KH-32-10-470-N

L-C

Het milieu tegen afvalwaterlozingen

beschermen

© European Union, 2010Reproduction is authorised provided the source is acknowledged.

Printed in Belgium

Printed on recycled paper that has been awarded the EU Ecolabel for graphic paper (http://www.ecolabel.eu/)

De Europese Unie heeft meer dan 500 miljoen inwoners. Het afvalwater van deze grote bevolking en de industrie is een belangrijke bron van milieuverontreiniging en kan negatieve gevolgen hebben voor de kwaliteit van drink- en zwemwater. Verder kan het afvalwater het verlies aan biodiversiteit doen toenemen en de doelstelling van de waterkaderrichtlijn om onze wateren tegen 2015 in een goede ecologische toestand te doen verkeren, in gevaar brengen.

De richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwater wordt vaak als duur beschouwd, maar zorgt er wel voor dat deze kwesties kunnen worden aangepakt, en dat heeft grote voordelen voor zowel de volksgezondheid als het milieu.

De richtlijn bevat net als de overige waterwetgeving van de Europese Unie duidelijke en bindende doelstellingen, maar is wel flexibel ten aanzien van de middelen om deze doelstellingen te halen. Alternatieve oplossingen worden toegestaan en innovaties op het gebied van afvalwaterverzameling en -behandeling worden aangemoedigd.

K a r l F a l k e n b e r g D i r e c t e u r - g e n e r a a l v o o r M i l i e u

E u r o p e s e C o m m i s s i e

Ervoor zorgen dat de richtlijn wordt omgezet

Deze richtlijn is van cruciaal belang voor het milieu en onze eigen gezondheid, maar vereist grote investeringen. De kosten voor de nieuwe lidstaten zullen naar schatting ongeveer 35 miljard euro bedragen. De Europese Commissie houdt toezicht op de inspanningen die de lidstaten doen om de richtlijn om te zetten. Indien een lidstaat dit verzuimt, kan de Commissie juridische stappen ondernemen om het probleem op te lossen. Een lidstaat die de regels overtreedt, riskeert een boete.

Deze procedure wordt een ‘inbreukprocedure’ genoemd en kan worden ingeleid naar aanleiding van een klacht van een burger of een niet-gouvernementele organisatie (ngo). Daarnaast kan de Commissie op eigen initiatief besluiten om een rechtszaak aan te spannen tegen een land dat zijn plichten niet nakomt.

Om dit te voorkomen, werkt de Commissie nauw samen met de autoriteiten van de lidstaten om de tenuitvoerlegging van de nodige maatregelen te ondersteunen en te vergemakkelijken. Verslagen en informatie voor het publiek worden toegankelijk gemaakt voor het brede publiek, wat op zich een hefboom voor verandering en een stimulans voor vooruitgang kan vormen.

De richtlijn vereist dat de lidstaten een verslag indienen over de toestand van hun afvalwater en de getroffen maatregelen. Voor de laatst ingediende verslagen, zie:

http://ec.europa.eu/environment/water/water- urbanwaste/implementation/implementationreports_en.htm

Meer informatie :

http://ec.europa.eu/environment/water/water-urbanwaste/index_en.html

©H

emer

a

©Co

mst

ock/

Thi

nkst

ock

Imag

es

Richtlijn inzake de behandeling van stedelijk afvalwaterhet streven van de Europese Unie om het milieu te beschermen tegen afvalwaterlozingendischarges

Afvalwater kan grote gevolgen hebben voor de kwaliteit van onze waterreserves

Water is van essentieel belang voor onze samenleving en gezondheid. Schone rivieren, meren en kustwateren zijn belangrijk voor de economie en recreatie. Daarnaast helpen ze een identiteit te creëren voor de gebieden waarin we leven.

Afvalwater dat niet goed wordt behandeld, kan zeer schadelijk zijn voor de waterkwaliteit. De gevolgen hiervan lopen uiteen van een lokale toename van de vissterfte tot wijdverbreide problemen als de verspreiding van algen, waardoor volledige ecosystemen worden bedreigd ten gevolge van overbemesting door landbouwers.

De EU beschermt onze waterreserves

De Europese Unie heeft omvangrijke wetgeving aangenomen met als doel deze problemen te voorkomen en de kwaliteit van onze wateren te beschermen.

De waterkaderrichtlijn stelt hoge milieukwaliteitsnormen voor rivieren, meren, grondwater en kustwateren.

