Hayrettin GÜNGÖRHayrettin GÜNGÖR

TBB Genel SekreteriTBB Genel Sekreteri

III. YEREL YÖNETİMLERİN MALİ YÖNETİMİ FORUMU

Belediyelerin Öz Gelir Kaynağı Yaratmaya Yönelik Alternatif Yaklaşımlar

Hayrettin GÜNGÖRTBB Genel Sekreteri

15.09.2010/ANKARA

Mahalli idarelere, görevleri ile orantılı gelir kaynakları sağlanır. (Anayasa, Md:127)

Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı: (Md:9)◦ Ulusal ekonomik politika çerçevesinde, yerel makamlara kendi yetkileri

dâhilinde serbestçe kullanabilecekleri yeterli mali kaynaklar sağlanacaktır.

◦ Yerel makamların mali kaynakları anayasa ve kanunla belirlenen sorumluluklarla orantılı olacaktır.

◦ Yerel makamların mali kaynaklarının en azından bir bölümü oranlarını kendilerinin kanunun koyduğu sınırlar dâhilinde belirleyebilecekleri yerel vergi ve harçlardan sağlanacaktır.

◦ Mali bakımdan daha zayıf olan yerel makamların korunması, potansiyel mali kaynakların ve karşılanması gereken mali yükün eşitsiz dağılımının etkilerini ortadan kaldırmaya yönelik mali eşitleme yöntemlerinin veya buna eş önlemlerin alınmasını gerektirir.

◦ Yeniden dağıtılan kaynakların yerel makamlara tahsisinin nasıl yapılacağı konusunda, kendilerine uygun bir biçimde danışılacaktır.

2009 Yılı Toplam Gelir : 26,8 Milyar TL◦ Genel Bütçeden Pay : 13,3 Milyar TL◦ Öz Gelir : 13,5 Milyar TL◦ Belediyelerin gelirlerinin yarısı genel bütçe

paylarından oluşmaktadır. Küçük ölçekli belediyelerin bağımlılık oranı fazladır.

2009 Genel Bütçe Vergi Gel: 201 Milyar TL

Vergi Gelirlerinden Belediyelere Aktarılan Oran Yaklaşık %6,6

Bu oran AB ülkeleri ortalamasının altındadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu,Belediyelerin görev, yetki ve sorumluluklarını

artırmıştır. 5779 sayılı Kanunla Genel Bütçeden belediyelere

aktarılan paylar yeniden düzenlenmiş ve belediye gelirlerinde kısmi artışlar sağlanmıştır.

Ancak bu artışlar görev, yetki ve sorumlukları ile orantılı olmaktan oldukça uzak kalmıştır.

Belediyelere yeterli kaynak aktarmak mümkün mü?

Hazine Arazilerinin Devrinin geri alınması (5272 S.K., Md: G-1)

Yatırımlardaki Vergi Muafiyetinin kaldırılması (5393 S.K., Md:16)

Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisinin alınması (2009 Bütçe Kanunu)

Hal Yasası ve Rüsum Oranlarını düşürülmesi (5957 S.K.)

Sokak Aydınlatmalarının Belediyelere Fatura Edilmesi (2002/4100 BKK)

…Belediyelerin görevleri azalmaksızın yapılan bu

düzenlemeler, 5355 sayılı Kanun ve Özerklik Şartı hükümlerine uygun değildir.

Vergi Gelirleri:

Harçlar Paylar Ücretler /Kiralar

Diğer Gelirler

1.Bina Vergisi2. Arazi Vergisi 3. İlan ve Reklâm Vergisi 4. Eğlence Vergisi5. Haberleşme Vergisi 6. Yangın Sigorta Vergisi8. Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi9. Çevre Temizlik Vergisi

1. İşgal Harcı2. Tatil Günlerinde Çalışma Ruhsatı Harcı 3. Kaynak Suları HarcıTellallık Harcı4. Hayvan Kesimi, Muayene ve Denetleme Harcı 5. Ölçü ve Tartı Aletleri Muayene Harcı 6. Bina İnşaat Harcı 7. Kayıt ve Suret Harcı 8. Parselasyon Harcı:9. İfraz ve Tevhit Harcı 10. Plan ve Proje Tasdik Harcı 11. Zemin Açma İzni ve Toprak Hafriyatı Harcı: 12. Yapı Kullanma İzni Harcı 13. İşyeri Açma İzni Harcı14. Muayene, Ruhsat ve Rapor Harcı 15. Sağlık Belgesi Harcı

1. Yol Harcamalarına Katılma Payı 2. Kanalizasyon Harcamalarına Katılma Payı 3. Su Tesisleri Harcamalarına Katılma Payı 4. Müze Giriş Ücretlerinden Belediye Payı5. Maden İşletmelerinden Alınan Pay

1. Taşınır ve Taşınmaz Malların Kira Gelirleri,2. İçme Suyu Ücretleri,3. Sulama Suyu Ücretleri,4. Diğer Ücretler,

1.Taşınır ve Taşınmaz Malların Satışı Gelirleri2. İdari Para Cezaları 3. Otopark Bedeli

Öz Gelirlerin Etkin Takip ve Tahsili: Değer Artış Harcı Ortak İş ve Proje Yapılması: Bazı Hizmetlerin Özel Sektör Eliyle Yapılması (Yap-İşlet,

İmtiyaz): Doğalgaz Tüketim Vergisi Konmalıdır: GSM Şirketlerinden Harç ve Vergi Alınmalıdır: Belediyelerin Yatırım Hizmetleri Harcamalarına Vergi

Muafiyeti Getirilmelidir: Hazine Arazilerinin Belediyelere Bedelsiz Devri: Denkleştirme Ödeneğinin Dağıtımı Yeniden Düzenlenmelidir: Payın Dağıtımına Esas Olan Kriterler Artırılmalıdır: Fazla Personelin Nakli: Belediye Alacaklarının Tahsilinin Hızlandıracak Yöntemler

Geliştirilmelidir: Belediye Borçlarının Yapılandırılması: Belediyelerde Nitelikli Personel İstihdam Edecek Yöntemler

Geliştirtmelidir:

TEŞEKKÜRLER