korytarze ruchu, które mogłyby zostać wykorzystane przez elementy przenikania

powietrznego lub siły do prowadzenia działań nieregularnych.

ANALIZA POGODY

Te same ogólne rozważania oraz oleaty, które wykorzystywane są w procesie

IPB obszaru działań bojowych - mają też zastosowanie dla tyłów. W dalszym ciągu

należy rozważyć oddziaływanie pogody na pole obserwacji, FofF, kamuflaż, maskowa-

nie, sprzęt radiowy i radarowy, LOS, morale oraz sprawność wyposażenia i sprzętu.

Jako szczególnie ważne /krytyczne/ dla wysiłków procesu IPB, jest określenie wpływu

pogody na lotnictwo skrzydłowe i śmigłowcowe oraz jego działanie, podobnie jak i

dokładne określenie warunków widoczności i oświetlenia, które wspierać będą działa-

nia agentów, SPECNAZ, czy partyzantów.

Dla działań tyłowych krytyczna jest wiedza na temat oddziaływania pogody na

mobilność i stabilność gruntów. Mobilność ma szczególne znaczenie dla zapewnienia

nieprzerwanego ruchu elementów wsparcia, uchodźców i jeńców wojennych przez ob-

szary tyłów, a także dla zdolności do działania sił SPECNAZ i agentów. Stabilność

gruntów jest szczególnie ważna dla działań tyłowych ze względu na zapotrzebowanie

na zabezpieczenie tymczasowych pozycji dla elementów wspierających. Na przykład:

jakiś obszar, który wydaje się dość mocny - może dostarczyć wspaniałego miejsca dla

punktu zaopatrzenia w MPS. Jednakże, ten sam obszar może zamienić się w niesamo-

wite trzęsawisko po minimalnych opadach - co biorąc pod uwagę ogromnie ciężki

transport związany z urządzeniem punktu MPS - czyni dla nas ten obszar bezużytecz-

nym. Inne rozważania związane z pogodą obejmują:

◊ Agentów, SPECNAZ oraz siły powietrzno-szturmowe, które w dużej mierze

„polegają” na złej pogodzie, ograniczonej widoczności i ciemności dla ma-

skowania ich działań. Czynniki te obniżają skuteczność własnej obserwacji,

ognia bezpośredniego i bezpieczeństwa psychicznego.

300

◊ Sprawy państwowe /administracyjne/ obszaru tyłów, PSYOP, działania doty-

czące ruchu uchodźców oraz ruchu jeńców wojennych - które są zwykle

utrudnione przez niekorzystną pogodę.

◊ Prawdopodobieństwo rozruchów cywilnych, które wzrasta wtedy, gdy pogo-

da ulega polepszeniu. Grupy lub pojedyncze osoby, które sympatyzują z

przeciwnikiem będą zwykle próbowały stwarzać sytuacje zapalne, gdy lud-

ność będzie znajdowała się w opozycji i będzie przejawiać aktywność.

OCENA ZAGROŻENIA

Podobnie jak w działaniach w obszarze bezpośredniej walki, w skład oceny za-

grożenia dla obszaru tyłów i działania obszaru tyłów wchodzą szczegółowe studia nad

siłami przeciwnika - co obejmuje ich organizację, doktrynę taktyczną, środki walki oraz

systemy wspierające. Siły te oceniane są w celu określenia ich zdolności w zakresie

skutecznego działania w otoczeniu /środowisku/ obszaru tyłów. Ocena zagrożenia

obejmuje również przegląd potencjalnych HVT-s w danym obszarze tyłów i zagrażają-

cych nam zasad działania przeciwnika - w celu określenia powietrzno-desantowych

DZ-s, śmigłowcowych LZ-s oraz sposobów wykorzystania grup SPECNAZ. Informacje

te będą podlegały ponownej ocenie podczas fazy integracji zagrożeń, aby określić ogra-

niczenia dyktowane doktrynie /zasadom działania/ w danym obszarze tyłów przez teren

i pogodę. Ocena zagrożenia obszaru tyłów jest procesem ciągłym. Jeśli zagrożenie dla

obszaru działań tyłowych wzrasta, muszą ulec zmianie podstawowe dane o zagrożeniu -

aby odzwierciedlić bieżącą doktrynę. Spośród tych opracowywanych doktryn, szcze-

gólnie ważne są opracowania dotyczące zagrożenia szturmami powietrznymi, siłami

specjalnego przeznaczenia oraz koncepcje użycia OMG.

