1

2

3

INFORMATIE OVER COMENIUS

Adviesburo Comenius bestaat al ruim 20 jaar en is in Midden Nederland bij

ouders, scholen en huisartsen inmiddels een begrip.

Wij mogen daarom met recht zeggen een ruime ervaring te hebben op het

gebied van psychodiagnostiek. Onze orthopedagogen en (GZ)-psychologen zijn

gespecialiseerd in persoonlijkheids-, neuropsychologisch- en intelligentie-

onderzoek bij kinderen en jeugdigen met uiteenlopende problematiek. Kinderen

en jongeren kunnen vastlopen in hun ontwikkeling. Door de jarenlange ervaring

met kinderen en jeugdigen is er veel expertise opgebouwd als het gaat om het

herkennen en onderkennen van leerproblemen bijvoorbeeld dyslexie, gedrags-

en ontwikkelingsstoornissen zoals AD(H)D en autismespectrum stoornissen en

sociaal-emotionele problemen zoals faal- en sociale angst. Aan ouders en school

worden handvatten en adviezen aangereikt die voorwaarden scheppen om het

kind zich te laten ontwikkelen.

Soms is er meer voor nodig, en heeft het kind een intensieve begeleiding of

behandeling nodig. Comenius behandelt kinderen met dyslexie zoals beschreven

in deze folder. Het overige aanbod bestaat uit:

- Plusklas : Comenius verzorgt voor (hoog)begaafde kinderen een Plusklas,

Hoofdwerk genaamd. In deze klas worden kinderen gestimuleerd en

uitgedaagd, waardoor deze kinderen - zo is onze ervaring - beter

functioneren binnen het reguliere onderwijs.

- Cogmed Werkgeheugen Training : Dit trainingsprogramma heeft als doel

de concentratie te verbeteren. Bij de meeste deelnemers is na afloop van

de training niet alleen de concentratie, maar ook het vermogen problemen

op te lossen aanzienlijk verbeterd. Wetenschappelijk onderzoek heeft

uitgewezen dat kinderen met ADHD zich significant beter kunnen

concentreren na de Cogmed training. De training is ook geschikt voor

kinderen (én volwassenen) met werkgeheugen problematiek.

Daarnaast is Comenius een zusterorganisatie van PsyMens Kind en Jeugd. Dit

team, dat bestaat uit psychotherapeuten, GZ-psychologen en een kinder-

psychiater, is gespecialiseerd in het behandelen van kinderen, jongeren, ouders

en gezinnen; ook met complexe problematiek. Om een indruk te krijgen van het

zorgaanbod van PsyMens Kind en Jeugd verwijzen wij u naar de website

www.psymens.nl.

Wilt u informatie of advies? De dagelijkse leiding over de praktijk in Bilthoven is

in handen van Jantien van der Wijngaard en in Utrecht van Marjolein Mallens. Zij

zijn het eerste aanspreekpunt bij vragen en aanmeldingen, telefoon 030 - 220

43 75 (Bilthoven) of 030 - 605 25 00 (Utrecht).

4

INFORMATIE VOOR DE OUDERS

Dyslexie is een hardnekkig lees- en/of spellingsprobleem. Het is aangeboren en

staat los van de intelligentie. Het is een beperking die de schoolprestatie en

daarmee het plezier in leren en naar schoolgaan behoorlijk in de weg kan zitten.

Bij kinderen met dyslexie is vaak onnodig sprake van onderprestatie. Deze

kinderen raken vaak gefrustreerd en boos. Ook voelen ze zich vaak dom en

minderwaardig. Tijdige onderkenning en behandeling kan veel leed bij het kind

en ouders voorkomen.

Behandeling van dyslexie kan de leesvaardigheid verbeteren, de beperking tot

een acceptabel niveau doen verminderen en het kind ermee leren om te gaan.

Comenius heeft een eigen behandelprogramma ontwikkeld voor kinderen met

ernstige enkelvoudige dyslexie en heeft daarvoor het keurmerk gekregen van het

kwaliteitsinstituut dyslexie (Breda).

Voor de diagnostiek en behandeling van

ernstige enkelvoudige dyslexie wordt het

Protocol Diagnostiek en Behandeling

Blomert (2006) aangehouden; Dyslexie is

een subtiele stoornis in de ontwikkeling van

de hersenen op basis van een genetische

predispositie, die leidt tot verstoringen in de

verwerking van taalspecifieke informatie,

die vooral tot uiting komt bij de verwerking

van fonologisch-orthografische informatie

en zich uit in het lezen en spellen van

woorden. Dit specifieke lees- en

spellingsprobleem beperkt in ernstige mate

een normale educatieve ontwikkeling, die

op grond van de overige cognitieve

capaciteiten geïndiceerd zou zijn (PDDB

Blomert, 2006).

Sinds 2009 is er een mogelijkheid om de

diagnostiek en behandeling van ernstige

dyslexie vergoed te krijgen vanuit de

zorgverzekering

Voor de overige vormen van dyslexie

(ook in combinatie met andere

(leer)stoornissen wordt de definitie

van de Stichting Dyslexie Nederland

aangehouden: Dyslexie is een stoornis

die gekenmerkt wordt door een

hardnekkig probleem met het

aanleren en/of vlot toepassen van het

lezen en/of het spellen op

woordniveau (definitie SDN, 2008)

5

STAPPENPLAN: VAN SIGNALERING, AANMELDING TOT BEHANDELING

Stap 1: Is er sprake van dyslexie?

