hemostaza primare dhe sekondare

36
TEMA:HEMOSTAZA LENDA:Analizat e Urgjences Pergatiti:Silvana Cani,Janar 2017 .

Upload: silva-silvi

Post on 21-Jan-2018

270 views

Category:

Health & Medicine


8 download

TRANSCRIPT

Page 1: Hemostaza primare dhe sekondare

TEMA:HEMOSTAZA

LENDA:Analizat e Urgjences

Pergatiti:Silvana Cani,Janar 2017

.

Page 2: Hemostaza primare dhe sekondare

C’eshte Hemostaza?

Hemostaza eshte nje proceskompleks,fiziologjik i ciliaktivizohet menjehere pas demtimitte murit te vazes se gjakut dhe qesiguron nderprerjen e rrjedhes se gjakut (hemoragjine) dhe me pas rivendosjen e qarkullimit ne ketevaze.

Ajo perfshin:nderveprimet e enevete gjakut (strukturat e mureve tegjakut dhe qelizave endoteliale qeveshin nga brenda keto ene) dhe

Page 3: Hemostaza primare dhe sekondare

Balanca midis trombit dhe hemoragjise

Perbersit e hemostazes:

Vaskulatura,

proteinat e koagulimit

trombocitet.

Page 4: Hemostaza primare dhe sekondare

HEMOSTAZA

Elementet paresore ne hemostaze perfshijne:

vazat e gjakut

Trombocitet

proteinat plazmatike:

a)Proteinat e koagulimit-te perfshira ne formimin e

trombit

b)fibrinoliza-e perfshire ne shperberjen e trombit

c)Inhibitoret e proteazes serine

Elemente dytesore perfshijne:

Sistemi I kinines

Sistemi I komplementit

Page 5: Hemostaza primare dhe sekondare

.

Qelizat endoteliale te vazave te pademtuara e pengojne

koagulimin e gjakut duke shprehur nje molekule

fibrinolitike heparine dhe thrombomodulinen,te cilat

ndalojne agregimin e trombociteve dhe aktivizimin e

kaskades se koagulimit me OXIDIN NITRIK dhe

PROSTACYCLIN Gjate hemostazes,gjaku ndryshon nganje leng fluid ne nje gjendje xhelatinoze. Kur demtimi

endotelial ndodh,qelizat endoteliale ndalojne se

sekretuari inhibitoret e koagulimit dhe agregimit dhe

ne vend te tyre sekretojne VWF (FAKTORIN VON

WILLEBRAND) i cili con ne aderimin e trombociteve.

Page 6: Hemostaza primare dhe sekondare
Page 7: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 8: Hemostaza primare dhe sekondare

HEMOSTAZA NDAHET NE 2 FAZA

a)HEMOSTAZA PRIMARE:

Pergjigjet ndaj demtimeve vaskulare

Formimi i trombit primar duke aderuar ne murinendotelial.

Limiton hemoragjine menjehere.

b)HEMOSTAZA DYTESORE:

rezulton ne formimin e nje trombi te stabilizuar

Perfshin aktivizimin enzimatik te proteinave tekoagulimit te cilat prodhojne fibrinen si njeriforcim per pllakzen trombocitare.

Gradualisht trombi stabel do te shperbehet ngafibrinolyza.

Page 9: Hemostaza primare dhe sekondare

SISTEMI VASKULAR

Qelizat endoteliale te pademtuara e pengojne aderimin e

trombociteve dhe koagulimin e gjakut.

Demtimi ne qelizat endoteliale nxit formimin e trombit ne

zonen e demtuar. Ndodh Vazokonstriksioni :

a)Ngushton lumenin e vazave per te min. humbjen e gjakut.

b)Sjell komponentet hemostatik te gjakut(trombocitet dhe

proteinat plazmatike)ne afersi te murit te vazes.

c)Shton aktvizimin e trombociteve npm VWF,fibrave te

kolagjenit,glikoproteines Ib membranore te trombociteve.

d)Aktivizimi I trombociteve shton aktivizimin e proteinave te

koagulimit.

Page 10: Hemostaza primare dhe sekondare

TROMBOCITET

Trombocitet:

Nderveprojne me murin e vazes se demtuar.

Nderveprojne me njera tjetren.

Prodhojne trombin e pare hemostatik.

VECORITE:

Te vogla,fragmente citoplazmatike pa berthame.

Shketputen prej megakariociteve nga PK.

Norma e tyre 150-400 milion per ml.

Jetojne 9-12 dite,shkaterrohen nga melcia dheshpretka.

Clirojne substanca te cilat nxisin vazokonstriksionin,agregimin,koagulimin ,riparimin e vazes.

Page 11: Hemostaza primare dhe sekondare

TROMBOCITET

Jane mbrojtja primare kunder hemoragjise.

