emerging trends in real estate 2016
TRANSCRIPT
Emerging Trends in Real Estate
Europe 2016 Nie tylko kapitał
Kinga Barchoń John Banka Przemysław Krych PwC Dział Doradztwa Colliers International Griffin Real Estate
Urban Land Institute
1
#emergingtrends
Najważniejsze
globalne trendy
13. edycja raportu,
550 respondentów
z 23 krajów
(wyłącznie kadra
menedżerska)
2
3
#emergingtrends
Sytuacja gospodarcza w Europie
się poprawi 39% (30%)
Kapitał będzie dostępny 55% (71%)
Stopy procentowe znacznie
wzrosną 3% (1%)
Legenda: X% - wyniki ETRE 2016 (X%) - wyniki ETRE 2015
4
#emergingtrends
Stopy kapitalizacji nieruchomości w Polsce oraz stopy procentowe, 2006-2015
%
Źródło: PwC, Reuters, ECB
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
7
8
2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
EURIBOR Obligacje skarbowe strefy euro klasy AAA
Rentowność nieruchomości w Polsce Rentowność 5-letnich swapów
#emergingtrends
Aktywa w najlepszych
lokalizacjach są za
drogie 63%
(61%)
Działalność
deweloperska
sposobem na dostęp
do najlepszych
nieruchomości
78% (b/d)
Inwestowanie w nowe /
alternatywne klasy
aktywów
41% (28%)
Legenda: X% - wyniki ETRE 2016 (X%) - wyniki ETRE 2015 5
6
#emergingtrends
10 sektorów nieruchomości, których perspektywy inwestycyjne oceniane są jako najbardziej optymistyczne
* Nowa kategoria, nieoceniana w raporcie ETRE 2015
15%
22%
17%
21%
16%
15%
7%
32%
21%
21%
22%
22%
22%
23%
23%
27%
28%
30%
34%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
Obiekty logistyczne
Budynki dla sektora służby zdrowia
Mieszkania na wynajem
Mieszkania na sprzedaż
Hotele
Centra usług wspólnych*
Akademiki
Centra danych
Domy opieki długoterminowej
Sklepy na głównych ulicach handlowych
ETRE 2016 ETRE 2015
Najważniejsze wnioski – perspektywa europejska
7
#emergingtrends
Rynek nieruchomości pozostaje interesującą opcją dla inwestorów lecz postrzegany jest jako coraz bardziej konkurencyjny
Wysokiej klasy aktywa są trudno dostępne, a one same zaczynają być postrzegane jako przeszacowane – widoczne zainteresowanie alternatywnymi nieruchomościami związanymi np. z sektorem medycznym (ośrodki opieki długoterminowej), hotelami, akademikami, centrami danych. Dodatkowo, wzrasta zainteresowanie działalnością deweloperską
Postępująca urbanizacja wpływa na sektor nieruchomości – chcemy mieszkać i pracować w centrum miast – liczy się więc lokalizacja lokalizacja i lokalizacja
9
#emergingtrends
Perspektywy inwestycyjne
Dobrze= >3.5 Średnio= 2.5-3.5 Słabo= 1.0-2.5
Inwestycje Dział. deweloperska Rok/ pozycja w
rankingu ETRE2014 ETRE2015 ETRE2016
Warszaw 11. 14. 17.
Inne miasta w CEE:
Praga 16. 18. 19.
Budapeszt 27. 22. 13.
Moskwa 13. 28. 28.
Rok/ pozycja w
rankingu ETRE2014 ETRE2015 ETRE2016
Londyn 5. 10. 15.
Monachium 1. 11. 10.
Frankfurt 10. 16. 20.
Paryż 14. 24. 22.
#emergingtrends
17. miejsce w rankingu 28 miast, spadek
o 3 pozycje w stosunku do 2015 r.
10
Warszawa: Perspektywy inwestycyjne w 2016 r.
Wspaniałe
Dobre
Średnie
Złe
Bardzo złe
Rok
Warszawa to nadal atrakcyjna lokalizacja - mimo spadku
Polska jest „jasną gwiazdą” na tle regionu CEE
2016 będzie rokiem intensywnego rozwoju miast regionalnych takich jak Łódź, Poznań i Gdańsk
#emergingtrends
11
Inwestorzy o Polsce w wywiadach „ Sektor nieruchomości mieszkaniowych jest i będzie
atrakcyjny, szczególnie w Warszawie.
Rośnie zainteresowanie inwestycjami w miastach
regionalnych – Łódź, Poznań i Gdańsk.
