guia de tecnologias 2011-2012-1[1] - drearaguaina.com.br de_ tecnologias_mais... · guia de...

99
Guia de Tecnologias Educacionais 2011/2012 MEC 1 GUIA DE TECNOLOGIAS EDUCACIONAIS 2011/2012 Ministério da Educação

Upload: phamlien

Post on 08-Nov-2018

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • Guia de Tecnologias Educacionais 2011/2012 MEC

    1

    GUIA DE TECNOLOGIAS EDUCACIONAIS 2011/2012

    Ministrio da Educao

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    23

    SE

    CR

    ET

    AR

    IA D

    E E

    DU

    CA

    O B

    S

    ICA

    DIR

    ET

    OR

    IA D

    E F

    OR

    MU

    LA

    O D

    E C

    ON

    TE

    D

    OS

    ED

    UC

    AC

    ION

    AIS

    CO

    OR

    DE

    NA

    O-G

    ER

    AL

    DE

    TE

    CN

    OL

    OG

    IA P

    AR

    A E

    DU

    CA

    O

    Min

    ist

    rio

    da E

    duca

    o

    Sec

    reta

    ria

    de E

    duca

    o

    Bs

    ica

    Esp

    lan

    ada

    dos

    Min

    ist

    rios

    , Blo

    co L

    , An

    exo

    II, S

    ala

    324

    CE

    P: 7

    0047

    -900

    B

    ras

    lia

    D

    FT

    elef

    one:

    (61

    ) 20

    22 8

    309

    Fax

    : (61

    ) 20

    22 8

    313

    e-m

    ail:

    tec

    nol

    ogia

    s@m

    ec.g

    ov.b

    rsi

    te: h

    ttp:

    //ww

    w.m

    ec.g

    ov.b

    r

    Impr

    esso

    no

    Bra

    sil

    MIN

    IST

    R

    IO D

    A E

    DU

    CA

    OS

    EC

    RE

    TA

    RIA

    DE

    ED

    UC

    A

    O

    B

    SIC

    A

    GU

    IA D

    E T

    EC

    NO

    LO

    GIA

    S E

    DU

    CA

    CIO

    NA

    IS 2

    011/

    2012

    Bra

    sli

    a20

    11P

    rim

    eira

    edi

    o

    Dad

    os I

    nte

    rnac

    ion

    ais

    de C

    atal

    oga

    o n

    a P

    ubl

    ica

    o (

    CIP

    )

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olog

    ias

    Edu

    caci

    onai

    s 20

    11/1

    2/or

    gan

    iza

    o C

    OG

    E-

    TE

    C._

    Bra

    sli

    a: M

    inis

    tri

    o da

    Edu

    ca

    o, S

    ecre

    tari

    a de

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a, 2

    011.

    196

    p.

    ISB

    N 9

    78-8

    5-77

    83-0

    78-7

    1. G

    est

    o da

    edu

    ca

    o. 2

    . En

    sin

    o-ap

    ren

    diza

    gem

    .3. F

    orm

    ao

    dos

    pr

    ofis

    sion

    ais

    da e

    duca

    o.

    4.E

    duca

    o

    incl

    usi

    va.5

    . P

    orta

    is e

    du-

    caci

    onai

    s. 6

    . E

    duca

    o

    para

    a d

    iver

    sida

    de.7

    .Edu

    ca

    o in

    fan

    til.

    I.

    Bra

    sil.

    Min

    ist

    rio

    da E

    duca

    o.

    Sec

    reta

    ria

    de E

    duca

    o

    Bs

    ica.

    CD

    U 3

    71.1

    (036

    )

