1

“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim njëjetë të rjetë të rjetë të rjetë të rjetë të re në UK”e në UK”e në UK”e në UK”e në UK”

“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim një“Duam të nisim njëjetë të rjetë të rjetë të rjetë të rjetë të re në UK”e në UK”e në UK”e në UK”e në UK”

Një festë për emigrantëtNjë festë për emigrantëtNjë festë për emigrantëtNjë festë për emigrantëtNjë festë për emigrantëtme Shpresa Programmeme Shpresa Programmeme Shpresa Programmeme Shpresa Programmeme Shpresa Programme

Botim i “Shpresa Programme” e cila promovon pjesëmarrjen dhe kontributin e komunitetit shqiptar në UK www.shpresaprogramme.com Nr.1 July 2013

Esme Madill,Esme Madill,Esme Madill,Esme Madill,Esme Madill, anglezja që anglezja që anglezja që anglezja që anglezja qëkkkkkontribon për gjuhën shqipeontribon për gjuhën shqipeontribon për gjuhën shqipeontribon për gjuhën shqipeontribon për gjuhën shqipe

Elsaeda Hyka:Elsaeda Hyka:Elsaeda Hyka:Elsaeda Hyka:Elsaeda Hyka: Shpresa Shpresa Shpresa Shpresa Shpresanjë model për të gjithë tënjë model për të gjithë tënjë model për të gjithë tënjë model për të gjithë tënjë model për të gjithë të

rinjtë shqiptarë në UKrinjtë shqiptarë në UKrinjtë shqiptarë në UKrinjtë shqiptarë në UKrinjtë shqiptarë në UK

Cover story

2

Krijim si Kompani në 2003Marrja e zyrës së parë në janar të 2003Punësimi i tre punonjësve në vitin 2004Pjesëmarrja ime në pritjen e shtruar në No10 nga ish kryeministriZ. Tony Blair për punën e bërë në komunitet dhe rolin aktiv që kishteluajtur Shpresa në 2004 dhe 2006Marrja e çmimit prestigjioz në 2006 : “Queens Award “ të dhënënga vetë Mbreteresha Queens ElizabethFtesa e të gjithë stafit, nga Mbreteresha në pritjen e mbajtur nëBuckingham Palace në vitin 2006, e 2 anëtarëve të boardit drejtues në2007 dhe më pas e imja në 2008.Marrja e godinës 3 katërshe, 11 zyra dhe 3 dhoma trajnimi në 2007Mbajtja e eventit në parlamentin Anglez publikimi i raportit mbiimpaktin e punës së “Shpresa programme” prej 7 vitesh, në 2009.Marrja e çmimit “Community of health” në 2008 e cila u rinovuapërsëri në 2012 për tre vite të tjera.Marrja e çmimit, bronz, gold dhe më pas special distinction përmësimdhënie gjatë viteve 2009-2012Marrja e çmimit “Community of the year” në 2012, “Migrantwomen of the year 2012”, “Peace award” 2012Marrja e çmimit “Expert in volunteering” in 2013

“Shpresa Programme” promovon pjesëmarrjen dhe kontributine komunitetit shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar!

Për më tepër:Shpresa ProgrammeMansfield House30 Avenons RoadLondon E13 8HTTel 020 7511 1586Mob 07578256413

http://www.shpresaprogramme.com

Shpresa tashmë ofron një nga modelet më efikase tëpunës për integrimin e komuniteteve dukekombinuar punën në bashkëpunim me” can doattitude” dhe përkushtimÇdo jave nga shërbimet e saj përfitojnë mbi 600njerëz, mbi 50 ofrojnë punë vullnetare në shkolla tëndryshme dhe komuna të ndryshme të Londres.

Arritjet e "Shpresa Programme" ndër vite

Një shpresë për tëgjithë shqiptarët në UK

3

EditorialMirë se vini në edicionin e parë të revistësShpresa

OpinionFriends of Shpresa’s Programme

Mirela Sula: Një dritare shprese përgratë e dhunuara

Cover StoryDjemtë e Shpresës në UK

Klajdi Lala: Shpresa gave hope to me

IntervistaEvis Bodilli: Projektet tona kanë sjellëndryshim në komunitet

Hatixhe Demushi: Te Shpresa kamgjetur një familje të madhe

Esme Madill, anglezja që kontribonpër gjuhën shqipe

Flutura Zhuta: Përvoja ime si vullnetarënë Shpresa Programme

Elsaeda Hyka: Shpresa është një modelpër të gjithë të rinjtë shqiptarë në UK

Luljeta Nuzi: Gruaja që u dha shpresëshqiptarëve në UK

Reportazhe dhe dëshmiNjë aktivitet për Gjuhën Shqipe nëParlamentin Anglez: “Të gjithë së bashkumund t’i bëjmë ëndrrat realitet”

Një festë për emigrantët me Shpresa Programe

5

4

2425

613

1415

1617

19

2223

2627

3032

2021

2830

Numri 1 July 2013

4

Friends of Shpresa’s ProgrammeOver the years we have made some amazing friends. We haveasked our friend’s to answer two questions:- Why do you like working with us?

Zrinka Bralo, Chief Executive of The Forum - Welcoming Migrants To London

I have had privilege of knowing and working with Shpresa Programme for many years and have seenthe organisation and its people grow and contribute to the success and greatness of London. The mostimpressive achievement of Shpresa is not only their work in educating Albanian young people but alsosharing their knowledge and experience with other communities around them, ensuring that othersbenefit from their achievements. In addition to our joint work at The Forum on migrant and refugeeissues, I am also pleased to see Shpresa taking a lead in campaigns with London Citizens on so manyimportant issues for all of us living and working in London. It is no wonder Shpresa’s founder and leaderLuljeta Nuzi was honoured at the inaugural Migrant and Refugee Women of the Year Award whichlaunched at the Royal Festival Hall on the 8th March 2012. Congratulations and keep up the goodwork! I am honoured to be your friend and supporter.

Angela Bell

I learned that in everything that Shpresa does, learning and empowerment are at the centre. Thechildren have a strong voice through the Youth Project and the Children’s Congress – their opinionshelp to shape the direction of the schools for the future, and campaigns teach them what you canachieve if you work together with enough determination (and how to deal with setbacks with resilience).Parents attend classes and discussion groups, and go on to get recognised qualifications and experiencethat lead to employment. Teachers don’t just supervise children, or deliver lessons from a textbook –language teachers take an active part in dance and games sessions, interacting constantly with thechildren and building confidence and a real sense of community. And, perhaps most importantly,Shpresa shares its expertise with other groups – who learn, and are empowered to start their ownindependent groups on the Shpresa model.

Neil Jameson, Citizens UK

I met Shpresa when they were preparing for their Special Distinction Award in the Quality Frameworkfor Supplementary Schools, and I was delighted to be asked to be their mentor. This meant that I hadthe opportunity to meet staff, parents, teachers and pupils, and to visit classes and the fantasticChildren’s Congress. I looked at everything, and helped them choose the evidence that wouldconvince their peers that in gaining a Special Distinction Award they were one of the best supplemen-tary schools in the country.

Jonathan Ellis

“I have worked with Shpresa for five years and I have always relished doing so. I love how they workto respond to the needs of the Albanian speaking community but in so doing connect so well with thewider society. They make the concept of community cohesion meaningful. I also really value theway that they support other communities and are always ready to share their learning. I thinkShpresa offers a wonderful model for the future direction of our country”.

Alison White Newha, Programme Director, East London Business Alliance

”I have been privileged to watch the Shpresa programme grow from being a couple of women witha great idea to one of the most inspirational and dynamic community programmes to come out ofEast London. This is what enterprise, drive and vision is all about. They took a community need andlearnt how to turn it into a high quality programme. They are one of the most business like andprofessional community partners I have ever worked with and they always acknowledge theirpartners and supporters. I hope they continue to go from strength to strength”.

- How can you describe Shpresa Programme?We were so touched by these beautiful replies thatwe would like to dedicate this post to our friends.

5

Jam e kënaqur që kjo iniciative tashmë po bëhet realitet. Një dëshirë dhe kërkesë e marrë nga shumë pjesëmarrës tek “Shpresa Programme” si edhe bashkëkombas të tjerë të cilët për një ose tjetër arsye nuk mund të marrin pjesë në aktivitete që organizohen nga “Shpresa Programme”.

Kjo revistë ka si synim të jetë platforma ku të rinj, pleq, gra dhe burra kanë mundësi të shprehin

mendimet, opinionet, përshtypjet e tyre rreth shërbimeve që ofrohen si edhe ata të kenë mundësitë ndajnë me të tjerët arritjet e tyre, apo të njoftojnë për aktivitetetqë zhvillohen.

Shpresa më shumë se kurrë ndihet që është bërë derë e hapur përtë gjithë ata që kanë nevojë të mësojnë apo duan të ndihmojnë tëtjerët. Është bërë dera ku trokasin të gjithë dhe problemetdëgjohen. Diçka bëhet për t’i ndrequr ato ose për të minimizuarefektin e tyre. Është bërë dera ku komunitete të tjera mësojnërreth kulturës tonë, traditave dhe eksperiencës tonë. Është bërëvendi ku integrimi me dinjitet është qëllimi baze duke parandaluarasimilimin.

Uroj që Shpresa të vazhdojë të ofrojë jo vetëm Shpresa por:Të krijojë, mobilizojë dhe ndihmojë komunitetin shqiptar tëintegrohet me sukses, duke patur më shumë të punësuar, rezultatetë shkëlqyera të të rinjve në shkollë dhe shoqëri. Në parandaliminose zvogëlimin e problemeve që sjell dhuna në familje, shëndetimendor, papunësia apo sjellja jo e hijshme në shoqëri.Shpresa ka si synim të krijojë dhe promovojë modele pozitive.Të ndihmojë që gjithsecili që vjen në kontakt me të, të jetë nëgjendje të ndihmojë veten.

Mirë se vini në edicionin eparë të revistës Shpresa

Luljeta Nuzi

Na vizitoni në faqen tonë:www.shpresaprogramme.com

Shpresa më shumë se kurrë ndihet qëështë bërë derë e hapur për të gjithëata që kanë nevojë të mësojnë apoduan të ndihmojnë të tjerët.

“

“

Fjala e drejtueses

6

Këta djem që shihni në foto, jetojnë prej gati një viti larg familjes, larg të afërmve dhenë një vend që ende nuk e dinë a do t’i pranojë. Megjithatë brenda vetes kanë njëkurajo dhe besim për t’u admiruar. Historia e tyre nis në Shqipëri por ajo i përket tëshkuarës – këtu ne jemi ndalur në të tashmen e tyre e cila është ndaluar te “ShpresaProgramme”. Kjo e tashme tregon se ata janë të rinj plot botë dhe meritojnë një tëardhme shpresëdhënëse.

7

Djemtë eShpresës në UK

Duam të nisim një jetë të re

Shtatë djem, Anisi, Pajtimi, Adi, Naseri, Zani, Gafuridhe Besurimi janë që të gjithë nga Shqipëria dhekanë vetëm pak muaj që jetojnë në Londër. Por e përbashkëta e tyre nuk është vetëm kjo. I takojmë të gjithë tek “Shpresa Programme” teksa ndjekin kursete tyre për t’u integruar në botën e re Londineze dhe

kur i pyet për historinë e tyre të gjithë fillojnë me të njëjtën fjali:Jam 17 vjeç dhe kam ardhur vetëm në Londër. Ata të gjithë janënisur në rrugën e gjatë të emigrimit krejt vetëm, pa familje dhe paaskënd. Këtu kanë gjetur njëri tjetrin por edhe mbështetjen einstitucioneve lokale të cilat po kujdesen më së miri t’u ofrojnëatyre shërbimet e duhura në mënyrë që t’u vijnë në ndihmë. Janëende nën moshë, dhe në një fazë që shumë ekspertë e quajnëtranzicion. Por adoleshenca nuk është i vetmi tranzicion që ata pokalojnë, teksa përballen me jetën e re dhe ndryshimet që ndeshinçdo ditë në stilin e jetës së tyre stafi i Shpresa Programe ështëangazhuar seriozisht që këta të rinj t’i përfshijë në aktivitete tëshëndetshme. Pas një përvoje të gjatë shumë vjeçare me aktivitetete bëra me shumë të rinj emigrantë nga Shqipëria, ShpresaProgramme është sot një derë e hapur ku të gjithë e dinë që po tëvish aty je i/e mirëpritur. Edhe këta të rinj kështu ndihen, vijnëgjatë gjithë javës, në kohën e tyre të lirë të aktivizohen në projektetë ndryshme që Shpresa Programme ka ndërtuar enkas sipasnevojave të tyre. Pasi i kemi dëgjuar historitë e tyre dhe kemikrijuar një profil për secilin ata tashmë ndihen si në shtëpi dhekanë filluar të ndihen konfidentë në kurset e gatimit, të kërcimit, nëtakimet e ngrohta që organizojnë me shokët në këto ambiente dhemadje kanë filluar të flasin edhe për ëndrrat e tyre. Sigurisht, janënë një moshë që kanë shumë ëndrra, dhe në këtë stad të jetës sëtyre duket se ndihen të pasigurt por sa më shumë vijnë dhe shprehinndjenjat apo interesat e tyre të moshës me ne aq më konfidentë ishohim të bëhen çdo ditë. Pas suksesit që ndiejnë në kurset egatimit dhe të kërcimit ata shprehin dëshirën t’u angazhuar edhe në

Cover story

8

projekte të tjera. Japin ide, përfshihen në debate dhe madje meshumë konfidenncë marrin edhe iniciativa duke ftuar sa më shumëtë rinj për t’u bashkuar në grupin e tyre. Dhe si mund të duket botame sytë e shtashtë adoleshentëve të cilët sapo kanë hedhur hapate para në jetë, dhe në një botë që është krejt e panjohur për ta. Simund të jetë këndvështrimi i këtyre adoleshentëve që ndihen vetëmnë këtë botë, larg vendit të tyre, larg gjuhës, të afërmëve, kujtimevetë tyre të fëmijërisë? Si mundet të jetë përshkrimi i këtij realitetinga këta të rinj që nuk e kanë idenë se çfarë do t’u sjellë e ardhmja?Si do të jetë e nesërmja e tyre? Shpresa Programme po kujdeset përta, për të tashmen e tyre, që sfilitjet e të shkuarës të mos ndërhyjnënë mirëqenien e tyre, dhe që e ardhmja të jetë një kohë për të cilënata të mburren.

