Transcript
Page 1: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

WB15XWB15X WS20X

fe;kBK bJh j'Ivk d/ d' Bt/I gzg;?N

xZN s/b ygs, 21 o[gJ/ gqsh xzNkT[ukJh sZe gkDh gj[zukT[Dk nk;kB

fe;kBK bJh j'Ivk d/ d' Bt/I gzg;?N

T[ukJh sZe gkDh gj[zukT[Dk nk;kBxZN s/b ygs, 21 o[gJ/ gqsh xzNk

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroD;kb 17 ^ nze 11 ^ Btzpo 2015 ^ o[gJ/ 35www.krishijagran.com

kxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN krokxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN krokxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN kro

fe;kB y[d jh pBD ezgBhfe;kB y[d jh pBD ezgBhfe;kB y[d jh pBD ezgBh

fvihNb fJzvhnk- fgzvK dh ekfJnkebgfvihNb fJzvhnk- fgzvK dh ekfJnkebgfvihNb fJzvhnk- fgzvK dh ekfJnkebgio{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kBio{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kBio{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kB

kxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN kro

fe;kB y[d jh pBD ezgBh

fvihNb fJzvhnk- fgzvK dh ekfJnkebgio{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kB

ISSN 2455-1112

Page 2: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 3: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 4: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 5: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 6: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

;zgkde� � n?wH;hH v'fwfBe

fBd/Fe� � FkfJBh fJwkB[tb

n?wH ihH tk;B

ekoiekoh ;zgkde� vkH e/H hHuKvhN

oftzdo s/tfsnk

uzdo w’jB

;jkfJe ;zgkde vkH ;zrhsk ;’Jh

;zgkdeh e'nkovhB/No ;zi/ e[wko

wkoehfNzr j?v ghHn?;H;?Bh

wjkgqpzXe� � cojk ykB

;hBhno eko;gkv?IN o{ph i?B

gZsoeko nfBe/s f;Bjk

efBek u”jkB

fJwokB ykB

;hBhno gqpzXe e/Hi/H ;oZfBnk

� � ;kok ykB

nc;kBk wfbe u[zeh G{Nhnk g{Bw ftFFteowk

rhsk okts fozeh g[zvho ;Bhnk wjkiB fPckbh wjkiB beFwh gKv/ g{Bw gqXkB n?rB; w?oh o/ub M/ftno j/wk Fowk gqhsh ujkB ezuB f;zx fofsek oki{ i?B/N ikB;B oiBh e[wkoh ftek; fsnkrh

gqpzXe gq;ko� � fBFKs Nke

;jkfJe gqpzXe� uzdo d/t GZN

� � gtB nkir/

� � Bo/Ido F/oNkN/

fFteKs T[gkfXnkJ/

� � nkoHn?BH u'p/ feqPB fpjkoh okj[b f;zx

ni/ e[wko

;[e[wko dbkJh

npd[; ;ws

rhsk okts

fozeh g[zvho

no[Dk ikBk

jowBgqhs f;zx ezr

nekT{IN; e/HphHfJzdok

fvikfJfBzr� � Xow/Ido e[wko

w'fBek wbj'sok

:'r/F e[wko

ezwekih ;jkfJe�� d/t/Ido f;zx

okj[b

� � gq/w e[wko

� � oziB

laiknd] çdk'kd] eqnzd ,oa Lokeh ,e-lh- Mksfefud

,e-,-lh- Ñf"k tkxj.k % 60@9 rhljk ry] ;wlqQ ljk; ekfdZV] utnhd xzhu ikdZ eSVªks LVs”ku] ubZ fnYyh&110016 ds }kjk ,p-

Vh- ehfM;k izsl ch 2] lsDVj&63] uks,Mk&201301]

ftyk&xkSrecq) uxj ¼;w-ih-½*lokZf/kd lqjf{kr U;k; {ks= fnYyhA

bl if=dk esa çdkf'kr ys[k ,oa fopkj ys[kdksa ds futh gSaA çdk'kd@laiknd blds fy, mRrjnk;h ugha gSaA

n?Zw.J/.;h. feqPh ikroDgzikp dh gqw[~y g/Av{ gfotkoe wk;e g~fsqek

o"kZ 17 vad 11 uoEcj 2015 #i;s 35MAC KRISHI JAGRAN

sseok

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web : www.krishijagran.com

dqy ist 70

06 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

www.krishijagran.comsseok

SubscribeKrishi Jagran Magazine

Punjabi, Hindi, Gujarati, Marathi, Kannada, Bengali, Telugu & English

Nishant Taak Mob: 09953756433

y/sh ;wkuko HHHH10

ਕੰਪਨੀ ;wkukoHHHHHH20

xZN bkrs ftu finkdk g?dktko Bkb finkdk w[BkckL vkH f;tkuHH25

;cb fe;kB;H i;pho f;zx

x[bkbHHHHHHHHHHHHHHH26

;jkJh XzfdnK s'A bJh ;/X^Bofgzdo f;zxHHHHHHHHHHHHHHHH27

zmIn dI ishq nUM

brkrwr r`Kx

leI suJwAHHHHHHHH29

kxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN kroHHHHHHHHHH32

Jony dI prwlI swVn dy nukswn Aqy iesdI vrqoNHHHHHHH35

w?vh;Bb c;bK dhnK nes{po s'I fd;zpo

wjhB/ dhnK feqFh

feqnktKHHHHHHHHHHHHHH38

fe;kB y[d jh

pBD ezgBhHHHHHHHHHH41

io{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kBHHHHHHHHHHHHHH43

pj[gZyh ehN ns/ fpwkoh gqpzX dk gfjbk edw^ phi dh ;'XHHHHHHH45

fvihNb fJzvhnk-

fgzvK dh

ekfJnkebgHHHHHHHHH49

fJZe tXhnk ;jkfJe Xzdk¸;{o gkbDkHHH52

ihvhgh dk 1%

y/shpkVh ftu

bZr/L vkHy'yoHHHHHH56

g’qveN bKuHHHHHHHH58

;/jsHHHHHHHHHHHHHHHH60

ykDk^yIkBkHHHH62

y/b irsHHHHHHHHH63

okiBhshHHHHHHHHHHHHH64

fcbwh d[BhnkHHHHHHHHHHHH66

Page 7: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 8: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

;zgkdeh

n?ZwH;hH v'wfBe&Email: [email protected]

os fJe y/shpkVh gqXkB d/F j?. fe;kBdh w/jBs fJe nfijk T[d:'r j?

fi;d/ fszB w[Zy ekoe jB- phi, pkiko ns/ pus. fe;kB ~ nzBdksk fejk iKdk j,? fijVk Xosh dk ;hBk uho nBki gd? k eodk j.? fijVk ; k v h n K n k X k o G { s i o { o s K d k ekoe j.?

f;zfus y/soK ftu nBki dhnK d' gqw[Zy c;bK jB- eDe ns/ M'Bk. fJjBK c;bK dk T[sgkdB tXkT[D bJh, c;bK ~ o'rK s'I pukT[D bJh ns/ uzrh fe;w dk nBki gkT[D bJh T[BZs fe;w d/ phi ftef;s ehs/ rJ/ jB. eDe ns/ M'B/ d/ fJbktk w'N/ nBki, dkbK, fsbjD ns/ cb ;pihnK dhnK T[BZs fe;wK th fsnko j'JhnK jB. nfij/ phi fe;kBK ~ fwb ;eD fJ; fdFk ftu th pokpo e'fFFK j' ojhnK jB. go uzr/ phi feZE/ jB<

nB-T[g:[es iwhB ftu phi phiD Bkb BFN j' iKd/ jB ns/ nihp wsbp r[DtZsk jhD phi th y/s ftu p/eko j' e/ ofj iKdk j?. e/tb ;[phi wsbp uzrk phi jh uzrh iwhB ftu Gog{o T[sgkdB d/ ;edk j?.

fe;kB dh io{os j? uzrk phi ns/ d{ik T[;d/ T[sgkdB ~ uzrk pkiko fwb/.

ewi'o wkB;{B d/ ekoB fJ; ;kb 2015-2016 ftu dkbK dh g?dktko xN e/ 1H2 eo'V NB ofj ikD dk nzdkik j?. fJj fgSb/ ;kb d/ w[ekpb/ d' bZy NB xZN j?.fj;kp bk e/ t/yhJ/ sK gsk brdk j? fe

1717YEARS1717

(1999-2015)

arming Comg F muin nrv ite yS

www.krishijagran.com;zgkdeh

AGRICULTURE W RLD(Portal for Agri Commodities, Research Reports, Prices & News)the pulse of global commodity market

www.kjcommoditynews.comwww.kjcommoditynews.com

The Pulse of Agri-World

www.krishijagran.com

Ph.: +91-11-26511845, 26517923, 45503170 Email: [email protected] Web: www.krishijagran.com � �

n?Zw-J/-;h- feqPh ikroDThe Pulse of Rural India

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

phi, pk}ko ns/ puZsdkb dk T[sgkdB e/tb 12% xZfNnk j?. c/o ehwsK ftu 100 ch;dh s'I finkdk tkXk feT[I j' frnk<

phs/ ukbh ;kbK ftu dkb T[sgkdB ftu fJe gqshFs ;kbkBk dh rsh Bkb fJikck j'fJnk id'I fe fJ; d”okB iB;zfynk tkXk d' ch;dh s'I finkdk fojk. wkB;{B ewi'o ofj ikD Bkb dkb dh y/sh dh tzv j' rJh j?. ;kvh f;oc 50 ch;dh y/sh dh iwhB f;zukJh d/ ;kXBK Bkb b?; j?. dkb g?dk eoB tkb/ fe;kBK ~ f;oc d; ch;dh iwhB s/ f;zukJh dh ;[ftXk fwbdh j?, fJ;bJh id'I id'I wkB;{B dk fwik} ftrVdk j?, dkbK d/ w[Zb ftu nZr br iKdh j?. fgSb/ d' ;kb s'I wkB;{B brksko o[Zf;nk j'fJnk j?, fi; ekoB yohc ftu g?dk j'D tkbh nojo, T[Vd ns/ w{zr dh y/sh ewi'o ojh. phsh ;odh ftu p/w”;w pkfoF ns/ n”fbnK Bkb oph ftu phi/ ikD tkb/ S'b/ ns/ w;o ~ th Gkoh B[e;kB j'fJnk j?.

fJ; d[yd ;fEsh dk w{b ekoB Bhshrs ewi'ohnK jB. dkbK dh g?dktko ns/ ygs d/ ftu dh ykJh brksko u”Vh j[zdh ik ojh j?. T[sgkdB tXkT[D bJh e'Jh rzGho e'fFF BjhAI ehsh rJh. oph dh c;b dh xZN s'I xZN yohd w[Zb dh x'FDk pj[s d/o Bkb ehsh rJh. T[j th ekch BjhI j?. ne;o fi; ehws dk n?bkB j[zdk j? fe;kBK bJh bkGekoh BjhI j[zdk. fe;kBK dh T[gi s/ n;bh w[Bkck tgkoh tor ewkT[Idk j?, fe;kB sK n?t/I jh g;hBk tjkT[Idk ofjzdk j?.

;oeko ~ c;b dk bkGekoh w[Zb d/D d/ Bkb Bkb f;zukJh dk p/jso fJzsikw eoBk j't/rk. g?dktko tXkT[D ~ finkdk g?dktko d/D tkb/ phi fsnko eoBk ns/ uzr/ ehNBkFeK d/ fJzsikw dk ezw j'o BjhI Nkfbnk ikDk ukjhdk. p/jso wkoehfNzr szso ns/ ;Nhe gqpzXB s/ th fXnkB d/Dk j't/rk.

phi uzrk j't/rk, T[sgkdB tXhnk ns/ pkiko ~ mhe eoBk j't/rk sd jh fe;kB ~ e[M pus j' ;e/rh ns/ T[;dh w/jBs ~ ;jh w[Zb fwb ;e/rk.

Gk

08 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 9: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

soZeh s[jkvh, seBhe ;kvh

fBT{ jkb?Iv s'I 90 HP se dh35 HP

nfs nkX[fBe Nq?eNo F/qDh-jo gqrshFhb fe;kB dh g;zd

(CAPF d/ ;oft;w?B ns/ n?e; ;oft;w?B bJh ;hgh;h ftu T[gbpX)

N'b coh BzL 18004190124

s[ozs ;/tkgkoN; ;g'oN#1

CNH fJzv;Nqhnb n;bh g[o}/

p/jsohB gqdoFB- bzph T[wo

Page 10: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

n?;HnkoHphH (n?rohebuo ;kfJzfN;N foeo{Nw?IN

p'ov) d/ 42t/I ;EkgBk fdt; s/ gq'rokw dh

gqXkBrh eofdnK T[otoe okiwzsoh jz;oki rzrkokw

njho B/ fejk fe :{ohnk dk y/shpkVh d/ fJbktk d{ih

irQk fJ;s/wkb j'D s/ o'e bkT[D bJh ;oeko fJe

gq;skt s/ ezw eo ojh j? fi;d/ sfjs fe;kBK

dh g[FNh eoB d/ pknd jh T[otoeK dh

fteoh ehsh ikJ/rh. wzsoh B/ fejk fe e/tb

fe;kBK ~ :{ohnk t/u/ ikD d/ jtkb/ ftu

gkfJbN gfo:'iBk F[o{ ehsh ikJ/rh.

:{ohnk s/ ekch ;pf;vh fdsh iKdh j?

sKfe fJj fe;kBK ~ ;;sh do s/

fwb/ ns/ fJ;dk e/tb y/shpkVh bJh

jh T[g:'r j't/ gozs{ nZi e'Jh th

:{ohnk yohd ;edk j? ukj/ T[j fe;kB

j? iK BjhI. fJ;bJh n;hI ukj[zd/ jK fe

fJj e/tb fe;kBK ~ fwb/. jkbKfe

T[jBK B/ fejk fe nfij/ e[M jh wkwb/

jB fiE/ :{ohnk y/shpkVh d/ fJbktk

j'o ezwK ftu th T[g:'r ftu fbnKdk

ik fojk j? gozs{ n;hI fJ; s/ g{oh soQK

o'e bkT[Dk ukj[zd/ jK. njho B/ fJj

th fejk fe ;oeko :{ohnk dk nZs s'I

finkdk gq:'r o'eD bJh th edw u[e

ojh j? feT[Ife fJ; Bkb fwZNh dh ;/js

s/ p[ok n;o g?Idk j?.

ezgBhnK d/ w[ekpb/ ;fjekoh d[ZX

fJekJhnK gqsh bhNo fJe o[gJ/

gqhwhnw fdzdhnK jB fJ; bJh gzikp

d/ d[ZX T[sgkdeK ~ nw[Zb dh fJ;

gfjb s'I bkG gj[zuD dh T[whd j?.

T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe nw{b B/

oki;EkB, T[sogqd/F, gZSwh pzrkb ns/

jfonkDk ftu nkgDhnK eJh poKuK

y'bhnK jB gozs{ gzikp ftu tgkfoe

gZXo s/ d[ZX T[sgkdB ns/ gqsh wt/Fh

finkdk T[sgkdB d/ wZd/ B}o fJj

gfjb ekoro f;ZX j' ;edh j?. Fqh

;'Yh B/ fejk fe d/F ftu fe;/ th oki

d/ w[ekpb/ gzikp ftu d[ZX T[gbpXsk

fes/ finkdk j? fi; Bkb T[jBK ~

finkdk s/ih Bkb ftek; eoB ftu

wdd fwb/rh.

d:'r wzvb n?;'u?w d/ fJe

;ot/n d/ w[skfpe i/ Gkos ftu dkbK dhnK ehwsK s/ ekp{ gkT[Dk j? sK e/Ido ;oeko ~ fJe eo'V NB dkb dk nk:ks eoBk j't/rk. fog'oN d/ nB[;ko wzr ns/ g{osh d/ nzso ~

gkVD ns/ tXdhnK ehwsK s/ brkw bkT[D bJh finkdk wksok ftu dbjD nk:ks dh io{os j?. r”osbp j? fe 2014-15 ftu Gkos B/ 44 bZy NB dbjD dk nk:ks ehsk ;h. t?Ffte gZXo s/ g{osh d/ nzso ftu nVuDK ekoB fJ; wzr g{osh d/ nzso dh GogkJh w[Ffeb j't/rh.

eh efjzdh j? fog'oN<

nzdk}/ bkJ/ ik oj/ jB fe fJ; ;kb pkfoF xZN j'D eoe/ dbjD T[sgkdB xZN e/ 1H7 eo'V NB

oj/rk. 2014-15 ftu fJj 1H72 eo'V NB ;h. fJ;d/ fJbktk wzr tXD Bkb 1H01 eo'V NB dkb nk:ks eoB dh io{os j?.

yohc dbjD T[sgkdB ftu e[b 70 ch;dh fjZ;/dkoh tkb/ oki

· wjkokFNo- 24H9 ch;dh

· eoBkNe- 13H5 ch;dh

· oki;EkB- 13H2 ch;dh

· wZX gqd/F- 10 ch;dh

· T[so gqd/F- 8H4 ch;dh

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

fe;kBK dh g[FNh io{ohL njho

gzikp d[ZX T[d:'r ~ tXktk X T[sgkdB ftu d/F d/ u”E/ ;G

s'I tZv/ oki gzikp d/ d[ZX T[d:'r

j[D j'o wip{s j' ikDr/. oki ftu

d/F dh nkr{ d[ZX fteq/sk ezgBh nw{b

(r[ioks ;fjekoh d[ZX tzv wjk;zx)

1,000 d[ZX Gzvko e/Ido y'bD dh

:'iBk pDk ojh j?. fJj rZb r[ioks

;fjekoh d[ZX tzv wjk;zx d/ gqpzX

fBd/Fe nkoHn?;H;'Yh B/ ;ztkddksk

;zw/bB ftu ejh.