Ocena zagrożenia obszaru tyłów da w efekcie ograniczony rodzaj wariantu dok-

trynalnego, który będzie się koncentrował na doktrynie wykorzystania przez przeciwni-

ka szturmu powietrznego, sił powietrzno-desantowych i SPECNAZ. Tak jak i inne wa-

rianty /wzorce/, tak i te zamieniają dane dotyczące ugrupowania przeciwnika w obraz

graficzny ukazujący, jak przeciwnik mógłby użyć te siły jeśli ich możliwości nie byłyby

zawężone przez pogodę i teren. Podobnie jak i w innych przypadkach wariantów dok-

trynalnych, dają one podstawę do określenia sytuacji i celów.

301

Za wyjątkiem bombardowań z powietrza na dużą skalę, warianty doktrynalne

dla działań powietrznych przeciwnika w obszarze tyłów mają małe znaczenie. Zamiast

tego własne środki obrony powietrznej powinny uświadomić sobie prawdopodobne

powietrzne drogi podejścia przeciwnika, profile ataku oraz wysokości ataku dla różnych

typów lotnictwa.

Podobnie jak w LIC, nie przygotowuje się wariantów doktrynalnych przedsta-

wiających działania partyzantki przeciwnika, zagrożenia ze strony agentów oraz obsza-

ry potencjalnego zagrożenia cywilno - wojskowego - ponieważ nie miałyby one żadne-

go znaczenia. Jednakże, podczas realizowania funkcji oceny zagrożenia, przygotowy-

wane są SITMAP działań partyzanckich w obszarze tyłów oraz oleata sytuacji ludności

obszaru tyłów. Schemat G-1 jest przykładem wariantu doktrynalnego dla działań po-

wietrzno-desantowych oraz powietrznych.

SCHEMAT G-1: PRZYKŁAD WARIANTU DOKTRYNALNEGO DLA DZIAŁAŃ POWIETRZNO-DESANTOWYCH ORAZ POWIETRZNYCH

302

SITMAP działań niekonwencjonalnych dla obszaru tyłów obejmuje obszary

działania partyzantów, prawdopodobne rejony stanowisk dowodzenia i obozowisk oraz

drogi przemieszczania. Jeśli zagrożenie działaniami partyzanckimi w obszarach tyło-

wych jest określane jako nieistotne, ta SITMAP będzie obejmować jedynie informacje

dotyczące działań agentów lub małych pododdziałów SPECNAZ. Schemat G-2 jest

przykładem SITMAP dla działań niekonwencjonalnych.

SCHEMAT G-2: PRZYKŁAD SITMAP DLA DZIAŁAŃ NIEKONWENCJONALNYCH.

303

Oleata sytuacji ludności wskazuje obszary, gdzie może występować duża kon-

centracja grup lub pojedynczych osób sympatyzujących z działaniami przeciwnika, ob-

szary w których istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia rozruchów cywilnych

oraz obszary w których działania PSYOP i państwowe /administracyjne/ byłyby najbar-

dziej lub najmniej skuteczne. Oleata ta powinna być przygotowana tylko po dokładnym

przestudiowaniu klimatu wojskowo - politycznego w obszarze oraz czynników ekono-

micznych i socjalnych wpływających na nastawienie ludności cywilnej. Schemat G-3

pokazuje przykład oleaty sytuacji ludności.

SCHEMAT G-3: PRZYKŁAD OLEATY SYTUACJI LUDNOŚCI.

INTEGRACJA ZAGROŻENIA

Podobnie jak w procesie integracji zagrożenia w IPB działań bojowych, integra-

cja zagrożenia dla działań tyłowych czy działań obszaru tyłów powoduje odniesienie

doktryny przeciwnika do terenu i pogody - aby określić w jaki sposób przeciwnik

304

mógłby w rzeczywistości walczyć w obrębie obszaru tyłów. Integracja zagrożeń dla

działań tyłowych lub działań rejonu tyłów wykorzystuje te same warianty /wzorce/

sytuacji, zdarzeń i DST, jakie zazwyczaj wykorzystywane są podczas fazy integracji

zagrożeń. Jednakże warianty te koncentrują się raczej na specyficznym zagrożeniu re-

jonu tyłów niż na wykorzystaniu sił manewrujących na pierwszej linii.

Działania tyłów lub działania w rejonie tyłów przedstawione są na wariancie

/wzorcu/ sytuacji będącym wariantem regulaminowym, który wskazuje zagrożenia po

uwzględnieniu ograniczeń wynikających z pogody i terenu. Wariant sytuacji zwraca

szczególną uwagę na drogi podejścia przeciwnika powietrznego i małych jednostek w

głąb obszaru działań tyłowych, rozmieszczenie prawdopodobnych LZ-s i DZ-s oraz na

korytarze manewru wiodące z tych stref do rejonów rozmieszczenia własnych jednostek

i pozycji. Analiza korytarzy manewru dla małych jednostek pomaga analitykowi prze-

widywać zagrożenie ze strony agentów i sił specjalnego przeznaczenia oraz w określe-

niu wymagań zabezpieczenia psychologicznego i CI. Schemat G-4 to przykład wariantu

sytuacji dla powietrznych i naziemnych dróg podejścia.