Nasar CalaTë gjithë të rinjtë e moshës sime që jetojnënë Londër duhet ta dinë që janë me fat qëjetojnë në një vend të lirë dhe plot mundësi.Aty ku realizohen ëndrrat...Faleminderit“Shpresa Programme” qe po më ndihmon t’imbaj zgjuar ëndrrat.

Sfidat e jetës në LondërKëta djem të rinj që deri dje ishin pranë familjeve të tyre kanë emigruar për një jetë me të sigurtë, më të mirë. Ata e kanë ditur qëditën që janë nisur duke marrë këtë udhëtim të gjatë dhe të panjohur, se nuk ka për të qenë e lehtë. Këtu ata janë ndeshur më njënumër vështirësish dhe pengesash: mosnjohja e gjuhës, padija se si funksionon shoqëria e këtushme, mospatja e te drejtës së punësapo ndihmës sociale, problemet e emigracionit etj. Këto janë probleme të njohura për Shpresa Programme pasi gjatë përvojës sësaj shumë vjeçare ka ndeshur shpesh raste të tilla me të cilat ka punuar dhe gjithnjë ka sjellë rezultate suksesi. Edhe në historinëe këtyre djemve “Shpresa Progmme” po jep një kontribut të jashtëzakonshëm që nesër, në të ardhmen kur këta të rinj të kthejnëkokën pas të kujtojnë se dikush ua ka dhënë dorën dhe i ka orientuar drejt të mirës dhe rrugës së duhur. “E rëndësishme është qëkëta djem e vajza te reja te kenë një derë të hapur, të shikojnë mundësitë që u ofrohen, dhe të përpiqen të kuptojnë se si të jenëaktivë dhe të ndihmojnë veten. Ne mundohemi t’i mësojmë që të mos rrinë duarkryq e të presin që gjërat të vijnë nga qielli” – natregon Luljeta Nuzi kur e pyesim për historinë e tyre. Për t’u befasuar nga fakto që ajo mban mend çdo emër të tyre, çdo detaj dhei njeh mirë personalitetet e secilit. “Çdo gjë mund të arrihet me mund, dhe mundi gjithnjë shpërblehet” – e gjejmë atë duke biseduarnë një nga klasat e ditës së shtunë me ta. Ndërsa të mërkurën ata takohen sëbashku për të mësuar diçka tjetër, tejet të rëndësishme,bëhet fjalë për kursin e gatimit. I shohim teksa vijnë gëzueshëm në këtë kurs pasi me sa duket e kanë kuptuar se ata duhet tëmësojnë të ushqejnë veten. Askush nuk do mund t’i ushqejë ata për një kohë të gjatë, ndaj ideja e kursit të gatimit për ta ka qenënjë gjetje e përkryer. Mësuesi i tyre i kuzhinës, Ruben është një i ri Portugez i cili kishte dëshirë të krijonte Biznesin e tij si edhetë ofronte trajnime për të rinj. Një ditë ai erdhi tek zyrat e “Shpresa Programe” për të parë kuzhinën, këndin që Shpresa e ka sipjesë të qendrës së saj për të cilën ka një kontrate 15 vjeçare përdorimi. Dhe kështu lindi ky projekt. Ruben ofron falas trajnimin,ndërsa Shpresa ofron ambientet. Një nga të rinjtë shqiptarë, Naseri i cili ka fituar Çmimin “Jack Petchey” i ka përdorur lekët përtë blerë ushqimet. Katër prej këtyre djemve janë me të vërtetë tepër aktivë dhe për t’u përgëzuar pasi ishin ata që e nisën iniciativëne bashkimit dhe organizimit, Zani, Anisi, Naseri dhe Klajdi. Ata po punojnë shumë për ta promovuar këtë projekt dhe ne iu urojmëkëtyre djemve dhe të gjithë te tjerëve suksese në punën e tyre dhe të ardhmen e tyre në Angli.

“

9

Pajtim MatranxiAnglinë e shoh si njëmundësi për mua dheshokët e mi. Një fillim ivështirë por optimist për tëardhmen, gjë të cilën e kammarrë te “ShpresaPrograme”

Anis ZajmiPavarësisht vështirësive qëkam ndeshur në jetë asnjëherënuk i kam humbur shpresat.Këtë do të doja t’u thoja edhebashkëmoshatarëve të mi – tëmos dorëzohen por të besojnëse ditë më të mira do vijnë.

“

“

10

Gafur MataGjithmonë më ka pëlqyershprehja “sa të rrosh domësosh”. Më ka qëlluar takujtoj shpesh këtë vit nëAngli, tani që po mësoj kaqshumë në programet eShpresës.

Zani MemaAnglia është vend i lirisëdhe mundësive të mëdha.Jam i lumtur që po epërjetoj këtë mundësi.Faleminderit ShpresaProrame që po na ndihmontë gjejmë rrugën e duhur.

“

“

11

Adi SpahiuKëtu kam kuptuar se sa e shenjtëështë koha, dhe këtë e mësojmëçdo ditë nga leksionet që pomarrim te “Shpresa Programe”.Kam kaluar vitet e mia tëfëmijërisë në vendin tim, vitetmë të bukura që mban mendnjeriu, por këtu po mësojrëndësinë e kohës.

Besurim PerzhillaNdodhem në një vend të ri dhesigurisht që ka plot vështirësi por jamkrenar me veten që po ia dal, falëmbështetjes që po më jep “ShpresaPrograme”.

“

“

12

When I wentthere theyask me someq u e s t i o n sabout thereason why Iseek asylum

and some details of the story. I had a copyof my passport, they took the copy of mypassport and they send me in a room whenthey took my fingerprints. They bookedan appointment with me after one monthto collect my ID card. On four o’clock ataxi came to take me and to send me atemergency home. When I arrived to theemergency home I meet some other Alba-nian boys, they had a solicitor in Croydonand I ask them to send me to solicitor officethey sent me there. I talk with the solicitorand I give him my contact and he say thathe will call me to book a full appointment.At the emergency home they gave us everyday 5 pound to buy food. I stay there for aweek and they separated us in differentsocial services. I was lucky because I wentat Camden social service in central Londonand that was good for me, one of my friendswent at Bromley social services and the

I would like to write something about my life. My name is Klajdi Lala and I wasborn on 9th October 1996 in a small village of Durres called Maminas. I grow upin Maminas, my childhood was very good in Albania. I have done the primaryand the secondary school in Maminas. I had a lot of friends there and everythingwas very good but on 10th November I had to leave Albania for some reason thatI don’t like to talk about them because I want to leave them behind. I left Albaniaon 10th November 2012 and I travel for 4 days by a lorry until I came in the UK.I arrived in the UK on 14th November 2012, the lorry stooped somewhere, Ididn’t know where. One of the boys who were with me in the lorry invites me tosleep for one night to his friend’s house. On 14th November I slept to his friend’shouse in Croydon. It was my first night in the UK and when I woke up in themorning the boy told me where the Home Office was and on 15th November2012 in the morning he takes me there. I was on the front door where the securityis and I walked inside the building. I met with the security guy first, he asks mewhat I want. I didn’t know what to say, I knew English before I came in the UKbut I didn’t know the word asylum so I say to him I came here for “azil” whichis an Albanian word for asylum. He didn’t understand what I stayed and I had tosay four time to him then he gave me a little piece of paper write ASU and he ledme to go on fourth floor.

Self-discovery

Shpresa gave hope to meKlajdi Lala

Klajdi është një nga djemtë e grupit që“Shpresa Programe” po punon meprogramet e saj. Ai është gjithnjë aktiv dhetepër i matur në veprimet dhe mendimet etij. Një nga më të vegjlit e grupit por me njëqëndrim dhe sjellje për t’u admiruar. Përveçpërpjekjeve që ata po bëjnë për t’u integruarpërmes kurseve të ndryshme te “ShpresaPrograme” ata e kanë sfidën më të madhepër të mësuar gjuhën angleze. Kur i ftuamqë të provojnë të shprehin veten dukeshkruar në gjuhën angleze, gjithashtu njëmënyrë rrëfimi për të ndarë përvojën e tyreme të tjerët, eseja e Klajdit na befasoi. Aikishte avancuar me gjuhën në mënyrë tëshkëlqyer dhe na tregoi se kishte shumëtalent në të shkruar. Po e botojmë esenë e tijnë anglisht për të provuar progresin eKlajdit si dhe për të prekur direkt emocionete tij siç a i ka hedhur në letër.

13

other went at Ilford social services. When Iarrived at social services they made me aninterview with a lot of questions same asthe Home office about one hour and then aman who worked there sent me at aCentrepoint’s hostel which is called “OakHouse” near social services. The peoplewho worked in this hostel were very goodpeople. I had a key worker and he reallyhelped me with everything. He booked anappointment with a GP, an appointmentwith a dentist and with optician as well. Heasked me every time about my problems. Ialso met an Albanian boy at the hostel, hewas a very good boy, he helped me how tofind nearest shops and he helped me with alot of things. The social services gave mefor the first time some money to buyclothes and food and now they give meevery week an amount of money to buyfood and things that I need. At first it wasdifficult for me to live interdependently be-cause in Albania I haven’t cook anytime Ihaven’t wash my clothes anytime but mymom did for me but here was different thing.I was 16 years old and I had to live inde-pendently so I learn how to wash myclothes, how to cook, how to take care ofmyself and all those kinds of stuff. On Janu-

ary 2013 after the holidays, I started thecollege at Westminster Kingsway Collegein King’s Cross. The first day in the collegeI did an English test and they put me inEntry 3 Functional Skills English and maths.I was doing good, I made some friends thereand everything was good. When the thingwas going good something bad happened. Igot a post from the Home Office which itsays that they refused me, they said that Ineed to get back to Albania on May 2014. Iwas really unhappy with this. I contactmy solicitor and he explained me all of itand they sent me all the reason why theyrefuse. The solicitor says that I have to goin court for this and he gives me the datewhen. Times runed and the court day came.I had a good connection with my keyworker; he was not like my key worker hewas like my friend. He said that he willhelp me there on court to support me, itwasn’t his job to come there but he wasthere and I appreciate that. I finish the courtand they said that I have to wait 4 weeks toget the response. I started my normal life, Iwas going in college regularly and I wasgood in college, my English was improvingevery day. After 4 weeks I got the responsefrom court it was refuse again so I was very

worried about it and I contacted my solici-tor, he said that I have some chances but Ineed to wait. I was unhappy for the thingsthat were happening to me but I alwaysthink about the good things, I am alwaysoptimistic. I am able to delete things frommy mind. I start my normal life, some newAlbanian boys came at my hostel, we were6 Albanian in total. My key worker askedme to work with him to find an Albanianorganisation which could help us with someactivities and kind of stuff like this. Wefind some Albanian organisations and wecontact them but they didn’t offer what wewant but one of these organisations givesus Shpresa Programme number. We con-tacted them and decided to go on a Satur-day. We were there on a Saturday and wesaw that they were doing lot of activitiesthat can be good for us, - we chose dancing.We liked it and we decided to go there ev-ery week. We were there and on Sundaywhen they do football and basketball andon Wednesday when is cooking session.All this activities are great for us. Now wego everyday at Shpresa Programme and weare very happy with all the activities thatwe do there. Shpresa in English means hope,and it really is giving so much hope to us.

