geoportale regionalne wybranych krajÓw...
TRANSCRIPT
77GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.POLSKIE TOWARZYSTWO INFORMACJI PRZESTRZENNEJROCZNIKI GEOMATYKI 2012 m TOM X m ZESZYT 4(54)
GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓWEUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE
REGIONAL GEOPORTALS IN SELECTED EUROPEANCOUNTRIES � A COMPARATIVE STUDY
Dariusz Dukaczewski, Agata Cio³kosz-Styk, Maciej Sochacki
Instytut Geodezji i Kartografii
S³owa kluczowe: geoportale regionalne, INSPIREKeywords: regional geoportals, INSPIRE
Wstêp
Wzrost zapotrzebowania na informacjê przestrzenn¹, upowszechnienie siê s¹dów o celo-wo�ci jej publikacji za po�rednictwem sieci internetowej oraz rozwój technologii informa-tycznych przyczyni³y siê na przestrzeni ostatnich 10 lat w krajach Unii Europejskiej orazEuropejskiego Obszaru Gospodarczego do znacznej intensyfikacji prac koncepcyjnych i im-plementacyjnych w zakresie portali regionalnych administracji publicznej, udostêpniaj¹cychzbiory danych przestrzennych, portali kartograficznych, a nastêpnie geoportali regionalnych(Dukaczewski, 2007; Baranowski i in., 2010). Uwarunkowania prawne wynikaj¹ce z wpro-wadzenia dyrektywy INSPIRE, narodowych aktów implementacyjnych oraz powi¹zanychprzepisów wykonawczych przyczyni³y siê w istotnym stopniu, w ci¹gu ostatnich 5 lat, dointensyfikacji prac dotycz¹cych budowy i doskonalenia geoportali narodowych i regional-nych (Bielecka i in., 2010; Dukaczewski, Bielecka, 2009; 2010). Obserwujemy obecnie zmniej-szenie liczby regionalnych portali udostêpniaj¹cych mapy w postaci plików pdf i jpeg przyrównoczesnym wzro�cie liczby geoportali korzystaj¹cych z rozwi¹zañ typu WMS i WFS. WPolsce w roku 2004 funkcjonowa³y 4 portale wojewódzkie, umo¿liwiaj¹ce dostêp do mapinteraktywnych. W roku 2010 by³o ich ju¿ 11, za� 5 portali wojewódzkich zapewnia³o dostêpdo map pozbawionych interfejsu u¿ytkownika. W maju 2012 r. zamiast nich dzia³a³o jedynie9 bardziej zaawansowanych geoportali. Podobne procesy mo¿na by³o zaobserwowaæ wwiêkszo�ci krajów Unii Europejskiej oraz Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Sytuacjata implikuje potrzebê prowadzenia sta³ych badañ, dotycz¹cych stanu zaawansowania prac wzakresie geoportali regionalnych, jak równie¿ ich relacji z Europejsk¹ Infrastruktur¹ Infor-macji Przestrzennej INSPIRE. Prace takie s¹ prowadzone m.in. w Instytucie Geodezji iKartografii (IGiK), gdzie od 8 lat sporz¹dzane s¹ syntezy stanu prac nad portalami i geopor-
78 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
talami wojewódzkimi i od 4 lat � prac nad geoportalami narodowymi krajów europejskich.Jednym z ich efektów sta³o siê uruchomienie us³ugi internetowej GEMS (Geoportals inEurope Metadata Service), która wpisuje siê w znacznym stopniu w zakres europejskiejinicjatywy eSDI-NET+ � sieci na rzecz promocji dialogu transgranicznego i wymiany do-brych praktyk w zakresie infrastruktur danych przestrzennych w Europie.
Celem pracy by³a analiza stanu zaawansowania rozwoju regionalnych geoportali europej-skich jednostek administracji publicznej najwy¿szego szczebla, w oparciu o kryteria zakresutematycznego udostêpnianych zbiorów danych przestrzennych, funkcjonalno�ci, dostêpno-�ci metadanych, stosowanych metod prezentacji kartograficznej w aspekcie semiotycznymoraz okre�lenie miejsca geoportali wojewódzkich w�ród ich odpowiedników w innych kra-jach UE i Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Uzyskane wyniki mia³y pos³u¿yæ równie¿do aktualizacji oraz rozbudowy bazy danych us³ugi internetowej GEMS, prowadzonej przezIGiK.
Podstawowym materia³em wykorzystywanym do badañ by³y wyniki kwerendy, przepro-wadzonej w maju 2012 r. W okresie tym w krajach UE i Europejskiego Obszaru Gospodar-czego dzia³a³y 143 geoportale regionalne jednostek podzia³u terytorialnego najwy¿szego szczeblao rozbudowanym interfejsie u¿ytkownika (rys. 1)1. 9 spo�ród tych geoportali by³o chwilowoniedostêpnych ze wzglêdów technicznych, za� dostêp do 4 (2 brytyjskich i 2 szwajcarskich)by³ chroniony has³em. Ponadto zbiory danych przestrzennych by³y równie¿ udostêpniane (wograniczonym zakresie i przy wykorzystaniu linków) za po�rednictwem 151 portali regional-nych jednostek administracji publicznej najwy¿szego szczebla2 . Tym samym dwa sposobyudostêpniania zbiorów danych przestrzennych by³y stosowane w przypadku 87,23% bada-nych jednostek podzia³u terytorialnego (odpowiednio 42,43% i 44,80%).
Przeprowadzone badanie 130 geoportali regionalnych najwy¿szego szczebla dostêpnychw maju 2012 r. objê³o analizê zakresu tematycznego udostêpnianych zbiorów danych prze-strzennych (ze szczególnym uwzglêdnieniem grup tematycznych zawartych w za³¹cznikachdo dyrektywy INSPIRE), ich funkcjonalno�ci (z uwzglêdnieniem 46 typów funkcji w obrê-bie 7 grup), dostêpno�ci metadanych oraz stosowanych metod prezentacji kartograficznej waspekcie semiotycznym. Wykorzystanie bertinowskiej metody porz¹dkowania danych po-zwoli³o na zaproponowanie typologii geoportali regionalnych w oparciu o kryterium podo-bieñstwa zakresu tematycznego. Zaproponowano równie¿ typologiê opart¹ o kryteria liczbygrup tematycznych i dostêpnych funkcji.
Zakres tematyczny udostêpnianych danych przestrzennych
Zakres tematyczny danych przestrzennych udostêpnianych za po�rednictwem geoportaliregionalnych by³ bardzo zró¿nicowany. Waha³ siê on od 5 do 31 grup tematycznych wgza³¹czników do dyrektywy INSPIRE (osi¹gaj¹c warto�ci ekstremalne w przypadku geopor-talu pó³kantonu Appenzell Zewnêtrzny i Kraju Basków). W stosunkowo najwiêkszym stop-niu do listy grup tematycznych INSPIRE nawi¹zywa³y geoportale hiszpañskie � od 14 grup(Asturia) do 31 grup (Kraj Basków), norweskie � od 17 (Sor-Trondelag) do 30 grup (Finn-
1 Jednostki te w przypadku czê�ci krajów odpowiadaj¹ równie¿ NUTS1.2 Z kwerendy i badania zosta³o wy³¹czonych 109 portali powiatów (novads) i 9 miast wydzielonych
(republikas pilseta) £otwy, stanowi¹cych od 2009 r. jedyne jednostki podzia³u administracyjnego w tymkraju. Z podobnych przyczyn pominiêto portale chorwackich ¿upanii.
79GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
mark) i szwajcarskie � od 5 (pó³kanton Appenzell Zewnêtrzny) do 30 grup (Argowia). Wznacznym stopniu dotyczy³o to równie¿ geoportali niemieckich � od 14 (Badenia-Wirtember-gia i Bawaria) do 28 grup (Berlin), belgijskich � od 20 (Region Sto³eczny Brukseli) do 26 grup(Region Waloñski), austriackich � od 19 (Vorarlberg) do 26 grup (Styria, Tyrol), polskich �od 11 (województwo podlaskie i ³ódzkie) do 25 grup (opolskie)3 , czeskich � od 8 (krajpo³udniowoczeski) do 25 grup (kraj pilzneñski) i francuskich � od 11 (Nord-Pas-de-Calais)do 24 grup (Limuzja). Mniejsza zgodno�æ mia³a natomiast miejsce w przypadku geoportaliw³oskich � od 10 grup (Dolina Aosty) do 21 (Abruzja), s³owackich � od 16 (kraj nitrzañski)do 20 grup (kraj ¿yliñski) i szwedzkich � od 7 (Dalarna) do 16 grup (Västra Götaland,Östergötland). Stopieñ, w jakim zakres tematyczny udostêpnianej informacji nawi¹zywa³ dogrup tematycznych INSPIRE, by³ z regu³y wy¿szy w przypadku geoportali uruchomionychna przestrzeni ostatnich lat.
Najczê�ciej umo¿liwiano przegl¹dane danych przestrzennych o zakresach tematycznychnawi¹zuj¹cych do okre�lonych w grupach tematycznych aneksów I i II do dyrektywyINSPIRE (tab. 1). Za po�rednictwem wszystkich geoportali by³o mo¿liwe uzyskanie infor-macji o nazwach geograficznych. Bardzo czêsto by³y dostêpne warstwy sieci transporto-wych i hydrografii, jednostek administracyjnych, u¿ytkowania terenu, obszarów chronio-nych, ortofotomap, ukszta³towania terenu, informacja o systemach odniesienia za pomoc¹wspó³rzêdnych, obiektach produkcyjnych i przemys³owych, budynkach, obiektach rolni-czych i akwakultury, strefach ograniczonych/regulacyjnych, adresach, zagospodarowaniuprzestrzennym. Rzadko natomiast by³y dostêpne warstwy dotycz¹ce demografii, warunkówatmosferycznych, regionów morskich. Bardzo rzadko udostêpniano informacjê o systemachpól znaczonych i o warunkach oceaniczno-geograficznych.
Badane geoportale regionalne umo¿liwia³y równie¿ dostêp do zbiorów danych przestrzen-nych dotycz¹cych wielu grup tematycznych nie uwzglêdnionych w za³¹cznikach do dyrek-tywy INSPIRE. Blisko 85% spo�ród nich pozwala³o na wy�wietlanie map topograficznych.Dawne mapy topograficzne by³y dostêpne za po�rednictwem geoportali: Karyntii, Salzburga,Styrii, Vorarlbergu, Wiednia, Bawarii, Dolnej Saksonii, Bratys³awy oraz wiêkszo�ci portaliczeskich i szwajcarskich. Dostêp do dawnych ortofotomap zapewnia³y geoportale regionówczeskich, hiszpañskich, austriackich oraz Dolnej Normandii, Opplandu, Rogalandu. Dane zeskaningu laserowego by³y dostêpne za po�rednictwem geoportali: Karyntii, Górnej Austrii,Burgundii, Madrytu i Murcji. Informacje o sieciach geodezyjnych mo¿na by³o wizualizowaæw przypadku wiêkszo�ci geoportali szwajcarskich oraz hiszpañskich. Warstwy cen nieru-chomo�ci by³y dostêpne za po�rednictwem geoportali: Pragi, Nadrenii-Palatynatu i Saary,za� kataster le�ny � poprzez geoportale: Karyntii, Górnej Austrii, Salzburga, Tyrolu, Vorarl-bergu, Kraju Basków, Balearów, Saary, Saksonii, kantonu zürichskiego, berneñskiego, Obe-rwalden. Geoportal Bazylei-miasta pozwala³ na dostêp do katastru drzew i katastru krzewów.Informacje o sieci kanalizacyjnej i jej planach rozbudowy oferowa³y geoportale: kraju pil-zneñskiego, pardubickiego, morawsko-�l¹skiego, zliñskiego, Wysoczyzny, kraju nitrzañskie-go, Bazylei-okrêgu, Szafuzy i Genewy. Geoportal waloñski umo¿liwia³ dostêp do katastrugórniczego. Wiêkszo�æ geoportali szwajcarskich oraz geoportale: Górnej Austrii, Styrii, Wiednia,kraju pilzneñskiego, karlowarskiego, pardubickiego, morawsko-�l¹skiego i Limuzji pozwala-
3 Ponadto 13 grup tematycznych w przypadku geoportali województw: pomorskiego, dolno�l¹skiego,kujawsko-pomorskiego, 19 grup � geoportali województw: ma³opolskiego i �wiêtokrzyskiego, 20 grup wprzypadku geoportalu województwa mazowieckiego.
80 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
Tabela 1. Czêsto�æ udostêpniania danych przestrzennych o zakresach tematycznychnawi¹zuj¹cych do grup tematycznych aneksów do dyrektywy INSPIRE
skenA tameT æ�otsêzC
abzcilwókdapyzrp
hcynadabtnecorpilatropoeg
I hcyndêzr³ópsw¹comopazaineiseindoymetsyS 111 83,58
hcynzcifargoegketaisymetsyS 9 29,6
enzcifargoegywzaN 031 00,001
enjycartsinimdaiktsondeJ 821 64,89
yserdA 101 96,77
enlartsatakik³aizD 38 48,36
ewotropsnarticeiS 921 32,99
aifargordyH 921 32,99
enoinorhcyrazsbO 421 83,59
II unereteinawot³atzskU 611 32,98
unereteinawokty¿U 621 29,69
apamotofotrO 711 00,09
aigoloeG 84 29,63
III enzcytsytatsiktsondeJ 14 35,13
iknyduB 901 48,38
abelG 26 96,74
ennezrtsezrpeinaworadopsogaZ 001 29,67
izdulowtsñezceipzebieiwordZ 18 03,26
ewowtsñapyb¿u³sijenzcilbupic�onzcety¿uigu³sU 59 70,37
aksiwodor�ainaworotinomodainezd¹zrU 43 51,62
ewo³symezrpienjyckudorpytkeibO 011 16,48
yrutlukawkaiezcinlorytkeibO 701 03,28
aifargomeD-ic�onduleinezczseimzoR 51 35,11
enjycaluger/enozcinargoyferts/merazsboeinaworadopsoGezcwadzowarpsiktsondeji
701 03,28
ogenlarutanaine¿orgazyfertS 07 48,35
enzcyrefsomtaiknuraW 11 64,8
enzcifargoeg-onzcigoloroetemiknuraW 53 29,62
enzcifargoeg-onzcifargonaecoiknuraW 3 03,2
eiksromynoigeR 01 96,7
enzcifargoegoibynoigeR 55 03,24
endorondejozcindoryzrpyrazsboiaksildeiS 09 32,96
wóknutageinezczseimzoR 53 29,62
enzcytegreneybosaZ 84 29,63
enlarenimybosaZ 72 67,02
81GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
³y na wizualizacjê szczegó³owych warstw transportu zbiorowego. Informacje o kosztach istanie zimowego utrzymania dróg by³y dostêpne za po�rednictwem geoportali: waloñskiego,usteckiego, zliñskiego, Wysoczyzny, Burgundii i kraju ¿yliñskiego. Dane o utrudnieniach wruchu ko³owym mo¿na uzyskaæ z geoportalu Dolnej Austrii, Górnej Austrii, Walonii, krajuo³omunieckiego, Burgundii, kraju ¿yliñskiego, kantonu zürichskiego, Gryzonii i Neuchâtel.Warstwy dotycz¹ce ha³asu by³y dostêpne za po�rednictwem geoportrali: Styrii, Tyrolu, wo-jewództwa ma³opolskiego, Zürichu, Lucerny, Bazylei-miasta, Bazylei-okrêgu, Argowii, Ge-newy, Turgowii, Vaud. Dane o wypadkach by³y udostêpniane przez geoportale kraju pardu-bickiego i województwa opolskiego. Dostêp do informacji o emisjach i imisjach zanieczysz-czeñ atmosferycznych zapewnia³y geoportale Dolnej Austrii, Walonii, kraju pardubickiego,po³udniowo-morawskiego, Berlina, Zürichu, Lucerny, Schwyz, Fryburgu, Bazylei-okrêgu,Wewnêtrznego Appenzell, Saint Gallen i Genewy, natomiast informacje o sk³adowiskach io�rodkach recyklingu � geoportale: Karyntii, Górnej Austrii, Salzburga, Tyrolu, kraju ustec-kiego, pardubickiego, Nord-Pas-de-Calais, Katalonii, Galicji, województwa �wiêtokrzyskie-go, kraju nitrzañskiego, Zürichu, Fryburga i Neuchâtel. Dane o systemie walki z narkotykamiby³y dostêpne za po�rednictwem geoportalu Pragi. Informacje o rynku pracy, p³acach ibezrobociu zapewnia³y geoportale kraju usteckiego, Kraju Loary, Kraju Basków, wojewódz-twa mazowieckiego, Zürichu i Berna. Dane o instytucjach opieki spo³ecznej by³y dostêpne wprzypadku geoportali: Dolnej Austrii, Salzburga, województwa opolskiego oraz wiêkszo�cigeoportali szwajcarskich. Bardzo rzadko by³y udostêpniane informacje o strukturze narodo-wej i jêzykowej. Do wyj¹tków w tym zakresie nale¿¹ geoportale: Berlina, Nawarry i Saksonii.Wiele regionów wykorzystuje geoportale do promocji spraw zwi¹zanych z kultur¹ i dziedzic-twem historycznym (m.in.: Karyntia, Górna Austria, Styria, Vorarlberg, Wiedeñ, Bruksela,Walonia, kraj karlowarski, pardubicki, morawsko-�l¹ski, Wysoczyzna, Asturia, Baleary, Es-tremadura, Galicja, Katalonia, Kraj Basków, Nawarra, regiony s³owackie, Västra Götaland iÖstergötland. Coraz czêstsze jest uwzglêdnianie danych o szlakach turystycznych, �cie¿-kach rowerowych i konnych, nartostradach, informacji o us³onecznieniu i bazie turystycz-nej. W przypadku regionalnych geoportali szwajcarskich i norweskich zwraca uwagê mniej-szy stopieñ rozbudowy informacji na temat ochrony �rodowiska i biotopów, przy równocze-snej wiêkszej dostêpno�ci warstw zawieraj¹cych informacje o zagadnieniach spo³ecznych.