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    45

    OR

    GA

    NIZ

    A

    O

    DO

    DO

    CU

    ME

    NT

    OC

    OG

    ET

    EC

    /DC

    E/S

    EB

    EQ

    UIP

    E D

    E P

    RO

    FE

    SS

    OR

    ES

    AV

    AL

    IAD

    OR

    ES

    Ale

    xan

    dre

    Mor

    etto

    Rib

    eiro

    Ali

    ne

    Vil

    lavi

    cen

    cio

    An

    a S

    uel

    i T

    eixe

    ira

    de P

    inh

    oA

    na

    Vil

    ma

    Tij

    iboy

    An

    dr

    Lu

    iz B

    atai

    olla

    Arn

    aud

    Soa

    res

    de L

    ima

    Jn

    ior

    Ben

    edit

    o de

    Jes

    us

    Pin

    hei

    ro F

    erre

    ira

    Cla

    udi

    o A

    ndr

    C

    levi

    Ele

    na

    Rap

    kie

    wic

    zC

    redi

    n

    Sil

    va d

    e M

    enez

    esD

    anie

    l de

    Qu

    eiro

    z L

    opes

    Dan

    te A

    ugu

    sto

    Cou

    to B

    aron

    eD

    bor

    a A

    mor

    im G

    omes

    da

    Cos

    ta M

    acie

    lE

    lien

    e N

    ovae

    s R

    och

    aE

    lise

    o B

    ern

    i R

    eate

    gui

    Elo

    i F

    ern

    ando

    Fri

    tsch

    Eva

    ndr

    o A

    lves

    Eva

    ndr

    o M

    anar

    a M

    ilet

    toG

    lade

    s T

    erez

    a F

    elix

    Gla

    dis

    Eli

    se P

    erei

    ra d

    a S

    ilva

    Kae

    rch

    erG

    lau

    cio

    Jos

    Cou

    ri M

    ach

    ado

    Hen

    riqu

    e A

    ntu

    nes

    Cu

    nh

    a J

    un

    ior

    Ivan

    ilde

    Oli

    veir

    a de

    Cas

    tro

    Izau

    ra M

    aria

    Car

    elli

    Jan

    e F

    elip

    e de

    Sou

    zaJo

    o F

    ran

    cisc

    o M

    agal

    he

    s N

    eto

    Jos

    Fra

    nci

    sco

    de M

    agal

    he

    s N

    etto

    Jos

    Val

    den

    i de

    Lim

    aJu

    ssar

    a M

    arti

    ns

    Alb

    ern

    az

    Len

    i V

    ieir

    a D

    orn

    elle

    sL

    ian

    e M

    arga

    rida

    Roc

    ken

    bach

    Tar

    ouco

    Lil

    ian

    Bar

    bosa

    de

    Sen

    na

    Lil

    ian

    a M

    aria

    Pas

    seri

    no

    Mag

    da B

    erch

    tM

    ara

    L

    cia

    Fer

    nan

    des

    Car

    nei

    roM

    rci

    a C

    ana

    do F

    igu

    eire

    doM

    rci

    o A

    zeve

    doM

    arcu

    s V

    inc

    ius

    de A

    zeve

    do B

    asso

    Mar

    ia C

    rist

    ina

    Vil

    lan

    ova

    Bia

    zus

    Mar

    ia E

    stel

    a C

    osta

    Hol

    anda

    Cam

    pelo

    Mar

    ian

    o N

    icol

    aoM

    arie

    Jan

    e S

    oare

    s C

    arva

    lho

    Mar

    isa

    Tre

    nch

    de

    Oli

    veir

    a F

    onte

    rrad

    aM

    arli

    se G

    elle

    rN

    izam

    Om

    arO

    lgal

    ice

    dos

    San

    tos

    Su

    zart

    e de

    Jes

    us

    Pat

    rci

    a A

    leja

    ndr

    a B

    ehar

    Pat

    rci

    a B

    eatr

    iz A

    rgl

    lo G

    omes

    Pau

    lo G

    ilen

    o C

    ysn

    eiro

    s

    Pau

    lo M

    ello

    Ric

    ardo

    Aza

    mbu

    ja S

    ilve

    ira

    Ros

    a M

    aria

    Vic

    ari

    Ros

    ane

    Ara

    gn

    de

    Nev

    ado

    San

    dro

    Coz

    za S

    ayo

    Sar

    a S

    hir

    ley

    Bel

    o L

    ana

    Sl

    via

    Por

    to M

    eire

    lles

    Lei

    teS

    imon

    e T

    rin

    dade

    da

    Cu

    nh

    aS

    usa

    na

    Est

    er K

    ruge

    r D

    isse

    nh

    aS

    usa

    na

    Ran

    gel

    Vie

    ira

    da C

    un

    ha

    Ver

    a L

    ci

    a B

    obro

    wsk

    iV

    itor

    Hu

    go B

    orba

    Man

    zke

    Wia

    ma

    de J

    esu

    s L

    opes

    Fre

    itas

    EQ

    UIP

    E D

    E A

    PO

    IO U

    FR

    GS

    Ros

    emar

    i R

    ehbe

    in L

    emes

    Air

    ton

    Cat

    tan

    iG

    eorg

    ia F

    igu

    eira

    AS

    SE

    SS

    OR

    IA T

    C

    NIC

    A D

    A U

    FR

    GS

    Eva

    ndr

    o M

    anar

    aG

    uil

    her

    me

    Sch

    irm

    er d

    a C

    osta

    Jan

    ete

    San

    der

    Cos

    taL

    ilia

    na

    Mar

    ia P

    asse

    rin

    oM

    arci

    a M

    acie

    lM

    aria

    Ros

    ange

    la B

    ezM

    arta

    Ros

    ecle

    r B

    ezR

    afae

    l O

    live

    ira

    Ros

    a M

    aria

    Vic

    ari

    EQ

    UIP

    E C

    OG

    ET

    EC

    /DC

    E/M

    EC

    Ado

    nay

    Tar

    cisi

    o R

    odri

    gues

    Ale

    xan

    dre

    Mat

    hia

    s P

    edro

    Ela

    ne

    Rod

    rigu

    es C

    oim

    bra

    Ela

    yne

    Cri

    stin

    e P

    imen

    ta A

    guia

    rF

    lvi

    a de

    Oli

    veir

    a S

    ilva

    Fra

    nci

    sca

    Cl

    udi

    a P

    eres

    Oli

    veir

    aG

    leis

    de

    Jesu

    s Q

    uei

    roz

    Jss

    ica

    An

    ton

    ia d

    a S

    ilva

    Mar

    ilen

    e S

    ilva

    Bar

    roso

    Ren

    ata

    Mar

    ia B

    raga

    San

    tos

    Ren

    aust

    o A

    lves

    Am

    anaj

    s

    Van

    essa

    da

    Sil

    va d

    e A

    ra

    jo

    TIR

    AG

    EM

    8.50

    6 m

    il e

    xem

    plar

    es

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    67

    Su

    m

    rio

    Apr

    esen

    ta

    o ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...13

    Intr

    odu

    o

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    4

    1 G

    ES

    T

    O D

    A E

    DU

    CA

    O

    1.1

    CO

    M-V

    IDA

    C

    omis

    ses

    de

    Mei

    o A

    mbi

    ente

    e Q

    ual

    idad

    e de

    Vid

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...19

    1.2

    Pro

    gram

    a E

    scol

    a A

    tiva

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...20

    1.3

    Ges

    to

    Esc

    olar

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    211.

    4 In

    dica

    dore

    s da

    Qua

    lidad

    e na

    Edu

    ca

    o D

    imen

    so

    Ens

    ino

    e A

    pren

    diza

    gem

    da

    Leitu

    ra e

    da

    Esc

    rita

    .....

    221.

    5 In

    dica

    dore

    s da

    Qu

    alid

    ade

    na

    Edu

    ca

    o ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..23

    1.6

    Jorn

    ais

    Esc

    olar

    es P

    rim

    eira

    s L

    etra

    s ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..24

    1.7

    SIS

    TE

    MA

    LS

    E

    Lev

    anta

    men

    to d

    a S

    itu

    ao

    Esc

    olar

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..25

    1.8

    Mic

    ropl

    anej

    amen

    to E

    duca

    cion

    al U

    rban

    o ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    261.

    9 P

    lan

    ejam

    ento

    Est

    rat

    gico

    das

    Sec

    reta

    rias

    P

    ES

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...27

    1.10

    Pla

    no

    de D

    esen

    volv

    imen

    to d

    a E

    scol

    a

    PD

    E E

    scol

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    281.

    11 P

    rogr

    ama

    de A

    poio

    aos

    Dir

    igen

    tes

    Mu

    nic

    ipai

    s de

    Edu

    ca

    o

    PR

    AD

    IME

    .....

    ......

    ....2

    91.

    12 P

    rogr

    ama

    Esc

    ola

    Abe

    rta:

    edu

    ca

    o, c

    ult

    ura

    , esp

    orte

    e t

    raba

    lho

    para

    a ju

    ven

    tude

    .30

    1.13

    Pro

    gram

    a de

    Ges

    to

    Edu

    caci

    onal

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..31

    1.14

    SA

    GE

    S

    iste

    ma

    de A

    poio

    G

    est

    o E

    duca

    cion

    al ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    321.

    15 S

    upo

    rte

    Im

    plem

    enta

    o

    do E

    nsi

    no

    Fu

    nda

    men

    tal

    de 9

    An

    os ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .33

    1.16

    Pro

    jeto

    Jov

    em d

    e F

    utu

    ro ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .34

    1.17

    Pro

    gram

    a de

    Mel

    hor

    ia d

    a E

    duca

    o

    no

    Mu

    nic

    pio

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    351.

    18 A

    com

    pan

    ham

    ento

    da

    Fre

    qn

    cia

    Esc

    olar

    do

    Pro

    gram

    a B

    olsa

    Fam

    lia

    .....

    ......

    ......

    ...36

    2 E

    NS

    INO

    AP

    RE

    ND

    IZA

    GE

    M

    2.1

    A M

    ans

    o de

    Qu

    elc

    era

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..39

    2.2

    Alf

    abet

    iza

    o D

    igit

    al

    Sof

    twar

    e L

    ivre

    L

    inu

    x ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..40

    2.3

    Apr

    ende

    r F

    azen

    do ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..41

    2.4

    Apr

    imor

    a....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...42

    2.5

    Apr

    imor

    a C

    in

    cias

    En

    sin

    o F

    un

    dam

    enta

    l

    An

    os F

    inai

    s ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    432.

    6 A

    prim

    ora

    Mat

    emt

    ica

    En

    sin

    o F

    un

    dam

    enta

    l

    An

    os F

    inai

    s ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    442.

    7 A

    prim

    ora

    Mat

    emt

    ica .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...45

    2.8

    Ban

    co I

    nte

    rnac

    ion

    al d

    e O

    bjet

    os E

    duca

    cion

    ais

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .46

    2.9

    Bri

    nk R

    obt

    ica

    L

    abor

    atr

    io d

    e R

    obt

    ica

    Edu

    caci

    onal

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    472.

    10 C

    aixa

    da

    His

    tri

    a

    Mem

    ria

    e P

    atri

    mn

    io M

    un

    icip

    al ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..48

    2.11

    Col

    eo

    AB

    CD

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...49

    2.12

    Cor

    re

    o do

    Flu

    xo E

    scol

    ar n

    a A

    lfab

    etiz

    ao

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...50

    2.13

    Com

    un

    ica

    o, E

    xpre

    sso

    e I

    nte

    rnet

    (C

    EI)

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    512.