SCHEMAT G-4: PRZYKŁAD WARIANTU /WZORCA/ SYTUACJI - POWIETRZNYCH I NAZIEMNYCH DRÓG PODEJŚCIA.

305

Wariantowanie sytuacji jest podstawą dla wariantowania przebiegu działań dla

działań tyłowych i w rejonie tyłów. Podobnie jak w wariantowaniu przebiegu działań w

obszarze działań bojowych, tłumaczenie /wyjaśnienie/ przebiegu działań polega na zi-

dentyfikowaniu i analizie ważnych wydarzeń na polu walki, które stanowią wskazówki

co do przebiegu działań przeciwnika. Wiedza na temat konkretnego zagrożenia rejonu

tyłów oraz gdzie i kiedy spodziewane jest uaktywnienie się przeciwnika mogące mieć

miejsce podczas działań tyłowych lub w rejonie tyłów , stanowi dla nas ważną wska-

zówkę dotyczącą zamiarów przeciwnika.

Dokładnie tak, jak w działaniach na przednim skraju - gdzie przeciwnik próbuje

narzucić konkretny tok działań - tak samo dzieje się w obszarze tyłów i oczywiste stają

się szczególnie ważne rejony oraz wychodzą na jaw cele przeciwnika. Rejony te ozna-

czane są jako NAI-s obszaru tyłów. Odmiennie niż w działaniach na przednim skraju,

NAI-s dla działań tyłowych zwykle nie koncentrują się na korytarzach manewru, ale na

konkretnych sekwencjach zdarzeń, które mogłyby wskazywać, że przeciwnik przygo-

towuje się do użycia lub wykorzystuje siły powietrzne, powietrzno-desantowe, po-

wietrzno-szturmowe, specjalnego przeznaczenia, agentów, czy też partyzantów. Wa-

riant /wzorzec/ przebiegu działań rozważa również prawdopodobny przebieg takich

działań przeciwnika jak tworzenie warunków do wystąpień cywilnych, czy też do ogól-

nego powstania ludowego oraz prawdopodobieństwo ruchów uchodźców czy jeńców

wojennych, które mogą wywierać wpływ na działania zaprzyjaźnionych.

Nie można jednak powiedzieć, że podczas fazy wariantowania przebiegu działań

tyłów ignorowane są korytarze manewru. Wskazane zostają i utworzone są NAI-s w

korytarzach manewru wiodących z LZ-s oraz DZ-s, które mogą zostać rozpoznane pod-

czas wariantowania potencjalnych dróg przemieszczania małych jednostek lub party-

zantów. Pomaga to szefowi komórki zbierania danych określić /„nauczyć się”/ przeciw-

nika oraz skierować do tego celu odpowiednie środki. NAI-s rejonu tyłów pomagają

dowódcy w sposób odpowiedzialny określić konkretne wymagania w zakresie bezpie-

czeństwa i środków zaradczych dla personelu ubezpieczającego i CI. Podczas warian-

towania przebiegu działań rozważane są też korytarze manewru dla potencjalnych jed-

nostek przeciwnika w głąb obszaru tyłów, a NAI-s wyznaczane są wzdłuż tych właśnie

dróg.

Te wyznaczone NAI-s stają się obowiązujące tylko wtedy, gdy przeciwnik pro-

wadzi głęboką penetrację lub zdoła przełamać wysunięte siły zaprzyjaźnionych. Ponie-

306

waż dowódca działań tyłowych posiada ograniczone siły i środki do przeciwstawienia

się takim działaniom przeciwnika, to obecność NAI-s wzdłuż prawdopodobnych kory-

tarzy działania w głąb obszaru tyłów służy nam do alarmowania dowódcy o potencjal-

nych zamiarach przeciwnika, w czasie pozwalającym na zmianę miejsca rozmieszcze-

nia lub koncentrację dostępnych sił i środków - aby móc chronić szczególnie ważne

obiekty.

Wykorzystanie TPL-s podczas wariantowania przebiegu działań ma tylko ogra-

niczone zastosowanie podczas IPB działań tyłowych lub działań w rejonie tyłów. TPL-s

mogą być wykorzystane do śledzenia sił powietrzno-desantowych i powietrzno-

szturmowych, gdy wyruszą one z LZ-s lub DZ-s w kierunku celi ich działania. Jest to

jednak trudne, ponieważ mamy w tym wypadku do czynienia z małymi odległościami.