Funkcjonalno�æ
Wszystkie spo�ród badanych 130 geoportali by³y wyposa¿one w interfejs u¿ytkownika.Stan jego rozbudowy by³ bardzo zró¿nicowany. Kwerenda wykaza³a istnienie podobieñstw,wynikaj¹cych z oferty firm informatycznych, dzia³aj¹cych na terenie poszczególnych kra-jów. Analiza dostêpnych funkcji pozwoli³a na wyró¿nienie ich 46 typów, które zaliczono do 7g³ównych grup: nawigacji (miniatura/podgl¹d; cofnij; ponów; powiêkszenie; zmniejszenie;przesuwanie mapy; centrowanie; widok ogólny; dopasowanie mapy do widocznych warstw;dopasowanie mapy do wyselekcjonowanych warstw; dopasowanie mapy do wybranegoobszaru; dopasowanie mapy do ustawionej selekcji; przesuniêcie mapy do zadanych wspó³-rzêdnych; wybór skali), zarz¹dzania warstwami (dodanie wybranej warstwy; usuniêciewybranej warstwy; usuniêcie wszystkich warstw; przesuniêcie wybranej warstwy w górê/w dó³; zablokowanie mapy przed prze³adowaniem; sortuj wg kategorii; poka¿ na mapie),wizualizacji (panel warstw i legendy, nowe okno; konfiguracja wizualizacji, wy�wietlenie
82 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
okna podzia³u sekcyjnego; przybory: odcinek, ³amana, okr¹g, prostok¹t, równoleg³obok,tekst, linie), wyszukiwania (zapytanie na podstawie warstwy i atrybutu; wprowad� wspó³-rzêdne; wyszukiwanie lokalizacji lub miejscowo�ci), metadanych (przegl¹darka metada-nych), prostych analiz (linijka�pomiar odleg³o�ci; pomiar powierzchni; pomiar wspó³rzêd-nych; selekcja punktem; selekcja prostok¹tem; selekcja okrêgiem; selekcja wielok¹tem; in-formacja o obszarze; usuniêcie selekcji; wy�wietlenie okna selekcji logicznej; bufor; szukaniedrogi), innych (zmiana ustawieñ u¿ytych do wy�wietlania wspó³rzêdnych; wybór uk³aduwspó³rzêdnych; kopiuj do schowka; drukuj). Liczba funkcji badanych geoportali waha³a siêod 5 (kraj po³udniowoczeski) do 37 (norweski Hordaland). Mo¿liwe by³o wyró¿nienie 5 grupo ró¿nym zró¿nicowaniu liczby funkcji. Pierwsz¹ � o zró¿nicowaniu od ma³ej do �redniejliczby funkcji stanowi³y geoportale Republiki Czeskiej � od 5 (kraj po³udniowoczeski) do 27funkcji (kraj pilzneñski). Grupa druga � o zró¿nicowaniu od ma³ej do du¿ej liczby funkcjiby³a reprezentowana przez geoportale: Polski � od 9 (województwo pomorskie) do 29 funk-cji (województwo ma³opolskie), W³och � od 9 (Emilia Romana) do 32 funkcji (Molise),Szwajcarii � od 10 (Zewnêtrzny Appenzell) do 32 funkcji (Berno). Do grupy trzeciej � o�redniej liczbie funkcji mo¿na zaliczyæ geoportale holenderskie � od 19 (Drenthe) do 24funkcji (Overijssel) i s³owackie � od 22 (kraj bratys³awski) do 23 funkcji (kraj nitrzañski i¿yliñski). Grupê czwart¹ � o zró¿nicowaniu od �redniej do du¿ej liczby funkcji stanowi¹geoportale szwedzkie � od 19 (Skania) do 30 funkcji (Västra Götaland), austriackie � od 24(Wiedeñ) do 31 funkcji (Karyntia), belgijskie � od 20 (Bruksela) do 31 funkcji (Region Fla-mandzki), francuskie � od 24 (Akwitania, Bretania) do 32 funkcji (Limuzja), hiszpañskie � od15 (Asturia) do 34 funkcji (Baleary) i niemieckie � od 18 (Bawaria) do 34 funkcji (Meklem-burgia-Pomorze Przednie). Ostatni¹ grupê stanowi¹ geoportale o zró¿nicowaniu od �redniejdo relatywnie du¿ej liczby funkcji. Zaliczaj¹ siê do niej geoportale norweskie � od 22 (Sor-Trondelag) do 37 funkcji (Hordaland).
Wiêkszo�æ badanych geoportali by³a dosyæ dobrze wyposa¿ona w funkcje nawigacyjne,elementarne funkcje zarz¹dzania warstwami, podstawowe funkcje wizualizacyjne i prostychanaliz (tab. 2). Wszystkie geoportale by³y wyposa¿one w funkcjê powiêkszenia. Do najczê-�ciej dostêpnych funkcji nale¿a³y: zmniejszanie i przesuwanie mapy, panel warstw i legendy,pomiar odleg³o�ci i wy�wietlenie okna selekcji logicznej, zapytanie na podstawie warstwy iatrybutu, selekcja punktem i uzyskanie informacji o obszarze, przej�cie do widoku ogólnego,konfiguracja wizualizacji, wyszukiwanie miejscowo�ci lub obiektu, wydruk i pomiar wspó³-rzêdnych, pomiar powierzchni, wy�wietlanie miniatury/podgl¹du, wybór skali, cofanie, ko-piowanie do schowka. 106 geoportali regionalnych by³o wyposa¿onych w wyszukiwarkimetadanych. Bardzo rzadkimi funkcjami by³y: usuniêcie wszystkich warstw (19), dopaso-wanie mapy do wybranego obszaru (16), selekcja okrêgiem i buforowanie (15 przypadków).Najrzadziej spotykane funkcje to: wyszukiwanie drogi (13 przypadków), wy�wietlenie wnowym oknie, przesuniêcie wybranej warstwy w górê lub w dó³ (9), dopasowanie mapy dowyselekcjonowanych warstw (6 przypadków).
