MARIA

MONTESSORI

(1870-1952)

Naiara Escalante

Laura Fdz. De Retana

María Herreros

Aitziber Zulueta

Haur Hezkuntza 2. Maila

2011-2012 ikasturtea

BIOGRAFIA

Chiaravallen, Italian, jaio zen 1870eko abuztuaren 31n.

Bere behaketa klinikoek umeek nola ikasten duten eta haien ikaskuntza

ingurunean existitzen denagatik eraikitzen hasten dela analizatzera eramaten

zuten.

1902an pedagogia, psikologia esperimentala eta antropologia ikasketak hasi

zituen.

Etengabeko ikertzailea urritasun mentalak dituzten umeentzat dauden

hezkuntza metodoei buruz konferentzia asko eman zituen.

Erroman “Escuela Ortofrénica” sortu zuen eta 1900 urtera arte bertako

zuzendaria izan zen.

1907an bere lehenengo “Casa de Bambini” inauguratu zen Montessori

hezkuntza metodoaren abiapuntua bilakatzen da.

1915an EEBBn "la casa de cristal" izeneko klaseko lanarekin munduaren

arreta bereganatu zuen eta irakasleentzat prestakuntza ikastaroak bideratu zituen.

Mussoliniren erregimenaren bitartean Montessorik publikoki "formar a la

juventud según sus moldes brutales” izeneko doktrina faxista salatu zuen

1933an bere herrialde utzi eta Bartzelonan ezarri zen.

1947an Londresen Montessori zentroa sortu zuen.

14 urte erbesteratuta egon ondoren, Italiara bueltatu zen eskolak

berrantolatzeko eta Erromako Unibertsitatean irakasle moduan aritzeko.

1952an Noordwijk, Holandan hil zen.

MONTESSORIREN METODOA

Montessorik ikasleek era naturalean, haiek bakarrik, helduen laguntzarik gabe

egiten zutena behatu zuen bere metodoa behaketa hauetan oinarritu.

o Montessoriren ustez haurrek belaki moduan eguneroko bizitzarako

beharrezkoak dituzten informazioak modu espontaneoan xurgatu.

Humanismo integralean oinarritu izaki bizidunen prestakuntza pertsona

bakar moduan eta askatasunez, adimenez eta duintasunez ekiteko gaitasunarekin

aldarrikatzen du.

Desadostasuna Europan erabiltzen ziren teknika zorrotz eta krudelekin bere

ideiak haurrarenganako errespetuan eta haien ikasteko gaitasunean oinarritu.

Montessoriren lana haurrek zentzumenen bidez esparru prestatu batean eta

irakaslearen behaketa zientifikoa erabiliz, izaki moduan duten potentziala

lortzen laguntzea.

Hezkuntzaren helmuga ikasteko desira naturala piztea.

Talde bakoitzean adin ezberdinetako ikasleak daude Nagusienek txikienei

lagundu eta ahaztutako kontzeptuak birpasatu (retroalimentación).

Hezkuntza metodo hau oinarritu hezitzaileak haurra maitatzeko, pertsona

moduan errespetatzeko eta umearen beharrak asetzeko duen gaitasunean.

Montessorik ez zuen jeniorik sortu nahi umeei dituzten ahalmenak garatzeko

aukera eman nahi zien.

Montessoriren giroak ez du umeen arteko lehiakortasuna sustatzen; ume

bakoitzaren lorpena baloratzen du.

Isiltasuna eta mugikortasuna ezinbesteko elementuak umeek ekintzaren

arabera, haien mahaiak mugitu, taldekatu edo sakabanatzeko aukera dute;

altzairu guztiak haurraren tamainari egokituak daude.

Errorea, akatsa edo falta ikaskuntzaren parte bezala kontsideratzen da; ez da

zigortua edo nabarmendua. Umeari auto-ebaluazioa egitera estimulatzen zaio.

Montessoriren metodoa bizitzarako hezkuntza moduan kontsideratuta dago eta

hori lortzeko hurrengo alderdiez baliatzen da:

Metodoak:

o Izaki bizidunaren garapen naturalari laguntzen dio.

o Haurra bere nortasuna sortzeko eta bere izaera aldarrikatzeko

estimulatzen du segurtasuna eta errespetua eskainiz.

o Umea bere prestakuntza espiritual eta intelektualean gidatzen du.

o Umea bere burua (ezagutza) eraikitzen duela onartzen du.

o Haurrarengan erantzukizun eta auto-diziplinaren garapena bultzatzen du,

umeari independentzia eta askatasuna lortzen lagunduz.

o Onartua izan dezan, umearengan parte-hartze gaitasuna garatzen du.