Przykład: sowiecka doktryna wzywa do rozmieszczania LZ-s lub DZ-s - dla sił wielko-

ści kompanii i mniejszych jednostek - w odległości 5km lub mniejszej od ich celu; cho-

ciaż większe jednostki lub różnorodne zrzuty mogą wykorzystywać do rozmieszczenia

stref zbiórek - do 10km od celu. Jeżeli w śledzeniu sił wielkości kompanii czy też więk-

szych sił powietrzno-desantowych i powietrzno-szturmowych mają zastosowanie fazy

czasowe, to powinien zostać założony jednogodzinny okres czasu na konsolidację w DZ

lub LZ. Schemat G-5 to przykład wariantu przebiegu wydarzeń /działań/ dla opcji dzia-

łania powietrzno-desantowego lub powietrznego. TPL-s wykorzystywane są w dowią-

zaniu do potencjalnych działań przeciwnika polegających na wykorzystaniu obszaru

tyłów do działań lub jego głębokiego przenikania. Jeśli próbujemy śledzić OMG prze-

ciwnika lub siły wyzyskujące obszar tyłów, to powinniśmy założyć maksymalne dok-

trynalne tempa działania, ponieważ takie elementy będą unikały kontaktu z naszymi

siłami - aż do momentu dotarcia do ich celów. Schemat G-6 jest przykładem wariantu

przebiegu działań dla OMG.

SCHEMAT G-5: PRZYKŁAD WARIANTU PRZEBIEGU WYDARZEŃ DLA OPCJI DZIAŁAŃ POWIETRZNO-DESANTOWYCH I POWIETRZNYCH.

307

SCHEMAT G-6: PRZYKŁAD WARIANTU PRZEBIEGU WYDARZEŃ DLA OMG.

Wzorzec analizy przebiegu działań w działaniach tyłowych lub w działaniach w

obszarze tyłów służy wsparciu wariantu działań i wykorzystywany jest w połączeniu z

SITMAP wojny niekonwencjonalnej /schemat G-2/ oraz z oleatą sytuacji ludności

/schemat G-3/. Razem, schematy te ilustrują prawdopodobny przebieg działań przeciw-

308

nika podczas działań tyłowych i uwypuklają kierunki na których dowódca posiada

ograniczone środki zbierania danych, ubezpieczenia i CI.

DST działań tyłowych i działań w rejonie tyłów oparty jest na wariancie prze-

biegu działań i pomaga dowódcy tyłów w rozpoznaniu krytycznych zdarzeń oraz zagra-

żających działań, które mogą wymagać podjęcia decyzji. DST nie podejmuje decyzji za

dowódcę. Dostarcza ona raczej podstaw do obniżenia stopnia niepewności w działa-

niach na tyłach. Te DST są szczególnie ważne, ponieważ służą one jako bezcenne na-

rzędzia do koordynowania rozmieszczenia elementów wsparcia oraz wielu działań w

obrębie rejonu tyłów.

Poprzez wariantowanie przebiegu działań w rejonie tyłów dany dowódca identy-

fikuje te obszary, w których prawdopodobnie mogą się mieć miejsce ważne działania

przeciwnika, czy też inne wydarzenia. Działania partyzantów, agentów, SPECNAZ i

obszary z problemami wojskowo - cywilnymi, będą określane poprzez SITMAP-s woj-

ny niekonwencjonalnej i oleaty sytuacji ludności - w połączeniu z wzorcem analizy

przebiegu działań. DST identyfikuje te obszary, gdzie dowódca tyłów może wykorzy-

stać środki obrony powietrznej, ubezpieczenia, CI oraz gdzie mogą one wpłynąć na

efekty oddziaływania zagrożeń w stosunku do działań tyłowych. Wariantowanie wspar-

cia decyzji ustala również te rejony, gdzie dowódcy tyłów mogą z największym stop-

niem bezpieczeństwa - związanego z wykonywanym zadaniem- rozmieścić ich elemen-

ty wspierające.

Ponieważ dowódcy działań tyłowych zwykle nie są w takim stopniu zajęci

ogniem i manewrem, jak ich odpowiednicy w obszarach bezpośredniej walki na przed-

nim skraju, dlatego działania w rejonie tyłów koncentrują się na TAI-s bardziej zorien-

towanych w kierunku ubezpieczenia i CI. Rejony, które uprzednio zostały określone

jako NAI-s - podczas wariantowania działań lub na SITMAP wojny niekonwencjonal-

nej, czy też na oleacie sytuacji ludności - są również określane jako TAI-s. Będą one

obejmować zarówno punkty wzdłuż konkretnych korytarzy manewru, i konkretnych

etapów działań, jak i tych które wskazują na przyjęcie przez przeciwnika innego sposo-

bu działania - co mogłoby „zerwać” działania obszaru tyłów.