Fqh ;'Yh B/ dZf;nk fe fJ; :'iBk

s/ nw{b 150 eo'V o[gJ/ you

eo/rh. feT[Ife fBZih d[ZX T[sgkde

d[Z

dkb nk:ks eoB s/ jh xNDrhnK ehwsK

T[

J/H

10 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 11: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

HELP LINE : 9779593111

Page 12: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

b dhnK ehwsK tXDk fe;kBK d/

fjs ftu j?. fJ; Bkb fe;kB oph ;hiB ftu ;o'I dh fpikJh tXD d/ gqsh T[s;kfjs j'Dr/. fJj rZb e/Idoh feqFh oki wzsoh ;ziht pkfbnkB B/ feqFh ftfrnkfBe u'D wzvb d/ 42t/I ;EkgBk fdt; ;wko'j ftu gq'rokw dh gqXkBrh eofdnK ejh.

pkfbnkB B/ fejk fe fe;kBK ~ ehwsK tXD s/ E'Vk ckfJdk j[zdk jh j?. wfjzrkJh d/ jtkb/ ftu ;k~ fJj t/yDk

F dhnK T[sgkde wzvhnK ftu ekbh ;hfws fpetkbh Bkb ekbh fwou dhnK ehwsK ftu nKfFe wip{sh t/yh rJh j?. nkT[D tkb/ ;w/I ftu c;b ewi'o ofjD d/ ekoB Gkn j'o tX ;ed/ jB. ;G s'I tZvh T[sgkde wzvh e'uh ftu ekbh fwou dk Gkn 10 o[gJ/ tX e/ 655 s'I 660 o[gJ/ gqsh

do ;oeko d/ G'iB wzsokb/ B/ rzBk fe;kBK ~ fdZsh ikD tkbh ;pf;vh ~ f;ZXk T[jBK d/ yks/ ftu G/iD dh fsnkoh g{oh eo bJh j?. ikDekoh d/ w[skfpe G'iB wzsokb/ B/ fJ; gq;skt ~ e?pB/N ;zpzXh wzsokfbnK ~ G/i fdsk j?. ibdh jh fJ; s/ e?pB/N dh p?me ftu c?;bk j' ;edk j?.

gq;skt d/ w[skfpe rzBk fe;kBK ~ 47H50 o[gJ/ gqsh e[fJzNb ;pf;vh fdsh ikJ/rh. w”i{dk ftt;Ek d/ sfjs uhBh fwZbK ~ e/Ido ;oeko d[nkok s?n ehs/ rJ/ c/no n?Iv fowT{Bo/fNt gqkJh; :kBh n?cnkogh dh do s/ fe;kBK s'I yohd/ rJ/ rzB/ dk G[rskB eoBk j[zdk j?. fcbjkb rzB/ dk n?cnkogh 230 o[gJ/ gqsh e[fJzNb j? fijVk fe uhBh fwZbK ~ u[ekT[Dk j[zdk j?. BthI :'iBk d/ sfjs e/Ido ;oeko fJ; 230 o[gJ/ ftu'I 47H50 o[gJ/ dh ;pf;vh f;ZXh rzBk fe;kBK d/ yks/

ukjhdk j? fe fe;kBK dhnK th e[M io{osK j[zdhnK jB. ;oQ'I d/ s/b dhnK ehwsK fJ;dh c;b s/ gJ/ gqshe{b n;o d/ ;w/I s'I tXDhnK F[o{ j'JhnK jB. fJ; ;kb wkou-ngq?b ftu j'Jh p/w”;wh pkfoF Bkb ;oQ'I dh c;b ~ ekch B[e;kB gj[zfunk. ;kb 2014-15 ftu ;oQ'I dk T[sgkdB 20 ch;dh fvre/ 63 bZy NB fojk. ;oQ'I dh y/sh w[Zy s”o s/ jfonkDk, oki;EkB, gzikp ns/ wZXgqd/F ftu oph ;hiB ftu j[zdh j?.

ftu gk d/t/rh ns/ uhBh fwZbK ~ fJj yks/ y[btkT[D/ g?Dr/. puh j'Jh oew :kBh fe 182H50 o[gJ/ gqsh e[fJzNb uhBh fwZbK ~ u[ekT[Dh gJ/rh. G'iB wzsokb/ d/ fJ; gq;skt s/ i/ e?pB/N dh w'jo br iKdh j? sK fJ;/ ;hiB s'I rzBk fe;kBK ~ ;pf;vh fwbDh F[o{ j' ikJ/rh.

ekbh fwou j't/rh wip{sfeb' j' frnk j?. T[E/ jh eoBkNe dhnK wzvhnK ftu :'rsk d/ nB[;ko ekbh fwou 640 s'I 645 o[gJ/ gqshfeb' d/ ftu pDh j'Jh j?.

� feonkBk pkiko ftu wkoeo ekbh fwou 20 s'I 25 o[gJ/ tX e/ 680-685 o[gJ/ gqsh feb' t/uh ik ojh j?. phs/ ;hiB ftu d/F ftu ekbh fwou dk T[sgkdB 48 jiko NB j'fJnk ;h gozs{ fJ; ;hiB ftu fJj tXe/ 65 jiko NB j'D dk nB[wkB j?. jkbKfe nzdki/ d/ T[bN T[sgkdB xZN j'D dh nkFzek iskJh ik ojh j?

gozs{ jkb/ fJj ;gFN BjhI j? fe F[o{ j'D tkb/ Bt/I ;hiB ftu T[sgkdB fezBk xZN j't/rk. fcbjkb w;kbk p'ov d/ Bt/I nKefVnK d/ nB[;ko ftZsh ;kb 2015-16 dh F[o{nksh fswkjh ftu 635H90 eo'V o[gJ/ ehws dh 10H750 NB ekbh fwou dk fBo:ks j'fJnk j?. fJ; s'I gfjbK ftZsh ;kb d”okB fJ;dh 4335 NB wksok fBo:ks ehsh rJh ;h fi; Bkb 211H37 eo'V o[gJ/ dh nkwdBh j'Jh ;h. fJ; s'I nzdkik bkfJnk ik ;edk j? fe nkT[D tkb/ ;hiB ftu Gkn ftu tkXk j' ;edk j?.

ehwsK tXD Bkb fe;kBK dk bkGL pkfbnkB

s/

rzBk fe;kBK d/ yks/ ftu ;pf;vh

e/I

d/

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

12 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 13: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

gqEe, n?efNt, T{oik nD{

gF{nK bJh wbNhgog} chv ;gbhw?IN

100% e[dosh ;o'sL w?vh;Bb g”d/

(pkfJUFhok)

R

}fjohb/ gdkoEK s'I w[es

Jhe'r'bv pkfJU efFok d/ ckfJd/L

d[ZX dh g?dktkotXkT[Idk j? (v/Y feb' s'I d' feZb' fJefdBftufJerK dh)

d[ZX dkc?NtXkT[Idk j? (3H3 s'I 3H8 iK 3H8 s'I 4H3)

gF{ dh ;/jsdk g{oB o{g ftuftek;

gF{ ~ B?u{objhN ;kfJebgqkgseoBftuwddrko

B?u{obvhtkowo, n?INhj?bfwBfEe (g/N d/ ehV/)

n'or?fBefwbego'veFBtZbgfjbkedw

fJwg'oNo}, J/izN; ns/

fv;NohfpT{NoK ~

;Zdk fdZsk iKdk j?.

fJj ;ko/ gF{nK dk Gko tXkT[Idk j? (pZeoh, ;{no, G/v ns/ wZMK s'I finkdk wk; gqkgsh bJh)

NkT{NtkfJ} vhbofFg bJh ;zgoe eo'L

d[ZX dh p/jso g?dktko

p/jso ;/js

Page 14: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

F ftu dkb dh ewh ~t/yfdnK nrqDh okFNoh F'X

;z;EkB GkGk gowkD{ nB[;zXkB e/Ido B/ fGzB fGzB dkbK dhnK eohp 19 fe;wK fsnko ehshnK jB fijBK dk T[sgkdB i/ fe;kBK s'I eotkfJnk ikt/ sK e[M ;kbK ftu dkbK d/ ;zeN s/ ekp{ gkfJnk ik ;edk j?.

GkGk gowkD{ nB[;zXkB e/Ido ftu N?eBkb'ih j;sKsoD ns/ ;z:'iB ftGkr d/ gqXkB ns/ T[Zx/ ftfrnkfBe vkHFod ekb/ d/ nB[;ko fJ; ;z;Ek ftu ekbK dk T[sgkdB tXkT[D bJh 1960 d/

fonkDk d/ ;fjekfosk oki wzsohfteow f;zx :kdt B/ nzpkbk ftu

;fEs j?c/v d/ r'dkwK dk nukBe fBohyD ehsk. T[jBK B/ j?c/v d/ eowukohnK d[nkok yokp eDe d/ E?fbnK ftu be'Jh rJh tXhnk eDe d/ 37 p?r cVe/ fJ; wkwb/ d/ d'Fh

dFe ftu ezw j[zdk nk fojk j?. j[D se nojo dhnK gzi, w{zr dhnK nZm, T[Vd dhnK gzi ns/ u”bh dh fJe fe;w fsnko ehsh ik u[eh j?. T[jBK B/ fejk fe i/ fJjBK fe;wK ~ fGzB fGzB y/shpkVh :{Bhtof;NhnK d[nkok tZv/ g?wkB/ s/ fsnko eotke/ fe;kBK se gj[zukfJnk ikJ/ sK fJ; Bkb Bk f;oc dkbK dk T[sgkdB tX/rk ;r'I d/F ftu j' ojh dkbK dh febZs th d{o j' ikJ/rh. fJ; d/ pknd s'I fe;kB tZv/ g?wkB/ s/ fJ;dk T[sgkdB eo ;ed/ jB. vkH ekb/ efjzd/ jB fe Gkos d/ w[ekpb/ :{og ftu gqsh j?eN/no T[gi d' s'I YkJh r[Dk se finkdk j[zdh j? feT[Ife T[E'I dh iwhB ftu

j/?c/v r'dkwK dk nukBe fBohyD

i?fte ekopB dh wksok d' s'I fszB ch;dh se j?. T[E/ jh Gkos ftu f;oc 1H2 iK 1H3 ch;dh se jh i?fte ekopB G{wh ftu gkfJnk iKdk j?.

jkbKfe e/Ido d[nkok fsnko ehs/ rJ/ phiK dk tgkfoe T[sgkdB e/Ido y[d BjhI eo ;edk j?. fJ;d/ bJh T[j y/shpkVh :{Bhtof;Nh ~ phi T[sgkdB bJh fuzBfjs eoB iK fBZih y/so dhnK Go';/wzd ezgBhnK d/ Bkb fjZ;/dkoh eoB dk th ;[Mkn fdzd/ jB. vkH Fod ekb/ efjzd/ jB fe fe;kBK ~ M'B/ ns/ eDe eZND d/ pknd T[jBK y/sK ftu dbjD dk T[sgkdB eoB bJh gq's;kfjs ehsk ikDk pj[s io{oh j?.

eowukohnK d/ fto[ZX n?cHnkJhHnko doi eotkT[D d/ fBod/F th fdZs/.

T[jBK B/ gVskb d/ d”okB j?c/v d/ r'dkwK d/ eDe d/ ;hi bJh vhHJ/Hgh ns/ :{ohnk ykd d/ ;Nke dh T[gbpXk ftu th yk; fdbu;gh fdykJh ns/ fejk fe fe;kBK ~ ;hiB ftu ykd dh fe;/ soK dh fdZes BjhI j'Dh ukjhdh. fJ; w'e/ s/ ;fjekfosk okiwzsoh B/ u?fezr d/ d”okB nzpkbk ftu ;fEs j/c/v d/ r'dkw gqKrD ftu Nq?eNo-Nokbh ftu bZdh j'Jh g[okDh yokp eDe dhnK p'ohnK dh th u?fezr ehsh. :kdt B/ u?fezr d/ d”okB Nq?eNo ftu b'v 37 tXhnk eDe dhnK

p'ohnK cVhnK.

T[jBK B/ wkwb/ ~ rzGhosk Bkb b?Id/ j'J/ Nq?eNo s/ bZdhnK ;kohnK p'ohnK g[okDh yokp eDe dh fijBK ~ rZY/ ftu dpkT[D bJh Nqkbh ftu b'v ehsk j'fJnk ;h ns/ yokp eDe dhnK p'ohnK d/ EZb/ 37 p'ohnK tXhnk eDe dhnK th b'v ehshnK gkJhnK rJhnK fijBK ~ wkoehN ftu t/funk ikDk ;h. T[jBK B/ w”e/ s/ jh fJ;dh ;{uBk vhH;hH nzpkbk ns/ g[bh; ~ fdZsh. fJ; w”e/ s/ T[g wzvb nfXekoh Bkrfoe nzpkbk e?gNB Fesh f;zx th w”i{d ;B.

fjekoh p?eK s'I c;b eoik b?D tkb/ fe;kBK dk d[oxNBk phwk 50 jiko o[gJ/ s'I tXke/ 3 bZy o[gJ/ eo fdsk frnk j?. fJ;d/ gqhfwnw dh nZXh oew b'B d/D tkb/ ;fjekoh p?Ie d/Dr/ ns/ pkeh oew fe;kB d/Dr/. ;fjekfosk wzsoh ni/ f;zx febe B/ dZf;nk fe d[oxNBk phwk :'iBk Bkb nes{po se 17 bZy 10,000 fe;kBK ~ i'fVnk ik u[ek j?. ;w/I s/

d[oxNBk phw/ dh oew tXheoik u[ekT[D tkb/ fe;kBK dh c;b ;fjekoh eoi/ dh ftnki oew ;oeko you eo ojh j?. gqw[Zy ;fut, ;fjekfosk, dhge T[go/sh ns/ ofi;Nqko vkHnkoHt?IeN/FtoB B/ dZf;nk fe pK;tkVk, GhbtkVk, p{zdh, e'Nk ns/ f;o'jh d/ ;ko/ eo}dko w?IpoK ~ phw/ dh :'iBk Bkb i'fVnk ik u[ek j?. T[jBK B/ dZf;nk fe ;G s'I finkdk fJe

bZy 71 j}ko eo}dko ekFsekoK ~ i?g[o ;h;hph ns/ 1 bZy 11 j}ko eo}dko ekFsekoK ~ Bkr”o ;h;hph d[nkok bkG fdsk frnk j?.

phiK Bkb d{o j't/rh dkbK dh febZs d/

j

;

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

14 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 15: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

m';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukDm';, nkeoFe, fJe ;wkB,nobh_ikd{ s/i dh fJjh gfjukD

SOMANI KANAK SEEDZ PVT LTDC-91/7, SECOND FLOOR, WAZIRPUR INDUSTRIAL AREA , NEW DELHI - 110 052

Ph- 011 47503925, 011 47505228

Page 16: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

bK dk o; pBkT[D tkbhezgBh wBg;zd phtofi} B/

jfonkDk d/ nzpkbk ftu fJe Bt/I

w?B{c?eufozr gbKN ;Ekfgs eoB

dh :'iBk pDkJh j?. fcbjkb

ezgBh d/ r[ioks d/ tv'dok ftu d'

w?B{c?eufozr e/Ido, T[so gqd/F d/

tkokD;h ns/ T[soKub d/

d/jokd{B ftu fJe fJe :{fBN j?.

ezgBh d/ u/now?B ns/ gqpzX

pB/N wzsoh nfBb i'Fh d/ xo dh x/okpzdh eoB ik oj/ fe;kB wid{o ;zxoFFhb ;zrmBK d/ ;?IeV/ B/sktK ~ g[fb; gqFk;B B/ Gkoh pb Bkb fNqfbnw wkb d/ pkjo o'e fbnk. g[fb; d[nkok o'e/ rJ/ fe;kB ns/ wid{oK B/ cs/jrV u{VhnK o'v s/ uZekikw eoe/ ;oeko d/ fybkc y{p Bkno/pkih ehsh. ikDekoh d/ nB[;ko fe;kB ;zrmB nkgDhnK wzrK ~ b? e/ e?pB/N wzsohnK d/ xoK dh x/okpzdh

fBd/Fe Xho/Ido f;zx B/ dZf;nk fe

nzpkb/ dk BtK w?B{c?eufozr :{fBN

;kvh w”i{dk o/Ii d/ :{fBN s/ fXnkB

e/Idfos eo/rk fit/I fe ;kvk nrbk

T[sgkd @w?Ir' f;g#. fJ;d/ Bkb

pkiko ftu g/F ehs/ rJ/ @co{N;

ng# o/Ii d/ cbK d/ o; dhnK

vfoze ns/ ekop'B/fNv cbK d/ o;

ns/ wBg;zd Unkon?; j'Dr/.

T[jBK B/ fejk fe fJ; :{fBN ~

153H30 eo'V o[gJ/ dh bkrs Bkb ;Ekfgs ehsk

ik fojk j? ns/ fJj wkou 2016 se

w?B{c?eufozr dk ezw F[o{ eo d/t/rk. T[jBK B/ fJj

th dZf;nk fe fJj ezgBh d/ ft;Eko dh :'iBk dk

fjZ;k j? fi; ftu tv'dok ns/ tkokD;h d/ e/Ido dk

nkX[fBeheoD dk ezw Fkfwb j?.

eo oj/ ;B, fi; ftu ;?IeV/ fe;kB wzsoh nfBb i'Fh d/ xo dh x/okpzdh eoB gj[zu/ ;B fijBK ~ x/ok gkT[D s'I gfjbK jh o'e fbnk frnk.

� fJ; d”okB dksko f;zx, XBtzs f;zx, vkH;sBkw f;zx niBkbk, n?vt'e/N osB f;zx ozXktk, ;ftzdo f;zx u[skbk, byftzdo f;zx, e[bdhg f;zx nkfd B/ fejk fe gzikp ;oeko dhnK rbs BhshnK d/ ekoB fe;kB ns/ wid{oK ~ nZi Go g/N ykDk BjhI fwb fojk j?. y/shpkVh dk p[ok jkb j'D eoe/ fe;kB nkgDk feZsk SZv e/ nksw jZfsnktK eo oj/ jB. T[jBK B/ fejk fe fe;kBK d[nkok ehs/ rJ/

;zxoF d/ ekoB eDe d/ w[Zb ftu 75 o[gJ/ dk tkXk ehsk frnk j? fco th gzikp d/ fe;kB fJ; tkX/ ~ oZd eod/ j'J/ wzr eod/ jB fe ;tkwhBkEB fog'oN d/ nB[;ko eDe dk ;wZoEB w[Zb fdZsk ikJ/. T[jBK B/ fejk fe gzikp ftu pk;wsh 1121, pk;wsh 1509 dk b'VhIdk w[Zb Bk fwbD ekoB fe;kB go/FkB j' oj/ jB. e[dosh nkcsK eoe/ fe;kBK dhnK yokp j'JhnK c;bK dk T[fus w[nktik BjhI fwfbnk j?. T[jBK B/ fejk fe id'I se T[jBK dhnK wzrK BjhI wzBhnK iKdhnK sK se T[j nkgDk ;zxoF ikoh oZyDr/.

osh feqFh nB[;zXkB gfoFd(nkJh;hJ/nko) ns/ ;kT{E

J/Fhnk pkfJUN?eBkb'iheb ;?INo (n?;J/ph;h) ftu ihBKsfos c;b d/ ;zpzX ftu n?wU:{ s/ d;sys ehs/ rJ/. nkJh;hJ/nko d/ wjkfBd/Fe vkHn?; nZgn?B ns/ n?;J/ph;h d/ ;z;Ekge fBd/Fe vkH ;h vh wkJh B/ fJ; ;wM gZso s/ d;sys eod/ j'J/

fJ;dh T[g:'frsk d/ pko/ vhN/b ftu dZf;nk.

fJ; ;wM's/ d/ sfjs pkfJUN?e c;b bJh nkikd wzu ;Ekfgs eoB bJh d't/I ;z;EkB fwbe/ ezw eoDr/. fJ;d/ sfjs seBheh ;woEB, i?t ;[oZfynk ns/ fB:wkeh nB[w'dB gqkgs eoB bJh ;KMhnK e'fFFK ehshnK ikDrhnK. fJ; n?wU:{ d/ pknd vkH

ngn?B B/ nkFk iskJh j? fe fJ; Bkb pkfJUN?e c;b d/ fdFk fBod/F ns/ fB:wkeh ftfrnkB dh ;wM tX/rh ns/ i?t seBhe ~ gq:'rFkbk s'I y/sK se b? ikD ftu wdd fwb/rh.

nzpkb/ ftu X[zw wukJ/rk w?Ir' f;gc

fe;kBK ~ x/okpzdh eoB s'I o'fenk

e?

nkJh;hJ/nko ns/ n?;J/ph;h ftu ;wM”sk

Gk

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

16 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 17: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