MONTESSORI PEDAGOGIAREN PRINTZIPIO NAGUSIAK

Askatasuna

Ekintza

Banakotasuna

Metodologia honetan landutako beste aspektu batzuk:

o Ordena

o Kontzentrazioa

o Besteekiko eta

norberarekiko errespetua

o Autonomia

o Independentzia

o Ekimena

o Hautatzeko gaitasuna

o Borondatearen garapena

o Auto-diziplina

BERE METODOAREN ARDATZ NAGUSIAK

Haurraren garapena

Haurraren garapena ez da lineala. Maila ezberdinak dauzka, sentsibilitate

ezberdinez hornituak.

o Haurtzaro txikia (0-6 urte)

o Haurtzaro handia (6-12 urte)

o Nerabezaroa (12-18 urte)

o Heldutasun gaztea (18-24 urte)

Garai sentigarri bakoitzak funtzio berri bat dakar, hala nola, ordena, hizkuntza

eta mugimendua.

Haurtzaro txikiari berebiziko garrantzia ematen dio Bere metodoa etapa

honetarako, bereziki, garatu.

Montessoriren ustez, 0-6 urte bitartean, haurrek gauza berriak erraztasun handiz

eta gogoz ikas ditzakete.

Zentzumenen garapenaren printzipioa

Eskua adimenaren faktorea da.

Haurrak mundua zentzumen guztiak erabiliz bereganatzen du.

Haurrak material egokiak baldin baditu 6 urte bitartean kontzeptu

abstraktuak ulertzen has daiteke.

o Eskolako materialari garrantzi handia eman bere metodoak tresneria

pedagogiko berezia dakar haurrak ukituz, ikusiz, entzunez, dastatuz,

mugituz eta usainduz ikasten duenez, zentzumen hauek guztiak era

progresibo batean lantzen dituzten materialak sortu.

Ikaslearen jarduera libreko printzipioa

Umearen garapena suerta dadin askatasuna beharrezkoa.

Bizitzan agertzen diren oztopoei aurre egiteko, haurrak aske jarduten utzi behar

dira Montessorik eskolan ezartzen den askatasun falta, isilpean eta geldirik

egon beharra gogor kritikatzen du, baita diziplina lortzeko ematen diren zigorrak

eta sariak.

Pasibitatean ez dago askatasunik eta ezin da barneko mundua era egokian garatu

Kanpoan dagoen guztia barneratu ahal izateko "jardun" egin behar da

auto-hezkuntza sortu.

Montessori eskoletan garatzen den askatasuna psikologikoa norberaren

diziplinan oinarritua.

Ordenak garrantzi berezia du bere metodoan.

Banakotasunaren printzipioa

Bere metodoa norbanakoaren erritmoan eta jarraipenean oinarritu.

Irakasleak haur bakoitza non aurkitzen den behatu behar du ez du irakatsi

behar ikasle bakoitzaren bidea zuzendu behar du Montessorik irakasleei

"zuzendari" deitzen zien.

Auto-hezkuntza prozesuan, ikasle bakoitzak, materialekin aritzean, ondo doan

antzematen du materialak auto-zuzentzaileak baitira.

Irakasleak berarentzat egokiak diren materialak eskainiko dizkio ume bakoitzari.

MONTESSORI METODOAREN ELEMENTUAK

Giro antolatua

Umearentzat arduraz antolatutako ingurunea da ikasten eta hazten

laguntzeko.

Bi faktorez osatuta:

o Ingurunea

o Materiala Prestatuta dago bertan arlo soziala, emozionala zein

intelektuala lantzeko eta umearen seguritate beharrak asetzeko.

Montessorik egiaztatu haurraren ingurunea bere garapen aldirako egokiak

diren materialekin prestatuz gero eta berari lan egiteko materiala hautatuz utziz

gero haurraren garapen osoa lortzeko bidea ireki.

