empathy in nursing - samitivej hospitals · empathy in the workplace a tool for effective...

Empathy in Nursing

ผศ.ดร จณหจฑา ชยเสนา ดาลลาส

สาขาวชาการพยาบาลสขภาพจตและจตเวช

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา

09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 2

ท าไมพระบาทสมเดจพระเจาอยหวในพระบรมโกศ จงเปนทรกยงของปวงชนชาวไทย


“The lady of the lamp”

ป 1860 เขยนหนงสอ “Notes on Nursing” หนงสอเลมนไดใชเปนมาตรฐานในการอบรมถงป‡จจบน และมขอความทเปนอมตะตองานปฏบตการพยาบาล เชน “การมองดผปวยไมเรยกวาไดใชความสงเกต การเหนสงใดตองใชการฝกฝน การเหนนจะชวยใหพยาบาลท าในสงทถกตองแกผปวย ความเปนความตายของผปวยขนอยกบการสงเกตทถกตองของพยาบาล”


Florence Nightingale

https://www.gotoknow.org/posts/490616



ท าไม Empathy ท าใหเราเขาถงความทกขของผคน


เรยนร Empathy อยางไร

“You can never understand someone unless you understand their point of view, climb in that person’s skin, or stand and walk in that person’s shoes.”


MN ถกคนพบโดย Dr. Vittorio Gallese/ Dr. Leonardo Fogassi/ Dr. Giacomo Rizzolatti

การตอบสนองของเซลประสาท Interior frontal cortex ใน primary motor cortex ยงสญญาณผาน Insula ตรงกลางแลวมาทระบบ Limbic System ท าใหเขาใจวา “คณรสกอยางไร”

ทฤษฏกระจกเงา (Mirror Neuron: MN)

Feel the emotion Empathy


ท าใหเราเขาใจคนอน เปนกลไกการสราง social relationship

ท าใหเขาใจ Intention ของคนๆนน เชอมโยงใหเรากลายเปนคนคนนนในสมองของเรา

Mirror Neuron: MN ท าหนาทอะไร

model

Empathy Copy/ Imitate

Language/Symbol

สงแวดลอมทอบอน ปลอดภย เออตอการเรยนร

Enriched environment


จากผลทางวทยาศาสตรดานประสาทวทยา ท าใหเราเกดองคความรวา โดยพนฐานของธรรมชาต ไดสรางความมหศจรรยในการทจะเออใหมนษยไดอยรวมกน โดยเชอมโยงความผกพน กนทางอารมณและความรสก ดวยระบบสมองขนสงแบบ mirror neurons

ซงการเกอหนนทางธรรมชาตน สงเสรมใหมนษยพรอมทจะเรยนรประสบการณ การตอบสนองทางอารมณตางๆ ของซงกนและกน ซงจะสามารถพฒนาเปนความเขาอกเขาใจ และเอออาทร ซงเปนพนฐานส าคญของสมพนธภาพของมนษยในการด ารงอยรวมกนอยางสงบสข

ความเขาอกเขาใจ เกดขนดวยการเออของธรรมชาตอยแลว ทเหลอ คอ มนษยจะออกแบบตอไปอยางไรทจะใชประโยชนตรงนในการดแลและชวยเหลอซงกนและกน


หลวงพอป‡ญญานนทภกข บอกวา “พอแมเปนกระจกเงาของลก” ถาพอแมเปนคนเจาอารมณ โกรธงาย หงดหงดงาย ไมมเหตผล ภาพเหลานกสะทอน

เขาไปในสมองลก และแสดงออกมาในลกษณะเดยวกน


สมองของคนเรามเซลลสมองกลมทนาสนใจมากและมเสนหสดๆ นนกคอ “เซลลกระจก” หรอ Mirror neurons ซงนามหศจรรยมากๆ หลายคนถงขนเคลมวา ทมนษยชาต “รกเปน” กตองยกความดความชอบใหเจาเซลลกระจกตวนนนเอง จรงหรอไม มาดกนคะ เซลลกระจกนนท าหนาท “กอบป” สงทเหนตรงหนาและสงการใหสมองของเรา “กลายเปน” สงนน (อธบายวทยาศาสตรลงมาใหเปนค าพดงายๆ แบบหนดนะคะ) เชน เรามองไปเหนเพอนถกมดบาด เลอดพง ทนใดนนเรารสกเสยววาบทชองทองและเจบมอไปดวย บางคนถงขนตองกมมอของตวเองดานเดยวกบมอเพอนทถกบาดตอหนาตอตา

การมอารมณรวมเชนนเราจะท าไดกตอเมอ “เรากลายเปนเขา” เทานนเองคะ อยาคดวาทเรารองไหรวมไปกบเพอนเมอเพอนมาปรกษาป‡ญหาชวตรกนน เราก าลงแคสงสารเพอน แตจรงๆ แลวในสมองก าลงกอบปความทกขของเพอนและดดแปลงสภาวะสมองใหเรา “กลายเปนคนๆ นน” ในสมองนนเอง ถาไมมเซลลกระจก คงยากทเราจะเชอมตอกบใครในลกษณะลกซงเชนนได ถาพดกนในเชงการท างานของเซลลสมองแลว เมอใดกตามทเรามความรสกรวมไปกบใคร นนกคอเราก าลงเชอมตอกบเขาในระดบเซลลนนเองคะ