09779928003

Page 18: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

ikp ns/ jfonkDk ftu pk;wshT[sgkdeK B/ fBo:kseK s/ ;Km

rKm dk nko'g bkfJnk j? feT[Ife T[j T[fus w[Zb Bk fwbD eoe/ fBokF jB. g{;k 1121 fijhnK fe;wK bJh fe;kBK ~ fgSb/ ;kb d/ w[ekpb/ xZN ehws fwb ojh j?. fiE/ fe;kB fJ; ;fEsh bJh uktb fBo:kseK d/ ftu ;Km rKm ~ fizw/tko mfjok oj/ jB T[E/ fBo:kse pk;wsh ;zeN bJh t?Ffte wzr ftu ewh ns/ finkdk ng{osh ~ ekoB d; oj/ jB. nkgDh c;b d/ xZN w[Zb s'I fBokF fe;kB ;zrmBK B/ j[D ;oeko d/ fybkc nzd'bB F[o{ eoB dk c?;bk ehsk j? feT[Ife ;oeko B/ jh fe;kBK ~ gqw[Zy fe;wK dh y/sh bJh gq's;kfjs ehsk

bk ;/js ftGkr d[nkok wb/oe'Nbk o'v yzBk s/ Bkek bk e/ 3H30 e[fJzNb ;oQ'I dk s/b ips ehsk frnk. ;/js ftGkr d/ nfXekohnK B/ fJ;dh fwbktNh ns/ xfNnk e[nkfbNh d/ j'D dh nkFzek ikfjo ehsh j?. fibk ;/js nfXekoh vkH nftBkF e[wko B/ dZf;nk fe wb/oe'Nbk o'v s/ Bke/ d/ d”okB fJe tkjB (n?uHnko 22 ;h-6835) fijVk X[oh s'I yzB/ tZb nk fojk ;h, ~

ikp ;oeko d[nkok M'B/ dh yohdd/ g[ysk gqpzXK d/ dknt/ ehs/ ik

oj/ jB fijV/ fe jehes s'I ekch d{o jB. gzikp ftu M'B/ dh yohd eoB tkbh gqw[Zy ezgBh @gBrq/B# d[nkok

gozs{ bkGdkfJe w[Zb ;[fBFfus eoB ftu n;cb ojh.tgkohnK d/ nB[;ko pk;wsh dh b'efgqn fe;w g{;k 1121 dh ehws fJ; ;w/I 1300 s'I 1800 o[gJ/ gqsh e[fJzNb j? id'I fe fgSb/ ;hiB ftu fJj 3000 o[gJ/ gqsh e[fJzNb ;h. pk;wsh uktb dh nkte gzikp ns/ jfonkDk dhnK wzvhnK ftu F[o{ j' rJh j?. fJ;/ soQK d{ih fe;w g{;K 1509 dk Gkn 1200 s'I 1300 o[gJ/ gqsh e[fJzNb d/ B/V/ s/V// j?. jkbKfe gzikp ns/ jfonkDk ;oeko dh dybnzdk}h d/ pknd fJj fe;w j[D xZN' xN ;woEB w[Zb s/ yohdh ik ojh j?. Gkosh fe;kB :{BhnB (T[rojkB) d/ wjk;fut ;[yd/t f;zx e'eoh B/ fejk fe gfjbK egkj T[sgkdeK ~

c;b B[e;kB eoe/ xkNk ;fjDk fgnk. j[D uktb eoe/ fe;kB ;wZf;nk ftu j? feT[Ife T[;~ nkgDh c;b dh uzrh ehws BjhI fwb gk ojh id'I fe T[jBK B/ c;b ftftXheoB gq'rokw d/ sfjs fJ;dh y/sh ehsh ;h. T[j oki ;oeko s'I mZr/ fij/ wfj;{; eo oj/ jB. T[jBK B/ fejk, n;hI g{;k 1121 bJh 5000 o[gJ/ gqsh e[fJzNb ns/ g{;k 1509 bJh 4500 o[gJ/ gqsh e[fJzNb d/ Gkn dh wzr eo oj/ jK.

wzvhnK ftu M'B/ dh yohd Bk eoB eoe/ fe;kBK ftu jkjkeko wuh j'Jh j? ns/ wip{o fe;kB wzvhnK ftu oksK pshs eoB ~ wip{o jB. w'rk fib/ dh gqw[Zy dkBk wzvh nihstkb ftu th fgSb/ fszB fdBK s'I yohd J/iz;h gBrq/B B/ M'B/ dk fJe dkBk th BjhI yohfdnk fi; eoe/ dkBk wzvh ftu M'B/ d/ Y/o bZr/ j'J/ jB.

wzvh dk n”ue d”ok eoB ;w/I fe;kBK B/ df;nk fe T[j nkgDk M'Bk ;[ek e/ fgSb/ fszB fdBK s'I wzvh ftu p?m/ jB gozs{ T[jBK d/ M'B/ dh yohd BjhI j' ojh. T[jBK B/ nko'g bkfJnk fe yohd J/iz;hnK d/ b'eb nfXekohnK Bkb rZbpks eoB d/ pkti{d th e'Jh T[jBK dh rZb ;[BD ~ fsnko BjhI j?.

iKu bJh o'fenk frnk.

tkjB ftu'I r[gsk Nq/fvzr ezgBh d[nkok fsnko ehs/ rJ/ ;oQ'I d/ s/b d/ 10 NhB gqsh 15 bhNo ns/ 15 g/NhnK ftu fJe fJe bhNo dhnK 12 p'sbK dh g?fezr pokwd j'Jh. fJj s/b goh ns/ ezF wkoe/ d/ sfjs fsnko ehsk frnk ;h. iKu ftu fJ;dk xfNnk b?tb j'D s/ ;kok s/b ips eoe/ fJ;d/ ;?Igb iKu bJh b?p ftu G/i fds/ rJ/ jB.

pk;wsh T[sgkdeK B/ bkfJnk ;Km rKm dk nko'ggz

M'B/ dh yohd Bk j'D s/ jkjkeko

gz

Bebh ;oQ'I dk s/b ipsfi

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

18 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 19: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

M ;w/I ftu fJe nfijh rK dh

gqiksh ftef;s j' ikJ/rh fi;dk

G'iB e[dosh X[Zg j't/rh ns/ fizBh X[Zg

T[j bt/rh T[Bk jh finkdk d[ZX

d/t/rh. fJ;dk wsbp rK fizBk

finkdk ;wK X[Zg ftu ftuoD eo/rh

T[BK jh finkdk T[j d[ZX d/t/rh. j? BK

j?okBh dh rZb! gozs{ fJj e'Jh

ebgBk BjhI ;r'I ibdh jh ;Zu j'D

tkbh rZb j?. ih jK, B?FBb v/noh

fJz;NhfuT{N eoBkb ftu fJe nfijh

rK dh gqiksh ftef;s eoB s/ ftuko

ehsk ik fojk j? fijVh X[Zg ~ G'iB d/

o{g ftu rqfjD eo/rh ns/ T[;/ d/

nkXko s/ d[ZX d/t/rh.

B ? F B b v / n o h f o ; o u

fJz;NhfuT{N, eoBkb ftu fJjBK fdBK

ftu eb'fBzr ftXh Bkb rK d/ n?r dk

vhHn?BHJ/ pdb e/ nfijk Go{D

ftef;s eoB s/ ezw ub fojk j?

fi;d/ d[ZX ftu jkow'BkfJ}v fJz;{fbB

gq'NhB fwb/rk. n?uHn/wHth ftu

nk:'fis fJz;gkfJo e?Ig ftu j?Ivw/v

eb'fBzr seBhe Bkb d[fBnk dh

g fjb h t Z S h pB kT [ D t kb /

n?BHvhHnkoHnkJh d/ ;kfJzfN;N

n?wHn?;Hu”jkB B/ dZf;nk fe ;kb

2050 se d/F dh brGr 80 ch;dh

nkpkdh vkfJpfNe j't/rh. T[jBK B/

fuzsk }kfjo eofdnK fejk fe fJ;

;wZf;nk s'I S[Nekok gkT[D bJh n;hI

y'i eo oj/ jK. fJjh ekoB j? fe n;hI

rK ftu fJz;{fbB g'qNhB fJzi?eN eoB

d/ pko/ ;'funk j?. fo;ou dk ezw i'oK

s/ j?. ;cbsk fwbd/ jh g/N?IN eotk

fbnk ikJ/rk. T[jBK B/ fejk fe fJ;

rK d/ d[ZX ftu fJj wkBth fJz;{fbB

gq'NhB fJBekog'o/N eoB bJh ikBto

d/ n?r ftu gq'NhB dk ihB fJzi?eN

ehsk ikJ/rk. fJzNo?eFB ;?FB ftu

T[jBK B/ ftfdnkoEhnK ~ dZf;nk,

eB'fBzr ftXh Bkb b[gs j' oj/ ikBtoK

dh frDsh tXkJh ik ;edh j?. T[jBK

B/ fJj th dZf;nk fe fJe nfijh rK

ftef;s eoB d/ pko/ th ;'funk ik

fojk j? fijVh e[dosh G'iB rqfjD

eoB d/ f;XKs s/ ezw eo/rh. i/ g”d/ d/

;?b s'I eb'fBzr d/ ifoJ/ nfijh rK

ftef;s ehsh ikJ/ sK ;k~ T[; rK ~

f;oc X[Zg ftu e[M xzN/ SvDk j't/rk.

fizBh X[Zg T[j bt/rh T[Bk jh d[ZX

d/t/rh.

;NoB fJzvhnk Nh vhbo}

n?;';hJ/FB B/ fejk j? fe ukj dh

y/sh ~ bkfJ;?I; s'I w[es eokT[D ns/

ukj dh fBbkwh d/ ifoJ/ fteoh ehs/

ikD Bkb fJ;dh r[DtZsk d/ Bkb jh

ehwsK s/ th n;o gt/rk.

n?;';hJ/Fb d/ u/now?B ghT{F

d/;kJh B/ fejk fe ;oeko B/ ;ko/ ukj

pkrkBK d/ T[sgkdK ~ nkBbkfJB

fBbkwh d/ ifoJ/ t/uD dk gq;skt

oZfynk j?. fJ; okjhI ;oeko ukj

dhnK ehwsK ftu j'D tkb/ r?o io{oh

T[sko uVkn ~ o'eD ns/ ehwsK ftu

;fEosk fbnkT[Dk ukj[zdh j?. fJ;d/

bJh ;oeko B/ Nh wkoehfNzr ezNo'b

nkovo ~ ;zF'fXs ehsk j?. Bkb jh

;oeko ukj dh y/sh bJh bkfJ;?I; b?D

d/ fB:w ~ th ysw eoBk ukj[zdh j?.

jkb jh ftu Nh-p'ov s'I fJik}s b?D

d/ pknd jh ukj dk pkr bkfJnk ik

;edk j? gozs{ j[D ;oeko B/ ukj

nfXfB;w 1953 ~ ;zF'fXs eoB dk

gq;skt oZfynk j? fi; ftu e'Jh th

ftnesh fJ;dh y/sh eo ;e/rk.

d/;kJh B/ fejk fe ukj dk ;[nkd

w”;w d/ nB[;ko pdbdk ofjzdk j/?.

fJe jh pkr dh ukj dk N/;N nbr

nbr wjhB/ ns/ w”;w ftu nbr j[zdk

j?. T[jBK B/ fuzsk ikfjo eofdnK

fejk fe fJ;d/ bJh pj[s ;ktXkBh

tosD d/ Bkb jh pkr d/ B/V/ jh ukj

dhnK gZshnK ~ gq;z;feqs eoB dh

io{os j[zdh j/ ns/ fJ;d/ GzvkoD ftu

rVpVh j'D s/ g{oh ukj yokp j'

;edh j/ fJ;bJh fJ;dh y/sh dh

fJik}s jo fe;/ ~ fdZs/ ikD s'I gfjbK

T[jBK ~ f;ybkJh d/D dh b'V j?.

fizBh X[Zg UBk d[ZX T[sgkdB

e[

bkfJ;?I; w[es ukj Bkb ehws gqGkfts

t?

www.krishijagran.comy/sh ;wkuko

19n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 20: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

F ftu shih ;G s'I tZvh Nq?eNo fBowksk e zgBh ; 'Bk fbek fJzNoB?FBb Nq?eNo} fbH B/ e[b{ ftu bZr/ dFfjo/ w/b/ ftu Bt/I n?vtK;v rkovB Nq?e 26 rkovB Nq?e ns/ nkon?e; 30 pkrpkB ;[go Nq?eNo g/F ehs/. fJjBK Nq?eNoK ~ cbK d/ pkrpkB ;[go pkrK (;/p, nzr{o, gghsk, nBko) ns/ eskopZX c;bK fit/I egkj, rzBk ns/ w{zrcbh dh y/sh dhnK yk; io{osK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ fsnko ehsk j?. e[Zb{ dFfjo/ w/b/ ftu bZr/ ;'Bkfbek d/ ;Nkb s/ fJjBK Nq?eNoK ~ t/yD nkJ/ fjwkub gqd/F d/ fe;kBK ~ fJj pj[s g;zd nkJ/.

fJj Nq?eNo seBheh o{g s'I p/jZd T[BZs j? ns/ fJ; ftu bVhtko 26 n?ugh ns/ 30 n?ugh dk p/jZd dwdko fJziB bZrk j?. fJ;d/ Bkb jh fJjBK ftu gkto ;N/nfozr ns/ jkJhvq'fbe f;;Nw d/ Bkb nkN'w?fNe v?gE n?Iv vokcN ezNo'b (J/vhvh;h) j?, fijVk fe fe;kBK d/ ezw ~ pj[s nk;kB pDk fdzdk j?. fJzXB dh ygs d/ fbjk} s'I

p/jZd feckfJsh fJj Nq?eNo nk;kBh Bkb bzp/ ;w/I se brksko ezw eo ;ed/ jB. fJj gktoc[b Nq?eNo nkeko ftu S'N/ fv}kfJB ehs/ rJ/ jB. fJj 4 tjhb vokfJt ftu nkT[Id/ jB fijV/ Nq?eNo ~ p/jZd geV ns/ skes gqdkB eod/ jB. fJjBK dk jo fJe eb g[o}k j?th fvT{Nh pDkfJnk frnk j? sKfe Nq?eNo ~ bzph T[wo fwb/. fJj nzso-y/sh, ;gq/fJzr, o'Nkt/No, Nokbh ns/ j'o ezwK bJh fpbe[b Y[etK j?.

;'Bkfbek fJzNoB?FBb Nq?eNo} fbH d/ ;jkfJe T[g gqXkB (;/b}) Fqh ftt/e r'fJb B/ fejk, @@;kv/ Bt/I

n?vtK;v rkovB Nq?e 26 ns/ nkon?e; 30 pkrtkB ;[go Nq?eNo pkrtkBh eoB tkb/ fe;kBK bJh pj[s ckfJd/wzd ;kfps j'Dr/. fJj d't/I jh Nq?eNoK ~ nZi dh wzr ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ ftef;s ehsk frnk j?. r”osbp j? fe ;'Bkfbek fJzNoB?FBb Nq?eNo} fbH ;G s'I gfjbh j?th fvT{Nh Nq?eNo w?B{c?eufozr ezgBh j? fijVh 20 n?ugh s'I b? e/ 120 n?ugh d/ dwdko ns/ ;G s'I finkdk fteD tkb/ Nq?eNoK dk fBowkD eodh j?. nZi ;'Bkfbek fJ; pkiko dh shih ;G s'I tZvh ezgBh j? ns/ fJj Gkos ftu ;G s'I s/ih Bkb ftek; eoB tkbhnK ezgBhnK ftu'I fJe j?. ezgBh B/ 80 s'I finkdk d/FK ftu 6 bZy s'I finkdk rkje pDkJ/ jB fijBK ftu nwohek, :{og, ncohek ns/ J/Fhnk gqFKs Fkfwb jB.

eofdnK fejk fe fJ; :{fBN s'I T[u r[DtZsk tkb/ feqFh o;kfJDK ~ T[gbpX eokfJnk ikJ/rk fi; Bkb wfjzdok n?rohfpiB; dk ftiB @fJzvhnk ckowN?e gq';g?foNh# g{ok j't/rk. wfjzdok n?roh ngo/FB ncohek ns/ ;kT{E J/Fhnk d/ gqXkB nF'e Fowk B/ fejk fe fJ; :{fBN s'I T[sgkfds r[DtZsk tkb/ o;kfJDK s'I c;b dh ;[oZfynk eoB ftu wdd fwb/rh fi; dk bkG uko bZy s'I finkdk fe;kBK ~ fwb/rk. T[jBK B/ fJj th fejk fe wfjzdok n?rohfpiB; d/ ft}B okjhI T[j nkgD/ tknd/ ~ g{ok eo fojk j?. fJ; w”e/ s/ fteow g[oh, T[g gqXkB wfjzdok n?rohfpiB; th w”i{d oj/.

fjzdok B/ fJe nfjw edw u[ZefdnK j'fJnk

r[ioks d/ nzeb/Fto ftu c;b d/yGkb y/shpkVh o;kfJD :{fBN dh F[o{nks ehsh j?. fj; :{fBN dk T[dxkNB vkHgtB r'fJBek,

ekoiekoh fBd/Fe, wfjzdok n?Iv wfjzdok B/ ehsk. nZs nkX[fBe ;[ftXktK Bkb b?; fJ; :{fBN ~ T[u r[DtZsk tkb/ feqFh ;zGkb o;kfJDK dk T[sgkdB eoB bJh pDkfJnk frnk j?. :{fBN ftu e h N B k F e , c c { z d h B k F e n s / yogstkoBkFe dk T[sgkdB eoB bJh JhH;hH, n?;H;h, ns/ vpfbT{ gh seBheK Bkb fsnko eoB dh g{oh ;[ftXk j?.

vkH r'fJBek B/ ;Gk ~ ;zp'fXs

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

pkrpkBh bJh ;'Bkfbek dk rkovB Nq?e 26 ns/

nkon?e; 30 pkrpkB ;[god/

wfjzdok B/ F[o{ ehsk y/shpkVh o;kfJD :{fBN

w

20 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 21: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

bKNpkfJUfNe; i?t seBheh d/y/so ftu w[zpJh dh nkr{ ezgBh

ikfJN?e; pkfJUN?e gqkJht/N fbH B/ feDte ns/ ;{eFw i?tkDfte ;zpzfXs w[jkos gqkgs eod/ j'J/ nbr nbr y/soK fit/I N?e;NkfJb (egV/), ykD dhnK uh}K, fpT{Nh gqkveN ns/ g'FD dtkJhnK ftu wjZstg{oB G{fwek fBGkT[Id/ j'J/ ikfJN?e; ~ i?t seBheh d/ y/so ftu y[d ~ wip{sh Bkb ;Ekfgs ehsk j?. gbKNpkfJUfNe; dk w{b doFB p/jso seBhe, p/jso ftek; jh j? fijVk bkGdkJh p/jso ns/ fNekT{ y/sh dh fdFk ftu wjZstg{oD gfjb ns/ :'rdkB fdzd/ jB.

r”osbp j? fe ikfJN?e; e'b nkX[fBe ns/ t?Ffte gZXo dk fBowkD ns/ gohyD ;[ftXktK f;btk;k ns/ tV'dok ftu jB fijVk ISO 9000, ISO 9000, GMP ns/ FAMIQS gqwkfDs j?. ikfJN?e; dh nB[;zXkB gq:'rFkbk Gkos ;oeko ns/ vhnkJhn?;nko Bkb nfGgqwkfDs j?.