    14 C

    TC

    ! Ci

    nci

    a e

    Tec

    nol

    ogia

    com

    Cri

    ativ

    idad

    e ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....5

    22.

    15 E

    duca

    o

    e T

    raba

    lho .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...53

    2.16

    Elo

    Per

    dido

    - E

    duca

    o

    Am

    bien

    tal .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    542.

    17 I

    nce

    nti

    vo

    Lei

    tura

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .55

    2.18

    Kit

    An

    atom

    ia e

    Fis

    iolo

    gia

    Sex

    ual

    e R

    epro

    duti

    va ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    562.

    19 K

    it M

    tod

    os C

    ontr

    acep

    tivo

    s e

    Pre

    ven

    o

    de G

    ravi

    dez

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....5

    72.

    20 K

    it P

    reve

    n

    o de

    Doe

    na

    s S

    exu

    alm

    ente

    Tra

    nsm

    iss

    veis

    (D

    ST

    ) e

    AID

    S ...

    ......

    ......

    ....5

    82.

    21 K

    it T

    emas

    Tra

    nsv

    ersa

    is ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..59

    2.22

    Lab

    orat

    rio

    de

    Ci

    nci

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...61

    2.23

    Lab

    orat

    rio

    Did

    tic

    o M

    vel

    L

    DM

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    622.

    24 L

    abor

    atr

    io M

    vel

    Mod

    ula

    r -

    LM

    M ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..63

    2.25

    Lin

    ux

    Edu

    caci

    onal

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..64

    2.26

    Lou

    sa I

    nte

    rati

    va

    En

    cam

    inh

    amen

    tos

    Met

    odol

    gic

    os ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...65

    2.27

    Mat

    hM

    oodl

    e....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..66

    2.28

    Mem

    ria

    da

    Esc

    ola

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .67

    2.29

    Mes

    a E

    duca

    cion

    al A

    lfab

    eto

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    682.

    30 M

    tod

    o da

    s B

    oqu

    inh

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    692.

    31 P

    rogr

    ama

    Ace

    lera

    Bra

    sil .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..70

    2.32

    Pro

    gram

    a A

    lfa

    e B

    eto .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..71

    2.33

    Pro

    gram

    a C

    ircu

    ito

    Cam

    peo

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....7

    22.

    35 P

    rogr

    ama

    Par

    a L

    er e

    Rel

    er ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...74

    2.36

    Pro

    gram

    a de

    En

    sin

    o S

    iste

    mat

    izad

    o da

    s C

    in

    cias

    P

    ES

    C ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..75

    2.37

    Pro

    gram

    a S

    e L

    iga

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..76

    2.38

    Pro

    jeto

    Col

    iseu

    m ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..77

    2.39

    Pro

    jeto

    Cri

    ana

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .78

    2.40

    Pro

    jeto

    de

    Alf

    abet

    iza

    o T

    ecn

    olg

    ica

    K

    it d

    e R

    obt

    ica

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..79

    2.41

    Pro

    jeto

    En

    tre

    Jove

    ns

    P

    EJ

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    802.

    42 P

    roje

    to S

    ala

    de L

    eitu

    ra ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....8

    12.

    43 P

    rova

    Bra

    sil

    A

    vali

    ao

    Nac

    ion

    al d

    o R

    endi

    men

    to E

    scol

    ar ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    812.

    44 P

    rovi

    nh

    a B

    rasi

    l: A

    vali

    ando

    a A

    lfab

    etiz

    ao

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....8

    22.

    45 S

    egur

    a es

    sa O

    nda:

    Rd

    io-E

    scol

    a D

    igit

    al n

    a G

    est

    o S

    ocio

    cult

    ural

    da

    Apr

    endi

    zage

    m ...

    ......

    .83

    2.46

    Sim

    ula

    dor

    de E

    xper

    in

    cias

    ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .84

    2.47

    Sis

    tem

    a M

    icro

    kid

    s....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....8

    52.

    48 S

    iste

    ma

    Vir

    tus

    Let

    ram

    ento

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    862.

    49 S

    oft

    wa

    re d

    e A

    uto

    ria

    Vis

    ual

    Cla

    ss ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    872.

    50 S

    oft

    wa

    re E

    duca

    cion

    al A

    tlas

    In

    tera

    tivo

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    882.

    51 S

    oft

    wa

    re E

    duca

    cion

    al O

    fici

    na

    do E

    scri

    tor

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    882.

    52 S

    olu

    es

    Tec

    nol

    gica

    s pa

    ra R

    obt

    ica

    Edu

    caci

    onal

    Util

    izan

    do M

    ater

    iais

    Rec

    icl

    veis

    e S

    ucat

    a ...

    ..89

    2.53

    Tab

    ula

    e C

    olab

    orat

    ivo .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..90

    2.54

    Tab

    uli

    nh

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    912.

    55 T

    ecn

    okit

    s ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .92

    2.56

    Tes

    ouro

    s do

    Bra

    sil .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .92

    2.57

    Voc

    A

    pita

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...93

    2.58

    Pro

    gram

    a E

    nsi

    no

    Fu

    nda

    men

    tal

    com

    Jov

    ens

    de 1

    5 a

    17 A

    nos

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    942.

    59 P

    rogr

    ama

    TV

    ES

    CO

    LA

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .95

    2.60

    Com

    puta

    dor

    Inte

    rati

    vo ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....9

    6

    3 F

    OR

    MA

    O D

    OS

    PR

    OF

    ISS

    ION

    AIS

    D

    A E

    DU

    CA

    O

    3.1

    A C

    rian

    a d

    e 6

    anos

    no

    En

    sin

    o F

    un

    dam

    enta

    l ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....9

    93.

    2 C

    EC

    EM

    CA

    / U

    NE

    SP

    : Tec

    nol

    ogia

    Edu

    caci

    onal

    na

    For

    ma

    o ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    003.

    3 C

    in

    cia

    Liv

    re ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..10

    13.

    4 C

    onst

    ruin

    do a

    s M

    olc

    ula

    s da

    Vid

    a: D

    NA

    e R

    NA

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..10

    23.

    5 C

    urs

    o de

    Pre

    ven

    o

    do U

    so d

    e D

    roga

    s pa

    ra E

    duca

    dore

    s de

    Esc

    olas

    P

    blic

    as ..

    ......

    .103

    3.6

    EaD

    T

    IC ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .104

    3.7

    Eu

    Pre

    ciso

    Faz

    er o

    Tes

    te d

    o H

    IV/A

    ids?

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    104

    3.8

    Exp

    erim

    ento

    teca

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    105

    3.9

    Gn

    ero

    e D

    iver

    sida

    de n

    a E

    scol

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .106

    3.10

    Jor

    nal

    Bol

    ando

    Au

    la d

    e H

    ist

    ria

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .107

    3.11

    Kit

    : Con

    stru

    indo

    Mod

    elos

    de

    Am

    ino

    cido

    s e

    Pro

    ten

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    107

    3.12

    Lab

    orat

    rio

    de

    Ci

    nci

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .109

    3.13

    Mes

    a E

    duca

    cion

    al A

    lfab

    eto

    Edu

    ca

    o E

    spec

    ial .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .110

    3.14

    Par

    ango

    l -

    Can

    es

    e B

    rin

    cade

    iras

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..11

    13.

    15 P

    rofu

    nci

    onr

    io ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    123.