14

Ju keni ndërmarrë shumë projekte nëndihmë të grave dhe kohët e funditjeni përfshirë për të dhënë kontributedhe në çështjet e dhunës në familje,si lindi kjo nevojë?Dhuna në familje është një problem itrashëguar ne komunitetin tone. Dukepunuar me gratë dhe familjet Shqipfolësepër një kohë të gjatë ne gjithmonë kemidashur të punojmë për ta ndryshuar këtësi dhe për tu ardhur në ndihme grave. Ajoqë vulosi punën tonë në këtë drejtim ishtepërfundimi në një strategji i një nga graveqë sillte fëmijët në grupet tona. Ajo vuantenë heshtje dhe ne nuk mundëm ti vijmë nëndihmë. Për t’iu përgjigjur sa më mirenevojave të grave dhe për të krijuar njëprojekt sa më efektive, para tre vjetësh,ne krijuam një Think Tank meprofesioniste të ndryshëm në këtë fushënë mënyrë që të krijonim një projekt samë efikas. Momentalisht u ofrojmëndihmë grave në nevojë nëpërmjetMentoring Projekt dhe së shpejti do tëkemi një projekt dhe punonjëse tededikuar për të punuar më gratë që vuajnënga dhuna në familje.

Nga përvoja juaj sa e përhapur ështëdhuna në familjet shqiptare që jetojnënë UK?Besoj së është e përhapur. Dhuna nukështë vetëm fizike dhe seksuale, ajo kaforma të ndryshme si dhuna emocionaledhe ekonomike. Këto dy te fundit besojse janë shumë të përhapura ndërkohë qëdy të parat janë në një shkallë më të vogël.Nuk mund të flas me shifra konkretesepse dihet qe një pjesë e mirë e gravenuk flasin hapur për këto problem ose itregojnë sikur I ndodh dikujt tjetër.

Ju keni pritur shumë raste të tilla ngagratë, në çfarë gjendjeje vijnë kurkërkojnë ndihmë nga ju?Ne kemi pasur raste të ndryshme. Nepërgjithësi ne kemi pasur gra të referuaratek ne nga shërbimet sociale ose ngapunonjës të policisë. Kemi pasur gra që

Të flasësh për aktivitetet e Shpresa Programe do të duhej një kohë e gjatëdhe një libër i tërë për ta përshkruar. Një punë shumë vjeçare e cila kaardhur gjithnjë e në rritje dhe gjithnjë në përsosje. Me përkushtim,me orë të zgjatura në punë (duke përfshirë edhe fundjavat). Me pasiondhe dëshirë për të sjellë ndryshime pozitive në komunitet. Të gjithakëto kanë ndërtuar një imazh të shkëlqyer për një “Perandori” që quhet

Shpresa – e cila do të vijojë të përçojë shpresë dhe optimizëm tek njerëzit me të cilëtpunojnë. Për këtë jemi ndalur në një bisedë me Evis Bodillin, një nga nismëtaret e kësajorganizate, për të na bërë një përmbledhje të shkurtër të aktiviteteve më kryesore qëaktualisht po zhvillohen në kuadër të projekteve që Shpresa Program ka ndërmarrë.

Projektet tona kanë sjellëndryshim në komunitet

IntervistaEvis Bodilli

15

kanë denoncuar bashkëshortët e tyre dhemë pas nga frika dhe presioni familjarkanë tërhequr deponimin, kemi pasur graqë kanë pasur informacionin e duhur dhekanë kërkuar ndihmë e janë strehuar neqendrat për gra (Refuge Centres). Rastetmund të jenë sa të ngjashme aq edhe tëndryshme.

Cila është ndihma që ofron ShpresaPrograme?Shpresa Programme ofron séanceinformuese për të rritur njohurinë e gravenë lidhje me këtë problem si dhe për tërritur njohuritë e tyre ne lidhje se ku atomund të drejtohen për ndihmë. Neveprojmë në bashkëpunim me organizatatë ndryshme për të referuar gratë për tëmarrë shërbime të specializuara si terapiose këshillim. Ne gjithashtu ofrojmëpërkrahje nëpërmjet vullnetarëve mentor.Së shpejti shpresojmë të kemi njëpunonjëse të dedikuar në këtë projekt.Gjithashtu Shpresa Programme ndihmonata që referohen duke ju ofruar ndihmëpraktike (policia, shërbimet shëndetësoree sociale, qendrat për gra të dhunuara,shkolla e të tjera).

Cilët janë partnerët tuaj që jundihmojnë në këtë mision?Partnerët tanë janë të shumtë por do tëpërmendja Cath Ëoodal nga RAMP,Renwal programme, si dhe Women’sTherapy Centre.

A mendoni se gratë shqiptare kanëfilluar të ndërgjegjësohen për tëdrejtat e tyre, duke jetuar në një vendqë u ofron shumë mundësi?Pa diskutim. Pavarësisht problemeve qeekzistojnë, dhe që nuk janë vetëm prob-lem të komunitetit tonë gratë janë

ndërgjegjësuar dhe po punojnë që tëintegrohen sa më mire.

Sa të vlefshme kanë qenë trajnimetdhe seminaret tuaja për ta rritur këtëndërgjegjësim te gratë?Besoj se kanë qenë të vlefshme. Gratëraportojnë se informacionet e marra ngaseancat e informimit u kanë “hapur Sytë”.Ato ndihen të fuqishme sepse kanëinformacionin e duhur, ato ndihen semund të marrin vendime për veten e tyreqë janë të bazuara në njohuritë që ato kanëmarrë nëpërmjet projekteve tona. Gratëgjithashtu theksojnë faktin se ato dinë kutë drejtohen tashmë në qoftë se kanë prob-lem të dhunës në familje si dhe mund tëadresojnë dhe shoqet dhe të afërmit e tyre.Kjo gjë I bën të ndihen mire sepse dhe atomund t’i vijnë në ndihmë dikujt tjetër,ndërkohë që ne na bën të ndihemi krenarëme arritjet tona. Gratë tashmë nuk presin

që marrëdhënia e tyre të agravojë. Atonjohin shenjat dhe kërkojnë ndihmë tëspecializuar në kohën e duhur.

Cilat janë disa nga projektet që synonitë ndërmerrni për ta zbutur dhunënnë familjet shqiptare që jetojnë nëUK?Ne do të punojmë me një organizatë qëështë e specializuar në çështjet e dhunësnë familje. Kemi marrë fondin i cili do tëbëj të mundur punësimin pranë Solace tënjë punonjëse që flet shqip. Kjoorganizatë është një ndër organizatat mëtë njohura në Londër që punon në këtëdrejtim (ajo ka qendra strehimi, avokat,terapist dhe ofron këshillime si dhendihmë praktike). Jemi shumë të kënaqurme këtë arritje dhe shpresojmë që kyprojekt të ketë ndikim pozitiv në jetët efamiljeve Shqiptare dhe veçanërisht tëgrave dhe fëmijëve.

16

Hatixhja ka mbërriturnë UK me dy fëmijëte saj në vitin 1999. Ajo vetë tregon se nëfillim është ndjerë ehumbur “nëse shkon

në një vend ku nuk e flet dot gjuhën imagjinosa vështirë të komunikosh me shenja. Dijapak Frëngjisht që kisha mësuar në shkollë -tregon ajo, pasi kam mbaruar FakultetinEkonomik Dega Finance, por nukmjaftonte”. Në muajt e parë Hatixhja, sishumë emigrantë të tjerë ka pasur shumëvështirësi, fëmijët e vegjël 4 e 5 vjeçar,mungesa e familjes dhe të afërmve të saj,mungesa e miqve dhe shoqërisë... “Undjeva shumë e vetmuar” na rrëfenHatixhja. ”Në muajin e parë rastësishttakova disa shqiptarë që jetonin afër rrugëstime, më pyetën për dyqanet, e kështuvazhdova të jem ne kontakt me familjeShqiptarësh si nga Kosova e Shqipëria.Rrinim se bashku te ndihmonim njeritjetrin”. Këtu nisi integrimi i Hatixhes dhepyetjet e saj se ku mund të gjej një derë qëta ndiej veten si në shtëpi nisën të marrinpërgjigje. Hatixha jeton me dy fëmijët esaj, Lorela dhe Andre. Tashmë ajo punonsi Oficere Finance në një kompaniAngleze për më shumë se dy vjet.Vajza, Lorela vazhdon Universitetin nëLondër për Shkenca Biomjekësore, ndërsadjali Andre sapo ka mbaruar shkollën emesme për Juridik dhe është pranuar nëUniversitet për Juridik në Londër. “Tëtre jemi të organizuar e punojmë nëorganizata të ndryshme për të ndihmuarKomunitetin Shqiptar e për të fituareksperience për veten tonë” pohonHatixhja teksa na tregon historinë e saj tësuksesit në UK. E kemi takuar nëambientet e Shpresa Programe, aty kuHatixhja prej vitesh ka gjetur veten dheka dhënë kontribut për të përmbushurëndrrat e saj.

Te Shpresa kam gjeturnjë familje të madhe

Hatixhe DemushiIntervista

17

Si e keni gjetur veten të angazhuar meShpresa Programme?Shpresa Programme është krijuar në vitin2003, në atë kohë po vazhdoja shkollën përFinance dhe kompjuter, pasi diploma imenuk njihej në UK dhe në të njejtën kohëndihmoja shumë bashkatdhetarë nëpërkthime, mbushja forma të ndryshme e indihmoja me informacione të ndryshme tëzgjidhnin hallet e tyre, në baza njohjeje paasnjë lloj pagese vetëm në esencë tëndihmonim njeri-tjetrin. Që në fillim punëndhe përfshirjen në aktivitetet që ShpresaPrograme organizonte e kam shikuar si njëprivilegj për ne të gjithë Shqiptarët nëLondër, së pari, që kjo organizatë ekzistonnë mbështetje të nevojave të komunitetitShqiptar dhe së dyti, si një emër dhe imazhi mirë që Shpresa filloi të përhapte tekkomunitetet e tjera për komunitetin tonë,që Shqiptaret duan të integrohen në jetënEvropiane duke ruajtur e mbrojtur gjuhën,kulturën, dhe traditat e tyre, dhe që meritojnërespekt dhe janë të aftë të integrohen shumëshpejt. Si i mbani mend aktivitetet tuaja të paranë këtë organizatë?Një nga punonjësit e Shpresës, Evis, ishtenë kolegj me mua dhe më tha përderisa indihmon Shqiptarët në mënyrë personale/vullnetare pse nuk vjen të japësh ndihmëntënde nëpërmjet Shpresës. M’u duk idefantastike, pasi në këtë mënyrë mund tëmerrja më tepër eksperience dhe përfitojapër vete nga ana profesionale. Kështuvazhdova si vullnetare, pastaj me ngarkuannjë detyrë me pagesë si drejtuese ekomunitetit Shqiptar në zonën e Redbridgeku filluan për herë të parë aktivitete tëndryshme kulturore, artistike e sportive përShqiptaret e kësaj zone. Projekti doli mesukses dhe vazhdon edhe sot shumë mirënë këtë zonë ku Shqiptaret fituan shumërespekt nga komunitete të ndryshme në këtëzonë dhe nga organet Shtetërore Lokale. Kështu fëmijët tanë filluan të ndihen përherë të parë krenarë nga vijnë, të mbrojnëkulturën e gjuhën e të përfaqësojnë medinjitet traditat e bukura Shqiptare. Ështëdetyra e çdo Shqiptari në botë, kudo që tëndodhet që fëmijët e brezat e rinj të ruajnëgjuhën dhe kulturën Shqiptare. Dhe ne siprindër duhet t’i mbështesim t’i inkurajojmëe t’i mësojmë ta duan vendin dhe origjinën etyre. Nëse nuk je krenare se kush je e ngavjen kurrë nuk do të kesh sukses sidomosnë vend të huaj. Cila ishte pritshmëria juaj dhe amendoni se keni keni përfituar nga kjoorganizatë?

