geodetski tehniČar - gov.me · pdf filenacrtna geometrija 2 72 - - - - - - 72 4. geodetsko...

REPUBLIKA CRNA GORA MINISTARSTVO PROSVJETE I NAUKE

OBRAZOVNI PROGRAM

GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA

Centar za stručno obrazovanje Jul 2005.

_________ GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA ____________________________________

3

SADRŽAJ

SADRŽAJ....................................................................................................................................................3 OBRAZOVNI PROGRAM...................................................................................................................................5 OPŠTI DIO ..................................................................................................................................................7

1. NAZIV PROGRAMA..................................................................................................................................7 2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................................................................7 3. CILJEVI I ZADACI OBRAZOVNOG PROGRAMA...................................................................................................9 4. USLOVI ZA UPIS, ODNOSNO UKLJUČIVANJE U PROGRAM ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH ............................................... 10 5. TRAJANJE OBRAZOVANJA ...................................................................................................................... 11 6. PROHODNOST .................................................................................................................................... 11 7. OBRAZOVANJE KOJE SE STIČE ................................................................................................................. 11

POSEBNI DIO ............................................................................................................................................. 13 1. PREDMETNI PROGRAMI.......................................................................................................................... 13

1.1.OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI............................................................................................................................... 13 1.2.STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI............................................................................................................................ 15

1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA .......................................................................................................................... 31 1.2.3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA ...................................................................................................................... 37 1.2.4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI..................................................................................................................... 45 1.2.5. GEODETSKI PLANOVI ............................................................................................................................. 51 1.2.6. FOTOGRAMETRIJA................................................................................................................................ 59 1.2.7. AGRARNE OPERACIJE............................................................................................................................. 63 1.2.8. GEOINFORMATIKA ................................................................................................................................ 67 1.2.9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA ......................................................................................................... 77 1.2.10. GEODETSKO CRTANJE............................................................................................................................ 93

____________________________________ GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA _________

4

1.3. IZBORNA NASTAVA ............................................................................................................................... 99 1.3.1. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA ............................................................................................................. 99 1.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA ........................................................................103 1.3.3. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE.......................................................................................117 1.3.4. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE ................................................................................................123 1.3.5. FOTOGRAFIJA ....................................................................................................................................129 1.3.6. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE...................................................................................................135

2. STRUČNI ISPIT ................................................................................................................................... 141 2.1.ISPITNI KATALOZI ...........................................................................................................................................142

2.1.1. GEODEZIJA........................................................................................................................................142 2.1.2. PRIMIJENJENA GEODEZIJA .....................................................................................................................144 2.1.3. KATASTAR NEPOKRETNOSTI....................................................................................................................146 2.1.4. FOTOGRAMETRIJA...............................................................................................................................147

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA ............................................................................................... 149 4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA ................................................................... 150 5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA........................................................................ 151 6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................................................................ 151 7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA......................................................................... 151 8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................................................................ 152 9. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE ..................................................................... 153 10. PROFESIONALNA PRAKSA ..................................................................................................................... 155 11. SLOBODNE AKTIVNOSTI ....................................................................................................................... 155

PRILOG: STANDARD ZANIMANJA................................................................................................................... 157 P.1. GEODETSKI TEHNIČAR – GEOMETAR / GEODETSKА TEHNIČARKA – GEOMETARKA................................................... 157


5

Obrazovni program

Opštim zakonom o obrazovanju i vaspitanju određeno je da se obrazovanje ostvaruje na osnovu obrazovnog programa (kurikuluma) (čl. 19).

Obrazovni program postaje javno važeći kada ga usvoji Ministarstvo prosvjete i nauke (čl. 21), na prijedlog nadležnog savjeta (čl. 22 Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju).

Sadržaj obrazovnog programa definisan je članom 21 Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju.

Obrazovni program sastoji se od opšteg i posebnog dijela. Opšti dio javno važećeg obrazovnog programa utvrđuje Ministarstvo, na prijedlog Savjeta za opšte obrazovanje Crne Gore.

U stručnom obrazovanju, obrazovni programi se pripremaju na osnovu standarda zanimanja, usvojenih od strane Savjeta za stručno obrazovanje.

Ministarstvo objavljuje javno važeće obrazovne programe najmanje 12 mjeseci prije početka njihove primjene (čl. 25 Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju). Novi, javno važeći programi prije primjene, obavezno se eksperimentalno provjeravaju (pilot programi). Ministarstvo, na prijedlog Centra za stručno obrazovanje, određuje ustanove u kojima će se izvoditi eksperimentalni programi u stručnom obrazovanju (čl. 26 Opšti zakon o obrazovanju i vaspitanju).

Obrazovni program Geodetski tehničar - geometar / Geodetska tehničarka - geometarka je urađen u skladu sa standardom zanimanja:

• Geodetski tehničar – geometar / Geodetska tehničarka – geometarka br. CSO ST 10 008 190304, usvojenog na 17. sjednici Savjeta za stručno obrazovanje Republike Crne Gore dana 14.06.2004. god.


7

OPŠTI DIO

1. NAZIV PROGRAMA

GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA.

2. NASTAVNI PLAN

I II III IV Redni broj Nastavni predmeti - grupe predmeta

sedm god. sedm god. sedm. god. sedm god. Ukupno

A Opšteobrazovni predmeti

1. Maternji jezik i književnost 3 108 3 108 3 108 3 99 423

2. Matematika 3 108 3 108 3 108 3 99 423

3. Strani jezik 2 72 2 72 2 72 2 66 282

4. Informatika 1 36 - - - - - - 36

5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 72 2 66 282

Društvena grupa predmeta

1. Istorija 2 72 - - - - - - 72

2. Geografija - - 2 72 - - - - 72

3. Sociologija - - - - 2 72 - - 72

4. Likovna umjetnost 2 72 - - - - - - 72


8

Prirodna grupa predmeta

1. Fizika 2 72 2 72 - - - - 144

2. Hemija 2 72 - - - - - - 72

3. Biologija - - 2 72 - - - - 72

UKUPNO A 19 684 16 576 12 432 10 330 2.022

B Stručno teorijski predmeti

1. Geodezija 3 108 5 180 2 72 2 66 426

2. Geodetska mjerenja i računanja* 3 108 6 216 5 180 4 132 636

3. Nacrtna geometrija 2 72 - - - - - - 72

4. Geodetsko crtanje 2 72 - - - - - - 72

5. Geoinformatika* - - 2 72 2 72 2 66 210

6. Primjenjena geodezija * - - - - 2 72 3 99 171

7. Katastar nepokretnosti* - - - - 2 72 - - 72

8. Geodetski planovi* - - - - 2 72 2 66 138

9. Fotogrametrija* - - - - - - 2 66 66

10. Agrarne operacije* - - - - - - 2 66 66

UKUPNO B I C 10 360 13 468 15 540 17 561 1929

C Praktična nastava - - - - - - - - -

D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 36 1 33 141


9

E Izborna nastava 2 72 2 72 4 144 4 132 420

F Profesionalna praksa 15 dana 15 dana 15 dana - 45

G Broj časova 32 1152 32 1152 32 1152 32 1056 4512

H Broj radnih sedmica 36 - 36 - 36 - 33 - 141

Ukupno časova za obrazovni program (A+B+C+D+E) 4512

E Izborna nastava

1. Izabrana poglavlja iz geodetskih mjerenja i računanja * 2 72 2 72 2 72 2 66 282

2. Izabrana poglavlja iz geoinformatike * - - - - 2 72 2 66 138

3. Izabrana poglavlja iz primijenjene geodezije * - - - - 2 72 - - 72

4, Geodetska pisma-kaligrafija 2 72 - - - - - - 72

5. Fotografija * - - 2 72 - - - - 72

6. Prostorno i urbanističko planiranje - - - - - - 2 66 66

*Predmeti s obaveznim praktičnim vježbama

3. CILJEVI I ZADACI OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Sticanje opštih i osnovnih znanja za razumijevanje zakonitosti u prirodi i društvu, razvijanje vještine za uspješan rad i stručno usavršavanje;

- Razvijanje motivacije za cjeloživotno obrazovanje, usavršavanje i oblikovanje trajnog sistema vrijednosti; - Upoznavanje područja geodezije i utvrđivanje osnovnih stručnih znanja za povezivanje teorije i prakse; - Sticanje znanja za uspješnu upotrebu savremenih komunikacionih tehnologija za rad na stručnom području; - Razvijanje kod učenika ekološke svijesti, upoznavanje sa propisima o zaštiti na radu, zaštiti okoline i važnosti

njihovog doslednog poštovanja;


10

- Prihvatanje odgovornosti za sopstveni rad; - Razvijanje mreže nižih redova i mjerenja u njoj; - Snimanje detalja; - Računanje i izravnanje mreže nižih redova; - Računanje i izravnanje podataka detaljnog premjera; - Izrada geodetskih planova (topografskih i katastarsko - topografskih); - Održavanje topografskih planova; - Uređenje grupne evidencije i upotrebe zemljišta; - Uređenje evidencije spiskova kuća i određivanje kućnih brojeva; - Određivanje registara područja teritorijalnih jedinica; - Poznavanje radova u vezi sa fotogrametrijom; - Poznavanje radova u vezi sa katastrom zemljišta; - Poznavanje radova u vezi sa kartografijom; - Poznavanje radova u vezi sa primjenom geodezije u inžinjersko- tehničkim oblastima; - Poznavanje radove u vezi sa katastarsko – komunalnim uređajima (objektima) - Aktivno korišćenje primjene programskih sistema u tehnološkom lancu izrade, obrade i održavanja geodetskih

planova kao i davanje informacija brojnim korisnicima koji svoje poslove zasnivaju na geodetskim planovima kao izvoru informacija o prostoru;

- Poznavanje MAP SOFT SISTEM-a koji predstavlja osnovu za formiranje GIS – a krupne razmjere; - Poznavanje elektronske mjerne stanice – totalne stanice – „crne kutije“ i transfera podataka na računara; - Poznavanje GLOBALNOG POZICIONOG SISTEMA (GPS).

4. USLOVI ZA UPIS, ODNOSNO UKLJUČIVANJE U PROGRAM ZA OBRAZOVANJE ODRASLIH

U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju-obrazovni program geodetski tehničar - geometar, mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu ili dvogodišnju stručnu školu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno, u školu se mogu upisati lica do 18 godine uz odobrenje Nastavničkog vijeća škole.

Lica koja su napunila 18 godina života uključuju se u program za obrazovanje odraslih.

Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta za upis, upis se vrši prema Pravilniku o upisu učenika u stručnoj školi.


11

5. TRAJANJE OBRAZOVANJA

Obrazovanje traje četiri godine.

6. PROHODNOST

U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih nastavnih predmeta na kraju tekuće školske godine dobili pozitivne ocjene, obavili profesionalnu praksu i obavili slobodne aktivnosti.

Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog programa za odrasle,koji donosi škola, a u skladu sa Uputstvom o prilagođavanju obrazovnih programa obrazovanju odraslih.

7. OBRAZOVANJE KOJE SE STIČE

Završetkom obrazovnog programa, učenik stiče stručno obrazovanje u četvorogodišnjem trajanju – GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA.


13

POSEBNI DIO

1. PREDMETNI PROGRAMI

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST

1.1.2. MATEMATIKA

1.1.3. STRANI JEZIK

1.1.4. INFORMATIKA

1.1.5. FIZIČKO VASPITANJE

1.1.6. ISTORIJA

1.1.7. GEOGRAFIJA

1.1.8. LIKOVNA UMJETNOST

1.1.9. SOCIOLOGIJA

1.1.10. BIOLOGIJA

1.1.11. FIZIKA

1.1.12. HEMIJA


15

1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. GEODEZIJA

1. Naziv predmeta: GEODEZIJA.

2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave:

OBLICI NASTAVE RAZRED

T V UKUPNO

I 108 - 108

II 180 - 180

III 72 - 72

IV 66 - 66

UKUPNO 426 - 426

T - teorijska nastava, V – vježbe.

3. Opšti ciljevi nastave:

- Upoznavanje sa poslovima geometra; - Sticanje znanja iz oblasti geodezije; - Priprema za izučavanje i uspješno usvajanje znanja iz drugih stručnih oblasti geodezije; - Poznavanje metoda mjerenja i instrumenata; - Ovladavanje formulama za obradu podataka mjerenja; - Ovladavanje postupcima mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena.


16

4. Sadržaji i standardi znanja

PRVI RAZRED

INFORMATIVNI CILJEVI I SADRŽAJI

FORMATIVNI CILJEVI Učenik

SOCIJALIZACIJSKI CILJEVI Učenik

SPECIFIČNOSTI U IZVOĐENJU

Opšti pojmovi u geodeziji

- Upoznaje zadatak i značaj geodezije - Objašnjava oblik i dimenzije Zemlje - Navodi i objašnjava pojmove u vezi vertikalne predstave terena (nivoska površ, normala, vertikala, nadmorska visina, relativna visina) - Definiše geodetske mreže i objašnjava njihovu namjenu - Navodi jedinice za mjerenje uglova, dužina i površina, pretvaranje jednih u druge - Definiše brojnu i grafičku razmjeru na planovima i kartama - Definiše koordinatne sisteme - Nabraja i objašnjava metode snimanja

- Razlikuje elipsoid i geoid - Definiše geodetske mreže - Pretvara jedinice za mjerenje uglova - Pretvara jedinice za mjerenje dužina i površina u manje ili veće - Čita razmjeru na planu i karti - Upoređuje prednosti i nedostatke pojedinih metoda snimanja

- Razvija sposobnost logičkog razmišljanja kod usvajanja novih informacija

- Planovi i karte - Test

Priprema instrumenata za mjerenje horizontalnih uglova, metode mjerenja

- Objašnjava rukovanje i primjenu instrumenata - Nabraja djelove teodolita i objašnjava njihovu namjenu (libela,durbin, limb i alhidada)

- Razlikuje načine ispitivanja uslova za mjerenje horizontalnih uglova - Upoređuje prostu i girusnu metodu mjerenja

- Razvija marljivost i preciznost u radu

- Demonstracija načina korišćenja teodolita - Test


17





- Zna sprave za čitanje podjele limba,viziranje, centrisanje teodolita, uslove kod teodolita - Navodi metode mjerenja horizontalnih uglova i objašnjava način mjerenja: - prosta metoda - girusna metoda - Nabraja greške kod mjerenja horizontalnih uglova - Objašnjava način upisivanja podataka mjerenja i obradu podataka u TO1

- Uočava uzroke grešaka i određuje načine njihovog otklanjanja

Priprema instrumenata za mjerenje vertikalnih uglova, metode mjerenja

- Definiše pojam vertikalnog ugla i zenitne daljine - Zna greške koje nastaju pri mjerenju i način eliminisanja istih - Zna uslove teodolita: - teodolit sa visinskom libelom - teodolit bez libele na durbinu - teodolit sa kompenzatorom - Objašnjava metode mjerenja vertikalnih uglova (prosta metoda mjerenja i girusna metoda mjerenja) - Objašnjava računanje visinskih uglova i zenitnih daljina iz rezultata mjerenja - Objašnjava upisivanje podataka i obradu tih podataka u TO1V

- Razlikuje načine ispitivanja uslova za mjerenje vertikalnih uglova - Upoređuje prostu i girusnu metodu mjerenja - Uočava uzroke grešaka i određuje načine njihovog otklanjanja

- Razvija računsku sposobnost i sposobnost logičkog razmišljanja

- Demonstrirati naginjanje sprava za čitanje podjele vertikalnog limba - Test


18





Priprema za mjerenje dužina pantljikom i obrada podataka mjernih dužina

- Zna pribor za mjerenje dužina i njegovo korišćenje - Objašnjava postupak mjerenja dužina pantljikom - Opisuje način komparisanja pantljike - Objašnjava mjerenje duži bez preloma sa upisivanjem podataka u T018 - Objašnjava mjerenje duži sa prelomom sa upisivanjem podataka u T018 - Objašnjava način određivanja visinske razlike potrebne za redukciju - Zna popravke za redukciju koso mjerenih dužina - Upoznaje kategorije terena i dozvoljena odstupanja - Navodi i objašnjava greške pri mjerenju dužina pantljikom

- Izvodi formule po kojima se određuje horizontalna vrijednost dužine - Uočava kakav uticaj na horizontalnu dužinu ima visinska razlika


- Test

Terenski radovi u poligonskoj mreži

- Definiše osnovne pojmove o poligonskoj mreži - Zna klasifikaciju poligonske mreže i način projektovanja - Objašnjava rekognosciranje poligonske mreže - Nabraja vrste biljega, - Zna način stabilizacije i opis položaja poligonskih tačaka - Nabraja i objašnjava vrste grešaka pri mjerenju u

- Za zadate uslove određuje optimalan položaj mjesta poligonske tačke - Crta način stabilizacije biljega poligonskih tačaka za konkretrne primjere - Definiše i crta elemente vlaka potrebne za odredjivanje koordinata tačaka

- Razvija preciznost - Razvija osjećaj odgovornosti

- Poligonska mreža katastarske opštine - Test


19





poligonskoj mreži i dozvoljena odstupanja - Navodi i objašnjava principe određivanja položaja poligonskih tačaka - Nabraja elemente slijepog, umetnutog i zatvorenog vlaka - Objašnjava mjerenja (linearna i uglovna) u vlaku


20

DRUGI RAZRED





Računanja u poligonskoj mreži

- Objašnjava indirektno određivanje elemenata poligonskog vlaka - Navodi najčešće slučajeve vezivanja vlaka za nepristupačnu tačku - Navodi propise pri indirektnom određivanju elemenata vlaka - Zna postupak računanja direkcionog ugla i dužine iz koordinata - Zna postupak računanja koordinata poligonskih tačaka: slijepi poligonski vlak, umetnuti poligonski vlak, zatvoreni poligonski vlak - Upoznaje uglovno i dozvoljeno uglovno odstupanje - Zna postupak računanja direkcionih uglova poligonskih strana - Upoznaje linearna odstupanja i dozvoljena odstupanja - Zna postupak izravnanja koordinantnih razlika - Zna postupak računanja koordinata poligonskih tačaka - Zna način izravnanja čvorne tačke - Upoznaje način pronalaženja biljega

- Određuje elemente vlaka indirektnim putem - Računa direkcioni ugao i dužine iz koordinata - Izvodi formule za računanje koordinata tačaka u vlaku - Kontroliše mjerenja i računanja - Izvodi formule za računanje koordinata čvorne tačke - Računa koordinate tačaka

- Razvija preciznost u radu - Razvija računsku sposobnost i sposobnost logičkog razmišljanja

- Test


21





Teorija grešaka

- Zna potrebu i svrhu izravnanja - Nabraja vrste grešaka i objašnjava njihov uticaj na rezultate mjerenja - Razumije primjenu proste aritmetičke sredine - Poznaje težine - Razumije primjenu opšte aritmetičke sredine

- Ocjenjuje tačnost izvršenih mjerenja - Definiše težinu i koristi je prilikom računanja - Izvodi formule za računanje proste i opšte aritmetičke sredine - Primjenjuje osnovna znanja o ocjeni tačnosti na zadatom primjeru

- Razvija preciznost i sigurnost u radu

- Test

Linijska mreža

- Objašnjava cilj, značaj i klasifikaciju linijske mreže - Objašnjava rekognosciranje linijske mreže - Objašnjava obilježavanje, numerisanje i odmjeravanje linijskih tačaka - Zna postupak računanja koordinata linijskih tačaka: - na liniji - na produžetku linije - na upravnoj - lučnim presjekom - Upoznaje formiranje registara linijske mreže

- Za zadate uslove određuje optimalan položaj mjesta linijskih tačaka - Razlikuje načine: - određivanja koordinata - linijskih tačaka

- Razvija efikasnost, snalažljivost i inicijativnost

- Test

Nivelmanska mreža

- Objašnjava pojam, cilj i značaj nivelmana - Navodi podjelu nivelmana - Objašnjava mjerenje visinskih

- Analizira postupak mjerenja visinskih razlika, upisivanje i obračun podataka mjerenja - Nabraja od čega zavisi tačnost

- Spoznaje važnost svog zanimanja - Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost na radu

- Pribor za mjerenje - Nivelmanski instrument - Test


22





razlika u geometrij. nivelmanu - Definiše nivelmanske strane vlaka i mreže - Poznaje nivelmanske repere - Poznaje pribor za nivelanje - Zna namjenu i princip rada nivelmanskog instrumenta - Objašnjava uslove, ispitivanje i rektifikaciju nivelira - Objašnjava postupak nivelanja kod tehničkog nivelmana - Navodi izvore grešaka pri nivelanju - Poznaje težine visinske razlike - Objašnjava izravnanje nivelmanskog vlaka - Zna postupak računanja i izra-vnanja visine čvornog repera

određivanja visinske razlike - Radi primjer obrade podataka sa terena - Izvodi formule za računanje visina repera

Elektronsko mjerenje dužina– elektronske mjerne stanice

- Opisuje i objašnjava princip rada elektomagnetnih daljinomjera - Opisuje elektronsku mjernu stanicu, navodi njene djelove i objašnjava funkcije - Zna uslove ispitivanje i rektifikaciju instrumenata - Objašnjava mjerenje uglova i dužina i memorisanje podataka - Poznaje organizaciju memorije - Poznaje transfer podataka na računaru - Upoznaje specijalna mjerenja

- Na daljinomjeru pokazuje sastavne djelove i obrazlaže princip rada - Na elektronskoj mjernoj stanici pokazuje sastavne djelove i obrazlaže princip rada - Obrazlaže transfer podataka na računaru

- Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti - Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

- Daljinomjer - Elektronska mjerna stanica - Test


23





Snimanje detalja

- Definiše opšte pojmove i predmet snimanja - Objašnjava snimanje: - graničnih linija - zgrada - saobraćajnica i pratećih objekata - voda i objekata na njima - raznih objekata (groblja, spomenika usamljenih grobova) - reljefa - Navodi vrste vodova i podzemnih objekata - Objašnjava otkrivanje postojećih vodova - Objašnjava način snimanja vodova i podzemnih objekata

- Odabira tačke koje treba snimiti da bi objekti bili vjerno prikazani na planu - Prikazuje podzemne vodove i objekte na planovima - Odabira tačke za vertikalnu predstavu terena

- Razvija samostalnost u učenju i radu - Spoznaje važnost svog zanimanja - Razvija sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama

- Plan snimljenih detalja i objekata - Plan podzemnih vodova - Test


24

TREĆI RAZRED





Ortogonalna metoda snimanja detalja

- Definiše opšte pojmove - Navodi pribor za snimanje detalja ortogonalnom metodom - Objašnjava obilježavanje pravog i ravnog ugla - Opisuje dvostruku petostranu prizmu i objašnjava način ispitivanja prizme - Objašnjava skiciranje detalja za snimanje - Zna postupak i organizaciju rada u toku snimanja - Objašnjava snimanje detalja kombinacijama - Navodi osnovne propise za snimanje detalja i objašnjava kontrolna mjerenja - Zna princip računanja koordinata detaljnih tačaka