Wanneer uw kind lees- en spellingproblemen heeft, dan hoeft hij of zij niet altijd dyslexie te hebben. Uw kind heeft dan extra begeleiding op school nodig. Er is sprake van dyslexie als de lees- en/of spellingontwikkeling van een kind voldoet aan twee criteria (Stichting Dyslexie Nederland/SDN, 2008), nl.: Criterium van de achterstand: lezen en/of spelling ligt significant onder hetgeen van uw kind, gegeven zijn of haar leeftijd en omstandigheden, verwacht mag worden; Criterium van de hardnekkigheid: de lees- en/of spellingproblemen zijn hardnekkig, de problemen met lezen- en/of spellen op woordniveau blijven bestaan, ondanks adequate remediërende instructie en begeleiding. De handelingsplannen waarin dit staat beschreven bevinden zich in het leerling- dossier. Stap 2: Toetsen van het leerling-dossier

De orthopedagoog-onderzoeker van Comenius toetst het leerling-dossier of er

mogelijk sprake is van ernstige, enkelvoudige dyslexie.

Uw kind komt voor de vergoede diagnostiek en behandeling in aanmerking

wanneer hij of zij:

• jonger is dan 12 en ouder is dan 6 jaar

• extra begeleiding heeft gehad bij het lezen en spellen voor minimaal een

periode van 3 tot 6 maanden

• de vooruitgang, ondanks deze begeleiding, gering blijkt. Kinderen die

ongeveer tot de 10% - 16% zwakste lezers en/ of spellers (E scores)

behoren, mogen naar de diagnostische zorg worden doorverwezen, mits

de scores zijn vastgesteld in drie opeenvolgende meetmomenten en na

extra begeleiding.

Zijn bovenstaande gegevens bekend en de vermoedens van ernstige enkelvoudige dyslexie worden goed onderbouwd, dan kan besloten worden tot diagnostisch onderzoek.

6

Stap 3: Het diagnostisch onderzoek

Als het vermoeden van ernstige enkelvoudige dyslexie goed is onderbouwd,

wordt besloten tot diagnostisch onderzoek dat bestaat uit een intelligentie

onderzoek, onderzoek naar lees- en spellingvaardigheden, klank tekenkoppeling

(grafeem-foneem koppeling) en het vermogen klanken te onderscheiden en

correct te gebruiken (fonologische verwerking) en het serieel benoemen.

Uit het onderzoek kan het volgende naar voren komen:

1. Uw kind heeft geen of een lichte tot milde vorm van dyslexie. Indien uw kind

een remediërende behandeling nodig heeft, kan Comenius die geven. Voor de

remediërende behandeling is een alternatieve financiering nodig. De kosten van

het onderzoek worden echter wél vergoed door de zorgverzekeraar.

2. Uw kind blijkt ernstige enkelvoudige dyslexie te hebben. Aansluitend kan de

vergoede behandeling worden gestart.

3. Uw kind blijkt ernstige dyslexie te hebben, maar er is ook sprake van een andere

stoornis zoals bijvoorbeeld AD(H)D of een ontwikkelingsprobleem. Uw kind komt

dan in aanmerking voor een 2de lijns behandeling. Deze behandeling wordt door

de zorgverzekeraar vergoed. Voor deze vergoede behandeling kan u en uw kind

terecht bij de zusterorganisatie van Comenius, PsyMens.

Stap 4: De behandeling

De behandelingen verlopen volgens een protocol met vaste modules, echter met

aandacht en ruimte voor aanpassing voor ieder kind. De oefeningen worden

deels aangeboden via de computer. In de dyslexiebehandeling staat het

verbeteren van de lees- en spellingvaardigheden bij enkelvoudige ernstige

dyslectici centraal. Het doel is het leren omgaan met dyslexie, de achterstanden

te verkleinen en een voldoende stabiel niveau te behalen om zelfstandig te

kunnen functioneren.

De behandeling bestaat uit maximaal 60 behandelingen van één uur per week

waarbij regelmatig geëvalueerd en getoetst wordt. Deze gegevens worden

besproken met u en school. Afstemming met u en school is belangrijk vanwege

het dagelijks herhaald oefenen thuis en/of op school. Uw kind krijgt namelijk elke

week huiswerk mee om het aangebodene te oefenen en te herhalen.

7

School & Ouders Adviesburo Comenius

Comenius bepaalt o.a. op basis van leerling-dossier, gesprek met

ouders of er voldoende onderbouwing is voor een onderzoek naar

dyslexie. Criteria:

- Ouder dan 6 en jonger dan 12 jaar

- 3 tot 6 maanden RT ; gering effect

- Kind behoort tot de 10% - 16% zwakste lezers en/of spellers

Psycho-diagnostiek wordt vergoed door verzekeraar en bestaat uit

- Intelligentie Quotiënt

- Lees- en spellingsvaardigheden

- Klanktekenkoppeling

- Vermogen om klanken te onderscheiden en correct te gebruiken

Andere problemen wel

of niet in

combinatie met

dyslexie

Ernstige

enkelvoudige

dyslexie

Behandeling

60 sessies

vergoed door

zorgverzekeraar

Onderzoek &

behandeling

PsyMens

Onderwijs

Aanmelding

j

lichte, milde

enkelvoudige

dyslexie

j

Behandeling

op basis van

alternatieve

f inanciering

Comenius

School

Ouders

Afstemming &

terugkoppeling

Geen dyslexie

of andere

problematiek

Vermoeden

Dyslexie

Leerling-

dos s ier

Kind

8