Kam aq shumë për të thënë aq sa nuk arrijt’i përshkruaj të gjitha këtu. Kryesisht kamfituar kofidencen e humbur. Te Shpresa kamgjetur një familje të madhe, një dere që ështëhapur për të gjithë bashkatdhetarët. Nëzonat tona ku jetonim, na beri të na njohine të na punësojnë, e te na respektojnë kudoqe të prezantohemi. Reputacioni i Shpresësnë zonat ku ka operuar është në nivele përt’u admiruar. Fëmijët e mi duke prezantuarprojektet e Shpresa Programme për vitekane arritur të bëhen kofidente dhe energjikne prezantime edhe përpara anëtareve tëparlamentit Anglez e te marrin admirimin etyre, t’i mbështesin në çfarë ata kërkojnëpër të mirën e komunitetit Shqiptar. Nëpërmjet përgatitjes e kualifikimit ngaShpresa fëmijët tanë kanë marrë njëshkathtësi të madhe edhe me ruajtjen egjuhës sepse janë në kontakt me gjuhenShqipe. Ata flasin Shqipen me shumekonfidence, edhe pse kane filluar për herëtë parë shkollën në UK. Personalisht kamfituar shumë eksperiencë dhe kualifikimetë ndryshme, në lidhje me punën që bëjtani. Ka qenë lidhja me Shpresën, që nahapi mundësinë e punësimit të shumëvullnetareve e kolegeve të mia që punojnë

Kështu fëmijët tanëfilluan të ndihen përherë të parë krenarënga vijnë, të mbrojnëkulturën e gjuhën etë përfaqësojnë medinjitet traditat ebukura Shqiptare.

“

18

në kompanitë e t jera Angleze.Gjithmonë u bej thirr jebashkatdhetarëve të t jerë dhemundohem t’u tregoj se bashkëpunimisjell progres, është mirë që të afroheni,të jepni kontributin tuaj dhe të përfitonipër vetë e për familjen tuaj. Jemi njëKomunitet i ri e i vogël në numër e tëndihmojmë njëri tjetrin.Për mendimin tim Shpresa Programe kahyre në historinë e komunitetit Shqiptarnë UK si një nga organizatat më tëfuqishme që me punën e saj na nderon ena bën të ndjehemi krenarë. Të marriminiciativa e t’i çojmë deri në fund në dobitë komunitetit, të ruajtjes së identitetitShqiptar.

Sa keni pasur mundësi tësocializoheni me bashkatdhetarë tëtjerë te Shpresa Programe dhe sa juka ndihmuar kjo?Përpara se të aktivizohesha me Shpresënkisha shoqe vetëm të huaja që nuk ikuptonin shqetësimet tona sepsekultura të ndryshme të bënin të mbajebrenda vetes shumë gjëra që të tjerët nuki konceptonin. Pas aktivizimit meShpresën tani gati të gjitha shoqet i kamshqiptare dhe jam shumë e kënaqur qëkuptohemi e shprehim shqetësimet ehallet tona se po përballemi me gjëra të

reja që ne jemi brezi i parë i Shqiptarëvenë UK kemi shumë vështirësi sidomosnë lidhje me fëmijët. Ishim gati tëhumbim lidhjet, ne nuk flisnim Anglishtdhe ata filluan të harronin Shqipen potamam në kohën e duhur u krijua Shpresaku filloi shumë shpejt të mbronte gjuhëne kulturën Shqiptare nëpërmjet valleve,muzikës Shqiptare, poemave e poetëvetë shquar Shqiptarë të cilat filluan tërecitoheshin në skena të ndryshme nëLondër. Kjo punë të bën të ndjeheshkrenar. Marr pjesë në festën e gruasshqiptare çdo vit që organizohet ngaShpresa dhe takohem me shoqe eargëtohemi shumë mirë. Bëjmë festën epavarësisë së Kosovës, festën e Flamurite të gjitha na zbavitin e kujtojmë vendintonë, nga jemi, se na merr shumë malli.Se i thonë një fjalë “guri i rëndë peshonnë vendin e tij”. Po kështu ka qenë fatitani e të luftojmë për një komunitet tëbashkuar e të integruar.

Aktualisht Shpresa programe ështëduke ndërmarrë një fushatë përpërfshirjen e gjuhës Shqipe në GCSEdhe ju jeni një prej mbështetësve - sindiheni në këtë angazhim dhe a jenientuziaste?Shpresa Programme e ka fi l luarpërfshirjen e gjuhës Shqipe në GCSE në

shkollat Angleze para 5 vitesh ku shumëkomunitete të tjera si ne kanë dështuar,por Shpresa ka vazhduar e vazhdon tëpunojë me një intensitet e seriozitet qëhabit edhe vetë Anglezët mepërkushtimin e optimizmin e madh e tëvendosur që ta ccojnë këtë detyrë derinë fund. Ka pasur e ka vështirësi, porne si komunitet duhet të japimkontributin tonë në të mirën e mbarëShqiptareve në UK edhe për brezat qëvijnë. Duhet të punojmë e ta mbështesimkëtë iniciativë që kërkon shumë shumëpërkushtim, para e punë. E mbështeskëtë iniciativë sepse është në interes të tëgjithë komunitetit Shqiptar kudo qëndodhen, pasi bëhet në interes jo vetëmtë fëmijëve që po rriten tani në Angli poedhe për brezat e ardhshëm. PërShqiptarët është momenti që të bashkohene të investojnë për fëmijët e tyre. Unëkam kontribuar e do të kontribuoj mefamiljen time që të arrihet dhe jamoptimiste se Shqiptarët do ta vlerësojnësi një çështje shumë me rëndësi e delikatepër vetë të ardhmen e tyre. Ne siShqiptarë kemi tradita te mira që t’i ruajmëdhe me të drejte them the uroj që fëmijëte mi të kenë traditat e mrekullueshmeShqiptare një kombinim i bukur mekulturën Angleze që të integrohen meidentitet e dinjitet Shqiptar.

Bëjmë festën epavarësisë sëKosovës, festën eFlamurit e të gjithana zbavitin ekujtojmë vendintonë, nga jemi, sena merrshumë malli.

“

19

Është shumë interesantedhe e prekshme teklexon për shembullin eEsme Madill,e cila tëmahnit me shembulline saj dhe kontributin që

jep për mbledhjen e fondeve për charitytë ndryshme. Me 20 prill 2013 Esmeka bërë maratonën e saj të radhës, përtë ndihmuar një organizate e cila quhetRAY. Kjo organizatë humanitare merretme rritjen e vëmendjes ndaj refugjatëvedhe azilkërkuesve dhe kontributin qëjapin ato në komunitetin ku ato bëjnë

pjesë. Këtë herë Esme ka vendosur tëmbledhë fonde për Shpresa Programrreth rritjes se vëmendjes përiniciativën që ka ndërmarrë kjoorganizatë për futjen e gjuhës Shqipenë shkollat angleze në GCSE-te.Esma, nga websit-i juaj kuptojmëqë ju kujdeseni shumë përrefugjatët dhe emigrantët. Pse ebëni këtë?Unë kam pasur gjithmonë një ndjenjëtë vërtetë e të fortë se individët duhettë kenë të njëjtat të drejta dhe akses tëburimeve pavarësisht se ku ata kanëlindur, raca apo etniciteti i tyre. Unëgjej mënyrën se si ne trajtojmërefugjatët dhe azilkërkuesit tëturpshme. Për shembull, unë vërtetnuk mund të kuptoj se si vendi ynëmund të lejojë qeverinë të detyrojëpopullin në varfëri të skajshme -parandalimin e tyre nga puna dhe ngaqasja ndaj çdo përfitimi. Kjo ështëmizore dhe humbje e talentit njerëzordhe burimeve. Emigrantët kanëkontribuar dhe vazhdojnë tëkontribuojnë aq shumë për vendintonë, qëndrimin tonë, ndaj dhe trajtimii tyre është i pakuptueshëm.Pse ju intereson mbledhja efondeve për Shqiptarët?Shpresa Programe është një organizatëme të vërtetë frymëzuese - në qoftë seju shkoni tek Shpresa, ju takoni burra,gra dhe fëmijë të përfshirë aktivisht në

ndryshimin e komunitetet e tyre për tëmirë. Njerëzit në Shpresa kanë njëndjenjë vlerësimi për veten e tyre poredhe një ndjenjë që të tjerët kanërëndësi. Ata sjellin njerëzit së bashkume ta – transformojnë jetët e individëvedhe komuniteteve përmes punës sëpalodhur, integrimin dhe rrisin njëndjenjë të fortë të shpresës. Unë jamkrenare të jem e lidhur me Shpresa Pro-gram. Çfarë mesazhi keni për të dhënëpër te gjithë ne?Mesazhi im do të jetë për të falënderuartë gjithë në Shpresa Program, që japinnjë kontribut të fortë për komuniteteinnë të cilin ju jetoni dhe për të ju thënëtë mbajeni dhe ndani mesazhin tuaj tëshpresës - ju jeni një frymëzim.

Esme Madill, anglezjaqë kontribon përgjuhën shqipe

Intervista

Kush ështëEsme

Unë jam e trajnuar si një punëtoresociale dhe kam punuar fillimisht mekomunitetet e prekura nga HIV. Kurvajza ime e madhja lindi, kam filluartë punojë si një konsulente e pavarurdhe unë atëherë isha në gjendje tëdedikohesha më shumë nga koha ime,për të punuar së bashku merefugjatët, azilkërkuesit dhemigrantët. I themelova një grup këtunë Jork që punoj me të dhe përrefugjatët dhe azilkërkuesit. Unë kamdy vajza të mrekullueshme që bëjnëtë qesh dhe të mbajnë në rregull ngamendtë!

20

E hëna e parë e Qershorit këtë vit solli një aktivitet që do të mbahet mendgjatë, në Londër. Në një nga sallat e “House of Commons” aty ku mblidhenshpesh personalitet për të marrë vendime të rëndësishme, u mblodhënpër herë të parë intelektualë dhe profesionistë shqiptare të fushave të ndryshme, pedagogë, avokatë, bankierë, financierë, inxhinierë mësuesdhe biznesmenë nga firmat dhe institucionet më prestigjioze në Mbretërinë

e Bashkuar për të ndihmuar fushatën e një projekti të madh kombëtar: gjetjen e një kualifikimipër gjuhën tonë të mrekullueshme shqipe. Dhe në fakt, ka qenë “Shpresa Programe”, meiniciativën e vetë te rinjve qe marrin pjese dhe trajnohen tek kjo organizatë qe besojnë dhekane punuar qe ne vitin 2008 që gjuha shqipe të futet në sistemin shkollor Anglez si iGCSE.Gjë që do të thotë se të gjithë të rinjtë e moshës 14-16 vjeçare do të kenë mundësi tamësojnë gjuhën shqipe nëpër shkollat angleze dhe ta japin provim si të gjitha lëndët etjera, rezultatet e të cilit njihen nga Universitetet ne Angli. Momentalisht kjo sfidë ështëndër më të mëdhatë e kësaj organizate dhe fushata e saj ka përfshirë shumë institucione.Ishin Emelinda Beqiraj, Gresa, Stela Pici dhe Gezim Llanaj punonjesit e një prej fimavemë të mëdha financiere në MB , PëC që u bëne iniciatoret për të përfshirë këta intelektualenë një levizje të tillë.Vite më parë, kur shqiptarët emigruan drejt Anglisë askush nuk mund ta çonte nëpërmend se sa do të evoluonin kërkesat e tyre dhe se sa shumë do të dëgjohej zëri i tyre sikomunitet. Sot, pas shumë vitesh investimi komuniteti shqiptar ka plot mesazhe të cilati përcjell përmes “Shpresa programe”, një organizatë që është vënë në shërbim të nevojavetë bashkatdhetarëve të saj. Ka qenë gati is një ëndërr në fakt, kur kjo ide lindi dhe nisi tëmarrë udhë duke hedhur hapat e parë. Dhe këto hapa filluan me besimin e madh në vetese “ku ka një vullnet e ka një mundësi” Të gjithë duan që ta ruajnë gjuhën e mëmës, dheshqipja ka qenë një gjuhë që ne të gjithë i kemi kënduar brez pas brezi duke e ruajtur mefanatizëm. Sot, kur shqiptarët janë të shpërndarë anembanë nëpër botë duket sikurpadashur jemi duke humbur një pasuri të madhe. Fëmijët tanë që lindin dhe rriten në vendtë huaj nuk janë të vetëdijshëm për lidhjen që duhet të kenë me gjuhën e mëmës. Por ngaana tjetër prindërit shqiptarë përpiqen me të gjitha mënyrat që gjuha të ruhet. Në Britaninëe Madhe, dhe sidomos në Londër kjo mundësi është ofruar falë organizatave që janëkrijuar për t’i ardhur në ndihmë komunitetit shqiptar. E tillë ka qenë e dhe “ShpresaPrograme” e cila prej më shumë se dhjetë vitesh punon me fëmijët në klasat shqipe tëngritura enkas për ta. Dhe aktiviteti i 3 Qershorit në fakt nuk ka qenë nisja, por vazhdimii një sërë projekteve që janë investuar në këtë drejtim. Pas një angazhimi të gjatë tepërserioz duke hapur një rrjet të tërë klasash shqipe në Londër, Shpresa Programe ka ngriturzërin deri tek autoritet për të treguar forcën e gjuhës shqipe, e cila duke u përfshirë nësistemin e shkollave angleze i jep mundësinë jo vetëm fëmijëve të zgjedhin gjuhën e tyre,por të gjithë shqiptarëve të prezantohen me identitetin e tyre.

