handleiding introductieles annes...

Handleiding Introductieles Annes Dagboek

Anne in klas 1 van het Joods Lyceum, middelbare school, december 1941.

Het verhaal van Anne Frank is bekend geworden door haar dagboek. Anne krijgt het roodgeruite dagboek voor haar dertiende verjaardag op 12 juni 1942. Ze begint meteen met schrijven. Nog geen maand later gaat de familie Frank onderduiken in het Achterhuis. Annes leven staat op zijn kop. Maar gelukkig heeft ze haar dagboek meegenomen naar de schuilplaats… Deze Introductieles Annes Dagboek voor het digitale schoolbord is speciaal voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs ontwikkeld. Met deze les laat u leerlingen kennismaken met Anne Frank en hoe het dagboek tot stand is gekomen. In de les wordt ook aandacht besteed aan de historische context, de geschiedenis van de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog keert Annes vader, Otto Frank, als enige van de acht onderduikers uit het Achterhuis terug uit de concentratie- en vernietigingskampen. Van helper Miep Gies krijgt Otto de dagboekpapieren van zijn dochter. In 1947 wordt het dagboek van Anne Frank uitgegeven. Inmiddels is Het Achterhuis verschenen in meer dan 70 talen. Door middel van uitspraken van Otto Frank worden leerlingen aan het denken gezet over de actuele betekenis van het dagboek.

De les bestaat uit drie uitdagende activiteiten:

> woordweb

> filmclip met kijkopdracht

> citaten: gebeurtenissen en woorden

> actuele betekenis: interview met Otto

KERNDOELEN

In de lessen besteedt u aandacht aan de kerndoelen basisonderwijs Oriëntatie op jezelf en de wereld, thema Tijd:

Kerndoel 51: De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52: De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: (…) wereldoorlogen en Holocaust; (…). De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53: De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis. De specifieke leerdoelen staan per activiteit in het stappenplan beschreven.

Vanuit het thema Mens en samenleving:

Kerndoel 37: De leerlingen leren zich te gedragen vanuit respect voor algemeen aanvaarde waarden en normen.

Wij raden u aan om de Introductieles Annes Dagboek zelf goed te bekijken, voordat u deze in de klas gebruikt. De les is zo ontwikkeld, dat iedere leerkracht ermee aan de slag kan. U wordt stap voor stap meegenomen in de les. Afhankelijk van het niveau van uw groep, kunt u er natuurlijk ook voor kiezen om delen over te slaan, te herhalen, of informatie toe te voegen. Van de verschillende opdrachten zijn ook PDF-werkbladen beschikbaar die u voor de leerlingen kunt printen.

1

woordwebBestaat uit: 1 slide Tijdsduur: 5 minuten

DOELEN:

- Activeren van voorkennis bij de leerlingen over Anne Frank en haar dagboek.

Op het digibord ziet u zeven balken waarop woorden geschreven kunnen worden die met Anne Frank te maken hebben. Waar denken de leerlingen aan bij het dagboek van Anne Frank? Laat een leerling zeven woorden opschrijven. U kunt deze opdracht op meerdere manieren uitvoeren. U kunt klassikaal het woordweb invullen. Nadeel van deze werkvorm is dat niet iedere leerling even betrokken is. In deze handleiding vindt u daarom ook een werkblad met daarop het woordweb. Als u dit werkblad kopieert/print, kunnen de leerlingen eerst individueel of in tweetallen een web invullen. Vervolgens vult u met de groep het web op het digibord in.

Tip: Wanneer de leerlingen meer dan zeven woorden weten, kunnen ze er eventueel strepen bijtekenen.

Bent u klaar met het woordweb? Klik dan aan de rechterzijde op volgende >

filmclipMet kijkopdracht Bestaat uit: 3 slides Tijdsduur: 10 minuten

DOELEN:

- De leerlingen leren gebeurtenissen op chronologische volgorde te plaatsen op een tijdlijn.

- De leerlingen leren waarom Anne Frank een dagboek is gaan herschrijven om dit na de oorlog te kunnen publiceren.


