HOMEOSTASE

Biologie Havo

• HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL]

• Docent: A. Sewsahai

DOELSTELLINGEN

De student moet aan het einde van de les

• de homeostase bij de mens kunnen

beschrijven

• de bouw en de functies van de lever en

nieren kunnen aangeven

• de delen van de huid, hun kenmerken en hun

functies kunnen noemen

• de vormen en processen van afweer tegen

infecties kunnen beschrijven

• de problemen kunnen beschrijven die kunnen

ontstaan bij transplantaties en

bloedtransfusies

HOMEOSTASE

• Het min of meer constant houden van de

omstandigheden in een organisme d.m.v.

regelmechanismen; vindt plaats door opslag,

uitscheiding en opname

• Een aantal van de levenskenmerken is erop gericht om alles binnen het lichaam zo stabiel mogelijk te houden. Elke verandering wordt weer bijgesteld. Levende wezens streven naar homeostase

• Claude Bernard (1879): “La fixité du milieu intérieur est la condition de la vie libre”

• homeostase vraagt een voortdurende bijstelling en regeling

Regeling vraagt om: Sensoren = zintuigen om veranderingen te meten. Men noemt de zintuigcellen ook wel receptoren. Een norm Effectoren = spieren en klieren om het lichaam aan te passen.

Ons lichaam beschikt over twee

regelsystemen:

Zenuwstelsel Hormoonstelsel

Snel: werkt binnen milliseconden Langzaam: duurt seconden tot

minuten of uren, voordat het werkt

Via zenuwen, dus vaste route Via bloedvaten, dus overal komend

Impulsen (fysisch-electrochemisch) Stoffen (chemisch)

Werkend, zolang er impulsen blijven

komen. Daarna meteen afgelopen

Werkt door tot hormoon afgebroken

of uitgescheiden is

Impulsen ontstaan aan de

membraan van neuronen

Hormonen worden gemaakt in

endocriene klieren, die het hormoon

direct aan het bloed afgeven

Homeostase wordt bereikt door:

1. fysiologische aanpassingen, bv.

bloeddrukverhoging, meer traanvocht of

minder urineproductie, of door

2. aanpassingen via gedrag, bv. wegduiken,

balanceren, etc.

LEVER

Functies:

Koolhydraat metabolisme

Proteine metabolisme

Lipide metabolisme

Vorming / afbraak choleserol

Afbraak rode bloedcellen

Opslag

Detoxificatie

NIEREN

De nieren: liggen boven, achter in de buikholte.

Bouw: nierschors, niermerg en nierbekken

Bovenop de nieren liggen de bijnieren deze produceren een hormoon. (corticosteroïde)

In de nieren bevind zich een filtersysteem, die ons bloed zuivert, ongeveer 180 liter bloed per dag gaat er door de nieren.

Functie: uitscheiding, constant houden osmotische waarde intern milieu en contant houden pH intern milieu

De huid is eigenlijk een apart zintuig. De huid is 2 m2 in oppervlak en is ook in volume ons grootste orgaan.

Overal in de huid liggen receptoren, apart voor

• Druk • Tast • Pijn • Warmte • Koude

De huid beschermt ons tegen:

1. Schadelijke zonnestraling

2. Bacteriën en andere indringers

3. Beschadiging

4. Uitdroging

Bovendien bevat de huid temperatuur-effectoren.

Beschrijf het verband tussen de temperatuur en aanpassing van de huid!!!

Edwin Jenner (1749-1823)

Immuniteit / vaccinatie

DVD “Mijlpalen in de natuurwetenschap” aflevering 8

Immuniteit =

Het niet (meer) vatbaar zijn voor een bepaalde ziekte

Blijft aanwezig zolang het antistof-producerende systeem intact blijft

Duur van immuniteit hangt af van type antigeen

Resistentie =

Bacterie is bestand/ongevoelig geworden voor een

bepaalde stof (zoals antibiotica, bestrijdingsmiddel)

Geen onnodig gebruik antibiotica

Kuur altijd afmaken!

Actieve immunisatie

= lichaam maakt zelf antistoffen + geheugencellen

1) natuurlijk:

Je loopt ziekte op maakt geheugencellen/antistoffen

2) kunstmatig:

Vaccinatie = inspuiten van verzwakte ziektekiemen

Bacterie:

Kinkhoest

Difterie

Tetanus (o.a. spierkrampen)

Pneumokokken

Meningokokken C

(o.a. hersenvliesontsteking)

Hib-bacterie

Virus

Rode hond

Bof

Mazelen

Polio (kinderverlamming)

VACCINATIE

Rode hond Mazelen

Actieve immunisatie

= lichaam maakt zelf antistoffen + geheugencellen

1) natuurlijk:

Je loopt ziekte op maakt geheugencellen/antistoffen

2) kunstmatig:

Vaccinatie = inspuiten van verzwakte ziektekiemen

Passieve immunisatie

= lichaam maakt zelf niet de antistoffen maar krijgt ze binnen worden daarna vrij snel

afgebroken in lichaam

1) natuurlijk:

Sommige antistoffen via placenta, via moedermelk

2) kunstmatig:

Inspuiten van antistoffen (serum) bij ernstige ziekte of slangebeet

Celfusie: maken antistoffen

Kamelen leveren nuttige antistoffen tegen slangenbeten

Kamelen blijken zeer nuttig te zijn bij het maken van antigif tegen

slangenbeten. Hun bloed is beter bestand tegen temperatuur-

schommelingen en beduidend stabieler dan het bloed van paarden, de

stof die tot dusver overwegend wordt gebruikt bij het fabriceren van

antigif.

Het bedrijf spuit kamelen in met een beetje slangengif. De woestijndieren

maken dan antistof aan. Het bedrijf haalt de antistoffen dan uit het bloed,

zodat mensen de beten van giftige slangen kunnen overleven. Het

probleem van antistoffen uit paardenbloed is dat een mens die slechts

eenmaal kan krijgen. Bij een tweede toediening kan een heftige allergie

optreden. Dan moet het antiserum uit een ander dier komen. “We hebben

serum uit kamelen ontwikkeld en aangetoond dat het minstens zo goed

werkt als dat van paarden”, verklaart bedrijfsleider Herwig Reichl.

TRANSPLANTATIES EN BLOEDTRANSFUSIES

Wat houdt het HLA – systeem in?

Hoe ontstaan afstotingsreacties?

vragen

?

bedankt!!

Info:

www.ecoisonline.org

www.examenbundel.nl

www.biologiepagina.nl

www.asewsahai.com

asewsahai@yahoo.com