Podobnie jak w przypadku geoportali krajowych, w�ród geoportali regionalnych pojawi³ysiê wersje o ró¿nym stopniu rozbudowy interfejsu. Rozwi¹zania takie s¹ dostêpne w przy-padku geoportali Saksonii, Saksonii-Anhalt, Bawarii, Schwyz, Zug, Szafuzy i Turgowii. Wgrupie badanych geoportali widoczna jest znacz¹ca przewaga funkcji nawigacji, zarz¹dzaniawarstwami, wizualizacji i wyszukiwania nad funkcjami analiz przestrzennych. W�ród cieka-wych opcji wy�wietlania nale¿y wymieniæ regulacjê przezroczysto�ci warstw (Górna Au-stria, Praga, kraj pilzneñski, Drenthe, Overijseel, Bratys³awa, Dalarna, Norrbotten). W ostat-
83GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
Tabela 2. Czêsto�æ dostêpno�ci funkcji badanych geoportali
ijcknufapurG ijcknufpyT æ�otsêzC
abzcilwókdapyzrp
tnecorphcynadabilatropoeg
ajcagiwaN d¹lgdop/arutainim 101 96,77
jinfoc 69 48,37
wónop 67 64,45
einezskêiwop 031 001
einezsjeinmz 921 32,99
ypameinawusezrp 921 32,99
einawortnec 05 64,83
ynlógokodiw 711 09
wtsrawhcynzcodiwodypameinawosapod 6 16,4
wtsrawhcynawonojckelesywodypameinawosapod 6 16,4
urazsboogenarbywodypameinawosapod 61 03,21
ijckelesjenoiwatsuodypameinawosapod 6 16,4
hcyndêzr³ópswhcynadazodypameicêinusezrp 23 16,42
ilaksróbyw 101 96,77
einazd¹zraZimawtsraw
ywtsrawjenarbyweinadod 021 03,29
ywtsrawjenarbyweicêinusu 021 03,29
wtsrawhciktsyzsweicêinusu 91 16,41
³ódw/êrógwywtsrawjenarbyweicêinusezrp 9 29,6
meinawoda³ezrpdezrpypameinawokolbaz 9 29,6
iirogetakgwjutros 11 64,8
eipaman¿akop 221 48,39
ajcazilauziW onkoewon 9 29,6
ydnegeliwtsrawlenap 821 64,89
ijcazilauziwajcarugifnok 611 32,98
ogenjyckesu³aizdopankoeinelteiw�yw 22 29,61
,t¹kotsorp,g¹rko,anama³,kenicdo:yrobyzrpeinil,tsket,kobo³gelonwór
46 32,94
einawikuzsyW utubyrtaiywtsraweiwatsdopaneinatypaz 121 70,39
endêzr³ópsw�daworpw 96 70,35
ic�owocsjeimbulijcazilakoleinawikuzsyw 511 64,88
enadateM hcynadatemakrad¹lgezrp 601 35,18
yzilanaetsorP ic�o³geldoraimop-akjinil 221 48,39
inhczreiwopraimop 401 08
hcyndêzr³ópswraimop 011 16,48
metknupajckeles 811 67,09
met¹kotsorpajckeles 15 32,93
84 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
nim okresie pojawi³y siê wersje przeznaczone do korzystania za pomoc¹ urz¹dzeñ mobilnych(geoportal Regionu Flamandzkiego). Na podkre�lenie zas³uguje znaczny postêp w zakresiefunkcji wyszukiwania. Najczê�ciej odbywa siê ono na podstawie adresów i nazw. Dostêpnes¹ jednak równie¿ wyszukiwania na podstawie jednostek podzia³u specjalnego (komisariaty,podzia³ szkolny, pocztowy, s³u¿by zdrowia, le�ny, ³owiecki), arkuszy map, numeru ksiêgiwieczystej, numeru dzia³ki, numeru ubezpieczenia, wspó³rzêdnych, zlewni, s³ów kluczo-wych, tematów INSPIRE, zbiorów danych i ich autorów (m.in. geoportal Limuzji). Ciekawerozwi¹zanie, umo¿liwiaj¹ce porównywanie warstw informacyjnych zosta³o zastosowane wgeoportalu Madrytu. Relatywnie najbardziej rozbudowane mo¿liwo�ci analiz przestrzennychby³y dostêpne w przypadku geoportali Dolnej Normandii, Nord-Pas-de-Calais, Kraju Loaryoraz Limuzji.
Metody prezentacji kartograficznej
Jak wynika z przeprowadzonego rozpoznania, do prezentacji danych przestrzennych wbadanych geoportalach zastosowano 13 spo�ród 24 podstawowych typów metod prezentacjikartograficznej, w tym 5 metod jako�ciowych: metodê chorochromatyczn¹ (MCa), jako�cio-we sygnatury liniowe (Sba), jako�ciowe sygnatury powierzchniowe (Sga), jako�ciowe sygna-tury punktowe (Saa), metodê zasiêgów (Mza) i 8 metod ilo�ciowych � 4 wykorzystuj¹ce skalêporz¹dkow¹: porz¹dkowe sygnatury punktowe (Sab), porz¹dkowe sygnatury liniowe (Sbb),porz¹dkowe sygnatury powierzchniowe (Sbb), porz¹dkowy kartogram powierzchniowy (Kgb)oraz 4 � skalê ilo�ciow¹: ilo�ciowe sygnatury liniowe (Sbc), ilo�ciowy kartogram powierzch-niowy (Kgc), ilo�ciowy kartogram liniowy (Kbc) i ilo�ciowy kartodiagram powierzchniowy(Kdgc). Wykorzystuj¹c jako kryterium udzia³ warstw informacyjnych, w których zastosowa-no metody ilo�ciowe, mo¿liwe jest wyró¿nienie 4 grup geoportali: o relatywnie du¿ym udzialemetod ilo�ciowych (powy¿ej 20%), istotnym udziale metod ilo�ciowych (20-11%), niewielkimudziale metod ilo�ciowych (10-2%) i silnej przewadze metod jako�ciowych (i udziale metod
cd. tabeli 2
ijcknufapurG ijcknufpyT æ�otsêzC
abzcilwókdapyzrp
tnecorphcynadabilatropoeg
yzilanaetsorP meigêrkoajckeles 51 35,11
met¹koleiwajckeles 14 35,13
ezrazsbooajcamrofni 811 67,09
ijckeleseicêinusu 45 35,14
jenzcigolijckelesankoeinelteiw�yw 221 48,39
rofub 51 35,11
igordeinawikuzsyw 31 01
ejcknufennI hcyndêzr³ópswainalteiw�ywodhcyty¿uñeiwatsuanaimz 14 35,13
hcyndêzr³ópswuda³kuróbyw 04 67,03
akwohcsodjuipok 29 67,07
jukurd 011 16,48
85GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
ilo�ciowych poni¿ej 2%). Do pierwszej z grup nale¿¹ 4 geoportale: Dolnej Normandii, Nord-Pas-de-Calais, Kraju Loary i Limuzji. Ich u¿ytkownicy posiadali mo¿liwo�æ doboru metodprezentacji wybranych przez siebie wska�ników i ³¹cznego wykorzystania kartogramu i karto-diagramu. Drug¹ grupê stanowi 10 geoportali (województwa mazowieckiego, kraju usteckie-go, Kraju Basków, Berlina, Nadrenii-Palatynatu, Saary, Saksonii, Berna, Zürichu i Gryzonii),za� grupê trzeci¹ � 18 geoportali (Dolnej Austrii, Styrii, Tyrolu, Walonii, Pragi, kraju pardubic-kiego, po³udniowomorawskiego, województwa ma³opolskiego, Lucerny, Soloury, Frybourgu,Bazylei-miasta, Bazylei-okrêgu, Argowii, Turgowii, Vaud, Saint Gallen, Genewy). Ostatni¹ gru-pê stanowi pozosta³ych 98 geoportali regionalnych.
