ekonomika preduzeĆa peto predavanje

Nastavnik: doc. dr. Jasmin HalebićE-mail: [email protected]

Kabinet: 103, Konsultacije ponedjeljak: 11:00-12:00

Asistentica: dipl. oec. Saliha Čabro-ArnautovićE-mail: [email protected]

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]

Reprodukcija kao predmet proučavanja EP

Reprodukcija: stalno ulaganje u proizvodnju sa ciljem ostvarivanja rezultata proizvodnje. Stalnost ulaganja je uslovljena realizacijom proizvoda na tržištu, naplatom na tržištu.

Stalnost proizvodnje je uslovljena vraćanjem upotrebljenih sredstava u pdnju.

Ostvarivanje dobiti je cilj reprodukcije a stopa dobiti je izraz uspješnosti reprodukcije (viša stopa – veća uspješnost).

Tipovi tokova reprodukcije (normalni i poremećeni)

Ekonomika preduzeća 2

Kružni tok reprodukcije


Razlaganje tokova reprodukcije

Cilj razlaganja tokova reprodukcije je uspješno upravljanje reprodukcijom, efikasno organizovanje i odgovornost za ostvarene rezultate – sve sa motivom ostvarivanja ciljeva poslovanja preduzeća.

Uslov za početak pdnje je raspolaganje sa kapitalom u novčanom obliku (KN), koji se opredjeljuje za nabavku SzP

Kupovinom inputa KN se transformiše u robni oblik kapitala (Bm, Bi)


Razlaganje tokova reprodukcije


Reprodukcija kao predmet proučavanja EPTokovi reprodukcije mogu biti zasnovani na:a) Proširenoj osnovi- normalni tokovib) Prostoj osnovi- poremećeni tokovic) Suženoj osnovi- poremećeni. -Redovni gubitak- prihod manji od ukupnih troškova

(umanjenje zarada)-Gubitak u supstanci- prihod manji od troškova

materijalne proizvodnje (umanjenje zarade i problemi u održavanju reprodukcije u istom obimu)



Tokovi reprodukcije mogu biti zasnovani na:a) Proširenoj osnovi- normalni tokovib) Prostoj osnovi- poremećeni tokovi (Do, G=0)c) Suženoj osnovi- poremećeni. -Redovni gubitak- prihod manji od ukupnih troškova

(reprodukcija se odvija uz umanjenje zarada)-Gubitak u supstanci- prihod manji od troškova

materijalne proizvodnje (umanjenje zarade i problemi u održavanju reprodukcije u istom obimu)



Uzroci poremećaja mogu biti faktori ekonomije preduzeća (objektivni: društveni, tehnički; ili subjektivni: organizacioni).

Objektivni društveni faktori kao uzrok poremećaja: -smanjenje ukupnog prihoda zbog smanjenja ostv. i

realiz. obima p-dnje. -negativna razlika tržišne cijene po jedinici proizvoda

od vrijednosti po jedinici proizvoda-negativna razlika tržišne cijene faktora p-dnje po

jedinici utroška od vrijednosti po jedinici utroška



Objektivni tehnički faktori kao uzrok poremećaja:-povećanje troškova zbog većih tehnički uslovljenih

utrošaka faktora proizvodnje u odnosu na utrošak proizvođača prosječne tehničke opremljenosti.

Subjektivni (organizacioni) faktori kao uzrok poremećaja:

-organizac. uslovljeno smanjenje korišć. kapaciteta-negativna razlika prodajne i tržišne cijene

proizvoda-povećano trošenje faktora p-dnje-negativna razlika nabavne od tržišne cijene

faktora p-dnje



Zbirni (saldirani) uticaj objektivnih (društveni i tehnički) i subjektivnih (organizacionih) faktora na poremećaj tokova reprodukcije u preduzeću:

G = G + gG- ostvareni gubitak poslovanja; G- objektivno uslovljeni gubitak; g- subjektivno uslovljeni gubitak


Ciljevi i način rehabilitacije poremećenih tokova• Normalni tokovi reprodukcije donose dobit (kao

mjeru rezultata) i stopu dobiti (kao mjeru uspjeha)• Poremećeni tokovi donose gubitak (cilj preduzeća

gubitaša je smanjenje gubitka i stope gubitka)• Rehabilitacijom se poremećeni tokovi reprodukcije

normalizuju (poslovanje na prostoj i suženoj osnovi se proširuje).

• Iz dijela poduzetničke dobiti nastaju rezerve (Dr), a njihova uloga je stvaranje pretpostavki za vraćanje poremećenih u normalne tokove. Dr može poslužiti za sanaciju gubitka ali se stanje ne riješava bez otklanjanja uzroka nastanka gubitka.

• Gubitak vodi u stečaj koji može biti likvidacija preduzeća ili reorganizacija.


Ciljevi i način rehabilitacije poremećenih tokova

Likvidacija preduzeća dovodi do prodaje cjelokupne imovine preduzeća (stečajnog dužnika) i izmirenje obaveza prema povjeriocima.

Reorganizacija znači namirenje povjerilaca na način i pod uslovima određenim planom reorganizacije.

Zakonska regulativa o stečaju u BiH, uloga stečajnih upravitelja.


Ulaganja u reprodukcijuUlaganja su uslov kontinuiteta reprodukcije i

postizanja rezultata reprodukcije (dobit i stopa dobiti)

Samo efikasnost upotrebe faktora p-dnje dovodi do ostvarivanja ciljanih rezultata.

Angažovanje faktora p-dnje i njihovo trošenje -Angažovanje prethodi trošenju-Angažovanjem se dobavljaju faktori proizvodnje određene

vrste, obima i kvaliteta-Angažovanje omogućava neprekidnost (kontinuitet) p-dnjeAngažovanje prethodi trošenju.Angažovanje i trošenje mogu biti u naturalnom i

novčanom obliku (str. 52, slika 9)Ekonomika preduzeća 13

Ulaganja u reprodukciju


Rezultati reprodukcije• Mogu biti1)Originalni i izvedeni-Originalni: fizički proizvod (Q); vrijednost p-dnje (V);

ukupan prihod (C)-Izvedeni: dohodak (D); dobit (Do)2) Prethodni i konačni-Prethodni: fizički proizvod (Q); ukupan prihod (C)-Konačni: dohodak (D); dobit (Do)


Rezultati reprodukcijeFizički proizvod (Q): fizička količina proizvodnje

(kg, t, kom,...). Nije podložan uticaju društvenih faktora jer se u potpunosti odvija u okviru preduzeća. Determinira, sa jedne strane, C i Do

Ukupan prihod (C): finansijski izraz rezultata reprodukcije, realizovana vrijednost proizvodnje. Vrlo podložan uticaju društvenih faktora.

Dohodak (D): razlika između ukupnog prihoda i troškova materijalne reprodukcije (Tmi), bez troškova radne snage.

Dobit (Do): razlika između (C) i ukupnih troškova (T).


Ekonomski uspjehOmjer između rezultata reprodukcije i potrebnih

ulaganja. Cilj je maksimalizacija ekonomskog uspjeha.

Ekonomski uspjeh se postiže ostvarivanjem opšteg ekonomskog principa: maksimalan rezultat uz minimalna ulaganja.

Eu = O / I max.


Hvala.


ekonomika preduzeĆa peto predavanje

Documents