- Obrazlaže princip rada sa prizmom - Interpretira način ispitivanja prizme - Skicira detalj koji treba snimiti - Uočava detaljne tačke koje treba snimiti - Obrazlaže kontrolna mjerenja - Izvodi formule za računanje koordinata detaljnih tačaka

- Razvija moć zapažanja - Razvija preciznost i tačnost u radu

- Prizma - Detaljna skica - Test

Detaljni nivelman

- Definiše cilj, značaj i navodi podjelu detaljnog nivelmana - Usvaja metode, postupke specifične za detaljni nivelman - Razlikuje: - detaljni nivelman rasutih tačaka

- Uočava detaljne tačke za vertikalnu predstavu terena - Obrazlaže primjenu detaljnog nivelmana površi i detaljnog nivelmana linija - Izvodi i primjenjuje formule po kojima se računaju visine detaljnih tačaka

- Ovladava vještinom korišćenja informacija - Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti

- Detaljna skica - Fotokopija katastarskog plana - Fotoskica - Test


25





detaljni nivelman pravilnih geometrijskih figura

detaljni nivelman po pravcima

- Poznaje nivelman podužnog profila i poprečnih profila - Zna princip računanja visina detaljnih tačaka

Geodetska osnova – trigonometrijska mreža i referentna mreža

- Definiše osnovne pojmove o trigonometrijskoj mreži - Navodi podjelu, objašnjava obilježavanje, numerisanje i opis položaja - Poznaje signalisanje trigonometrijskih tačaka - Objašnjava princip odredjivanja položaja trigonometrijskih tačaka - Poznaje orijentisanje pravaca - Objašnjava odredjivanje približnih koordinata presijecanjem pravaca naprijed i presijecanjem pravaca nazad - Definiše opšte pojmove o GPS mrežama-statika - Objašnjava GPS pozicioniranja tačaka - Objašnjava GPS relativno pozicioniranje - Poznaje mrežu referentnih stanica - Upoznaje horizontalni i vertikalni datum

- Obrazlaže ulogu trigonometrijske mreže - Crta vrste i oblike trigonometrijske mreže - Razlikuje signale koji se koriste u nižim redovima - Razlikuje načine odredjivanja položaja trigonometrijskih tačaka - Računa približne koordinata presijecanjem pravaca - Definiše referentnu mrežu i vezu između tačaka - Definiše geografske i pravougle koordinate tačaka - Opisuje obilježavanje tačaka

- Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti

- Karte za osnovnu referentnu mrežu Crne Gore (dizajn i oblik mreže) - Test


26





Snimanje vodova i podzemnih objekata

- Definiše osnovne pojmove o vodovima i podzemnim objektima - Navodi vrste vodova i podzemnih objekata i pojašnjava njihov značaj u prostoru - Poznaje otkrivanje postojećih vodova - Objašnjava način snimanja vodova i podzemnih objekata

- Razlikuje vodove i podzemne objekte i analizira njihov položaj u prostoru - Obrazlaže način otkrivanja i snimanja vodova i podzemnih objekata

- Razvija stručnost i odgovornost - Spoznaje važnost svog zanimanja

- Test


27

ČETVRTI RAZRED





Polarna metoda snimanja detalja

- Definiše osnovne pojmove o snimanju detalja polarnom metodom - Opisuje običan tahimetar - Objašnjava odredjivanje dužine i visinske razlike pri nagnutoj vizuri - Opisuje autoredukcioni tahimetar i princip rada - Upoznaje letve za autoredukcionu tahimetriju - Zna primjenu elektronske mjerne stanice kod polarnog snimanja detalja - Upoznaje prizme kod snimanje detalja - Objašnjava odredjivanje dužine i visinske razlike - Zna princip računanja visina detaljnih tačaka - Poznaje postupak pri tahimetrijskom snimanju - Navodi osnovne propise koji se primjenjuju pri snimanju detalja polarnom metodom - Objašnjava snimanje tačaka za vertikalnu predstavu terena sa prikazivanjem reljefa - Zna princip računanja koordinata detaljnih tačaka

- Na običnom tahimetru pokazuje sastavne djelove - Obrazlaže princip rada,ispitivanje i rektifikaciju običnog tahimetra - Primjenjuje formule za računanje dužine i visinske razlike - Na autoredukcionom tahimetru, pokazuje sastavne djelove - Obrazlaže princip rada, ispitivanje i rektifikaciju autoredukcionog tahimetra - Obrazlaže korišćenje letve za autoredukcionu tahimetriju - Obrazlaže princip rada,ispitivanje i rektifikaciju elektronske stanice - Obrazlaže korišćenje prizme kod snimanja - Skicira detalj i uočava tačke koje treba snimiti - Obrazlaže upisivanje podataka mjerenja u zapisnik - Obrazlaže memorisanje podataka mjerenja - Obrazlaže kontrolu mjerenja - Primjenjuje formule za računanje koordinata detaljnih tačaka


- Instrumenti - Letva i prizma - Detaljna skica - Test


28





Trigonometrijski nivelman

- Objašnjava: - trigonometrijsko mjerenje visinskih razlika

- izvodjenje formula potrebnih za računanje visinskih razlika

- težinu visinske razlike - izravnanje vlaka trigonometrijskog nivelmana

- određivanje visina poligonskih i linijskih tačaka

- Definiše trigonometrijski nivelman - Komentariše formule za jednostrano i obostrano određivanje visinske razlike - Analizira od čega zavisi tačnost visinske razlike - Nabraja za koje se uticaje koriguje visinska razlika - Primjenjuje postupak izravnanja u vlaku trigonometrijskog nivelmana - Analizira šta treba da izmjeri i kako da izračuna visine poligonskih i linijskih tačaka

- Uviđa važnost sistematičnosti u radu - Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost na radu

- Test

Globalni pozicioni sistem (GPS)

- Objašnjava: - metode mjerenja (GPS-

statika i kinematika) - GPS geodetske mreže - mreže permanentnih stanica - horizontalni i vertikalni

datum - GPS primjenu u premjeru i

geodeziji - GPS mjerenja (metode) - GPS prijemnike - tačnost GPS prijemnika

- Definiše pozicioniranje tačaka - Razlikuje metode mjerenja - Obrazlaže primjenu GPS u premjeru i katastru - Obrazlaže princip rada prijemnika i njihovu tačnost

- Razvija samostalnost u radu - Razvija sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama

- Instrument - Karta za osnovnu referentnu mrežu Crne Gore - Test


29

5. Okvirni spisak literature:

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić,Đorđo Lazić: „Geodezija za II razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović,Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za III razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- „Uredba o primjeni tehnologije globalnog pozicionog sistema u okviru premjera nepokretnosti“.

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave:

- Za uspješnu realizaciju ovog i ostalih stručnih predmeta treba imati dobro opremljen geodetski kabinet sa potrebnim priborom i instrumentima,

- Opremljena računarska učionica.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja:

- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test).

8. Uslovi za napredovanje i završetak predmeta:

- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova.

9. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika:

- Diplomirani inženjer geodezije.


30

10. Povezanost sa drugim predmetima

Povezanost sa predmetima Znanja

Predmet Znanja i vještine

- Priprema za mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova,visinskih razlika i računanje - Metode snimanja detalja terena

- Geodetska mjerenja i računanja

- Mjerenje horizontalnih i vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje - Snimanje detalja: ortogonalnom i polarnom metodom i globalni pozicioni sistem- GPS

- Snimanje vodova i podzemnih objekata - Primijenjena geodezija - Primjena geodezije u inženjersko-tehničkim oblastima

- Snimanje terena ortogonalnom i polarnom metodom i GPS mjerenja - Geodetski planovi - Izrada plana sa horizontalnom i

vertikalnom predstavom


31

1.2.2. NACRTNA GEOMETRIJA

1. Naziv predmeta: NACRTNA GEOMETRIJA.

2. Broj časova po godinama obrazovanja i oblicima nastave


T V UKUPNO

I 36 36 72

II - - -

III - - -

IV - - -

UKUPNO 36 36 72

T- teorijska nastava, V- vježbe kod kojih se odjeljenje ne dijeli na grupe.


- Razvijanje sposobnosti kod učenika za orijentaciju u ravni i prostoru; - Prepoznavanje prostornog rasporeda na dvodimenzionalnoj slici; - Razvijanje sistematičnosti, preciznosti i urednosti kod učenika; - Priprema učenika za izradu geodetskih podloga i planova.


32


PRVI RAZRED





Vrste projekcije, ortogonalna projekcija na jednu ravan, ortogonalna projekcija na dvije ravni

- Upoznaje se sa vrstama projekcija - Nabraja vrste projekcija i poznaje njihovu primjenu - Objašnjava karakteristike ortogonalne projekcije - Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih likova: tačke, prave i duži na jednu ravan - Poznaje ortogonalnu proje-kciju geometrijskih tijela: kupa, valjak na jednu ravan - Poznaje ortogonalnu projekciju geometrijskih likova: tačke, prave i duži na dvije ravni - Poznaje ortogonalnu proje-kciju geometrijskih tijela: kupa, valjak na dvije ravni

- Uočava razliku izmedju projekcija - Ortogonalno projektuje geometrijske likove na jednu i na dvije ravni - Ortogonalno projektuje geometrijska tijela na jednu ravan i na dvije ravni

- Razvija sposobnost opažanja - Razvija preciznost i tačnost u radu

Vježba: - Crta projekciju tačke, prave i duži na jednu ravan

Vježba: - Crta projekciju geometrijskih tijela:kupa, valjak na jednu ravan

Vježba: - Crta projekciju tačke, prave i duži na dvije ravni

Vježba: - Crta projekciju geometrijskih tijela:kupa,valjak, na dvije ravni - Test

Kvadranti i oktanti

- Razumije orijentaciju ravni i prostora pomoću koordinatnog sistema - Poznaje položaj tačke u kvadrantima, oktantima i

- Definiše pojam koordinatnog sistema u ravni i prostoru - Radi svaki zadatak iz projekcije geometrijskih likova u oktantima

- Razvija sposobnost opažanja - Grafoskop Vježba: - Crta projekcije tačke u opštem i specijalnom položaju kroz kvadrante


33





njene projekcije - Poznaje položaj prave i duži u kvadrantima i oktantima i njihove projekcije - Upoznaje položaj kupe, lopte, valjka u kvadrantima i oktantima i njihove projekcije

- Uočava orijentisani prostor i orijentisanu ravan

Vježba: - Crta projekcije duži i prave u opštem i specijalnom položaju kroz kvadrante - Test

Transformacija - rotacija

- Definiše pojam transformacije - Poznaje način odredjivanja nagiba ugla prema projekcionoj ravni - Poznaje pojam rotacije

- Prepoznaje transformacije i zna da ih primijeni u zadacima- Određuje nagibni ugao prema ravni projektovanja - Definiše rotaciju - Radi zadatke iz ove oblasti

- Razvija preciznost u grafičkom izražavanju u prostoru

Vježba: - Određuje pravu veličinu duži putem rotacije ili transformacije

PRVI PISMENI ZADATAK - Projekcija tačke, duži, ravni, rotacija, valjak, kupa, lopta - Test

Kotirana projekcija

- Poznaje: - kotiranu projekciju – uvod - graduiranje prave, pad prave i interval

- međusobni položaj dvije prave

- ravan u kotiranoj projekciji - presjek dvije ravni

- Kotira svaku projekciju - Graduira pravu, određuje pad prave i interval - Definiše medjusobni položaj dvije prave i zna da predstavi presjek dvije ravni u kotiranoj projekciji

- Razvija sposobnost sagledavanja prostora i logičkog načina zaključivanja

Vježba: - Graduiranje duži, interval i pad prave

Vježba: - Crta međusobni položaj dvije prave koje imaju zajedničku tačku - Test

Rješavanje putnog pojasa – plato i put

- Definiše pojam platoa i poznaje njegovo rješavanje - Definiše pojam puta i poznaje njegovo rješavanje

- Kroz zadatke rješava plato - Kroz zadatke rješava put

- Razvija sposobnost orijentisanja u prostoru

Vježba: - Projektovanje zemljišnih radova:usjek i nasip

Vježba: - Rješavanje puta u


34





kotiranoj projekciji Vježba: - Rješavanje platoa u kotiranoj projekciji

DRUGI PISMENI ZADATAK - Graduiranje prave, pad prave, ravan i prava u kotiranoj projekciji, „plato“, „put“ - Test


- S. Živanović: „Nacrtna geometrija za prvi razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.

6. Materijalni uslovi za izvodjenje nastave:

- Trouglovi, šestari, grafoskop, dijaprojektor.


- Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Grafičke vježbe, - Pismeni zadatak- dva pismena zadatka u toku nastavne godine u trajanju od dva školska časa.


- Pozitivna ocjena iz predmeta na kraju školske godine izvedena iz testova i pismenih zadataka, urađene grafičke vježbe.


35


- Diplomirani inženjer geodezije, - Diplomirani inženjer arhitekture, - Diplomirani građevinski inženjer.


Povezanost sa predmetom Znanja


- Projekcija tačke,prave i duži - Geodetsko crtanje - Iscrtavanje linija: pravih i krivih

- Kotirana projekcija „put“, „plato“ - Geodetska mjerenja i računanja - Snimanje vještačkih objekata, usjeka, nasipa, zasjeka


37

1.2.3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

1. Naziv predmeta: PRIMIJENJENA GEODEZIJA.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III 36 36 72

IV 66 33 99

UKUPNO 102 69 171

T – teorijska nastava, V – vježbe i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika.


- Sticanje potrebnih znanja iz oblasti primijenjene geodezije; - Uspješno povezivanje stečenih znanja iz drugih stručnih oblasti sa primijenjenom geodezijom; - Sticanje potrebnih znanja za korišćenje planova i karata; - Ovladavanje izradom idejnog projekta saobraćajnice; - Osposobljavanje učenika za samostalnu pripremu podataka za obilježavanje objekata na terenu; - Sticanje sposobnosti za obilježavanje tačaka na pravolinijskim osovinama; - Sticanje sposobnosti za obilježavanje tačaka na krivolinijskim osovinama;


38

- Sticanje sposobnosti za visinsko obilježavanje tačaka; - Sticanje sposobnosti za samostalno snimanje i obilježavanje linijskih objekata; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije kod izrade i obilježavanja regulacionog plana naselja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u građevinarstvu; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u hidrotehnici; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u elektroprivredi; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije u rudarstvu.


TREĆI RAZRED

INFORMATIVNI CILJEVI FORMATIVNI CILJEVI Učenik



Priprema i korišćenje planova i karata

- Objašnjava korišćenje karte i geodetskog plana kao osnove za studije i projektovanje objekta - Opisuje promjenu dimenzija hartije plana i karte - Poznaje grafički način određivanja sa plana ili karte: - koordinate tačaka - kote tačaka - dužinu - ugao

- Koristi kartu ili geodetski plan kao osnovu za projektovanje objekata - Određuje deformacije plana ili karte - Određuje grafički koordinate tačaka na planu ili karti - Određuje grafički kote tačaka na planu ili karti - Određuje grafički dužinu na planu ili karti - Određuje grafički ugao na planu ili karti

- Razvija snalažljivost i samopouzdanje - Podstiče preuzimanje odgovornosti za izvršeno

VJEŽBA - Na planu razmjere R = 1:1000 grafički odrediti koordinate, kotu, dužinu i ugao - Test

Izrada idejnog projekta saobraćajnice

- Poznaje snimanje terena za izradu situacionog plana - Poznaje i objašnjava postupak izrade idejnog projekta

- Ucrtava projektovanu saobraćajnicu na situacioni plan - Crta podužni profil

- Razvija sposobnost i spremnost za saradnju, komunikativnost, tolerantnost

ELABORAT - Na situacionom planu R=1:1000 ili R=1:2000 zadati tačke A, B, C i


39




saobraćajnice - ucrtavanje projektovane trase saobraćajnice na situacionom planu - iscrtavanje podužnog profila saobraćajnice - iscrtavanje nivelete puta prema zadatim parametrima - iscrtavanje poprečnih profila saobraćajnice - računanje zapremine zemljanih masa

saobraćajnice - Vrši povlačenje nivelete prema zadatim parametrima - Crta poprečne profile saobraćajnice - Računa zapremine zemljanih masa

- Razvija sposobnost rešavanja problema

odrediti uslove (širinu puta, maksimalni pad ili uspon, nagib kosine) ucrtati osovinu saobraćajnice 300 – 500 m sa najmanje dvije krivine sa prelaznicom - Izvršiti stacionažu trase, nacrtati podužni profil i najmanje 25 poprečnih profila, nacrtati projektovane profile i sračunati zapremine zemljanih masa - Test PRVI PISMENI ZADATAK

Priprema podataka i obilježavanje tačaka na terenu

- Poznaje obilježavanje: - dužine na terenu - uglova na terenu - Poznaje obilježavanje tačke na terenu: - polarnom metodom - ortogonalnom metodom - metodom presijecanja pravaca

- Opisuje način stabilizacije i način osiguravanja položaja obilježene tačke

- Razlikuje metode obilježavanja tačke na terenu - Priprema podatke za obilježavanje tačaka na terenu polarnom, ortogonalnom i metodom presjeka pravaca

- Razvija sposobnost za primjenu stečenih znanja u novim situacijama

- Test DRUGI PISMENI ZADATAK


40

ČETVRTI RAZRED




Priprema za obilježavanje tačaka na pravolinijskim i krivolinijskim osovinama

- Objašnjava: - obilježavanje pravca osovine kada se krajnje tačke dogledaju

- obilježavanje pravca osovine kada se krajnje tačke ne dogledaju zbog konfiguracije terena, korišćenjem pomoćnog pravca, trougla ili četvorougla, sa geodetske mreže tačaka i zatvorenog poligonskog vlaka

- obilježavanje produženja pravca osovine kada na produženju ima ili nema prepreka

- obilježavanje paralelnih osovina

- obilježavanje upravnih osovina

- obilježavanje tangente i upravne na kružni luk

- Objašnjava osnovno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom - Objašnjava obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno za mjerenje ugla: - osnovni slučaj - pomoću jedne pomoćne

- Obilježava pravac osovine kada se krajnje tačke dogledaju - Obilježava pravac osovine kada se krajnje tačke ne dogledaju, na jedan od sledećih načina: korišćenjem pomoćnog pravca, trougla, četvorougla, sa geodetske mreže tačaka ili pomoću zatvorenog poligonskog vlaka - Obilježava produženje pravca osovine kada na produženju ima ili nema prepreka - Obilježava paralelne osovine - Obilježava upravne osovine - Obilježava tangente i upravne na kružni luk - Vrši osnovno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom - Obilježava glavne tačke krivine kada je tjeme nepovoljno za mjerenje ugla - Vrši detaljno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom polarno i ortogonalno

- Razvija snalažljivost i samopouzdanje - Povezuje stečeno teorijsko znanje sa praktičnim primjerima - Razvija spremnost i sposobnost za saradnju, komunikativnost, timski rad

VJEŽBE - Na terenu u manjim grupama izvršiti - obilježavanje pravca osovine

- produženje pravca osovine

- obilježavanje paralelne osovine

- obilježavanje upravne osovine

- osnovno i detaljno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom

- Test PRVI PISMENI ZADATAK


41




tačke - pomoću dvije pomoćne tačke - pomoću poligonskog vlaka - Objašnjava detaljno obilježavanje kružne krivine i krivine sa prelaznicom: - polarnom metodom - ortogonalnom metodom - Poznaje detaljno obilježava-nje elipse ortogonalno i polarno

Priprema za visinsko obilježavanje i snimanje tačaka na liniji i površi

- Objašnjava obilježavanje: - projektovane kote tačaka - horizontalne linije - linije projektovanog nagiba - ravne i zakrivljene površi - vertikalne ravni - visine na visokim objektima i u dubokom jamama

- Obilježava projektovane visine tačke - Obilježava horizontalne linije - Obilježava linije projektovanog nagiba - Obilježava ravne i zakrivljene površi - Obilježava vertikalne ravni - Prenosi visinu na visoke objekte

VJEŽBE - Obilježavanje: - projektovane kote tačke- horizontalne linije - linije projektovanog nagiba

- ravne i zakrivljene površi

- vertikalne ravni - Test

Primjena geodezije u inžinjersko tehničkim oblastima

- Poznaje obilježavanje osovine trase puta na terenu i stacioniranje trase na terenu - Poznaje snimanje podužnog profila i poprečne profile trase - Objašnjava primjenu geode-zije kod izrade i obilježavanja regulacionog plana naselja: - računanje koordinata osovinskih tačaka

- Računa stacionažu tačaka trase - Razradjuje i obilježava projekat regulacije naselja - Računa koordinate osovinskih tačaka, dužine i nagibe osovinskih linija, koordinate tjemena blokova - Radi nivelacioni plan naselja - Vrši obilježavanje zgrada

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi - Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu - Spoznaje važnost svog zanimanja

ELABORAT - Projekat regulacije i nivelacije naselja.

VJEŽBE - Izvršiti obilježavanje zgrade na terenu

DRUGI PISMENI ZADATAK - Test


42




- računanje koordinata tjemena blokova

- Objašnjava obilježavanje projekta regulacije i nivelacije naselja - Objašnjava obilježavanje zgrade osnovno i detaljno kao i ispitivanje slijeganja temelja zgrada - Objašnjava primjenu geodezije u hidrotehnici: - snimanje poprečnih profila

vodenog toka - snimanje podužnog profila

vodenog toka - obilježavanje otvorenih

kanala - obilježavanje drenažne

mreže - snimanje terena za izradu

situacionog plana akumulacije

- obilježavanje vodovoda i kanalizacije

- Objašnjava primjenu geodezije u elektroprivredi: - obilježavanje trase dalekovoda na terenu

- snimanje i izradu podužnog profila trase dalekovoda

- obilježavanje mjesta stubova dalekovoda

- ispitivanje vertikalnosti stubova dalekovoda

- Objašnjava primjenu geodezije u rudarstvu:

osnovno i detaljno - Crta način obilježavanje otvorenih kanala - Crta način obilježavanje vodovoda i kanalizacije - Crta način obilježavanja drenažne mreže - Crta podužni profil trase dalekovoda - Na osnovu zadatih elemenata crta način obilježavanje mjesta stubova dalekovoda - Računa koordinate i kote geodetskih tačaka u jami i povezuje podzemnu i nadzemnu poligonsku i nivelmansku mrežu - Na osnovu zadatih elemenata crta pravac otkopavanja i određuje pravac proboja u jami


43




- mjerenje dužina, uglova i visinskih razlika u jami

- povezivanje podzemne i nadzemne poligonske mreže

- povezivanje podzemne i nad-zemne nivelmanske mreže

- računanje koordinata i visina geodetskih tačaka u jami

- davanje pravca otkopavanja i pravac proboja u jami

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora:

- A. Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za III razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000.

- A. Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000.


- Za uspješnu realizaciju stručnih predmeta treba imati dobro opremljen geodetski kabinet sa svim potrebnim priborom i instrumentima i opremljenu računarsku učionicu.