    16 P

    rogr

    ama

    de F

    orm

    ao

    Con

    tin

    uad

    a -

    Mu

    ltic

    urs

    o M

    atem

    tic

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    13

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    89

    3.17

    ti

    ca e

    Cid

    adan

    ia: C

    onst

    ruin

    do V

    alor

    es N

    a E

    scol

    a e

    na

    Soc

    ieda

    de ..

    ......

    ......

    ......

    ...11

    43.

    18 P

    rogr

    ama

    Ges

    to

    da A

    pren

    diza

    gem

    Esc

    olar

    G

    ES

    TA

    R I

    I ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...11

    53.

    19 P

    rogr

    ama

    Nac

    ion

    al E

    scol

    a de

    Ges

    tore

    s da

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .116

    3.20

    Pr

    -Let

    ram

    ento

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    117

    3.21

    Red

    e N

    acio

    nal

    de

    For

    ma

    o C

    onti

    nu

    ada

    de P

    rofe

    ssor

    es d

    e ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...11

    83.

    22 T

    ecn

    olog

    ia R

    izom

    tic

    a do

    En

    sin

    o da

    Art

    e ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .119

    3.23

    Ton

    omu

    ndo

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    120

    3.24

    Pro

    gram

    a A

    lm

    das

    Let

    ras .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...12

    13.

    25 P

    RO

    INF

    AN

    TIL

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    122

    3.26

    Pro

    gram

    a N

    acio

    nal

    de

    For

    tale

    cim

    ento

    dos

    Con

    selh

    os E

    scol

    ares

    .....

    ......

    ......

    ......

    .....

    123

    3.27

    Pro

    gram

    a N

    acio

    nal

    de

    Cap

    acit

    ao

    de

    Con

    selh

    eiro

    s M

    un

    icip

    ais

    da E

    duca

    o

    .....

    124

    4 E

    DU

    CA

    O I

    NC

    LU

    SIV

    A

    4.1

    A C

    onst

    ru

    o do

    Con

    ceit

    o de

    N

    mer

    o e

    o P

    r-S

    orob

    an ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .127

    4.2

    A i

    ncl

    us

    o do

    Alu

    no

    com

    Bai

    xa V

    iso

    no

    En

    sin

    o R

    egu

    lar

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    128

    4.3

    Bri

    nca

    r pa

    ra T

    odos

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .129

    4.4

    Col

    eo

    Por

    tal

    de A

    juda

    s T

    cn

    icas

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    130

    4.5

    Idi

    as p

    ara

    En

    sin

    ar P

    ortu

    gus

    par

    a A

    lun

    os S

    urd

    os ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    131

    4.6

    Pro

    jeto

    Edu

    car

    na

    Div

    ersi

    dade

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    132

    4.7

    Mu

    ltip

    lan

    o -

    Inst

    rum

    ento

    Ped

    agg

    ico

    para

    o E

    nsi

    no

    da M

    atem

    tic

    a ...

    ......

    ......

    ......

    .133

    4.8

    Liv

    ro e

    m F

    orm

    ato

    Dig

    ital

    Ace

    ssv

    el -

    Mec

    dais

    y ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    134

    4.9

    Gra

    fia

    Bra

    ille

    par

    a a

    Ln

    gua

    Por

    tugu

    esa

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .134

    4.10

    Est

    enog

    rafi

    a B

    rail

    le p

    ara

    a L

    ngu

    a P

    ortu

    gues

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...13

    54.

    11 G

    rafi

    a B

    rail

    le p

    ara

    Info

    rmt

    ica

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..13

    54.

    12 S

    alas

    de

    Rec

    urs

    os M

    ult

    ifu

    nci

    onai

    s ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    136

    5 P

    OR

    TA

    IS E

    DU

    CA

    CIO

    NA

    IS

    5.1

    Bra

    sil

    Alf

    abet

    izad

    o....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...13

    95.

    2 e-

    Pro

    Info

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    140

    5.3

    Pla

    tafo

    rma

    Jorn

    ada

    E

    -Lea

    rnin

    g L

    MS

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    415.

    4 P

    orta

    l A

    pren

    de B

    rasi

    l ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    425.

    5 P

    orta

    l A

    uge

    Edu

    caci

    onal

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    425.

    6 P

    orta

    l C

    lick

    idi

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .144

    5.7

    Por

    tal

    Dia

    -a-d

    ia E

    duca

    o .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    145

    5.8

    Por

    tal

    Dom

    nio

    P

    blic

    o ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...14

    65.

    9 P

    orta

    l do

    Pro

    fess

    or ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    147

    5.10

    Por

    tal

    dos

    Pro

    fess

    ores

    da

    UF

    SC

    ar ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..14

    85.

    11 P

    lan

    eta

    Edu

    ca

    o ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...14

    85.

    12 P

    orta

    l E

    duca

    ndu

    s W

    eb E

    nsi

    no

    Md

    io ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..15

    05.

    13 P

    orta

    l E

    duca

    r pa

    ra a

    Su

    sten

    tabi

    lida

    de ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    151

    5.14

    Por

    tal

    Est

    uda

    Mai

    s B

    rasi

    l ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .152

    5.15

    Por

    tal

    Kli

    cked

    uca

    o

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .153

    5.16

    Por

    tal

    da T

    V E

    scol

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    154

    6 E

    DU

    CA

    O P

    AR

    A A

    DIV

    ER

    SID

    AD

    E, C

    AM

    PO

    , IN

    DG

    EN

    A E

    JO

    VE

    NS

    E

    A

    DU

    LT

    OS

    6.1

    A C

    or d

    a C

    ult

    ura

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    157

    6.2

    Col

    eo

    Cad

    ern

    os d

    e E

    JA e

    Por

    tal

    EJA

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    158

    6.3

    Col

    eo

    Cin

    east

    as I

    nd

    gen

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .159

    6.4

    Col

    eo

    Tra

    balh

    ando

    com

    a E

    duca

    o

    de J

    oven

    s e

    Adu

    ltos

    .....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...16

    06.

    5 E

    JA D

    igit

    al ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    161

    6.6

    EN

    CC

    EJA

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...16

    26.

    7 In

    gls

    on

    lin

    e E

    ngl

    ish

    tow

    n ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...16

    36.

    8 P

    rogr

    ama

    de A

    cele

    ra

    o da

    Apr

    endi

    zage

    m

    PA

    A ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..16

    46.

    9 P

    rogr

    ama

    de A

    vali

    ao

    In

    ade

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .165

    6.10

    Pro

    gram

    a M

    ais

    Edu

    ca

    o ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...16

    66.

    11 P

    rogr

    ama

    Sa

    de n

    a E

    scol

    a

    PS

    E ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..16

    86.

    12 P

    roje

    to A

    cele

    ra

    o da

    Apr

    endi

    zage

    m 6

    ao

    9 A

    no

    do E

    nsi

    no

    Fu

    nda

    men

    tal .

    ......

    ...16

    96.

    13 P

    roje

    to E

    scol

    a qu

    e P

    rote

    ge ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..17

    06.

    14 R

    ede

    de E

    duca

    o

    para

    a D

    iver

    sida

    de ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..17

    16.

    15 T

    elec

    urs

    o ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    172

    6.16

    Tes

    te C

    ogn

    itiv

    o do

    Bra

    sil

    Alf

    abet

    izad

    o ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    173

    6.17

    Yot

    : O

    Jog

    o da

    Nos

    sa H

    ist

    ria

    (liv

    ro d

    o pr

    ofes

    sor,

    liv

    ro d

    o al

    un

    o e

    tabu

    leir

    o) ..

    ...17

    46.

    18 C

    resc

    er e

    m R

    ede .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..17

    46.