Podobnie jak w walce w przodzie, TAI-s są obszarami, w których dowódca mo-

że opóźnić, przerwać, zniszczyć czy też manipulować zagrożeniem w celu zmuszenia

przeciwnika do porzucenia konkretnej koncepcji działania. Dowódcy działań tyłowych

mają pod swoim dowództwem bardzo ograniczoną liczbę elementów manewrowych do

309

działania przeciwko rozpoznanym TAI-s. Działania te obejmują: obronne rozmieszcze-

nie jednostek obszaru tyłów, efektywne rozmieszczenie elementów ugrupowania, agre-

sywne wykorzystanie jednostek ubezpieczających, aktywny wysiłek CI oraz celowe

wykorzystanie środków PSYOP i państwowych /administracyjnych/. Przykłady TAI-s

dla rejonu tyłów i działań tego obszaru obejmują między innymi:

◊ LZ-s i DZ-s;

◊ skrzyżowania dróg;

◊ szlaki i ścieżki leśne;

◊ małe grupy lub pojedyncze osoby /szczególnie w ubraniach cywilnych/ pró-

bujące przemieszczać się przez rejon tyłów lub unikające wykrycia;

◊ obszary z grupami lub osobami sympatyzującymi z przeciwnikiem;

◊ rejony obozowisk i dowództw partyzantów.

Szacowane są również TAI-s dla korytarzy manewru o wysokiej możliwej pręd-

kości przeciwnika wejścia w obszar tyłów. Pomimo ocenienia tych TAI-s dowódcy ob-

szaru tyłów zwykle nie będą dysponowali środkami do wykonania czegokolwiek więcej

niż opóźnienia przenikania na dużą skalę w dany obszar. Dowódcy ci zmuszeni są do

polegania na środkach będących poza ich kontrolą, defensywnego użycia elementów

bojowych i CSS, a także do polegania na ich zdolności do szybkiego przemieszczenia

najmniej odpornych na uderzenia jednostek - w celu wyperswadowania przeciwnikowi

jego koncepcji działania.

W następstwie wyboru TAI-s rozpoznawane są DP-s. Zgodnie z priorytetem

działań tyłowych DP-s te będą ukierunkowane na spełnienie wymagań wobec wykorzy-

stania obrony powietrznej, ubezpieczeń, CI, PSYOP oraz środków państwowych, bądź

też na zmianę miejsca rozmieszczenia - w obliczu zagrożenia - szczególnie ważnych

jednostek lub urządzeń. Podobnie jak DP-s działań bojowych, muszą być one tak roz-

mieszczone, aby zapewniały wystarczającą ilość czasu na podjęcie wymaganych decy-

zji. DP-s działań tyłowych lub działań w rejonie tyłów - poprzez alarmowanie o kon-

kretnych wydarzeniach wymagających wykorzystania danych środków lub innych de-

cyzji - wyrównują czas pola walki i zabezpieczają możliwości dowódców w tym zakre-

sie.

DST-s działań tyłowych lub działań w obszarze tyłów opisują TAI-s, DP-s, cele

przeciwnika oraz własne HVT-s /czyli składy nuklearne i miejsca rozmieszczenia ra-

kiet/. Korytarze manewru i TPL-s ujmowane są wówczas, jeśli istnieje możliwość ich

310

wykorzystania. Taka DST uzupełniana jest poprzez SITMAP wojny niekonwencjonal-

nej oraz oleatę sytuacji ludności. Bieżąca sytuacja w jakiej znajduje się przeciwnik

przedstawiana jest tylko wtedy, gdy wiadomo jest że działają one w obrębie rejonu ty-

łów. Ta DST może być uzupełniona wzorcem /wariantem/ wsparcia decyzji, który od-

nosi każdy DP do związanego z nim AI, wymagającego działania zaprzyjaźnionych.

Schemat G-7 stanowi przykład DST działania tyłów /poziom 3/ dla ataku powietrznego

i powietrzno-desantowego. Przykład DST dywizyjnego obszaru tyłów /poziom 3/ dla

działań OMG przedstawia schemat 4-45.

SCHEMAT G-7: PRZYKŁAD DST DZIAŁANIA TYŁÓW DLA ATAKU POWIETRZNEGO I POWIETRZNO-DESANTOWEGO.

IPB - FRAGMENT O ŻYWOTNYM ZNACZENIU

IPB posiada żywotne znaczenie dla prowadzenia działań przez dowódcę obszaru

tyłów i ich poszczególnych faz w całej bitwie. Pomaga w dokładnym porównaniu

/skonfrontowaniu/ własnych możliwości w zakresie bezpieczeństwa i CI z możliwym

działaniem przeciwnika i pomaga dowódcom w podejmowaniu właściwych decyzji

311

dotyczących rozmieszczenia i wykorzystania posiadanych środków. IPB zmusza do-

wódców do stanięcia „twarzą w twarz” z ich własnymi słabymi punktami oraz poten-

cjalnymi możliwościami. IPB pomaga dowódcom określić: „gdzie?”, „kiedy?” i „jak?”

