İnfeksiyonlara karşı bağışıklık

Bağışıklık (İmmünite)

• Doğal bağışıklık (direnç)– Özgül olmayan– Özgül doğal direnç

• Edinsel bağışıklık– Aktif bağışıklık– Pasif bağışıklık

Özgül doğal direnç

• Türe özgü direnç

• Irka ve genetiğe bağlı direnç

• Yaşa bağlı direnç

• Hormon ve metabolizmaya ilişkin direnç değişiklikleri

Edinsel (Kazanılmış) Bağışıklık

• Aktif bağışıklık• İnfeksiyon sonunda

• Aşılama ile

• Pasif bağışıklık• Anneden bebeğe antikor geçişi

• Antikorların aktarımı

• Özgül olmayan doğal direnç– Giriş kapısı engelleri

• Deri

• Mukoza

Özgül olmayan doğal direnç

• Normal flora• Fagositoz• Yangısal tepkime (iltihap)• Ateş• Doğal antikorlar• Kompleman• İnterferonlar• Doğal öldürücü hücreler (NK)• Vücut sıvılarındaki koruyucular

Vücut sıvılarındaki koruyucular

• Lizozim: Tükürük,burun salgısı, gözyaşı,bağırsak mukusunda bulunan protein

• Beta lizinler: Serumda bulurlar, gram olumlu bakterileri parçalarlar

• Lökin: Parçalı çekirdekli lökositlerde bulunur, gram olumlu bakterilere etkilidir

• Spermin: Prostat salgısı,spermada bulunur gram olumlu bakterilere etkilidir

Özgül olmayan sıvısal yanıt

FaktörLizozim Peptidoglikanı parçalar Gözyaşı,tükürürk,nazal salgılar,vücut

sıvıları,lizozomal granüller

Laktoferrin,

transferin

Demiri bağlar PMN’lerin granülleri

Beta-lizin Gram pozitiflere etkili Trombosit,normal serum

Kemotaktik faktörler

PMN,monosit vd. göçünü indükler Bakteri yapıları,hasarlı hücreler,denatüre proteinler,kompleman,kemokinler

Properdin Antijen ve antikor yokluğunda komplemanı aktive eder

Normal plazma

Defensinler Hücre transport aktivitelerini önler Polimorfonükleer granüller

Laktoperoksidaz

Çoğu mikroorganizmaları inhibe eder Süt,tükürük

Özgül olmayan sıvısal yanıt

Akut faz reaktanları Seruloplasmin

Alfa1-antitripsin Fibrinojen

Alfa1-glikoprotein Haptoglobulin

Amyloid A ve P Plasminojen

Antitrombin III Trasferrin

C-reaktif protein LPS bağlayan proteinler

C1 esteraz inhibitör

C3 kompleman

Kompleman• Bakteri hücre duvarındaki peptidoglikan tabakası

ve gram negatif bakterilerin lipopolisakkaritleri antikor yokluğunda alternatif kompleman yolunu aktive ederler.

• Kompleman yangısal yanıtları aktive eder• Gram negatif bakterileri öldürebilir• C5a nötrofil ve makrofajları infeksiyon yerine

çeker• C3a ve C5a mast hücrelerinden histamin

salınmasını sağlar,vasküler geçirgenlik artar• C3b opsonizasyona neden olur

Akut inflamasyon

• Kapillerlerin genişlemesiyle kan akımı hızlanır

• Mikrovasküler yapının geçirgenliğinin artmsıyla dolaşımdan lökositler,plazma proteinleri, sıvı geçişi başlar

• Kapillerlerden infeksiyon yerine lökositler göç eder.

Fagositoz

• PMN’ler, monositler akut yangıdaki ilk hücrelerdir.

• Makrofajlar

• Kan ve vücut sıvılarındaki nötrofil artışı bakteriyal infeksiyonu gösterir.