Një aktivitetpër GjuhënShqipe nëParlamentinAnglez

“

Të gjithë së bashku mundt’i bëjmë ëndrrat realitet

21

Si ka evoluar ky projekt?Ne vititn 2008 të rinjtë e Shpresa Programme filluan fushatën për tëgjetur një kualifikim për gjuhën shqipe. Pas shumë aksionesh dhelobimi, brenda komunitetit, shkollave, bordit ekzaminues, institucionitparlamentar, dhe organizatave simotra ky projekt mori udhë tejetserioze. Vjet në Nëntor kanë marrë për herë të parë dritën jeshile dheu është kërkuar diçka konkrete për ta bërë realitet këtë ëndërr të tërinjve shqiptarë. Ne si komunitet duhet të gjejmë £100000 për tëregjistruar gjuhën shqipe si GCSE. Çfarë nënkupton kjo është se tëgjithë të rinjtë e moshës 14-16 vjeçare do të kenë mundësi ta mësojnëgjuhën shqipe nëpër shkollat e tyre dhe ta japin provim, rezultatet e tëcilit njihen nga Universitete këtu në Angli. Kjo bën të mundur që kyshërbim kaq i rëndësishëm për mbrojtjen e gjuhës e kulturës tonë tëjetë i mundshëm në të gjitha shkollat angleze. Projekti i mësimitplotësues tek “Shpresa” ka marra çmimin më të lartë në Mbretërinë eBashkuar të quajtur “Special disctintion” të cilin e kanë marrë vetëm5 shkolla midis të paktën 3000 të tillave që janë në MB. Për modeline punës shumë efikas dhe reputacionit të krijuar Shpresa Programetashmë ndihmon që komunitete të tjera të trajnohen prej tyre dhe tëaplikojnë modelin e tyre.

Personalitete që morën pjesë në këtë aktivitetNë këtë aktivitet kanë marrë pjesë shumë personalitet angleze dheshqiptare. Folese ne kete aktivitete ishin Mp Stephen Timms, DavidAdair PëC, Neil Jameson London citizens, Dr Ratha Perumal UEL,ambasadori i Shqipërisë Z Mal Berisha dhe fundraiser Esme Madill.Të gjithë folësit munden të sillnin eksperiencën e tyre duke punuar me“Shpresa programme” në këtë fushatë, ku u theksua, përkushtimi,puna me cilësi, krijimtaria, dedikimi.Të rinjtë e shpresa programe si Lorela and Andre Demushi, Denadaand Kevin Nuzi, Aida Marku Anamaria Meshkurti bënë të mundur qëtë pranishmit të kuptonin qëllimin e këtij eventi. Të inspironin tëgjithë të pranishmit që të ndihmonin dhe të ishin pjesë e kësaj fushatendërkombëtare për gjuhën shqipe.Puna vazhdon, nëse ju jeni te interesuar te kontribuoni në këtë lëvizjeju lutem kontaktoni “Shpresa programme” në 02075111586 ose memail; shpresaprogramme@yahoo.co.uk

22

Keni disa muaj që i jeni bashkuarShpresa Programe si vullnetare, çfarëju shtyu?Në fakt e vërteta është se unë vitin e funditjam shumë aktive me Shpresa Program, porqë kam vite që frekuentoj Shpresa Program.Kam shume motive që më kane shtyre tëjem pjesë e saj. Janë fëmijët e mi që nëfillimet e Shpresa Program kanë qenë aktive.Nuk kam fjalë t’jua shpjegoj se sa të lumturktheheshin ato nga aktivitetet me ShpresaProgram, e bëhet fjale në ato vite kurShpresa Programm sapo mësonte të ecte.Komuniteti ynë më në fund do të kishte njëderë të hapur jo vetëm për aktivitete porpër shumë halle e probleme, të cilat ShpresaProgram në vitet e para ju bë krahë shumëkomunitareve tanë, gjë që ishte e bazuarvetëm tek puna vullnetare. Një arsye tjetëre fortë e cila më kthehu fort tek Shpresa

Përvoja ime si vullnetarenë Shpresa Programme

Intervista Flutura Zhuta

Program ishte dhe eksperienca imepersonale, arsye shëndetësore, mësova edhemë shumë se sa e rëndësishme ishte tëpunoje vullnetarisht po të mundje, tigjendeshe njerëzve afër për tu dhënëndihme,për ti drejtuar ato, për tëpërmbushur dhe veten ,pse jo!Kur keni dëgjuar për herë të parë përShpresën?Ka qenë fundi i 2001 fillimi i 2002 kur kamdëgjuar për Shpresa Program. Gjergji djaliim, në atë kohe ishte rreth 17 vjeç. Ai filloitë bëhej pjesë e pandarë e ShpresaProgramm. Kur vinte më tregonte që ishtenë drama, valle e ku di unë, nuk pushontesë foluri, sa nje ditë u bëra mbarë dhe shkovanë një festë të madhe të organizuar ngaShpresa Program.Si e gjetët Shpresën kur filluat tëpunoni aty - çfarë ju impresionoi më

shumë?Kam bëre një shkrim për Shpresa programtek një nga gazetat tona ne Londër, TheAlbanian, ku kam shprehur gjithëimpresionin tim nga një aktivitet qe kishinbërë për 100 vjetorin e Pavarësisë. Nuk e dicc’te them, në 2 orë aktivitet jam rrëqethurnonstop. Si mund të ndodhte ndryshe kurshikoje 180 fëmijë në skenë, ku secilikërkonte të impresiononte me interpretimine vargjeve të rilindësve tanë, me këngëtpatriotike tonat, me dramat shqiptare, mevallet shqiptare. Një pune kolosale e kësajorganizate dhe e gjitha e bazuar në punevullnetare. Të shikosh drejtuesen e kësajorganizate Luljeta Nuzi dhe gjithashtuFlutura Baren dhe Evis Bodlli të cilat nuk ishikon të ecin por të vrapojnë, pa pare seçfarë ore është e çfarë dite është. Çfarë tjetërmund t’i shtoj unë kësaj pyetje, më thuaj

Më lejo të jap njëkushtrim dhe jonjë kujtese mekëtë rast.Shqiptarë, kudoqë jeni bëhunipjesë e kësajiniciative dhekontriboni që tabëjmë realitetfutjen e GjuhësShqipe në shkollatAngleze.

“

23

vetë?!Tani që jeni pjesë e kontributit në këtëorganizatë cili është mendimi juaj - sandihmë merr komuniteti shqiptar aty?Jam e pranishme shume shpesh neaktivitetet e Shpresa Programm dhe shikojse sa shumë frekuentohet nga komunitaretkjo organizate. Problemet me te cilatShpresa program merret me zgjidhjen e tyrejanë që nga mjeku, avokati, home office,ndihmë për gratë e dhunuara, ndihme përpërkthime për ato që akoma ndjehen të pazot për të përkthyer, ndihme për moshat evjetra etj. Por me e rëndësishmja ështëkontributi që jep Shpresa program nëorganizimin e shumë kurseve dhekualifikimeve të ndryshme për gratëshqiptare, të cilat kane hapur rrugën përpunësimin e tyre. Si rezultat shumë prejtyre sot janë të punësuara në vende tëndryshme pune. Nuk mund të lë papërmendur iniciativën e madhe që ka marrëShpresa Program për futjen e gjuhës Shqipenë GCSE-te. Është një fushatë që do tëmund të beja të pamundurën vetëpersonalisht që të ishte e suksesshme. Mëlejo të jap një kushtrim dhe jo një kujteseme këtë rast. Shqiptarë, kudo që jeni bëhunipjesë e kësaj iniciative dhe kontriboni që tabëjmë realitet futjen e Gjuhës Shqipe nëshkollat Angleze.Çfarë mendoni se përfitojnë më shumënjerëzit nga Shpresa?Çfarë mendoj unë se ccfarë përfitojnënjerëzit tek Shpresa Program??? Si t’i gjejfjalët shkurt e sakte? Do ta vendos kështu:Ke parasysh kur martohesh e del nga dera enenës, dhe fjalët e saj janë këto:” Kjo deres’do të mbyllet kurrë moj bije”. Kështu ështëdhe dera e Shpresa Programm, një derë ehapur që nuk do të mbyllet kurrë, kushdoshqiptar që shkon aty dhe për çfarëdo llojproblem.Cila është pritshmëria juaj dukekontribuar me punën vullnetare?Ka dy këndvështrime kur bën punevullnetare. Shumë vetë e përdorin për tram-poline për të gjetur një punë dhe kjo ështënormale, siç shumë vetë e bëjnë sepsedëshirojnë të jenë ndihmë për dikë. Kur ebën për dy qellimet bashkë është edhe mëmirë. Dhe unë të pare kam pasur faktin qëtë jem pjesë e Shpresa Program për të dhënëkontributin tim për bashkëkomunitaret emi. Dhe tani jam përfshirë jo vetëm përkëtë të fundit, shoh qëpo më shërben shumëmë shumë madje edhe për përmbushjen timesi person. Asnjëherë s’është vonë për tëmarrë një eksperience si kjo, thithur dije,për të shkëmbyer eksperienca, për tëndihmuar të tjerët, për të jetuar në një botëreale.

24

Pak a shumë të njëjtën historipërcjell e D, një grua 35vjeçare por ajo ka më shumëse 10 vjet në UK. Emegjithatë kur e takon ekupton se dhuna e të shoqit

e ka mbajtur aq të izoluar nga kjo botë sanuk ka mundur të mësojë asnjë fjalëanglisht dhe as nuk di të orientohet nërrugët e Londrës. Nënë e dy fëmijëve, 5dhe 8 vjeçarë ajo ndihet edhe më epasigurtë se fëmijët e saj. Me njëvetëvlerësim të shkatërruar, me një imazhtë ulët për veten dhe mungesë totale tëshpresës ajo dorëzohet para nesh paditur se çfarë mund të bëjë tjetër. EdheN, 40 vjeçare, nënë e tre fëmijëve rrëfentë njëjtën dhimbje, me vite të tëra kaduruar dhunën e të shoqit, dhe madjepër një kohë të gjatë nuk ka qenë evetëdijshme se mund të ekzistoninmundësi zgjidhjeje. Për të dhuna ishte epashmangshme sepse burri ishte ligji për

të. E ardhur nga një zonë e thellë maloree Shqipërisë ajo nuk ka mundur tëkuptojë se në këtë botë të zhvilluar kaedhe alternativa zgjedhjesh. Mungesa edijes dhe e pamundësia për të mësuar tëdrejtat e saj e kanë çuar në këtë gjendjeku ajo tashmë ka humbur kompletaftësinë për të reaguar dhe mbrojturveten. Historitë e grave të dhunuara duketse kanë të gjitha një emërues të përbashkët,të qenit viktima të burrave. Por historia eK, gruas 33 vjeçare është edhe më edhimbshme. Pasi ka duruar me vite të tëradhunën e bashkëshortit ajo tashmë ështëpërballur me një dhimbje tjetër: fëmijëtkanë treguar në shkollë për dhunën qëshohin në familje dhe autoritetet lokalekanë bashkëpunuar për t’u ardhur atyrenë mbrojtje. Tani, K përveç dhunës që kaduruar me vite i duhet të durojë edhedhimbjen e largimit të fëmijëve nga shtëpiaderisa çështja e saj të zgjidhet ngaautoritetet kompetente.

Një dritare shprese...

Mirela Sula

“Kur erdhën për herë të parë te “Shpresa Programme”,vetëm para pak javësh dukeshin në gjendje të mjeruar.Gjashtë gra shqiptare të dhunuara nga burrat e tyre, tëkeqtrajtuara dhe të gjendura në udhëkryq për jetën kishinhumbur çdo shpresë për të vazhduar. A, një grua rreth të30-tave ka ardhur në UK vetëm një vit me parë, me ëndrrëne madhe të dashurisë. Për më tepër priste edhe një fëmijë,ishte fryti i kësaj dashurie që ajo e kishte ëndërruar prejvitesh. Por kur mbërriti në Londër, ëndrra e saj filloi tëfikej dhe merrte pamje të errët nga dhuna e të shoqit. Ajokishte gjetur një gjë krejt tjetër nga ç’e priste, çfarë tëbënte? Të kthehej nga kishte ardhur ishte tepër vonë,zakoni, tradita dhe mentaliteti i vendit të saj do ta mbysninmë shumë se dhuna e të shoqit. Por edhe gjendja që pokalonte sa vinte e rëndohej, ndaj një ditë vendosi që tadenonconte në polici.