- wykorzystać, rozporządzać i rozmieścić środki obszaru tyłów aby zapewnić sukces.

Objaśnienia użytych skrótów AA - droga podejścia

AAA - artyleria przeciwlotnicza

ACR - pułk kawalerii pancernej

ADA - artyleria obrony powietrznej

ADP - automatyczne przetwarzanie danych

afld - lotnisko

AGL - nad poziomem morza

AI - obszar zainteresowania

ALSO - artyleryjskie punkty obserwacyjne o ograniczonym zasięgu

alt - wysokość

AM - modulacja amplitudy

AO - obszar działań

arty - artyleria

ASPS - sekcja zbierania danych ze wszystkich dostępnych źródeł

AT - przeciwpancerny

ATC - kontrola ruchu powietrznego

AT-5 - sowiecki przeciwpancerny pocisk kierowany

AT-8 - sowiecki przeciwpancerny pocisk kierowany

ATGM - przeciwpancerny pocisk kierowany

AVLB - brygada opancerzonych wyrzutni

avn - lotnictwo

AWS - służba meteorologiczna

BAE - ocena obszaru pola walki

BAI - powietrzna izolacja pola walki

bde - brygada

312

BICC - centrum koordynacyjne rozpoznania pola walki

BMP - oznaczenie sowieckiego bojowego wozu piechoty

BP - pozycja bojowa

BTF - grupa bojowa w sile batalionu wyznaczona do wykonania konkret -

nego zadania

C - Celsjusz

C2 - dowodzenie i kontrolowanie

C3 - dowodzenie, kontrolowanie i łączność

C3CM - dowodzenie, kontrolowanie, przedsięwzięcia zabezpieczające przed

oddziaływaniem przeciwnika w zakresie łączności

C3I - dowodzenie, kontrolowanie, łączność oraz rozpoznanie

CAA - armia połączonych rodzajów wojsk

CAB - brygada lotnictwa bojowego

CAME - element korpuśny zarządzający przestrzenią powietrzną

CAS - bezpośrednie wsparcie lotnicze

cav - kawaleria

cbt - walka, bój

CCM - ruch na przełaj

cdr - dowódca

CENTAG - Centralna Grupa Armii

CENTCOM - Centralne Dowództwo USA

CFA - obszar sił ubezpieczenia /osłony/

chem - chemiczny

CI - kontrwywiad /kontrrozpoznanie/

CIG - pułap, wysokość powyżej poziomu ziemi będąca podstawą chmur

CINC - Naczelny Dowódca

clr - jasny, przejrzysty

cm - przeciwdziałanie mobilności /ruchliwości/

CM&D - zarządzanie zbieraniem danych i ich poszerzaniem

co - kompania

COIN - przeciwpowstańcze

coll - dostarczanie

COMINT - rozpoznanie środków łączności

313

comm - łączność

COMMZ - strefa komunikacyjna

con - kontrola

CONUS - kontynentalne USA

COSCOM - dowództwo wsparcia korpusu

CP - stanowisko dowodzenia

CS - wsparcie walki

CSS - służby wsparcia walki

CTOC - korpuśne centrum działań taktycznych

CW - ciągła fala

DAG - dywizyjna grupa artylerii

decon - dezaktywacja, odkażanie

def - obrona

DISCOM - dywizyjne dowództwo wsparcia

div - dywizja

DMA - Obronna Agencja Kartograficzna

DP - punkt decydujący

DS - wsparcie bezpośrednie

DST - wariant /wzorzec/ wsparcia decyzji

DTOC - dywizyjne centrum działań taktycznych

DZ - strefa /rejon/ zrzutu

E - wschód

EAC - szczebel powyżej korpusu

EACIC - centrum rozpoznania szczebla powyżej korpusu

ECB - szczebel powyżej i poniżej korpusu

ECM - środki do wywoływania zakłóceń w przyrządach elektronicznych

ECCM - środki do przeciwdziałania ECM

ELINT - rozpoznanie elektroniczne

elm - element

EM - elektromagnetyczny

engr - saper, oficer wojsk inżynieryjnych

EPB - elektroniczne przygotowanie pola walki

ESM - środki wsparcia wojny elektronicznej

314

est - oceniany, szacowany

EW - wojna radioelektroniczna

EWR - radar wczesnego wykrywania

EWS - sekcja walki /wojny/ radioelektronicznej

FAC - oficer wysuniętego, naziemnego punktu naprowadzania samolotów

FAIO - oficer rozpoznania artylerii polowej

FALOP - program ograniczonej, wysuniętej do przodu obserwacji obszaru

FARP - wysunięty punkt uzupełniania amunicji i paliwa