Giro antolatu baten ezaugarriak:

o Proportzionatua: Umearen dimentsio eta indarrei

o Mugatua: Inguruneak umea ezagutzara bideratu eta bere ideiak

ordenatzera eta adimena argitzera lagundu behar du.

o Sinplea: gauzen kalitateari dagokionez.

o Oinarrizkoa: material nahiko eta beharrezkoa dena egon behar du.

o Errorearen oharpen sustatzailea: umea bere akatsaz jabetzeak umeari

gero eta arrazoiketa handiagoa egitera eramaten du bere ekintzen

ondorioak neurtzeko gai izanez.

o Garbigarria umea ingurunea garbi eta zainduta mantendu ahal

izateko.

Ingurunea

Montessoriren metodoan espazioak zabalak eta argitsuak; lorez eta landarez

apainduta eta oso ordenatuak.

Espazioak haurrek ezagutza desira eta umeen independentzia sustatzeko

antolatuta daude.

Espazio hauetan dauden altzairuak, materialak eta azpiegiturak umeen eskura

daude.

Espazio hauetan umeek:

o Materialak eta ekintzak aukeratzeko askatasuna.

o Nahi dutenean ekintzaz aldatzeko aukera.

o Gelatik askatasun osoz mugi daitezke era indibidualean lan egiten.

Espazio hauek umeen segurtasuna eta gainerako kideen eskubideak bermatu

behar dituzte.

“Umeak libre egon behar du” Erabakiak hartzeko eta ikerkuntzak egiteko

Umeak bakarrik ikasten du.

“La única disciplina verdadera es la de uno mismo”

MATERIALA

Gizakien inteligentzia eta abilidade guztiei oinarri sendoa emateko umeek

material anitz eskura dituzte.

Montessorik sortutakoa umeen behar guztiak asetu material guztia:

o Erakargarria

o Progresiboa

o Errorearen kontrol propioarekin

Materialak modu zientifikoan egin ziren:

o Umeen tamainara egokituta

o Guztiek ikaskuntza helburu zehatz bat dute

o Material naturalekin diseinatuta (zura, bidrioa eta metala).

Materiala, gela barruan, hiru taldetan banatzen da:

o Bizitzarako materiala (3/4 urtekoentzat)

o Zentzumenak lantzekoa (gelako guztiek)

o Material akademikoa irakurketa, idazketa, natura, geografia,

gramatika …

Bere materialak zentzumenen lanketatik abiatu.

Mota ezberdinetako materiala trebetasun eta giza inteligentzia guztiei oinarri

tinko bat emateko.

Ezagupen kognitibo berria egiterakoan, ahalik eta zentzumen gehienak erabili

beharko dira.

Material bakoitzak ezaugarri bat lantzen du Ezaugarri hauek isolatuak

agertzen dira Hasieran, ezaugarri horiek kontraste handiz eskainiko dira.

Materiala, orobat, graduatua da Ezaugarri horiek menderatzen diren heinean,

beste nolakotasun batzuk lantzeko erabiliak dira.

Errorearen kontrola dute.

Umeari ikasten duena ulertzen laguntzen diote kontzeptu abstraktuak

esperientzia sentsorial zehatzarekin erlazionatuz Benetan ikasten ari du eta

ez, soilik, memorizatzen.

Ingurunean zehar, materialak esparru desberdinetan sakabanatuak daude

Esparru hauetara umeek sarbide librea dute bertan egin nahi duten jarduera

aukeratu dezakete.

EREDU PRAKTIKOA

Helduaren jarrerak

Heldua, umearen eta ingurune antolatuaren arteko lotura da.

Helduaren helburua umeari laguntzea umeari adierazi behar dio bera dela

bere burua maite eta errespetatu behar duena Helduak haurrari bere

buruarengan konfiantza izaten lagundu behar dio.

Umea mugitu behar denez, libre izan eta ingurunea ikertu behar duenez

helduaren papera umeei arauak adieraztea baino ez da.

Irakaslearen papera

Montessorirentzat irakasleak gidariak dira eta beraien papera irakasle

tradizionalen paperarekin asko ezberdintzen da batez ere ume bakoitzaren

beharren eta interesen behatzailea izan behar du.

Gidari batzuek, soilik, Montessorik diseinatutako materialak erabiltzen dituzte,

beste batzuek, ordea, material berriak garatu edo material hezigarriak

Montessoriren metodora egokitzen dituzte.

Gidariaren ezaugarriak

Haurraren garapenaren etapa bakoitzaren behar intelektual, fisiko eta

psikologikoak sakonki ezagutzea.

Umearen adinera egokituta dagoen garapen armoniko bat lortzeko beharrezkoak

diren material edo ekintzetara haurra zuzentzea.