Mirror neurons: หนด วรษา เรส

*บทความนเผยแพรใน นสพ.กรงเทพธรกจกายใจ ฉบบวนอาทตยท 6 กนยายน 2558 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 12

ลกษณะความเปนผน าทางจตวญญาณ (พชน สมก าลง, ยทธชย ไชยสทธ, 2555)

ความไววางใจ (trust/ loyalty)

การใหอภย/ การอมรบ (forgiveness/ acceptance)

ความมสจจะ (integrity)

ความซอตรง (honesty)

ความกลาหาญ (courage)

ความนอบนอม (humility)


Fly& Matherly, 2006

ความมเมตตากรณา (kindness) การเอาใจใส/ ความเหนอกเหนใจ (empathy) ความอดทนอดกลนตออปสรรค (patience) ความดเลศ (excellence) ความสนกสนาน (fun)

วจยเปรยบเทยบผลการท างานของหวหนางาน Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership

Empathy is the ability to experience and relate to the thoughts, emotions, or experience of others.

Empathy is more than simple sympathy, which is being able to understand and support others with compassion or sensitivity.

Empathy is a construct that is fundamental to leadership.

Many leadership theories suggest the ability to have and display empathy is an important part of leadership

Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 14


Authentic leaders also need to have empathy in order to be aware of others (Walumbwa, Avolio, Gardner, Wernsing, & Peterson, 2008)

Empathy is also a key part of emotional intelligence that several researchers believe is critical to being an effective leader (Bar-On & Parker, 2000; George, 2000; Goleman, 1995; Salovey & Mayer, 1990).

Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 15


CCL analyzed data from 6,731 managers from 38 countries. Key findings of the study are:

„ Empathy is positively related to job performance.

„ Empathy is more important to job performance in some cultures than others. Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)



ผลการวจย - ความเขาอกเขาใจมความสมพนธทางบวกกบประสทธภาพของงาน ตามมมมองของผบงคบบญชาและผใตบงคบบญชา

- มความสมพนธทางบวกกบประสทธภาพของงาน พบการใหความส าคญตอความเขาอกเขาใจของหวหนางานในประเทศทม High power-distance

- ประเทศทม High power-distance คอ China, Egypt, Hong Kong, Malaysia, New Zealand, Poland, Singapore, and Taiwan

- ความเขาอกเขาใจมความส าคญในการกอใหเกด บรรยากาศแบบพอปกครองลก(Paternalistic ) ทมการเอาใจใสดแล ปกปอง เพอน าไปสความส าเรจของงาน

The Findings Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 17

วจยเปรยบเทยบผลการท างานของวฒนธรรม หวหนางานทตางกน (High-Low power distance)

Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)


การออกเดนทางเขาส... ตวตนของเรา....กนเถอะ


ปาดงดบ

ปาเบญจพรรณ

ปารสอรท

จะไปปาไหนดหนอ????


อยากเจอสตวอะไรเปนตวแรก


หวน ามาก...โชคดทเจอตมน า


จะพาสตวอะไร...ขนแพกลบบานกบเรา


กลบถงบาน....อยากกนอะไรเปนจานแรก


จะท าอยางไร....กบสตวทพาขนแพมาดวย...จะจดการอยางไร...


09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas

การเขาใจตวตนของเรา เพอเรยนรทจะเขาใจคนอน

Abraham Maslow

26

การเขาใจตวตนของเรา เพอเรยนรทจะเขาใจคนอน

Good me

Bad me

Not me 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 27

สงทเกอหนนในการสรางสมพนธภาพ ทน าไปสความเขาอกเขาใจ

ความรสกมนคงปลอดภย

ความพงพอใจ

ลดความวตกกงวล

สมพนธภาพ ทด

อะไรคอสงทน าไปส....ความเขาอกเขาใจ


พยาบาลกบการท าความเขาใจพฤตกรรมของมนษย


พยาบาลการท าความเขาใจพฤตกรรมของมนษย


ป‡จจยบ าบด 10 ประการ (Ten curative factors)

1.สรางระบบคานยมการเหนแกประโยชนของผอน และมเมตตาตอเพอนมนษย

2.สรางความศรทธาและความหวง / มชวตอยกบความจรง

3. ปลกฝ‡งความไวตอความรสกของตนเองและผอน

4. สรางสมพนธภาพการชวยเหลออยางไววางใจดวยการเอาใจเขามาใสใจเรา

5. สงเสรมและยอมรบความรสกทางบวกและทางลบ

Empathy in Watson’s Caring theory


ป‡จจยบ าบด 10 ประการ (Ten curative factors)

6.ใชวธการแกป‡ญหาและตดสนใจอยางเปนระบบ เพอการตดสนใจ

7. สงเสรมการเรยนการสอนทเขาถงจตใจผอน / สงเสรมการสอน การเรยนรประสบการณ ซงระหวางกนของพยาบาลและผปวย