    19 P

    roje

    to d

    e M

    os

    Dad

    as: N

    ovos

    Cam

    inh

    os p

    ara

    a E

    duca

    o

    do C

    ampo

    .....

    ......

    ......

    .176

    6.20

    Ope

    ra

    o C

    osm

    os: A

    Am

    eaa

    da

    Gig

    ante

    Ver

    mel

    ha

    - F

    un

    dam

    enta

    l I

    ......

    ......

    ......

    .177

    6.21

    Esc

    reve

    ndo

    Nos

    sa H

    ist

    ria

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    786.

    22 O

    pu

    lo d

    o G

    ato

    - Jo

    gos

    para

    Alf

    abet

    izar

    ....

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..17

    96.

    23 P

    rojo

    vem

    Cam

    po

    Sab

    eres

    da

    Ter

    ra ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ....1

    806.

    24 P

    rogr

    ama

    de A

    poio

    F

    orm

    ao

    Sup

    erio

    r em

    Lic

    enci

    atur

    a em

    Edu

    ca

    o do

    Cam

    po ..

    ......

    ..181

    6.25

    Ter

    rit

    rios

    Etn

    oedu

    caci

    onai

    s ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...18

    26.

    26 O

    bser

    vat

    rio

    da E

    duca

    o

    Esc

    olar

    In

    dge

    na

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    183

    6.27

    Pro

    du

    o de

    Mat

    eria

    l D

    idt

    ico

    Ind

    gen

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...18

    46.

    28 P

    RO

    LIN

    D -

    Pro

    gram

    a de

    For

    ma

    o S

    upe

    rior

    de

    Pro

    fess

    ores

    In

    dge

    nas

    .....

    ......

    ....1

    85

    7 E

    DU

    CA

    O I

    NF

    AN

    TIL

    7.1

    Mes

    a E

    duca

    cion

    al M

    un

    do d

    as D

    esco

    bert

    as ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ..18

    97.

    2 M

    esa

    Edu

    caci

    onal

    E-B

    lock

    s M

    atem

    tic

    a ...

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    190

    7.3

    Pro

    gram

    a IA

    B -

    Ava

    lia

    o I

    nst

    itu

    cion

    al d

    e C

    entr

    os d

    e E

    duca

    o

    Infa

    nti

    l ....

    ......

    ....1

    907.

    4 P

    roje

    to B

    rin

    car

    e A

    pren

    der

    na

    Edu

    ca

    o In

    fan

    til .

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    192

    7.5

    Pro

    gram

    a F

    orm

    ar e

    m R

    ede

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .....

    193

    7.6

    Ler

    se

    Apr

    ende

    com

    Cu

    ltu

    ra ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .194

    7.7

    SO

    S N

    atu

    reza

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ...19

    57.

    8 B

    rin

    cade

    iras

    Mu

    sica

    is d

    a P

    alav

    ra C

    anta

    da ..

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    ......

    .196

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    10

    11

    AP

    RE

    SE

    NT

    A

    O

    INT

    RO

    DU

    O

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    12

    13

    Ap

    rese

    nta

    o

    O M

    inis

    tri

    o da

    Edu

    ca

    o, e

    m c

    onso

    nn

    cia

    com

    su

    a po

    lti

    ca d

    e m

    elh

    oria

    da

    qual

    idad

    e da

    edu

    ca

    o n

    o B

    rasi

    l, l

    ano

    u o

    Pla

    no

    de D

    esen

    volv

    imen

    to d

    a E

    duca

    o

    (PD

    E),

    cu

    jo o

    bjet

    ivo

    prin

    cipa

    l a

    lcan

    ar

    um

    a ed

    uca

    o

    pbl

    ica

    bsi

    ca d

    e qu

    alid

    ade.

    A c

    ompl

    exid

    ade

    de t

    aref

    as q

    ue

    essa

    em

    prei

    tada

    dem

    anda

    cor

    resp

    onde

    c

    ompl

    exid

    ade

    de f

    ator

    es q

    ue

    leva

    ram

    a e

    duca

    o

    no

    Bra

    sil

    a at

    ingi

    r, n

    os a

    nos

    /sr

    ies

    inic

    iais

    do

    En

    sin

    o F

    un

    dam

    enta

    l, a

    md

    ia 4

    ,2 e

    m u

    ma

    esca

    la

    de z

    ero

    a de

    z.

    Ess

    a m

    dia

    a

    feri

    da e

    m e

    scol

    as,

    mu

    nic

    ipai

    s ou

    est

    adu

    ais

    resu

    ltad

    o da

    com

    bin

    ao

    do

    s in

    dica

    dore

    s da

    s ta

    xas

    de r

    epet

    nci

    a e

    de e

    vas

    o es

    cola

    r, a

    pres

    enta

    dos

    pelo

    Cen

    so E

    scol

    ar,

    bem

    com

    o do

    des

    empe

    nh

    o do

    s al

    un

    os n

    o S

    iste

    ma

    de A

    vali

    ao

    da

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a (S

    AE

    B)

    e n

    a P

    rova

    Bra

    sil.

    Nos

    vin

    te p

    ase

    s de

    sen

    volv

    idos

    mai

    s be

    m c

    oloc

    ados

    no

    mbi

    to d

    a ed

    uca

    o

    bsi

    ca,

    segu

    ndo

    a

    O

    rgan

    iza

    o p

    ara

    Coo

    pera

    o

    e D

    esen

    volv

    imen

    to E

    con

    mic

    o (O

    CD

    E),

    a

    md

    ia

    6,0

    .

    Par

    a al

    ar

    a E

    duca

    o

    Bs

    ica

    do B

    rasi

    l a

    pata

    mar

    es m

    ais

    elev

    ados

    , ser

    n

    eces

    sri

    o u

    m

    esfo

    ro

    con

    jun

    to n

    o s

    do

    s r

    gos

    mai

    s di

    reta

    men

    te v

    incu

    lado

    s

    Edu

    ca

    o. T

    oda

    a co

    oper

    ao

    do

    s di

    fere

    nte

    s se

    tore

    s da

    soc

    ieda

    de c

    onco

    rrer

    pa

    ra q

    ue,

    em

    202

    2, o

    ndi

    ce c

    heg

    ue

    a 6,

    0

    met

    a pr

    opos

    ta p

    elo

    ME

    C,

    base

    ada

    no

    ndi

    ce d

    e D

    esen

    volv

    imen

    to d

    a E

    duca

    o

    Bs

    ica

    (ID

    EB

    ), e

    la-

    bora

    do p

    elo

    Inst

    itu

    to N

    acio

    nal

    de

    Est

    udo

    s e

    Pes

    quis

    as E

    duca

    cion

    ais

    An

    sio

    Tei

    xeir

    a (I

    NE

    P).

    Ten

    do e

    m v

    ista

    tal

    mar

    ca c

    omo

    refe

    rn

    cia,

    foi

    pu

    blic

    ado

    o D

    ecre

    to n

    6.

    094,

    no

    Di

    rio

    Ofi

    cial

    da

    Un

    io

    de 2

    5 de

    abr

    il d

    e 20

    07, q

    ue

    disp

    e s

    obre

    a i

    mpl

    emen

    ta

    o do

    Pla

    no

    de M

    etas

    C

    ompr

    omis

    so T

    odos

    pel

    a E

    duca

    o,

    pel

    a U

    ni

    o F

    eder

    al, e

    m r

    egim

    e de

    col

    abor

    ao

    com

    Mu

    ni-

    cpi

    os, D

    istr

    ito

    Fed

    eral

    e E

    stad

    os, e

    com

    a p

    arti

    cipa

    o

    das

    fam

    lia

    s e

    da c

    omu

    nid

    ade.