- Usmeni odgovori (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Pismeni zadatak - 2 pismena zadatka u toku svake nastavne godine u trajanju od 2 školska časa, - Elaborat (po 1 elaborat u svakoj nastavnoj godini), - Vježbe.


44


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova, pismenih zadataka, urađeni elaborat i vježbe.




Povezanost sa predmetom Znanje

Predmet Znanje i vještine

- Primjena geodezije u inženjersko-tehničkim oblastima - Geodezija - Snimanje vodova i podzemnih objekata

- Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu - Izrada idejnog projekta saobraćajnice

- Geodetska mjerenja i računanja - Obilježavanje tačaka objekta na terenu - Obilježavanje projektovane trase puta:polarnom i ortogonalnom metodom


45

1.2.4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI

1. Naziv predmeta: KATASTAR NEPOKRETNOSTI.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III 36 36 72

IV - - -

UKUPNO 36 36 72

T – teorijska nastava, V – vježbe, praktični rad i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika.

3. Opšti ciljevi predmeta:

- Sticanje znanja o sadržaju katastra nepokretnosti; - Sticanje znanja o načinu i propisima izlaganja na javni uvid podataka premjera i katastarskog klasiranja

zemljišta; - Sticanje znanja o poslovima geometra na izradi katastra nepokretnosti; - Sticanje znanja o načinu izrade elaborata eksproprijacije; - Sticanje znanja o poslovima geometra na održavanju katastra nepokretnosti; - Formiranje sposobnosti i umijeća pravilnog rukovanja softverom za izradu i održavanje katastra nepokretnosti; - Razvijanje sposobnosti primjene usvojenih znanja iz drugih stručnih predmeta.


46


RAZRED TREĆI




Pojam katastra zemljišta, katastar nepokretnosti i priprema podataka za izradu katastarskog operata

- Upoznaje istorijat katastra - Definiše značaj i nabraja vrste katastra - Poznaje katastarske teritorijalne jedinice – K.O.–e - Objašnjava način utvrdjivanja granica i razgraničenje katastarske opštine - Poznaje vrste graničnih biljega i numerisanje - Poznaje zapisnike i skicu razgraničenja - Objašnjava način razgraniče-nja posjeda i vrste biljega - Objašnjava fotosignalisanje graničnih tačaka - Poznaje propis katastarskog bonitiranja i klasiranja zemljišta, katastarski prihod - Pojašnjava spisak površina - Poznaje ljestvicu katastarskog prihoda

- Definiše teritorijalne jedinice - Obrazlaže razgraničavanje katastarske opštine - Razlikuje vrste graničnih biljega - Skicira i zapisuje podatke u zapisnik - Obilježava granice posjeda - Obrazlaže fotosignalisanje graničnih tačaka - Obrazlaže klasiranje i bonitiranje zemljište - Obračunava katastarski prihod - Obrazlaže izradu spiska površina - Formira ljestvicu katastarskog prihoda

- Spoznaje važnost svog zanimanja - Uočava važnost kvalitetnog rada - Razvija kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

- Zapisnik razgraničenja katastarske opštine - Pokazati vrste biljega - Test

Izlaganje na javni uvid podataka premjera i katastarskog klasiranja zemljišta

- Zna: - cilj i svrhu izlaganja poda-taka premjera i katastarskog

- Izlaže podatke premjera i katastarskog klasiranja zemljišta

- Spoznaje važnost svog zanimanja - Razvija osjećaj odgovornosti

- Test


47




klasiranja zemljišta - popisne listove i njihovu izradu

- način numerisanja popisnih listova

- nadležnost i postupak izlaganja

- Sprovodi postupak izlaganja

Izrada katastarskog operata

- Zna način izrade: - popisnih listova - spiska parcela - posjedovnih listova - pregleda posjedovnih listova po kulturama, klasama i neplodnim zemljištima

- azbučnog registra korisnika - Poznaje sadržaj baze podataka katastarskog operata

- Izrađuje: - popisne listove - spisak parcela - posjedovne listove - pregled posjedovnih listova po kulturama, klasama i neplodnim zemljištima

- azbučni registar korisnika

ELABORAT - Izrada katastarskog operata: - izraditi na klasičan način katastarski operat manje K.O.

- provesti određeni broj radnih promjena kroz katastarski operat

- Test

Izrada elaborata eksproprijacije, izrada skice premjera – manuala

- Obrazlaže eksproprijaciju i uticaj eksproprijacije na pro-mjene u katastarskom operatu - Poznaje osnove sticanja stvarnih prava - Navodi djelove katastarskog operata, koji omogućavaju realizaciju eksproprijacije u cilju ispravne novčane nadoknade vlasnicima (posjedovni list, list nepokretnosti, azbučni registar vlasnika) i druga akta od nadležnih organa (ugovori,

- Prosuđuje značaj i uticaj eksproprijacije na podatke baze katastarskog operata - Uočava ulogu važnih elemenata katastarskog operata za izradu elaborata eksproprijacije - Radi elaborat eksproprijacije - Prenosi, obilježava i označava teške granice ekspropijacije - Izračunava manual, po propisima - Ocjenjuje važnost skice promjena – manual

- Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu - Razvija osjećaj odgovornosti u radu

ELABORAT - Na primjeru iz prakse od 10-15 vlasnika, čija je nepokretnost eksproprisana uraditi elaborat eksproprijacije - Koristiti katastarski plan i potrebna dokumenta - Iscrtati manual sa situacijom diobe na jednake i uslovljene djelove - Test


48




presude itd.) - Poznaje katastarski plan a u vezi eksproprijacije - Poznaje način i propise iscrtavanja skice promjena –manuala i orijentaciju manuala - Poznaje ulogu manuala kod sudskih procesa, upravnih postupaka, u realizaciji stvarnih prava

Održavanje katastarskog operata

- Poznaje spisak prijava i spisak promjena - Objašnjava način snimanja promjena - Poznaje zapisnik i skicu snimljenih promjena - manual - Poznaje propise numerisanja novonastalih parcela i računanje njihovih površina - Objašnjava način provodjenja promjena u bazi podataka katastarskog operata

- Radi spisak prijava i spisak promjena - Snima promjene - Radi zapisnik i skicu snimljenih promjena - Numeriše novonastale parcele i računa njihove površine - Sprovodi promjene u bazi podataka

- Stiče osjećaj o važnosti ispunjavanja radnih obaveza kao i kvaliteta rada

- Skica i zapisnik koji su vođeni pri snimanju promjena - Test

Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje katastra

- Objašnjava definiciju i sadržaj katastra nepokretnosti - Poznaje: - zemljišnu knjigu - osnovu stvarnih prava nepokretnosti

- način izrade A, B, V i G listova nepokretnosti

- Koristi zemljišne knjige - Definiše stvarna prava na nepokretnosti - Izrađuje listove nepokretnosti - Nabraja sadržaj baze podata-ka katastra nepokretnosti - Koristi programe za izradu i održavanje katastra zemljišta

- Razvija osjećaj za modeliranje tehničkih problema putem računara

VJEŽBA - Izrada i održavanje katastra zemljišta i katastra nepokretnosti (vježbe na računaru) - Test


49




- sadržaj baze podataka katastra nepokretnosti

- programske pakete za izradu i održavanje katastra zemljišta

- programske pakete za izradu i održavanje katastra nepokretnosti

- Koristi program za izradu i održavanje katastra nepokretnosti


- Dr. Bogdan Bogdanović: „Katastar nepokretnosti“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2000. - „Zakon o državnom premjeru i katastru i upisima prava na nepokretnosti“, Podgorica 2000.


- Obrasci katastarskog operata, - 10 PC računara.

7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja:

- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati jedan test), - Elaborat (2 elaborata u toku nastavne godine), - Vježbe.


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova, urađeni elaborati i vježbe.

9. Profil stručne spreme nastavnika:



50




- Podaci za izradu i održavanje katastarskog operata - Geodezija - Metode snimanja: ortogonalna, polarna,

GPS mjerenja

- Izrada katastarskog operata - Geodetska mjerenja i računanja - Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija podataka sa terena

- Katastar nepokretnosti i programi za izradu i održavanje - Geoinformatika - Softveri za izradu i održavanje katastra


51

1.2.5. GEODETSKI PLANOVI

1. Naziv predmeta: GEODETSKI PLANOVI.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III 36 36 72

IV 33 33 66

UKUPNO 69 69 138

T – teorijska nastava, V – vježbe, praktični rad i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika.


- Osposobljavanje učenika za samostalnu izradu i održavanje analognih i digitalnih geodetskih planova; - Rukovanje i korišćenje uređaja i instrumenata za kartiranje i računanje površina na analognom i digitalnom

planu; - Osposobljavanje za samostalno interpolovanje i crtanje izohipsi na analognom planu i izradu digitalnog modela

terena; - Razvijanje preciznosti i urednosti u toku rada; - Primjena pravilnika za izradu originalnih planova; - Poznavanje programa za izradu i održavanje digitalnih planova; - Primjena pravilnika o formiranju, održavanju, distribuciji i arhiviranju baze podataka digitalnog geodetskog

plana; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz različitih oblasti.


52


RAZRED TREĆI




Analogni geodetski planovi – matematička osnova

- Poznaje: - sadržaj analognih planova - materijale za izradu analognih planova

- državni koordinatni sistem - Gaus – Krigerova projekcija - podjelu geodetskog plana na listove detalja (1:5.000; 1:2.000; 1:1.000; 1:500)

- matematičku osnovu plana - način izrade skice poligonske mreže sa podjelom na listove detalja

- pripremu lista detalja za kartiranje

- Vrši podjelu plana na listove detalja i vrši njihovu numeraciju - Izrađuje matematičku osnovu plana

- Razvija računsku sposobnost i sposobnost logičkog razmišljanja

- Primjeri svih vrsta geodetskih analognih planova i materijala na kojima se oni rade

- Test

Izrada analognog geodetskog plana – horizontalna predstava terena

- Definiše osnovne pojmove o snimanju detalja ortogonalnom i polarnom metodom - Opisuje sprave za kartiranje detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom - Objašnjava uslove, ispitivanje i rektifikacije

- Obrazlaže princip rada instrumenata koji se koriste za kartiranje detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom - Kartira detalj snimljen ortogonalnom i polarnom metodom - Ispituje instrumente i primijenjuje metode

- Uočava važnost kvalitetnog rada - Razvija osjećaj odgovornosti u radu

- Sprave za kartiranje - GRAFIČKI RAD (30 časova)- Izrada geodetskog plana, detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom u odredjenoj razmjeri (1:1.000 i 1:2.500) - Topografski ključ - Test


53




- Objašnjava postupak kartiranja detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom i kontrolu kartiranja - Objašnjava kartiranje detalja snimljeno ortogonalnom i polarnom metodom u razmjeri 1:1.000 i 1:2.500 - Objašnjava način kontrole kartiranog detalja, veza i iscrtavanje u tušu

kartiranja detalja snimljenog ortogonalnom i polarnom metodom - Kontroliše kartirani detalj - Vrši kartografsku obradu geodetskog plana izradenog u analognom obliku uz pomoć topografskog ključa

Digitalni geodetski plan – horizontalna predstava terena

- Poznaje koncepciju i instalaciju programskog sistema (otvaranja novog radilišta, formiranje baze podataka, apsolutna orjentacija geodetske podloge za digitalizaciju, generisanje mape podjela na listove) - Definiše mrežu faceta (grida) - Poznaje prikupljanje i editovanje sadržaja DGP - Poznaje osnovne editorske funkcije entiteta baze podataka (učitavanje, kreiranje, izmjene, traženje, brisanje i vraćanje, grafičko svojstvo entiteta, geodetski orjentisani COGO alati. - Poznaje funkcije konstrukcija (tačaka, linija, objekata) - Opisuje konverziju podataka - Poznaje reanimaciju (liječe-nje) oštećene baze podataka

- Prepoznaje koncepciju programskog sistema - Koristi softver za interaktivnu računarsku podršku prikupljanju, obradi i rukovanju digitalnim sadržajem geodetskih planova

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

GRAFIČKI RAD - Izrada DGP, po tri osnova: - na osnovu mjerenih podataka na terenu (koje prethodno treba obraditi)

- na osnovu mjerenja fotogrametrijskih snimaka

- mjerenjem postojećih (digitalizacija) geodetskih podloga

- Test


54




- Poznaje crtanje izlaznih podataka: - izbor opisa, - izbor entiteta - izbor područja za crtanje - zadavanje parametara za rad plotera

- izbor pera - Poznaje način kreiranja topografskih znakova i opis izlaznih dokumenata - Poznaje način listanja i editovanja baze podataka (opis komandi za listanje, opis komandi za editovanje) - Poznaje statistiku baze podataka


55

RAZRED ČETVRTI




Visinska predstava zemljišta na planovima

- Poznaje: - sadržaj visinske predstave terena na planovima

- snimanje za visinsku predstavu terena

- strukturne linije terena - ekvidistanciju i svojstva izohipsa

- način interpolacije izohipsa - konstrukciju i iscrtavanje izohipsa

- digitalni model visina

- Definiše i utvrđuje osnovne pojmove o vertikalnoj predstavi zemljišta - Interpoluje i konstruiše izohipse na analognim geodetskim planovima - Obrazuje digitalni model visina

- Razvija kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

GRAFIČKI RAD - Izraditi visinsku predstavu terena na postojećem planu 1:2500, iscrtavanje izohipsa manualno - Izraditi DGP- visinska predstava terena (DMR)

Analogni geodetski plan

- Poznaje: - numerisanje katastarskih parcela

- preglednu skicu podjele na grupe

- pravila za formiranje grupe i numerisanje parcela

- propise o objektima i zemljištu koji se numerišu i ne numerišu

- Objašnjava računanje površina - Navodi i objašnjava metode računanja površina - Upoznaje dozvoljena odstupanja - Objašnjava računanje površina iz pravouglih koordinata - Opisuje sprave za računanje

- Računa površine katastarskih parcela na geodetskim planovima u okviru K.O. - Koristi polarni planimetar - Radi zapisnike P1, P2, P3, P4 - Samostalno sastavlja spisak površina - Kartografski obrađuje analogni plan

- Razvija sistematičnost, odgovornost i samostalnost u radu

- Pravilnik za izradu ortogonalnih planova - Pregledne skica podjele na grupe

ELABORAT - Nastavak na planu razmjere 1:2 500 (iz treće godine) - Izrada visinske predstave - Računanje površina polarnim planimetrom - Računanje površine ivičnih kvadrata. Dozvoljena odstupanja - Zapisnik za računanje po-vršina ivičnih kvadrata P1 - Računanje površina grupa. Dozvoljena


56




površina: končani i polarni planimetar - Poznaje rad sa polarnim planimetrom - Objašnjava računanje površina: - katastarske opštine - ivičnih kvadrata - grupa - parcela - Poznaje dozvoljena odstupanja - Poznaje zapisnike P1, P2, P3 - Objašnjava način sastavljanja spiska površina, P4

odstupanja - Zapisnik za računanje površina grupa P2 - Računanje površina parcela - Zapisnik P3 - Sastavljanje spiska površina P4

Digitalni geodetski plan

Poznaje: - digitalni geodetski plan - osnovne procese DGP (formiranje baze podataka, utvrđivanje površina, održavanje, distribucija i arhiviranje baze podataka)

- kreiranje površina DGP - ulogu slojeva u računanju površina na DGP

- greške zaokruživanja - sastavljanje spiska površina - način opisivanja DGP - digitalni topografski ključ

- Navodi funkcije programa za izradu digitalnih planova - Računa površine parcela u okviru katastarskih opština na digitalnom planu - Obrazlaže postupak kartografske obrade digitalnih planova - Samostalno interpoluje izohipse i izrađuje vertikalnu predstavu terena na planu


- Pravilnik za izradu digita-lnih planova, održavanje, distribuciju i arhiviranje baze podataka DGP

GRAFIČKI RAD - Podjela planova na listove - Formiranje baze podata-ka na osnovu snimanja detalja polar. metodom - Utvrdjivanje površina - Sastavljanje spiska površina - Izrada digitalnog modela terena - Interpolacija izohipsa - Opis digitalnog geodetskog plana - Ispisivanje teksta na DGP


57


- Mr Đorđe Iković: „Geodetski planovi“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000. - „Pravilnik za izradu originalnih planova i državnih karata“, Podgorica 2000. - „Pravilnik o formiranju, održavanju, distribuciji i arhiviranju baze podataka digitalnog geodetskog

plana“, Podgorica 2000.


- Pribor za kartiranje: polarni koordinatograf, kružni transporter, polarni planimetar, - 10 PC računara, - Odgovarajuću softver za izradu geodetskih planova.


- Usmeni odgovori (najmanje jedan put u klasifikacionom periodu), - Test (u trećem razredu nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Grafički rad (po 2 grafička rada u svakoj nastavnoj godini), - Elaborat (1 elaborat u četvrtom razredu).


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova i elaborata (četvrti razred), urađeni grafički radovi.




58




- Horizontalna i vertikalna predstava terena na planovima - Geodezija

- Metode prikupljanja podataka: ortogonalna, polarna metoda i GPS mjerenja

- Analogni i digitalni geodetski plan - Geodetska mjerenja i računanja - Način prikupljanja,obrade, analize i prezentacije podataka premjera

- Predstavljanje detalja i objekata na planovima - Geodetsko crtanje - Topografski ključ

- Analogni plan sa horizontalnom i visinskom predstavom - Primijenjena geodezija - Izrada idejnog projekta na topografskim

podlogama - Digitalni geodetski plan - Visinska predstava zemljišta na planovima

- Geoinformatika - Softver za izradu geodetskog plana - Digitalno modeliranje terena


59

1.2.6. FOTOGRAMETRIJA

1. Naziv predmeta: FOTOGRAMETRIJA.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III - - -

IV 56 10 66

UKUPNO 56 10 66



- Sticanje saznanja o osnovnim pojmovima iz fotogrametrije i primjena u poslovima geodetske struke; - Sticanje teorijskih znanja neophodnih za praktičnu primjenu na terenskim radovima identifikacije i dopune

detalja na foto skicama; - Sticanje znanja neophodnih za izradu planova i karata; - Sticanje sposobnosti predstavljanja trodimenzionalnih oblika na ravan crtanja i obrnuto.


60


RAZRED ČETVRTI




Opšti pojmovi u fotogrametriji

- Navodi faze fotogrametrijskih radova - Upoznaje se sa planom, kartom, foto snimkom - Ilustruje centralnu projekciju - Opisuje digitalni geodetski plan - Poznaje koordinatne sisteme - Nabraja i objašnjava vrste snimaka - Objašnjava fotointerpretaciju - Poznaje prirodno i vještačko stereoskopsko vidjenje

- Uočava razliku između pojedinih faza fotogrametrijskih radova - Razlikuje vezu izmedju plana, karte i foto snimka - Uočava način dobijanja digitalnog plana - Čita snimke - Interpretira prirodno i vještačko stereoskopsko viđenje

- Razvija snalažljivost, marljivost i preciznost

- Digitalni plan - Fotogrametrijski snimci VJEŽBA - Stereoskopsko posmatranje fotogrametrijskih snimaka (stereoskopski efekat)

Fotogrametrijsko snimanje

- Upoznaje osnovu geometrijske optike - Navodi i objašnjava greške objektiva - Poznaje fotomaterijal - Objašnjava projekat aerofotogrametrijskog snimanja - Objašnjava plan leta aviona - Poznaje razmjeru snimanja - Objašnjava projekat terestričkog snimanja

- Upoređuje osnovne karakteristike fotogrametrijskih kamera za snimanje - Izabira odgovarajuće fotomaterijale - Imenuje podatke o osnovnim elementima projekta snimanja

- Stiče samopouzdanje u radu - Posjeta Geodetskom republičkom zavodu


61




Katastarsko – topografski radovi za detaljni premjer

- Objašnjava terenske radove prije snimanja: osnovne i radove detaljnog premjera - Poznaje foto – skicu i skicu položaja fotoskica - Poznaje terenske radove poslije snimanja - osnovni - Objašnjava terenske radove poslije snimanja – detaljni premjer: dešifracija, dopunska snimanja i kontrolni profil

- Obrazlaže značaj pravilnog fotosignalisanja tačaka - Obrazlaže značaj pravilne dešifracije - Vrši dopunska snimanja - Na terenu sprovodi kontrolu dobijenih planova sa izohipsama

- Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost u radu

- Foto skica - Dešifrovana foto skica VJEŽBA - Dešifracija na foto skici na terenu

Obrada podataka u mono i stereofotogrametriji

- Poznaje unutrašnju orijentaciju - Imenuje orijentacione elemente jednog snimka - Imenuje orijentacione elemente para snimaka - Objašnjava postupak redresiranja - Objašnjava postupak restitucije - Opisuje fotogrametrijske instrumente - Upoznaje se sa tačnošću dobijenih foto planova - Upoznaje tačnost planova sa izohipsama

- Definiše redosled orijentacija kod obrade podataka po jednom snimku - Definiše redosled orijentacija, kod obrade podataka po dva snimka - Analizira sve vrste prikaza terena dobijenih fotogrametrijskim postupkom


VJEŽBA - Šematsko prikazivanje redosleda orijentacija sa detaljnim osvrtom na unutrašnju orijentaciju

5. Preporučena literatura za realizaciju predmeta

- Dr. Dušan Joksić: „Fotogrametrija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.


62


- 10 džepnih stereoskopa, - Foto snimci, - Foto skice.


- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Vježbe.


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora , urađene vježbe.






- Katastarsko-topografski radovi za detaljni premjer - Geodezija - Snimanje (dopuna) detalja polarnom

metodom - Obrada podataka u mono i stereo fotogrametriji - Fizika - Geometrijska optika

- Fotogrametrijsko snimanje - Geodetski planovi - Analogni i digitalni geodetski plan


63

1.2.7. AGRARNE OPERACIJE

1. Naziv predmeta: AGRARNE OPERACIJE.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III - - -

IV 32 32 64

UKUPNO 32 32 64



- Stiče znanje o uređenju prostorne teritorije; - Poznaje postupak komasacije; - Poznaje propise koji regulišu postupak komasacije; - Poštuje tačnost, urednost i odgovornost prema odredjenim propisima.