8. ประคบประคอง สนบสนน และแกไขสงแวดลอมดานกายภาพ จตสงคม และจตวญญาณ

9.พงพอใจทจะชวยเหลอเพอตอบสนองความตองการของบคคลอน

10. ยอมรบสงทเกดขน-พลงทมอย

Empathy in Watson’s Caring theory


Carl Roger

Empathy ความเขาอกเขาใจ

Active listening การฟ‡งอยางตงใจ

Unconditioning positive regard การยอมรบโดยปราศจากเงอนไข

Congruence ความสอดคลองกลมกลน

Genuine ความจรงแท

Empathy in counseling



ความเขาอกเขาใจ (Empathy) เปนพลงชวตทางบวก...มาลองดไหมวาเราม

ต าแหนงชวตอยางไร

35

ทฤษฎเชงวเคราะหสมพนธภาพ (Transactional Analysis)

การวเคราะหต าแหนงชวต

การวเคราะห Ego state

การวเคราะหการสอสารและการสอสมพนธ (Transaction)

การเอาใจใสทางบวก

( Positive stroke)

Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 36

เจตคตชวตของบคคลตามแนวคดของ TA

1. I AM OK, YOU ARE OK

2. I AM OK, YOU ARE NOT OK

3. I AM NOT OK, YOU ARE OK

4. I AM NOT OK, YOU ARE NOT OK

5

Life Positions

ฉนหนะแน † ฉนเปนคนด † เธอไมเอาไหน เธอกเปนคนดเชนกน

ฉนไมไดเปนคนด † ฉนไมไดเรอง คณกไมไดด แตท าไมเธอเกง/ดจง

Attitude tow

ard

Oneself

Attitude toward Others

Negative Positive

Positive Negative

Robinson (2010), Pruitt and Rubin (1986) 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 38

การวเคราะหบคลกภาพแบบTA

Parent บคลกภาพแบบพอแม

Adult บคลกภาพแบบผใหญ

Child บคลกภาพแบบเดก


Parent = บคลกภาพแบบพอแม

CP = Critical parent ลกษณะชอบตงกฏเกณฑ เจาระเบยบ ชอบวพากษวจารณ ความรบผดชอบสง NP = Nurturing parent ลกษณะชอบปกปอง ดแล หวงใย ความรสกผอน บางครง Over protection และเกดความรสกผดงาย


ชอบวเคราะหหาสาเหต

บางครงเหมอนหนยนต

ขาดชวตชวา

มองเหตการณตามความเปนจรง

มเหต มผล ตรงไปตรงมา

Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59

Adult = บคลกภาพแบบผใหญ

41

Child =บคลกภาพแบบเดก

FC = Free child

ลกษณะชอบสนกสนาน

ไมชอบกฏเกณฑ ชอบความแปลก

AC = Adapted child

เดกไมโต ขระแวง ขใจนอย ขาดความมนใจ กลวคนรอบขาง ไมรก เกบกด ไมกลาแสดงออกซงความรสก


บคลก ค าพดทมกใช พฤตกรรมทมกแสดงออก ทศนคตตอผอน

CP เสยชอหมด/ประจ า หนานวควขมวด ชอบประเมนผอนวาด/เลว

ไมสวยเลย/ควร ชนว ไมออกรบแทนผอน

NP เกงมาก นองชาย ยมดวยความหวงด อยากจะใหมความสข

ตบบา/แขนเบา ๆ ใหอสระแกผอน/ผนอย

A เมอไร อยางไร ไมเครยดเกรง เปดใจกวางรบฟ‡งผอน

อะไร ทไหน ใหความสนใจ สนใจความคดเหนผอน

AC ขอผมเถอะครบ พยกหนาหลายครง ยอมตามผอน

ผมจะพยายามท า ไมสบตา/กมหนา ทาทาย

อยางเตมท เสยงออดออน บน

FC ผมอยากจะได หวเราะกบคนอน อยากรอยากเหน

ฉนรสกดใจเปนทสด รองไหดง ๆ โดยไมอาย ชอบสนก/เปนธรรมชาต Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 09/11/59 43


การสอสารแบบสอดคลองกน

P

A

C

P

A

C

ออย : “ กโมงแลวจะ ”

กลวย : “ อก 5 นาท 4 โมงจะ ”

1

2

P

A

C

P

A

C

1

2

สาม : “ ท างานวนนเหนอยจงเลย เจานายไมร ไปเอางานทไหนมาใหท า ”

ภรรยา : “ ฟงดแลวนาเหนอยจงเลยนะ ดมน าเยนชกแกวกอน ”

44


การสอสารแบบซอนเรน

P

A

C

P

A

C

ภรรยา : “ นคณฉนท าผมทรงใหม สวยไหม ” สาม : “ อม…กดนะ ”

( สาม : ไมรจกดหนาตวเองเลย หนากลมดก ยงจะตดผมบอบอก)