    O d

    ecre

    to t

    rata

    das

    dir

    etri

    zes

    tra

    adas

    pel

    o G

    over

    no

    Fed

    eral

    , de

    a

    es d

    e or

    dem

    ped

    a-g

    gica

    , adm

    inis

    trat

    iva

    e fi

    nan

    ceir

    a e

    esta

    bele

    ce q

    ue

    a at

    ua

    o d

    o G

    over

    no

    Fed

    eral

    se

    dar

    por

    m

    eio

    de u

    m P

    lan

    o de

    A

    es A

    rtic

    ula

    das

    (PA

    R),

    ela

    bora

    do c

    om c

    ada

    mu

    nic

    pio

    , est

    ado

    ou c

    om

    o D

    istr

    ito

    Fed

    eral

    . So

    mai

    s de

    qu

    aren

    ta a

    es

    , de

    dife

    ren

    tes

    ampl

    itu

    des,

    con

    verg

    indo

    par

    a a

    mel

    hor

    ia d

    a E

    duca

    o

    Bs

    ica,

    cad

    a u

    ma

    dela

    s se

    des

    dobr

    ando

    em

    ou

    tras

    tan

    tas

    inic

    iati

    vas.

    Nes

    se c

    onju

    nto

    de

    esfo

    ros

    q

    ue

    se i

    nsc

    reve

    o G

    uia

    de

    Tec

    nol

    ogia

    s E

    duca

    cion

    ais.

    Com

    el

    e, o

    Min

    ist

    rio

    da E

    duca

    o

    busc

    a of

    erec

    er a

    os s

    iste

    mas

    de

    ensi

    no

    um

    a fe

    rram

    enta

    a m

    ais

    que

    os a

    uxi

    lie

    na

    deci

    so

    sobr

    e a

    aqu

    isi

    o d

    e m

    ater

    iais

    e t

    ecn

    olog

    ias

    para

    uso

    nas

    esc

    olas

    br

    asil

    eira

    s de

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a p

    blic

    a.

    Min

    ist

    rio

    da E

    duca

    o

    Sec

    reta

    ria

    de E

    duca

    o

    Bs

    ica

    Apresentao

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    14

    15

    Intr

    od

    u

    o

    Com

    o p

    rop

    sito

    de

    apoi

    ar o

    s si

    stem

    as p

    bl

    icos

    de

    ensi

    no

    na

    busc

    a po

    r so

    lu

    es q

    ue

    prom

    ovam

    a q

    ual

    idad

    e da

    edu

    ca

    o, o

    Min

    ist

    rio

    apre

    sen

    ta, n

    o m

    bito

    do

    Pla

    no

    de D

    esen

    vol-

    vim

    ento

    da

    Edu

    ca

    o

    PD

    E, o

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olog

    ias

    Edu

    caci

    onai

    s, c

    ompo

    sto

    pela

    des

    cri

    o d

    e ca

    da t

    ecn

    olog

    ia e

    por

    in

    form

    ae

    s qu

    e au

    xili

    em o

    s ge

    stor

    es a

    con

    hec

    er e

    a i

    den

    tifi

    car

    aqu

    elas

    qu

    e po

    ssam

    con

    trib

    uir

    par

    a a

    mel

    hor

    ia d

    a ed

    uca

    o

    em s

    uas

    red

    es d

    e en

    sin

    o.

    O G

    uia

    est

    or

    gan

    izad

    o em

    set

    e bl

    ocos

    de

    tecn

    olog

    ias:

    Ges

    to

    da E

    duca

    o,

    En

    sin

    o--A

    pren

    diza

    gem

    , For

    ma

    o d

    os P

    rofi

    ssio

    nai

    s da

    Edu

    ca

    o, E

    duca

    o

    Incl

    usi

    va, P

    orta

    is E

    duca

    -ci

    onai

    s, E

    duca

    o

    para

    a D

    iver

    sida

    de, C

    ampo

    , In

    dge

    na,

    Jov

    ens

    e A

    dult

    os e

    Edu

    ca

    o In

    fan

    til,

    co

    mo

    mos

    tra

    a ta

    bela

    aba

    ixo.

    Cad

    a bl

    oco

    co

    mpo

    sto

    por

    tecn

    olog

    ias

    que

    est

    o se

    ndo

    impl

    emen

    tada

    s pe

    lo M

    EC

    e

    labo

    -ra

    das

    por

    suas

    Sec

    reta

    rias

    e p

    elo

    FN

    DE

    ou

    por

    par

    ceri

    as e

    stab

    elec

    idas

    com

    in

    stit

    ui

    es

    da

    rea

    da

    Edu

    ca

    o

    e pe

    las

    tecn

    olog

    ias

    apre

    sen

    tada

    s po

    r in

    stit

    ui

    es

    e/ou

    em

    pres

    as p

    bli

    cas

    ou p

    riva

    das,

    que

    fora

    m a

    vali

    adas

    pel

    a S

    ecre

    tari

    a de

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a

    SE

    B/M

    EC

    e c

    onsi

    dera

    das

    pr-

    qual

    ific

    adas

    , no

    mbi

    to d

    o pr

    oces

    so d

    e P

    r-Q

    ual

    ific

    ao

    de

    Tec

    nol

    ogia

    s E

    duca

    cion

    ais

    que

    Pro

    mov

    am a

    Qu

    alid

    ade

    da E

    duca

    o

    Bs

    ica.

    Ao

    lan

    ar

    os e

    dita

    is d

    e P

    r-Q

    ual

    ific

    ao

    de

    Tec

    nol

    ogia

    s E

    duca

    cion

    ais

    que

    Pro

    mov

    am a

    Q

    ual

    idad

    e da

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a, o

    Min

    ist

    rio

    da E

    duca

    o

    teve

    com

    o ob

    jeti

    vo a

    vali

    ar e

    pr

    --q

    ual

    ific

    ar t

    ecn

    olog

    ias

    edu

    caci

    onai

    s in

    ovad

    oras

    , qu

    e ap

    rese

    nte

    m c

    ondi

    es

    de

    prom

    over

    a q

    ua-

    lida

    de d

    a E

    duca

    o

    Bs

    ica

    em t

    odas

    as

    suas

    eta

    pas

    (Edu

    ca

    o In

    fan

    til,

    En

    sin

    o F

    un

    dam

    enta

    l e

    En

    sin

    o M

    dio

    ) e

    mod

    alid

    ades

    .

    Item

    Cat

    egor

    iaT

    ecn

    olog

    ia

    dese

    nvo

    lvid

    a pe

    lo M

    EC

    Tec

    nol

    ogia

    E

    xter

    na

    ao

    ME

    C

    TO

    TA

    L

    1G

    est

    o da

    Edu

    ca

    o11

    0718

    2E

    nsi

    no

    Apr

    endi

    zage

    m09

    5160

    3da

    Edu

    ca

    o12

    1527

    4E

    duca

    o

    Incl

    usi

    va11

    112

    5P

    orta

    is E

    duca

    cion

    ais

    0511

    16

    6E

    duca

    o

    para

    Div

    ersi

    dade

    , C

    ampo

    , In

    dge

    na

    e de

    Jov

    ens

    e A

    dult

    os17

    1128

    7E

    duca

    o

    Infa

    nti

    l-

    0808

    TO

    TA

    L65

    104

    169

    Introduo

    Est

    e tr

    abal

    ho

    teve

    com

    o ob

    jeti

    vos

    espe

    cfi

    cos:

    por

    esco

    las

    e si

    stem

    as d

    e en

    sin

    o;

    -

    o do

    tra

    balh

    o do

    s pr

    ofis

    sion

    ais

    da E

    duca

    o

    Bs

    ica;

    -

    es s

    ocia

    is p

    ara

    a cr

    ia

    o de

    tec

    nol

    ogia

    s ed

    uca

    cion

    ais

    que

    con

    trib

    uam

    par

    a el

    evar

    a q

    ual

    idad

    e da

    Edu

    ca

    o B

    sic

    a;

    bsi

    ca e

    seu

    s re

    fere

    nci

    ais

    con

    cret

    os.

