hisse senetleri

8/7/2019 Hisse senetleri

1/54

1

Bankalar Birlii Seminer Programlar iin Dr. Halit Gnen Tarafndan Hazrlanan Power Point Prezentasyonu

Finansal KymetlerFinansal Kymetler

----Hisse SenediHisse SenediDeerlemesiDeerlemesi

Halit GnenHalit Gnen


2/54

2Hisse Senedi TanmHisse Senedi Tanm

Anonim ortaklklarn ihra ettikleri, anonim ortaklksermaye payn temsil eden kymetli evrak niteliinesahip senettir. Sermayesi paylara blnm komanditirketler de hisse senedi karabilmekte ancak bunlarhalka arz yoluyla satlamamaktadrlar.


3/54

3Hisse Senedi TrleriHisse Senedi Trleri

Hamiline ve NamaYazlHisse SenetleriHamiline ve NamaYazlHisse SenetleriAdive mtiyazlHisse SenetleriAdive mtiyazlHisse SenetleriBedellive BedelsizHisse senetleriBedellive BedelsizHisse senetleri

BEDELL: Yenitaahhtveyademe yoluylakarlr.Bedeliarttrmakonu olan.

BEDELSZ: Yedek ake, datlmam kar, yenidendeerleme deerart fonu, gayrimenkulsatkazanlarveyaitiraklerdekideerartlarnnsermayeye eklenmesinedeniyle karlacak hissesenetleriiinyenibirdeme veyayenibirtaahhde

gerek yoktur. Yenihisse senetlerieskisininuzantsolduundanbu hak eskiortaklaraaittir.Pirimlive PirimsizHisse SenetleriPirimlive PirimsizHisse Senetleri

tibari(nominal)deerinin*altndabirbedelle hissesenediihra edilemez.

*Yazlfiyat; Toplamsermayeninmiktarnbelirleyebilmek ve bununlailgilimuhasebe kaytlarnyapabilmek iinhisse senedininilk karlsrasndaortaklk ynetimitarafndanverilen fiyattr.


4/54

4Hisse Senedi TrevleriHisse Senedi Trevleri

Kar ve Zarar ortakl BelgeleriVade olduu iin hisse senedi deildirler.

Katlma ntifa Senetleri

Oydan Yoksun Hisse Senetleri


5/54

5mtiyazl Hisse Senedi zelliklerimtiyazl Hisse Senedi zellikleri

SabitBirTemett(KarPay)SabitBirTemett(KarPay)OyKullanmaHakkYokOyKullanmaHakkYokSpesifikzellikleriSpesifikzellikleri

DeitirlebilirAyarlanlabilenOranGeriSatnAlnmakzere arlabilenSinking Fund


6/54

6(Adi) Hisse Senedi zellikleri(Adi) Hisse Senedi zellikleriTemettTemett

Zaman iinde deiirdenmesi zorunlu deildir

Yeni PayAlma Hakk(Rhan Hakk)Yeni PayAlma Hakk(Rhan Hakk) -- Ortan mevcutOrtan mevcutsermayedeki payorannda arttrlan sermaye ksmndan dasermayedeki payorannda arttrlan sermaye ksmndan da

payalma hakkn ifade etmektedir.payalma hakkn ifade etmektedir.Varlklar ve Karlar zerinde haksahiplii verirVarlklar ve Karlar zerinde haksahiplii verir(Tasfiye Bakiyesine katlma hakk)(Tasfiye Bakiyesine katlma hakk)

Oykullanma hakkOykullanma hakkBilgi alma hakkBilgi alma hakk


7/54

7Hisse Senedi DeerlemesiHisse Senedi Deerlemesi

Hisse Senedinin Yalnzca Bir Dnem Elde Tutulmas

0 1 2

Bir yl ierisinde oluacak temett ve fiyatn tahminedilmesi ve sonrada satlmas


8/54



0 1 2


P1=22.00

D1=1.64


9/54



0 1 2


Vcs= ?? P1=22.00D1=1.64


10/54



0 1 2


Vcs= ?? P1=22.00D1=1.64

Beklenen NakitAkmlarnnBugnk Deeri

Vcs = +D1

(1+ kcs )P1

(1+ kcs )


11/54



0 1 2


Vcs= ?? P1=22.00D1=1.64

Vcs = +1.64

(1+ .18 )22.00

(1+ .18 )

Vcs = +D1

(1+ kcs )P1

(1+ kcs )

kcs = 18%


12/54



0 1 2


Vcs= $20.03 P1=22.00D1=1.64

Vcs = +1.64

(1+ .18 )22.00

(1+ .18 )

= $20.03Verilmi beklenen nakit akmlar ve gerekli getiri oranna gre

bu hisse senedi 20.03 dolar deerindedir.