45


การสอสารแบบซอนเรน

P

A

C

P

A

C

แมคา : “ เสอด ราคาถก มจ านวนจ ากด ” ลกคา : “ ขอซอตวหนง ”

( แมคา : ฉนหลอกยงเชออก )

46


การสอสารแบบขดแยง

P

A

C

P

A

C

A : “ วนเสารหนาสอบเสรจ เราไปชอป

ปงกนนะ ”

B : “ เธอไมควรคดถงเรองชอปปงขณะนนะ

ควรจะเตรยมตวสอบ ”

A B

B

A

47


การสอสารแบบขดแยง

P

A

C

P

A

C

หน : “ อยเธอ ... ดผชายคนนนซ นารกจง เหมอน ณเดชเลย ”

มด : “ นเธอ… ควรจะส ารวมบางซ ผหญงไทย

ควรจะไวตว และเกบความรสกนะ ”

มด หน

48

บคลกภาพทดเปนเชนไร

คนทบคลกภาพด จะตองมพลงทางจตใจแตละภาวะ ‟ อโกควบคมไดอยางเหมาะสม ม

สตสมปชญญะเปนทตง

มความด ควบคมความชว มความสขควบคมความเศรา และแตละภาวะอโกจะเปนอสระแก

กน และพรอมทจะปรบพลงงานขนลงไดตามสถานการณอยางยดหยน 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas

CP NP A FC AC

49

กราฟรประฆงหงาย


เปนบคลกภาพของบคคลมแนวโนมฆาตวตายทกชนด ตงแตท ารายตวเองและผอน ดมสรา ยาเสพยตด จ ปลน จนฆาตวตายดวยยาหรออาวธกตาม สาเหตเปนเพราะ ขาดรก (No love script) NP ต า CP สง เพราะขาดความรก ความอบอนมาแตเดก อาจมาจากครอบครว รกนอย ควบคมมาก ขาดความสข ความยนด (No joy script) FC ต า AC สง มกมาจากครอบครวทรกมาก ควบคมมาก หรอรกนอย ควบคมมาก ขาดจตใจ (No mind script) A ต าจะขาดความคด ขาดเหตผล เพราะไมมประสบการณในการคด

50

การเพม CP บคคลใดม CP ต า ควรฝกตนเองใหเปนคนกลาวพากษวจารณ โตเถยง และตอสเพอความเปนธรรม

บาง เชน

ฝกหนากระจก มองจองหนาตวเองในกระจก จองตาตวเองอยาใหคลาดสกพก ท าบอย ๆ ทกครงทสองกระจก

ฝกมองหนาคนแปลกหนา อยาหลบสายตาเขา ทกทายเมอมจงหวะ ทกทายคนแปลกหนากอน

เมอเขาประชม พยายามยกมอเพอแสดงความคดเหน

อาสาเปนหวหนางานกลมหรอโครงการบอย ๆ ทไมเคยท ามากอน กวาดสายตามองสมาชกทกคน แสดงความคดเหนทนทเมอสมาชกพดจบ

ใหเพอนเขยนวจารณพฤตกรรมทไมเหมาะสม ขณะพดคยหรอขณะประชม

สรางความเชอมนใหตนเอง หลกเลยงการขอความชวยเหลอจากผอน

คนทม CP ต า มกม NP สง ตองพยายามลด NP บาง ดวยการฝกใจใหเขมแขง ใหผอนไดชวยเหลอตวเขาเองกอนทจะยนมอไปชวยเขา


การลด CP

ยอมรบวาลกษณะ CP สง ท าใหเราขาดมตร มแตศตรและเครยด ท าใหเปนโรคหวใจ หรอความดนโลหตสง

ลดการใชอ านาจและค าสงกบผอน ไมใชค าวา “อยา” และ “ตอง” เพม NP ดวยการชวยเหลอผอน เหนใจ ใหอภย อดทน อดกลน ใหความรวมมอ เกรงใจ ใจกวาง มองโลกในแงด เอาใจใสตวเองและผอน รจกชมและสมผสดวยการโอบกอด ตงแตญาตพนองถงเพอนสนทดวยความ

รก ความจรงใจ ลองเลยงสตว ปลกตนไมใหชวตคลายเครยด ใหอภย อยาเอาชนะผอน พกผอนออกก าลงกายดวยการไปปคนคกบครอบครว หลกเลยงการสบบหร กนเหลา หนไปดมน าเยน ๆ แทน


การเพม NP สามารถใชกจกรรมลด CP ได สตรส าเรจการฝกใหเราม NP สงกวา CP อยเสมอ คอ “Soften”