B 1972 ftu Fqh ghHe/Hi?B dhnK

e'fFFK Bkb F[o{ ehsh rJh nkN'w?N fJzv;Noh} gqkHfbH fJe nfijk ;z;EkB j? fijVk rb'pb gZXo s/ nkgDh gSkD oZydk j?. fJ;dk w[Zy dcso BthI fdZbh ftu ;fEs j?. fJ; ;w{j ftu 1200 s'I finkdk b'e ezw eod/ jB ns/ Gkos ftu eJh irQk s/ fJj ezgBh ezw eo ojh j?. f;zukJh bJh fJ;s/wkb ehs/ ikD tkb/ T[geoDK fit/I ;fgqebo}, F'XB :zso ns/ T[otoe fSVeD tkb/ :zso ns/ j'o f;zukJh ;wZroh dk fBowkD eoB bJh ikDh iKdh nkN'w?N fJzv;Noh} fJe nkr{ ezgBh j?. jkb jh ftu

ezgBh B/ ;fgqebo dh bVh ftu BtK T[sgkd pNocbkJh wkJhe'q ;fgqzebo bKu ehsk j?.

350 s'I finkdk f;zukJh T[sgkdK d/ Bkb 80 s'I finkdk d/FK ftu ezgBh B/ nkgDh gSkD pDkJh j?. nkN'w?N B/ nzso-okFNoh pkiko ftu y[d ~ ;Ekfgs eoB bJh g{oh soQK Bkb gqshpZXsk ftykJh j?. ezgBh w[bKeD, ehws fBoXkoD ns/ d[fBnk go ftu T[sgkd g'oNc'fbU ftu fGzB fGzB yohddkoK dhnK io{osK ~ g{ok eodk j?. rb'pb noE-ftt;Ek ftu fiE/ r[DtZsk ns/ Go';/ ~ ;cbsk bJh ;G s'I T[go wzfBnk iKdk j? T[E/ nkN'w?N B/

y[d ~ j'o T[sgkdeK d/ ftu bhvo d/ o{g ftu ;Ekfgs eoB bJh ;kfps ehsk j?. Bkb jh Bt/I T[sgkdK dk th T[sgkdB ezgBh ;w/I ;w/I s/ eodh ojh j?. ezgBh dhnK brksko e'fFFK Bkb Btkuko, ftek;, T[sgkdB, fBowkD ns/ T[sgkdK dh g{osh ;w/I ;w/I s/ fGzB fGzB g?wkfBnK s/ ehsh iKdh ojh j?. J/ehfeqs frnkB, e[Fbsk ns/ fJzihfBnfozr d/ fGzB fGzB y/soK s'I ;z;kXBK d/ Bkb Go';/:'r T[sgkdK ~ ftef;s eoB ns/ gqsh;goXh bkrs ;wkXkB d/ Bkb Nkg ezgBhnK ftu nkgDh irQk pBkT[D bJh e'fFF eoBk jh ezgBh dh ;G s'I tZvh skes j?.

gbKNpkfJUfNe; i?t seBheh ftu w[jo/L ikfJN?e; pkfJUN?e

gbKNpkfJUfNe; ftu wzBd/ jB fe gkdg ns/ ;[{eFw ihtkD{ go;go ihtB d/ jo nk:kw ftu nfsnzs ;fBeN j? fJ; bJh fJj gkdg irs ftu g'qpkfJUfNe; j?. gbKNpkfJUfNe; d/ T[sgkd gqGkth, n?BtkfJow?Inb ns/ ehws gqGkth jB. gbKNpkfJUfNe; feqFh nkdkB gqdksk ezgBh j? fijVh gqw[Zy ;{eFw i?tkDfte nkXkfos c;b ;[oZfynk, ;zg{oD g”d ftek; ns/ fwZNh ;/js ;[Xko tkb/ T[sgkdK bJh gqshpZX j?. fJj BthI, ;[oZfyns ns/ fNekT{ i?fte jZb ftu :ehB oZydh j? fi; Bkb fe;kBK d/ ihtB gZXo T[uk j' ;e/.

vkH nfws fsqgkmh, vhHihHn?w B/ dZf;nk fe gbKNpkfJUfNe; d/ T[sgkd wjkokFNo gqKs d/ Bkf;e y/so ftu gqrshFhb ns/ nkr{ cb ns/ ;pih T[sgkde fe;kBK d[nkok ftnkge o{g ftu phs/ d' ;kbK ftu iKfunk ns/ gofynk ik u[ek j?. j[D gbKNpkfJUfNe; d/ T[u r[DtZsk tkb/ i?t g'FD, i?t ezNo'b ns/ fwZNh ;/js ;[Xko d/ T[sgkd fe;kB GoktK bJh wjkokFNo, r[ioks, wZXgqd/F ns/ SZsh;rV ftu fsnko jB. gbKNpkfJUfNe; i?fte feqFh d/ y/so ftu T[sgkdB ftu tkXk, fwZNh ftu ;[Xko ns/ o'rK d/ ezNo'b bJh i?fte jZb, T[sgkd ns/ BthnK y'iK gqsh tuBpZX j?.

gbKNpkfJUfNe; dk w{b doFB fJ;d/ ;w{zj d/ nB[;ko p/jso seBhe, p/jso ftek; jh j?, fijVk bkGdkfJe, p/jso ns/ fNekT{ y/sh dh fdFk ftu wjZstg{oB gfjb ns/ :'rdkB fdzd/ jB. fBFfus o{g Bkb gbKNpkfJUfNe; i?t nkXkfos Gfty dh y/shpkVh tZb fJe j'o wjZstg{oD edw j?. i?fte T[sgkdK, ;wkXkBK ns/ fJjBK d/ gq:'r dh vhN/b ftu ikDekoh bJh feqgk eoe/ t/y'L www.plantbio�x.com

nkN'w?N fbnkfJnk pNocbkJh wkJheq' ;fgqzebo

;z

g

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

21n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 22: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

g'IN B/ b[whthnk nkoHJ/ d/ Bkb

noi?InhBk ftu ehNBkFe T[guko bJh ;'fJnkphB phi pkiko ftu fbnkT[Id/ j'J/ BtK ehNBkFe bKu ehsk j?. ezgBh dk fJj T[sgkd gqGktFkbh, ;;sk ns/ xZN }fjohb/gB d/ o{g ftu bkG gqdkB eodk j?. v[g'IN B/ dkntk ehsk j? fe fJj ehfVnK d/ ezNo'b bJh th gqGktekoh j?. ;'fJnkphB ftu bZrD tkb/ ehfVnK d[nkok g?dk ehshnK rJh ftgZshnK nkw s”o s/

lks;kchu mipkj ds fy, MqiksaV dk dhVuk'kd

noi?InhBk d/ T[so gZSw ftu nkT[Idh j? fiE/ ezgBh B/ ft;fsqs o{g Bkb fgSb/ S/ ;kbK s'I T[sgkd d/ Bkb gq:'r ehs/ jB.

ehNBkFe ns/ phi T[guko d/ wkoehfNzr gqpzXe r[;skt' gko'dh B/ fejk fe fJ; T[sgkd d/ nkT[D Bkb y/so ftu jbub g?dk j't/rh. fJj pkiko bJh fJe ;wkXkB j'D d/ Bkb gqrshFhb th j?. ezgBh B/ fJ; rZb s/ o”FBh gkJh fe fJj T[sgkd tksktoD

d/ nB[e{b j?. fJ;dk }fjohbkgB nfij/ bkGgqd ehfVnK d/ ihtB ~ poeoko oZydk j? fijVk tksktoD s/ xZN gqGkt gkT[Id/ jB. pkiko ftu fwbD tkb/ fe;/ th T[sgkd dh s[bBk ftu fJ;dh wksok fszB r[Dk gqsh j?eN/no xZN j' iKdh j?.

J/Hn?;Hn?c eokg go'N?eFB c;b ;[oZfynk, phi T[guko ns/ i?fte ezNo'b d/ Bkb Bkb g”Fe sZsK d/ gqpzXB ns/ g”fdnK d/ sBkn bJh jZb gqdkB eodk j?. fJ;d/ g'oNc'fbU ftu bkB ns/ ;iktNh g”d/, ehfVnK s/ ezNo'b ns/ ;otifBe ;/js d/ T[sgkd Fkfwb jB. phHJ/Hn?;Hn?c eokg gq'N?eFB c;b dh g?dktko tXkT[D ns/ T[u r[DtZsk tkb/ G'iB d/ T[sgkdB ftu BthBsk fbnkT[D tkbh fJe gqw[Zy ezgBh j?. ezgBh T[sgkdeK dk ;woZEB

eodh j? sKfe T[sgkde y[d d/ ihtB ~ p/jso pBkT[D d/ Bkb Bkb nkgD/ gfotko ns/ ;w[dkJ/ dk ihtB th p/jso pDk ;eD.

ezgBh B/ fgSb/ fdBK ftu nkow/i'B gq' yogstkoBkFe bKu ehsk fijVk fe frZb/ ns/ ;[Ze/ d'jK ;fEshnK ftu yogstkoK s/ ezNo'b eoB d/ ekfpb jB. nkow/i'B gq' xkj ns/ S'N/ phi dhnK u”VhnK gZshnK tkb/ yogstkoK d/ ezNo'b bJh gqGkth

yogstko BkFe j?. fJ;~ fJ;s/wkb eoB Bkb ;w/I ns/ g?;/ dh pus j[zdh j?. fJ; ftu w”i{d N'gokw/i'B ns/ vkJhwhE/Bkfwv-gh yogstkoK ~ ezNo'b eoB ftu wjZstg{oD G{fwek fBGkT[Id/ jB. fJjh ekoB j? fe fJ;d/ c;b Bkb ;zgoe ftu nkT[D ns/ ftfFFm gqdoFB Bkb wZek T[sgkdeK dk Go';k fJ; s/ pfDnk j'fJnk j? fi; Bkb T[j d'pkok ;go/n eoB dh fuzsk s'I w[es ofjzd/ jB.

gkB dh ezgBh N'feNk ;hv; dk beF ;pihnK dhnK nbr nbr BthnK

r[DtZsk :[es fe;wK ~ ftef;s eoBk j?. N'feNk ;hv; dh fJNkbhnB ;jkfJe ezgBh, N'feNk f;w/InkJh fJNkbhnk B/ :{ogh pkiko ftu NwkNo okjhI nkgDh

w”i{drh doi eotkT[IfdnK ezgBh dk ft;Eko ehsk j?. fJj NwkNo ;Bo/rkb' d/ BK Bkb pkiko ftu fbnKdk frnk j? fi;dk nkeko nkb{p[yko/ fijk j? ns/ ykD ftu fJj p/jZd ;[nkdh j?.

� N'feNk f;w/InkJh fJNkbhnk d/ rq/r'ohU gkd[bk B/ fejk fe n;hI fJNbh dh Bt/I pkikoK ns/ :{og ftu fBo:ks bJh ezw eo oj/ jK. nshs ftu, ;kvk pqhfvzr gq'rokw ikgkB ftu eh fte fojk ;h, T[;d/ nkXko s/ ubkfJnk frnk ;h. jkbKfe fJj nbr siopk j? id'I ;k~ :{ogh pkiko ftu ezw eoB dk w”ek fwfbnk j?. fJj ;kv/ bJh y[Fh dh jh rZb j?. gkd[bk B/ fejk, fJj ;[BD ftu E'Vk nihp bZr fojk j't/rk gozs{ n;hI nkbk pkikoK ~ tZvk pBkT[D dh e'fFF eo oj/ jK. n;hI nkgDhnK yk; fe;wK bJh pkiko ftu tkX/ dh T[whd eod/ jK.

;'fJnkphB phi T[guko bJh v[g'IN dk ehNBkFe

v[

:{ogh pkiko bJh N'feNk NwkNo

ik

phHJ/Hn?;Hn?c eokg go'N?eFB dk nkow/i'B gq'

phH

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

22 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 23: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

i/Nk y/shpkVh d/ y/so ftu tgkoeoB tkbh d/F dh nkr{ ezgBh

j? fi;d/ feqFh T[sgkd g{o/ d/F ftu b'efgqn jB. fcbjkb ezgBh s/bzrkBk oki dh feqFh ftt;Ek ns/ oki ftu nkgDh ;fEsh wip{s eoB d/ Bkb b'eb pkiko s/ nkgDh geV pBkT[D ftu bZrh j'Jh j?.

ftgZB ;'bzeh, gqpzX fBd/Fe, f;zi/Nk B/ dZf;nk fe t?;/ sK ezgBh

s/bzrkBk ftu gfjbK s'I jh ezw eo jh j? gozs{ fJ; ;w/I oki d/ 75 jiko fe;kBK dhnK io{osK ~ g{ok eoB bJh tuBpZX j?. r”osbp j? fe ezgBh dhnK jkJhfpqv c;bK, itko, ;{oiw[yh, uktb ns/ ;pihnK d/ phi oki d/ fe;kBK ftu ekch b'efgqn jB. ezgBh d/ dZyDh J/Fhnk y/so gqw[Zy ftgZB ;'bzeh d/ nB[;ko ezgBh d[nkok s/bzrkBk d/ b'eK ~ BthI seBhe gqdkB eoB bJh nB[;zXkB ns/ ftek; bJh fBt/F ikoh j?. fJ; Bkb oki d/ T[sgkdeK, y[dok fteq/sktK ns/ T[gG'rsktK ~ ekch ckfJdk fwb/rk. ezgBh B/ j?dokpkd ftu j'J/ nZmt/I B?FBb ;hv eKro; ftu fjZ;k b? e/ T[E/ nkgDhnK BthnK seBheK dk gqdoFB ehsk.

vk w'No ezgBh ikgkB dh Fohe ezgBh j'Ivk f;nb gkto gq'veN; fbH B/ jkb jh ftu fe;kBK bJh WS20X ns/ WB15X g?No'b gzg dh BthI o/Ii bKu ehsh j? fi;~ ezgBh B/ pus dk pkdFkj BK fdsk j?. gsk oj/ fe j'Ivk w'No ezgBh g'oN/pb iBo/No}, tkNo gzg;, nkws”o s/ fJ;s/wkb ehs/ ikD tkb/ fJzNoBb ezpFB fJziB, bkB w{to}, poF eNo} ns/ fNbo} d/ T[sgkdB ns/ wkoehfNzr bJh gqshpZX j?. Gkosh pkiko ftu ezgBh dh yk;h gSkD j? fijVk nkgD/ tksktoD nB[e{b T[sgkdK dh T[sw r[DtZsk bJh ikDh iKdh j?. ezgBh nkJhn?;U 9000L 2000 ns/ nkJhn?;U 14001 ;oN h f ce / F B B kb nfGgqwkfDs j?.

ezgBh d/ nf;;N?IN iBob w?B/io, wkoehfNzr Fqh p;zs e[wko B/ dZf;nk fe iBiksh fe;kBK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZyfdnK j'fJnK j'Ivk B/ g?No'b gkNo gzg wkvb WS20X ns/ WB15X bKu ehs/ jB. fiE/

WB15X ;?bc gqkfJfwzr tkNo gzg j? fijVk fe M'Bk, ;pihnK, cb c[Zb ns/ pkrpkBh c;bK dh f;zukJh bJh fJ;s/wkb ehsk iKdk j? T[E/ j'Ivk WS20X gfjbk Bkb ;?bc gqkfJfwzr gzg j? fijVk fe gfjbh tko Gkos ftu bKu ehsk frnk j?. yk; s”o s/ fJj gzg g{oth y/so d/ pko ~ fXnkB ftu oZye/ pDkfJnk frnk j?. T[jBK B/ fejk fe fJ; ftu 4 ;Nq'e, 2 n?ugh, Un?uth ns/ J/noe{bv g?No'b fJziB bZrk j'fJnk j?. Bkb jh fJ; ftu xZN Gko tkb/ BkB ;?bc gqkfJfwzr ;eFB-2 ns/ fvb/toh-2 f;;Nw dk fJ;s/wkb ehsk frnk j?. gzg dh gkDh ;[NZD dh eg?f;Nh 520 bhNo gqsh whNo :kBh fe 31200 gqsh bhNo gqsh xzNk dh ocsko Bkb fJj gkDh ;[NZdk j?. fJ;dk nrbk fjZ;k 16 whNo dh d{oh se gkDh ;[N ;edk j?.

T[jBK B/ fJj th dZf;nk fe fJj gzg j'o gzgK dh s[bBk ftu finkdk ;;sk ns/ 40% se finkdk fJzXB

pukT[Idk j?. fJ; gzg dh ;jkfJsk Bkb fe;kB fszB ;kb d/ nzdo jh y/sh ftu bZrh g{zih gqkgs eo b?Id/ jB :kBh fe finkdk gkDh finkdk pus. fJ; bJh fJj pus dk pkdFkj j?. fJ;~ ubkT[D bJh finkdk you BjhI nkT[Idk. e/tb 21 o[gJ/ gqsh xzNk fJzXB dh ygs fJ; gzg ftu j[zdh j?. c;bK d/ nB[o{g fe;kBk fJ;dh gkDh ;[ND dh ;ghv ~ fBoXkfos eo ;ed/ jB. gzg ~ ukb{ eoB bJh foekfJb f;;Nw fdsk frnk j?. gzg dh fJzXB N?Ie eg?f;Nh 1H5 bhNo j? fijVk brksko eJh xzfNnK se ubkfJnk ik ;edk j?. WS20X nkgDh Fq/Dh dk ;G s'I jbek gzg j? fi;dk Gko f;oc 22 feb' j?. j'o gzgK d/ w[ekpb/ fJ;dk Gko 33% xZN j? ns/ fJjh ekoB j? fe fJ;~ fJe irQk s'I d{ih irQk nk;kBh Bkb fbikfJnk ik ;edk j?. fNT{pbo co/w fJ;~ ;[oZfyns, ;zs[fbs, nk;kBh Bkb fJe irk s'I d{ih irk b? ikD ns/ ;fEs gqdoFB bJh xZN ezgB ;[fBFfus eodk j?. fJ;dh ehws 15,150 o[gJ/ oZyh rJh j?. iBiksh fe;kBK bJh fJj d';s d/ o{g ftu T[Gfonk j?. fJ; w”e/ s/ j'Ivk f;nb gkto gq'veN; d/ gqXkB ns/ ;hJhU :'Fhc[wh fbvk ns/ T[g gqXkB ;/b; n?Iv wkoehfNzr thHe/H T[go/sh nkfd w[Zy o{g Bkb w”i{d ;B.

pus dk pkdFkj

j'Ivk e/ WS20X

WB15Xns/

j'I

f;zi/Nk dk s/bzrkBk ftu fBt/F ikoh

f;z

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

23n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 24: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

;/ th uzrh c;b ~ T[rkT[D

bJh io{os j[zdh j? uzr/ phi

dh. i/ phi jh uzrk Bk j't/ sK c;b

fet/I uzrh j't/rh< c;b uzrh BjhI

j't/rh sK fe;kB th y[F BjhI ofj

;e/rk. fJ; bJh ;G s'I gfjbK ;k~

io{os j? uzr/ phi dh u'D dh feT[Ife

i/ fe;kB ;t;E phi phiDr/ sK T[;~

;t;E jh g”dk ns/ cb fwb/rk. nfij/

jh ;t;E ns/ tXhnk phiK dk

T[sgkdB ns/ nk:ks-fBo:ks eodk j?

fFgok ;hv;. fFgok ;hv phi d/ y/so

ftu fJe wzfBnk j'fJnk BK j?. fFgok

;hv; ezgBh d/ w?B/fizr vkfJo?eNo i?

gqekF fwFok ih B/ dZf;nk fe fFgok

;hv; fgSb/ d; ;kbK s'I y/shpkVh d/

y/so ftu nkgDhnK ;/tktK gqdkB eo

ojh j? ns/ nkgD/ rkjeK dhnK io{osK

s/ yok T[so ojh j?. fJj ezgBh d;

;kbK s'I wkoehN ftu nkgD/ rkjeK dk

ftFtk; pDk e/ oZfynk j?.

fFgok ;hv;, ;[pk ;hv; d/ Bkb

;z:[es o{g ftu ezw eo ojh j?. ezgBh

d/ nkX[fBe nB[;zXkB e/Ido ;'Bhgs ns/

pzrb[o{ ftu jB. XBhnk ns/ wbkJh

xkj phiK d/ nk:ks fBo:ks ns/

wkoehfNzr ftu fJj ezgBh Gkos ftu

pj[s tZv/ b?tb s/ ezw eo ojh j?.

fJ;d/ fJbktk ezgBh ;pihnK, uko/ ns/

nBki d/ phiK dk T[sgkdB, nk:ks

ns/ wkoehfNzr eodh j?. fi; ftu w[Zy

o{g ftu eo/b/ ftu pkbh, pzdr'Gh ftu

frzBh 65, nobh-92, c[Zbr'Gh ftu

tkfJN r'bv, pzBh, fwou ftu F'bk

ns/ itkbk, p?IrB ftu rzrk, XfBJ/

ftu rohB p/bk, fJN?bhnB tzvo, uko/

ftu wbkJh xkj ns/ fGzvh ftu ro/B

o/Iio w[Zy jB. fJ;d/ fJbktk fFgok

phiK dh fJe tZvh u/B wkoehN ftu

j?. d/F d/ brGr ;ko/ okiK, r[ioks,

g zikp, jfonkDk, wjkokFNo,

oki;EkB, eoBkNe, nKXok gqd/F ns/

T[so gqd/F B/ w[Zy o{g Bkb fJe tZv/

ftsoe B?Ntoe Bkb T[ZBs fe;wK d/

jkJhfpqv phi ;gbkJh j[zd/ jB. ezgBh

d[nkok phiK ~ oki;EkB, r[ioks,

gzikp ns/ T[so gqd/F ftu fsnko ehsk

iKdk j?. fJ;d/ fJbktk ezgBh phiK dk

nk:ks fJNbh e'ohnk, ikgkB ns/

nwohek ns/ fBo:ks pzrbkd/F, B/gkb

ns/ j'o th d/FK ftu eodh j?. ezgBh

pj[s ibdh ftFt gZXo s/ nkgD/

nkfc; y'bD ik ojh j?.