Belangrijke bronnen van verontreiniging, zoals stedelijk afvalwater en nitraatverontreiniging afkomstig van landbouw, worden behandeld in speciale EU-richtlijnen die de verontreiniging bij de bron proberen aan te pakken.

Normen en basisprincipes voor de behandeling van afvalwater

Afvalwater omvat zowel ‘gebruikt’ water en afvalwater van huishoudens als water dat in de industrie is gebruikt. Indien afvalwater niet wordt behandeld en gezuiverd, worden de zeeën en rivieren verontreinigd, met onvermijdelijke schadelijke gevolgen voor de flora en fauna en de volksgezondheid.

Richtlijn 91/271/EEG inzake de behandeling van stedelijk afvalwater heeft als doel normen te stellen en de basisprincipes en methoden voor de behandeling van afvalwater vast te stellen. De belangrijkste elementen van de richtlijn zijn de volgende:

- De lidstaten moeten ervoor zorgen dat het afvalwater van alle dorpen en steden met 2000 of meer inwoners wordt verzameld en behandeld;

- Er worden principes vastgesteld voor het ontwerp, de constructie en het onderhoud van de opvangsystemen en waterzuiveringsinstallaties;

- Waterzuiveringsinstallaties moeten aan minimale normen voldoen, inclusief milieunormen voor het behandelde water.

Afvalwater kan (zelfs na behandeling) in gebieden terechtkomen die gevoelig worden geacht voor het milieu of de gezondheid, of nadelige gevolgen hebben voor grote groepen mensen (meer dan 10 000). Als dit gebeurt, is een ingrijpende behandeling vereist en dienen strengere normen te worden gerespecteerd.

Naleving van de EU-regelsVoor elke milieudoelstelling van de richtlijn is een termijn vastgesteld. Deze termijnen zijn voor de 15 ‘oude’ lidstaten al verstreken. Zij moeten nu allemaal aan de regels voldoen.

Aan de 12 ‘nieuwe’ lidstaten, die sinds 2004 tot de EU zijn toegetreden, zijn overgangsperiodes verleend waardoor de termijnen tot 2018 kunnen worden verlengd. Hierdoor hebben de betreffende landen de tijd om voor de noodzakelijke infrastructuur en uitrusting te zorgen. Omdat de tenuitvoerlegging van deze richtlijn een grote financiële uitdaging vormt, biedt het EU-cohesiefonds belangrijke ondersteuning om de infrastructuur voor afvalwater mede te financieren.

De Commissie is tevreden met het hoge omzettingspercentage van de richtlijn en de in het algemeen steeds betere uitvoeringsresultaten. Het uitvoeringsverslag dat in 2009 door de Commissie werd bekendgemaakt, liet zien dat 95 % van het afvalwater in de EU-15 werd behandeld door opvangsystemen. Ook de nalevinggraad van de regels betreffende behandeld afvalwater lag erg hoog, op ongeveer 85 %. Wat de 12 ‘nieuwe’ lidstaten betreft, is volledige tenuitvoerlegging, zoals hierboven uitgelegd, nog steeds een uitdaging, maar er worden goede vorderingen gemaakt om vergelijkbare resultaten te boeken.

Begrijpen hoe afvalwater wordt behandeld

• Afvalwater wordt eerst voorbehandeld. Hieronder valt de verwijdering van stenen, zand en vet/smeervet met behulp van mechanische processen als zeving, bezinking of flotatie.

• Daarna volgt de eerste behandeling, die bestaat uit het verwijderen van zwevende vaste stoffen door het afvalwater (soms na toevoeging van bepaalde chemische stoffen) door bezink- of flotatietanks te laten lopen.

• Het tweede biologische behandelingsproces bestaat erin afvalwater door tanks te laten lopen waarin bepaalde micro-organismen worden gebruikt om de eventuele resterende verontreiniging in zuiveringsslib om te zetten. Een goed ontworpen en gebruikte zuiveringsinstallatie met een installatie voor secundaire behandeling kan de hoeveelheid organisch materiaal met tot meer dan 90 % en de aanwezigheid van fecale kiemen met tot 99 % beperken.

• Een meer geavanceerde behandeling omhelst extra stadia, bijvoorbeeld de verwijdering van voedingsstoffen of ontsmetting. Nutriënten, zoals nitraten of fosfaten, kunnen door biologische processen (bijvoorbeeld met behulp van stikstof ) of door toevoeging van chemische stoffen (bijvoorbeeld fosfor) worden verwijderd. Ontsmettingstechnieken kunnen ultraviolette straling of ozonbehandeling omvatten.

©H

emer

a

©Jo

hn F

oxx/

Sto

ckby

te