DE LES: Open het menu op het digitale schoolbord. Leg leerlingen uit waar de introductieles over gaat en wat er van hen verwacht wordt. Klik aan de rechterzijde op volgende > om te beginnen met het woordweb.

2


Op het digibord ziet u vijf afbeeldingen. Door op een afbeelding te klikken, wordt deze groter en verschijnt er een bijschrift. U kijkt samen met de leerlingen naar de foto’s en de bijschriften. In deze handleiding vindt u ook een werkblad van deze slide. U kunt dit werkblad printen, zodat de leerlingen de opdracht individueel kunnen uitvoeren. De leerlingen gaan een filmclip over Anne Frank bekijken waarin de gebeurtenissen van de foto’s voorkomen. Het filmpje duurt 2:08. Zeg tegen de leerlingen dat ze goed moeten opletten, want na de filmclip moeten ze deze vijf afbeeldingen in de goede volgorde zetten.

Klik aan de rechterzijde op volgende >

Bekijk samen de filmclip. Klik na het bekijken van de filmclip aan de rechterzijde op volgende >

Zet nu de gebeurtenissen uit de filmclip in de juiste volgorde. Als de leerlingen een werkblad hebben, kunnen ze de afbeeldingen met lijnen verbinden met de juiste data. Als u merkt dat de leerlingen de opdracht moeilijk vinden, kunt u op de foto’s klikken om zo de bijschriften nog een keer te lezen. Als iedereen klaar is, kunt u een leerling op het digibord de foto’s naar de juiste datum laten slepen. Als alle gebeurtenissen op een plek staan, verschijnt er een rode knop ‘klaar!’. Klik daarop.

Achterin deze handleiding vindt u ook een werkblad van deze slide. Bekijk welke afbeeldingen op de goede plaats staan. Wanneer er fouten tussen zitten, doe dan deze gebeurtenissen opnieuw.

Staan alle gebeurtenissen in de juiste volgorde? Klik dan aan de rechterzijde op volgende >

citatenMet gebeurtenissen en woordenBestaat uit: 2 slides Tijdsduur: 10 minuten

DOELEN:

De leerlingen kunnen gebeurtenissen uit de geschiedenis van de Jodenvervolging en de Tweede Wereldoorlog koppelen aan citaten en begrippen van Anne Frank.

- De leerlingen kennen een aantal belangrijke historische gebeurtenissen uit de jaren 1940 - 1945, die Anne Frank heeft genoemd in haar dagboek.

32

GEBEURTENISSEN

Op het digibord ziet u vijf citaten van Anne Frank en vijf foto’s van gebeurtenissen uit die periode. U kijkt samen met de leerlingen naar de foto’s. Door op een afbeelding te klikken, wordt deze groter en verschijnt er een bijschrift. De leerlingen zetten de vijf foto’s van de gebeurtenissen bij het juiste citaat van Anne Frank. In deze handleiding vindt u ook een werkblad van deze slide.

U kunt dit werkblad kopiëren, zodat de leerlingen de opdracht eerst individueel kunnen uitvoeren. Op het werkblad kunnen ze de afbeeldingen met lijnen verbinden met het juiste citaat van Anne Frank. Als u merkt dat de leerlingen de opdracht moeilijk vinden, kunt u op de foto’s klikken om zo de bijschriften nog een keer te lezen. Als iedereen klaar is, laat u een leerling op het digibord de foto’s een voor een naar het juiste jaartal slepen.

Als alle foto’s bij een citaat staan, verschijnt er een rode knop ‘klaar!’. Klik daarop. Bekijk welke afbeeldingen op de goede plaats staan. Wanneer er fouten tussen zitten, doe dan deze gebeurtenissen opnieuw. Staan alle gebeurtenissen op de juiste volgorde? Klik dan aan de rechterzijde op volgende > om de volgende citaten-opdracht te doen.