Fagositoz

• Bağlanma

• Hücre içine alım

• Parçalama– Oksijene bağımlı– Oksijenden bağımsız mekanizmalar

Ateş

• Granülositler, monositler, makrofajlar, tümör hücreleri interlökin 1 (endojen pirojen madde) salarlar. IL-1 ısı merkezini uyararak ateşin yükselmesne neden olur.

• Endotoksinler,bakteriler, virüsler, steroid maddeler,antijen antikor kompleksleri IL-1 üreten hücreleri uyarırlar

Bakterilere özgül bağışık yanıt

• Makrofajlar bakteri veya antijenlerini fagosite ettikten sonra lenf düğümlerine yönelirler

• MHC sınıf II antijenleriyle Th CD4 hücreleriyle etkileşirler

Kitap resmi

Bakteri İnfeksiyonlarına karşı bağışıklık (Özet)Kompleman• Bakteri yüzeyleri alternatif yolu aktive eder• Klasik yol daha sonra antijen antikor ompleksiyle aktive edilir• C3a ve C5a kemotaktik ve anaflotoksik proteinler• C3b opsonizasyon• Gram negatif bakterilerin öldürülmesiNötrofiller• Fagositik hücre• Oksijene bağlı ve bağımsız öldürmeMakrofajlar• Fagositik hücre• Oksijene bağlı ve bağımsız öldürme• Il-1,Il-6,Il-2,TNF-alfa,beta,Ifn-alfa üretimi• Akut faz ve inflamasyon yanıtlarının aktivasyonu• CD4 T hücresine antijen sunumu

T hücreleri

• TH1 CD4 yanıtı hücre içi bakterileri için önemlidir

• TH2 CD4 yanıtı tüm bakteri infeksiyonlarında önemlidir

• CD8 sitolitik hücreler çok önemli değildir

Antikorlar

• Bakteri yüzeylerine bağlanma

• Bakterinin yapışmasını önleme

• Opsonizasyon

• Kompleman aktivasyonunu teşvik

• Bakterilerin yok edilmesini teşvik

• Toksin ve toksik enzimlerin nötralizasyonu

Virüslere özgül olmayan bağışık yanıt

• Ateş

• İnterferonlar, diğer sitokinler

• Mononükleer fagosit sistemi

• Doğal öldürücü hücreler (NK)

İnterferonlar

• İnterferonlar viral infeksiyonlarda üretilir• İnterferon oluşmasındaki en etkin madde çift iplikli RNA dır.• Hücresel protein sentezinin viral inhibisyonuyla • İntrasellüler mikroorganizmalar, immün stimulatör veya

mutajenler,sentetik polianyon polimerleri, antibiyotikler, düşük MA sentetik bileşikler de interferon oluşmasını uyarır.

Etki Mekanizması• Önce infekte hücrelerden salınır• Diğer hücrelerin özgül hücre yüzeylerine bağlanır • Protein kinaz ve 2’-5’ oligoadenilat sentetaz ve ribonükleaz L

senteziyle antiviral durumu indükler• Viral ve hücresel protein sentezi önlenir

İnterferonlar

Antiviral etkileri

• Hücrede antiviral durumu başlatırlar

• Viral protein sentezini önlerler

• Hücre çoğalmasını önlerler

İmmünomodülatör etki

• İnterferon-alfa ve beta NK hücrelerini aktive eder

• İnterferon-alfa makrofajları aktive eder

• İnterferon-gamma makrofajları aktive eder

• MHC antijen ekspresyonunu artırırlar

• T hücrelerinin aktivitelerini düzenlerler

Diğer etkileri

• İnflamatuvar yolları düzenlerler

Doğal öldürücü hücreler

• Virüsle enfekte hücreleri veya yabancı hücreleri hedef alarak öldürürler.

• Saldıkları maddeler bağlandığı hedef hücrelerin ölümüne neden olur.

Antijene özgül bağışıklık

• Humoral bağışıklık hücre dışındaki virüslere etki ederken,

• hücresel bağışıklık virüs üreten hücrelere yöneliktir.