;'Bk-1 ~ fe;kBK B/ ;okfjnk

S[Nekok fdzd/ jB. fJ;d/ fJbktk finkdk rfjo/ Nq/v fijV/

fe Bow fwZNh ftu p/jso geV pDkT[Id/ jB ns/ ftu'I

finkdk b?Iv J/ohnk j'D eoe/ finkdk ;fEosk fdzd/ jB.

fJj NkfJo nZi fe;kBK dk Go';/:'r T[sgkd pD u[ek j?.

w/b/ ftu i/He/H NkfJo d/ gqdoFBh ;Eb s/ fe;kBK dk Gkoh

nktk-rwB fojk.

www.krishijagran.comਕੰਪਨੀ ;wkuko

fe;kBK dh T[whd s/ yok fFgok ;hv;

e/H NkfJo ezgBh B/ jkb jh ftu jfonkDk d/ fj;ko

ftu nk:'fis @feqFh doFB n?e;g'# ftu fjZ;k fbnk.

fi; ftu ezgBh d/ gqdoFBh ;Eb s/ tZvh ;zfynk ftu

fe;kBK B/ NkfJo dhnK y{phnK d/ pko/ ikDekoh bJh. fJ;

ftu i/He/H NkfJo} d/ fvgNh gqkveN w?B/io fuoziht f;zx B/

feqFh ikroD ~ dZf';nk fe fe;kBK ftu ;G s'I finkdk ;'Bk-

1 NkfJo b'efgqn j?. fJ; NkfJo d/ pko/ dZ;fdnK T[jBK B/

fejk fe fJ; ftu nB'y/ wv F/eo jB fijV/ fuZeV s'I

i/H

fe

24 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 25: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

BjhI ofjzdh. fJjh ekoB j? fe fe;kB i/ T[go'es c;bK d/ phi dk

fJ;s/wkb eod/ jB sK T[jBK ~ g?dktko finkdk fwbdh j?. ns/

fe;/ soQK dk B[e;kB BjhI j[zdk. T[jBK B/ wHgqH ftu T[rkJh ikD

tkbh eDe Bkb s[bBk eofdnK fejk fe ibtk:{ d/ coe e/ ekoB

eDe dhnK fe;wK ftu nzso nkT[Idk j?. T[jBK B/ ;h 306 fe;w

~ ndfts: dZf;nk.

vkH f;tku B/ fejk fe S'N/ ns/ f;wKs fe;kBK bJh n;hI ;wkb

n?Iv wkoiBb ckowo f;;Nw wkvb ftef;s ehsk j? fi;d/ sfjs

e[M fe;kBK dh nkwdBh 1,40,000 se doi ehsh rJh j?. ;w/I

dh wzr d/ ubd/ xZN bkrs ftu finkdk g?dktko Bkb finkdk

w[Bkc/ dh ;'u d/ Bkb n;hI ezw ehsk j?. y/shpkVh d/ y/so ftu

pj[s pdbkn nkJ/. fJzNoeq/fgzr F[o{ j'Jh fco b/}o b?tfbzr

seBhe dk fJ;s/wkb ehsk ikD bZrk. vkfJo?eN ;hv okfJ;

(vhHn?;Hnko) ftu E'Vh xZN g?dktko sK fwbdh j? go ;k~ bzph o/;

dk x'Vk pBD bJh j'o w[Bkc/ t/yD/ j'Dr/ fit/I GftZy bJh gkDh dh

pus. yk; s”o Bkb dkbK ftu fBT{Bsw ;wZoEB w[Zb fcbjkb s?n

BjhI j' gkfJnk. i/ fJ;/ soQK d/ jkbks oj/ sK T[j fdB d{o BjhI

id'I ;k~ G[Zy/ fgnk;/ ofjDk gJ/rk. T[jBK B/ nzs ftu fJj th

dZf;nk fe dkbK ftu rfowk ns/ ;sBk ;G s'I tfXnk fe;wK jB.

T[jBK B/ feqFh ikroD w?r}hB okjhI fe;kBK ~ ;zd/F fdZsk fe

fe;kB jw/FK B[e;kB dh Bk ;'uD ;r'I ;jh ;w/I s/ ;jh c;b bkT[D

sK T[jBK ~ finkdk ckfJdk fwb/rk.

;kBK ~ xZN bkrs Bkb finkdk g?dktko s'I finkdk w[Bkck j't/, fJjh ;kvk wzst j? go

;w/I f;o g{oh pkfoF Bk j'Dk, T[gi xZN j'Dk nkfd

eJh ;wZf;nktK jB fijBK eoe/ fe;kBK ~ ekch

B[e;kB dk ;kjwDk eoBk g?Idk j?. fco th e[M

fe;kBK dk B[e;kB }ho' j?. fJjBK fdBK ftu gzikp

ns/ jfonkDk ftu tkJhN cbkJh dh ;wZf;nk ;G s'I

finkdk t/yh ik ojh j? fi; dh t}k Bkb fe;kBK ~

Gkoh B[e;kB j'fJnk j? ns/ g{oh c;b ysw j' rJh

j?. fJj ftuko jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh

(n?uHJ/H:{H) d/ vkfJo?eNo (fo;ou) vkH ;[o/Ido f;zx

f;tku B/ feqFh ikroD dh Nhw Bkb yk; w[bkeks

eod/ j'J/ dZ;h.

vkH f;tku B/ fejk fe tkJhN cbkJh dh

;wZf;nk gkfe;skB d/ w[ekpb/ Gkos ftu finkdk j?

feT[Ife fJ; ;kb i{B wjhB/ ftu pj[s finkdk pkfoF

j'Jh j? fi; dh t}k Bkb nkodosk pj[s tXh j?.

fJjh ekoB j? fe Gkos ftu tkJhN cbkJh dk gqe'g

pj[s finkdk j?. nkodosk dk tXDk jh tkJhN

cbkJh dk w[Zy ekoB j?. go n?BekoFhnk iksh d/

ehV/ tkJhN cbkJh ~ ysw eod/ jB.

vkH f;tku B/ fJj th dZf;nk fe ;kXkoD fe;wK

iK jkJhfpqv ftu nwoheB fNzv/ dh ;[zvh bJh phNh

ihB gkfJnk iKdk j? gozs{ o; u{;e ehfVnK bJh

jkb/ se e'Jh gqsho'Xh fe;w BjhI j?. fJ;/ bJh n;hI

n?uHJ/H:{ ftu eDe dhnK nbr nbr fe;wK s/ ezw

eo oj/ jK. fi; ftu vpfbT{n?u 1105 ;G s'I

tXhnk j? feT[Ife fJ; ftu ghbh r/o{IJh dh ;wZf;nk

BjhI j? ns/ g?dktko finkdk j?. fJ; fe;w dh T[gi

50-65 e[fJzNb gqsh j?H j[zdh j?. vkH f;tku B/ fejk

fe eDe ftu d' soQK dhnK yk; fe;wK gkJhnK

iKdhnK jB. fJe xZN gkDh tkbh ns/ d{ih finkdk

gkDh tkbh. Bkb jh 1142, 1124, 296, 297

g{;k 3036 nkfd nfijhnK fe;wK jB fijVhnK

tXhnk jB ns/ fJjBK ftu ghbh r/o{IJh dh ;wZf;nk

xZN bkrs ftu finkdk g?dktko Bkb finkdk w[BkckL vkH f;tku

o{ph i?B, fJwokB ykB;hBhno gZsoeko, gZsoeko, feqFh ikroDw'pkfJbL 9999142633_9582957538

Jhw/bL [email protected]

[email protected]

fe

www.krishijagran.comfJzNoftT{

25n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 26: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

nwl nwl Awp vwqwvrx dI SuDqw

leI v`D qoN v`D ru`K lgwauNdy hn[

pMjwb dy dOry au~qy Awey brqwnIAW dy

ipRMs cwrls ny s. Gulwl nwl ie`k

LMmI mulwkwq kIqI qy s. Gulwl dI

jYivk KyqI qoN bhuq pRBwivq hoey[

s. jsbIr isMG Gulwl A`j dI

nvIN KyqI nUM ApnwA rhy hn Aqy

rswieixk KyqI qoN injwq pw rhy

hn[ iehnw dy pirvwr dw vI iehnw

dy ies kMm iv`c pUrw swQ hY[ s.

Gulwl dw ieh supnw hY ik auhnW

duAwrw kIqI jWdI jYivk KyqI pMjwb

dy hr ikswn dI loV bxy[ iehnw dw

ieh auprwlw SlwGw Xog hY[

lw luiDAwxw dI qihsIl

smrwlw dy ieiqhwsk ipMf

Gulwl dy vsnIk s. jsbIr isMG

Gulwl lgBg 25 eykV zmIn au~qy

KyqI krdy hn ijs iv`coN iehnw ny 7

eykV zmIn au~qy jYivk KyqI Aqy 15

eykV zmIn au~qy sDwrn KyqI

hoeI hY[

mu`K &slW iv`c ieh kxk Jony

qoN ielwvw keI qrW dy mOsmI Pul,

Pl Aqy sbzIAW dI kwSq vI krdy

hn[ iehnw ny 3 knwl zmIn au~qy

nY~t hwaUs lgwieAw hoieAw hY[

AwpxI 1 eykV zmIn au~qy kuJ

&ldwr bUty lgwey hoey ny[ ies qoN

ielwvw iehnw ny AwpxI zmIn dy

kuJ ih`sy au~qy hrbl Aqy dvweIAW

vwly pOidAW dI vI kwSq kIqI hoeI

hY[ AwpxI KyqI nUM hor vDIAw Aqy

Aswn bxwaux leI s. Gulwl

Aksr AwpxI KyqI iv`c AwDuink

KyqI mSInrI Aqy nvIAW KyqI

qknIkW dI vrqoN krdy rihMdy ny[

KyqI dy nwl nwl s. Gulwl kuJ KyqI

shwiek DMdy vI krdy hn ijvyN pSU

pwlxw, Sihd dw DMdw, gMfoieAW dI

Kwd iqAwr krnw Awid[

iehnw DMidAW dI pUrI jwxkwrI

lYx leI iehnw ny pMjwb KyqIbwVI

XUnIvristI, luiDAwxw v`loN tRyinMg

vI leI hoeI hY[ s. jsbIr isMG

Gulwl iehnW KyqI shwiek DMidAW

qoN cMgI Awmdn vI pRwpq kr rhy

hn[ mINh dy pwxI dI muV vrqoN leI

vI iehnw dy auprwly SlwGw Xog

hn[

pwxI dI bcq nUM iDAwn iv`c

r`Kdy hoey s. Gulwl ny isMcweI leI

Awpxy KyqW iv`c AwDuink isMcweI

qknIkW dI vrqoN kIqI hoeI hY[ s.

jsbIr isMG Gulwl pMjwb KyqIbwVI

XUnIvristI luiDAwxw dy ikswn

kl`b dy mYNbr vI hn Aqy sMn 2011

iv`c Awp nUM iesy XUnIvristI v`loN

s&l ikswn dw snmwn vI pRdwn

kIqw igAw[ AwpxI jYivk KyqI dy

www.krishijagran.comਸਫਲ ਕਹਾਣੀ

iz

;cb fe;kB;H i;pho f;zx x[bkb

26 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

idnyS dmwQIAwsmwj syvk Aqy icMqk

Mob: 9417714390Email: [email protected]

Page 27: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

o;kBh Bz{ fJZe pdbkt dh

b'V j? fJj eEB fJZe djke/

s'A ;[Dd/ nk oj/ jK. ;kfJz;dkBK B/

y/sh ftZu ;[Xko, BthnK fe;wK Bz{

ngDkT[D ns/ gkDh dh xZN ygs

tkbhnK ca;bK dh ekPs Bz{ ngDkT[D

bJh fejk j?. fJ; d/ Bkb tZX oj/

you/ Bz{ g{o/ eoB bJh ;jkJh XzfdnK

Bz{ ngDkT[D s/ th soIhj fdZsh ik

ojh j?. ;jkJh XzfdnK Bz{ gq's;kjB

d/D bJh ;oeko th BthnK BhshnK

T[b/y ojh j?. ;jkJh XzfdnK Bz{

ngDk e/ nkgD/ w[eZdo Bz{ u[D"sh

fdZsh j?, fgzv u{jV uZe fibQk w'r/ d/

t;Bhe fJZe S'N/ fe;kB ;H Bofgzdo

f;zx ;g[Zso ;H izrho f;zx B/.

fJjBK dh ftok;s ftZu 1 feZb/ IwhB

nkgD/ Gok ns/ G?D Bkb ;KMh

j?.fJjBK B/ ;w/A f;o tes dh

Bikes ;wMh ns/ ;jkJh XzfdnK Bz{

ngDkfJnk. fJjBK B/ gP{ gkbD,

wZyh gkbD, w[orh gkbD ftZu nkgDk

o{MkB ftykfJnk ns/ nkgD/ GftZy B{z

BthA okj fdykJh.

gP{ gkbD L ;kb 1994 ftZu

v/noh ftek; ftGkr, soB skoB

s'A Nq/fBzr b? e/ gP{ gkbD dk ezw P[o{

ehsk. fJjBK e'b w"i{dk 3 gP{ jB

(2 io;h rktK ns/ 1 wZM). fJj gP{

n";s 36 feZb' d[ZX fdzd/ jB ns/

fJjBK s'A gqkgs r'j/ Bz{ fJj nkgD/

y/s ftZu ykd tKr tosd/ jB.

gP{nK tk;s/ b'VhAd/ gZm/ fJj nkgDh

IwhB s/ jh T[rkT[Ad/ jB.

Pfjd dhnK wZyhnK L ;kb

1997 ftZu y/shpkVh wfjew/ s'A

wZyhnK gkbD dh Nq/fBzr bJh. gzi

vZfpnK s'A ezw P[o{ ehsk. j"bh^j"bh

fJ; ftZu o[MkB tXkfJnk feTAfe

fJ; s'A nk ojh tXhnk ewkJh B/

fJjBK Bz { fJ; gk;/ i'fVnk.

ghHJ/H:{H, b[fXnkDk s'A 2005 ftZu ph

pqhfvzr dh nvtK; Nq/fBzr w[ezwb

ehsh. 2014 ftZu ph pqhvo dk

bkfJ;?A; fbnk ns/ j[D fJjBK e'b

1100 s'A tZX pe;/ jB. fJj n";s

20 feZb'$pe;k Pfjd dk T[sgkdB

eod/ jB ns/ fJ; s'A fJbktk g'bB,

gqg'fb;, w'w nkfd th fJeZmk eoe/

t/ud/ jB. fJj ;kbkBk 200 e[fJzNb

Pfjd g?dk eoe/ 25^30 bZy dh

nkwdB b?Ad/ jB. ;odh d/ w";w

ftZu fJj vZfpnK dh wkJhrq/PB row

fJbkfenK ftZu fit/A fe oki;EkB,

rzrkBro, e'Nk ns/ ;odhnK ftZu

fjwkub ns/ ePwho ftZu eod/

jB. fJ; soQK eoB Bkb n";s

g?dktko s/ xZN n;o g?Adk j? ns/

wZyh dh frDsh ftZu tkXk j[zdk j?.

y[zpK dh ekPs L y[zpK dh ekPs

dh Nq/fBzr fJjBK B/ 2012^13 ftZu

gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh,

b[fXnkDk s'A gqkgs ehsh. fgzv d/

pkjob/ gk;/ fJZe 25'%20' dk P?Zv

;jkJh XzfdnK s'A bJh ;/X^Bofgzdo f;zx

;jkJh XzfdnK s'A bJh ;/X^Bofgzdo f;zx

fe

www.krishijagran.comਸਫਲ ਕਹਾਣੀ

27n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 28: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

gqekfPs o;kfbnK ftZu o{MkB oZyd/

jB fit/A fe uzrh y/sh, gq'ro?f;t

ckofwzr, fJ; s'A fJbktk j'o

;z;EktK s'A Skg/ iKd/ o;kfbnK ftZu

fdbu;gh fdykT[Ad/ jB, fit/A fe

n?vtkJhIo, y/sh d[Bhnk, T[Zsw

y/sh nkfd. e'Jh th ;wZf;nk j'D s/

fJj e/HthHe/H w'rk ns/ :{Bhtof;Nh

d / ; k fJ z;dkBK Bkb ; zgoe

eod/ jB.

fJj gzi dfonk fe;kB ebZp, u{jV

uZe d/ gqXkB, y[Pjkbh c{v gq';?f;zr

n ? Av wkoehfN zr d / ;e Zso,

ph^ehfgzr t?bc/no n?;';hJ/PB d/

yikBuh, nkor?fBe ckofwzr

n?;';hJ/PB d/ ;eZso ti'A ;/tk

fBGkn oj/ jB. fJ; s'A fJbktk fJj

gq'ro?f;t phHehfgzr n?;';hJ/PB,

ghHJ/H :{H d/ w?Apo jB. fJZE'A d/

B"itkBK tk;s/ fJj fJZe o'b wkvb

jB fJjBK B/ nkgD/ fgzv d/ B"itkBK

Bz{ ;jkJh XzfdnK Bz{ ngDkT[D tZb

gq/fonk j? ns/ ;w/A^;w/A doys

brkT[, tksktoD pukT[, BP/ SZv'

ns/ tX/o/ gVQ' w[fjzw Bkb i[V e/ fgzv

ftZu ikro{esk fbnkT[D dk phVk

u[Zfenk j?.