Zdecydowana wiêkszo�æ metod zosta³a wykorzystana w sposób poprawny, zgodny z za-sadami semiotyki i metodyki kartograficznej. W przypadku kilku geoportali stwierdzono jednakobecno�æ b³êdów, polegaj¹cych m.in. na wykorzystaniu warto�ci bezwzglêdnych w kartogra-mie powierzchniowym (np. kraj pardubicki), braku legend, stosowaniu w legendzie zbyt ma-³ych znaków, braku kompletno�ci legend, b³êdnego wykorzystania zmiennej ziarnisto�ci wwydzieleniach chorochromatycznych. Inne zaobserwowane b³êdy polega³y na braku skalowa-nia znaków, b³êdnym lokalizowaniu nazw, niepe³nej harmonizacji danych przestrzennych.
Typologie geoportali regionalnych
Przeprowadzone badania pozwoli³y na zaproponowanie typologii geoportali regionalnychopartych o kryteria jako�ciowe (podobieñstwa zakresu tematycznego) i ilo�ciowe (liczbygrup tematycznych i funkcji).
W celu realizacji typologii geoportali regionalnych w oparciu o kryterium podobieñstwazakresu tematycznego wykorzystano bertinowsk¹ metodê porz¹dkowania danych (Bertin,1967) z zastosowaniem algorytmu opracowanego przez A. Cio³kosz-Styk (2011). Pierwszyetap tej metody polega³ na uporz¹dkowaniu danych w dwuwymiarowej macierzy binarnej.Nastêpnie konieczne by³o przyjêcie progów klasyfikacyjnych, w celu wy³¹czenia z dalszychanaliz elementów powszechnie uwzglêdnianych lub wystêpuj¹cych sporadycznie. Przyjêto,¿e celowe jest wy³¹czenie elementów tre�ci, które s¹ przedstawiane za po�rednictwem 80%analizowanych geoportali oraz poni¿ej 10% serwisów. Niesymetryczno�æ przyjêtych pro-gów klasyfikacyjnych wynika z faktu, i¿ 10% jest w zasadzie pierwsz¹ mo¿liw¹ warto�ci¹,która pozwala na wy³onienie grup geoportali podobnych pod wzglêdem prezentacji wybra-nych kategorii tre�ci. Przyjêcie wy¿szych warto�ci wyeliminowa³oby czê�æ istniej¹cych grupi �wiadczy³oby o przyjêciu progu o zbyt ma³ej czu³o�ci. Zastosowanie 90% progu klasyfika-cyjnego uznano za nieprzydatne z uwagi na fakt, i¿ cechy wystêpuj¹ce powszechnie niepowinny byæ traktowane jako charakterystyczne. Przeprowadzone testy wykaza³y, ¿e przy-jêcie progu na poziomie 80% pozwala na dosyæ dobre wy³onienie cech charakterystycznychdla wyró¿nionych grup. Podstawê dalszego postêpowania stanowi³o 19 grup tematycznych.Kolejny etap polega³ na graficznej permutacji wierszy i kolumn macierzy wej�ciowej w celuotrzymania jednorodnych grup w macierzy wyj�ciowej. Proces ten polega³ na porównywa-niu miêdzy sob¹ kolejnych wierszy i segregowaniu ich wed³ug najwiêkszego podobieñstwa.Nastêpnie macierz zosta³a podzielona na niezale¿ne kolumny, które by³y porównywane miê-dzy sob¹ i uk³adane wed³ug najwiêkszego podobieñstwa. W rezultacie uzyskano macierzwyj�ciow¹, w której uwidocznione s¹ relacje zachodz¹ce miêdzy danymi. W trakcie segre-gacji wierszy i kolumn wykorzystywany by³ algorytm obliczeniowy, opracowany na potrze-
86 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
by segregacji danych (Cio³kosz-Styk, 2011). Jego podstaw¹ jest znalezienie podobieñstwapomiêdzy dwoma porównywanymi wektorami danych. Podobieñstwo to jest proporcjonal-ne do iloczynu logicznego tych wektorów. Ze wzglêdu na mo¿liwo�æ wystêpowania ró¿nejliczby elementów informacyjnych w ka¿dym wektorze iloczyn logiczny wymaga normaliza-cji, która dokonywana jest przez obliczenie sumy logicznej porównywanych wektorów (Bágu-ena Orús, 2003). Wynikowe podobieñstwo dwóch porównywanych wektorów jest oblicza-ne jako ich iloczyn logiczny podzielony przez ich sumê logiczn¹. W zastosowanej metodzieporz¹dkowania wykorzystane zosta³o iteracyjne porównywanie kolejnych wektorów. Po-rz¹dkowano je w kolejno�ci najwiêkszego podobieñstwa, w stosunku do wcze�niej wybra-nego. Po wyborze wektora pocz¹tkowego i obliczeniu jego podobieñstwa do ka¿dego kolej-nego wektora w macierzy jest wybierany wektor o najwiêkszym podobieñstwie i umieszcza-ny obok wektora, do którego by³ porównywany. W nastêpnym kroku z ostatnio wybranymwektorem porównywane s¹ kolejne (pozosta³e) wektory macierzy. Ponownie wybierany jestwektor o najwiêkszym podobieñstwie i umieszczany obok wektora, do którego by³ porów-nywany. Procedura ta jest powtarzana do momentu, w którym wszystkie wektory zostan¹u³o¿one w odpowiedniej kolejno�ci. Wynikiem przeprowadzonego dzia³ania jest macierz, wktórej kolejne, s¹siaduj¹ce ze sob¹ wektory (wiersze lub kolumny) s¹ do siebie najbardziejpodobne pod wzglêdem ilo�ci i u³o¿enia przestrzennego danych. Ostatni etap polega na wizu-alnym wydzieleniu z ca³ej macierzy obszarów o jednorodnym zestawie danych. W jego wy-niku mo¿liwe by³o wyró¿nienie 6 grup geoportali regionalnych (rys. 2).
Badanie to potwierdzi³o, i¿ w maju 2012 r. dysponowali�my w Polsce dostêpem do1 geoportalu regionalnego o bardzo bogatym zakresie informacji (województwa opolskiego),3 geoportali o �rednim stopniu zakresie udostêpnianych informacji (województwa mazo-wieckiego, pomorskiego i ma³opolskiego) oraz do 4 geoportali o stosunkowo silnie ograni-czonym zakresie udostêpnianych informacji (województwa ³ódzkiego, podlaskiego, dolno-�l¹skiego i kujawsko-pomorskiego). Pozwoli³o równie¿ na okre�lenie ich podobieñstwa doinnych geoportali regionalnych.
Wykorzystuj¹c jako kryterium zakres tematyczny (wyra¿any liczb¹ dostêpnych gruptematycznych INSPIRE) oraz liczbê dostêpnych funkcji mo¿na wyró¿niæ 3 g³ówne grupygeoportali (rys. 3): o ma³ej liczbie funkcji i silnie ograniczonym zakresie tematycznymudostêpnianej informacji (kraj po³udniowoczeski, Bazylea-okrêg i Dolina Aosty), o �redniejliczbie funkcji i �rednio rozbudowanym zakresie tematycznym (15 geoportali, w tym wo-jewództw: dolno�l¹skiego, kujawsko-pomorskiego, ³ódzkiego, pomorskiego i podlaskie-go), o �redniej i du¿ej liczbie funkcji oraz �rednio i silnie rozbudowanym zakresie tema-tycznym (111 geoportali). Do ostatniej spo�ród wymienionych grup s¹ zaliczane geoporta-le województw: ma³opolskiego, mazowieckiego, opolskiego i �wiêtokrzyskiego. Specy-ficzny przypadek stanowi geoportal o znacznej liczbie funkcji i silnie ograniczonym zakre-sie tematycznym (kraj ustecki).