Dhe brenda pak javëshndryshimi i gjendjes së tyrefillon të shfaqet. Women’sTherapy Centre ofron çdojavë Psycho-education përkëto gra përmes terapisë nëgrup. Ndërkohë lidhjet qëjanë vendosur me organizatatë ndryshme, avokatë, socialworkers dhe vetë policinëkanë filluar të sjellinndryshime pozitive në jetëne këtyre grave.

Opinion

25

Me të tilla histori ështëpërballur stafi i ShpesaProgramme gjatë këtijsezoni që ka ndërmarrë

iniciativën për t’i ndihmuar këto gra nënevojë. Vullnetarë të kualifikuar ngatrajnimet e marra në këtë qendër janë kthyernë mentorë të dedikuar për këto gra. Stafi ikualifikuar ka krijuar të gjitha lidhjet eduhura për t’u ofruar këtyre grave shërbimetemergjente për të cilat kanë nevojë. Dhebrenda pak javësh ndryshimi i gjendjes sëtyre fillon të shfaqet. Women’s TherapyCentre ofron çdo javë Psycho-education përkëto gra përmes terapisë në grup. Ndërkohëlidhjet që janë vendosur me organizata tëndryshme, avokatë, social workers dhe vetëpolicinë kanë filluar të sjellin ndryshimepozitive në jetën e këtyre grave. Disa prejtyre kanë filluar të marrin pjesë në kurseedukimi, trajnimi, të mësojnë gjuhën, tëmësojnë rrugët dhe të orientohen të pavarurapër të kryer nevojat e tyre jetësore. Dheqëllimi i Shpresës ky është, jo vetëm t’indërgjegjësojë ato për të drejtat e tyre, t’indihmojë të dalin nga situata në të cilënndodhen por pasi ata të jenë në një stadtjetër të jetës, të jenë të afta të përballen mevështirësi dhe të bëhen të pavarura në sfidatqë do të ndeshin. Kanë kaluar vetëm pakjavë, dhe ato kanë vënë objektivat e tyre. Ishohim se si ndryshojnë çdo ditë, dhe vijnëtë Shpresa Programe me më shumëkoefidencë, me më shumë besim në vetedhe fillojnë të përcaktojnë qëllimet e tyrepër të ardhmen e cila padyshim do të jetë

...për gratë e dhunuara

më e mirë se e djeshmja.“Kohët e fundit referimet janë shtuar shumë,nga hostels, UKBA, refugees, social ser-vice, polices” – na tregon drejtoresha eShpresa Programme, Luljeta Nuzi. Deri metash kjo ndihmë është ofruar nga një numërvullnetarësh të cilat kanë pasur dëshirë tëmentorojnë dhe t’i mbështesin ato. Porndërkohë Shpresa ka më shumë se tre vjetqe po punon, që një projekt i mirëfilltë tëndërtohet për të adresuar këtë problem. “Nëgjashtë mujorin e fundit ne kemi mundur tërekrutojmë një organizatë të specializuarnë këtë drejtim, tregon Luljeta - në mënyrëqë ata të punësojnë një punonjëse shqiptarenë stafin e tyre dhe të ofrojnë një ndihmëakoma më të kualifikuar. Kjo organizatëquhet SOLACE http://www.solacewomensaid.org/#.”Eshtë e rrallë që një organizatë e vogël /

Një projekt i Shpresës për gratë e dhunuaramesatare të përdorë një taktikë të tillë, tëgjejë fondet dhe t’i pasojë ato tek njëorganizatë tjetër. Por kjo gjë siç shpjegonDrejtoresha e këtij porgrammi ishte edomodoshme: “Shpresa programme nukështë një organizatë e specializuar përDhunën në Familje. Ky është një problemqë ka të bëjë me jetët e njerëzve dhe ataduhet të kenë ndihmë të specializuar,prandaj edhe ne asnjëherë nuk e morëmpërsipër ta bëjmë një gjë të tillë’ – shtonLuljeta. Shpresa ka punuar me kujdes që tëzgjidhë një partner të mirë, financiarisht nëpozita të mira dhe me një kulturë pune tëmirëfilltë në këtë drejtim.Ky projekt është financuar nga “Trust forLondon” dhe “Henry Smith” charity. “NëShtator shpresojmë që ky projekt të jetë nëfunksionim të plotë, përfundon Drejtoreshae Shpresa Programme.

26

Intervista Shpresa është një model për tëgjithë të rinjtë shqiptarë në UK

Elsaeda Hyka

“Unë quhemElsaeda Hyka dhejam 18 vjeçe. Jetoj nëLondër por me origjinëjam shkodrane – ngaMalësia e Madhe.Kështu e nis prezantiminElsaeda, një ndër vajzatmë aktive që takojmë teShpresa Programme. Ajoështë rritur në këtoambiente dhe Shpresaështë kthyer për të si njështëpi e dytë. Ajo sapoka mbaruar vitin e fundittë kolegjit dhenë shtator ka dëshirë tëvazhdojë universitetinpër avokate.

Jeni një vajzë e re erritur me frymënLondineze sa e lidhurndiheni mevendlindjen tuajShqipërinë?Në moshën 4 vjeçe kamikur nga Shqipëria kështuqë me të vërtetë jamrritur me frymënlondineze por vendin timnuk e harroj kurrë,ndihem shumë e lidhurme traditat tona dhe mekulturën tonë e shpresojqë të jetë kështugjithmonë. Është evështirë të harrohetvendlindja sidomos kur eke perzemër.

Si e keni mbajtur këtëlidhje, kush ju kandihmuar?Këtë lidhje e kam mbajtursepse babi im nuk me ka lenë ta harrojkurrë, kurbeti është i vështirë por ai nëçdo hap të jetës më ka përkrahur dhe mëka këshilluar aq sa ka pasur mundësi. Nëradhë të parë, ai nuk më ka lënë ta harrojgjuhën tonë të shtrenjtë, në shtëpi kemifolur gjithmonë vetëm shqip. E dyta,traditat tona m’i ka shpjeguar edhe afërsiame familjarët e mi; dasmat tona të bukurapër shembull, duke marrë pjesë kammësuar shumë. E treta, sa kemi fituarletrat ai çdo verë na ka dërguar në

Te Shpresa Programme kam ardhur 3 vitepërpara. Unë rrallë shikoja femrashqiptare që kishin bërë diçka me jetën etyre sepse stereotipi për rolin e femrësishte të mbante shtëpinë edhe fëmijëtndërsa burri të dalë dhe të punojë; kjonuk më pëlqente fare. Kur erdha teShpresa Programme dhe u prezantova meLuljeten, Evisin, edhe Fluturën pashë përherë të parë tri gra të mahnitshme që mëdhanë shpresë për të ardhmen time. Atakushtojnë shumë kohë për punën e tyrepër ta mbajtur të gjallë shoqatën. Shpresaka mbi 10 vjet aktivitet, por në asnjëmoment nuk i lënë mbas dore familjet eveta duke e balancuar kohën që kanë.

Çfarë keni mësuar më shumë ngaShpresa që do ta vlerësonigjithmonë?Është e vështirë që të tregoj vetëm njëgjë që kam mësuar nga ShpresaProgramme por gjëja më e madhe përmua ishte që femra shqiptare mundet tavazhdojë shkollën, të vazhdojë punëndhe gjithashtu të krijojnë një familje papasur nevojë për të qenë e varur ngaasnjë njeri. Nuk duhet të ekzistojë me aistereotipi për femrat shqiptare që ishtenë të kaluarën; tashmë kemi mundësitëpër t’i realizuar ëndrrat tona.

Shqipëri për të kaluar pushimet, si dhe naka shëtitur në vendet më të bukura për tëna treguar historitë që ai i dinte, i kishtepërjetuar vet. Gjithashtu, mami nga njëmoshë e vogël më ka mësuar për ushqimintonë më të njohur, në veçanti më kamësuar si të holloj byrekun dhe si të bejfasulen (haha). Tani është në duart e miata vazhdoj lidhjen me vendin tim edhe t’iapremtoj vetes që kur të bëhem vetë mefëmijë edhe ata ta njohin vendin,historinë, kulturën edhe traditat tonaashtu siç m’i kanë mësuar edhe prindërit emi.

Kur keni ardhur për herë të parë teShpresa?

27

1.Shpresa më ka bërë të ndihem krenare që jam shqiptare dhe e rritur në UK.2.Më ka ndihmuar të krijoj network dhe të socializohem me bashkëmoshatarët e mi3. Për mua Shpresa është modeli që më ka ndihmuar të bëhem kjo që jam sot

Gjithashtu, Shpresa Programme meka dhënë mundësinë që të takojshumë njerëz të rinj dhe përvojat etyre më kanë frymëzuar. Unë kam 2vite që shkruaj një libër në shqip përpërvojat edhe vështersitë e ndryshmeqë kanë kaluar shqiptarët. Shpresojqë në të ardhmen do ta publikoj këtëlibër.Ju vazhdoni dhe angazhoheni teShpresa - çfarë ju shtyn?Unë vazhdoj të angazhohem te ShpresaProgramme sepse dëshiroj të jem pjesëe punës që ato bëjnë, si dhe përmesazhin pozitiv që ato dërgojnë. Kampunuar edhe me shoqata të tjera por teShpresa ndihem si pjesë e familjes e josi një punëtore. Ka mbi 10 vjet që ështëhapur kjo shoqatë edhe i uroj edhe 100të tjera sepse është me të vërtetë njëshembull për t’u ndjekur. Është gëzimi madh kur shikon fëmijë që kanë lindurnë Angli edhe vijnë për të mësuargjuhën shqipe, valle tradicionale dhemë shumë. Shpresa Programmendihmon për të mbajtur Shqipërinë tëgjallë për ne që jemi larg.

Cili është kontributi që doni të jepnipër komunitetin shqiptar këtu nëLondër?Kontributi që unë dëshiroj me gjithëzemër për t’ju dhënë shqiptarëve, joveç këtu në Londër por rreth botës,është që të bëjmë gjuhën shqipe njëGCSE. Pse mos të jepet provim nëgjuhën tonë ashtu siç bëhet për të tjerat?Besoj që kjo do të motivojë fëmijët evegjël për ta ruajtur gjuhën tonë. Kjoluftë është ndisur nga ShpresaProgramme 5 vite përpara dhe shpresojse do ta çojmë deri në fund por kjoështë e mundur vetëm me mbështetjene gjithë shqiptarëve.

Cilat janë ëndrrat tuaja në tëardhmen?Ëndrrat e mia për të ardhmen janë tëmëdha; dëshiroj ta mbaroj universitetindhe të vazhdoj punë si një avokate.Gjithashtu, e kam pasur gjithmonë ëndërrqë të kthehem në Shqipëri dhe tëbashkëpunoj për pak kohë me njerëz qëkanë qëllimin e duhur për të ardhmen eShqipërisë, për të bërë sa ndryshime. Tëbëhemi shtet më në fund pa korrupsion.Në të ardhmen dëshiroj edhe të hapi njëbiznes timin bashkë me vellain. Diku nëmes këtyre ëndrrave do të martohem dhetë krijoj një familje timen.

28

Pjesëmarrja e personaliteteve nëaktivitetet e Shpresa Programme

Nuk është lajm i veçantë të thuhet që në aktivitetet e “ShpresaProgramme” kanë marrë pjesë gjithmonë figura të nderuara, përfaqësuesdinjitoz jo vetëm të personaliteteve shqiptare por edhe ato Britanike.Ndër vite kemi parë të marrin pjesë nga përfaqësuesit e MbretëreshësElizabeth deri tek Parlamentarë, Punonjës të Këshillit, Kryetarë Bashkieetj. Kulmi i këtyre festimeve ka qenë në 2006 kur Shpresa u nderua meçmimin e madh të Mbretëreshës: më se 2000 njerëz morën pjesë nëkëtë festim ku emri i Shqipërisë dhe shqiptarëve u lakua me shumëkrenari. Gjithashtu në këto aktivitete kanë qenë të ftuar edhe këngëtarëtë njohur shqiptarë që për herë të parë në jetën e tyre këndonin falaspër komunitetin si Bujar Qamili, Artiola Toska etj. Edhe në këtë ngjarjetë javës së emigrantëve ka pasur pjesëmarrje që kanë nderuarorganizatorët dhe komunitetin. Edhe pse ka vite që organizohet duke ekthyer “Refugee week” në një traditë, ky festim ishte i pari i këtij llojinë zonën e Redbridge. Për herë të parë morën pjesë përfaqësues tëpolicisë, zv/kryetarja i Bashkisë së Redbridge, Mrs Tania Solomon, zv/Drejtori i shkollës së Mayfield, Alison Jackson, mësuesja e shkollësLeonie Garland etj.