FASCAM - rodzina min stawianych przez artylerię

FEBA - przedni skraj obszaru pola walki

FLOT - przedni skraj własnych sił

FM - modulacja częstotliwości

FofF - pole ognia /ostrzału, rażenia/

FRG - /była/ RFN

FS - wsparcie ogniowe

FSCOORD - koordynator wsparcia ogniowego

FSE - element wsparcia ogniowego

FSO - oficer wsparcia ogniowego

FWD - wysunięty, przedni

G2 - pomocnik szefa sztabu ds. rozpoznania i ubezpieczenia /szef sekcji,

wydziału/

G3 - pomocnik szefa sztabu ds. organizacji, szkolenia i operacyjnych

G4 - pomocnik szefa sztabu ds. zaopatrzenia

GCA - podejście do lądowania kierowane z ziemi za pomocą stacji radio -

lokacyjnej

GCI - przechwytywanie celu powietrznego przez samolot lub pocisk kie -

rowany z ziemi

GRU - Główny Zarząd Wywiadu Sztabu Generalnego /b. ZSRR/

GS - wsparcie ogólne

HALO - rozpoczęcie ataku przez samolot na małej wysokości, po przejściu z

dużej wysokości

HE - kruszący materiał wybuchowy

helos - śmigłowiec

315

HF - wysoka /wielka/ częstotliwość

HI-HI-LO - „wysoko-wysoko-nisko” /technika ataku lotnictwa/

HIP - sowiecki śmigłowiec szturmowo-transportowy

HN - naród będący gospodarzem

HPT - cel o wysokiej opłacalności

hr - godzina

HVT - cel o dużym znaczeniu

ID - rozpoznanie, identyfikacja

IEW - wojna elektroniczna i rozpoznawcza /wywiadowcza/

IFR - przepisy lotu wg. przyrządów

inf - piechota

IPB - rozpoznawcze przygotowanie pola walki

IR - potrzeby informacyjne /wymagania/

ITB - samodzielny batalion czołgów

J2 - Połączony Zarząd Rozpoznania

JAM - zagłuszanie

JOG - mapa /dokument graficzny/ operacji prowadzonej siłami różnych

rodzajów wojsk /sił zbrojnych/

JOG-A - JOG dla strefy powietrznej

JOG-G - JOG dla obszaru naziemnego

JOG-R - JOG dla radarów /stacji radiolokacyjnych/

JOPS - system planowania operacji prowadzonej przez różne rodzaje sił

zbrojnych

JSCP - Połączony Strategiczny Plan Możliwości

JSEAD - ześrodkowany wysiłek tłumienia /obezwładniania/ obrony po -

wietrznej przeciwnika

JTF - połączone siły rodzajów wojsk do realizacji konkretnego zadania

kg - kilogram

KGB - Komitet Bezpieczeństwa Narodowego /b. ZSRR/

km - kilometr

km/h - kilometr na godzinę

LANDCOM - Dowództwo Atlantyckie USA

LC - linia styczności

316

LD - podstawa wyjściowa /linia/

LIC - konflikt o małym natężeniu /intensywności/

LOC - linia /oś/ komunikacyjna, zaopatrywania /drogi komunikacyjne/

LO-LO-HI - „nisko-nisko-wysoko” /profil ataku lotnictwa/

LOS - oś optyczna /linia obserwacji/

LP - podsłuch, miejsce nasłuchu

lt - lekki

LZ - rejon /strefa/ zrzutu

m - metry

MAC-V - Dowództwo Transportu Powietrznego w Wietnamie

MASINT - rozpoznanie poprzez namierzanie realizowane w oparciu o charak -

terystyczne cechy

max - maksymalny

Mi-24 /HIND/- sowiecki śmigłowiec szturmowy i/lub transportowy

MiG-27 /FLOGGER/- sowiecki samolot myśliwski lub myśliwsko-bombowy

MBA - główny /zasadniczy/ obszar bitwy /walki/

MC - korytarz ruchu /mobilności, manewru/

MC-130 - samolot USA

MCOO - zmodyfikowana oleata połączonych przeszkód

METT-T - zadanie, przeciwnik, teren, pododdziały oraz dostępny czas

MF - średnia częstotliwości

MFF - minimalna odległość do swobodnego oderwania się /lotnictwa od

ziemi/

MG - pistolet /karabin/ maszynowy

mi - mila

MI - rozpoznanie, wywiad wojskowy, wiadomości o znaczeniu

wojskowym

min - minuta

MM - milimetr

MOB - główna baza operacyjna

MOPP - ukierunkowane na wykonanie zadania rozmieszczenie ubezpieczeń

obronnych

MRB - batalion piechoty zmechanizowanej

317

MRC - kompania piechoty zmechanizowanej

MRD - dywizja piechoty zmechanizowanej