64


RAZRED ČETVRTI




Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije

- Upoznaje osnovne pojmove o planiranju prostora - Poznaje način uređenja zemljišne teritorije: Komasa-cija, agrarna reforma i koloni-zacija, arondacija, eksproprijacija

- Definiše planiranje zemljišnog prostora: - komasacija - agrarna reforma i kolonizacija

- arondacija - eksproprijacija

- Originalne geodetske podloge koje se koriste za projekat agrarnih operacija - Test

Komasacija zemljišta

- Poznaje ciljeve i značaj komasacije - Nabraja vrste komasacija - Navodi faze radova izvodjenja komasacije - Poznaje i objašnjava izvodjenje prve faze komasacije: - pripremni radovi - utvrđivanje faktičkog stanja - procjena zemljišta - knjiga fonda komasacione mase

- iskaz zemljišta - Poznaje i objašnjava drugu fazu komasacije: - određivanje i obilježavanje granica komasacionog područja

- postavljanje i određivanje

- Uviđa značaj komasacije - Razlikuje vrste komasacije - Obrazlaže prvu fazu komasacije: - analizira pripremne radove (omeđavanje komasacionog područja, snimanje posto-jećih objekata, prikupljanje podataka za utvrdjivanje faktičkog stanja)

- utvrđuje faktičko stanje - procjenjuje zemljište i crta pregledni plan po procendbenim razredima

- sastavlja knjigu fonda koma-sacione mase (starog stanja)

- sastavlja iskaze zemljišta i sumarni iskaz zemljišta

- Obrazlaže drugu fazu komasacije:

- Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost u radu - Razvija sistematičnost u postupku rada

- Geodetski plan prije provodjenja komasacije (staro stanje) - Projekat komasacije - Plan poslije nadjele (novo stanje) - Test


65




tačke geodetske osnove - izrada projekta novog stanja - računanje površina tabli i objekata novog stanja

- računanje vrijednosti novog stanja

- izrada podloga za raspodjelu komasacione mase

- izrada planova i skica detalja komasacionog područja

- aproksimacija - računanje elemenata za prenos na teren

- prenos na teren - Poznaje izradu elaborata - Navodi propise koji regulišu postupak komasacije

- analizira određivanje i obilježavanjei granicu komasacionog područja

- zna da postavi i odredi tačke geodetske osnove

- izrađuje projekat novog stanja

- računa površine novog stanja (tabli i objekata)

- računa vrijednosti novog stanja

- izrađuje podloge za raspo-djelu komasacione mase

- Izrađuje planove i skice de-talja komasacionog područja

- računa površine novih parcela

- računa elemente za prenos na teren

- obrazlaže obilježavanje nove parcele na teren

Izrada elaborata komasacije

- Poznaje faktičko stanje - Objašnjava projekat komasacije - Poznaje raspodjelu komasa-cione mase (novo stanje) - Poznaje tehnički izvještaj

- Utvrđuje faktičko stanje - Izrađuje projekat komasacije - Vrši raspodjelu komasacione mase (novo stanje) - Radi tehnički izvještaj

- Razvija odgovornost i preciznost

- Razvija sistematičnost u radu - Snalazi se u stručnoj literaturi

ELABORAT - Na primjeru manje K.O. izraditi elaborat komasacije - Isti elaborat izraditi primjenom programskog paketa


- Dr. Bogdan Bogdanović: „Agrarne operacije za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.


66

6. Materijalni uslovi za izvodenje nastave:

- Topografske podloge, - Odgovarajući softver.


- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (2 testa u toku nastavne godine), - Elaborat (1 elaborat u toku nastavne godine).


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova, urađen elaborat.



10. Povezanost sa drugim predmetima:



- Komasacija zemljišta - Katastar nepokretnosti - Katastarski operat

- Izrada elaborata komasacije - Primijenjena geodezija - Priprema podataka za prenos projekta na teren

- Komasacija zemljišta - Elaborat komasacije - Geodetski planovi - Analogni geodetski planovi

- Katastarski planovi


67

1.2.8. GEOINFORMATIKA

1. Naziv predmeta: GEOINFORMATIKA.



T V UKUPNO

I - - -

II - 72 72

III - 72 72

IV - 66 66

UKUPNO - 210 210

T- teorijska nastava, V- vježbe i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 8 (osam) učenika.


- Osposobljavanje za primjenu tekst procesora za obradu tehničkog teksta (formule, tabele, itd.); - Osposobljavanje za rad sa tabelama; - Upoznavanje sa osnovnim principima računarske grafike; - Upoznavanje sa ulazno – izlaznim uređajima; - Obučavanje za rad sa programima za tehničko crtanje; - Obučavanje za rad sa programima za digitalizaciju planova; - Obučavanje za rad sa programima za izradu i održavanje katastarskog operata;


68

- Upoznavanje sa digitalnim topografskim ključem; - Povezivanje i primjena usvojenih znanja iz drugih stručnih predmeta; - Razvijanje kod učenika sistematičnosti, preciznosti, urednosti i odgovornosti prema radu; - Osposobljavanje za dalje usavršavanje u toku rada ili daljeg školovanja; - Sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama.


RAZRED DRUGI




Primjena tekst procesora

- Poznaje: - sadržaj tehničke dokumentacije - obradu teksta u odgovarajućem softveru - izradu tabela u odgovarajućem programu - način pisanja formula u odgovarućem programu - način umetanja grafičkih priloga uz tekst - snimanje, učitavanje i štampanje teksta

- Koristi odgovarajući softver za obradu tehničke dokumentacije (teksta, formule, tabele) - Umeće odgovarajuči grafički prilog uz tekst - Radi samostalno složenu tehničku dokumentaciju sa tabelama, formulama i grafičkim prilozima uz pomoć tekst procesora

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacione tehnologije

- Na primjerima pokazati kako se vrši obrada teksta, izrada tabela i formula - Na primjeru pokazati kako se vrši umetanje grafičkih priloga u tekst - Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Rad sa tabelama

- Poznaje: - osnovne pojmove i programe za rad sa tabelama - način formiranja tabela - program unosa i obrade podataka

- Definiše osnovne pojmove o programima za rad sa tabelama - Radi odgovarajuću tabelu za rješavanje odredjenog problema u geodeziji

- Kroz primjer iz prakse pokazati učenicima rad sa tabelama - Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad zadat od strane


69




- način manipulacija radnim listovima - program izrade grafikona - program za snimanje, učitavanje i štampanje

nastavnika - Test

Osnovni principi računarske grafike

- Poznaje: - osnovne pojmove računarske grafike - radno okruženje - projektovanje crteža - komande za crtanje - modifikpvanje elemenata - blokove - načine kotiranja - načine snimanja, učitavanja i štampanja

- Definiše osnovne pojmove o programima za grafiku - Definiše koordinatne sisteme u računarskoj grafici - Primjenjuje program za tehničko crtanje u geodeziji

- Razvija kreativnost i samostalnost u radu

- Na konkretnom primjeru pokazati osnovne principe računarske grafike - Primjeri za vježbe treba da budu iz prakse - Svaki učenik treba da radi na svom individualnom primjeru uz pomoć i kontrolu nastavnika - Test


70

RAZRED TREĆI




Korisnički interfejs softvera za izradu geodetskog plana

- Poznaje: - koncepciju programskog sistema - arhitekturu aplikacije - konfiguraciju softvera - strukturu baze podataka - način otvaranja novog i postojećeg projekta - način formiranja baze podataka - izbor radnog okruženja - način podešavanja prikaza - način podešavanja projektnih i radnih parametara - način korišćenja i podešavanja alata - način prikupljanja sadržaja baze podataka - pojedinačne i grupne selekcije entiteta - vrste i karakteristike rasterskih planova - formate rasterskih fajlova

- Razlikuje osnovne koncepcije programskog sistema - Definiše sadržaj baze geometrijskih podataka - Vrši izbor radnog okruženja - Podešava projektne i radne parametre - Koristi i podešava alatke - Uočava vrste i karakteristike rasterskih fajlova

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacionih tehnologija

- Na primjerima pokazati kako se vrši otvaranje novog projekta, izbor radnog okruženja, podešavanje i korišćenje alata - Svaki učenik treba da izradi svoj samostalni rad, zadat od strane nastavnika - Test

Skeniranje i georeferenciranje geodetskih podloga

- Poznaje: - osnovne koncepcije programskog sistema - arhitekturu aplikacije - način podešavanja prikaza

- Definiše osnovne koncepcije programskog sistema - Vrši podešavanje prikaza - Koristi i podešava alatke - Vrši georeferenciranje


- Na primjerima pokazati kako se vrši georeferenciranje geodetskih podloga - Svaki učenik treba da


71




- način korišćenja i podešavanja alata - podatke neophodne za georeferenciranje - način kalibracije - način georeferenciranja - način rektrifikacije

geodetske podloge izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Digitalizacija sa ekrana

- Poznaje: - atribute osnovnih entiteta softvera za digitalizaciju - grafičko i slojevito svojstvo entiteta - način editovanja sadržaja baze podataka - način izmjena sadržaja baze podataka - način brisanja, vraćanja sadržaja baze podataka - način listanja i editovanja baze podataka

- Definiše atribute osnovnih entiteta softvera za digitalizaciju - Vrši editovanje sadržaja baze podataka - Mijenja sadržaj baze podataka - Vrši brisanje, vraćanje i listanje baze podataka

- Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu

- Na primjerima pokazati kako se vrši digitalizacija planova sa ekrana - Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Formiranje DGP na osnovu originalnih podataka

- Poznaje: - način za kreiranje tačaka na osnovu snimanja (tahimetrijskog, ortogonalnog ili iz drugih izvora) - način pravljenja skript datoteka (tahimetrijskih, ortogonalnih zapisa) - način korišćenja skript datoteka (tahimetrijskih,

- Definiše način za kreiranje tačaka na osnovu snimanja (tahimetrijskih, ortogonalnih) - Pravi skript datoteka zapisnika- Koristi skript datoteke - Preuzima podatke iz drugih programa putem koordinata ili preko zapisnika snimanja - Koristi postojeće podloge i skice snimanja

- Uočava važnost kvalitetnog rada

- Na primjerima pokazati kako se vrši digitalizacija planova iz originalnih podataka - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test


72




ortagonalnih zapisa) - način preuzimanja podataka iz drugih programa putem koordinata ili preko zapisnika snimanja - način korišćenja postojećih podloga i skica snimanja - prednosti i nedostatke pojedinih tehnika - vrste podataka

Kreiranje i računanje površina

- Poznaje: - princip definisanja površine - hijerarhiju slojeva - princip označavanja parcela - princip zaokruživanja površina - funkciju za kreiranja površina - način interaktivnog editovanja atributa entiteta površina - faze rada - alate za računanje površina - način kontrole površina

- Definiše principe površina - Razlikuje hijerarhiju slojeva - Definiše principe označavanja parcela - Definiše principe zaokruživanja površina - Edituje atribute entiteta površina i opisuje faze rada - Definiše alate za računanje površina i vrši kontrolu površina


- Na primjerima pokazati kako se vrši kreiranje i računanje površina - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test


73

RAZRED ČETVRTI




Održavanje digitalnog geodetskog plana

- Poznaje: - osnovne principe i pojmove o provođenju promjena na digitalnim geodetskim planovima - način cijepanja parcela na digitalnom geodetskom planu - pripreme podataka za obilježavanje parcela na terenu - način izrade kopija planova sa digitalnog geodetskog plana - način snimanja, očitavanja i štampanja planova

- Definiše osnovne principe održavanja geodetskog plana u odredjenom softveru - Definiše provodjenje promjena na digitalnom geodetskom planu manjeg dijela katastarke površine - Priprema elemente za obilježavanje parcela na terenu - Radi kopiju planova sa digitalnog geodetskog plana


- Na primjerima pokazati kako se vrši provodjenje promjena na digitalizovanom planu - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Digitalni model reljefa

- Poznaje: - osnovne principe digitalnog modeliranja terena - osnovne izvore podataka - strukturne linije terena - način interpolacije izohipsa - kartografski prikaz terena - način izrade poprečnih i podužnih profila terena u digitalnom obliku - princip računanja kubatura masa

- Definiše osnovne principe digitalnog modeliranja terena - Interpoluje izohipse - Crta izohipse na digitalnom geodetskom planu na odabranom dijelu terena - Crta podužni i poprečni profil odabranog terena


- Na primjerima pokazati kako se vrši interpolacija izohipsa, iscrtavanje izohipsa, crtanje poprečnog i podužnog profila terena uz pomoć odredjenog softvera - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test


74




Primjene DGP u inženjerskoj geodeziji

- Poznaje: - funkcije za kreiranje tačaka (tačaka na luku, tačaka na krugu) - funkcije za kreiranje linija - funkcije za kreiranje poligona - kompleksne funkcije - geodetske funkcije - funkcije za podjelu površina

- Definiše funkcije za kreiranje tačaka, linija i poligona - Uočava razlike izmedju kompleksnih i geodetskih funkcija kao i funkcija za podjelu površina

- Povezuje stečeno teorijsko znanje sa praktičnim primjerima

- Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši kreiranje tačaka, linija poligona - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Softver za izradu i održavanje katastra

- Poznaje: - sadržaj i organizaciju baze podataka katastarskog operata - način uvida u podatke katastarskog operata - inicijalni unos podataka - način provodjenja promjena u katastru zemljišta i katastru nepokretnosti - postupak izdavanja podataka katastarkog operata - postupak sastavljanja godišnjeg izvještaja

- Definiše osnovne principe rada u softveru za izradu i održavanje katastra - Unosi podatke i izdaje podatke - Definiše sastavljanje godišnjeg izvještaja

- Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši izrada i održavanje katastarskog operata korišćenjem softvera - Na primjeru iz prakse pokazati kako se vrši unos i izdavanje podataka - Svaki učenik treba da izvrši svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test


75


- N. Klem: „Primjena računara“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2004. - N. Klem: „Informatika“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2004. - „Uredba o primjeni tehnologije globalnog pozicionog sistema u okviru premjera nepokretnosti“,

Podgorica 2001. - „Uredba o geodetskom digitalnom planu“, Podgorica 2000. - „Pravilnik o geodetskim radovima za posebne potrebe“, Podgorica 2000.


- 10 PC računara i odgovarajući softveri, - Opremljena računarska učionica.


- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Samostalni praktični rad.


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, testova, urađen samostalni i praktični rad.




76




- Softver za izradu geodetskog plana - Digitalno modeliranje terena - Geodetski planovi - Digitalni geodetski plan

- Visinska predstava terena na planovima - Softver za izradu digitalnog geodetskog plana - Geodetska mjerenja i računanja - Prikupljanje, obrada, analiza mjerenih

podataka sa terena

- Primjena DGP u inženjerskoj geodeziji - Primijenjena geodezija - Korišćenje planova i karata

- Softver za izradu i održavanje katastra - Katastar nepokretnosti - Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje

- Analogni i digitalni plan - Agrarne operacije - Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije


77

1.2.9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA

1. Naziv predmeta: GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA.



T V UKUPNO

I - 108 108

II - 216 216

III - 180 180

IV - 132 132

UKUPNO - 636 636

T – teorijska nastava, V – vježbe i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika, osim terenskog dijela gdje

se odjeljenje dijeli na grupe do 5 učenika.


- Sticanje potrebnih znanja iz oblasti geodezije; - Priprema za izučavanje i uspješno usvajanje znanja iz drugih stručnih oblasti - Rukovanje i korišćenje instrumenata; - Ovladavanje formulama za obradu podataka mjerenja; - Ovladavanje postupcima mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje samostalno prikupljanje i obradu podataka mjerenja; - Osposobljavanje za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena; - Razvijanje samostalnosti u učenju i intelektualnom radu; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz različitih oblasti.


78


PRVI RAZRED




Priprema za mjerenje i mjerenje dužina na terenu pantljikom

- Poznaje jedinice za mjerenje i način mjerenja pantljikom - Poznaje pribor za mjerenje dužina pantljikom - Objašnjava materijalizaciju pravca verikale i dovodjenje značke u vertikalan položaj pomoću viska - Objašnjava obilježavanje pravca duži na terenu kada se krajnje tačke duži dogledaju i nedogledaju - Objašnjava mjerenja dužina poligonskih strana po ravnom terenu sa upisom podataka u TO18 - Objašnjava mjerenje duži poligonskih strana od preloma do preloma - Objašnjava mjerenje duži poligonskih strana neprekidno

- Definiše i koristi jedinice za mjerenje dužina - Koristi pantljiku i pribor za mjerenje dužina - Pomoću viska određuje vertikalnost značke - Obilježava pravce na terenu kada se krajnje tačke duži dogledaju i nedogledaju - Vrši mjerenje dužina poligonskih strana od preloma do preloma i neprekidno - Unosi i obrađuje podatke dobijene mjerenjem u TO18

- Razvija snalažljivost, samopouzdanje i samostalnost u radu

- Razvija efikasnost i preciznost u radu

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Mjerenje zadate dužine na terenu i unošenje podataka mjerenja u obrazac TO18 - Test

Priprema za mjerenje horizontalnih uglova, jedinice uglovnih mjera i računske operacije

- Poznaje rukovanje i korišćenje teodolita - Poznaje način viziranja i očitavanja podjele

- Nabraja djelove teodolita i njihovu funkciju - Priprema teodolit za rad i rukuje njime

- Razvija rutinu i sigurnost u radu sa instrumentima - Stiče osjećaj o važnosti čuva-nja instrumenata u toku rada

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Postavljanje teodolita,


79




- Poznaje sastavne djelove teodolita - Objašnjava viziranje i dovođenje končanice na daljinu jasnog vida i poništavanje končanične paralakse - Poznaje očitavanje podjele limba pomoću mikroskopa sa crtom i skalom crtica - Definiše pojam ugla - Poznaje potrebne funkcije kalkulatora - Objašnjava računske operacije uz pretvaranje iz seksagezima-lne u centezimalnu i obrnuto

- Vrši viziranje tačaka i otklanja končaničnu paralaksu - Očitava vrijednosti pravaca na limbu - Mjeri zadati ugao i zna da ga izrazi u različitim mjernim jedinicama

viziranje i očitavanje vrijednosti pravca - Test

Izračunavanje horizontalnih i vertikalnih uglova i upis u TO1 i TO1V

- Objašnjava upis podataka mjerenja u zapisnik TO1 i pravila upisivanja - Objašnjava način računanja podataka mjerenja u obrazac TO1: - prosta aritmetička sredina, - redukovana sredina - kontrola računanja - sredina uglova iz dva i više girusa

- Poznaje način računanja podataka mjerenja u obrazac TO1V: - sredina iz opažanja u jednom girusu i kontrola računanja

- opažanja u tri girusa i kontrola računanja

- Unosi podatke mjerenja u TO1 - Računa proste aritmetičke sredine, redukovane sredine i kontroliše računanje - Računa sredine uglova iz dva i više girusa - Vrši kontrolu računanja opažanja u jednom girusu i računa zenitne daljine - Unosi podatke u TO1V i računa konačne vrijednosti vertikalnih uglova

- Razvija sposobnost računanja VJEŽBA - Unošenje podataka sa izračunavanjem i predviđenim kontrolama u TO1 i TO1V

PRVI PISMENI ZADATAK - Obrada podataka u TO1


80




Računanje redukcija i redukovanih dužina

- Objašnjava računanje redukcija i redukovanih dužina: - bez preloma i izdizanja - sa prelomima i izdizanjima - od preloma do preloma - neprekidno

- Računa redukovane dužine bez preloma i izdizanja - Računa redukovane dužine sa prelomima i izdizanjima - Računa redukovane dužine od preloma do preloma - Računa redukovane dužine mjerene neprekidno

- Razvija tačnost i preciznost u radu

VJEŽBA - Redukovanje dužina za različite situacije na terenu (sa i bez izdizanja, sa i bez preloma, neprekidno) - Test

Mjerenje horizontalnih i vertikalnih uglova

- Poznaje ispitivanje i rektifikaciju teodolita - Objašnjava centrisanje teodolita običnim i optičkim viskom - Objašnjava opažanje pravaca prostom metodom i upisivanje podataka u zapisnik - Objašnjava opažanje pravaca girusnom metodom, upisivanje u zapisnik i računanje redukovanih sredina pravaca - Objašnjava ispitivanje uslova teodolita za mjerenje vertikalnih uglova - Objašnjava opažanje pravaca u jednom girusu, upisivanje u zapisnik i računanje zenitnih daljina - Objašnjava opažanje pravaca u tri girusa, upisivanje u zapisnik i računanje sredina vertikalnih uglova

- Ispituje i rektifikuje instrumenat - Centriše teodolit - Primjenjuje metode mjerenja horizontalnih i vertikalnih uglova - Upisuje rezultate i računa konačne vrijednosti

- Stiče osjećaj o važnosti čuvanja instrumenata

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Ispitivanje i rektifikacija teodolita - Opažanje različitih tačaka i obrada podataka mjerenja - Na primjeru trougla obilježenog na terenu i izmjerenih unutrašnjih uglova i zenitnih daljina na svakoj stranici provjeriti vještinu i sposobnost učenika

DOMAĆI ZADATAK - Skica poligonske mreže sa pravcima – TO1

DRUGI PISMENI ZADATAK - Obrada podataka u TO1V


81

DRUGI RAZRED




Mjerenje dužina elektronskim instrumentima

- Poznaje elektronsko mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom i mjerenje vertikalnih uglova - Objašnjava računanje horizontalne dužine i visinske razlike iz podataka mjerenja - Objašnjava mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih ug-lova elektronskom mjernom stanicom i registraciju podataka - Objašnjava prenošenje poda-taka mjerenja sa elektronske mjerne stanice na računar

- Mjeri dužinu i vertikalni ugao elektrooptičkim daljinomjerom - Računa horizontalnu dužinu - Mjeri dužinu, horizontalni i vertikalni ugao elektronskom mjernom stanicom - Prenosi dužinu, horizontalni i vertikalni ugao sa elektronske mjerne stanice na računar i obrađuje podatke mjerenja

- Razvija samostalnost u učenju i intelektualnom radu - Formira vještinu rešavanja problema - Stiče osjećaj o važnosti čuvanja i korišćenja savremenih instrumenata

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Mjerenje, zapisivanje, obračun i kontrola mjerenja - Na svakoj stanici samostalno mjerenje elektronskom mjernom stanicom, registrovanje i prenos podataka sa elektronske mjerne stanice na računar - Test

Radovi u poligonskoj mreži

- Objašnjava: - rekognosciranje poligonskog

vlaka - stabilizovanje biljega

poligonskih tačaka - Opisuje položaj poligonskih tačaka - Objašnjava mjerenja dužina, horizontalnih i vertikalnih ug-lova u poligonskoj mreži elek-tronskom mjernom stanicom sa registracijom podataka i prenosom na računar

- Rekognoscira poligonsku mrežu - Stabilizuje biljege poligonskih tačaka i opisuje njihov položaj- Mjeri dužine, horizontalne i vertkalne uglove u poligonskoj mreži elektronskom mjernom stanicom - Registruje podatke mjerenja i prenosi ih na računar

- Formira vještinu rešavanja problema

VJEŽBE Rad u grupama do pet učenika - Rekognosciranje vlaka, stabilizovanje i opisivanje položaja poligonskih tačaka - Samostalno, na svakoj stanici mjerenje, zapisivanje, računanje i kontrolisanje mjerenja - Na svakoj stanici samo-stalno mjerenje elektron-


82




skom mjernom stanicom, registrovanje i prenos podataka sa elektronske stanice na računar