Q ershori ka qenë një ngamuajt më aktivë për“Shpresa Programe” imbushur plot me ngjarjedhe angazhime, aty kugjallërojnë të gjithë,prindër e fëmijë. Dita edielë e datës 23 e cila përkon

edhe me promovimin e “Refugee Week”, në fakt kasjellë një frymë edhe më pozitive. Në “Mayfield School”aty ku Shpresa prej kohësh organizon aktivitetet e saj mekomunitetin, kjo datë mblodhi sëbashku njerëz nga të gjithakomunitetet dhe pjesëmarrës nga shumë struktura tëautoriteteve lokale. Ka qenë “Shpresa Programme” ajo qëme detaje ka organizuar çdo gjë duke filluar nga ftesat,pjesët e programit argëtues, aktivizimin e fëmijëve si dhetë prindërve të tyre, përfshirjen e autoriteteve e deri tekpromovimi i ushqimit tradicional i cili u ofrua falas për tëgjithë pjesëmarrësit. “Ky aktivitet është bërë një traditëpër më tepër se 10 vjet, na tregon Drejtoresha e “ShpresaPrograme” Luljeta Nuzi. Ka nisur fillimisht si “AlbanianSummer Day” duke festuar kryesisht në Newham por mepas vijoi duke u aplikuar edhe në zona të tjera”. Luljetaështë aty në çdo aktivitet dhe ngjarje që mban emrin eShpresës, ajo është e pranishme duke biseduar me çdopjesëmarrës aty, grupe prindërish, fëmijësh apo të rinjsh.Po ashtu edhe stafi i “Shpresa Programe” sidomos dyaktivistet e saj të përhershme Flutura dhe Evisi janë gjatëgjithë kohës në lëvizje dhe në merak për të kënaqur tëpranishmit. Të duket vetja a thua se je ftuar në një dasëmdhe të zotët e shtëpisë kujdesen me përkushtim që të gjithëtë ftuarit të ndahen të kënaqur dhe të argëtohen. Por këtume një ndryshim të vogël, kjo ditë nuk ka nuse dhe dhëndër,kjo është dita e tyre dhe ata janë ftuar aty për të festuar përvete dhe fëmijët që po rriten në këtë vend ku ata kanëzgjedhur të jetojnë.

Një festë për emigrantëtme Shpresa ProgrameNjë festë për emigrantëtme Shpresa Programe

Reportazh

29

Bashkëpunimi me komunitetet e tjeraShpresa Programe ka qenë vazhdimisht organizatore e shumë aktiviteteve që promovojnë integrimin e komunitetit shqiptar nëUK. Por vitet e fundit ajo ka ndërmarrë projekte të shumta vullnetare për të kontribuar edhe për komunitetet e tjera. Duke qenënjë organizatë model ajo ka shërbyer si një guidë edhe për shumë komunitete të cilat prej vitesh nuk kanë mundur të ngrenëqendrën e tyre në ndihmë të integrimit të komunitetit që përfaqësojnë. Shpresa Programme ka ofruar ekspertizën e saj dhe i kaftuar komunitetet e tjera që të trajnohen dhe të mësojnë se si të shërbejnë në këtë shoqëri duke integruar komunitetin e tyre.Ky aktivitet, që është i pari në llojin e vet ka dëshmuar se një bashkëpunim i tillë është shumë i frytshëm. Me idenë e ShpresaProgramme dhe me punën e saj u bë e mundur që në një këtë aktivitet të përmasave të mëdha të merrnin pjesë komunitete tëcilat po trajnohen nga stafi i Shpresa Programme si Eritrean, Polish , Lithuania, Somalia, Romania, Afganistani etj. Dhe jo paqëllim është zgjedhur zona e Redbridge, pasi aty edhe niveli i racizmit është i lartë ndaj dhe veprimtaritë e zhvilluara kanë qenëtë shumta me qëllimin të sjellë ndryshime sa më pozitive. Ajo çfarë Shpresa po ofron është një alternative e re, duke trajnuar,punuar dhe udhëhequr me shembullin e saj komunitete të tjera të cilat duke u trajnuar dhe aplikuar modelin e saj të punëspërmirësojnë vetveten. Në këtë mënyrë ato aftësohen të ofrojnë të njëjtat shërbime si Shpresa dhe të madje të kenë të njëjtinndikim në shoqëri.

Za Zeinab YussufPërfaqësuese e “Sumbrit Youth” – Somali

Kam tashmë dy vjet që bashkëpunoj ngushtë me Shpresa Programe. Kishim parëmodelin e tyre dhe na tërhoqi mënyra se si punojnë. Takuam Luljeta Nuzin dhe ajo napriti me shumë dashamirësi duke u treguar e gatshme të na ndihmojë. Që prej dy viteshkur takuam atë kemi mësuar vërtetë shumë: ajo na trajnoi dhe na orientoi me modeline saj të punës duke na treguar se si edhe ne mund t’i hapnim shkollat tona dhe tëkishim sukses po ashtu si Shpresa. Ajo na ndihmoi të krijonim lidhjet e duhura dhe tëndërtonim diçka serioze që do t’i vlente komunitetit tonë. Duke punuar me të jemirritur shumë dhe sot jemi këtu ku jemi. Mjafton të shohësh sot këtë aktivitet, kuargëtohen sëbashku fëmijët e të gjitha komunietetve në këtë ditë që shënon kulmin eaktiviteteve për “Refugee week”. Jam shumë e lumtur që çdo gjë po shkon mirë dhemundi ynë po shpërblehet duke parë çdo ditë ndryshime pozitive. Teksa i shoh sot tëgjithë sëbashku më kujton shtëpinë time kur punonim dhe gjithashtu argëtoheshim tëgjithë bashkë. Është ndjesi shumë e bukur të punosh në grup dhe të ndash me të tjerët.Shpresa ka dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm për këtë dhe i jam mirënjohëse.

Saloman Yabyo,Drejtor i shkollës Red-Sea për komunitetin Eriterean

Për herë të parë dëgjova për Shpresa Programe nëpërmjet një kolegut tim të punës i cili injihte prej vitesh. Unë po kërkoja të hapja një shkollë për komunitetin tim dhe ai mësugjeroi që të takoja stafin e Shpresës pasi ata ishin një shembull shumë i mirë në të gjithaaktivitetet që kishin zhvilluar. U ndjeva entuziast dhe kërkova që t’i njoh nga afër dhe t’utregoj për ambiciet e mia. Pas takimit me ta u ndava shumë i frymëzuar, ata më ndihmuanpa asnjë hezitim. Dhe në fakt tani në këtë stad ku jam mund të them se Shpresa më kandihmuar në shumë mënyra. Ne nuk kishim leje për të hapur shkolla dhe Shpresa mëorientoi për rrugën që do ndiqja, na prezantoi me njerëzit e duhur. Shpresa na trajnoi dhena mësoi për projektet e ardhshme që do ndërmerrnim. Dhe mbi të gjitha na mësoi se sitë ngremë një shkollë. Pa Shpresën nuk do ishim këtu ku jemi sot. Teksa ndiej këtë gëzimku fëmijët tani argëtohen sëbashku në këtë aktivitet dhe ne jemi pjesë e kësaj dite them seia kemi dalë me sukses.

Ja si shprehen disa nga bashkëpunëtorët që takuam në entuziazmin e kësaj feste ditën e dielë.

Ne besojmë tek Shpresa, bashkimi bën fuqinë dhe sjell ndryshimin e duhur

Shpresa na trajnoi të hapim shkollat tona

Pa “Shpresën” nuk do ishim këtu ku jemi sot

30

Naile Ternova, nga Prishtina – ka 14 vjet që jeton në UK

Kam dhjetë vjet që jam pjesëmarrëse e rregullt e aktiviteteve të “ShpresaProgramme”. Jam nënë e katër fëmijëve, tre vajza dhe një djalë. Djali është katërvjeç, vajza e madhe është 14 vjeçe, ndërsa dy binjaket janë 13 vjeçare. I kam sjellëte Shpresa që kur ishin fare të vegjël dhe unë vetë me ta kam ardhur rregullishtpasi jam ndjerë shumë mirë. Përveçse fëmijët e mi janë argëtuar, kanë mësuar ejanë edukuar këtu me Shpresën edhe unë vetë kam kryer shumë kurse që më kanëndihmuar të integrohem në jetën Britanike. Trajnimet që ka ofruar Shpresa sidomospër gratë dhe nënat me fëmijë kanë qenë tepër të vlefshme dhe na kanë ndihmuarjashtë mase. Duke parë se sa shumë kam përfituar vetë jam munduar t’u tregojedhe shoqeve të mia dhe t’i ftoj të bashkohen me mua. U kam thënë “eja provojenise më pas nuk do mund të ndaheni më nga Shpresa…”. Edhe fëmijët ndihen kaqmirë këtu, si në shtëpinë e tyre, kanë mësuar gjuhën, historinë, traditat, zakonet,muzikën e shumë gjëra të tjera të cilat e kanë ekuilibruar jetën e tyre mes Londrësdhe origjinës së tyre shqiptare. Sot në këtë aktivitet i shoh shumë të lumtur, kanëbërë shumë miq të rinj të komuniteteve të tjera dhe për mua kjo është ndjesi emrekullueshme, diçka që çdo prind do të donte ta përjetonte.

Iris RaulianDrejtore e “My Romanian Group” – Rumani

Kisha një shoqe rumune dhe ajo më ftoi të merrja pjesë në Forumin e Emigracionit,aty njoha edhe Luljetën një grua e gjallë dhe plot vitalitet. Ajo më tregoi për projektetdhe sukseset e saj dhe unë u frymëzova nga kjo grua. Më pas ajo më ftoi të vizitojaShpresa Programme dhe t’i bashkohesha projekteve të saj. Si mund të thoja jo.Fillimisht e nisëm me një projekt pilot duke organizuar klasa me 18 fëmijë dhekështu mësova se si të hap një shkollë. Tani kemi hapur edhe një aktivitet tjetër qëquhet “Drama Club” dhe jam shumë entuziaste. Në një aktivitet si ky që poorganizohet sot është hera e parë që marr pjesë. Është vërtetë një ditë emrekullueshme. Kam pesë vjet në UK dhe më në fund me ndihmën e Shpresës kamgjetur misionin tim në jetë për t’iu përkushtuar komunitetit tim dhe sjellë ndryshimepozitive në shoqëri. I shoh sot fëmijët që kaq shumë po kënaqen dhe për mua kjoështë një arritje. Ne jemi si një familje për ta.

Te “Shpresa” gjeta frymëzimin për komunitetin tim

Shpresa, një ndihmë për mua dhe fëmijët e mi

31

Gruaja që u dha shpresëshqiptarëve në UK

Intervistë me Drejtoreshën e “ShpresaProgramme” dhënë për Hermes News

Luljeta Nuzi

Intervista

Asgjë nuk është epamundur në jetëqoftë kjo në emigrimapo ne vendin tënd,fati është në duart egjithsecilit nga ne. Mos

prisni fuqi të magjishme që të vijë nga qielli,nga zoti, nga rastësia për të plotësuarëndrrat tuaja, kërkojini këto fuqi tek vetja,energjitë tuaja, zemrat dhe mendjet tuaja”.– Këto fjalë nuk i ka thënë MargaretThatcer por një grua shqiptare që i ngjanasaj për vendosmërinë dhe forcën që kapër t’i çuar gjërat deri në fund. Luljeta Nuzi,drejtuesja e “Shpresa Programme” prejvitesh ka ndërmarrë reforma konkrete meprojektet e saj për të ndihmuar shqiptarëtnë integrimin e tyre në Angli. Një grua ethjeshtë dhe plot energji që asnjëherë nukpërpiqet të jetë në qendër të vëmendjespasi sipas saj “puna flet vetë”. Dhe punaqë “Shpresa Programme” ka bërë gjithë këtëkohë ka folur aq shumë sa ka tërhequrvëmendjen e personaliteteve dheinstitucioneve më të rëndësishme në UK.Në vitin 2006 asaj ju dha çmimi “QueensAward” nga vetë Mbretëresha QueensElizabeth për t’u ndjekur më pas me çmimetë njëpasnjëshme si Marrja e çmimit,bronz, gold dhe më pas “special distinc-tion” për mësimdhënie gjatë viteve 2009-2012. Marrja e çmimit “Community ofthe year” në 2012, “Migrant women ofthe year” dhe “Peace Award” në 2012, etj.Për t’u njohur më shumë me sukseset e njëgruaje të jashtëzakonshme ju ftojmë tëlexoni këtë intervistë.