Verilmi beklenen nakit akmlar ve gerekli getiri oranna gre

bu hisse senedi 20.03 dolar deerindedir.

Vcs = +D1

(1+ kcs )P1

(1+ kcs )

kcs = 18%


13/54


Birden Fazla Dnem in Senedin Elde Tutulmas

Vcs = Tm temettlerin yatrmcnn elde etmeyi gerekli grdbir getiri oranndan bugune indirgendiinde oluacak deer

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0

0nc dnemde hisse

senedini alan yatrmcD0 elde edemiyecektir

Dg


14/54



Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2

Vcs = Tm temettlerin yatrmcnn elde etmeyi gerekli grdbir getiri oranndan bugne indirgendiinde oluacak deer

D3(1+ kcs )

3

DN(1+ kcs )

N

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg


15/54



Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2


D3(1+ kcs )

3

DN(1+ kcs )

N

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg


16/54



Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2


D3(1+ kcs )

3

DN(1+ kcs )

N

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg


17/54



Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2


D3(1+ kcs )

3

Dg

(1+ kcs )g

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg


18/54



Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2


D3(1+ kcs )

3

mtiyazl Hisse Senedinden Farkl Olarak u Eitlik yoktur.D0 = D1 = D2 = D3 = DN, Bu nedenle aadaki formluygulanamaz

mtiyazl Hisse Senedinden Farkl Olarak u Eitlik yoktur.D0 = D1 = D2 = D3 = DN, Bu nedenle aadaki formluygulanamaz

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg

Dg

(1+ kcs )g

Vps = Dkps


19/54



Yatrmc D1, D2, .... , DNdeerlerini kesinolarak bilemez. Gelecekte oluacaktemettler tahmin edilmek zorundadr.

Yatrmc D1, D2, .... , DNdeerlerini kesinolarak bilemez. Gelecekte oluacaktemettler tahmin edilmek zorundadr.

Vcs = + + ++D1

(1+ kcs )D2

(1+ kcs )2

Vcs = Tm temettlerin yatrmcnn elde etmeyi gerekli grd birgetiri oranndan bugune indirgendiinde oluacak deer

D3(1+ kcs )

3

0 1 2 3 g

D1 D2 D3D0 Dg

Dg

(1+ kcs )g


20/54

20Karlardaki BymeKarlardaki Byme

Gelecekte oluacaktemettleritahminedebilmekiinGelecekte oluacaktemettleritahminedebilmekiinfirmanngelecekkarllhakkndavarsaymlarfirmanngelecekkarllhakkndavarsaymlaryapmayaihtiyavardr.yapmayaihtiyavardr.

Hisse senedifiyatlarndave temettlerde bymeHisse senedifiyatlarndave temettlerde bymeolacanvarsayalm. Bubyme ile;olacanvarsayalm. Bubyme ile;

Varlklarayatrmyapmakiinyenifonlargerektirir.Bymeninkorunmas Firmadatmadkarlaryenidenyatrmaynlendirdiizamanoluanbymekorunabilir.


21/54

21Bymenin KaynaklarBymenin Kaynaklar

Byme, yneticilerin...Byme, yneticilerin...Firma karlarnnbellibirblmntemettolarak

ortaklarna demek yerine firmada al koyduklarzamanoluur.