S = Smile คอ ความยมแยมแจมใส มเมตตา

O = Open คอ การเปดเผย ไมปดบง หรอมลบลมคมใน

F = Forward คอ การเขาหากน มงสรางความสมพนธกบผอนมมนษยสมพนธ

T = Touch คอ การสมผส เชน โอบบา จบมอ กอดเอว ปลอบโยนดวยความรกและหวงใย

E = Eyes contact คอ การประสานสายตา ทเตมไปดวยความรก ความเขาใจ

N = Nod คอ การพยกหนา เปนการแสดงการยอมรบ ซงมกจะไมเปนผขดแยงกบผอน

09/11/59

Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 53

การเพม NP

การลด NP

NP มากไปกอนตราย เพราะจะท าใหกลายเปนคนทชอบชวยเหลอและเหนใจคนอนจนขาดเหตผล ขาดความพอด คนประเภทนจะทกขยาก ท าใหตวเองล าบากเกนไป บางครงอาจรสกอดอด ขาดอสระ เบอหนายชวต พลอยท าใหคนทไดรบความชวยเหลออดอดไปดวย ตองปรบลดดวยการแบงพลงงานใน NP ให CP, A หรอ FC ใหมากขน เชน

ถอคต “จงชวยเขาเพอใหเขาชวยตวเองได” เพราะคนอนเขากมสมอง มคา มศกดศร

ฝกเปนคนใจแขง อดทนดคนอนท างานใหเราดบาง เตอนตวเองเสมอวา การนงดคนอนท างาน นอกจากเปดโอกาสใหเขาไดชวยตวเองแลว ยงท าใหเขารวธท างานทดอกดวย

หดเปนคนมระเบยบ มระบบกฎเกณฑในการท างาน สรางระบบในทท างานและทบาน ใหแตละคนท าหนาทของตนอยางเตมท ไมตองหวงใยและเขาไปกาวกายงานของเขา


การเพม A

หลกเลยงการใชอารมณในการตดสนป‡ญหา อยาโตเถยงเพอเอาชนะ

ฝกตวเองใหเปนคนยอมรบ “ความแตกตางระหวางบคคล” ไมวาจะตดสนใครตองค านงอยเสมอวา คนแตละคนมธรรมชาตทแตกตางกน ยอมมความคดเหน คานยมทตางกน การคดเชนนจะท าใหมสต และไมขดแยงกบใครดวย

ฝกการเผชญหนากบเหตการณทยวยอารมณ เชน การโตแยง วพากษวจารณ แลวพยายามเอาชนะอารมณตวเองใหส าเรจทละนอย ๆ

เขาอบรมสมมนาบอย ๆ เพอศกษาหาความร ฝกตวเองใหเผชญกบการแกป‡ญหาและควบคมอารมณ

เลอกมมสงบในบานหรอพกผอนในทไมสบสนวนวายบาง เพอใหรสกสนโดษ มเวลาคดเปนตวของตวเอง ควรท าทกสปดาห ท าใหสมองโลงไมวนวาย ไมเกลยดคน เกลยดงาน ท าใหลดการวพากษวจารณลงได

หาโอกาสฟ‡งธรรม สนทนาธรรมกบพระทมชอเสยง หาโอกาสนงสมาธดวยจะดมาก


การลด A

A มากไปกลายเปนคนเครงขรม แยกตว จดชด นาเบอ ไมมเสนห อาจท าใหบรรยากาศในทท างานเครยด การลด A ทมากเกนไปจงเปนสงทควรท า ท าไดดงน

เพม CP ดวยการฝกตนใหกลาแสดงความคดเหน วพากษวจารณ ซงจะเปนการ เพมพลงและเสนหของบคคล ท าใหเปดเผยตวเองมากขน เปนผน า และมมนษยสมพนธดขน

เพม NP ใหสง เพราะเพม NP A กมกจะลดลง เพราะอยใกลเคยงกน ปรบพลงงานไดงาย ท าไดโดยการฝกเปนคนมน าใจ รจกเอาใจใสคนอน

เพม FC ใหสงขน FC จะท าใหคนทขรมกลายเปนคนทชอบสงคม มความคดรเรมสรางสรรคสงแปลกใหม


การลด FC

FC มากไป กลายเปนคนหลกลอยไมนาเชอถอ ถาเปนผชาย จะเปนคนเจาช บรษเจาส าราญ ชอบเปลยนแปลง กะลอน ไมรบผดชอบ ถาเปนผหญง จะเปนประเภท “ไมประดบ” ชอบรกสวยรกงาม ความสบาย ไมมขอบเขต ไมอยากรบผดชอบ ไมอยากมหวงผกมด อาจเปนผหญงส าสอนโดยไมตงใจ การลด FC ท าไดโดย

เพม A ดวยการมเหตผล ศกษาหาความรขอเทจจรงมากขน ไมท าตวเปนเดกเกนไปหรอมวสมเรองกามารมณเกนไป

เพม NP ดวยการเอาใจใสคนอนมากขน รบผดชอบตอคนอนดวยการชวยเหลอ เหนใจคนอน

เพม AC ดวยการเปนคนทรจกแครและเกรงใจผอน 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 57

การลด AC จากการศกษาวจยพบวาผหญงจะม AC สงกวาผชาย โดยเฉพาะหญงไทยจะม AC สงกวา FC

และอาจสงกวา A ดวย คนท AC สง มกเปนคนยอมคนแบบพนอบพเทา แตถามโอกาสหรอเหลออดจะรายกาจใจแขงอยางทใครไมคาดคดมากอน