Drugie życie centrów handlowych – rewitalizacja/
odświeżenie i przeformatowanie centrów dobrze
ugruntowanych na lokalnych mapach stanowi ciekawą opcję
inwestycyjną
#emergingtrends
• Doradztwo inwestycyjne, formułowaniu strategii
• Restrukturyzacja/ postępowanie upadłościowe
• Kontrola wydajności, zarządzanie ryzykiem na
projektach
• Doradztwo księgowe, podatkowe, prawne i audyt
• Umowy najmu i dzierżawy: przygotowanie i
negocjacje umów najmu
• Proces inwestycyjny: Doradztwo w zakresie
uzyskania decyzji administracyjnych i pozwoleń,
reprezentacja klientów, przygotowanie i
negocjacje umów
• Obsługa transakcji (sprzedaż aktywów i spółek)
• Wycena nieruchomości
• Finansowe, prawne, komercyjne i podatkowe due
diligence
• Umowy kupna/sprzedaży
• Pozyskiwanie finansowania dłużnego i kapitałów
własnych, w tym przygotowanie i negocjacje
umów kredytowych, refinansowanie kredytów
inwestycyjnych, ustanawianie zabezpieczeń
• Postępowania sądowe i administracyjne, arbitraż
itp
• Expansion Viewer – optymalne lokalizacje dla
ekspansji dowolnej sieci lub planowania
inwestycji
• Strategia inwestycji w parkingi samochodowe,
prywatne akademiki i domy studenckie, domy
spokojnej starości i uzdrowiska
• Geospatial Dashboard for Real Estate –
interaktywny panel do zarządzania portfelem
nieruchomości
• Kompleksowa strategia dla miast w zakresie
porządkowania przestrzeni publicznej
Zarządzanie aktywami Kupno / sprzedaż PwC GeoAnalytics
Nasze wybrane doświadczenie we wsparciu transakcyjnym (tylko transakcje zamknięte) oraz analizach i wycenach
PwC w nieruchomościach
#emergingtrends
• Fundusz zarządzany przez Griffin założony
w 2006 roku przez Przemysława Krycha
• Obecnie załoga Griffin liczy ponad 45 ekspertów
z zakresu nieruchomości
• Fundusz zarządzany przez Griffin jest
odpowiedzialny za jedno z największych przejęć
na rynku nieruchomości w Polsce – zakup
pakietu 65,99 proc. Akcji spółki Echo Investment
S.A.
• Do partnerów strategicznych Griffin należą
Oaktree Capital Management oraz Pacific
Investment Management Corporation, partner
inwestycyjny Griffin w przejęciu spółki Echo.
• Griffin jest jednym z najbardziej aktywnych i
rozpoznawalnych inwestorów na rynku
nieruchomości w Polsce – od listopada 2010 .
Laureat wielu nagród, między innymi „Overall
Company of the Year 2015” w
międzynarodowym konkursie Central & Eastern
European Real Estate Quality Awards we
współpracy z Financial Times.
• Griffin skupia się na unikatowych aktywach oraz
transakcjach oportunistycznych przy zachowaniu
odpowiedniej dywersyfikacji i zakupie również
aktywów typu „prime”.
Podstawowe informacje Wybrane obiekty w portfolio
Griffin Real Estate - wiodący i dynamicznie rozwijający się inwestor na rynku nieruchomości komercyjnych w Europie Środkowej i Wschodniej
Platforma handlowa
Hala Koszyki w
Warszawie
Supersam
Katowice
Centrum
Handlowe Jupiter
w Warszawie
Platforma biurowa
Lubicz Office
Center w
Krakowie
Nordic Park
w Warszawie
Green Horizon
w Łodzi
Platforma oportunistyczna
Portfel RUCH – 7
obiektów w Warszawie,
5 w mniejszych
miastach
Meble Emilia – zakup
spółki Skarbu Państwa
z 24 nieruchomościami
Platforma mieszkaniowa
Centrum Akademickie
Polonez w Poznaniu –
zakup nieczynnego
hotelu i przekształcenie
obiektu na prywatny
akademik
Kabaty/Ekonatolin –
37ha gruntu pod
inwestycję
mieszkaniową
#emergingtrends
16
© 2016 PwC Polska Sp. z o.o. Wszystkie prawa zastrzeżone. W tym dokumencie
nazwa "PwC" odnosi się do PwC Polska Sp. z o.o. firmy wchodzącej w skład sieci
PricewaterhouseCoopers International Limited, z których każda stanowi odrębny i
niezależny podmiot prawny.
Kinga Barchoń
Partner
PwC Dział Doradztwa
+48 502 184 178
kinga.barchon@pl.
pwc.com
John Banka
Colliers International
Urban Land Institute
+48 600 330 236
John.banka@
colliers.com
Przemysław
Krych
Prezes, Griffin Real
Estate
+48 22 21 21 900
PKrych@
griffin-re.com