Espazioan aurkitzen den material bakoitzaren erabilera egokia eta helburuak

ezagutzea.

Objektuen eta materialen erabilera modu argi eta zehatzean adieraztea.

Umea material batekin lehenengo aldiz kontaktuan jartzen denean, paper aktiboa

izatea, eta material hori umearentzat ezaguna denean, berriz, rol pasiboa.

Ingurunea beti garbi eta ordenatua izatea.

Umeek laguntza eskatzean, laguntzeko prest agertzea eta umeen lan eta erroreak

errespetatzea.

Umearen garapenean, bere independentzia eta sormena sustatzea.

Haurrarengan auto-diziplina, ontasuna eta kortesia sustatzea.

Haurra modu independentean bere ideiak behatzen, eztabaidatzen eta

esploratzen ikas dezan gidatzea Kulturarenganako eta zientziarenganako

interesa bultzatuz.

MONTESSORI METODOAREN 4 AREAK

Bizitza praktikoa

Gelaren atalik garrantzitsuena umeari garatzen lagundu:

o Koordinazioa

o Kontzentrazioa

o Independentzia

o Ordena

o Diziplina

Honako ariketak barne hartzen ditu:

o Erlaxazio soziala

o Tolerantzia eta kortesia

o Mugimenduaren kontrol perfektua

Heziketa sentsoriala

Bost zentzumenen garapenari dagokio.

Ekintzen helburua zentzumenak heztea da umea inguruneari buruz ikas

dezake eta bere alderdirik zorrotzenak diskriminatzeko gai izango da.

Hizkuntzaren, irakurketaren eta idazketaren trebetasunak

Umeek haien hatz erakuslea erabiltzen dute letra bakoitza era sentsorialean

ezagutzeko (letrak lixa paperez inguraturik daude) honek forma

geometrikoak + hizkiak modu fonetikoan ikasten laguntze die. Geroago,

hatza arkatz batengatik ordezkatzen da aurrerago, idazten hasten dira.

Umearengan, irakurketa eta idazketaren ikaskuntza modu naturalean lortzen da.

Nagusiagoak diren ikaskideekin (irakurtzen eta idazten dakitenek) esperientziak

elkar-trukatzean eta haiekin elkar-bizitzean umearengan irakurtzeko eta

idazteko desira erraztu.

Matematikak: zenbakietara hurbiltzen

Zenbakien eta matematiken sarrera sentsoriala da.

Umeek zenbakiak kopuruetara erlazionatzen ikasten dute.

Gai honetan hezkuntza goiztiarrak umeei irakurketarako eta matematiken

ikaskuntzarako oinarriak jartzen laguntzen die.

Material sentsorialekin garatutako ariketen bidez, ”konkretutik abstraktura”

pasatu eta koloreak, itxurak, pisuak … bereizten lagundu.

MONTESSORI METODOA VERSUS METODO TRADIZIONALA

MONTESSORI TRADIZIONALA

Ezagutzazko egituretan eta garapen sozialean enfasia. Memorizatutako ezagutzan eta garapen sozialean enfasia.

Irakaslearen rola pasiboa da. Ikaslea ikaskuntza- irakaskuntza prozesuan,

parte hartzaile aktiboa da.

Irakasleak paper menderatzaile eta aktiboa gauzatzen du. Ikaslea

ikaskuntza-irakaskuntza prozesuan, parte hartzaile pasiboa da.

Montessoriren metodoa eta ingurunea barneko auto-diziplina bultzatzen

dute.

Irakasleak ikasleari diziplina ezarri (kanpoko diziplina).

Banakako eta taldeko irakaskuntza ikaskide bakoitzaren ikaskuntza

estilora egokitzen da.

Taldeko irakaskuntzak helduentzako ikaskuntza estiloarekin bat egiten

du.

Taldeak adin desberdineko umeekin sortu. Taldeak adin berdineko umeekin sortu.

Umeak elkarri irakastera, kolaboratzera eta laguntzera motibatuak dira. Irakaskuntza irakasleak egiten du eta ez da ikasleen arteko kolaborazioa

sustatzen.

Umeak bere interesen eta gaitasunen arabera, bere lana aukeratzen du. Umearentzako estruktura curricularrak ez ditu ia umeen interesak

kontuan hartzen.

Umeak material auto-didaktikotik abiatuz, ezagutza propioak sortzen

ditu.

Umea irakaslearengatik kontzeptuetara bideratua izaten da.