;H Bfogzdo f;zx pj[gZyh

;yPhns d/ wkbe, f;ZyD dh fJZSk

oZyD tkb/, tZy^tZy ndkfonK Bkb

skbw/b ns/ nrKj tX{ ;'u B/ fJjBK

Bz{ fJZe fw;kb pDk fdZsk j?. tZX

g?bQhnK tkfbnK d/ ekoi ;[ykb/ j'

iKd/ jB go id'A e'Jh S'Nk fe;kB

p[bzdhnK Bz{ S{j e/ ftyk d/t/ sK T[j

fw;kb pD iKd/ jB.

;koBh 1 ;jkJh XzfdnK s'A j'Jh ewkJh dk t/otk L

bVh BzL Xzd/ dk Bkw frDsh B;b n";s T[gi n";snkwdB gqsh ;kb

1H Pfjd dhnK 1100 vZp/ n?fg; 20 feZb'$vZpk 25 bZy

wZyhnK w?bhfcok

2H y[zpK 2 p?Zv YhAroh, 2 e[fJzH$p?Zv 40,000

pNB

3H w[orh gkbD 25 d/;h 150 nzv/$;hiB 30,000

4H gP{ gkbD 2 rKtk Io;h 36 feZb'$fdB 25 o[gJ/ feZb' rK

1 wZM 35 o[gJ/ feZb' wZM

5H jbdh 1 eBkb 8 e[fJzH$eBkb 30,000

gq';?f;zr 2^1$2 feZb'

;[Zeh jbdh

rrBi's e"o ns/ nwBgqhs

feqPh ftfrnkB e/Ado, w'rk

gkfJnk j'fJnk j? fi; ftZu fJjBK B/

d'A p?Zv brkJ/ j'J/ jB. fJZE/ fJj

pNB ns/ YhAroh dh ekPs eod/

jB. ;szpo s'A cotoh sZe y[zpK dh

ekPs ;[uZi/ sohe/ Bkb j[zdh j? ns/

fJ; dh fteoh fJj fgzv gZXo s/

nkgDh pDkJh Nhw oKjh eod/ jB.

w[orh gkbD L fgzv d/ ftZu

nkgD/ P"e Bz{ 25 d/;h w[orhnK th

oZyhnK jB fijBK dh n";s nzv/ dh

g?dktko 150 nzv/$;kbkBk j?. fJj

d/;h nzvk j'D eoe/ d[ZrD/ Gkn s/

ftedk j ?. fJ; s' A ;kbkBk

30,000$^ o[gJ/ dh nkwdB eo b?Ad/

jB. fJjBK dh d/yGkb tk;s/ e[M

T[u/ik BjhA eoBk g?Adk

ca;bh ftfGzBsk L fJZe J/eV

IwhB ftZu fJj ;odh o[Zsh eDe

phid/ jB fi; Bkb fJjBK dh xo

dh b'V g{oh j[zdh j?. jkVQh ftZu

fJjBK B/ M'B/ iK pk;wsh Bz{ soihj

Bk d/ e/ eBkb^eBkb oepk jbdh,

fsb, ;'fJnkphB uko/ dh g?dktko

j/m fbnKdk j?. fJjBK ca;bK s/ wZyh

nkT[D Bkb ca;bK d/ MkV ftZu tkXk

j[zdk j? ns/ Pfjd dh g?dktko Bkb

ewkJh dk ;o's th tXdk j?. fJjBK

B/ ;Ve d/ nkb/^d[nkb/, xo d/ x/o/

ns/ y/sK d/ pzB/ c[ ZbK dhnK

fenkohnK brkJhnK j'JhnK jB

fi; Bkb wZyhnK ftZu tkXk j[zdk j?

ns/ Pfjd th tX/o/ pDdk j?. fJ; s'A

fJbktk g'bB Bz{ fJZemk eoe/

wkoehN ftZu t/ud/ jB.

wzvheoB L fJjBK ;jkJh

XzfdnK s'A gqkgs Pfjd, nzv/, y[zpK,

jbdh nkfd dk wzvheoB fJj nkg

eod/ jB. fgzv d/ B"itkBK Bz{ fJjBK

B/ nkgD/ Bkb i'fVnk j?. fJj

B"itkBK Bz{ gq's;kfjs eoB bJh

fteoh d/ fj;kp s/ T[jBK Bz{ ewhPB

fdzd/ jB sK i' nZi dh itkB ghVQh

tZX s'A tZX ezw eo/ ns/ w[Bkck

ewkJ/. w/fbnK, ;e{bK ns/ j'o

fJeZmK s/ fJj nkgDh fiD; dh

fteoh nkgDh Nhw oKjh eod/ jB.

jbdh ns/ Pfjd dh gq';?f;zr ns/

g?fezr dh Nq/fBzr fJjBK B/ e/HthHe/H,

w'rk s'A gqkgs ehsh j? fi; Bz{ fJj

nkgDh tos'A ftZu fbnk e/ bkjk b?

oj/ jB.

y/sh ;kfjs L nrKj tX{ ;'u d/

wkbe j'D eoe/ BthnK sithiK Bz{

stZi'A fdzd/ jB. :{Bhtof;Nh tZb'A

www.krishijagran.comਸਫਲ ਕਹਾਣੀ

28 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 29: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

slW qo v`D JwV lYx leI Aqy cMgI guxvMqw

vwlIAW PslW dy auqpwdn leI iksm dI shI

cox ,smNy isr ibjweI, kIVy mkOVy qy ibmwrIAW dI

rokQWm dy nwl nwl zmIn dI ishq nUM brkrwr r`K

ky PslW qo v`D JwV ilAw jw skdw hY [BUmI dy Boiqk

,rswixk Aqy jYivk guxW qy BUmI dI ishq inrBr

krdI hY[ienswn dI KudgrjI Aqy glq XojnwvW ny

zmIn Aqy pwxI iv`c ieMnw pRdUSx pYdw kr id`qw hY

ik BUmI dI ishq bhuq ivgV geI hY [BUmI dI ishq

nUM bxweI r`Kx leI Kws qv`jo dyx dI loV hY [DrqI

dI auprlI siqh ijs nMU im`tI kihMdy hn jo ik swfy

jIvn dw ADwr hY dI hwlq idno idn ivgVdI jw rhI

hY[ ies dw m`uK kwrx KwdW dI shI vrqoN nw

krnw,KyqI krn dy glq qrIky Aqy zmIn dI prK

nw krvwauxw hn [nqIjw ieh hoieAw hY ik ipCly

l`gBg ds swlW qoN Bwrq iv`c KwdW dI kul Kpq

iv`c vwDw hoieAw hY Aqy &slW dw auqpwdn(Kws

krky Anwj vwlIAW) siQr rihx dI bjwey Gt

irhw hY ijs dy keI kwrnW ivcoN iek m`uK kwrn zmIn

dI ishq mwVI hoxW ,KwdW dI Xog vrqoN jW sMquilq

nW hoxw vI hY[ so zmIn dI aupjwaU SkqI nUM bxweI

r`Kx leI hrI Kwd dI vrqoN krnw qy rswiexk KwdW

dI sMquilq vrqo hoxw Aiq jrUrI hY qW ik loV

muqwbk hI iehnW dI vrqoN kIqI jwvy[ ies krky

BUmI iv`c &slW leI KurwkI q`qW dI mwqrw iv`c coKI

kmI qy BUmI dy BOiqk , rswiexk Aqy jYivk guxW iv`c

AxcwhIAW qbdIlIAW iv`coN kuJ Aihm sm`isAwvW

hn[

KurwkI q`qW dI Gwt

nrmW-kxk Aqy JonW-kxk swfy rwj dy m`uK

PslI c`kr hn [ ieko hI qrW dy PslI c`kr c`lx

nwl keI qrW dIAW qbdIlIAW BUmI dy rswiexk

Aqy BOiqk guxW iv`c AweIAw hn[ ijnHW ielwikAW

iv`c hyTly pwxI mwVy hn Aqy hr swl Jony dI pnIrI

lwaux qo pihlW k`dU krn nwl keI KyqW iv`c jVH

Kyqr iv`c iek sKq qih bx jwx kwrn Jony qoN

bwAd augweI jwx vwlI Psl ijvyN kxk iv`c hvw

Aqy pwxI dw TIk nw hox kwrn Aqy mwVy pwxI hox

kwrn Aqy lUxW dy jmW ho jwx kwrn Psl nUM nukswn

hMudw hY[ AOsqn 130 kuieMtl dwxy dI pYdwvwr q`k

jwx leI BUmI iv`co qkrIbn 285 iklo nweIrtojn,

58 iklo PwsPors, 349 iklo potwsIAm, 48 iklo

gMDk, 656 gRwm ijMk, 5120 gRwm lohw,5750 gRwm

mYgnIj, 264 gRwm qWbw, 360 gRwm boron Aqy 26

gRwm mOlIbfInm vrgy q`qW dI Kpq hMudI hY [pMjwb

dI PslI Gxqw 1960-61 iv`c 126 % sI jo ik v`D

zmIn dI ishq nUM brkrwr r`Kx leI suJwA

P

www.krishijagran.comfwZNh dh fsnkoh

29n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 30: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

ky 2007-08 dy A`D iv`c 190% qoN vD ho geI hY jo ik

swry rwjW nwlo v`D hY [PslW dI rihMd KUMhd Aqy

jYivk KwdW dI bhuq G`t vrqoN kwrn BUmI iv`c KurwkI

q`qW dI sm`isAw hor vI gMBIr ho c`ukI hY[ AOsqn

swfy rwj ivc hr swl qkrIbn 360 l`K tn prwlI

Aqy 40 pRqISq kxk dw nwV KyqW iv`c hI swV id`qw

jWdw hY , ies dy nwl BUmI dy KurwkI q`qW dw nukswn

hMudw hY Aqy nwl hI vwqwvrx pRdUiSq hMudw hY ijs dy

nwl BUmI dy guxW qy vI mwVw Asr pYdw hY [PslI

c`kr iv`c PlIdwr PslW dy nw hox krky Aqy jYivk

KwdW dI G`to vrqoN kwrn BUmI iv`co ho rhIAW v`K v`K

ikirAwvW qy vI burw Asr pYdw hY [ ies smyN swfy

rwj iv`c keI KyqW iv`c ijMk, lohw, mYgnIj Aqy

gMDk dI Gwt kwrn PslW dw JwV G`t irhw hY [

sMquilq KwdW dI

vrqoN

zmIn dI aupjwau

SkqI muqwbk aus iv`c

bIjIAW jwx vwlIAW

PslW dy jIvn kwl

pUrw krn leI Aqy v`D

JwV lYx leI q`qW nUM

shI smyN ,shI qrIky,

shI soimAW qy shI

mwqrw nwl iesqymwl

krn nUM hI KwdW dI sMquilq vrqoN ikhw jWdw hY[ ies

sMquilq Kwd pRogrwm Apnwaux nwl ij`Qy PslW dw

JwV v`Ddw hY, auQy imAwrI auqpwdn hox dy nwl-

nwl KyqI qy Krc Gtdw hY, Aqy vwqwvrx vI su`D

rihMdw hY[

mn`uK qy pSUAW dI qrW bUty vI ijaudyN jwgdy hn

qy auhnW nUM Awpxw jIvn kwl pUrw krn leI mn`uK

vWg AnykW pdwrQW/ q`qW dI loV hY ijnHW iv`co 16 v`fy

Coty q`qW dI ivigAwnk KOj Anuswr zrUrq dw

ijkr kIqw igAw hY[v`fy q`qW qo Bwv ijhVy q`q

ijAwdw mwqrw iv`c cwhIdy hn qy Coty q`q ijhVy G`t

mwqrw iv`c &slW lYdIAW hn pRMqU AihmIAq p`Ko v`fy

qy Coty q`qW dI mh`qqw brwbr hY [ A`j k`lH GxI KyqI

dy X`ug iv`c imtI prK nqIijAW qo pqw l`gw hY ik

ipCly swlW dOrwn zmIn dI BOiqk rswiexk AvsQw

idno idn mwVI ho rhI hY [ so zmIn dI cMgI ishq

leI, v`D JwV qy cMgy imAwrI auqpwdn leI k`uJ g`lW

dw iKAwl r`Kxw jrUrI qy sMquilq KwdW dI vrqoN

krnI cwhIdI hY [

1. rUVI, kMpost Kwd Awid dI vrqoN v`D qoN v`D

krnI cwhIdI hY [

2. &slI c`kr zmIn qy pwxI dI kuAwltI

Anuswr bxwieAw jwvy[

3. &slI c`kr iv`c PlIdwr PslW nUM Apxwaux

dy Xqn kIqy jwx[

4. &slW dI rihMd KMUhd nUM swVx qoN guryj kIqw

jwvy [

5. mwVy pwxI dI sMcweI leI vrqoN nw kIqI

jwvy[

6. zmIn qy &slW dI loV Anuswr ie`k swl

bwAd fMUGI vhweI kIqI jwvy[� �

auprokq kMm krn

dy nwl nwl loVINdy q`qW

dI pUrqI rswiexk

KwdW rwhI kIqI jWdI

hY[ ijAwdwqr ikswn

n w e I t r o j n q ` q

XUrIAw Kwd rwhIN,

PwsPors Aqy potwS

q`q fI.ey.pI Kwd rwhIN

jW AYn.pI.ky 12-32-

16 KwdW rwhIN &sl nUM

pwaudy hn jdoN ik

kwrbn hweIfRojn ,AwksIjn q`q vwqwvrn iv`co

(hvw,pwxI qoN) bUty nUM muPq iml jWdy hn [ ikswn

vIrW dy KyqW iv`c ieMnW Cy v`fy q`qW qoN ielwvw dUsry

Coty q`qW dI bhuq Gwt dyKI geI hY[ ijs dIAW

inswnIAW qy pUrqI leI hyTW id`qI jw rhI hY [

mYgnIj :

Kws krky ryqlIAW zmInW iv`c Jonw kxk &slI

c`kr iv`c mYgnIj Gwt AwaudI hY jo ik purwxy jW

ivckwrly p`iqAW dIAW nwVIAW ivcly slytI pIly

,BUry D`by pY jWdy hn [ jo bwAd iv`c gulwbI rMg dy ho

jWdy hn[ kxk iv`c ieh Gwt pihly pwxI qoN iqMn

idn ip`Co njr AwaudI hY[Gwt vwly KyqW iv`c is`DI

mYgnIj pwaux dI bjwey 0.5% mYgnIj slPyt (30%

q`q vwly) dw Gol bxw ky 2-3 spryAW hPqy -hPqy dy

vkPy qy krnIAW chIdIAW hn [

ijMk :

ijMk dI Gwt vI Jony qy kxk dy &slI c`kr vwly

KyqW iv`c ijAwdw AwauNdI hY, ijs krky Anwj iv`c

www.krishijagran.comfwZNh dh fsnkoh

30 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 31: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

vI ijMk dI kmI Aw jWdI hY, qy iPr ijMk dI Gwt

psUAW qy mnu`KW iv`c Aw jWdI hY[ ijMk dI Gwt nwl

ivckwrly p`iqAW qy jMgwlpx AwaudW hY qy ijAwdw

Gwt Awaux qy p`qy ivckwro t`ut jWdy hn bUty dw vwDw

r`uk jWdw hY qy pOdw JwVI dI qrHW ho jWdw hY [ ies dI

pUrqI leI 20-25 iklo ijMk slPyt pRqI eykV dy

ihswb nwl ibjweI vyly pwE[KVI &sl iv`c Gwt

Awaux qy 2% ijMk slPyt dy Gol dw spryA kIqw jw

skdw hY[

lohw : lohy dI Gwt auprly p`iqAW qy njr

AwaudI hY[ ies dI Gwt vwly bUty dy p`iqAW dIAW

nwVIAW hrIAW rihMdIAW hn qy p`qy ivckwro pIly ho

jWdy hn jo ik ijAwdw Gwt Awaux qy ic`ty ho jWdy hn

[lohw vI zmIn iv`c nhI pwauxw cwhIdw,ies dI

pUrqI leI 1% PYrs slPyt dw Gol bxwky 2-3

spryAW krnIAW cwhIdIAW hn[

gMDk (slPr) slPr dI Gwt kxk-Jony PslI

c`kr iv`c Kws krky hlkIAW zmInW iv`c AWaudI

hY[ ies dI Gwt nwl nvyN p`iqAW dw rMg pIlw ho jWdw

hY [jdo ik purwxy p`qy hry rihMdy hn [kxk dI Psl

iv`c bwrS dy mOsm Aqy b`dlvweI dOrwn ies q`q dI

Gwt hor ijAwdw Aw jWdI hY [ ieh q`q qyl bIj

PslW iv`c qyl dw AMS vDaudw hY ijsdI Gwt nwl

qyl bIj &slW dy JwV qy bhuq mwVw Asr pYNdw hY [

ies q`q dI pUrqI leI zmInW iv`c bIjweI vyly ie`k

qoN fyf kuieMtl ijpsm pRqI eykV pw dyxw cwhIdw hY[

jiqMdr isMG brwV Aqy AmrjIq isMG sMDU

Pwrm slwhkwr syvw, biTMfw

www.krishijagran.comfwZNh dh fsnkoh

31n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

www.shipraseedsindia.com

fFgok Uto;h} fJzvhnk

fFgok phi Gkos dh fJe nkr{ phi ezgBh j? ezgBh ;pihnK, uko/ dhnK c;bK ns/ fJ; soQK fFgok phi

dhnK j'o c;bK d/ phiK dk T[sgkdB, fo;ou ns/ wkoehfNzr ftu i[Nh j?