Humoral bağışıklık

• Viral kapsit proteinleri, kılıf glikoproteinleri antikor yanıtını sağlarlar

• Antikorlar opsonizasyon ile makrofajlar tarafından fagosite olmalarını sağlarlar

• İnfekte hücrelere antikorların bağlanmalarıyla NK hücreleri uyarılır.

• Virüslerin nötralizasyonu sağlanır.

Hücresel bağışıklık

• Viral infeksiyonlarda Th 1 CD4 yanıtı, Th 2 yanıtından daha önemlidir.

• Th 1 CD4’ler CTL (CD8) leri aktive ederek bu lenfositlerin enfekte hücreleri öldürmeleri sağlanır.

• Hücresel bağışıklık hücreden hücreye yayılan virüslerin oluşturduğu infeksiyonlarda önemlidir.

Primer Viral İnfeksiyonlara bağışıklık

• Doğal bağışıklık viral uyarıma en erken yanıttır.

• İnterferonlar salınır

• Aktive olan NK hücreleriyle infekte hücrelerin yok edilmesi başlar

• Virüs ve viral yapılar makrofajlar tarafından fagosite edilir.

• Makrofajlar lenf düğümlerine giderler

• Makrofajların MHC sınıf II antijenlerine bağlanan viral yapılar Th lenfositlerine sunulur.

• Th ‘lar CD8 T lenfositlerini uyarırlar

• CD8 T hücreleri infeksiyon yerine giderek, virüsle enfekte hücreleri öldürür.

• IgM ilk üretilen antikordur

• IgG ve IgA 2-3 hafta sonra üretilir.

• Salgısal IgA göz, ağız, solunum ve gastrointestinal sistemdeki yanıtta rolü vardır.

Kitap şekli

Virüslere bağışıklık Özet

İnterferonÇift iplikli RNA veya protein sentezinin inhibisyonuyla indüklenir

• Komşu hücrelerdeki antiviral durumu başlatır• Lokal viral replikasyonu önler• Sistemik viral yanıtı başlatırNK hücreleri • İnterferon alfa ve beta ile aktive edilir• Virüsle infekte hücreleri öldürürMakrofajlar• Kandaki viral partikülleri yok eder• Opsonize virüsleri inaktive eder• Viral antijenleri CD4 T hücrelerine sunar

T hücreleri

• Kılıflı ve sitolitik olmayan viral infeksiyonları kontrolde esastır

• Makrofajlar tarafından sunulan viral peptitleri tanırlar

• TH1 yanıtı TH2 yanıtından daha önemlidir

• CD8 CTL’ler sınıf I MHC taşıyan viral peptitli hücrelerle birleşir

• TH2 CD4 yanıtı antikor oluşmasında önemlidir

Antikorlar

• Hücre dışındaki virüsü nötralize ve opsonize eder

• Hedef hücrenin kompleman ve antikora bağlı hücresel sitotoksisiteyle ölmesini sağlar

• Litik viral infeksiyonları ortadan kaldırır

• IgM geçirilmekte olan infeksiyonun göstergesidir

• IgG IgM’den daha etkilidir

• Salgısal IgA mukoza yüzeylerini korumada önemlidir

Parazitik infeksiyonlarında bağışıklık

• Hücre içi parazitlere Th1, CD8 T hücreleri, makrofajlar,

• Hücre dışı parazitlere Th 2 ve antikor yanıtı önemlidir.

Sestod ve nematod infeksiyonlarında IgE ve mast hücreleri etkilidir

• Leishmania türleri, T.gondii makrofajlar tarafından fagosite edilir

• Antikorlar parazitleri opsonize ederler• Makrofajların INF gamma veya TNF-alfa ile

uyarılmaları sonunda öldürülürler• Nötofillerin de etkileri makrofajlara benzer.

Mantarlara Özgül bağışık yanıt

• Primer koruyucu yanıt TH1 temelli inflamatuvar reaksiyonlarla sağlanır

• İnterferon gamma ile aktive edilen makrofajlar mantarları öldürürler

• Antikorlar opsonizasyonla mantarların yok edilmesini sağlarlar