RO

ERO

Ez Kaynak Karll rrKar alkoyma oranx = g


22/54


Bilano

Dnen Deerler $2,725 Ksa Vadeli Borlar $1,300Duran Varlklar 1,275 Tahviller 700Toplam Aktif $4,000 zkaynaklar 2,000

Toplam Pasif 4,000

Aktif Pasif

Gelir Tablosu

Satlar $1,450

Net Kar $300denecek Temettler 60Datlmayan Karlara ek $240

Kar alkoymaOran240300

= 80%

(1 Temett deme oran)

=


23/54


ROE =300

2,000

= 15%

Bilano


Toplam Pasif 4,000

Aktif Pasif

Gelir Tablosu

Satlar $1,450



24/54


Byme, yneticiler...Byme, yneticiler...Firma karlarnnbellibirblmntemettolarak


ROEROEz Kaynak Karll rrKar alkoyma oranx = g


25/54


Byme, yneticiler...Byme, yneticiler...Firma karlarnnbellibirblmntemettolarak


ROEROEz Kaynak Karll rrKar alkoyma oranx = g

15% 8

0%

12%x

=

Firma, yeni varlklar satn alabilmek iin yalnzca kendiierisinden oluturduu fonlarla yllk % 12 orannda

byyebilir.

Firma, yeni varlklar satn alabilmek iin yalnzca kendiierisinden oluturduu fonlarla yllk % 12 orannda

byyebilir.


26/54


2402,000

= 12%

Datlmayan karlaraDatlmayan karlaraekin etkisiekin etkisi

z kaynak =larn

byme oran

Bilano


Toplam Pasif 4,000

Aktif Pasif

Gelir Tablosu

Satlar $1,450


+ 240


27/54


Sabit Oranl Byme Modeli

Temett ve hisse senedi fiyatnn sabit biroranda (g) bydn varsayalm.


28/54



Sabit BymeOran


0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0


29/54



Sabit BymeOran


0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2


30/54




0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g

=D0(1+g)g


31/54


Sabit Oranl Byme Modeli-RNEK


0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g

=D0(1+g)g

D0 = 1.14 ve g=10% olduunu varsayalm

1.14


32/54




0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g

=D0(1+g)g

1.14 = 1.14(1.1)= 1.25



33/54




0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g=D

0(1+g)g

1.14 = 1.14(1.1)= 1.25

= 1.14(1.1)2

= 1.38



34/54




0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g=D

0(1+g)g

1.14 = 1.14(1.1)= 1.25

= 1.14(1.1)2

= 1.38= 1.14(1.1)3

= 1.52



35/54




Vcs = + + ++D0 (1+ g)(1+ kcs )

D0 (1+ g)2

(1+ kcs )2

D0 (1+ g)3

(1+ kcs )3

D0 (1+ g)g

(1+ kcs )g

0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g=D

0(1+g)g


36/54




Vcs = + + ++D0 (1+ g)(1+ kcs )

D0 (1+ g)2

(1+ kcs )2

D0 (1+ g)3

(1+ kcs )3

u an yalnzca D0, g, ve kcsbilinmemektedir.

u an yalnzca D0, g, ve kcsbilinmemektedir.

0 1 2 3 g

D1=D

0(1+g)

D0D

2=D

0(1+g)2 D

3=D

0(1+g)3 D

g=D

0(1+g)g

D0 (1+ g)g

(1+ kcs )g


37/54




Vcs = + + ++D0 (1+ g)(1+ kcs )

D0 (1+ g)2

(1+ kcs )2

D0 (1+ g)3

(1+ kcs )3

Vcs =D0(1+g)kcs g

Formln yeni hali:

0 1 2 3 g

D1

=D0

(1+g)D0

D2

=D0

(1+g)2 D3

=D0

(1+g)3 Dg

=D0

(1+g)g

D0 (1+ g)g

(1+ kcs )g


38/54




Vcs = + + ++D0 (1+ g)(1+ kcs )

D0 (1+ g)2

(1+ kcs )2

D0 (1+ g)3

(1+ kcs )3

Vcs =D0(1+g)kcs g

D1kcs g

=

0 1 2 3 g

D1

=D0

(1+g)D0

D2

=D0

(1+g)2 D3

=D0

(1+g)3 Dg

=D0

(1+g)g

D0 (1+ g)g

(1+ kcs )g

Formln yeni hali:


39/54




Vcs = + + ++D0 (1+ g)(1+ kcs )

D0 (1+ g)2

(1+ kcs )2

D0 (1+ g)3

(1+ kcs )3

Vcs =D0(1+g)kcs g

D1kcs g

=Kcs > g

olmaldr

Kcs > g

olmaldr

Formln yeni hali:

0 1 2 3 g

D1

=D0

(1+g)D0

D2

=D0

(1+g)2 D3

=D0

(1+g)3 Dg

=D0

(1+g)g

D0 (1+ g)g

(1+ kcs )g


40/54


Vcs =D0(1+g)k

cs g

D1k

cs g

=

Genel Model

D0 = 1.14 ve g=10% olduunu varsaydmz hisse senedineyatrm iin byme % 7 ve yatrmcnn gerekli grd getiriorann %11 olarak belirlenmi ise;


41/54


Vcs =D0(1+g)k

cs g

D1k

cs g

=

Genel Model

D0 = 1.14 ve g=10% olduunu varsaydmz hisse senedineyatrm iin byme % 7 ve yatrmcnn gerekli grd getiriorann %11 olarak belirlenmi ise;

Vcs

= 1.14(1+.07).11 .07

= 1.2198

.04= $30.50

Hi S di S hi l i i B klHi S di S hi l i i B kl


42/54

42Hisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri OranHisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri OranHisse senedininpiyasafiyatyatrmclarnHisse senedininpiyasafiyatyatrmclarn

yatrmlarndankazanmayumduklarorangsterir.yatrmlarndankazanmayumduklarorangsterir.Beklenengetirioran, birtahviliinvadesine kadarBeklenengetirioran, birtahviliinvadesine kadarolangetiriye benzerbirkavramdrolangetiriye benzerbirkavramdr

Piyasadaoluanhisse senedifiyatnbugnkdeerPiyasadaoluanhisse senedifiyatnbugnkdeer

yerine koyupgereklioraniinformlzeceiz.yerine koyupgereklioraniinformlzeceiz.



43/54

43Hisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri OranHisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri OranHisse Senedi Sahipleri-Sabit Temett

Genel Model

Vcs =D0(1+g)kcs g



44/54


Genel Model

Piyasadaoluanhisse senedifiyatnbugnkdeeryerine koyupgereklioraniinformlzeceiz.

Vcs =D0(1+g)kcs g



45/54


Genel Model

Piyasadaoluanhisse senedifiyatnbugunkudeeryerine koyupgereklioraniinformlzeceiz.

kcs =

Vcs =D0(1+g)kcs g

D0(1+g)

P0+ g



46/54

46Hisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri OranHisse Senedi Sahipleri in BeklenenGetiri Oran

kcs =D0(1+g)

P0+ g

Varsaym

D0 = .08g = 20%D0 = .08g = 20%

kcs =.08(1+.2)

28.875+ .20

= .0033 + 0.20 = .2033 = 20.33%


47/54

47

Hisse Senedi Piyasasnn leyiiHisse Senedi Piyasasnn leyii


48/54

48Hisse Senetlerinin SatHisse Senetlerinin Satn Talep ToplamaYatrmclarn olas taleplerinin talepte bulunanlar iin

herhangi bir ykmllk ve balayclk oluturmakszntoplanmasSatta ncelik tannaca belirtilmeli

Sat Fiyatnn BelirlenmesiSat fiyatnn defter deerinden farkl olmas halinde,

ngrlen sat fiyat ile bu fiyatn hesaplanmasndakullanlan yntemler SPK;a bildirlir.Sat YntemleriTahsisli Satlar (Halka arz edilmeksizin sat)Halka arz

Borsada sat yntemi Talep toplama yntemi

sabit fiyatla talep toplama fiyat teklifi alma yoluyla talep toplanmas (hisse senedi

satlarnda minimum bir sat seviyesi belirlenir ve zerindekifiyat teklifleri toplanr.

Talep toplanmakszn sat yntemi


49/54

49Arac Kurumlarn Halka Araclk FaaliyetiArac Kurumlarn Halka Araclk Faaliyeti

En iyi gayret aracllgili aracn sat sresi iinde satlmasn, satlamyan

ksmn ise irkete iadesini veya bunlar daha nce satnalmay taahht etmi nc kiilere satlmasdr.

Araclk yklenimilgili aracn tamamnn satlacan arac kurulu

tarafndan ihrac irkete taahht edilmesidir. Bakiyeyi yklenim: satlamyan ksmn tamamnn arac kurulu

tarafndan bedeli nakden tamamen denerek satn alnmastaahhd.

Tmn yklenim: Hisse senetlerinin bedelinin sat balamadantam ve nakden denmesi


50/54

50Hisse Senedi Piyasasnn leyiiHisse Senedi Piyasasnn leyii

Borsada sadece Borsa yeleri (Arac kurumlar ve arac

kurum kuran bankalar) ilem yapabilirler. Borsadaalm-satm yapmak isteyen yatrmclar emirleriniborsa yeleri araclyla borsaya iletirler.