Wnioski
Jak wynika z przeprowadzonych badañ, w okresie ostatnich kilku lat w krajach UniiEuropejskiej i Europejskiego Obszaru Gospodarczego mia³ miejsce znacz¹cy postêp wzakresie rozwoju geoportali regionalnych jednostek administracyjnych najwy¿szego stop-nia, udostêpniaj¹cych informacjê przestrzenn¹ za pomoc¹ us³ug przegl¹dania i pobierania
87GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
danych. Procesowi temu towarzyszy³o stopniowe zamykanie dawnych portali udostêpnia-j¹cych informacjê przestrzenn¹ za pomoc¹ prostych rozwi¹zañ typu webmap. Stopieñrozbudowy funkcjonalno�ci badanych geoportali jest dosyæ zró¿nicowany. W znacznymstopniu jest on uwarunkowany mo¿liwo�ciami technicznymi w³a�ciwymi dla okresu po-wstawania interfejsu oraz mo¿liwo�ciami projektuj¹cych go firm. Zdecydowana wiêk-szo�æ geoportali posiada stosunkowo dobrze rozwiniête funkcje nawigacji, wizualizacjioraz zarz¹dzania warstwami informacyjnymi. Zaobserwowano symptomy �wiadcz¹ce od¹¿eniu do dywersyfikacji wersji interfejsu u¿ytkownika oraz próby tworzenia rozwi¹zañprzystosowanych do wspó³pracy z urz¹dzeniami mobilnymi. Celowa wydaje siê natomiastintensyfikacja prac maj¹cych na celu rozwój funkcji analitycznych. Zakres tematycznydanych przestrzennych, dostêpnych za po�rednictwem geoportali wykazuje znaczne zró¿-nicowanie, wynikaj¹ce m.in z ró¿nic zapotrzebowania na informacjê przestrzenn¹, jej do-stêpno�ci, uwarunkowañ prawnych jej pozyskiwania i udostêpniania. Na przestrzeni ostat-nich lat widoczna jest wyra�na tendencja do coraz pe³niejszego uwzglêdniania zakresówtematycznych zawartych w za³¹cznikach do dyrektywy INSPIRE oraz stanowi¹cych efektpolityki promocji regionu. Na podkre�lenie zas³uguje znaczny postêp w zakresie respekto-wania dorobku metodyki kartograficznej i semiotyki. Nadal jednak celowe jest prowadze-nie prac badawczych i aplikacyjnych w tym zakresie. Dotyczy to zw³aszcza dorobkubadañ nad mo¿liwo�ciami percepcji i wykorzystania danych oraz informacji przez poten-cjalnych u¿ytkowników (m.in. grupy roboczej �Use and user issues� MiêdzynarodowejAsocjacji Kartograficznej). Czê�æ spo�ród geoportali regionalnych stanowi ju¿ obecniesk³adowe regionalnych infrastruktur informacji przestrzennej. W niektórych krajach pe-wien problem stanowi brak ogólnokrajowych podstaw prawnych do tworzenia i utrzymy-wania infrastruktur regionalnych, jak równie¿ (malej¹ce) zaleg³o�ci w zakresie standaryza-cji i miêdzyresortowej wymiany danych.
Jak wynika z przeprowadzonych badañ, geoportale wojewódzkie mog¹ zostaæ zaliczonedo grup geoportali o �rednim i znacznym stopniu rozbudowy zakresu tematycznego i funk-cji. W przypadku wiêkszo�ci z nich mo¿liwa wydaje siê intensyfikacja prac nad rozbudow¹ich zakresu tematycznego i funkcji (zw³aszcza analitycznych).
Literatura
Báguena Orús M. P., Villarroya G., 2003: TGINF: Graphic information processing for teaching, Proceedingsof European Congress ITEM Integrating Technologies into Mathematics Education, Reims, France, June2003: 17-23.
Baranowski M., Bielecka E., Dukaczewski D., 2010: Methods of Portraying Spatial Data Used in OfficialGeoinformation Services in Poland � A Comparative Study, [In:] Gartner G., Ortag F. (eds.) Cartographyin Central and Eastern Europe, Lecture Notes in Geoinformation and Cartography, Springer�Verlag,Berlin�Heidelberg: 41-62.
Bertin J., 1967: Sémiologie graphique: Les diagrammes � les reseaux � les cartes, Mouton/Gauthier�Villars,Paris/La Haye, 431 s.
Bielecka E., Zwirowicz A., Dukaczewski D., 2010: Network services for spatial data in European geoportalsand their compliance with ISO and OGC standards, Kraków 2010 INSPIRE Conference, INSPIRE as aFramework for Cooperation, 23-27 June 2010, Kraków.
Cio³kosz-Styk A., 2011: Analiza tre�ci i ocena efektywno�ci europejskich planów miast. Praca doktorska,Wydzia³ Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego.
Dukaczewski D., 2007: Wojewódzkie portale informacji przestrzennej, Roczniki Geomatyki t. 5, z. 3: 37-56,PTIP, Warszawa.
88 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
Dukaczewski D., Bielecka E., 2009: Analiza porównawcza krajowych geoportali w Europie, Roczniki Geo-matyki t. 7, z. 6 (36): 35-60, PTIP, Warszawa.
Dukaczewski D., Bielecka E., 2010: Geoportals � The Gateway to National Geoinformation Resources.European Case Study, Proceedings of the GIS Odyssey 2010 Conference �Richness and Diversity of GIS�,Brijuni, 2-8 September 2010, GIS Forum Croatian GIS Association, State Geodetic Administration, Hy-drographic Institute of Republic of Croatia, Institute of Oceanography and Fisheries, 16 s.
Abstract
The growing need for spatial information, technical progress, as well as legal requirements of theINSPIRE Directive has resulted in a considerable intensification of the development of regional geo-portals in European Union and the countries of the European Economic Area. This implies the need formonitoring the state of art of regional geoportals, taking into consideration the opportunities andlimitations of their development and relations with INSPIRE. According to the survey of May 2012, inEU and EEA countries 143 geoportals of first � level public administration units existed. The spatialdata were also distributed (in limited extent) by 151 public administration portals at this level.The research carried on 130 regional geoportals (working in May 2012) included analysis of thethematic scope of spatial data accessible with these geoportals, their functionalities, as well as employ-ed methods of cartographic presentation (and its semiotic correctness). The application of Bertin�smethod of data order allowed to propose a typology of thematic scope of spatial data accessible withgeoportals. The authors also proposed a typology of geoportals, employing the criterion of thematicscope and functionalities.The results of the research carried out were used to update and to extend the GEMS � Geoportals inEurope Metadata Service, maintained by the Institute of Geodesy and Cartography.