Intervistoi: Flutura Zhuta

32

Çfarë ju ka shtyrë të merrni vendiminpër të emigruar në UK?Dëshira për një vend më të sigurtë, më tëmirë dhe më me shumë mundësi më shtyupër të emigruar.Kur vendoset të emigroni a e mendonitse do të bënit karriere dhe të arrinirezultate të tilla?Karriera nuk ka qenë kurrë një qëllim nëvetvete për mua. Gjithmonë jam përpjekur,kam luftuar dhe punuar për të bëre më tëmirën e mundshme për veten, familjen timedhe për këdo që kam pasur pranë. Kammbaruar shkollën e lartë për inxhinierielektrike, profesion që kur studioja mendojase do ta ushtroja gjithë jetën time, po e vërtetaështë se ka mbi 10 vjet që po bëj njëprofesion krejt tjetër. A do të vazhdoj këtëprofesion gjithë jetës time? Përgjigja imeështë - Nuk e di!Si ka lindur “Shpresa Programme”?Dhe përse e keni quajtur “Shpresa”?Shpresa Programme ka lindur si një nevojë ebrendshme për të gjetur zgjidhje te shumëproblemeve me të cilat familja ime dheshumë familje të tjera po përballeshin nëvitet e para të emigrimit këtu në Angli. Sipsh fillimisht orientimi, gjetja e shërbimeveqë ofroheshin për të gjithë ne si ndihmasociale, shkollimi, përgjegjësitë dhe të drejtatligjore si qytetar, e më pas integrimi medinjitet, mësimi i gjuhës shqipe për fëmijëtdhe të rinjtë, promovimi i kulturës shqiptare,krijimi i një imazhi pozitiv për komunitetintonë, punësimi, të qenit aktiv nëkomunitetin lokal dhe më gjerë, luftimii padrejtësive. Nuk e kam quajturunë shpresa, në nëntor të 2002 më

Shumë gra e shohin të pamundur tëgjejnë veten dhe pozicionin e tyre nënjë vend të huaj - ju si ja keni dalë?Ka shume njerëz, gra, burra, të rinj, të rejaqë nuk e gjejnë veten e tyre edhe në vendinku kanë lindur jo me në një vend të huaj. Kjoka te beje me pozicioni në shoqëri, me ëndrrate gjithë secilit prej nesh , planet për tëardhmen qe kemi në momente të ndryshmetë jetës. Shpesh ndalem dhe shikoj jetëntime, ajo është krejt e thjeshtë ekarakterizuar nga një qëndrim pozitiv ndajsaj, me një balancë për t’u admiruar e midistë shkuarës, të tashmes dhe të ardhmes dheme rregulla krejt të thjeshta:· Fokusohem në atë se si ta arrij qëlliminapo synimin që i ve vetes në atë momentdhe jo në atë se çfarë më pengon për tëarritur qëllimet që i vë vetes.· Gjithmonë kam shumë plane, të cilat janënjë kombinim planesh afatshkurtra (mujore),afat mesme (vjetore deri në tre vjet) dheafatgjata mbi tre vjet të cilat ecin paralel sishina treni. Suksesi i planeve afatshkurtrabëhet burim energjish për të kaluar tek atoafatmesme, dështimi bëhet mësim që duhetadresuar sa më shpejt të jetë e mundur dhepër ta kthyer në mësim dhe pozitivitet.· Zgjedh të punoj me ata që janë të sinqertëdhe që japin maksimumin e tyre për të mirëne punës· Fokusohem dhe shpenzoj energjitë e miame ata që e vlerësojnë punën që unë bëj, ataqë më kritikojnë në mënyrë konstruktive.Dënimi më i madh është ai që iu jap atyre qëgënjejnë, shpifin ose xhelozojnë - i fal dhenuk harxhoj kohën time të çmuar duke folurpër ta ose menduar pse e bëjnë një gjë të tillë.· Ofroj ndihmë, këshillime, kohë tek të gjithëata që me kërkojnë një gjë të tillë ose që unëkuptoj se kanë nevojë për ndihmë pa priturasgjë prej tyre si shpërblim· Punoj shumë, shikoj te maksimizoj efektete punës, synoj dhe punoj për të dhëne më tëmirën e mundshme, shpesh duke sakrifikuarveten( kohën time të lirë, gjumin etj)Shumë njerëz të suksesshëm kanësekretet dhe strategjitë e tyre - si kaqenë në rastin tuaj? Keni diçka për tëndarë me ne?Nuk mendoj se kam sekrete apo strategji porkam disa parime shumë të thjeshta· Dëgjoj shumë, fol pak, kupto, vepro· Fokusohu në ndryshimin që do të sjellëshme punën tënde dhe jo ne atë çfarë do tëmendojnë të tjerët për të· Punën e sotme kurrë mos e lër për nesër· Nuk ka asgjë të paarritshme· Të gjithë ata që kanë kontribuar sadopak nësuksesin tënd lejoji të jenë pjesë e këtijsuksesi me pak fjale ji mirenjohese· Përdor të shkuarën për të mësuar, të tashmenpër të jetuar, të ardhmen për t’u përsosur· Humbjet ktheji në mësim jo pendim

se 120 veta morën pjesë ne themelimin ekësaj organizate dhe e quajtëm Shpresa, siemrin më të përshtatshëm për të reflektuarçfarë të gjithë dëshironim ky institucion tëbëhej, një burim shprese për të gjithë ata qëdo të binin në kontakt me të. Një institucionqë do të kthente besimin tek institucionetÇ’mund të na thoni diçka për Luljetënsi nënë - a jeni e kënaqur?Te jesh nënë, prind është ndjesia më e bukurnë botë. Të menaxhosh planet qe çdo nënëthur për fëmine e saj, të pranosh me pozivitetzgjedhjet që fëmijët bëjnë kur ato nukpërputhen me planet e prindërve , t’i duashata pa kushte dhe çdo sekond dhe të jesh atysa herë ata kanë nevojë për ty, të kafshoshgjuhen sa herë qe do të doje t’i urdhëroje qëata të ndjekin verbërisht urdhrat e tua, planetqë ti ke bërë për ta si prind jane sfida. Kampunuar shumë me veten dhe punoj qe te jemnje degjuese e mire, te fitoj besimin e tyre qeata te vijne tek une per cdo gje qofte gezimapo problem.Sot Deni, Daniel dhe Kevin janëshokët e mi, kolegët e mi të vegjël, pasqyraime. Ata janë barometri që më tregon mua sekohet kanë ndryshuar dhe se e kaluara imenuk mund të jetë tashmja e tyre. Suksesi ityre, lumturia e tyre janë dehja ime, gëzimiim.Cilat janë projektet tuaja në të

Sekretet e suksesit

33

Mbas kaq vitesh ku arritjet e tua shënojnë pikun, çfarë ka mbetur akoma pa realizuar?Shpresa është bërë një institucion i cili merret si modeli më i mirë në komunitet përfshirë punënnë partneritet, ofrojmë kualitetin maksimal, eshte insitucioni ku njerezit besojne. Kemi akomashumë për të bërë : çdo vit ne dëgjojmë për 2 muaj me radhë çfarë përdoruesit duan që“Shpresa” të ofrojë për ta. Qëllimi i “Shpresës” është që anëtarët e komunitetit tonë të kenëmundësi të marrin të gjithë shërbimet për të cilat ata kanë nevojë. Këtë e bëjmë në dy mënyra, epara duke krijuar lidhje mes përdoruesve në nevojë me institucionet përkatëse dhe duke edukuartë dyja palët si të arrijnë të kuptojnë dhe ndihmojnë njëri tjetrin, psh vite më parë ne filluam njëprogram për të adresuar shëndetin mendor të grave shqiptare, së pari gjetëm se çfarë i pengonteato të përdorin shërbime të cilat ishin në offer, më pas përzgjodhëm një institucion që ishte shumëi përafërt me mënyrën e punes se “Shpresës” dhe i ndihmuam ata qe të krijonin besim dhe tepërmirësonin mënyrën e punës duke i këshilluar që të punësonin një terapiste shqiptare, tëofronin shpenzimet e transportit për ato gra të cilat nuk mund të udhëtonin, si edhe të krijoninmundësi për childcare.Tashmë ky projekt ka mbaruar dhe shërbimi vazhdon të ofrohet ngaWomen’s Therapy centre.· Tashmë po fillojmë të adresojmë dhunën në familje, sapo kemi zgjedhur organizatën partneredhe po kërkojmë mundësitë financiare që të ofrojmë shërbimin që duamProjekti për mësimin e gjuhës shqipe· Projekti tjetër tek i cili kemi për më tepër se 5 vjet që po punojmë është gjetja e një kualifikimi përmësimin e gjuhës shqipe.Vetëm vjet në Nëntor ne kemi marrë dritën jeshile dhe na është kërkuar diçka konkrete për ta bërërealitet këtë ëndërr të të rinjve shqiptarë. Ne si komunitet duhet të gjejmë £100000 për tëregjistruar gjuhën shqipe si GCSE. Çfarë nënkupton kjo është se të gjithë të rinjtë e moshës 14-16vjeçare do të kenë mundësi ta mësojnë gjuhën shqipe nëpër shkollat e tyre dhe ta japin provim,rezultatet e të cilit njihen nga Universiteete kety ne Angli. Kjo bën të mundur që ky shërbim kaqi rëndësishëm për mbrojtjen e gjuhës e kulturës tonë të jetë i mundshëm në te gjithë shkollatangleze. Siç e permenda edhe pak me lart projekti i mesimi plotesues tek shpresa ka marracmimin me te lart ne Mbreterine e Bashkuar te quajtur “Special disctintion” te cilin e kane marrevetem 5 shkolla midis te pakten 3000 te tillave qe jane ne MB. Per modelin e punes shume efikasdhe reputacionit te krijuar ne tashme ndihmojmë që komunitete të tjera të trajnohen nga ne dhetë replikojnë modelin tonë.

PLANET

ardhmen?Më pëlqen shumë historia e Jack Petchey-it,një njeri që nga pa pune është bërë shumë ipasur dhe ka ngritur një fondacion kusponsorizon me mijëra të rinj çdo vit që tëbëhen leaders. Do të doja shumë që të kishamundësi t’a bëja një gjë të tillë pas 20 vitesh.Dhe më pas të krijoja një projekt që ofrontendihme mjeksore falas , vizita etc falas përnjerezit qe kishin semundjen e kancerit në tegjithë fshatrat e Shqipërise dhe Kosovës sidhe ofronte projekte informimi dhe edukimirreth tyre. Ajo që dua më shumë në këtëmoment është të bëj të mundur realizimin eëndrrës së të rinjve shqiptar me të cilët kampunuar per me shume se 5 vjet ; Rregjistrimine gjuhes shqipe si IGCSE, nga Cambringeinsitute. Tashme e vetmja gje qe na ka mbetureshte sigurimi i £100.000 që janë financat qëCambridige Institute na ka kërkuar për tëbërë të mundur zhvillimin e librave dhemetodikave, si edhe për provimet e gjuhësshqipe këtu në MB. Dhe me kete gjuha jone ebukur shqipe do te jepet ne shkollat Anglezesi gjuhe e huaj.Cili është mesazhi që i përcillni tëgjitha grave shqiptare kudo që janë nëemigrim apo në vendin e tyre?Asgjë nuk është e pamundur në jetë qoftë kjonë emigrim apo në vendin tënd, fati është nëduart e gjithsecilit nga ne. Mos prisni fuqi tëmagjishme që të vijë nga qielli, nga zoti, ngarastësia për të plotësuar ëndrrat tuaja,kërkojini këto fuqi tek vetja, energjitë ejuaja, zemrat dhe mendjet tuaja. Punoni fortper t’i arritur synimet tuaja. Mos lini asnjet’u thote se ju nuk mundeni. Zgjidhe shokunmë të mirë se vetja dhe kurrë mos rezervondihmën për ata që kanë nevojë për të.

Asgjë nuk është epamundur në jetëqoftë kjo nëemigrim apo nëvendin tënd, fatiështë në duart egjithsecilit nga ne.Mos prisni fuqi tëmagjishme që tëvijë nga qielli, ngazoti, nga rastësiapër të plotësuarëndrrat tuaja,kërkojini këto fuqitek vetja...

“

34

Dëgjo shumë, fol pak, kupto, vepro

Fokusohu në ndryshimin që do të sjellësh me punën tëndedhe jo ne atë çfarë do të mendojnë të tjerët për të

Punën e sotme kurrë mos e lër për nesër

Nuk ka asgjë të paarritshme

Të gjithë ata që kanë kontribuar sadopak në suksesin tëndlejoji të jenë pjesë e këtij suksesi me pak fjale ji mirënjohës

Përdor të shkuarën për të mësuar, të tashmen për të jetuar, tëardhmen për t’u përsosur

Humbjet ktheji në mësim jo pendim

Disa parime shumë tëthjeshta të sugjeruaranga Shpresa Programme

Adresa: Shpresa Programme, Mansfield House30 Avenons Road, London E13 8HTTel 020 7511 1586; Mob 07578256413 http://www.shpresaprogramme.com