Obrada podataka u poligonskoj mreži

- Objašnjava: - računanje redukovanih dužina i visinskih razlika u TO18E

- računanje dužina strana i direkcionog ugla iz koordinata krajnjih tačaka TO8

- rješavanje trougla primjenom sinusne teoreme TO13

- rješavanje trougla primjenom kosinusne teoreme

- rješavanje trougla primjenom tangensne teoreme TO14

- rješavanje trougla primjenom sinusne, kosinusne i tangensne teoreme (kombinovani zadatak)

- računanje koordinata poligonskih tačaka u: - slijepom poligonskom vlaku TO19

- umetnutom poligonskom vlaku TO19

- zatvorenom poligonskom vlaku TO19

- Računa indirektnim putem elemente vlaka - Računa direkcioni ugao i dužinu iz koordinata tačaka - Računa koordinate poligonskih tačaka u poligonskim vlakovima - Vrši kontrolu mjerenja i računanja

- Stiče sposobnosti primjene znanja u novim situacijama - Formira vještinu rješavanja problema

PRVI PISMENI ZADATAK - Obrazac TO18E (TO18), TO8

DRUGI PISMENI ZADATAK - Obrazac TO13, TO14 TREĆI PISMENI ZADATAK - Obrazac TO19 ELABORAT - Na osnovu mjerenih podataka izračunati koordinate poligonskih tačaka (četiri poligonska vlaka), čvorna tačka poznata

- Test


83




Obrada podataka u linijskoj mreži

- Objašnjava: - računanje koordinata tačaka

na liniji - računanje koordinata tačaka

na produžetku linije - računanje koordinata tačaka

na liniji i upravnoj - računanje koordinata tačaka

lučnim presjekom

- Računa koordinate linijskih tačaka za različite slučajeve

ČETVRTI PISMENI ZADATAK - Obrazac TO22


84

TREĆI RAZRED




Snimanja detalja ortogonalnom metodom

- Objašnjava rekognosciranje i obilježavanje linijskih tačaka - Poznaje postupak i organizaciju potreban za praktičan rad - Poznaje formule za računanje koordinata detaljnih tačaka - Objašnjava ispitivanje prizme, podizanju i spuštanju upravnih - Navodi podjelu na listove i skice detalja izabranog poligona za snimanje, - Poznaje opis listova i skica, nanošenje i kontrolu nanošenja mreže - Objašnjava skiciranje terena za snimanje otogonalnom metodom - Objašnjava snimanje detalja ortogonalnom metodom i kontrole snimanja

- Ispituje prizmu - Skicira detalje - Izabira detaljne tačke koje treba snimiti - Zna da završi ili prekine snimanje - Kontroliše mjerenja - Primjenjuje formule po kojima će sračunati koordinate detaljnih tačaka

- Razvija kreativnost, preduzimljivost i samostalnost u radu

VJEŽBE Rad u grupama do pet učenika - Samostalno ispitivanje prizme - Samostalno primjenji-vanje postupka podizanja i spuštanja upravnih - Rekognosciranje linijske mreže na terenu predvi-đenom za snimanje - Na terenu izvršiti potrebna mjerenja i sračunati koordinate linijskih tačaka - Na skici nanijeti mrežu u odgovarajućoj razmjeri i samostalno skicirati detalje - Snimanje detalja sa kontrolnim mjerenjima - Vođenje zapisnika o snimanju - Test

Terenski radovi u geometrijskom nivelmanu

- Poznaje ispitivanje i rektifikaciju nivelmanskog instrumenta-nivelira - Poznaje ispitivanje i

- Provjerava instrument i pribor za mjerenje visinskih razlika - Samostalno primjenjuje postupak mjerenja kod

- Razvija rutinu i sigurnost u radu sa instrumentima

VJEŽBE Rad u grupama do pet učenika - Ispitivanje i rektifikacija


85




rektifikaciju centrične libele na nivelmanskoj letvi - Objašnjava mjerenje visinske razlike nivelmanskih strana u tehničkom nivelmanu - Poznaje sprovođenje detaljnog nivelmana rasutih tačaka na terenu snimljenog ortogonalnom metodom

ortogonalnog snimanja - Unosi izmjerene podatke u nivelmanski obrazac - Obračunava podatke mjerenja

nivelira - Određivanje na terenu visinske razlike postupcima generalnog nivelmana: - nivelanjem s kraja - nivelanjem iz sredine - Sprovođenje jedne od vr-sta detaljnog nivelmana - Test

Obrada podataka u geometrijskom nivelmanu

- Objašnjava: - računanje nadmorskih visina tačaka u umetnutom nivelmanskom vlaku

- računanje nadmorskih visina tačaka u zatvorenom poligonu

- računanje nadmorske visine čvornog repera

- računanje nadmorske visine tačaka određenih detaljnim nivelmanom

- Računa visinske razlike - Računa visine repera - Računa visine mjerenja i računanja - Kontroliše mjerenja i računanja

- Razvija preciznost i tačnost PRVI PISMENI ZADATAK - Računanje visina u geometrijskom nivelmanu

(NO1, NO3)

Poligonska mreža – izrada elaborata

- Objašnjava obrađivanje podataka u TO1, TO18E(TO18), TO8, TO13, TO14, TO19, TO21, TO25 - Poznaje izradu skice poligonske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Određuje elemente vlaka indirektnim putem - Računa direkcioni ugao i dužinu tačke iz koordinate tačaka u vlaku - Računa koordinate čvorne tačke - Kontroliše mjerenja i računanja

- Razvija sposobnost primjene stečenog znanja u novim situacijama - Razvija smisao za riješavanje problema

ELABORAT - Zadatak sa različitim podacima koji sadrži sve elemente poligonske mreže


86




DRUGI PISMENI ZADATAK - Veza poligonskog vlaka za nepristupačnu tačku (TO8; TO13; TO14; TO19)

TREĆI PISMENI ZADATAK - Računanje koordinata čvorne tačke (TO21)

Linijska mreža – izrada elaborata

- Objašnjava obradu podataka u TO18, TO22, TO23, TO25 - Poznaje izradu skice linijske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Obrađuje podatke u TO18, TO22, TO23, TO25 - Crta skicu linijske mreže na osnovu datih i sračunatih podataka

- Razvija osjećaj za tačnost i odgovornost na radu

ELABORAT - Zadatak sa različitim podacima koji sadrži sve elemente linijske mreže

ČETVRTI PISMENI ZADATAK (TO22 ili TO23)


87

ČETVRTI RAZRED




Snimanje detalja polarnom metodom

- Objašnjava rekognosciranje poligonske mreže za snimanje polarnom metodom - Poznaje rukovanje instrumentom, ispitivanje i rektifikovanje - Poznaje podjele na listove i skice detalja izabranog poligona za snimanje, opis listova skice, nanošenje i kontrolu nanošenja mreže - Poznaje skiciranje terena za snimanje polarnom metodom - Objašnjava snimanje detalja polarnom metodom i vršenje kontrole snimanja - Objašnjava obradu podataka u zapisniku za autoredukcioni tahimetar - Objašnjava obradu podataka zapisnika elektronske mjerne stanice i štampanje zapisnika

- Koristi autoredukcioni tahimetar i ispituje ga - Primjenjuje formule za računanje dužina i visinskih razlika - Koristi letve za autoredukcione tahimetre - Skicira detalje - Vrši izbor tačaka koje treba snimiti - Upisuje podatke mjerenja - Snima nepristupačne tačke i kontroliše mjerenja - Primjenjuje elektronsku mjernu stanicu za snimanje polarnom metodom

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi - Razvija rutinu i sigurnost u radu sa instrumentima

VJEŽBE Rad u grupama do pet učenika - Ispitati tahimetar - Rekognoscirati poligonske mreže na terenu predvidjenom za snimanje - Na terenu izvršiti potrebna mjerenja i sračunati koordinate poligonskih tačaka - Na skici nanijeti mrežu u odgovarajućoj razmjeri i samostalno skicirati detalje - Obaviti snimanje i obratiti pažnju na kontrolna mjerenja - Evidentirati podatke u zapisnik - Samostalno obraditi podatke mjerenja - Na istom terenu snimiti detalje elektronskom mjernom stanicom - Test PRVI PISMENI ZADATAK - Obraditi podatke u tahimetrijskim zapisnicima


88




Primijenjena geodezija

- Objašnjava pripremu podataka za obilježavanje projekto-vanog objekta na terenu: - polarnom - ortogonalnom - metodom presjeka pravaca - Objašnjava pripremu podataka za obilježavanje trase puta: - polarnom - ortogonalnom - metodom presjeka pravaca - Objašnjava obilježavanje projektovane trase puta: - polarnom - ortogonalnom - metodom presjeka pravaca

- Računa podatke za obilježavanje tačaka: polarno, ortagonalno i metodom presjeka pravaca - Obilježava tačke projektovanog objekta i projektovane trase puta

- Razvija sposobnost povezivanja znanja iz različitih oblasti - Razvija sposobnost za primjenu stečenih znanja u novim situacijama

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Obilježavanje objekta sa mreže geodetskih tačaka - Računanje podataka za obilježavanje i izrada pregledne skice obilježavanja

Globalni pozicioni sistem (GPS)

- Poznaje metode mjerenja specifičnih za GPS - Objašnjava odredjivanje koordinata pomoću GPS i snimanje detalja - Poznaje prenošenje podataka na računar i kartiranje tačaka

- Pozicionira tačke - Primjenjuje instrument na poslovima premjera zemljišta - Primjenjuje metode mjerenja - Prenosi i obrađuje podatke na računar

- Razvija sposobnost primjene stečenih znanja u novim situacijama

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Pozicionirati tačke detalja - Pokazati instrument i de-monstrirati njegovu upotrebu - karta za osnovnu crno-gorsku referentnu mrežu - Test

Trigonometrijska mreža

- Objašnjava opažanje pravaca na terenu za odredjivanje

- Sprovodi mjerenja neophodna za računanje koordinata

- Razvija sposobnosti povezivanja znanja iz

VJEŽBA Rad u grupama do pet


89




položaja tačaka naprijed, nazad i u stranu - Objašnjava računanje koordinata tačaka metodom presjeka pravaca naprijed, nazad i u stranu

trigonometrijskih tačaka - Računa približne koordinate tačaka

različitih oblasti učenika - Na terenu obilježiti nepo-znatu tačku i opažati tri date tačke u dva girusa - Na osnovu koordinata datih tačaka i reduko-vanih sredina opažanih pravaca sračunati koordinate tražene tačke - Uraditi primjere za presijecanje naprijed, nazad i u stranu na osnovu kojih će učenici samostalno obraditi podatke mjerenja

DRUGI PISMENI ZADATAK - Određivanje približnih koordinata trigonometrijskih tačaka (TO10, TO11)

Trigonometrijski nivelman

- Poznaje primjenu trigonometrijskog nivelmana - Objašnjava izračunavanje visinskih razlika izmedju trigonometrijskih, poligonskih i linijskih tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana - Objašnjava izračunavanje visina trigonometrijskih, poligonskih i linijskih tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana - Poznaje izradu elaborata trigonometrijskog nivelmana

- Računa visinske razlike izmedju geodetskih tačaka - Računa visine trigonometrijskih i poligonskih tačaka u vlaku - Kontroliše mjerenje i računanje


ELABORAT - Obrasci TO28, TO28P, TO3T


90

5. Preporučena literatura za realizaciju predmeta:

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić: „Praktikum iz predmeta Geodetska mjerenja i računanja“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za II razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za III razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003.

- K. Mihajlović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za IV razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2003

- „Zbirka Pravilnika propisa za državni premjer“, Podgorica 2000.


- Za uspješnu realizaciju ovog i ostalih stručnih predmeta treba imati dobro opremljen geodetski kabinet sa svim potrebnim priborom i instrumentima,

- Opremljena računarska učionica.


- Pismeni zadatak- u prvom i četvrtom razredu po 2 pismena zadatka u trajanju od dva školska časa, u drugom i trećem razredu po 4 pismena zadatka u trajanju od dva školska časa,

- Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (1 elaborat u drugom razredu, 2 elaborata u trećem razredu i 1 elaborat u četvrtom razredu), - Vježbe.


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz pismenih zadataka, testova, urađeni elaborati i vježbe.


91






- Mjerenje horizontalnih i vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje - Geodezija

- Priprema za mjerenje dužina, horizontalnih, vertikalnih uglova, visinskih razlika i računanje

- Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija terenskih podataka - Geoinformatika - Softver za obradu mjerenih podataka

terena

- Obilježavanje tačaka objekta na terenu - Primijenjena geodezija - Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu

- Način prikupljanja, obrade, analize i prezentacija podataka terena - Geodetski planovi - Analogni i digitalni geodetski plan


93

1.2.10. GEODETSKO CRTANJE

1. Naziv premeta: GEODETSKO CRTANJE.



T V P UKUPNO

I - 72 - 72

II - - - -

III - - - -

IV - - -

UKUPNO - 72 - 72



- Razvijanje sposobnosti i vještina kod učenika za korišćenje pribora za geodetsko crtanje (rapidografi i šabloni za ispisivanje slova i brojeva, lenjiri, hamer i paus papir);

- Razvijanje sposobnosti izrade i čitanja tehničkih crteža kao način komuniciranja i sporazumijevanja u tehničkoj struci;

- Razvijanje sistematičnosti, preciznosti i urednosti; - Osposobljavane učenika za izradu grafičkog prikaza detalja i cjeline u zadanim razmjerama; - Priprema za izradu geodetskih podloga i planova;


94

- Upoznavanje sa izgledom geodetskog plana i geodetske skice i iscrtavanje geodetskog plana i skice po zadatom uglednom primjerku;

- Korišćenje topografskog ključa pri crtanju.

4. Sadržaji i standardi znanja:




Izvlačenje pravih i kružnih linija 0,1 – 0,8 mm

- Upoznaje se sa priborom za crtanje, pisanjem i načinom njegove upotrebe - Poznaje način iscrtavanja pravih i kružnih linija različitih debljina i rastojanja - Poznaje način tuširanja pravih i kružnih linija, različitih debljina i odstojanja

- Koristi pribor za rad - Crta tačno, precizno i pedantno

- Razvija tačnost i preciznost GRAFIČKI RAD - Iscrtavanje pravih i kružnih linija od 0,1 do 0,8 mm.

Redis, kurziv i kaligrafsko pismo

- Upoznaje se sa karakteristikama „redis“ pisma - Poznaje slova pravog i kosog redisa - Poznaje karakteristike „kurziv“ pisma - Poznaje karakteristike kaligrafskog pisma

- Upotrijebljava „redis“ pismo u geodetskoj struci - Piše „redis“ pismo, slova i brojeve, u olovci i tušu - Koristi „kurziv“ pismo i primjenjuje ga u geodetskoj struci - Piše „kurziv“ pismo, slova i brojeve u olovci i tušu - Grafički prikazuje tekst pisan kaligrafijom - Piše kaligrafskim pismom u olovci i tušu - Razlikuje sve vrste pisama koje se koriste kod geodetskih crteža

- Razvija kreativnost u radu GRAFIČKI RAD - Ispisivanje „redis“ i kurziv pisma, slova i brojeva

GRAFIČKI RAD - Ispisivanje slova, brojeva i teksta kaligrafskim pismom


95




Topografski ključ – iscrtavanje topografskih objekata i graničnih linija

- Upoznaje topografski ključ - Navodi topografske znake geodetskih tačaka i repera i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu - Navodi topografske znake objekata i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu - Navodi topografske znake gra-ničnih linija i poznaje njihovo iscrtavanje u olovci i tušu

- Čita topografski ključ - Primjenjuje topografske znake za geodetske tačke, objekte i granične linije

GRAFIČKI RAD - Iscrtavanje i opisivanje topografskih znaka geodetskih tačaka, objekata i graničnih linija

Ispisivanje teksta i brojeva šablonima

- Poznaje tehniku ispisivanja teksta i brojeva šablonom veličine 2 i 3 mm, na osnovu uglednog primjera - Poznaje tehniku ispisivanje teksta i brojeva šablonom veličine 4 i 5 mm na osnovu uglednog primjera

- Ispisuje tekst, slova i brojeve uz pomoć šablona

- Razvija efikasnost i urednost u radu

GRAFIČKI RAD (vježba): - Ispisivanje slova, brojeva i teksta uz pomoć šablona 2 i 3 mm, 4 i 5 mm

Iscrtavanje dijela skice detalja snimljenih ortogonalnom i polarnom metodom

- Poznaje sadržaj skice detalja snimljenog ortogonalnom metodom

i njeno precrtavanje - Poznaje sadržaj skice detalja snimljenog polarnom metodom i njeno precrtavanje

- Crta topografske znake, koji čine sadržaj skice - Čita sadržaj sa skica detalja koji predstavlja vid komunikacije

GRAFIČKI RAD (vježba): - Precrtati dio skice detalja snimljenog ortogonalnom metodom

GRAFIČKI RAD (vježba): - Precrtati dio skice detalja snimljenog polarnom metodom


96




Iscrtavanje dijela plana sa horizontalnom i vertikalnom predstavom terena

- Upoznaje sadržaj dijela katastarskog plana - Poznaje iscrtavanje dijela plana sa horizontalnom predstavom terena i objekata - Upoznaje dio plana sa vertikalnom predstavom terena (kote i izohipse) - Poznaje Iscrtavanje dijela plana sa vertikalnom predstavom terena

- Interpretira geodetski plan sa horizontalnom i vertikalnom predstavom terena

GRAFIČKI RAD (vježba): - Iscrtati dio katastarskog plana sa horizontalnom predstavom terena

GRAFIČKI RAD (vježba): - Iscrtati dio plana sa vertikalnom predstavom terena (kota, izohipsa)

Iscrtavanje dijela skice snimljenih podzemnih instalacija

- Upoznaje sadržaj skice snimljenih podzemnih instalacija i objekata - Poznaje iscrtavanje dijela lista na kojem su predstavljeni topografski znaci podzemnih instalacija

- Pravilno crta topografske znake koji čine sadržaj skice snimljenih podzemnih instalacija

- Razvija preciznost, sistematičnost i sigurnost u radu

GRAFIČKI RAD (vježba): - Iscrtati dio skice sa topografskim znacima podzemnih instalacija


- S. Živanović: „Geodetsko crtanje za geodetsku školu“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.

- „Zbirka radnih listova“. - „Topografski ključ“, Geokarta, Beograd 1955.


- Pribor za crtanje i pisanje, - Trouglovi, pera, rapidografi.


97


- Grafički rad ( 10 grafičkih radova u toku nastavne godine).


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz grafičkih radova.






- Topografski ključ - Geodetski planovi - Izrada analognog i digitalnog plana

- Propisi pri snimanju iz topografskog ključa - Geodetska mjerenja i računanja - Snimanje detalja u cilju izrade

topografskog plana


99

1.3. IZBORNA NASTAVA

1.3.1. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA

1. Naziv predmeta: GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA.



T V UKUPNO

I - 72 72

II - - -

III - - -

IV - - -

UKUPNO - 72 72



- Razvijanje sposobnosti i vještina za korišćenje pribora za crtanje (rapidografi,pera za kaligrafiju, šabloni za ispisivanje slova i brojeva, lenjiri, hamer),

- Razvijanje osjećaja za tačnost, preciznost i pedantnost nephodne za ovu vrstu zanimanja, - Upoznavanje sa karakteristikama i potrebom korišćenja geodetskih pisama, - Upoznavanja istorijata kaligrafije kao i estetski izgled teksta pisanog kaligrafijom.


100


PRVI RAZRED




Pribor za rad. Izvlačenje pravih i kružnih linija 0,1 – 0,8 mm

- Poznaje: - pribor za crtanje, pisanje i način njegove upotrebe

- način iscrtavanja pravih i kružnih linija različitih debljina i rastojanja

- način tuširanja pravih i kružnih linija, različitih debljina i odstojanja

- Koristi pribor za rad - Crta tačno, precizno i pedantno

- Razvija preciznost GRAFIČKI RAD - Izvlačenje pravih i kružnih linija 0,1-0,8 mm

- Test

„Redis“ pismo i brojevi

- Poznaje: - karakteristike „Redis“ pisma - način ispisivanja „Redis“ pisma u olovci i tušu

- način ispisivanja cifara: - brojevi: prav i kosi „redis“ u olovci

- brojevi: prav i kosi „redis“ u tušu

- Upotrebljava „redis“ gdje treba u geodetskoj struci - Slobodoručno ispisuje cifre - Piše „redis“ pismom slova i brojeve u olovci i tušu

- Razvija kreativnost, sistematičnost i istrajnost

- Ugledni primjer slova i brojeva ispisanih redis pismom

GRAFIČKI RAD - Ispisivanje slova, teksta i brojeva pravog redisa - Ispisivanje slova teksta i brojeva kosog redisa - Test

Istorija kaligrafije, pisanje kaligrafije

- Upoznaje istorijat kaligrafije - Poznaje pisanje kaligrafijom, ćirilica i latinica u olovci i tušu - Poznaje pisanje stilizovane kaligrafije u olovci i tušu

- Grafički prikazuje tekst pisan kaligrafijom i stilizovanom kaligrafijom - Uočava razlike između svih vrsta pisama koja se koriste kod geodetskih crteža

- Razvija kreativnost, sistematičnost i istrajnost

- Ugledni primjer kaligrafi-je i stilizovane kaligrafije - Zadati da na času oblikuju naslovnu stranu knjige sa zadatim tekstom na osnovu uglednog primjerka starih


101




i savremenih knjiga GRAFIČKI RAD - Ispisivanje slova, teksta i brojeva obične kaligrafije- Ispisivanje stilizovane kaligrafije - Test

Kurziv pismo

- Poznaje karakteristike kurziv pisma u olovci i tušu

- Koristi kurziv pismo - Piše kurziv pismom slova i brojeve u olovci i u tušu - Primjenjuje važeće norme u geodeziji koristeći kurziv pismo

- Ugledni primjer slova i brojeva kurziv pismom

GRAFIČKI RAD - Slova, brojevi i tekst kurziv pisma - Test

Topografski znaci objekata i graničnih linija

- Poznaje „Topografski ključ“ - Navodi vrste topografskih znakova - Poznaje način iscrtavanja to-pografskih znakova geodetskih tačaka i repera u olovci i tušu - Poznaje način iscrtavanja topografskih znakova za objekte u olovci i tušu - Poznaje način iscrtavanja topografskih znakova graničnih linija u olovci i tušu

- Uočava razlike izmedju pojedinih vrsta topografskih znakova, za geodetske tačke, repere, objekte i granične linije - Čita topografske znake, kao vid komunikacije u geodetskoj struci

- Ugledni primjer topografskih znakova geodetskih tačaka, repera i graničnih linija

GRAFIČKI RAD - Topografski znaci geodetskih tačaka, repera i graničnih linija - Topografski znaci objekata

- Test


- S. Živanović: „Tehničko crtanje za geodetsku tehničku školu“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.

- „Zbirka radnih listova za redis pismo, kurziv pismo“.


102

- „Zbirka radnih listova za kaligrafiju“. - „Zbirka radnih listova za stilizovanu kaligrafiju – krasnopis“. - „Topografski ključ“, Geokarta Beograd 1995.


- Pribor za crtanje i pisanje, - Trouglovi, pera, rapidografi.


- Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), Grafički rad (5 grafičkih radova u toku nastavne godine).


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz grafičkih radova i testova.






- Primjena geodetskih pisama u geodeziji - Geodetski planovi - Opisivanje izlaznih dokumenata i planova

- Propisi pri korišćenju geodetskih pisama - Geodetska mjerenja i računanja - Snimanje detalja u cilju izrade topografskog plana


103

1.3.2. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA.



T V UKUPNO

I - 72 72

II - 72 72

III - 72 72

IV - 66 66

UKUPNO - 282 282

T – teorijska nastava, V – vježbe i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika, osim kod terenskog

dijela, gdje se odjeljenje dijeli na grupe do 5 učenika.


- Priprema za uspješno izučavanje oblasti iz geodezije i drugih stručnih oblasti; - Rukovanje i korišćenje savremenih instrumenata (tahimetara, GPS – sistema, digitalnih nivelira itd.); - Ovladavanje formulama za obradu mjerenih podataka; - Razvijanje osjećaja za samokontrolu i utvrdjivanje ocjene tačnosti kod mjerenja; - Ovladavanje metodama mjerenja uglovnih i linearnih veličina; - Osposobljavanje učenika za samostalno prikupljanje i obradu podataka mjerenja; - Osposobljavanje učenika za izradu horizontalne i vertikalne predstave terena; - Razvijanje sposobnosti povezivanja znanja iz raznih oblasti.


104


PRVI RAZRED




Rad sa elektrooptičkim daljinomjerom-elektronskim teodolitom

- Navodi sastavne djelove instrumenta - Poznaje način rukovanja instrumentom - Objašnjava način centrisanja i viziranja - Objašnjava način ispitivanja i rektifikaciju instrumenata

- Priprema instrument za rad i rukuje njime - Centriše instrumenat i vizira tačke - Otklanja končaničnu paralaksu - Ispituje i rektifikuje instrument

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi preciznosti u radu - Razvija rutinu i sigurnost u radu sa instrumentima

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Rad sa elektrooptičkim daljinomjerom-elektronskim teodolitom

- Test

Mjerenje horizontalnih uglova i obrada podataka

- Poznaje način opažanja pravaca - prostom metodom i upisivanje

- podataka u zapisnik TO1 - Poznaje način opažanja pravaca girusnom metodom i upisivanje podataka u zapisnik TO1 - Objašnjava računanje redukovanih sredina i pravaca

- Primjenjuje metode mjerenja, upisuje rezultate i računa konačne vrijednosti


VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Opažanje različitih tačaka,upisivanje i obrada podataka mjerenja u T.O.1 - Na primjeru trougla obilježenom na terenu i izmjerenih unutrašnjih uglova, provjeriti vještinu učenika

Domaći zadatak - Obrada podataka u TO1 - Test


105




Mjerenje vertikalnih uglova i upisivanje podataka

- Poznaje metodu opažanja pravaca u jednom girusu, upisivanje u zapisnik i objašnjava računanje zenitnih daljina - Poznaje metodu opažanja pravaca u 3 girusa, upisivanje u zapisnik i objašnjava računanje sredina vertikalnih uglova

- Primjenjuje metode za mjerenje vertikalnih uglova, - Upisuje rezultate - Računa konačne vrijednosti

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Opažanje pravaca u jednom i u tri girusa i samostalno upisivanje i obrađivanje podataka mjerenja u TO1V

PRVI PISMENI ZADATAK - Obrada podataka u TO1 i TO1V

Teorija grešaka

- Zna greške mjerenja: - slučajne greške (uzroci i zakonitosti slučajnih grešaka)

- sistematske - grube - Navodi greške ocjene tačnosti mjerenja preko računanja: - istinskih grešaka - najvjerovatnijih grešaka - prosječnih grešaka - srednje kvadratnih grešaka - maksimalnih grešaka (dozvoljeno odstupanje)

- Prepoznaje greške mjerenja - Primjenjuje formule za računanje grešaka kod utvrdjivanja ocjene tačnosti mjerenja - Vrši ocjenu tačnosti mjerenja

- Razvija preciznost i tačnost VJEŽBA - Ocjena tačnosti mjerenja - Test

Izravnanje direktnih mjerenja iste tačnosti – prosta aritmetička sredina

- Poznaje princip proste aritmetičke sredine - Poznaje najvjerovatnije greške mjerenja iste tačnosti i njihova svojstva

- Računa: - najvjerovatniju grešku mjerenja van tačnosti i prepoznaje njihova svojstva

- srednju grešku jednog


VJEŽBA - Izravnanje direktnih mjerenja iste tačnosti po principu proste aritmetičke sredine


106




- Poznaje srednju kvadratnu grešku jednog mjerenja iz najvjerovatnijih grešaka mjerenja iste tačnosti - Poznaje srednju grešku proste aritmetičke sredine - Uvodi približne vrijednosti kod računanja proste aritmetičke sredine - formule za kontrolno utvrđivanje [VV]

- Navodi primjere izravnanja po principu proste aritmetičke sredine

mjerenja iz najvjerovatnijih grešaka mjerenja iste tačnosti

- srednju grešku proste aritmetičke sredine

- Izravnava po principu proste aritmetičke sredine

- Test DRUGI PISMENI ZADATAK - Ocjena tačnosti mjerenja


107

DRUGI RAZRED




Mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom i upis u TO18E

- Poznaje elektronsko mjerenje dužina elektrooptičkim daljinomjerom - Objašnjava računanje horizontalnih dužina i visinskih razlika - Poznaje obradu podataka mjerenja elektronskom mjernom stanicom u TO18E

- Mjeri dužine elektrooptičkim daljinomjerom - Računa horizontalne dužine i visinske razlike - Vrši kontrolu - Prenosi podatke mjerenja sa elektronske mjerne stanice na računar


VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Na svakoj stanici samo-stalno mjerenje, zapisi-vanje, računanje i kon-trola mjerenih podataka - Prenos podataka sa elektronske mjerne stanice na računar - Test

Mjerenja u poligonskoj mreži totalnom elektronskom stanicom

- Objašnjava način otkrivanja tačaka poligonske mreže - Poznaje način mjerenja: - dužina poligonskih strana elektronskim putem i upisivanje u TO18E

- horizontalnih uglova i upisivanje u TO1

- vertikalnih uglova i upisivanje u TO1V

- Poznaje mjerenje dužina i uglova u poligonskom vlaku elektronskom mjernom stanicom sa registracijom podataka i transferom na PC računaru

- Otkriva tačke poligonske mreže - Mjeri dužine, horizontalne i vertikalne uglove u poligonskoj mreži - Vrši prenos mjerenih podataka na PC računaru

- Razvija preduzimljivost i samostalnost u radu

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Otkrivanje tačaka poligonske mreže - Na svakoj stanici samostalno mjerenje, zapisivanje, računanje i kontrola mjerenja - Na svakoj stanici samostalno mjerenje elektronskom mjernom stanicom i registrovanje podataka - Prenos podataka sa elek-tron. stanice na računar - Test


108




Računanje u poligonskoj mreži

- Objašnjava računanje redukovanih dužina i visinskih razlika u TO18E - Objašnjava računanje direkcionog ugla iz koordinata krajnjih tačaka u TO8 - Objašnjava načine indirektnog odredjivanja elemenata poligonskog vlaka TO13, TO14 - Objašnjava računanje koordinata poligonskih tačaka u umetnutom poligonskom vlaku TO19

- Računa u TO18E, TO8 - Računa indirektnim putem elemente vlaka, TO13, TO14 - Računa u TO19 - Kontroliše računanje

- Razvija sposobnost logičkog razmišljanja - Razvija preciznost i tačnost

VJEŽBA - Računanje u poligonskoj mreži

PRVI PISMENI ZADATAK - TO8 (TO13, TO14) i TO19 - ELABORAT

Izravnanje direktnih mjerenja različite tačnosti – opšta aritmetička sredina

- Poznaje težine mjerenja - Poznaje težine rezultata nekih osnovnih mjerenja: - ugla u, n girusa - dužine poligonske strane - visinske razlike – nivelmanske strane

- Poznaje formule težine opšte aritmetičke sredine i njena svojstva - Poznaje najvjerovatnije greške mjerenja različite tačnosti i njihova svojstva - Poznaje srednju grešku jedinice težine iz najvjerovatnijih grešaka različite tačnosti - Poznaje srednju grešku opšte aritmetičke sredine

- Računa težine mjerenja - Izvodi formule opšte aritmetičke sredine - Razlikuje svojstva opšte aritmetičke sredine - Izračunava najvjerovatniju grešku, srednju grešku jedinice težine iz najvjerovatnijih grešaka različite tačnosti - Uvodi približne vrijednosti kod računanja opšte aritmetičke sredine - Izravnava po principu opšte aritmetičke sredine

- Razvija istrajnost, sistematičnost i preciznost u radu

VJEŽBA - Izravnanje direktnih mjerenja različite tačnosti po principu opšte aritmetičke sredine

- Test


109




- Objašnjava uvođenje približne vrijednosti kod računanja opšte aritmetičke sredine i formule za kontrolno računanje [PVV] - Navodi primjere izravnanja po principu opšte aritmetičke sredine

Dvostruka mjerenja - izravnanje načinom direktnih mjerenja kod poligonske mreže - Izravnanje poligonske čvorne tačke

- Poznaje dvostruka mjerenja iste tačnosti - Poznaje dvostruka mjerenja različite tačnosti

- Utvrđuje razliku između mjerenja iste i različite tačnosti - Na primjeru vrši izravnanje poligonske izvorne tačke

VJEŽBA - Izravnanje poligonske čvorne tačke

DRUGI PISMENI ZADATAK - TO21


110

TREĆI RAZRED




Primjena geometrijskog nivelmana (generalnog i detaljnog) i obrada podataka

- Poznaje metode i postupke u geometrijskom nivelmanu - Poznaje mjerenje visinskih razlika nivelmanskih strana u tehničkom nivelmanu - Objašnjava računanje podataka mjerenja i kontrolu računanja u nivelmanskim obrascima - Poznaje metode postupaka specifičnih za detaljni nivelman - Objašnjava računanje mjerenih podataka i kontrolu računanja

- Ispituje, rektifikuje i koristi nivelmanski instrument – nivelir - Samostalno primjenjuje postupak mjerenja kod generalnog i detaljnog nivelmana - Upisuje i obračunava podatke mjerenja - Vrši kontrolu računanja


VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Ispitivanje i rektifikacijA nivelira - Samostalno mjerenje, upisivanje i računanje podataka sa terena - Pokazati detaljnu skicu sa već upisanim podaci-ma dobijenim pri sprovo-đenju detaljnog nivelmana - Izrada situacionog plana terena snimljenog detaljnim nivelmanom - Primjena površinskog i linijskog detaljnog nivelmana

PRVI PISMENI ZADATAK - NO1 i NO3

Izravnanje nivelmanskih mreža po metodi uslovnih mjerenja

- Poznaje matematičke uslove kod nivelmanskih mreža - Poznaje cilj izravnanja - Navodi primjere izravnanja po metodi uslovnih mjerenja kod: - slobodnih (lokalnih) nivelmanskih mreža - neslobodnih nivelmanskih mreža

- Definiše matematičke uslove - Utvrđuje cilj izravnanja - Izravnava nivelmanske mreže po metodi uslovnih mjerenja

- Razvija preciznost VJEŽBA - Izravnanje po metodi uslovnih mjerenja - slobodna (lokalna) nivelmanska mreža

- neslobodna nivelmanska mreža

- Test


111




Izravnavanje nivelmanskih mreža po metodi posrednih mjerenja

- Poznaje funkcionalnu vezu izmedju mjerenih i traženih veličina - Poznaje redosled rada izravnanja po metodi posrednih mjerenja - Navodi primjere izravnanja neslobodnih nivelmanskih mreža po metodi posrednih mjerenja

- Uspostavlja razlike izmedju datih, mjerenih i traženih veličina - Određuje redosled rada kod izravnanja mreža po metodi posrednih mjerenja - Izravnava mjerenja

- Razvija preciznost VJEŽBA - Izravnanja po metodi posrednih mjerenja (neslobodna mreža) - Test ELABORAT - Nivelman

Izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana

- Poznaje izravnanje vlaka geometrijskog nivelmana - Poznaje izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana - Navodi primjere iz izravnanja čvornog repera geometrijskog nivelmana

- Izravnava vlak geometrijskog nivelmana - Izravnava čvorni reper geometrijskog nivelmana

VJEŽBA - Izravnanje visine čvornog repera geometrijskog nivelmana - Pokazati repere DRUGI PISMENI ZADATAK - NO4


112

ČETVRTI RAZRED




Detaljno snimanje terena – primjena polarne metode

- Objašnjava rekognosciranje poligonske mreže za snimanje detalja polarnom metodom - Poznaje instrument za snimanje detalja - Poznaje pripremu plana i skice za snimanje - - Objašnjava skiciranje terena za snimanje polarnom metodom - Poznaje snimanje detalja polarnom metodom, kontrola snimanja - Poznaje obradu podataka u zapisniku za autoredukcioni tahimetar - Poznaje obradu podataka u zapisnik elektronske mjerne stanice i štampanje zapisnika

- Koristi autoredukcioni tahimetar - Skicira detalj - Zna da prepozna detalj koji treba snimiti - Zapisuje podatke mjerenja i kontroliše ih - Koristi elektronsku mjernu stanicu za potrebe snimanja polarnom metodom - Vrši transfer podataka sa elektronske mjerne stanice na računar

- Razvija preciznost i efikasnost VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - samostalno ispitivanje autoredukcionog instrumenta - Rekognosciranje poligonske mreže na terenu - Obavljanje potrebnih mjerenja i računanje koordinata poligonskih tačaka - Samostalno skiciranje detalja u odgovarajućoj razmjeri - Evidentiranje podataka mjerenja u zapisnik - Samostalna obrada podataka mjerenja i izrada plana - Snimanje detalja elektronskom mjernom stanicom i transfer podataka u računar

PRVI PISMENI ZADATAK - Obrada podataka u tahimetrijskim zapisnicima


113




Snimanje detalja metodom GPS – mjerenja

- Poznaje činjenice o globalnom pozicionom sistemu - GPS - Poznaje metode mjerenja specifičnih za GPS: - brza statička metoda - kinematička metoda - Upoznaje prenošenje podataka na računar i kartiranje tačaka

- Primjenjuje sistem – GPS na poslovima premjera zemljišta - Pozicionira tačke - Vodi zapisnik za GPS mjerenja

- Razvija sposobnost primjene teorije u praksi

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Pozicioniranje tačaka detalja - Pokazati karte za osnovnu – crnogorsku referentnu mrežu - Test

Primijenjena geodezija

- Poznaje pripremu podataka za obilježavanje projektovanog objekta na terenu - Objašnjava obilježavanje projektovanog objekta na terenu: - polarnom - ortogonalnom - metodom presijecanja pravaca

- Poznaje pripremu podataka za obilježavanje projektovane trase puta - Objašnjava obilježavanje projektovane trase puta

- Računa podatke za obilježavanje tačaka: - polarnom - ortogonalnom metodom - metodom presjeka pravaca - Obilježava tačke na terenu

- Spoznaje važnost svog zanimanja

VJEŽBA Rad u grupama do pet učenika - Računanje podataka za obilježavanje objekata i izrada pregledne skice obilježavanja - Obilježavanje tačaka objekata na terenu

ELABORAT - Pripremanje podataka za obilježavanje projektovanog objekta - Test

Primjena trigonometrijskog nivelmana

- Poznaje način primjene trigonometrijskog nivelmana - Objašnjava računanje visinskih razlika izmedju trigonometrijskih, poligonskih

- Računa visinske razlike izmedju geodetskih tačaka - Izračunava visine trigonometrijskih i poligonskih tačaka u vlaku

ELABORAT - Obrada podataka u NO28 i NO3T

DRUGI PISMENI ZADATAK - Obilježavanje tačaka


114




tačaka metodom trigonometrijskog nivelmana, obrazac NO28 - Poznaje formule potrebne za računanje - Objašnjava računanje visine u obrascu TO3T

- Kontroliše mjerenje i računanje - Radi elaborat

polarnom metodom - Obrada podataka u TO3T


- Krunoslav Mihailović: „Praktikum iz predmeta geodetskog mjerenja i računanja“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd 2003.

- K. Mihailović, Krsta Vračarić, Đorđo Lazić: „Geodezija za I, II, III i IV razred geodetske škole“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,Beograd 2003.

- „Pravilnik o propisima za državni premjer“, Podgorica 2000.


- Za uspješnu realizaciju predmeta treba imati opremljen geodetski kabinet sa savremenim tehnologijama, - Elektrooptički instrumenti, - Niveliri, - GPS – prijemnici, - Opremljena računarska učionica i softveri za obradu podataka.


- Pismeni zadatak- po 2 pismena zadatka u svakoj nastavnoj godini u trajanju od dva školska časa, - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (po 1 elaborat u drugom razredu i trećem razredu, 2 elaborata u četvrtom razredu), - Vježbe.


115


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz pismenih zadataka i testova, urađeni elaborati i vježbe.






- Mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova i visinskih razlika i računanje

- Geodezija - Priprema za mjerenje dužina, horizontalnih i vertikalnih uglova i visinskih razlika i računanje

- Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija terenskih podataka - Geoinformatika - Softver za obradu mjerenih podataka i

plotanje izlazne dokumentacije

- Obilježavanje tačaka objekta na terenu - Primijenjena geodezija - Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu


117

1.3.3. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE

1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III 36 36 72

IV - - -

UKUPNO 36 36 72

T – teorijska nastava, V – vježbe, praktičan rad i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika.


- Sticanje potrebnih znanja iz oblasti primijenjene geodezije; - Osposobljavanje učenika za samostalno izvođenje geodetskih radova pri izradi glavnog projekta trase

komunikacije; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije pri gradnji dalekovoda, žičara i mostova; - Osposobljavanje za samostalnu primjenu podataka za obilježavanje objekata na terenu; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije kod izrade nivelmanskog plana naselja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodezije pri gradnji vodovoda i kanalizacije.


118

TREĆI RAZRED




Geodetski radovi pri realizaciji projekta trase komunikacije

Poznaje: - izvodjenje terenskih radova kod realizacije glavnog projekta

- način obilježavanja glavnih elemenata krivine

- način stacioniranja trase na terenu

- snimanje i nivelanje poprečnih profila trase

- način crtanja poprečnih pro-fila terena i trupa komunikacije

- način profilisanja nasipa i usjeka instrumentom

- Analizira terenske radove u realizaciji glavnog projekta - Obilježava na terenu glavne elemente krivine - Stacionira trasu na terenu - Zna da snima i niveliše poprečne profile trase - Crta poprečne profile i trup komunikacije - Zna da profiliše nasip i usjek instrumentom

- Spoznaje važnost svog zanimanja

ELABORAT - Zadatak sa podacima koji sadrže sve elemente glavnog projektnog zadatka

VJEŽBA Rad u grupi do pet učenika - Obilježavanje glavnih elemenata krivine i stacionaže na terenu

PRVI PISMENI ZADATAK - Trasiranje puta

Geodetski radovi pri gradnji dalekovoda, žičara i mostova

- Objašnjava način prenošenja projektovanih stubova na terenu - Poznaje specifičnosti izvođe-nja geodetskih radova kod specijalne željeznice – žičare - Poznaje metode snimanja uzdužnog i poprečnog profila vodenog toka, kod izbora mjesta za most - Objašnjava izvodjenje geodetskih radova za vrijeme gradnje mosta

- Obrazlaže prenošenje i obilježavanje sa projekta stubove dalekovoda, žičara i mostova na terenu - Obrazlaže specifične radove kod specijalne željeznice – žičare - Obrazlaže na zadatom primjeru snimanje vodenog toka (uzdužno i poprečno) kod izabranog mjesta za most - Prezentira sprovođenje geodetskih radove za vrijeme gradnje mosta


VJEŽBA - Obilježavanje mjesta i ispitivanje vertikalnosti stuba dalekovoda

- Test


119




Metode detaljnog obilježavanja objekata

- Poznaje koordinatne metode obilježavanja objekata - Poznaje metode presijecanja obilježavanja objekata - Poznaje tačnost obilježavanja tačke kod koordinatnih metoda i metoda presijecanja

- Primjenjuje metode za obilježavanje objekata na terenu - Utvrđuje tačnost obilježavanja tačaka geodetskim metodama

- Razvija tačnost i sigurnost u radu

VJEŽBA - Računanje podataka za prenos tačaka projektovanog objekta na teren - Test

Mreže za obilježavanje objekata

- Poznaje vrste i oblik geodetskih mreža za realizaciju objekata: - tunelskog tipa - mostove, vijadukte,brane - za aerodrome, gradska naselja

- za trase - za rudnike i objekte pod zemljom

- Poznaje repersku mrežu

- Na osnovu objekata utvrđuje namjenu geodetske mreže - Rekognoscira, obilježava i stabilizuje tačke specijalnih geodetskih mreža - Mjeri elemente u specifičnim geodetskim mrežama (nad i pod zemljom) - Definiše repersku mrežu

- Razvija tačnost i sigurnost u radu

- Pokazati sve vrste geodetskih mreža koje služe za realizaciju raznih tipova objekata

- Test

Nivelacioni plan naselja

- Poznaje: - nivelacioni plan naselja – uopšte

- vertikalno projektovanje ulica pomoću profila

- način iscrtavanja uzdužnog i poprečnog profila ulice

- vertikalnu projekciju površina blokova

- projektovanja blokova računskim izravnanjem

- Čita nivelacioni plan naselja - Vertikalno projektuje ulice, površine blokova - Crta uzdužni i poprečni profil ulice - Prikazuje prenošenje projektovane površine


ELABORAT - Razrada projekta nivelacionog plana i računanje elemenata za obilježavanje na terenu: - vertikalno projektovanje ulice pomoću profila

- vertikalnu projekciju površina blokova

- Crtanje uzdužnog i


120




zemljanih masa - način prenošenja projektovanih površina na teren

poprečnog profila ulice DRUGI PISMENI ZADATAK - Nivelacioni plan naselja

Geodetski radovi pri izvođenju vodovoda i kanalizacije

- Poznaje geodetske radove pri izvođenju vodovoda: - gravitacioni vodovod - vodovod sa vještačkim podizanjem vode

- Objašnjava način obilježavanja kanalizacione mreže

- Analizira potrebna mjerenja za realizaciju projekta vodovoda u skladu sa tehničkim propisima - Pravi razliku izmedju gravitacionog vodovoda i vodovoda sa vještačkim podizanjem vode - Na zadatoj skici vrši obilje-žavanje kanala za vodovodnu i kanalizacionu mrežu

- Test

5. Okvirni spisak, literature i drugih izvora:

- Aleksandar Begović, D. Vojnović: „Primijenjena geodezija za III razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2000.


- Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati savremeno opremljen geodetski kabinet.


- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Pismeni zadatak – 2 pismena zadatka u nastavnoj godini u trajanju od 2 školska časa, - Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Elaborat (2 elaborata u toku nastavne godine), - Vježbe.