dr Dariusz [email protected]. 22 329 19 70
dr Agata Cio³[email protected]. 22 329 19 23
mgr in¿. Maciej [email protected]. 22 329 19 89
89GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
Wykaz badanych geoportali regionalnych
AUSTRIA
Za³¹cznik
.pL noigeR ywotenretniserdA
1A dnalnegruB retsataK=tcejorp?revresnys/SIGbeW/ta.vg.dlgb.sig//:ptth
2A aitnyraK ED_84991/ta.vg.ntk.sigak.www//:ptth
3A airtsuAanloD lmth.noitamrofnioeG-netraK/tfnukuZ-dnaL/ta.vg.eon.www//:ptth
4A airtsuAanróG /ta.vg.eoo.sirod//:ptth
5A grubzlaS rak?xpsa.tini/))54gm3cjmpexrduxo5445dj4v(S(/enilnosig/ta.vg.grubzlas.ecivres//:ptthtluafed=et
6A airytS /ta.kramreiets.sig.www//:ptth
7A loryT sirit/etsneidnetrak-sirit/sirit-kitsitats/netkaf-dnu-nelhaz/nemeht/ta.vg.lorit.www//:ptth
8A greblraroV tmasgnussemrevsednal/neuab/nenhow_neuab/greblrarov/ta.greblrarov.www//:ptthmth.thcisrebeusaltagreblrarov/saltagreblrarov/secivres/nenoitamrofnieretiew/
9A ñedeiW siganneiv/ta.vg.neiw.www//:ptth
BELGIA
REPUBLIKA CZESKA
.pL noigeR ywotenretniserdA
1B ynzce³otSnoigeRileskurB
/krowtenoeg/eb.tensiri.sig.gnigats//:ptthsknil/rf/vrs/krowtenoeg/eb.tensiri.sig.gnigats//:ptth
2B ikzdnamalFnoigeR /nerednaalv-oeg/netsneid/sig/eb.viga.www//:ptth
3B iksñolaWnoigeR lmth.xedni/rf/eb.einollaw.www//:ptth/otraCliatroPweN/eb.einollaw.eihpargotrac//:ptth
.pL noigeR ywotenretniserdA
1ZC agarP /zc.aharplatropoeg.www//:ptth
2ZC iksezcowokdor�jark /zc.yksecoderts-rk.ypam//:ptthezc=gnal&=DIS?/pam/vrespam/zc.yksecoderts-rk.ypam//:ptth
3ZC iksezcowoindu³opjark /zc.yksecohij-jark.sig//:ptth
4ZC iksñenzlipjark 99932/edon/sc/zc.jark-yksnezlp.www//:ptth
5ZC iksrawolrakjark SIG/zc.yksravolrak-rk.www//:ptth
6ZC ikcetsujark lmth.xedni/etis/zc.ykcetsu-rk.sig//:ptth
7ZC ikcedarhjark /zc.ykcedarhevolark-rk.sig//:ptth
8ZC ikcibudrapjark sig/zc.jarkykcibudrap.www//:ptth
9ZC ikceinumo³ojark /zc.ykcuomolo-rk.www//:ptth/zc.ykcuomolo-rk.ypam//:ptth
01ZC iks¹l�-okswaromjark lmth.sig_ypam/zc.ykszelsoksvarom-rk.avarps-anjerev//:ptth
11ZC owoindu³opjarkikswarom
=edom?xpsa.tluafeD/))55zloriynvcab2rtlnk3j55t(S(/zc.yksvaromohij-rk.ypam//:ptthanartSindovU&sey=swen&dovu_edis=edis&1=unem&dovu_dovu=txet&ateMtxeT
sey=
21ZC iksñilzjark emarf?php.xedni/kzmku/smt/zc.yksnilz-rk.4smv//:ptth
31ZC anzyzcosyW psa.sig/zc.anicosyv-rk.www//:ptth
90 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
FRANCJA
HISZPANIA
.pL noigeR ywotenretniserdA
1F ainatiwkA 63/75101/bew/gro.amgip.www//:ptth
2F aidnamroNanloD salta/php.xedni/rf.eidnamron-essab-rc.gis//:ptth
3F ainaterB /lieucca/rf.engaterboeg//:ptth
4F aidnugruB lp:ltni,53,ypaM/rf.engogruob-noiger.www//:ptth
5F seénéryP-idiM lmth.eriotirret/eriotirret/otrac/rf.seenerypidim.www//:ptth
6F sialaC-ed-saP-droN #php.xedni/cdpn/rf.sialacedsapdron.otrac//:ptth
7F yraoLjarK rf=gnal?php.otrac/salta_pilcoeG/rf.eriolaledsyap.sero//:ptth
8F nisuomiL lieucca/rf.nisuomiloeg.www//:ptth
HOLANDIA
.p.L noigeR ywotenretniserdA
1 ajzuladnA /rosivAEDI/se.aiculadnaedi.www//:ptth
2 ainogarA /se.nogara.ratis//:ptth
3 airutsA /aptisotrac/se.tsacnirp.aifargotrac.www//:ptth
4 yraelaB hsinaps=gnalwen?php.xedni/tac.biedi.www//:ptth
5 arudamertsE /latropoeG/se.arudamertxeedi.www//:ptth
6 ajcilaG /tenagtis/se.atnux.agtis//:ptth
7 airbatnaK xpsa.aifargotrac/acilbuP/se.airbatnacedoirotirret.www//:ptth
8 ahcnaMaL-ailytsaK /se.mccj.edi//:ptth
9 nóeLiailytsaK tis.emoh/lyctis/se.lycj.lyctis.www//:ptthpsj.xedni/pams/se.lycj.lyctis.www//:ptth
01 ainolataK /tac/latropoeg/tac.cedi-latropoeg.www//:ptth
11 wóksaBjarK /se/1428-96s/ten.idaksue.oeg.www//:ptth
21 ajoiRaL /gro.ajoiral.ajoiredi.www//:ptth
31 tyrdaM mth.xedni/bew/lmth/medi/aifargotrac/gro.dirdam.www//:ptth
41 ajcruM /moc.rumotrac.www//:ptth
51 arrawaN egap.emoh/niam/golatac/sadeuqsub/se.arravan.anedi//:ptth
61 ajcnelaW /se.avg.tisarret//:ptth
71 eiksjyranaKypsyW /nacedi/se.nacfarg.nacedi.www//:ptth
.pL noigeR ywotenretniserdA
1LN ehtnerD /laairetamtraak/tekol/ln.ehtnerd.eicnivorp.www//:ptth
2LN lessjirevO lmth.lessjirevosalta/lessjirevosalta/etisbew/ln.lessjirevo.raabneposig//:ptth
3LN aigrubmiL od.reweiv/laatropatad_oeg/ln.grubmilvrp.latrop//:ptth
91GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
NORWEGIA
RFN
.pL noigeR ywotenretniserdA
1N suhsrekA /suhsrekAnItraK/on.kf-suhsreka.suhsrekanitrak//:ptth
2N olsOgêrkoiotsaiM /trakolso/on.enilsig.2letohbew//:ptth
3N dnalppO /sigsdnalnni/on.sigsdnalnni.www//:ptth
4N krameleT rwv&9684067331=emit&etubmf=tuoyal?psa.niaM/tnetnoC/431.022.632.312//:ptthvsa=
5N redgA-tsuA 2=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.kfredgatsua.trak//:ptth
6N dnalagoR 3=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.dnalagor-trakamet.www//:ptth
7N dnaladroH etiS?xpsa.reweiV/bew/tluafeD/slaitnesse/xetrocoeg/on.tsevi.trak.www//:pttheslaF=yeKdaoleR&dnaladroH=
8N enadrojFgongoS 3=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.saltaseklyf.www//:ptth
9N ladsmoRgoeroM /knilsig/on.knilsig.www//:ptth
01N galednorT-roS psj.xedni/kfts/on.knilsig.www//:ptth
11N galednorT-droN 2=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.tnig.www//:ptth
21N smorT 2=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.saltasmort.www//:ptth
31N kramnniF 2=gnal&1=iug?xpsa.tluafed/on.saltadron.www//:ptth
S£OWACJA
.pL noigeR ywotenretniserdA
1D aigrebmetriW-ainedaB lmth.xedni/ed/smcnepo/latropoeg/ed.wb-latropoeg.www//:ptth
2D airawaB /nreyaBlatropoeG/ed.nreyab.latropoeg//:ptth
3D nilreB /noitamrofnioeg/ed.nilreb.gnulkciwtnetdats.www//:ptth
4D aigrubnednarB /ed.grubnednarb.latropoeg//:ptth