Tip: Als u een exemplaar van het dagboek van Anne Frank heeft kunt u nog meer (voor)lezen. De citaten van Anne die gebruikt zijn in de digiles zijn geschreven op:

> ‘Na mei 1940 ging het bergaf met de goede tijden…’, 20 juni 1942 (Inval Duitse leger en anti-joodse maatregelen)

> ‘Niets dan nare en neerdrukkende berichten…’, 9 oktober 1942 (Joden worden opgepakt en gedeporteerd)

> ‘Reden tot optimisme is er toch wel…’, 9 november 1942 (Slag om Stalingrad)

> ‘“This is D-day”, zei om twaalf uur de Engelse radio…’, 6 juni 1944 (Geallieerde troepen landen op kust van Normandië)

> ‘Nu word ik hoopvol, nu eindelijk gaat het goed! …’, 21 juli 1944 (Moordaanslag op Adolf Hitler)

WOORDEN

Op het digibord ziet u een drie citaten van Anne Frank en vier woorden. Achterin deze handleiding vindt u ook een werkblad van deze slide.

U kunt dit werkblad printen, zodat de leerlingen de opdracht eerst individueel kunnen uitvoeren. Op het werkblad kunnen ze de woorden met lijnen verbinden met het juiste vakken in de citaten van Anne Frank. Als iedereen klaar is, laat u een leerling op het digibord de foto’s een voor een naar het juiste jaartal slepen.

4


Als de vier woorden bij een citaat staan, verschijnt er een rode knop ‘klaar!’. Klik daarop. Bekijk welke woorden op de goede plaats staan. Wanneer er fouten tussen zitten, doe deze woorden dan opnieuw. Staan alle woorden op de juiste volgorde? Klik dan aan de rechterzijde op volgende > om verder te gaan met de ‘Betekenis’ van het dagboek.

betekenisInterview met Otto FrankBestaat uit: 2 slides Tijdsduur: 10 minuten

DOELEN:

- De leerlingen weten dat Otto Frank het dagboek van Anne Frank heeft laten uitgeven.

- De leerlingen denken na over welke betekenissen Annes dagboek kan hebben voor hun eigen gedachten en handelen.

Bekijk samen de filmclip met een deel van een interview met Otto Frank. De opname is gemaakt in het Achterhuis door een Amerikaanse televisiezender in 1967. Otto vertelt over Annes dagboek en welke nieuwe dingen hij door het lezen van het dagboek te weten is gekomen over zijn dochter.

Tip: Otto Frank vertelt dat hij door het lezen van Annes dagboek erachter is gekomen dat ouders hun kind(eren) niet echt goed kennen. Maar kende Anne haar ouders wel goed? Ga met elkaar in gesprek over de stelling: Anne kende haar ouders wel goed.

U kunt dit werkblad printen, zodat de leerlingen de opdracht eerst individueel kunnen uitvoeren. Klik na het bekijken van de filmclip aan de rechterzijde op volgende >

Het dagboek van Anne Frank wordt snel bekend en verschijnt in vele talen. Lezers van over de hele wereld sturen brieven naar Otto Frank. Otto besteedt veel tijd aan het beantwoorden van brieven. In een brief aan leerlingen van een school uit New York schrijft hij in 1973:

“Het dagboek van Anne Frank zet je aan het denken over de gruwelijke Jodenvervolging tijdens het nazi-regime. Maar vandaag de dag heersen er in onze wereld nog steeds veel vooroordelen, die tot discriminatie kunnen leiden. Daarom is het ieders plicht zich in zijn eigen kring in te zetten tegen discriminatie.”

4 5


Begrijpen de leerlingen wat Otto zegt?

Leg eerst uit wat een vooroordeel is en wat discriminatie is.

Vooroordelen zijn in de meest letterlijke zin van het woord oordelen vooraf over een groep mensen of een persoon uit een bepaalde groep. Het zijn oordelen (gedachten) in ons hoofd. Vooroordelen zijn meestal negatieve emoties.

Discriminatie is ongelijke behandeling op grond van iets dat er voor de situatie niet toe doet, bijvoorbeeld godsdienst, levensovertuiging, politieke voorkeur, ras, seksuele voorkeur, geslacht, nationaliteit. Discriminatie is bij wet verboden, onder andere in Artikel 1 van de Nederlandse Grondwet.