AC สงจงเตมไปดวยความเศราหมอง พรอมทจะท ารายตนเองและผอนได และคนท AC สงมาก มกพบเสมอวามกจะฆาตวตายและฆาผอนตายไดดวย การลด AC ใหต าลงจงเปนเรองทควรรบกระท า ดงน

เพม FC ใหสงขน โดยการท าตวใหอสระเสร เปนตวของตวเอง ท าใหชวต สนกสนาน ราเรง ไมแยกตว

เพม CP ใหสง ทกครงท AC สงขน CP จะลดลงเสมอ การเพม CP จะท าใหทานเขมแขง ไมเฉอยชา ไมยอมคน ไมแครผอนจนเกนไป จนเสยความเปนตวของตวเอง หรอเสยเปรยบคนอน CP จะท าใหทานกลาพด กลาเถยง กลาโตตอบ ขอส าคญอยาให CP สงกวา NP จนท าใหเปนคนใจด า ขาดเมตตา

รจกปฏเสธค าขอรองหรอการบงคบทไรเหตผล ตองเปนคนนบถอตนเอง เชอมนตนเอง ตรงไปตรงมาไมออมคอม เมอประสบป‡ญหาใหพดหรออธบายออกมา แสดงความรสกทจรงจากใจ


TA เชอในความตองการเบองตนสองดานของมนษย คอ ความ ตองการดานรางกาย (PHYSIOLOGICAL NEED) และความ

ตองการดานจตใจ (PSYCHOLOGICAL NEED)

TA เรยกความตองการการกระท าเพอใหไดรบการตอบสนองความ

ตองการทจะไดรบการสมผส และเอาใจใสนวา “Stroke” ซงจะไดรบการตอบสนองโดยการสอสมพนธกบผอน

ความเอาใจใสในทางบวก Positive Stroke

มกจะแสดงออกมาในรปการสอสมพนธทรบกน (Complementary Transaction) โดยสอตรงเปาหมาย เหมาะกบกาลเทศะและบคคล ความเอาใจใสในทางบวกท าใหบคคลรสกมชวตชวา มความส าคญ และเกดความใกลชดสนทสนม (Intimacy) สามารถแสดงออกไดหลายลกษณะ


ความเอาใจใสในทางบวก Positive Stroke (ตอ)

เปนสงทท าใหบคคลทไดรบรวาตนเองมความส าคญ ภมใจ อบอน มชวตชวา สดชน ตนตวและกระตอรอรน เปนความรสกทน าไปสต าแหนงชวตแบบ I’ am OK, You’re OK

การแสดงออกซงความรก เชน การกอดและพดวา “แมรกลกจงเลย”

การแสดงออกถงความชนชม เชน “งานของผมเปนระบบขน ตงแตมคณมาชวย”

การใหขอมลเกยวกบความสามารถ เชน “นองเกงมากทท างานนไดส าเรจ”


Negative Stroke

จะกอใหเกดความไมสบายใจ แตบคคลยงตองการ เพราะดกวาการไมไดรบ Stroke ใดๆ ซงท าใหบคคลรสกวาไมมตวตนอยตรงนน

คนทกคนตองการไดรบความเอาใจใส แตบคคลบางคนมความตองการมากเปนพเศษ เพอชวยใหรสกอบอนปลอดภย ถาเขาไมไดรบความเอาใจใสอยางเพยงพอ เขาจะหนไปแสดงความเอาใจใสทางลบ เชน กลายเปนคนมพฤตกรรมประหลาดเพอเรยกรองความสนใจ หรอ ดอรน

ความเอาใจใสอาจมเงอนไข (Conditional Stroke) ทงการแสดงออกทางบวก เชน “พอจะรกลกมากกวาน ถาลกไมรงแกสตว” มเงอนไขทงการแสดงออกทางลบ เชน “พอจะลงโทษลกหนกกวาน ถาลกยงรงแกสตว”


ความเขาอกเขาใจเกดไดจากการกอด เปน Positive Stroke

ประโยชนทางรางกาย 1. ปองกนโรคหวใจ เพราะการกอดจะเพมระดบของฮอรโมนออกซทอกซน (oxytocin) เปนฮอรโมนแหงความรกทกระตนใหผหญงกบผชายรสกรกและผกพนกน นอกจากนยงเปนฮอรโมนทกระตนใหมดลกบบตวในตอนคลอด และกระตนเตานมใหหลงน านมออกมา การเพมระดบฮอรโมนออกซทอกซน สงผลใหความดนโลหตลดลง โดยผหญงจะถกกระตนใหหลงฮอรโมนออกซทอซนมากกวาผชายในการกอดแตละครง 2. รางกายลดการหลงฮอรโมนคอรตซอล ซงเปนฮอรโมนทกอใหเกดความเครยด 3. สมองหลงสารโดปามน (dopamine) ซงกอใหเกดความสข ความพงพอใจ ความปตยนด ความกระฉบกระเฉง และยงกอใหเกดการหลงสารแหงความสขตวอนๆ อก ไดแก สารเอนโดรฟน (endorphin) และเซโรโทนน (serotonin)