5D ainoskaSanloD 8468=di_noitagivan?php.evil/latrop/ed.neshcasredein.netadoeg.www//:ptth82=dnamsp_&
6D grubmaH lmth.xedni/latrophrm/ed.grubmah.noigerloportem.latropoeg//:ptth
7D ajseH /ed.nesseh.latropoeg.www//:ptth
8D -aigrubmelkeMeindezrPezromoP
psj.xedni/etiestratS/ed/dorp_VMlatroPoeG/vm-dnal/ed.vm-latropoeg.www//:ptth
9D -ancon³óPainerdaNailaftseW
/ed.wrn.latropoeg.www//:sptth
01D tanytalaP-ainerdaN /ed.plr.latropoeg.www//:ptth/ed.plr.latropoeg.www//:ptth
11D araaS iuGym_resu_bm?php.xedni_dom/latropoeg/rednebpam/ed.dnalraas.latropoeg//:ptthLS-latropoeG=
21D ainoskaS /ed.neshcas.idg.www//:ptth
31D tlahnA-ainoskaS /ed.tlahna-neshcas.oegmrevl.www//:ptth
41D nytzsloH-kiwzelzS /ed.hs-idg.www//:ptth
51D aignyruT lortnoc/tneilcoeg/ed.ht-latropoeg.yxorpoeg.www//:ptth
.pL noigeR ywotenretniserdA
1KS ikswa³sytarbjarK -yvarps-jenjerev-metsys-yncamrofni-ksb-latropoeg/konalc/ks.ksb-noiger.www//:ptthxpsa.600144
2KS iksñazrtinjarK /ks.ksnu.sig//:ptth
3KS iksñily¿jarK 4128=dicod?od.codwohs/ks.ksaz.www//:ptth
92 DARIUSZ DUKACZEWSKI, AGATA CIO£KOSZ-STYK, MACIEJ SOCHACKI
SZWAJCARIA
SZWECJA
.pL notnaK ywotenretniserdA
1HC hcyruZ -sig_hz-sig/nenoitamrofnioeg/ed/era/noitkeriduab/tenretni/hc.hz.era.www//:ptthlmth.resworb-sig/murtnez
2HC onreB lmth.netrak/ffirguzllenhcs/ed/latrop/hc.eb.www//:ptth
3HC anrecuL mth.latropoeg/noitamrofnioeg/xedni/hc.ul.iwar.www//:ptth
4HC zywhcS mfc.94252p/17252d/629d/999d/noitacilppa/ed/tenretni/1_lmx/hc.zs.www//:ptth
5HC nedlawbO /hc.wo-sig.www//:ptth
6HC nedlawdiN /hc.wo-sig.www//:ptth
7HC suralG feileR,nemhaR-HC=sreyaLelbisiv?cilbuP/spam/hc.lg.oeg//:ptth
8HC guZ psa.3MB/pamguz/hc.pamguz.www//:ptth
9HC grubyrF /hc.rf.oeg.www//:ptth
01HC aruloS lmth.sigos/zitsuj-dnu-uab/etnemetraped/hc.os.www//:ptth
11HC otsaiM-aelyzaB /hc.sb-oeg.www//:ptth
21HC gêrkO-aelyzaB /hc.lb.oeg.www//:ptth
31HC azufazS lmth.0.366.enealP-dnu-netraK-SIG/hc.hs.www//:ptth
41HC llezneppAnedohrressuA
mrofnioeg/tmauabfeit/tlewmu-dnu-uab-tnemetraped/etnemetraped/hc.ra.www//:ptth/latropoeg-d3/gnussemrev-dnu-nenoita
51HC nedohrrennIllezneppA IATK=1rttA&4=CIPOT&4=ILPPA&0=nretni?xpsa.pam/hc.latropoeg.www//:ptth99F41E2225B01B507E6A1=puorG&1=IOPwohS&IA+notnaK=3rttA&=2rttA&
=DIU&11A28E21086A0A75FA080A85D74164D0A3E068E4416
61HC nellaGtknaS 1=IOPwohS&GSTK=1rttA&1=cipoT&1=nretni?xpsa.pam/hc.latropoeg.www//:ptth
71HC ainozyrG /hc.rg.sig//:ptth
81HC aiwogrA psj.latropoeg/latropoeg/rfd/ed/hc.ga.www//:sptth
91HC aiwogruT /hc.gt.sigruht.www//:ptth
02HC duaV ihpargotrac-tehciug/eriotirret-el-rus-snoitamrofni/eriotirret/semeht/hc.dv.www//:ptth/euq
12HC letâhcueN /hc.en.ntis//:ptth
22HC aweneG lmth.lieucca/gtis/hc.eveneg.tate//:ptth
32HC aruJ -sel-setuoT-aruJ-ud-liatroPoeG/liatroPoeG/aruJ-TIS/TAS/EED/hc.aruj.www//:ptthlmth.scilc-seuqleuq-ne-setrac
.pL noigeR ywotenretniserdA
1S anralaD 886,843613=xobb&?/galrednusgnirenalP/anralaD/es.neslerytssnal.sigbbew-txe//:ptthdnurgkaB&reyaLSIGcrA,elbisiv=atraksdnurgkaB02%TSL&1496876,708405,1397
,reyaLSMW,neddih=)SMW(02%egroN02%atraks/1smwks/on.egronoeg.smw//:ptth ednusgnirenalP&retsarksifargopot,2retsaropot.smw r
al g 342,242,reyaLSIGcrA,elbisiv= 803,082,972,272,172,642,442,
2S nettobrroN /galrednusgnirenalP/nettobrroN/es.neslerytssnal.sigbbew-txe//:ptth
3S ainakS gateröfsgninkiD/es.tsl.secivresoeg//:ptth
4S nettobretsäV xpsa.tluafed/dubrofretokS/es.tsl.balsig//:ptth
5S dnalatöGartsäV psa.reweiv/mth/gvsig/etisbew/es.tsl.gvsig//:ptth
6S dnaltögretsÖ psa.reweiv/mth/esig/es.tsl.esig//:ptth
93GEOPORTALE REGIONALNE WYBRANYCH KRAJÓW EUROPY � STUDIUM PORÓWNAWCZE.
W£OCHY
.pL noigeR ywotenretniserdA
1I ajzurbA /aifargotracx/ti.ozzurba.enoiger.www//:ptth
2I ailupA lmth.cgO-dradnatS/onidattiC-tiS/adiuG/ailguP-TIS/pleh-tis/ti.ailgup.tis.sigbew//:ptth
3I atacilisaB D84EDDAAC561CA65356B1=dinoissesj;tseug/bew/ti.atacilisab.enoiger.idsr//:ptthFA1321E48E8
4I ytsoAaniloD /bewotrac/bup/ti.tuotrap.tcsvanoeg//:ptth
5I ainamoR-ailimE aifargotrac/aigoloeg/ti.angamor-ailime.enoiger.etneibma//:ptth
6I aksjiluJajceneW-iluirF B52B61A4C7=dinoissesj;/31GRA/9TA/GVFAR/smc/gvfar/ti.gvf.enoiger.www//:ptth67F450B306DD362C57A534
7I airbalaK emoh/tis5rp/bew/ti.airbalac.enoiger.tis5rp//:ptth
8I ainapmaK latrop/ti.ainapmac.enoiger.tis//:ptth
9I mujcaL /enil_no_aifargotrac/ti.oizal.enoiger.asaceacitsinabru.www//:ptth
01I airugiL /ti.airugil.enoiger.aifargotrac.www//:ptth
11I aidrabmoL elatropoeg/ti.aidrabmol.enoiger.aifargotrac.www//:ptth
21I esiloM vog/ti.esilom.elivicenoizetorp.elatropoeg//:ptth
31I tnomeiP /etnomeipoeg/ti.etnomeip.enoiger.www//:ptth
41I ainydraS /ti.elatropoegangedras.www//:ptth
51I ailycyS /05/72/weiv/tnetnoc/ti.ailicis.enoiger.rtis.www//:ptthreweiVoeG/emoH/ti/elatropoeg/ti.ailicis.enoiger.rtis.www//:ptth
61I ainaksoT lmth.xedni/aifargotrac/oirotirret/ti.anacsot.enoiger.www//:ptth/otrac/oirotirret/ttes/ti.anacsot.eter.www//:ptth
71I agydAanróG-tnedyrT /ti.nt.aicnivorp.oirotirret.www//:ptthpsa.sigbew-spam/imet/acitamrofni/ti.zb.aicnivorp.www//:ptth
Rys. 1. Geoportale regionalne i portaleregionalne udostêpniaj¹ce zbiory danychprzestrzennych jednostek najwy¿szegoszczebla podzia³u terytorialnego;stan w maju 2012 r.
Rys. 2. Typologia geoportali regionalnych w oparciu o kryterium podobieñstwa zakresu tematycznego, okre�lonego za pomoc¹ bertinowskiej metodyporz¹dkowania danych; kolorami wyró¿niono grupy geoportali (matryca) oraz kraje (opisy)
Rys. 3. Typologia geoportali regionalnych w oparciuo kryterium zakresu tematycznego INSPIRE oraz liczby
funkcji; znaczenia geoportali podano w za³¹czniku
Funkcje
Tematy