121


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora, pismenih zadataka, testova, urađeni elaborati i vježbe.






- Primjena geodezije u inženjersko-tehničkim oblastima - Geodezija - Snimanja kod realizacije pojedinih vrsta

objekata - Priprema podataka za obilježavanje tačaka objekta na terenu - Geodetska mjerenje i računanja - Obilježavanje tačaka objekta na terenu


123

1.3.4. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE

1. Naziv predmeta: IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III - 72 72

IV - 66 66

UKUPNO - 138 138

T – teorijska nastava, V – vježbe, praktičan rad i drugi oblici nastave kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe do 10 učenika.


- Osposobljava za samostalno korišćenje računara u osnovnim poljima rada geodetske djelatnosti, kao što su geodezija, geodetska računanja, izrada digitalnih geodetskih planova, primijenjene geodezije i katastra nepokretnosti;

- Sticanje znanja za primjenu informacionog sistema u geodeziji (IS); - Sticanje znanja za primjenu IS u katastru nepokretnosti; - Sticanje znanja za primjenu CAD tehnologije u geodeziji; - Sticanje znanja o različitim programima za projektovanje koje rade u Auto CAD – ovom okruženju.


124

TREČI RAZRED




Informacioni sistem – osnovni pojmovi

- Poznaje: - osnovne pojmove i definiciju informacionog sistema (IS)

- podjelu informacionih sistema

- prostorno – geografski informacioni sistem – GIS

- bazu podataka kao osnovu informacionog sistema

- model podataka

- Definiše informacioni sistem - Vrši podjelu informacionog sistema - Objašnjava suštinu i značaj GIS-a - Koristi bazu podataka


VJEŽBA - Ulazak u bazu podataka - Primjeri iz prakse - Svaki učenik treba da izradi svoj samostalan rad - Test

Primjena informacionog sistema u geodeziji

- Poznaje različite mogućnosti primjene IS i GIS u geodeziji - Poznaje IS za upravljanje koordinatama tačaka geodetske mreže - Poznaje način unosa, izmjena, brisanja i selektovanja podataka

- Uočava različite mogućnosti primjene IS i GIS u geodeziji - Unosi podatke u IS - Vrši izmjene podataka u IS - Briše podatke u IS


VJEŽBA - Unošenje, mijenjanje, brisanje i selektovanje podataka u informacionom sistemu - Test

Primjena informacionog sistema u katastru nepokretnosti

Poznaje: - informacioni sistem za katastar nepokretnosti

- radno okruženje - način selektovanja i pronalaženja podataka u bazi

- način unosa, izmjena i brisanja podataka u bazi

- Vrši izbor radnog okruženja - Selektuje i pronalazi podatke u bazi - Unosi, vrši izmjene i brisanje podataka u bazi katastra nepokretnosti - Vrši promjene u katastarskom operatu


VJEŽBA - Unošenje, selektovanje, mijenjanje i brisanje podataka u informacionom sistemu - Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane


125




katastra nepokretnosti - način provodjenja promjena u katastarskom operatu

- način formiranja i štampanje prepisa posjedovnog lista i drugih izvještaja

- Formira i štampa prepis lista nepokretnosti i druge izvještaje

nastavnika - Test


126

ČETVRTI RAZRED




Projektovanje pomoću računara (CAD tehnologija)

- Poznaje osnovne pojmove i definiciju CAD sistema (projektovanja pomoću računara) - Poznaje osnovne elemente vektorskog crteža (tačke, linije i površine)

- Definiše sistem CAD–a i projektuje pomoću crteža - Prepoznaje, primjenjuje grafičke atribute za entitete: tačke, linije, površine, a sve u skladu sa topografskim ključem

- Razvija osjećaj o važnosti i potrebi korišćenja informacione tehnologija

VJEŽBA - Kreiranje tačaka, linija, poligona - Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

Primjena CAD tehnologije u geodeziji

Poznaje: - različite mogućnosti

primjene CAD – a u geodeziji - radno okruženje - način kreiranja elemenata i

crteža - način unosa, brisanja i

selektovanja grafičkih elemenata

- način mjerenja dužina i računanja dužina

- Uočava mogućnost primjene CAD – a u geodeziji - Koristi CAD tehnologiju - Vrši izbor radnog okruženja - Kreira elemente crteža, unos, izmjene, brisanje i selektovanje grafičkih entiteta- Mjeri dužinu i računa površinu

- Razvija tačnost, urednost i sistematičnost u radu

VJEŽBA - Primjena CAD tehnologije u geodeziji: - unos, izmjena, brisanje i selektovanje grafičkih entiteta

- mjerenje dužina i računanje površina

- Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

AUTO CAD

- Poznaje: - radno okruženje - različite programe za projektovanje koji rade u AUTO CAD–ovom okruženju

- Vrši izbor radnog okruženja - Uočava i razlikuje programe za projektovanje koji rade u AUTO CAD–ovom okruženju - Priprema podlogu u AUTO

- Uviđa važnost korišćenja računarske tehnike

VJEŽBA - Programi za projektovanje koji rade u AUTO CAD-ovom okruženju


127




- pripremu geodetskih podloga u AUTO CAD–u

- pripremu i upotrebu topografskog ključa

- razmjere kartiranja i način plotanja

CAD–u (standard DXR formata) - Priprema i upotrebljava topografski ključ, znake iz digitalnog topografskog ključa - Vrši opis izlaznih dokumenata - Kartira u razmjerama i plota izlazni dokumenat

- priprema geodetskih podloga u AUTO CAD–u, odgovarajućih standarda

- priprema i upotrebu topografskog ključa i opis izlaznih dokumenata

- kartiranje u odgovarajućim razmjerama kao i način plotanja izlaznih dokumenata - Svaki učenik treba da uradi svoj samostalni rad zadat od strane nastavnika - Test

5. Okvirni spisak udžbenika, literature i drugih izvora:

- N. Klem: „Primjena računara“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2004. - N. Klem: „Informatika“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 2004. - „Uredbe za primjenu tehnologije CAD i Auto CAD“. - „Instrukcije za održavanje katastra nepokretnosti“, Podgorica 2000.


Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati opremljenu računarsku učionicu sa odgovarajućim SOFT-verskim programima.


- Test (najmanje jedan test u klasifikacionom periodu), - Samostalni praktičan rad.


128


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz testova, urađen samostalni praktični rad.






- Auto CAD - Geodetski planovi - Izrada geodetskih planova u Auto CAD-u

- Auto CAD - Geodetska mjerenja i računanja - Prikupljanje, obrada, analiza i prezentacija podataka premjera

- Primjena IS u geodeziji - Primijenjena geodezija - Korišćenje planova i karata

- Primjena IS u katastru nepokretnosti - Katastar nepokretnosti - Katastar nepokretnosti i programi za automatsku izradu i održavanje

- Korišćenje CAD tehnologije - Agrarne operacije - Opšti pojmovi o uređenju zemljišne teritorije


129

1.3.5. FOTOGRAFIJA

1. Naziv predmeta: FOTOGRAFIJA.



T V P UKUPNO

I - - - -

II 36 36 - 72

III - - - -

IV - - - -

UKUPNO 36 36 - 72



- Sticanje potrebnih znanja iz oblasti fotografije; - Uspješno povezivanje stečenih znanja opšte obrazovnih i stručnih predmeta sa fotografijom; - Sticanje potrebnih znanja za korišćenje fotografije u izradi planova i karata; - Ovladavanje izradom fotografije.


130





Optika

- - Upoznaje fotografiju i njenu primjenu u geodeziji - Poznaje fotografiju kao centralnu projekciju - Upoznaje dioptriju, fokusiranje, - Poznaje objektiv (sistem sočiva) - Navodi i objašnjava mane sočiva: hromatska aberacija, sverna aberacija, greške simetrije ili koma, astigmatizam, ispupčenost slike, distorzija - Nabraja tipove objektiva

- Definiše karakteristike optike u procesu izrade fotografije - Razlikuje mane sočiva - Razlikuje tipove objektiva

- Razvija stručnost - Test

Fotografska i fotogrametrijska kamera

- Poznaje tipove i osobine fotografskih kamera: - kamere na mijeh - kamere sa tubusom - boks kamere - digitalne kamere - Objašnjava radnje u toku fotografisanja: - određivanje otvora objektiva- blende

- određivanje dužine eksponaže

- određivanje slikovne daljine

- Rukuje fotografskom kamerom - Razlikuje kamere koje se koriste u terestričkoj i aerofotogrametriji

- Razvija estetski ukus - Razvija sposobnost za timski rad

VJEŽBA Rad u grupama do 10 učenika - Snimanje na terenu različitim fotoaparatima ili kamerama pri različitim vremenskim prilikama (sunčano, oblačno) - Test


131




(fokusiranje i dubina oštrine) - Poznaje osobine svjetlosti, reprodukciju boja u tonove i filtere za snimanje - Poznaje kamere koje se koriste kod terestričke fotogrametrije: tipovi kamera, osnovne karakteristike, način orjentacije, način upotrebe - Poznaje kamere koje se kori-ste u aerofotogrametriji: tipo-vi kamera, karakteristike, po-djela prema širini vidnog polja - Poznaje digitalna mjernu kamera i način upotrebe

Fotomaterijal

- Poznaje fotomaterijal: - sposobnost fotosloja za razdvajanje

- fabrička oprema fotosloja - kapacitet, gradacija - uticaj razvijanja na gradaciju i finoću zrna

- osjetljivost fotosloja - veza osjetljivosti gradacije i finoće zrna

- Upoznaje primjenu fotoma-terijala različite osjetljivosti

- Odabira prema osobinama fotomaterijale i primjenjuje ih pri odredjenim uslovima

- Test

Rad u tamnoj komori

- Poznaje radove koji se izvode u tamnoj komori: - razvijanje - fiksiranje

- Izvodi radove u tamnoj komori prilikom izrade negativa - Izvodi radove u tamnoj komori prilikom izrade pozitiva


VJEŽBA Rad u grupama do 10 učenika - Rad u tamnoj komori ,


132




- Upoznaje opšti sastav razvijača - Upoznaje način korekcije negativa: - pojačavanje - oslabljivanje - Upoznaje filtere za rad u komori - Upoznaje vrste i karakteristike fotopapira - Objašnjava proces izrade pozitiva - Objašnjava obradu fotopapira

izrada negativa i pozitiva na materijalu koji su sami snimili tokom upoznavanja rada sa fotografskom kamerom. - Test


- Dr. D. Joksić: „Fotogrametrija za IV razred“, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva, Beograd 1995.


- Više vrsta običnih i digitalnih fotoaparata ili kamera, - Tamna komora sa potrebnim priborom i materijalom za izradu negativa, i kopir aparatom za izradu pozitiva.

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja

- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Vježbe.


133


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova, urađene vježbe.






- Izrada fotografije - Fotogrametrija - Fotogrametrijsko snimanje

- Kamere za snimanje - Fizika - Optika


135

1.3.6. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE

1. Naziv predmeta: PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE.



T V UKUPNO

I - - -

II - - -

III - - -

IV 66 - 66

UKUPNO 66 - 66

T – teorijska nastava, V – vježbe.


- Sticanje potrebnih znanja iz oblasti prostornog planiranja i uredjenja prostora; - Sticanje potrebnih znanja o korišćenju karata i planova kod prostornog i urbanističkog planiranja; - Sticanje potrebnih znanja za primjenu geodetskih metoda kod prikupljenih podataka o prostoru –

inventarizacija prostora; - Sticanje potrebnih znanja o važnosti prostornog informacionog sistema (PIS- a) kod prostornog i urbanističkog

planiranja; - Sticanje potrebnih znanja o važnosti digitalnog modela reljefa (DMR) za prostorno i urbanističko planiranje.


136


ČETVRTI RAZRED




Urbana izgradnja i uredjenje prostora

- Upoznaje osnove urbane izgradnje - Upoznaje osnove prostornog uređenja: - razmještaj stanovništva - razmještaj naselja - infrastruktura - uređenje seoskih područja - nerazvijena područja - rekreacija i turizam - institut lokacije - vrste plodnog zemljišta - Upoznaje način zaštite urbanog nasledja: - zaštita sredine - zaštita od elementarnih katastrofa

- Analizira suštinu prostornog uredjenja sa svih aspekata i na svim područjima - Uočava značaj zaštite urbanog nasleđa

- Uviđa važnost očuvanja životne sredine - Razvija ekološku svijest

- Primjeri iz prakse o lošoj urbanoj izgradnji i prostornog uređenja - Primjeri iz prakse o dobrim primjerima urbane izgradnje i prostornog uredjenja, kao i zaštite urbanog nasleđa - Test

Planiranje naselja i prostora

- Upoznaje razvojne planove: - prostorni planovi - urbanistički planovi - generalni urbanistički planovi - regulacioni (detaljni) planovi - Poznaje namjenu gradjevinskog zemljišta, parcelacije i komasacije

- Razlikuje vrste razvojnih planova - Definiše građevinsko zemljište, parcelisanje i komasaciju - Interpretira način pribavljanja dokumentacije, uređenja građevinskog zemljišta kao i

- Razvojni plan - Urbanistički uslovi - Projekat - Test


137




- Upoznaje način pribavljanja dokumentacije i uređenja građevinskog zemljišta - Upoznaje način odobravanja lokacije

način odobravanja lokacije i dr.

Inventarizacija prostora

- Upoznaje svrhu inventarizacije - Poznaje značaj sadržine geodetskih planova i karata: - ažurnost - kompletnost - kompatibilnost podataka - informativnost podataka - obaveznost podataka - Poznaje geodetske metode prikupljanja podataka o prostoru - Objašnjava načine prikazivanja prikupljenih podataka: - grafički - numerički – digitalni - Upoznaje način izrade tematskih karata

- Definiše pojam inventarizacije - Čita sadržinu plana karte - Nabraja uslove inventarizacije - Imenuje značaj uslova inventarizacije - Definiše metode prikupljanja podataka u prostoru - Prikazuje prikupljene podatke - Grafičkim načinom označava urbanističke prostore na planovima - Utvrđuje na koju je temu karta urađena

- Razvija preciznost i tačnost - Na primjeru pokazati učenicima grafičko označavanje urbanističkog prostora - Tematska karta - Test

Prostorni informacioni sistem

- Poznaje ulazni sistem kod PIS–a - Poznaje centralni dio PIS–a - Poznaje izlazni dio PIS-a

- Razlikuje podatke kod ulazne jedinice sistema - Definiše centralni dio PIS–a - Koristi izlaznu dokumentaciju PIS-a


- Test


138




Digitalni model reljefa

- Poznaje: - principe DMR - načine prikupljanja podataka za DMR

- tačnost i način korišćenja podataka DMR

- elementarno polje DMR i prostornu ravan

- Odabira pravu metodu za prikupljanje podataka za DMR - Utvrđuje tačnost kod podataka DMR - Koristi podatke DMR - Definiše i razumije elementarno polje DMR i prostornu ravan

- Razvija preciznost i tačnost - Razvija sposobnost za sistematičnost

GRAFIČKI RAD - Izbor lokacija za izgradnju radiodifuznih objekata - Test


- „Zakon o planiranju i uređenju prostora“, Podgorica 2005.


- Za uspješnu realizaciju ovog predmeta treba imati geodetske planove i karte, kao i računarsku učionicu.


- Usmeni odgovori (najmanje jedanput u klasifikacionom periodu), - Test (nakon svake realizovane nastavne teme dati najmanje jedan test), - Grafički rad (1 grafički rad u toku nastavne godine).


- Pozitivna ocjena na kraju školske godine izvedena iz usmenih odgovora i testova, urađen grafički rad.




139




- Inventarizacija prostora - Geodezija - Geodetske metode prikupljanja podataka o prostoru

- Inventarizacija prostora - Fotogrametrija - Fotogrametrijsko snimanje

- Digitalni model reljefa - Primijenjena geodezija - Priprema za visinsko obilježavanje i snimanje terena na liniji i površi

- Planiranje naselja i prostora - Geodetski planovi - Analogni plan kao osnova razvojnim planovima

- Uređenje prostora - Katastar nepokretnosti - Katastarsko – topografski planovi

- Prostorni informacioni sistem - Geoinformatika - Baza podataka kao osnova prostornog informacionog sistema


141

2. STRUČNI ISPIT

Obrazovanje se završava stručnim ispitom koji sadrži:

1. Pismeni zadatak iz maternjeg jezika i književnosti. 2. Pismeni zadatak iz stranog jezika ili matematike. 3. Usmeni ispit iz predmeta prema izboru:

- Geodezija, - Primijenjena geodezija, - Katastar nepokretnosti, - Fotogrametrija.

4. Stručni rad.

Stručni rad je samostalno obrađivanje određenog problema po planiranim postupcima.

Kandidat izrađuje stručni rad po planu koji je uskladio sa mentorom.

Teme za stručni rad određuju se na aktivu i treba da obuhvate materiju iz predmeta:

- Geodetsko mjerenje i računanje, - Primijenjena geodezija, - Geodetski planovi, - Katastar nepokretnosti, - Geodezija.

Stručni rad obuhvata izradu projektnog zadatka i njegovu odbranu. Projektni zadatak može da sadrži:

- Odgovarajuća mjerenja na terenu, - Obradu podataka dobijenih mjerenjem ili obradu zadatih podataka, - Analizu podataka, - Prezentaciju u numeričkom, grafičkom ili digitalnom obliku.


142

2.1. ISPITNI KATALOZI

Usmeni dio.

2.1.1. GEODEZIJA

1. Definicija i zadatak Geodezije 2. Oblik i dimenzija Zemlje 3. Jedinice za mjerenje uglova, dužina, površina 4. Nivovska površ, normala, vertikala 5. Apsolutna visina, relativna visina 6. Geodetske mreže i njihova primjena 7. Teodolit i njegovi sastavni djelovi 8. Končanica, viziranje 9. Ispitivanje i rektifikacija prvog uslova kod teodolita 10. Ispitivanje i rektifikacija drugog uslova kod teodolita 11. Girusna metoda mjerenja uglova 12. Prosta metoda mjerenja horizontalnih uglova 13. Osjetljivost libele 14. Dvostruka kolimaciona greška 15. Sprave za čitanje podjele limba 16. Mjerenje vertikalnog ugla i zenitnog odstojanja, i njihova veza 17. Redukcija koso mjerenih dužina na horizont – približna formula 18. Redukcija koso mjerenih dužina na horizont – tačna formula 19. Brojna razmjera, grafička razmjera 20. Rekognosciranje, stabilizacija i opis položaja poligonskih tačaka 21. Elementi umetnutog poligonskog vlaka 22. Vrste poligonskih vlakova 23. Vrste elemenata u poligonskom vlaku 24. Državni koordinatni sistem 25. Indirektno odredjivanje elemenata poligonskog vlaka – primjena sinusne teoreme 26. Indirektno odredjivanje elemenata poligonskog vlaka – primjena tangensne teoreme 27. Računanje direkcionog ugla i dužine iz koordinata 28. Računanje koordinata poligonskih tačaka


143

29. Uglovno i dozvoljeno uglovno odstupanje 30. Linearna odstupanja i ukupno linearno odstupanje 31. Poprečno i podužno linearno odstupanje 32. Vrste grešaka i njihov uticaj na rezultate mjerenja 33. Ocjena tačnosti izvršenih mjerenja 34. Vrste izravnanja 35. Prosta i opšta aritmetička sredina 36. Osnova za projektovanje linijske mreže 37. Računanje koordinata linijskih tačaka na liniji 38. Računanje koordinata linijskih tačaka na produžetku i na upravnoj 39. Samostalna poligonska mreža 40. Vrste nivelmana i njihova primjena 41. Mjerenje visinskih razlika kod generalnog nivelmana 42. Nivelir, ispitivanje i rektifikacija 43. Računanje visine repera 44. Postupak nivelanja kod tehničkog nivelmana 45. Čvorni reper 46. Opis i princip rada elektromagnetnih daljinomjera 47. Način mjerenja uglova elektonskom stanicom, memorisanje i transfer podataka u PC računaru 48. Snimanje detalja, opšti pojmovi, predmet snimanja 49. Ortogonalna metoda snimanja detalja – postupak snimanja 50. Skiciranje detalja za snimanje – postupak 51. Postupak i organizacija rada u toku snimanja 52. Računanje koordinata detaljnih tačaka 53. Podjela detaljnog nivelmana 54. Detaljni nivelman pravilnih geometrijskih figura 55. Detaljni nivelman profila 56. Računanje visina detaljnih tačaka 57. Trigonometrijska mreža, klasifikacija 58. Triangulacija, princip triangulacije 59. Odredjivanje približnih koordinata presijecanjem naprijed 60. Odredjivanje približnih koordinata presijecanjem nazad 61. GPS – mreže 62. Mreža referentnih stanica 63. Vrste vodova i podzemnih objekata


144

64. Otkrivanje postojećih vodova 65. Snimanje vodova i podzemnih objekata.

2.1.2. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

1. Geodetska karta ili plan kao osnova za projektovanje objekata 2. Odredjivanje promjena dimenzija hartije plana ili karte sa kvadratnom desimetarskom mrežom 3. Odredjivanje promjena dimenzija hartije plana ili karte bez desimetarske mreže 4. Grafičko odredjivanje koordinata tačaka na planu ili karti 5. Grafičko odredjivanje kote tačke na planu ili karti 6. Grafičko odredjivanje ugla na planu ili karti 7. Grafičko odredjivanje dužine na planu ili karti 8. Obilježavanje dužine na terenu 9. Obilježavanje uglova na terenu 10. Obilježavanje tačke na terenu polarnom metodom 11. Obilježavanje tačke na terenu ortogonalnom metodom 12. Obilježavanje tačke na terenu metodom presjeka pravaca 13. Geodetski radovi pri trasiranju saobraćajnica 14. Snimanje terena za izradu situacionog plana 15. Ucrtavanje projektovane trase saobraćajnice na situacionom planu 16. Crtanje podužnog profila saobraćajnice 17. Povlačenje nivelete puta prema zadatim parametrima 18. Crtanje prirodnih poprečnih profila saobraćajnice 19. Crtanje vještačkih poprečnih profila 20. Računanje površina vještačkih profila 21. Računanje kubature zemljanih radova 22. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke dogledaju 23. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju, korišćenjem trougla 24. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju, korišćenjem pomoćnog pravca 25. Obilježavanje pravca osovine kada se tačke ne dogledaju pomoću poligonskog vlaka 26. Obilježavanje produženja osovine kada na produžetku ima ili nema prepreka 27. Obilježavanje paralelnih osovina 28. Obilježavanje upravnih osovina 29. Obilježavanje tangente i upravne na kružni luk 30. Osnovno obilježavanje kružne krivine


145

31. Osnovno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom 32. Obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno pomoću pomoćnih tačaka 33. Obilježavanje glavnih tačaka krivine kada je tjeme nepovoljno pomoću poligonskog vlaka 34. Detaljno obilježavanje kružne krivine ortogonalnom metodom 35. Detaljno obilježavanje kružne krivine polarnom metodom 36. Detaljno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom ortogonalnom metodom 37. Detaljno obilježavanje kružne krivine sa prelaznicom polarnom metodom 38. Detaljno obilježavanje elipse ortogonalnom metodom 39. Visinsko obilježavanje tačaka 40. Obilježavanje horizontalne linije 41. Obilježavanje linije projektovanog nagiba 42. Obilježavanje ravne i zakrivljene površi 43. Obilježavanje vertikalne ravni 44. Obilježavanje visina na visokim objektima i u dubokim jamama 45. Prenos osovine trase puta sa projekta na teren 46. Stacionaža trase na terenu 47. Nivelman podužnog profila trase 48. Nivelman poprečnog profila trase 49. Geodetski radovi kod izrade i obilježavanja regulacionog plana naselja 50. Računanje koordinata osovinskih tačaka 51. Računanje koordinata tjemenih blokova 52. Obilježavanje projekta regulacije i nivelacije naselja 53. Geodetski radovi u hidrotehnici 54. Snimanje podužnog profila vodenog toka 55. Snimanje poprečnih profila vodenog toka 56. Obilježavanje otvorenih kanala 57. Obilježavanje drenažnih mreža 58. Geodetski radovi u elektroprivredi 59. Obilježavanje trase dalekovoda na terenu 60. Obilježavanje mjesta stubova i provjera vertikalnosti stubova 61. Geodetski radovi u rudarstvu 62. Mjerenje dužina, uglova i visinskih razlika u jami 63. Povezivanje podzemne i nadzemne poligonske mreže 64. Povezivanje podzemne i nadzemne nivelmanske mreže 65. Davanje pravaca otkopavanja i pravaca proboja u jami.