    De

    acor

    do c

    om o

    s ob

    jeti

    vos

    dest

    acad

    os,

    o pr

    oces

    so d

    e av

    alia

    o

    e de

    pr

    -qu

    alif

    ica

    o d

    e te

    cnol

    ogia

    s qu

    e po

    ssam

    con

    trib

    uir

    par

    a a

    con

    stru

    o

    de r

    efer

    enci

    ais

    de q

    ual

    idad

    e qu

    e pr

    ocu

    ra

    con

    tem

    plar

    tr

    s ei

    xos

    bsi

    cos:

    quad

    ro e

    duca

    cion

    al a

    pres

    enta

    do p

    or b

    oa p

    arte

    dos

    mu

    nic

    pio

    s br

    asil

    eiro

    s, p

    or m

    eio

    do a

    cess

    o a

    tecn

    olog

    ias

    edu

    caci

    onai

    s in

    ovad

    oras

    , qu

    e po

    ssam

    ori

    enta

    r a

    orga

    niz

    ao

    do

    trab

    alh

    o do

    s pr

    ofis

    sion

    ais

    da E

    duca

    o

    Bs

    ica,

    atu

    ando

    em

    dif

    eren

    tes

    rea

    s do

    set

    or e

    duca

    cion

    al (g

    est

    o da

    ed

    uca

    o,

    ava

    lia

    o i

    nst

    itu

    cion

    al,

    flu

    xo e

    scol

    ar,

    ampl

    ia

    o da

    jor

    nad

    a es

    cola

    r, a

    lfab

    etiz

    ao

    , le

    itu

    ra e

    for

    ma

    o d

    e le

    itor

    es, p

    roce

    sso

    ensi

    no-

    apre

    ndi

    zage

    m, e

    ntr

    e ou

    tras

    );

    -fe

    ssor

    es e

    tc.)

    , in

    stit

    ui

    es

    de e

    nsi

    no

    e pe

    squ

    isa,

    org

    aniz

    ae

    s so

    ciai

    s e

    dem

    ais

    pess

    oas

    jur

    dica

    s;

    con

    cret

    ize

    por

    mei

    o da

    cri

    ao

    de

    nov

    as t

    ecn

    olog

    ias

    edu

    caci

    onai

    s.

    Em

    bora

    se

    con

    side

    re i

    mpo

    rtan

    te o

    uso

    de

    um

    a te

    cnol

    ogia

    , va

    le l

    embr

    ar q

    ue

    esse

    uso

    se

    torn

    a de

    spro

    vido

    de

    sen

    tido

    se

    no

    est

    iver

    ali

    ado

    a u

    ma

    pers

    pect

    iva

    edu

    caci

    onal

    com

    prom

    e-ti

    da c

    om o

    des

    envo

    lvim

    ento

    hu

    man

    o, c

    om a

    for

    ma

    o d

    e ci

    dad

    os, c

    om a

    ges

    to

    dem

    ocr

    tica

    , co

    m o

    res

    peit

    o

    prof

    iss

    o do

    pro

    fess

    or e

    com

    a q

    ual

    idad

    e so

    cial

    da

    edu

    ca

    o.

    Sab

    e-se

    qu

    e o

    empr

    ego

    dest

    e ou

    daq

    uel

    e re

    curs

    o te

    cnol

    gic

    o de

    for

    ma

    isol

    ada

    no

    g

    a-ra

    nti

    a de

    mel

    hor

    ia d

    a qu

    alid

    ade

    da e

    duca

    o.

    A c

    onju

    n

    o de

    div

    erso

    s fa

    tore

    s e

    a in

    ser

    o

    da t

    ecn

    olog

    ia n

    o pr

    oces

    so p

    edag

    gic

    o da

    esc

    ola

    e do

    sis

    tem

    a

    que

    favo

    rece

    m u

    m p

    roce

    sso

    de

    ensi

    no-

    apre

    ndi

    zage

    m d

    e qu

    alid

    ade.

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    16

    17

    Introduo

    Introduo

    Ass

    im, a

    o ag

    rega

    r em

    um

    n

    ico

    volu

    me

    as t

    ecn

    olog

    ias

    dese

    nvo

    lvid

    as p

    or e

    ste

    Min

    ist

    rio

    e aq

    uel

    as p

    rodu

    zida

    s po

    r in

    stit

    ui

    es

    e em

    pres

    as p

    bl

    icas

    e/o

    u p

    riva

    das,

    qu

    e fo

    ram

    sel

    ecio

    -n

    adas

    des

    de 2

    007

    at

    2011

    , o

    ME

    C p

    rocu

    ra a

    mpl

    iar

    aos

    sist

    emas

    de

    ensi

    no

    a of

    erta

    de

    ins-

    tru

    men

    tos

    pass

    vei

    s, p

    or s

    ua

    qual

    idad

    e, d

    e co

    labo

    rar

    para

    a m

    elh

    oria

    do

    proc

    esso

    ped

    agg

    ico,

    qu

    er d

    a es

    cola

    , qu

    er d

    o si

    stem

    a co

    mo

    um

    tod

    o.

    Os

    sist

    emas

    qu

    e ao

    ela

    bora

    rem

    seu

    s P

    lan

    os d

    e A

    es

    Art

    icu

    lada

    s (P

    AR

    ) in

    clu

    rem

    com

    o de

    man

    da a

    s te

    cnol

    ogia

    s qu

    e co

    nsi

    dera

    m i

    mpo

    rtan

    tes

    para

    o d

    esen

    volv

    imen

    to d

    e se

    u t

    raba

    lho

    pode

    ro

    ser

    aten

    dido

    s pe

    lo M

    EC

    (m

    edia

    nte

    an

    lis

    e, r

    ecu

    rsos

    fin

    ance

    iros

    e p

    rior

    idad

    es d

    efin

    i-da

    s po

    r es

    te M

    inis

    tri

    o) q

    ue,

    des

    sa f

    orm

    a, f

    orn

    ecer

    os

    apo

    rtes

    nec

    ess

    rios

    par

    a a

    oper

    acio

    na-

    liza

    o

    por

    mei

    o do

    PA

    R,

    o qu

    e ir

    vi

    abil

    izar

    a e

    xecu

    o

    das

    met

    as p

    ropo

    stas

    pel

    os s

    iste

    mas

    p

    blic

    os d

    e en

    sin

    o. O

    s de

    mai

    s si

    stem

    as p

    oder

    o c

    onsu

    ltar

    dir

    etam

    ente

    as

    empr

    esas

    res

    pon

    -s

    veis

    pel

    as t

    ecn

    olog

    ias

    pr-

    qual

    ific

    adas

    par

    a ad

    quir

    i-la

    s e

    as s

    ecre

    tari

    as d

    o M

    inis

    tri

    o pa

    ra

    impl

    ant

    -las

    em

    seu

    mu

    nic

    pio

    ou

    est

    ado.