Wil je als leerkracht meer weten over deze onderwerpen, download en lees de brochure Begin bij jezelf! op www.annefrank.org/beginbijjezelf

GESPREKSVRAGEN:

Zeg in je eigen woorden wat Otto Frank bedoelt.

Wie doet er wat tegen vooroordelen en discriminatie?

En zou je zelf iets kunnen doen? Wat?

De gespreksvragen staan ook op het werkblad voor leerlingen.

De introductieles is afgerond. De leerlingen weten nu meer over Anne Frank en haar dagboek. Ze kunnen ook aan de slag met de Anne Frank Krant die jaarlijks in maart verschijnt. Kijk voor het actuele aanbod op www.annefrankkrant.nl

We zijn erg benieuwd naar uw ervaringen met de Introductieles Annes Dagboek. Stuur een reactie naar [email protected]

Bij voorbaat dank!

6


6 7

COLOFON

Deze handleiding hoort bij de digitale introductieles over Anne Frank en is ontwikkeld door de Anne Frank Stichting (AFS) en Young Crowds (YC).

Redactie handleiding: Piet van Ledden en Menno Metselaar (AFS)Eindredactie: Mans Kuipers (YC) Vormgeving handleiding: Eric van den Berg (Graphic Island) Vormgeving en technische realisatie introductieles: Annemarie Dekker (YC) en Lennard Meijer © Citaten Anne Frank: Frank, Anne, Originele manuscripten dagboeken, versie A en B, 1942-1944© Citaten Otto Frank: Collectie Anne Frank Stichting, Amsterdam © Filmclips: Collectie Anne Frank Stichting, Amsterdam © Foto’s: Collectie Anne Frank Stichting, Amsterdam; Foto Aviodrome Lelystad; Beeldbank WO2/NIOD; Beeldbank WO2/Verzetsmuseum Amsterdam; Bundesarchiv/Bild 146-1969-071A-03; By permission of the Imperial War Museum/B5103; Juul Hondius/Anne Frank Stichting Reageren? Stuur een e-mail naar: [email protected]

www.annefrank.org/docenten

© 2017, Anne Frank Stichting


Werkblad (1/3) bij Introductieles Annes Dagboek

woordweb

opdracht

filmclip

Bedenk zeven woorden die te maken hebben met

het dagboek van Anne Frank. Schrijf deze op.

Zet deze gebeurtenissen in de juiste volgorde.

Anne hoort de oproep op Radio

Oranje.

Annes vader geeft haar dagboek uit.

Anne moet onderduiken.

Anne krijgt een dagboek voor haar

dertiende verjaardag.

Anne begint aan haar boek over haar tijd in de schuilplaats.


citaten / gebeurtenissen

citaten / woorden

Plaats de gebeurtenis (foto) bij het juiste citaat van Anne Frank.

Welke woorden ontbreken in de citaten van Anne Frank.

Zet de woorden op de juiste plaats in de tekst

Geallieerde troepen landen op de kust

van Normandië (Frankrijk), 6 juni

1944.

Het Duitse leger leidt zware verliezen tegen de Russen bij Stalingrad, najaar

1942.

Vanaf de zomer van 1942 worden joden in Nederland opgepakt

en gedeporteerd.

Adolf Hitler bekijkt de vergaderzaal nadat er een aanslag op

hem is gepleegd, juli 1944.

NSB-ers brengen de Hitlergroet als het Duitse leger

Amsterdam binnenrijdt, 15 mei 1940.


opdracht

opdracht

1. Geef één voorbeeld van wat Otto te weten is gekomen over Anne door het lezen van het dagboek.

2. Otto Frank vertelt dat hij door het lezen van Annes dagboek erachter is gekomen dat ouders hun kinderen niet echt goed kennen. Maar kende Anne haar ouders wel goed? Wat vind jij van de stelling: Anne kende haar ouders wel goed.

eens oneens

Leg uit waarom je eens / oneens hebt gekozen.

Gespreksvragen:

Wie doet er in Nederland wat tegen vooroordelen en discriminatie?

Bedenk wat jij in je eigen omgeving zou kunnen doen tegen vooroordelen en discriminatie?

betekenis

handleiding introductieles annes...

Documents