ประโยชนทางรางกาย 4. ลดอตราการเตนของหวใจ 5. ชวยใหระบบภมคมกนท างานไดอยางด 6. กระตนการท างานของฮโมโกลบน ซงเปนสวนประกอบของเมดเลอดแดง ท าใหการล าเลยงของออกซเจนไปยงเซลลตางๆ ทวรางกายดขน ผลทตามมาคอรางกายจะกระปรกระเปราและแขงแรง



ประโยชนทางจตใจ 1. รสกอบอน 2. รสกมความสขและพงพอใจ 3. รสกเปนทยอมรบ 4. รสกผอนคลาย 5. สามารถเอาชนะความกลว 6. มความรสกกลาหาญทจะเผชญความทาทายตางๆ




กอดกนดกวา รคณคา

ความงามแหงความรกและ

ความเขาอกเขาใจ

66

โรเจอร (Roger) บดาของจตวทยาการใหค าปรกษา ไดใหความหมาย ความเขาอกเขาใจ วา หมายถง การรบรและเขาใจถงสภาวะภายในของบคคลอนทงดานอารมณ ความรสก ราวกบวาอยหรอเปนบคคลนนเอง

ในทางการพยาบาล เจนส มอรส และคณะ ไดอธบายความเขาอกเขาใจ วาเปนคณลกษณะทประกอบไปดวย

หลายองคประกอบทงดาน อารมณ คณธรรม ความคด และพฤตกรรม ดงน (Morse, et.al , 1992)

คณลกษณะ ความหมาย อารมณ (Emotive) เปนความสามารถของการแบงป‡นประสบการณถงความรสก

ภายในและสภาวะจตใจกบบคคลอน คณธรรม (Moral) เปนส านกของการอยากอทศตนชวยเหลอบคคลอน และบนดาลใจ

ใหแสดงออกถงความเหนอกเหนใจ ความคด (Cognitive) ความสามารถทางสตป‡ญญาทจะแยกแยะและเขาใจความรสกและ

มมมองของบคคลจากสงทปรากฏ พฤตกรรม (Behavioral) การสอสาร หรอการแสดงออกทแสดงใหเหนวามความเขาอกเขาใจ


ความหมายของ Empathy

เปาหมายหลกของความเหนอกเหนใจในการปฏบตการพยาบาล ดงน 1) เพอบรรเทาความอางวาง 2) เพอประคบประคองและเกดความสบายใจ 3) แสดงออกถงความเขาใจ 4) ทบทวนประสบการณของผปวย

จากการทบทวนวรรณกรรม เรอง ความเขาอกเขาใจ ตอการใหบรการทางสขภาพ พบวา ท าใหการบรการมประสทธภาพและเหนผลลพธชดเจน เชน พบวา เปนสมพนธภาพทางบวก ทชวยใหผรบบรการบรรเทาเบาบางความเจบปวด อตราการเตนของหวใจและการหายใจดขน ลดความวตกกงวลและความบบคนทางจตใจ ( Reynolds, & Scott, 1999)

งานวจยพยาบาล เรอง Empathy ในประเทศไตหวน พบวา พยาบาลทไดรบการฝกอบรมเรอง empathy ท างานในหอผปวยจตเวช มบตรของตนเอง และมประสบการณการท างานพยาบาลยาวนาน จะมคะแนน Empathic score สงกวา (Kuo, Cheng,Chen, Livneh, & Yi-Tsai, 2012)


Empathy ในมมมองทางการพยาบาล

-งานวจยนกศกษาพยาบาลในประเทศ Greech (Ouzouni, & Nakakis, 2012)

พบวา - นกศกษาหญง ม empathy มากกวาชาย - นกศกษาทเรยนในเทอม 6 ม empathy มากกวา เทอม 1 - นกศกษาทมาเรยนดวยความตงใจของตนเอง และตงใจจะเปนพยาบาลหลงจบการศกษา ม empathy สงกวา

- นกศกษาทไดรบการฝกฝนใหเขาใจความรสกคนอน หรอท างานกบครพเลยงหรออาจารยในคลนคทแสดงออกถงความเขาใจในขณะดแลผปวย ม empathy สงกวา



1) การรถงสภาวะภายในของบคคล (Knowing another’ internal state)

2) การเลยนแบบลกษณะทบคคลแสดงออก (Imitating or mimicking another person’s posture)

3) รสกแบบทผปวยรสก (Feeling what another person feels)

4) การน าตวเราเขาไปอยในสถานการณทผปวยเผชญ (Putting oneself into another person’s situation)

5) จนตนาการวาอะไรทผปวยคดและรสก (Imagining what another person is thinking or feeling)



Batson, 2009

6) จนตนาการวาพยาบาลนาจะคดหรอรสกอยางไรถาอยในเหตการณนน (Imagining how you would think or feel if you were in another person situation)

7) รสกสะเทอนใจเมอเหนหรอเปนพยานในความทกขของผปวย (Feeling distress when witnessing another person suffering)