Aktivizimi I tyre dhe formimi I trombit primar

perfshin:

Aderim(ngjitje,bashkim)

Ndryshim te formes

Sekretim substancave ne granula

Agregim

Page 12: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 13: Hemostaza primare dhe sekondare

Hemostaza primare

Ndodh menjehere pas demtimit dhe konsistonne:ngushtimin e lumenit te vazes se gjakut(vazokonstriksioni)dhe formimin e trombitprimar.Menjehere do te futen ne veprim trombocitet te ciletdo te adezohen me murin e vazes se gjakut te demtuar.Faktori me i rendesishem i adezimit esht faktori VON WILLEBRAND,qe siguron lidhjen midis perberesve temurit te vazes se gjakut dhe receptorit GP-1b,qe ndodhetne siperfaqen e trombocitit.Mbas adezimit nga veprimi I faktoreve stimulues si PgI2,Trombina do te coje ne clirimine Ca2+ qe ndodhet brenda trombociteve me pasojeaktivizimin e sistemit aktine-miozine,rrjedhimisht do tekete ndryshim te formes se trombocitit dhe clirimin e epermbajtjes se granulave te trombocitit,ku elementet me terendesishem jane ADP,SEROTONINA etj.

Page 14: Hemostaza primare dhe sekondare

Hemostaza primare

Pra hemostaza primare konsiston ne:bashkeveprimin e

vazes se gjakut me trombocitet dhe perfshin adezim te

trombociteve ,ndryshimin e formes se tyre,sekretim te

permbajtjes se granulave te trombociteve dhe

agregimin e trombociteve duke cuar ne formimin e nje

trombi primar ose trombi trombocitar.

Page 15: Hemostaza primare dhe sekondare

.

Page 16: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 17: Hemostaza primare dhe sekondare

HEMOSTAZA DYTESORE

Trombi primar hemostatik (plug)eshte I

paqendrueshem dhe lehtesisht I shkaterrueshem.

Formimi I fibrines stabilizon dhe forcon trombin

primar. Formimi do te ndodhe nga faktoret e

kaskades se koagulimit prezente ne forme inactive ne gjak. FAZA E KOAGULIMIT:Pasi formohet trombiprimar(trombocitar)gjate hemostazesprimare,proteinat inaktive te koagulimit qendodhen ne plazme aktivizohen ne formekaskade,progresive(njera pas tjetres)dhe hemostazasecondare fillon ,per te perfunduar 3-6 minuta me vone me formimin e trombit hemostatikperfundimtar.(the hemostatic clot)

Page 18: Hemostaza primare dhe sekondare

FAKTORET E KOAGULIMIT

XIIFAKTORI HAGEMAN,PROTEAZE SERINE

XITROMBOPLASTINA PLAZMATIKE

IXFAKTORI CHRISTMAS,PROTEAZE SERINE

VIIFAKTOR STABEL,PROTEAZE SERINE

XIIIFAKTORI STABILIZUES I FIBRINES

CAJONET E KALCIUMIT

TFFAKTORI INDOR

PLFOSFOLIPIDET E MEMB. SE

TROMBOCITEVE

Page 19: Hemostaza primare dhe sekondare

FAKTORET E KOAGULIMIT

Faktoret e koagulimit(proteina ose glukoproteina)jane ne

gjendje inaktive ne kushte normale(nese do te ishin

gjithmone ne faze aktive ,pasoja eshte tromboza dhe

hemoragjia nga konsumimi I tyre). Jane 13.Tek faktoret e

koagulimit perfshihen dhe kinogjeni me peshe te madhe

molekulare ,prekalilkreina,plazminogjeni,proteina C .Jonet

e Ca2+ jane shume te rendesishme ne aktivizimin e kesaj

kaskade.Te gjithe faktoret e koagulimit pa perjashtim jane

shume te rendesishme .Demtimet sasiore apo cilesore te

secilit prej tyre,te lindura apo te fituara ,eshte baraz me nje

semundje trombotike ose hemoragjike dhe ne disa raste

dhe te dyjaa se bashku sic ndodh ne KID(koagulimi

intravaskular I diseminuar).Shumica e tyre sintetizohen ne

hepar kurse faktoret II,VII,IX,X,proteina C jane vitamine K

dipendente,pra aktivizohen nga Vit.K.

Page 20: Hemostaza primare dhe sekondare

RRUGA E BRENDSHME E KOAGULIMIT

Do te aktivizohet si pasoje e demtimit te murit te

vazes se gjakut dhe ekspozimit te kolagjenit,I cili me

ane te kontaktit do te aktivizoje faktorin e XII te

koagulimit qe me pas do te aktivizoje faktoret XI,IX

dhe X (ketu luan rol te rendesishem faktori VIII.

RRUGA E JASHTME E KOAGULIMIT

Do te aktivizohet si pasoje e demtimit te murit te

vazes se gjakut dhe ekspozimit te qelizave

subendoteliale ndaj gjakut,per pasoje do te clirohet

faktori indor,I cili do te aktivizoje faktorin VII te

koagulimit qe do te veproje direkt ne aktivizimin e

faktorit X.