Borsa yeleri, Borsada ye temsilcileri (Broker

yardmcs, Broker ave Chief Broker) tarafndan temsiledilirler. Alm-satm ilemleri bu ye temsilcilerininborsadaki faaliyetleri ile gerekletirilir.

Hisse senetleri piyasasnda ilem birimi olarak lotkullanlr. Lot ilem yaplabilecek asgari say veyadeeri ifade eder. 1 lot 1000 adet hisse senedini ifadeeder.

51


51/54

51Hisse Senedi Piyasasnn leyiiHisse Senedi Piyasasnn leyiiMterive BorsaEmirleriMteriemirleriborsayelerine mterileritarafndanverilen alm-satmemirleridir. Limitli: Almaraz olunan en yksek fiyatn veyasatmaraz

olunaen dk fiyatn belirtilmesidir. SerbestFiyat: yeyiserbestbrakma

Borsaemirleri: Mteriemirleri, ye temsilcileritarafndan seansiinde borsabilgisayarsistemineaktarldndaborsaemrine dnr.

Alm-satmailikin kurallar

Fiyatncelii: dahadk fiyatl satmemirlerinin,dahayksek fiyatl satmemirlerinden; dahayksekfiyatl almemirlerinin dahadk fiyatl almemirlerinden nce karlanmasn ifade eder.

Zaman ncelii: Fiyateitliihalinde sisteme zamanasndan dahance kaydedilen emirlerin ncelikliolarak karlanamsdr.

52


52/54


AIRLIKLI ORTALAMA FYAT bir sonraki seansa ait

BAZ FYATn hesaplanmasna esas tekil eden hissesenedinin miktar arlkl ve ksuratsz fiyatdr. Her

hisse senedi iin her seans ncesinde bir nceki seansilemleri dikkate alnarak arlkl ortalama fiyathesaplanr.

(M x F) M: Gerekleen emrin ierdiiAOF =------------- hisse senedi miktar M F: Gerekleen emrin sat fiyat

BAZ FYAT bir hisse senedinin seans iinde ilem

grebilecei st ve alt fiyat limitlerinin ve fiyatadmlarnn belirlenmesine esas tekil eden fiyattr. Bufiyat, o hisse senedinin ilem tarihindeki arlklortalama fiyatnn en yakn fiyat admna yuvarlanmasile elde edilir.

53


53/54


FYAT ADIMI her hisse senedi fiyat iin bir defada

gerekleebilecek en kk fiyat deiimidir. Bazfiyatna gre fiyat adm tablosuna baklarak belirlenir.FYAT ARALII her hisse senedi iin seans iinde

nerilebilcek en dk ve en yksek fiyatlardr. Busnrlar, o seansn baz fiyat temel alnarak hesaplanr.

Mevcut uygulamada hisse senetleri piyasasnda fiyataralklar baz fiyatn % 10 alt ve st ile snrldr.

54


54/54

54Hisse Senedi Piyasasnn leyiiHisse Senedi Piyasasnn leyiiBAZ FYAT ARALII FYAT ADIMI

10- 1.000 TL ise 10TL VE KATLARI1.025- 2.500 TL ise 25TL VE KATLARI2.550- 5.000 TL ise 50TL VE KATLARI5.100- 10.000 TL ise 100TL VE KATLARI

10.250- 25.000 TL ise 250TL VE KATLARI25.500- 50.000 TL ise 500TL VE KATLARI51.000- 100.000 TL ise 1.000TL VE KATLARI

102.500- 250.000 TL ise 2.500TL VE KATLARI255.000- 500.000 TL ise 5.000TL VE KATLARI510.000- VE ST TL ise 10.000TL VE KATLARI

RNEK: 2. Seans Arlkl Ortalama Fiyat=16.162 ise bir sonraki gn 1.Seansta:

Baz Fiyat, hisse senedinin ilem tarihindeki arlkl ortalama fiyatnn en yaknfiyat admna yuvarlanmas ile elde edilir= 16.250 TL

FiyatAdm: 250 FiyatAral(%): +/- 10 %

Alt S 16 250 (16 250 0 10) 14 625

14 500 6 6

hisse senetleri

Documents