MRP - pluton piechoty zmechanizowanej

MMR - pułk piechoty zmechanizowanej

MSR - główna droga zaopatrzenia

MT - tony /dźwięki/ metryczne

mtn - góry

N - północ

NAI - nazwany /określony/ obszar zainteresowania

NBC - nuklearny, biologiczny i chemiczny

NET - nie wcześniej niż

NLT - nie później niż

NOE - lot nosem przy ziemi

NORTHAG - Północna Grupa Armii

NSDD - Dyrektywa Decyzyjna Narodowego Bezpieczeństwa

OB - rozkaz bojowy

obj - cel /obiekt/

obs - przeszkoda

OCOKA - obserwacja i pole ostrzału, maskowanie i ochrona, przeszkody, te -

ren kluczowy oraz drogi podejścia i korytarze manewru

OMG - operacyjna grupa manewrowa /oddział manewrowy/

OP - punkt obserwacyjny

OPORD - porządek /harmonogram/ działań

OPSEC - bezpieczeństwo /ubezpieczenie/ działań

PACOM - Dowództwo Pacyfiku

PGM - amunicja /sterowana/ precyzyjna

PIR - priorytetowe zadania rozpoznania /wymagania wobec rozpoznania/

PIREP - raport /meldunek/ pilota

POMCUS - uprzednio przygotowane materiały dla składów jednostek, dostar -

czane zza morza

PSYOP - działania psychologiczne

PL - linia fazy /np. czasowej/

PVS - 5 - okulary do obserwacji w nocy

318

PW - jeniec wojenny

PTADP - dane wyjściowe /bazowe/ planowanej analizy terenu

RA - obszar /rejon/ tyłów

RAG - pułkowa grupa artylerii

RAM - niezawodność, dostępność /„rozporządzalność”/, łatwość naprawy

RARP - tyłowy punkt uzupełniania paliwa i amunicji /lotniczej/

R&S - rozpoznanie i inwigilacja

rd - droga

REC - walka radioelektroniczna

recon - rozpoznanie wojskowe

regt - pułk

RH - wilgotność względna

RII - żądania wobec danych z rozpoznania /zapotrzebowanie na wiado -

mości/

RPK - sowiecki lekki karabin maszynowy

S - zdolność przetrwania

S2 - oficer rozpoznania /Armia USA/

S3 - oficer operacyjny i szkolenia /Armia USA/

S4 - oficer logistyki /Armia USA/

SA - obszar ubezpieczeń /strefa bezpieczeństwa/

SA -8 - sowiecki pocisk ziemia-powietrze /GECKO/

SAGGER - sowiecki przeciwpancerny pocisk kierowany

SAM - rakieta ziemia-powietrze

SBDP - sowiecki plan opracowania pola walki

SCT - rozproszony, rozdzielony

scty - bezpieczeństwo /ubezpieczenie/

sfc - ziemia, powierzchnia

SHAPE - Naczelne Dowództwo Sił Sojuszniczych w Europie

SIGINT - rozpoznanie środkami łączności

SITDEV - opracowanie sytuacji

SITMAP - mapa sytuacji

SLAAR - powietrzny radar obserwacji bocznej

SLOC - morskie drogi komunikacyjne

319

SOF - siły działań specjalnych

SP - samobieżny

SPAN - analiza parametrów sygnałów potencjalnych krytycznych

/szczególnie ważnych/ węzłów /łączności/

SPECNAZ - siły specjalnego przeznaczenia KGB

SPG - sowiecka 73mm armata gładkolufowa

Sgdn - dywizjon, eskadra, batalion, szwadron

SS - 21 - sowiecki pocisk małego zasięgu „ziemia-ziemia” /SCARB/

SSM - rakieta /pocisk/ „ziemia-ziemia”

SWO - oficer służby meteorologicznej sztabu

TA - armia pancerna

TAB - bateria wykrywania /namierzania/ celi

TAI - „celowy” obszar zainteresowania

TARWI - rozpoznanie pogody w celu...

TASM - pociski /rakiety/ taktyczne „powietrze-ziemia”

TBM - taktyczny pocisk /rakieta/ balistyczny

TCAE - element kontroli i analizy technicznej

temp - temperatura

TPL - fazowa linia czasowa

TTADB - dane wyjściowe /bazowe/ taktycznej analizy terenu

TTY - dalekopis

TVA - analiza wartości /ważności/ celu

TVD - teatry działań wojennych

US - USA

USAF - Siły Powietrzne USA

USAFETAC - Centrum Technicznych Wniosków Środowiskowych Sił Powietrz -

nych USA

VHF - bardzo wysoka częstotliwość

VGK - naczelne, wyższe dowództwo

VIS - widoczność

W - zachód

WETM - sekcja meteorologiczna

XING - przekraczanie

320