Page 21: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 22: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 23: Hemostaza primare dhe sekondare

RRUGA E PERBASHKET

Pra te dyja rruget arrijne ne nje pike te perbashket

(Aktivizimi I faktorit X)dhe qe ketu fillon rruga e

perbashket e koagulimit me pasojen perfundimtare

kalimin e fibrinogjenit ne fibrine .Fibrina vendoset mbi

trombin trombocitar te formuar gjate hemostazes

primare.Rrjeta e fibrines stabilizohet nga faktori XIII

dhe perfundimisht do te formohet trombi

sekondar,hemostatik,ose perfundimtar ,I fiksuar

plotesisht tek vendi I demtimit dhe qe siguron

nderprerjen e hemoragjise.Nderkohe fillon rindertimi

I murit te vazes se gjakut te demtuar dhe te indeve

perreth

Page 24: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 25: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 26: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 27: Hemostaza primare dhe sekondare

INHIBIMI I KOAGULIMIT dhe

ANTIKOAGULANTET ENDOGJENE

ANTITROMBINA(AT) inhibitor fiziologjik I

trombines,pengon aktivitetin e faktoreve

IX,X,XI.XII.Prodhohet nga melcia,aktivizohet

ngaheparina.

HEPARINAprodhohet nga mastocitet,aktivizon AT

PROTEINA Cproteaze serine,permban

Gia,degradon faktorin V dhe VIII,stabilizohet nga

proteina S.

TROMBOMODULINAglikoproteine e ekspozuar ne

sip. te qelizave endoteliale.Lidh trombinen me prot.C.

PROTEINA Skofaktor dhe stabilizon prot.C.

INHIBITOR I FAKTORIT INDORndalon aktivizimin e

faktorit IX dhe X nga ana e faktorit VIIa.

Page 28: Hemostaza primare dhe sekondare

PERMBLEDHJE E HEMOSTAZES 1’&2’

VAZHDIMESIA E NGJARJEVE PAS DEMTIMIT TE

VAZES

VAZOKONSTRIKSION-kontrolluar nga muskujt e

lemuar te enes,nxitur nga kimikate te cliruara nga PL.

ADERIMI I PL.-adezimi ne indin subendot.te ekspozuar.

AGREGIMI I PL.-nderveprimi&bashkimi I pl.me nj-tjt

per te formuar 1 pllake primare ne vendin e demtuar

TROMBI PRIMAR HEMOSTATIK-faktoret e koagulimit

veprojne ne sip. te PL per te prodhuar fibrine

STABILIZIMI I FIBRINES-trombi fibrinoz stabilizohet

nga F-XIIIa.

Page 29: Hemostaza primare dhe sekondare

FIBRINOLIZA,KININA DHE SISTEMI I

KOMPLEMENTIT

Me aktivizimin e koagulimit aktivizohet

gjithashtu dhe fibrinolysis.

FIBRINOLIZA rezulton ne nje shkaterrim gradual

enzimatik te fibrines ne fragmente te tretshme.

PLAZMINAe rendesishme per degradimin e

fibrines.

Ristabilizon fluksin normal te gjakut.

SISTEMI I KININESI rendesishem ne

inflamacion,permeabilitetin vaskular,kemotaxis.

SISTEMI I KOMPLEMENTITaktivizohet nga

plazmina.

Page 30: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 31: Hemostaza primare dhe sekondare

. .

Page 32: Hemostaza primare dhe sekondare

.

.

Page 33: Hemostaza primare dhe sekondare

VLERSIMI LABORATORIK I

HEMOSTAZES

Mund te hasim 3 kategori crregullimesh:

a)crregullime vaskulare dhe trombocitare.

b)deficenca te faktoreve te koagulimit ose te

inhibitoreve.

c)crregullime te sistemit fibrinolitik.

Crregullim trombocitare shfaqen me petekie dhe

gjakderdhje ne membranen mukozale si pasoje e

deshtimit te formimit te trombit hemostatik.

Paciente me defekte koagulimi(perfshire ato me

HEMOPHILIA)mund te zhvillojne

hematoma,gjakderdhje ne artikulacione,hematuri

evidente.

Page 34: Hemostaza primare dhe sekondare

SEMUNDJA VON WILLEBRAND

VWF luan dy role kryesore ne hemostaze

a)Ndermjetson aderimin e trombociteve ne vendin e

demtimit vascular.

b)eshte proteine mbajtese e F-VIIIa.

NE RAST DEFEKTI te trasheguar te VWF:

kemi gjakderdhje duke dobsuar lidhjet midis

trombociteve dhe duke penguar koagulimin.

Page 35: Hemostaza primare dhe sekondare

HEMOPHILIA

Hemofilia është çregullim i lindur i koagulimit të

gjakut, i mpikjes së tij. Pra personat që vuajnë

këtë sëmundje nuk kanë një mpiksje të mirë të

gjakut dhe kjo bën që ata të kenë hemorragji dhe

gjakrrjedhje sa herë që pësojnë ndonjë aksident,

heqin dhëmballë etj.

HEMOPHILIA A(tipi me I shpeshte)

Deficenc te F-VIII

HEMOPHILIA BDeficenc te F-IX(faktori

CHRISTMAS)

HEMOPHILIA CDeficenc te F-XI

Page 36: Hemostaza primare dhe sekondare

.