J/-61, fJzv;Nqhnb J/ohnk, ihHNhHeoBkb o'v, nkikdg[o, BthI fdZbh- 110033 (Gkos)

rkje ;/tk e/IdoL 91-11-27417400 Jhw/bL [email protected]

Page 32: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

xk dw pUrw JwV pRwpq krn leI &wsPors q~q

vwlIAW KwdW dI mhq~qw qoN hr ikswn vwikP hY[

ijvyN nweItrojn q~q vwlI Kwd pOdy iv~c hirAwvl Aqy

vwDy leI zrUrI hY, &wsPors q~q pOdy iv~c qxy dI

mzbUqI Aqy jVHW dy vwDy leI mh~qv pUrn hY[ ies Kwd

dI kImq vI izAwdw huMdI hY, ie~s krky ies dI suc~jI

vrqoN hor zrUrI bx jWdI hY[ &wsPors q~q dI Kwd

hmySW bIjx smyN hI vrqxI cwhIdI hY[ PwsPors dI

lgwqwr vrqoN nwl keIAW zmInW iv`c ies dI mwqrw

v`D geI hY[ ijs nwl zmIn iv~c q`qW dw sMquln

ivgVdw hY Aqy izAwdw PwsPors izMk dI Gwt dw kwrn

bxdI hY[ies nwl PslW dy JwV qy ault Asr pYNdw hY[

so &wsPors q~q dI shI vrqoN krn leI hyTW ku~C

mh~qv pUrn jwxkwrI id~qI jw rhI hY[ ikswnW nUM ie~s

jwxkwrI nUM smJx dI koiSS krnI cwhIdI hY Aqy ies

dw &wiedw auTwauxw cwhIdw hY[

im`tI pr^ AwDwr qy &wsPors KwdW dI vrqoN kro:

KwdW hmySW im~tI dI prK irport Aqy isPwrS

Anuswr hI vrqxIAW cwhIdIAW hn[ ijs zmIn iv~c

&wsPors q~q drimAwnI SRyxI iv~c hovy, aus zmIn iv~c

25 iklo &wsPors q~q pRqI eykV pwaoux dI isPwrS hY[

pr jy im~tI prK krvweI jwey qW ie~s q~q bwry shI

zrUrq pqw cldI hY[ zmIn ivclI &ws&ors dy AwDwr

qy im`tI nUM 4 SRyxIAW iv`c vMifAw igAw hY [ieh SRyxIAW

hn : G`t (5 iklo/eykV qoN G`t), drimAwnI (5-9

iklo/eykV), v`D (9-20 iklo/eykV) Aqy bhuq v`D (20

iklo/eykV qoN v`D) [ G`t &ws&ors vwlIAW zmInW iv`c

drimAwnIAW zmInW leI is&wrS kIqI mwqrw qoN 25

pRqISq v`D Kwd pwaux dI zrUrq huMdI hY[ ies dy ault

v`D &ws&ors vwlIAW zmInW iv`c Kwd dI mwqrw 25

pRqISq Gtw idau Aqy bhuq izAwdw &ws&ors vwlIAW

zmInW iv`c &ws&ors Kwd pwaux dI iblkul hI jrUrq

nhIN pr AijhIAW zmInW nUM 2-3 swl bwAd iPr prK

krvw lYxw cwhIdw hY[ m`kI-kxk &slI c`kr iv`c jy

zmIn ivclI PwsPors dI mwqrw 16 iklo pRqI eykV qoN

v`D hovy qW vI donW &slW nUM PwsPors vwlI Kwd pwaux dI

loV nhIN hY [

ieh vyiKAw igAw hY ik G~t PwsPors vwlIAW

zmIn ivc kxk nUM PwsPors dI vDyry vrqoN krn nwl

v~D JwV dI pRwpqI hoeI Aqy v~D PwsPors vwlIAW

kxk iv~c &wsPors KwdW dI suc~jI vrqoN kro

k

www.krishijagran.comykdK dh tos’I

32 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 33: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

zmIn ivc kxk nUM v~D PwsPors pwaux dw koeI Pwiedw

nhIN hoieAw [ so im`tI dI prK krwaux Aqy nqIijAW

Anuswr Kwd vrqx nwl PwsPors KwdW dy byloVy

KricAW qoN bicAw jw skdw hY Aqy kxk dw pUrw JwV

ilAw jw skdw hY[

zmIn iv~clI jIvk kwrbn dI mwqRw dw &wsPors q~q

nwl sbMD:

zmIn ivclI &ws&ors qoN ielwvw jIvk kwrbn vI

&ws&ors vwlI Kwd dI imkdwr nUM inrDwrq krdI hY[ jy

im`tI iv`c jIvk kwrbn 0.4 pRqISq qoN v~D hovy qW

&ws&ors Kwd dI imkdwr GtweI jw skdI hY Aqy Kwd

dI b~cq kIqI jw skdI hY[ is&wrS kIqI imkdwr nwloN

ikqnI Kwd G~t pwauxI hY, aus dw ihswb ie~s qrW

lgwau[ jy im`tI iv`c jIvk kwrbn 0.4-0.6 pRqISq hovy

qW drimAwnI &ws&ors vwlIAW zmInW (&ws&ors q`q

5-9 iklo/eykV) iv`c &ws&ors Kwd dI mwqrw is&wrS

kIqI imkdwr nwloN 25 pRqISq Aqy v`D &ws&ors

vwlIAW zmInW (&ws&ors q`q 5-9 iklo/eykV) iv`c 50

pRqISq Gtw dyxI cwhIdI hY[ bhuq izAwdw &ws&ors

vwlIAW zmInW iv`c &ws&ors vwlI Kwd pwaux dI

iblkul zrUrq nhIN hY [ iesy qrWH, jy im`tI iv`c jIvk

kwrbn 0.6 pRqISq qoN izAwdw hovy qW drimAwnIAW

zmInW (&ws&ors q`q 5-9 iklo/eykV) iv~c vI is&wrS

kIqI mwqrw nwloN A`DI Kwd hI pwauxI cwhIdI hY Aqy jy

zmIn iv~c &ws&ors q`q 9 iklo/eykV qoN v`D hovy qW

&ws&ors Kwd pwaux dI jrUrq nhIN[ ijnHW zmInW iv`c

&ws&ors 5 iklo/eykV qoN G`t, jIvk mwdw BwvyN ikMnw vI

hovy Aqy jy jIvk mwdw 0.4 pRqISq qoN G`t hY, &ws&ors

BwvyN ikMnw vI hovy qW is&wrS Anuswr hI &ws&ors Kwd

dI vrqoN kro[ so im`tI dI prK krwaux bwAd jIvk

kwrbn dI mwqRw Anuswr Kwd vrqx nwl PwsPors KwdW

dI shI mwqRw iv~c vrqoN krky, kxk dw

pUrw JwV ilAw jw skdw hY Aqy Kwd

dI bcq kIqI jw skdI hY[

PslI c`kr dy AwDwr qy

PwsPors dw pRbMD:

swauxI dIAW PslW dy

mukwbly kxk PwsPors Kwd nMU

vDyry mMndI hY[ ies krky

PslI c~kr ivc PwsPors vwlI

Kwd kxk nMU pwau Aqy kxk ipCoN

bIjI jwx vwlI swauxI dI Psl nMU

PwsPors vwlI Kwd pwaux dI loV nhIN[

Jonw, m`kI Aqy nrmy vwly Kyq iv`c jy pihlW bIjI

geI kxk nUM is&wrS Anuswr PwsPors vwlI Kwd pweI

hovy qW ienHW &slW nUM &ws&ors Kwd nhIN pwauxI cwhIdI

[ soieAwbIn-kxk &slI c`kr iv`c jy kxk nUM is&wrS

Anuswr &ws&ors vwlI Kwd pweI hovy qW soieAwbIn nUM

supr PwsPyt 200 iklo dI bjwey 150 iklo pRqI eykV dy

ihswb nwl pwauxI cwhIdI hY [ ijnHW KyqW iv`c kxk nUM

is&wrS Anuswr Kwd nw pweI geI hovy, aunHW iv`c im`tI

prK dy AwDwr qy PwsPors vwlI Kwd dI vrqoN krnI

cwhIdI hY [ ku~C ikswn hux kxk vWg Jony dI vI is`DI

ibjweI krn lg pey hn[ ie`Qy ieh spSt kIqw jWdw

hY ik Awm k`dU kIqy Jony iv`c ijs qrHW PwsPors Kwd dI

isPwrS nhI kIqI jWdI, TIk ausy qrHW jykr kxk nMU

isPwrS kIqI PwsPors dI mwqrw pweI geI hovy qW ies

qoN bwAd is`DI ibjweI nwl bIjy Jony iv`c vI PwsPors dI

loV nhIN hY[

jYivk qy jIvwxU KwdW dI vrqoN Aqy PwsPors Kwd dI

b~cq:

KurwkI q`qW dy srbp`KI pRbMD leI q`qW nMU aupl`bD

krwaux vwly swry swDn ijvyN ik jYivk, jIvwxU Aqy

rswiexk KwdW dI sumyl vrqoN kIqI jWdI hY[ ies qrIky

nwl BUmI dI ishq Aqy PslW dI pYdwvwr vDdI hY Aqy

PwsPors Kwd dI b~cq vI kIqI jw skdI hY[

rUVI dI Kwd: jykr Kyq iv`c rUVI dI Kwd pweI geI

hovy qW rUVI dI hr 10 kuieMtl mwqrw ip`Cy ie`k iklo

&ws&ors GtweI jw skdI hY[ jYivk KwdW dw bwAd

iv~c bIjIAW jwx vwlI Psl nMU vI Pwiedw huMdw hY[ jdoN

kxk AwlUAW ip`CoN bIjI jwvy Aqy AwlUAW nUM 10 tn pRqI

eykV rUVI dI Kwd pweI geI hovy qW kxk nUM PwsPors dI

koeI loV nhIN Aqy nweItRojn vwlI Kwd dI mwqrw vI Gtw

ky A`DI kr dyxI cwhIdI hY[

murgIAW dI Kwd: murgI &wrm dI Kwd ivc

www.krishijagran.comykdK dh tos’I

33n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 34: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

nweItRojn Aqy PwsPors q`q kwPI mwqrw ivc aupl`bD

huMdy hn [ ieh Kwd vI murgI PwrmW qy v`fI mwqrw ivc

auplb`D huMdI hY[ kyvl Jony ivc 2.5 tn pRqI eykV

murgIAW dI Kwd vrqx nwl Jony iv`c A`DI nweItRojn

Aqy AgoN bIjI jwx vwlI kxk dI Psl ivc iek cOQweI

nweItRojn dy nwl A`DI PwsPors Kwd dI vI b`cq ho

jWdI hY[

gobr gYs plWt dI sl~rI: gobr gYs sl~rI iv`c

v`fI mwqrw ivc KurwkI q`q mOjUd huMdy hn, ies leI

gobr gYs slrI dI vrqoN krky rswiexk KwdW dI vrqoN

nUM GtwieAw jw skdw hY[ Jony ivc sukI hoeI 2.5 tn

pRqI eykV gobr gYs dI sl~rI pw ky Jony ivc 33 %

nweItRojn Aqy kxk ivc 25 % nweItRojn Aqy 50 %

PwsPors dI b`cq huMdI hY[

Jony ivc pRYsm`f Kwd dI vrqoN: KMf imlW qoN inklx

vwly sIry (pRYsm`f) ivc k`uJ hor q`qW qoN ielwvw krIb

2% nweItRojn Aqy 1% PwsPors q~q huuMdw hY[ jykr Jony

iv`c 6 tn pRqI eykV pRYsm`f pweI hovy qW kxk iv`c ie`k

iqhweI nweItRojn Aqy A`DI PwsPors dI b`cq kIqI jw

skdI hY[ pUry kxk- Jonw PslI c`kr iv`c 25 %

nweItRojn Aqy 50 % PwsPors dI b`cq hoeI[ Jony ivc

50 iklo nweItRojn Aqy 12 iklo PwsPors pRqI eykV dI

vrqoN krn dy mukwbly jy 6 tn pRYsm`f Aqy kyvl 32 iklo

nweItRojn pRqI eykV vrqI geI qW v`D JwV pRwpq kIqw

igAw[

Jony dI P`k dI suAwh Aqy kmwd dI gudI dI suAwh

dI vrqoN : jykr kxk nUM Jony dI P`k dI svwh jW gMny dI

gu`dI dI svwh 4 tn pRqI eykV dy ihswb nwl AKIrlI

vhweI qoN pihlW pweI hovy qW ibjweI vyly is&wrS kIqI

geI PwsPors dI A`DI mwqrw (12.5 iklo/eykV) hI

vrqo[ Aijhw krn nwl kxk dy vDyry JwV qoN ielwvw

BUmI dI ishq vI cMgyrI rihMdI hY[ so jy kxk iv~c

suAwh dI isPwrS kIqI mwqRw vrqI jwey, qW ibjweI vyly

A~DI PwsPors vrqx dI hI zrUrq hY[

jIvwxU Kwd dw tIkw: kxk dy bIj nMU bIjx qoN

pihlW jIvwxU Kwd dy imSrn dy ie`k pYkt dw tIkw {ijs

ivc AwrbskUlr mweIkorhweIzl PMjweI Aqy

bYktYrIAw sIfomonws jYsienI/ sIfomonws sweInYksAYNQw

hY} pRqI eykV lgwauxw cwhIdw hY[ ies tIky dI vrqoN vI

Pws&ors Kwd vwsqy cMgI hYY[

kxk iv~c nweItRojn, Pws&ors Aqy potwS q~q leI

rswiexk KwdW dI vrqoN:

ies lyK iv~c AsIN Pws&ors q`q dI vrqoN bwry

ivsQwr nwl disAw hY[ kxk leI nweItRojn Aqy potwS

q~q dI vI loV huMdI hY[ienHW q~qW leI jo Kwd dI zrUrq

hY, aouh hyTW d`sI geI hY[ jy im`tI dI pr^ nhIN krvweI

qW kxk leI drimAwnI aupjwaU zmIn leI KwdW dI hyT

d`sI mwqrw vrqo[

ieh ^urwkI q`q iksy vI Kwd iv`coN pRwpq kIqy jw

skdy hn [ ieh swrIAW KwdW ie`ko ijhw Asr krdIAW

hn[ nweItRojn leI XUrIAw jW nIm kotf XUrIAw

vriqAw jw skdw hY[ potwS q`q kyvl EdoN pwau jdoN

pr^ Anuswr ies q`q dI Gwt hovy [ gurdwspur,

huiSAwrpur, ropV Aqy ShId Bgq isMG ngr izilHAW

leI ieh q`q du`gxI mwqrw iv`c pwE[ jykr 55 iklo fI

ey pI jW 125 iklo nweItRoPwsPyt pweI hovy qW kRmvwr 20

iklo jW 50 iklo XUrIAw pRqI eykV ibjweI vyly Gtw idE

[jykr fI ey pI qy suprPwsPyt nw auplbD hox qW kxk

nUM hMgwmI hwlqW iv`c gMDkI &ws&yt Kwd PwsPors dy

bdlvyN rUp iv`c pwieAw jw skdw hY, BwvyN ieh Kwd

mihMgI hY [

KwdW (iklo pRqI eykV)

50 iklo nweItrojn q`q leI 25 iklo PwsPors q`q leI 12 iklo potwS q`q leI

XUrIAw fI ey pI jW suprPwsPyt jW nweItRoPwsPyt imarUt Aw& potwS

110 55 155 125 20

imhrbwn isMG Aqy jgdIp isMGpI ey XU, LuiDAwxw

Mob: 946 516 7696

Email: [email protected]

www.krishijagran.comykdK dh tos’I

34 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 35: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

idnyS dmwQIAwsmwj syvk Aqy icMqk

Mob: 9417714390Email: [email protected]

Jony dI prwlI swVn dy

nukswn Aqy iesdI vrqoN

Jony dI prwlI swVn dy

nukswn Aqy iesdI vrqoN ny dI &sl dI ktweI qoN bwAd

ikswn dI sB qoN v`fI smisAw

huMdI hY ies &sl dI prwlI[ ieh

prwlI ikswn leI ie`k v`fI prySwnI

bx jWdI hY ijs dw h`l krn leI

ausnUM isvwey ies nUM A`g lgwaux dy

hor koeI h`l nhIN s`uJdw[ AKIr auh

nw cwhuMdw hoieAw vI Awpxy sony rMgy

KyqW nUM plW A`g dIAW lptW dy hvwly

kr idMdw hY Aqy Awpxy swry Kyq koly

rMgy kwly kr bihMdw hY[ kxk dI

&sl dI ibjweI dw smW vI iblkul

nyVy hox kwrx Aqy smyN dI Gwt hox

krky auh ies prwlI nUM A`g

lgwauxw hI shI smJdw hY[ Jony dI

prwlI nUM swVn dy krky pwxI,

vwqwvrx Aqy zmIn dw pRdUSn

ie`kdm v`D jWdw hY[ KyqIbwVI

mwihrW dy Anuswr 1 tn prwlI iv`c

5.5 iklo nweItRojn, 1.2 iklo sl&r,

2.3 iklo &ws&ors, 25 iklo potwS,

400 iklo kwrbn, Aqy 50 qoN 70

pRqISq Coty q`q mOjUd hMdy hn ijnHW

dI swfI KyqIbwVI iv`c bhuq zrUrq

hMudI hY[ jykr prwlI nUM A`g lgw ky

nSt kr id`qw jwvy qW 80 pRqISq

kwrbn, 89 pRqISq nweItRojn, 20

pRqISq &ws&ors, 50 pRqISq sl&r

q`q nSt ho jWdy hn[ ieho nhIN

pMjwb iv`c hr swl Jony dI prwlI nUM

swVn krky 200 kroV kImq dy 1.5

l`K tn posk q`q nSt ho jWdy hn[

ij`Qy ies prwlI nUM swVn dw swnUM

bhuq v`fw AwriQk nukswn huMdw hY

au~Qy hI iesdw swfy vwqwvrx Aqy

swfI mnu`KI ishq nUM AQwh nukswn

huMdw hY[ KyqI mwihrW dw ieh vI

kihxw hY ik Jony dI 1 tn prwlI dy

DUeyN iv`c mOjUd 1515 iklogRwm kwrbn

fwieAwksweIf, 92 iklogRwm kwrbn

monoAwksweIf, 2.7 iklogRwm mIQyn,

3.83 iklogRwm nweIitRk AwksweIf

Awid gYsW vwqwvrx iv`c ie`kdm

PYl jWdIAW hn Aqy pRdUSx dw mu`K

kwrn bxdIAW hn[ prwlI dy sMGxy

DUeyN kwrn sVkW au~qy AwvwjweI

pRBwivq huMdI hY Aqy AxsuKwvIAW

durGtnwvW ho jWdIAW hn[ ies qoN

ielwvw DUeyN dy kwrn mnu`KW iv`c A`KW

dI jln, swh, cmVI, Aqy idl dy

gMBIr rog ho jWdy hn[ ies prwlI nUM

swVn vyly pYdw hoey DUeyN dy lgwqwr

swfy swh rwhIN AMdr jwx nwl swfy

PyPiVAW nUM bhuq nukswn huMdw hY Aqy

ies nwl AsQmw vI ho skdw hY[

keI im`qr kIVy vI sV ky nSt ho

jWdy hn[ keI vwr nwl dy KyqW iv`c

vI A`g l`g jWdI hY Aqy bhuq vfw

AwriQk nukswn ho skdw hY[ prwlI

dy DUeyN nwl dDwrU pSUAW dw du`D vI

G`t jWdw hY Aqy auhnW nUM vI keI qrW

dy AMdrUnI rog l`g jWdy hn[ Jony dI

prwlI nUM swVn dI bjwey hor Xog h`l

kIqy jw skdy hn ijvyN ies prwlI dI

vrqoN g`qw im`lW, ibjlI dw auqwdn

krn leI, KuMbW dI kwSq krn leI,

pSUAW dy cwry Awid dy qOr qy vI kIqI

jw skdI hY[ ies qoN ielwvw ies

prwlI nUM &YktrIAW dy bwlx

bxwaux, k`c dIAW bxIAW Aqy hor

keI nwzuk vsqUAW Aqy &lW Awid

dI pYikMg leI vI vriqAw jw skdw

hY[ AsIN ies smisAw dw koeI nw

koeI h`l l`B skdy hW isr& loV hY

QoVy ijhy au~dm dI[ A`j KyqIbwVI

mwihrW v`loN Jony dI prwlI nUM Kyq dy

iv`c hI vwhux slwh id`qI jw rhI

hY[ ies leI pMjwb dy ieMjInIArW ny

bhuq imhnq kIqI hY Aqy bhuq

swrIAW KyqI mSInW dI iejwq vI

kIqI hY ijnW dI vrqoN kr ikswn

prwlI nUM KyqW dy iv`h hI vwh skx

Aqy KyqW iv`c peI prwlI nUM KyqW dy

iv`c hI r`K ky AwpxI AglI &sl dI

ibjweI vI kr skdy hn[ ikswn

bVI gMBIr siQqI iv`coN guzrdw hY

Aqy Jony dI prwlI nUM A`g lgwaux dw

&Yslw kr bYTdw hY pr auh Awpxy

p`Dr qy ies prwlI dI sMBwl kr

skdw hY Aqyy lgwqwr pRdUiSq huMdy

swfy vwqwvrx nUM sw& r`Kx leI Xog

koiSSW kr skdw hY[ vwqwvrx dI

sMBwl leI ikswn nUM Awpxw sihXog

dyx dI loV hY[

Jo

www.krishijagran.comJony dI prwlI

35n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 36: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 37: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 38: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