146

2.1.3. KATASTAR NEPOKRETNOSTI

1. Pojam Katastra i vrste katastara 2. Pripremni radovi za snimanje detalja 3. Katastarske teritorijalne jedinice 4. Utvrđivanje i obilježavanje granice katastarke opštine 5. Obilježavanje granične linije 6. Zapisnik omeđavanja granice katastarske opštine 7. Skica omeđavanja 8. Sporna granica između katastarskih opština 9. Obilježavanje granica posjeda 10. Pojam i definicija katastarske parcele 11. Numerisanje parcela 12. Grupe parcela 13. Skica podjele na grupe parcela 14. Numerisanje grupe parcela 15. Pravila i redoslijed za numerisanje parcela 16. Ispisivanje brojeva parcela 17. Računanje površina (opšti uslovi odredjivanja površina) 18. Način odredjivanja površina 19. Određivanje površina iz originalnih mjera 20. Određivanje površina iz pravouglih koordinata 21. Postupak određivanja površina 22. Spisak površina parcela 23. Kontrola površine parcela 24. Katastarske kulture i klase zemljišta 25. Ljestvica katastarskih prihoda 26. Izlaganje na javni uvid podataka premjera i katastarskog klasiranja zemljišta 27. Osnovni list nepokretnosti i njegova izrada 28. Katastarski operat (izrađen ručno) 29. Spisak parcela 30. Posjedovni list 31. Sumarni pregled posjedovnih listova 32. Pregled posjedovnih listova po kulturama i klasama


147

33. Azbučni pregled korisnika (abecedni) 34. Izrada katastarskog operata automatskom obradom 35. Elektronski računari (pojam hardver i softver) 36. Održavanje premjera i katastra zemljišta 37. Vrste promjena na zemljištu 38. Spisak prijava 39. Snimanje promjena 40. Skica snimanja promjena (manuali) 41. Kartiranje i iscrtavanje promjena na radnim originalima 42. Numerisanje parcela u postupku održavanja premjera i katastarskog zemljišta 43. Računanje površina parcela u postupku održavanja 44. Održavanje katastarskog operata 45. Spisak promjena 46. Provođenje promjena kroz katastarski operat 47. Osnovni pojmovi o stvarnom pravu 48. Pojam i vrste zemljišne knjige 49. Sastav zemljišne knjige 50. Vrste upisa u zemljišne knjige 51. Pojam tapije i tapijskih knjiga.

2.1.4. FOTOGRAMETRIJA

1. Podjela fotogrametrije 2. Centralna projekcija 3. Fotografski objektiv, mane objektiva 4. Fotomaterijal 5. Koordinatni sistemi u fotogrametriji 6. Vrste snimaka u fotogrametriji 7. Fotolaboratorijska obrada filma 8. Primjena terestričke fotogrametrije u Geodeziji 9. Primjena terestričke fotogrametrije u drugim oblastima 10. Aerofotogrametrijska metoda 11. Aerokamere (mjerne) kamere za snimanje 12. Razmjera aerofotogrametrijskog snimanja 13. Podužni i poprešni presjek aerosnimanja


148

14. Plan leta aviona 15. Fotosignalizacija tačaka 16. Oblik i dimenzije signala 17. Fotoskice, skica položaja fotoskica 18. Topografski detalji kao orijentacione tačke 19. Identifikacija i dešifracija detalja 20. Propisi pri dešifrovanju pojedinih vrsta objekata 21. Dopunski premjer 22. Kontrolni profil 23. Restitucija – izrada plana 24. Stereoskopsko posmatranje – stereofotogrametrija 25. Stereoskopsko mjerenje 26. Stereoskopi 27. Unutrašnja orijentacija snimka 28. Relativna orijentacija 29. Apsolutna orijentacija 30. Orijentacioni elementi para snimaka 31. Vrsta stereorestitucionih elemenata 32. Foto planovi 33. Redresiranje 34. Orijentacioni elementi jednog snimka 35. Vrste redresiranja 36. Foto – plan, plan – foto mozaik 37. Orto foto planovi 38. Fotogrametrijsko skeniranje.


149

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

R. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

1. GEODEZIJA - Usmeni odgovori - Test

2. NACRTNA GEOMETRIJA - Test - Vježbe - Pismeni zadatak

3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

- Usmeni odgovori - Test - Pismeni zadatak - Elaborat - Vježbe

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI

- Usmeni odgovori - Test - Elaborat - Vježbe

5. GEODETSKI PLANOVI

- Usmeni odgovori - Test - Grafički rad - Elaborat

6. FOTOGRAMETRIJA - Usmeni odgovori - Vježbe

7. AGRARNE OPERACIJE - Usmeni odgovori - Test - Elaborat

8. GEOINFORMATIKA - Usmeni odgovori - Test - Samostalni praktični rad

9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA

- Pismeni zadatak - Test - Elaborat - Vježbe


150

R. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja

10. GEODETSKO CRTANJE - Grafički rad

11. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA - Test - Grafički rad

12. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

- Test - Pismeni zadatak - Elaborat - Vježbe

13. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE

- Usmeni odgovori - Pismeni zadatak - Test - Elaborat - Vježbe

14. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE - Test - Samostalni praktični rad

15. FOTOGRAFIJA - Usmeni odgovori - Test - Vježbe

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE - Usmeni odgovori - Test - Grafički rad

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta tekuće godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i priložili potvrdu o obavljenoj profesionalnoj praksi.

Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u četvorogodišnjem trajanju – obrazovni program geodetski tehničar-geometar / geodetska tehničarka – geometarka potrebno je završiti poslednju godinu obrazovanja sa pozitivnim ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti i položiti stručni ispit.


151

5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

U skladu sa odgovarajućim pravilnikom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, škola treba da izradi individualni program realizacije obrazovnog programa. Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli propisani standard znanja u svim predmetima.

6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

Program iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za odrasle u skladu sa Osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih programa obrazovanju odraslih tako da:

- Iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fizičko vaspitanje i slobodne aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti u koje se odrasli mogu dobrovoljno uključiti;

- Provjeravanje i ocjenjivanje znanja se izvodi putem ispita pri čemu se ocjenjuju:

- usmeni odgovori, - pismeni zadaci, - vježbe i dr. u skladu sa obrazovnim programom.

7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

R. br. Naziv predmeta Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. GEODEZIJA Diplomirani inženjer geodezije

2. NACRTNA GEOMETRIJA Diplomirani inženjer geodezije Diplomirani inženjer arhitekture Diplomirani građevinski inženjer

3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA Diplomirani inženjer geodezije

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI Diplomirani inženjer geodezije

5. GEODETSKI PLANOVI Diplomirani inženjer geodezije


152

R. br. Naziv predmeta Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

6. FOTOGRAMETRIJA Diplomirani inženjer geodezije

7. AGRARNE OPERACIJE Diplomirani inženjer geodezije

8. GEOINFORMATIKA Diplomirani inženjer geodezije

9. GEODETSKA MJERENJA I RAČUNANJA Diplomirani inženjer geodezije

10. GEODETSKO CRTANJE Diplomirani inženjer geodezije

IZBORNI PREDMETI

11. GEODETSKA PISMA - KALIGRAFIJA Diplomirani inženjer geodezije

12. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA Diplomirani inženjer geodezije

13. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE Diplomirani inženjer geodezije

14. IZABRANA POGLAVLJA IZ GEOINFORMATIKE Diplomirani inženjer geodezije

15. FOTOGRAFIJA Diplomirani inženjer geodezije

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE Diplomirani inženjer geodezije

8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Školski oblik.


153

9. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Vrste nastave Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe R.br. Naziv predmeta Razred Ukupno

časova T V P T V P

I 108 108 - - - - -

II 180 180 - - - - -

III 72 72 - - - - - 1. GEODEZIJA

IV 66 66 - - - - -

2. NACRTNA GEOMETRIJA I 72 36 36 - - - -

III 72 36 - - - 36 - 3. PRIMIJENJENA GEODEZIJA

IV 99 66 - - - 33 -

4. KATASTAR NEPOKRETNOSTI III 72 36 - - - 36 -

III 72 36 - - - 36 - 5. GEODETSKI PLANOVI

IV 66 33 - - - 33 -

6. FOTOGRAMETRIJA IV 66 56 - - - 10 -

7. AGRARNE OPERACIJE IV 66 33 - - - 33 -

II 72 - - - - 72 -

III 72 - - - - 72 - 8. GEOINFORMATIKA

IV 66 - - - - 66 -


154

Vrste nastave Broj časova kod kojih se odjeljenje dijeli na grupe R.br. Naziv predmeta Razred Ukupno

časova T V P T V P

I 108 - - - - 108 -

II 216 - - - - 216 -

III 180 - - - - 180 - 9. GEODETSKA MJERENJA I

RAČUNANJA

IV 132 - - - - 132 -

10. GEODETSKO CRTANJE I 72 - - - - 72 -

IZBORNI PREDMETI

11. GEODETSKA PISMA-KALIGRAFIJA I 72 - - - - 72 -

I 72 - - - - 72 -

II 72 - - - - 72 -

III 72 - - - - 72 - 12.

IZABRANA POGLAVLJA IZ GEODETSKIH MJERENJA I RAČUNANJA

IV 66 - - - - 66 -

13. IZABRANA POGLAVLJA IZ PRIMIJENJENE GEODEZIJE III 72 36 - - - 36 -

III 72 - - - - 72 - 14. IZABRANA POGLAVLJA IZ

GEOINFORMATIKE IV 66 - - - - 66 -

15. FOTOGRAFIJA II 72 36 - - - 36 -

16. PROSTORNO I URBANISTIČKO PLANIRANJE IV 66 66 - - - - -


155

10. PROFESIONALNA PRAKSA

Razred Broj radnih dana – godišnje

I 15

II 15

III 15

Svega: 45

11. SLOBODNE AKTIVNOSTI

Slobodne aktivnosti učenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome, da sa jedne strane doprinesu rasterećenju učenika, a sa druge strane da upotpune njihova znanja. Program slobodnih aktivnosti radi škola, polazeći od utvrđenog broja časova u nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 časova, a u IV – 33 časa godišnje).

Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godišnjeg plana rada škole. Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje iz jednog u sljedeći razred kao i za završetak obrazovnog programa.


156

U izradi kataloga znanja za obrazovni program GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA učestvovali su:

- Dragomir Rajković, dipl. ing. geodezije, - Borka Đikanović, dipl. ing. geodezije, - Milena Živković, dipl. ing. geodezije.


157

PRILOG: STANDARD ZANIMANJA

P.1. GEODETSKI TEHNIČAR – GEOMETAR / GEODETSKА TEHNIČARKA – GEOMETARKA

1. Ime i kod standarda zanimanja: GEODETSKI TEHNIČAR – GEOMETAR / GEODETSKА TEHNIČARKA – GEOMETARKA CSO ST 10 008 190304.

2. Ime i kod zanimanja: GEODETSKI TEHNIČAR – GEOMETAR / GEODETSKА TEHNIČARKA – GEOMETARKA.

3. Nivo zahtjevnosti: IV.

4. Stručne kompetencije:

Kandidat:

- Prihvata odgovornost za sopstveni rad; - Razvija mrežu nižih redova i vrši mjerenja u njoj; - Snima detalj; - Računa i izravnava mreže nižih redova; - Računa i izravnava podatke detaljnog premjera; - Radi geodetske planove (topografske i katastarsko - topografske); - Održava topografske planove; - Uredjuje grupne evidencije i upotrebe zemljišta; - Uredjuje evidencije spiskova kuća i odredjuje kućne brojeve; - Odredjuje registre područja teritorijalnih jedinica; - Poznaje radove u vezi sa fotogrametrijom; - Poznaje radove u vezi sa katastrom zemljišta; - Poznaje radove u vezi sa kartografijom; - Poznaje radove u vezi inžinjerskom geodezijom;


158

- Poznaje radove u vezi sa katastarsko – komunalnim uredjajima (objektima) - Aktivno koristi primjenu programskih sistema u tehnološkom lancu izrade, obrade i održavanja geodetskih

planova kao i davanje informacija brojnim korisnicima koji svoje poslove zasnivaju na geodetskim planovima kao izvoru informacija o prostoru;

- Da poznaje MAP SOFT SISTEM koji predstavlja osnovu za formiranje GIS – a krupne razmjere; - Poznavanje elektronske mjerne stanice – totalne stanice – „crne kutije“ i transfera podataka na računar; - Poznavanje GLOBALNOG POZICIONOG ISTEMA (GPS).

5. Opis standarda

Grupa poslova Ključni radovi Vještine i znanja

Analiza, planiranje i organizacija rada

Optimalno organizuje svoj rad. - Posjeduje tehničku kulturu; - Posjeduje razvijen osjećaj za prostor i njegov prikaz; - Prati dostignuća u oblasti Geodezije; - Priprema tehničko – tehnološku dokumentaciju.

Priprema rada / radnog mjesta

Priprema radnog mjesta. - Priprema radno mjesto; - Provjerava, ispituje i rektifikuje - Instrumente i tehnički materijal; - Planira dinamiku rada; - Koristi literaturu; - Uklapa se u timski rad.

Obrada dokumentacije. - Zna pravila tehničke obrade i opremanja pojedinih faza projektne dokumentacije;

- Vlada tehnikom crtanja, kako priborom tako i kompjuterom; - Zna razmjeru, pravila kartiranja, tehničke oznake / topografski ključ i formatizovanje projekata.

Razvijanje mreže nižih redova i mjerenja u njoj.

- Rekognosciranje / izbor optimalnog mjesta za geodetsku tačku; - Stabilizacija i signalizacija tačaka i izrada skica; - Mjerenja i vodjenje terenskih zapisnika / prikupljanje podataka terenskim kompjuterom.

Operativni poslovi

Snimanje detalja. - Ortogonalna metoda; - Tahimetrijska / polarna metoda; - Globalni pozicioni sistem GPS; - Izvodjenje detaljnog nivelmana.


159


Prenos projekta na teren. - Izrada situacionog plana; - Računanje elemenata za prenos projekta na teren; - Obilježavanje osovinskih, regulacionih i gradjevinskih linija; - Iskolčavanje objekata – zgrada, saobraćajnica i pratećih objekata.

Računanje / izravnavanje mreža nižih redova.

- Priprema podataka; - Računanje koordinata tačaka geodetskih osnova; - Računanje nivelmana i trigonometrijsko mjerenje visina.

Računanje / izravnavanje podataka detaljnog premjera.

- Računanje koordinata detaljnih tačaka snimljenih tahimetrijskom i ortogonalnom metodom;

- Računanje nadmorskih visina detaljnih tačaka. Izrada geodetskih planova (katastarskih i katastarsko / topografskih).

- Kartiranje mreže geodetskih tačaka; - Kontrola kartiranja mreže; - Kartiranje detalja; - Kontrola kartiranja; - Interpolacija izohipsi; - Računanje površina

Održavanje geodetskih planova. - Identifikacija promjena; - Premjer novog stanja / izrada manuala; - Sprovodjenje promjena na planu.

Uređivanje grupne evidencije korišćenja zemljišta.

- Održavanje grupne evidencije korišćenja zemljišta; - Tehnička obrada grupne evidencije korišćenja zemljišta; - Arhiviranje grupne evidencije korišćenja zemljišta.

Uredjenje evidencije spiskova kućnih brojeva i određivanje kućnih brojeva.

- Održavanje evidencije kućnih brojeva; - Tehnička obrada evidencije kućnih brojeva; - Odredjivanje kućnih brojeva; - Kontrola numerisanja na terenu.

Održavanje registra područja / teritorijalnih jedinica.

- Tehnička obrada registra područja / teritorijalnih jedinica.

Radovi u vezi sa Fotogrametrijom. - Fotosignalizacija; - Dešifrovanje; - Digitalna fotogrametrijska restitucija; - Restitucija na stereoinstrumentima.


160


Radovi u vezi sa Katastrom nepokretnosti.

- Saradjivanje kod izvodjenja postupka; - Razgraničenja / utvrdjivanje medja za namjenu novog premjera; - Izvodjenje premjera u katastarske svrhe; - Izrada katastarskih planova; - Računanje površina parcela; - Sarađivanje kod katastarskog operata; - Sarađivanje kod razvrstavanja podataka novog premjera ili podataka revizije katastra nepokretnosti;

- Održavanje katastra nepokretnosti; - Izvođenje parcelacije; - Evidentiranje promjena; - Utvrđivanje stvarnih prava i ograničenja na nepokretnostima; - Sprovođenje promjena kroz planove i katastarski operat; - Izlaganje podataka premjera i klasiranja na javni uvid vlasnicima.

Radovi u vezi sa Kartografijom. - Sarađivanje kod izrade štamparskih originala; - Sarađivanje kod reambulacije karata i planova.

Radovi u vezi sa Inženjerskom geodezijom.

- Priprema elemenata za iskolčavanje objekata; - Izrada skice iskolčavanja sa zapisnikom; - Snimanje i crtanje prirodnih i vještačkih profila objekata; - Računanje kubature zemljanih masa; - Priprema tehničke dokumentacije; - Izrada i održavanje katastra podzemnih instalacija i objekata; - Izvođenje geodetskih radova kod hidrotehničkih melioracija (odvodnjavanje i navodnjavanje);

- Izvođenje geodetskih radova kod gradnje industrijskih objekata, tunela, komunikacija, itd. ;

- Izvođenje geodetskih radova u rudarskim mjerenjima; - Izvođenje geodetskih radova u elektroprivredi; - Izvođenje geodetskih radova u urbanizmu i prostornom planiranju;

- Izvođenje geodetskih radova u poljoprivredi i šumarstvu; - Sarađivanje kod kontrolnih mjerenja – horizontalnog i vertikalnog pomjeranja.

Radovi u vezi Katastra objekata i podzemnih vodova.

- Iskolčavanje i premjer komunalnih vodova i postrojenja / objekata;


161


- Izrada plana podzemnih komunalnih vodova / objekata; - Izrada operata katastra podzemnih instalacija i objekata.

Primjena programskih sistema u tehnološkom lancu izrade, obrade i održavanja geodetskih planova.

- Poznavanje osnovnih pojmova i principa računarske grafike; - Osnovni principi softvera za izradu digitalnih geodetskih planova; - Osnovni principi softvera za izradu i održavanje katastra; - Digitalizacija planova; - Digitalni model visina / DTM – a, program MAP M3D; - MAPING – analiza DMT – a; - Automatizacija prikupljanja, obrade i prezentacije podataka u Geodeziji;

- MAPCOGO – geodetski orijentisani COGO alati; - Unos i kontrola terenskih zapisnika; - Priprema podataka za izlazak na teren.

Poznavanje principa rada totalnih stanica.

- Automatsko prokupljanje terenskih podataka; - Transfer podataka sa totalnih stanica u kompjuter; - Korišćenje podataka iz totalnih stanica za rad na terenu; - Procesiranje podataka na računaru.

Poznavanje globalnog pozicionog sistema (GPS).

- Osnovni principi rada globalnih pozicionih sistema; - GPS – metode mjerenje; - GPS – prijemnici.

Komercijalni radovi Vrši nabavku potrebnog pribora, instrumenata i materijala.

- Nabavlja odgovarajuće instrumente, pribor, materijal; - Vrši kalkulaciju troškova materijala i odovarajuće tehnologije; - Poznaje način nabavke / menadžer; - Poznaje tehnologiju izrade kalkulacije.

Administrativni radovi

Vodjenje dnevne evidencije. - Vodi dnevnik radnih dana; - Vodi evidenciju osoblja na gradilištu, njihovim potrebama, medjusobnom odnosu, kvalitetu rada i usaglašenosti projektovanih i realizovanih vrijednosti.

Osiguranje kvaliteta Kontroliše kvantitet i kvalitet rada u skladu sa normativima i drugim propisima.

- Osigurava kvalitet sopstvenog rada; - Vodi brigu o istrumentima, priboru, materijalu i inventaru; - Poznaje norme izvodjenja radova.

Održavanje i popravljanje

Kontroliše ispravnosti instrumenata i pribora.

- Redovno održava instrumente i pribor; - Zna način održavanja instrumenata i pribora.


162


Komunikacija Komunicira sa saradnicima. - Komunicira sa saradnicima u birou; - Komunicira sa saradnicima i osobljem na gradilištu i tumači projektnu dokumentaciju;

- Poznaje poslovnu komunikaciju; - Poznaje stručnu terminologiju.

Očuvanje zdravlja i okoline

Obavlja poslove tako da štiti širu i užu okolinu.

- Poznaje propise protivpožarne zaštite; - Vodi računa o ekološkim standardima u odnosu na okruženje.

6. Radna grupa za izradu standarda:

- Dragomir Rajković, dipl. ing. geodezije, - Borka Đikanović, dipl. ing. geodezije, - Milena Živković, dipl. ing. geodezije, - Prof. dr Petar Đuranović, - Radovan Bošković, dipl. ing. geodezije. - Koordinator: Branislav Dašić, dipl. ing. građ.


163

Obrazovni program GEODETSKI TEHNIČAR - GEOMETAR / GEODETSKA TEHNIČARKA - GEOMETARKA usvojen je na XXXII sjednici Savjeta za stručno obrazovanje održanoj 15.07.2005. godine.

geodetski tehniČar - gov.me · pdf filenacrtna geometrija 2 72 - - - - - - 72 4. geodetsko...

Documents