    1 G

    ES

    T

    O D

    A E

    DU

    CA

    O

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    18

    19

    Gesto da Educao

    1.1

    CO

    M-V

    IDA

    C

    om

    iss

    es d

    e M

    eio

    Am

    bie

    nte

    e Q

    ua

    lid

    ad

    e d

    e V

    ida

    A t

    ecn

    olog

    ia C

    OM

    -VID

    A

    Com

    iss

    o de

    Mei

    o A

    mbi

    ente

    e Q

    ual

    idad

    e de

    Vid

    a

    um

    co-

    leti

    vo e

    duca

    dor

    sust

    ent

    vel

    que

    pote

    nci

    aliz

    a as

    a

    es d

    e ed

    uca

    o

    ambi

    enta

    l em

    esc

    olas

    do

    ensi

    no

    fun

    dam

    enta

    l (6

    ao

    9

    ano)

    e d

    e en

    sin

    o m

    dio

    . P

    ropo

    sta

    inic

    ialm

    ente

    na

    Con

    fer

    nci

    a N

    acio

    nal

    In

    fan

    toju

    ven

    il p

    elo

    Mei

    o A

    mbi

    ente

    (20

    03),

    su

    a or

    gan

    iza

    o i

    nsp

    ira-

    se n

    os

    crc

    ulo

    s de

    cu

    ltu

    ra,

    con

    stit

    uti

    vos

    da p

    edag

    ogia

    de

    Pau

    lo F

    reir

    e, q

    ue

    prop

    icia

    m o

    en

    con

    tro

    e di

    log

    o de

    to

    da a

    com

    un

    idad

    e es

    cola

    r pa

    ra d

    ebat

    er e

    apr

    ende

    r a

    part

    ir d

    e qu

    est

    es l

    igad

    as

    su

    sten

    tabi

    -li

    dade

    soc

    ioam

    bien

    tal

    e

    mel

    hor

    ia d

    a qu

    alid

    ade

    de v

    ida.

    As

    din

    mic

    as,

    viv

    nci

    as,

    pesq

    uis

    as

    e ex

    posi

    o

    de s

    aber

    es e

    pr

    tica

    s co

    mpa

    rtil

    had

    as n

    a C

    omis

    so

    favo

    rece

    m a

    apr

    endi

    zage

    m d

    e te

    mas

    am

    bien

    tais

    e c

    ontr

    ibu

    em p

    ara

    o en

    fren

    tam

    ento

    de

    prt

    icas

    rel

    acio

    nad

    as a

    o de

    sper

    dci

    o,

    degr

    ada

    o e

    con

    sum

    ism

    o.

    Com

    o es

    pao

    edu

    cado

    r, a

    CO

    M-V

    IDA

    am

    plia

    as

    opor

    tun

    idad

    es d

    e ap

    ren

    diza

    gem

    e, n

    essa

    m

    edid

    a, f

    orta

    lece

    a p

    ersp

    ecti

    va d

    e u

    ma

    edu

    ca

    o in

    tegr

    al e

    in

    tegr

    ada,

    com

    ati

    vida

    des

    con

    tex-

    tual

    izad

    as e

    sig

    nif

    icat

    ivas

    qu

    e po

    dem

    ser

    rea

    liza

    das

    na

    esco

    la e

    na

    com

    un

    idad

    e. A

    dim

    ens

    o so

    cioa

    mbi

    enta

    l, a

    ssim

    , gan

    ha

    rele

    vo d

    e m

    odo

    a co

    ntr

    ibu

    ir p

    ara

    torn

    ar a

    esc

    ola

    e ou

    tros

    ter

    ri-

    tri

    os, a

    mbi

    ente

    s ed

    uca

    dore

    s su

    sten

    tve

    is.

    Al

    m d

    os n

    cl

    eos

    de e

    duca

    o

    ambi

    enta

    l da

    s S

    ecre

    tari

    as d

    e E

    duca

    o

    e ou

    tras

    in

    stit

    ui-

    es

    loca

    is, a

    Red

    e da

    Ju

    ven

    tude

    pel

    o M

    eio

    Am

    bien

    te e

    Su

    sten

    tabi

    lida

    de e

    os

    Col

    etiv

    os J

    oven

    s de

    Mei

    o A

    mbi

    ente

    so

    , em

    div

    erso

    s m

    un

    icp

    ios

    do p

    as,

    apo

    iado

    res

    das

    CO

    M-V

    IDA

    .

    A m

    etod

    olog

    ia d

    essa

    s co

    mis

    ses

    val

    oriz

    a fo

    rmas

    l

    dica

    s pa

    ra a

    ela

    bora

    o

    de p

    roje

    tos

    cola

    bora

    tivo

    s e

    tran

    sfor

    mad

    ores

    . O

    mat

    eria

    l qu

    e su

    bsid

    ia a

    im

    plem

    enta

    o

    da C

    OM

    -VID

    A

    a

    publ

    ica

    o

    For

    man

    do C

    om-V

    ida

    C

    onst

    ruin

    do a

    Age

    nda

    21

    na

    Esc

    ola

    , dis

    pon

    vel

    no

    sti

    o:

    port

    al.

    mec

    .gov.b

    r/se

    cad

    .

    O p

    rin

    cipa

    l pa

    pel

    da C

    OM

    -VID

    A

    rea

    liza

    r a

    es

    volt

    adas

    ao

    plan

    ejam

    ento

    da

    Age

    nda

    21

    par

    a a

    mel

    hor

    ia d

    a qu

    alid

    ade

    de v

    ida

    de t

    odos

    , pro

    mov

    endo

    um

    di

    logo

    con

    stru

    tivo

    en

    tre

    a es

    cola

    e c

    omu

    nid

    ade,

    con

    trib

    uin

    do,

    assi

    m,

    para

    um

    dia

    -a-d

    ia p

    arti

    cipa

    tivo

    , de

    moc

    rti

    co,

    ani-

    mad

    o e

    sust

    ent

    vel.

    P

    blic

    o: p

    rior

    itar

    iam

    ente

    alu

    nos

    ; en

    volv

    e ta

    mb

    m p

    rofe

    ssor

    es, e

    quip

    es t

    cn

    icas

    , pai

    s e

    com

    u-

    nid

    ade.

    RE

    SP

    ON

    S

    VE

    LM

    inis

    tri

    o da

    Edu

    ca

    oS

    ecre

    tari

    a de

    Edu

    ca

    o C

    onti

    nu

    ada,

    Alf

    abet

    iza

    o, D

    iver

    sida

    de e

    In

    clu

    so

    S

    EC

    AD

    ID

    iret

    oria

    de

    Pol

    tic

    as d

    e D

    irei

    tos

    Hu

    man

    os e

    Cid

    adan

    iaC

    oord

    ena

    o G

    eral

    de

    Edu

    ca

    o A

    mbi

    enta

    lE

    spla

    nad

    a do

    s M

    inis

    tri

    os, A

    nex

    o I,

    Sal

    a 41

    9, 4

    An

    dar

    CE

    P: 7

    0.04

    7-90

    0

    Bra

    sli

    a -

    DF

    Tel

    efon

    e: (

    61)

    2022

    -919

    2

    Fax

    : (61

    ) 20

    22-9

    199

    e-m

    ail:

    ea@

    mec

    .gov

    .br

  • Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    Gu

    ia d

    e T

    ecn

    olo

    gia

    s E

    du

    caci

    on

    ais

    201

    1/20

    12 M

    EC

    20

    21

    Gesto da Educao

    Gesto da Educao

    1.2

    Pro

    gra

    ma

    Esc

    ola

    Ati

    va

    O p

    rogr

    ama