Umeak nahi duen denbora erabiltzen du proiektuak egiteko edo

aukeratutako materialekin aritzeko.

Umeari denbora espezifiko bat ematen zaio ekintza bakoitza gauzatzeko.

Umeak bere ikaskuntzarako abiadura eta urratsak zehazten ditu. Ikaskuntzarako urratsak, normalean, irakasleak edo taldeko beharrek

finkatzen dituzte.

Materialaren feedback-aren bidez, umeak bere akats propioak aurkitzen

ditu.

Lana zuzentzen bada, akatsak irakaslearengandik markatuak izan ohi

dira.

Aurkikuntza fisikorako material multi- sentsoriala erabiltzen da. Material gutxi garapen sentsorialerako eta manipulazio zehatzerako.

Norberaren eta ingurunearen zainketaren ikaskuntzarako antolatutako

programa.

Norberaren zainketari eta gelaren mantenamenduari ez zaio

horrenbesteko garrantzirik ematen.

Umea eroso sentitzen den, libre mugi daitekeen eta ikaskideak

molestatzen ez dituen lekuan lan egin dezake. Taldeko lana boluntarioa

da.

Taldeko saioak egiten diren bitartean, ume bakoitzari bere aulkia

egokitzen zaio modu honetan, geldi eta isilik egotera motibatuz.

Programa egituratzen du gurasoek Montessori filosofia uler eta haien

seme-alaben ikaskuntza-prozesuan parte har dezaten.

Guraso boluntarioek, bakarrik, dirua biltzeko elkartzen dira; eta,

normalean, ez dute ikaskuntza-prozesuaren ulermenean parte-hartzen.

MONTESSORI ESKOLAK GAUR EGUN

Metodo hau erabiltzen duten eskolen kopurua handia da Titularitate pribatu

zein publikokoak.

Eskola hauen artean dauden loturak eta metodoaren "ortodoxia" ziurtatzeko

hainbat elkarte sortu.

Elkarte hauen zereginen artean:

o Materiala banatu

o Irakasleak prestatu

o Irakasleen formatzaileei ziurtagiriak eman

o Jardunaldiak eta kongresuak antolatu

o Aldizkariak argitaratu

o Web orriak sarean paratu

o Gurasoei informazioa banatu

o Metodoaren aplikapena ikertu Lehen eta Bigarren Hezkuntzan.

GURE ESKOLETAN MONTESSORIK EDUKI DUEN ERAGINA

Euskal Herriko ikastetxeetan Montessori filosofiaren aztarnak aurki daitezke

betiere "Eskola Berri"ko filosofiarekin nahastuak.

Gure eskoletan"Eskola Berri"ko filosofiaren barruan txertatu daitezkeen ideiak

barneratu dira:

o Haurrak berak jarduteak daukan garrantzia

o Kanpoko ekintzak barrukoa dakarrela

o Eguneroko zereginetan ahalik eta zentzumen gehien erabiltzea

o Autonomia bultzatzea

o Ikastetxeetan ditugun Montessori materialak edo horretan oinarrituak

izan direnak anitz dira.

Estrategia metodologikoei dagokienez kontzeptu abstraktuak irakatsi baino

lehenago, horren isla fisikoa bilatu eta erakutsi behar dela garbi daukagu.

BIBLIOGRAFIA ETA INTERNETGRAFIA

Bibliografia

Sizaire, A. (1995), Maria Montessori: La educación liberadora. Bilbao.

Testigos Desclée De Brouwer.

Polklillard, P. (1972), Un enfoque moderno al método Montessori. México.

Editorial Diana.

Orem, R.C. (1979), Manual del método Montessori. Buenos Aires. Paidos.

Standing, E.M. (1973), La revolución Montessori en la educación. México.

Siglo XXI editores.

Internetgrafia

Lopez, I. “Montessori, Maria”. Hik hasi. 41, 1999. Helbidea:

www.hikhasi.com/artikulua/481. Azken kontsulta: 2012ko apirila.

Bocaz, C. S. eta Campos, R. “Metodo Maria Montessori”. 2003. Helbidea:

www.elviajerosuizo.com/resources/metodo.montessori-resumen.pdf. Azken

kontsulta: 2012ko apirila.

Idazle ezezaguna. “María Montessori”. Helbidea:

www.jardinesinfantiles.cl/fotos/Presentacion_3.ppt. Azken kontsulta:

2012ko apirila.

“Los niños son los que me

enseñan mi método”