8) รสกรวมกบผปวยททกขทรมาน (Feeling for another person who is suffering: sympathy



Batson, 2009

http://quotesgram.com/ 09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 72

Empathy

„ฟ‡งเพอใหไดยนความหมายทอยเบองหลงสงทเขาพด ใสใจกบการแสดงออกทไมใชค าพด ซงอาจจะบอกอะไรไดมากกวาค าพด ฟ‡งโทนเสยง การเนนเสยง การแสดงออกทางสหนาและทาทาง

„ เปนผฟ‡งอยางตงใจ (Be an active listener) คอเตมใจและมความสามารถทจะฟ‡งและเขาใจและใจผอน สามารถสะทอนความรสกและสรปสงทไดยน


การฟ‡ง: หวใจของ empathy


การฟ‡งแบบ Empathic listening

„ ใหความสนใจผฟ‡ง อยรวมกนใน Being present moment

„ ชะลอ ระมดระวงการตดสน

„ สะทอนสงทไดยนเพอขยายขอบเขตความเขาใจ

“ทคณเลามา...คอคณรสกผดหวงทยงไมมใครมาเยยม”

„ การท าใหกระจาง ถาเราตองการเขาใจใหมากขน

“คณคดอยางไรเกยวกบเรองนน” “ฉนยงไมคอยเขาใจทเลามา ชวยบอกอกทไดไหมคะวาเกดอะไรขน”

สรปแบบสนๆกบสงทไดยน

แสดงออกถงการมสวนรวม เชน “ทฟ‡งมาฉนคดวาฉนเขาใจความรสกของคณแลวนะ”

ทกษะการฟ‡งอยางตงใจของพยาบาล


Empathy in the Workplace A Tool for Effective Leadership* By: William A. Gentry, Todd J. Weber, and Golnaz Sadri (2016)

การฟงอยางลกซง คอ การฟงดวยใจทงหมดของเราทไมแบงแยก วาเขาเปนใคร เขาเปนพวกใคร ไมตดสนวาเขาเปนคนด เปนคนเลวกอนทจะรบฟง เพอใหอกฝายระบายความทกขออกมา การฟงเพอทจะเขาใจความทกขของอกฝาย เปนการฝกความเมตตา กรณา และบมเพาะความเมตตากรณาในสวนแหงจตใจของเราเสมอ และเรากจะไดรบการปกปองจากความเมตตา กรณา เชนกน


การฟ‡งอยางลกซง (Deep listening) ของทานตช นช ฮนห

1. ตงสตใหมนคง รบฟ‡งอยางเปดใจ และรกษาความรกไวเสมอ

2. ฟ‡งอยางสงบ ไมรบโตแยง อธบาย หรอพดขดจงหวะ แมค าพดของอกฝายจะเตมไปดวยความเขาใจผด ควรปลอยใหเขาไดระบายความทกขกอน ซงสงนจะท าใหเราไดรบรประสบการณภายในของบคคลนนเพมขนดวย จนเมออกฝายสงบลง มสตมากขน เราคอย 3. ชแจงเหตผลและความจรง


พยาบาลกบการฟ‡งอยางลกซง (Deep listening) แบบทานตช นช ฮนห

1. การฟ‡ง ฟ‡งดวยห เหนดวยใจ มองภาษากาย question why จากโทนเสยง

2. อยาขดจงหวะ ไมละสงทเขาใหความส าคญ ไมหมายมนแตจะใหค าแนะน า

3. ใสใจภาษากาย แมคลบคลายไมตรงค า

4. มสตดวยกฎ 93% (Albert Mehrabian of UCLA) เมอเราสนทนา เราจะใชค าพด อารมณ และทศนคต คนจะรบเพยง 7% ของขอมลขาวสาร แตอก 93% คนจะรบโทนเสยงของเรา ภาษากายของเรา ฉะนนจงระมดระวง

5. จ าชอบคคล ชอคชวตและลกของเขา

10 เทคนคการพฒนาทกษะ Empathy

09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 78 Empathy and Leadership ‟ Leadership from mind tools.com, 2016)

6. อยกบป‡จจบนขณะเมออยกบผคน

7. ยมกบผคน

8. สนบสนนใหคนแสดงความคดเหน เมอเขาพด พยกหนาแสดงการยอมรบและเขาใจ

9. ใหการยอมรบ ชนชมและใหเกยรตอยางแทจรง ใหก าลงใจดวยค าพด SMS

10. ใหความสนใจเรองสวนตว เพอแสดงใหเหนวาเราใสใจ เชนถามถงงานอดเรก สงททาทาย ครอบครว แรงบนดาลใจ (รถงตวตนของบคคล)

10 เทคนคการพฒนาทกษะ Empathy (ตอ)

09/11/59 Empathy: Jinjutha Chaisena Dallas 79 Empathy and Leadership ‟ Leadership from mind tools.com, 2016)


Thank you for your attention and being present moment for “Empathy learning”

empathy in nursing - samitivej hospitals · empathy in the workplace a tool for effective...

Documents