i{B-i[bkJh ftu phih rJh nFtrzXk dh c;b j[D tkX/ dh nt;Ek ftu ub ojh j?. fJ; fswkjh d/ nzs se c;b g[Fg nt;Ek ftu nk ikJ/rh. fJj ;wK iV d/ tkX/ bJh wjZstg{oB j?. fJ; bJh y/s ftu r[VkJh eoe/ yogstkoK ~ eZY fdU. f;zfus y/soK ftu io{os nB[;ko wjhB/ ftu fJe f;zukJh eo'. nf;zfus ns/ pkfoF s/ fBoGo }whB ftu v{zxkJh r[vkJh Bk eo' ;r'I T[go'I y[ogh dh ;jkfJsk Bkb yogstkoK ~ eZY e/ y/s ftu jh SZv fdU sKfe fJj wbfuzr d/ o{g ftu iwhB ftu Bwh ;KGD ftu ;jkfJe j' ;eD. nf;zfus y/soK ftu yogstkoK ~ eZYDk fJ; bJh th io{oh j? feT[Ife fJj }whB dh Bwh ;'y e/ gkDh dh ewh g?dk eod/ jB. fJjBK y/soK ftu fJj c;b pkfoF s'I gqkgs Bwh d[nkok jh nkgDh gfogZe nt;Ek se gj[zu/rh. c;b tkX/ d/ d”okB eJh gko gZsh GeFe ehV/ fJ;dhnK gZshnK yk e/ B[e;kB gj[zukT[Id/ jB. fJjBK dh o'eEkw bJh o'r'o iK B[nkB (0H6%) x'b dk fSVekn eo'. finkdk gqe'g j'D s/ fJj fSVekn fJe jcs/ d/ nzso s/ d' fszB tko eo'. iV tkX/ d/ d”okB iVK

ftu bZrD tkb/ ;c/d rop iVK ~ eZN fdzd/ jB. fJjBK dh o'eEkw bJh 5% n?bfvqB d/ x'b dk gq:'r eo'. ;odhnK ftu fJ; c;b s/ fpui po{w Bkwe o'r dk gqe'g j' ;edk j?. fJ; Bkb gqGkfts g”d/ dk tkXk o[e iKdk j?. gZshnK S'NhnK ofj iKdhnK jB, ;jkfJe efbektK finkdk ;zfynk ftu pBD brdhnK jB ns/ NfjDhnK d/ gZftnK dk tkXk o[e iKdk j?. fJ;dh o'eEkw bJh N?Nqk;kfJefbB jkJhvq'eb'okfJv dk fSVekn eo'.

efbjkohL

T[Zso Gkos ftu Bo;oh d[nkok i{B-i[bkJh ftu phih rJh c;b s/ fJ; ;w/I cb nk oj/ jB, fijV/ fd;zpo se gZe ikDr/. gZeD d/ pknd T[jBK dh

www.krishijagran.com

s[VkJh eo' ns/ ;[ZeD s/ phi eZY bU. cbK ~ X[Zg ftu gkT[D Bkb fJjBK dk w{zj y[b iKdk j?. fJ; nt;Ek ftu jbeh u'N Bkb phiK ~ nk;kBh Bkb nbr ehsk ik ;edk j?. iVK dh y[dkJh y[ogh iK cktV/ dh ;jkfJsk Bkb eo'. i{B ftu phi Bkb phih rJh Bo;oh dh g”d tkXk nt;Ek ftu ub oj/ jB. Bo;oh s'I ;w/I ;w/I s/ yogstko eZYd/ oj' ns/ gkDh dh T[gbpXsk pDkJ/ oZy'.

;BkJ/L

Gkos ftu fGzB fGzB y/soK ftu ;BkJ/ ~ oph ns/ yohc d'jK jh w”;wK ftu phfink iKdk j?. T[Zso ns/ gZSwh Gkos d/ f;zfus y/soK ftu ;BkJ/ dh fpikJh fJ; fswkjh ftu ehsh ik ;edh j?. gZSwh Gkos ftu fJ;~ i{B-i[bkJh

w?vh;Bb c;bK dhnK nes{po s'I fd;zpo wjhB/ dhnK feqFh feqnktK

w?vh;Bb c;bK

38 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 39: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

ftu th phfink iKdk j?. Gkos d/ fGzB fGzB y/soK ftu nbr nbr ;w/I s/ phi/ ikD d/ ekoB fJ; fswkjh ftu ehshnK ikD tkbhnK eJh feqnktK dk toBD fgSb/ nzeK ftu ehsk ik u[ek j?. i{B-i[bkJh ftu phih rJh c;b ftu yogstko j'D dh ;fEsh ftu fBokJh-r[vkJh eo' ns/ gkDh dh ftt;Ek j'D s/ io{os nB[;ko f;zukJh eo'. ;[Ze/ ns/ nf;zfus y/sK ftu phih rJh c;b ftu yogstkoK dh fBokJh eoe/ eZY fdU gozs{ v{zxh r[vkJh Bk eo' BjhI sK iwhB ftu Bwh dh ewh j' ikJ/rh. fBokJh d/ pknd yogstkoK ~ iwhB s/ jh gJ/ ofjD fdU sKfe Bwh d/ B[e;kB ~ xZN ehsk ik ;e/.

;c/d w{;bhL

;c/d w{;bh dh c;b fJ; ;w/I iV ftek; dh nzfsw nt;Ek ftu ub ojh j?. Btzpo-fd;zpo se iV dk tkXk g{ok j' ikJ/rk. fJ; w;/I c;b ftu e'Jh ykd iK T[otoe bkT[D dh b'V BjhI j[zdh. i/ fgSb/ w”;w ftu pkfoF d/ ekoB w/VK s'I fwZNh fy;e e/ EZb/ ubh rJh j't/ ns/ fes/ fes/ ;c/d w{;bh dhnK iVK B}o nkT[D bZrD sK w/VK s/ fwZNh uVk fdU. fJ; Bkb y/s ftu w”i{d yogstko th BFN j' ikDr/. i/ }whB ftu Bwh dh ewh j't/ sK jbeh f;zukJh eo'. c;b dh y[dkJh s'I 15 fdB gfjbK f;zukJh eoBk pzd eo fdU sKfe iVK dh y[dkJh

d/ ;w/I y/s dh fwZNh Bow oj/.

xh eztkoL

fJ; ;kb i[bkJh ftu bkJh rJh c;b dh fBokJh-r[vkJh eo bU ns/ 50 feHrqkH gqsh j/H dh do Bkb BkJhNq'iB dh fJe y[oke fdU. f;zukJh dk fJzs}kw j'D s/ wjhB ftu fJe tko f;zukJh eo'. g[okDh c;b dh 9-10 wjhB/ g[okDhnK gZshnK dh eNkJh eoe/ gq:'r ftu b? bU. ne;o fJ;dh g[okDh c;b s/ czr; o'r dk gqe'g t/fynk frnk j? fijVk gZshnK s/ S'N/ S'N/ ekb/ XZfpnK d/ o{g ftu B}o nkT[Idk j?. fJj ekb/ XZp/ gZshnK dh T[gobh sfj se jh ;hfws j[zd/ jB ns/ fJjBK Bkb i?b dh T[gi s/ e'Jh gqGkt BjhI g?Idk. fJjBK bJh e'Jh yk; fJbki eoB dh io{os BjhI j?. pj[s finkdk gqGkt j'D s/ eteBkFh dk gq:'r ehsk ik

;edk j?.

pkpuhL

pkpuh dh c;b fJjBK fdBK ftu c[b ns/ cb dh nt;Ek ftu j?. fd;zpo se cb gZeD/ F[o{ j' ikDr/. fJ; bJh ge/ j'J/ cbK dh gfjbh s[VkJh fd;zpo d/ nzs ftu eo bU. finkdk ;w/I se gZe/ cbK ~ c;b s'I BK s'VD s/ T[j ;[Ze e/ MVD bZrd/ jB. fJ;d/ phiK d/ T[Zgo fJe gsbh fMZbh uVh j[zdh j?. fMZbh :[es fJjBK phiK ~ jh cb fejk

iKdk j?. fJ; bJh ftjkfoe o{g ftu fJj cb phi j' iKd/ jB. c;b ~ fBokJh eoe/ yogstkoK s'I w[es ehsk ik ;edk j?. i/ fBw?N'v dk gqe'g j't/ sK fBw?N'v BkFe o;kfJD dk }whB ftu gq:'r eo'. fBw?N'v d/ finkdk jwb/ Bkb g”d/ ;[Ze e/ woB brd/ jB.

w[bjZmhL

i[bkJh ftu bkJh rJh w[bZjmh dh c;b fJ; ;w/I tkX/ dh nt;Ek ftu ub ojh j?. c;b d/ uzr/ tkX/ bJh 20 feHrqkH gqsh j?H dh do Bkb BkJhNq'iB dh fJe y[oke f;szpo se d/Dh j[zdh j?. i/ jkb/ se fJj y[oke BjhI fdZsh rJh j? sK nes{po d/ F[o{ ftu d/ fdU. BkJhNq'iB d/D s'I gfjbK c;b dh fBokJh-r[vkJh eo bU. j[D pkfoF ysw j' u[eh j?. fJ; bJh c;b ftu fB:fws f;zukJh eod/ oj'. i/ y/s ftu dhwe dk gqe'g B}o nkJ/ sK 25-30 feHrqkH gqsh j?H dh do Bkb n?bvq?e; dk gq:'r eo'. edh edh fJ; dh c;b s/ bhc pbkfJN, o{N okN, ekbo okN iK ftbN o'r dk gqe'g t/fynk iKdk j?.

bhc pbkfJN dh o'eEkw bJh 6 fdB d/ nzso s/ 3-4 tko fpbNke;, feT{goke; (0H2%) dk fSVekn eo'. j'o o'rK s'I pukn bJh t?p;NhB, ekop/Bvkfiw iK t?Bb/N (0H5%) Bkb

www.krishijagran.comw?vh;Bb c;bK

39n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 40: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

T[guko eo'. g[okDh c;b dh d/yGkb th fJ;/ soQK eo' ns/ fszB s'I uko ;kb g[okDh c;b dh eNkJh Btzpo-fd;zpo d/ wjhB/ ftu eo bU. T[Zsw r[DtZsk dh iV gqkgs eoB bJh iVK dh y[dkJh cb pBD s'I gfjbK ehsh ikDh ukjhdh j?. g”fdnK d/ pkjoh fjZf;nK ~ eZN e/ ezg';N pBkT[D ftu gq:'r ehsk ik ;edk j?, feT[Ife fJ; ftu ekch wksok ftu BkJhNq'iB gkJh iKdh j?. fJ;dh iVK d' c[ZN dh v{zxkJh se gkJhnK iKdhnK jB. iVK dh y[dkJh cktV/ dh ;jkfJsk Bkb eo'. y[dkJh d/ pkd iVK ~ ;kc eoe/ S'N/ S'N/ N[efVnK ftu eZN e/ Gzvkfos eo'.

FsktohL

Fsktoh dh c;b fJ; ;w/I ;[F[gsnt;Ek ftu j?. fJ; bJh iVK dh y[dkJh dk T[sw ;wK j?. y[dkJh Btzpo s'I fd;pzo se edh th ehsh ik ;edh j?. finkdk g[okDh c;b j'D s/ iV dh T[gi ftu sK tkXk j[zdk jh j? gozs{ iVK ftu o/F/ dh wksok tX iKdh j? fi; Bkb r[DtZsk ftu ewh nkT[Idh j?. ibdh y'dh rJh c;b ftu th iV ngfogZesk d/ ekoB T[sw r[DtZsk gqkgs BjhI j' ;edh. nkw s”o s/ v/Y s'I d' ;kb g[okDh c;b dh y[dkJh eo b?Dh ukjhdh j?. fJ; ;kb i[bkJh ftu phih rJh c;b ftu fBokJh r[vkJh eo bU ns/ ;w/I s/ f;zukJh eod/ oj'. c;b dh ;[F[gsnt;Ek d/ ekoB fJ; fswkjh ftu

ykd ns/ T[otoe bkT[D dh io{os BjhI j?.

;ogrzXkL

;ogrzXk dh d' fszB ;kb g[okDh

c;b dh y[dkJh fd;zpo ftu eo bU. y[dkJh d/ ;w/I fJ; rZb dk fXnkB oZyDk io{oh j? fe iVK dh Skb yokp Bk j't/. y[dkJh d/ pknd iVK ~ eZN e/ ;[ek bU. fgSb/ ;kb bkJh rJh c;b ftu ftu nes{po d/ wjhB/ ftu 20 feHrqkH gqsh j?H dh do Bkb BkJhNq'iB dk gq:'r eo'. T[otoeK dk gq:'r fBokJh eoB d/ pknd eo'. c;b ~ ;w/I s/ gkDh dh T[gbpXsk ;[fBFfus eod/ oj'. c;b ftu bhc ;gkN dk gqe'g B}o nkT[D s/ 3 rqkw fpbNke; gqsh bhNo gkDh ftu x'b e/ fSVekn eo'. bhc ;gkN o'r ftu gZshnK s/ jbe/ ghb/ ozr d/ S'N/ S'N/ XZp/ pDd/ jB fijV/ pknd ftu rfjo/ G{o/ ozr ftu pdb iKd/ jB. ;ogrzXk ftu edh edh w'i?e o'r dk gqe'g th t/fynk frnk j?. fJ; o'r ftu gZshnK feBkfonK tZb'I ftu'I w[VD bZrdhnK jB ns/ ghbhnK g? e/ fvr iKdhnK jB. fJ;

o'r ~ j'o finkdk c?bD s'I o'eD bJh o'rh g”d/ ~ eZN e/ ;[ZN fdU.

ekbw/xL

ekbw/x dh c;b fJ; ;w/I g[Fg nt;Ek ftu ub ojh j?. g[Fg fd;zpo se nkT[Id/ ofjDr/. fJ; ;w/I c;b ftu gkDh dh ewh Bk ofjD fdU BjhI sK gkDh dh ewh Bkb c[Zb MVD bZrDr/. ;w/I s/ gkDh d/D Bkb gZshnK ns/ g”fdnK d/ tkX/ d/ nB[e{b n;o g?Idk j?. fJ;dh c;b s/ e'Jh yk; fpwkoh BjhI t/yh rJh. gozs{ edh edh ftbN o'r Bkb e[M g”d/ ;zeofws j' iKd/ jB fijBK ~ iK sK T[ykV fdU iK o'r dh F[o{nksh nt;Ek ftu c;b s/ 300 ghHghHn?w :{ihB'b dk fSVekn iK 0H3% :{ihB'b d/ gkT{vo G[oe fdU. fe;/ th o'r dh

;fEsh ftu o;kfJfDe ehNBkFeK dk gq:'r Bk eo'.

nKtbkL

nKtb/ dh c;b fJ; ;w/I cb nt;Ek ftu j?. cb Btzpo-fd;zpo ftu s[VkJh bJh fsnko j' ikDr/. g{oh soK ftef;s j'D s/ cbK dk ozr uwedko jo/ s'I uwejhD jok, ghb/ iK bkfbwk bJ/ ghb/ ozr ftu pdb ikJ/rk. fJ; ;w/I cbK ftu ftu finkdkso ftNkfwB ;h gkfJnk iKdk j?. cbK dh s[VkJh jZE iK vzfvnK dh ;jkfJsk Bkb eo'. s[VkJh d/ pknd gfotfjB ns/ GzvkoD d/ d”okB eJh soQK d/ ihtkD{nK d/ ekoB cb ;VD brd/ jB. fJ; bJh gfotfjB ns/ GzvkoD ftu ;ktXkBh tos'. GzvkoD s'I gfjbK cbK dk p'o?e; iK Bwe Bkb T[guko eoB Bkb ;VD gqfeqnk ftu ewh nkT[Idh j?.

vkH oki e[wko f;zx, gqXkBfeqFh ftfrnkB e/Ido

jikohpkrw'pkfJbL 09939690109

Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comw?vh;Bb c;bK

40 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 41: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

;EkgBk fJe nfijk jh T[dkjoD j?. n?cHghHU ~ ;Ekge eoB ftu t/d gqekF Fowk, vkH uzdok ns/ ftt/e ue”s/ dk wjZstg{oB :'rdkB fojk. fJ; n?cHghHU d/ ;ko/ w?Ipo fe;kB jh jB fijBK B/ ekoieosk d/ o{g ftu fgzv fgzv ik e/ uzdk fJeZmk ehsk ns/ y[d jh n?cHghHU dk fBowkD ehsk. fJjBK ~ feqFh ftfrnkB e/Ido dk th ;fj:'r fwfbnk fi; Bkb fe;kBK ~ gohyD ftu nk;kBh j'Jh. t/d gqekF Fowk d/ nB[;ko F[o{nksh 6 wjhB/ E'V/ w[Ffeb phs/ gozs{ toswkB ftu i? fe;kB d/ nzsors 50 ro[Zg jB fijBK Bkb brGr 1000 s'I th finkdk fe;kB i[V u[e/ jB. i? fe;kB ekog'o/fNt ftu d' Nq?eNo ns/ j'o feqFh :zso w”i{d jB fi; Bkb T[E'I d/ b'eb fe;kBK ~ c;b ns/ j'o T[sgkdK ~ fJe irk s'I d{ih irk b? ikD bJh j[D ;z;kXB dh ftt;Ek j'D d/ ekoB ;w/I ns/ XB dh pus j' ojh j?. Bkb jh i? fe;kB ro[Zg fe;kBK bJh nkwdBh dk fJe wzu pD frnk j?. fJ; ;zrmB d/ w?IpoK ftu'I w[Zy w?Ipo Bhb ezm ns/ ftt/e ue's/ B/ dbjD ftu w[Zy o{g Bkb s{no d/ phi dk T[sgkdB F[o{ eoe/ y/soh fe;kBK

bJh tXhnk e[nkfbNh d/ phiK ~ w[jZfJnk eokfJnk. fJ; ;z;Ek ftu w[Zy o{g Bkb uzr/ phi T[sgkdB dh r[DtZsk dh iKu d/ pknd th fe;kBK bJh T[gbpX eokfJnk iKdk j?. i? fe;kB ro[Zg okjhI fe;kBK ~ nkX[fBe y/sh eoB dh f;ybkJh th fdZsh iKdh j? fi; Bkb fe;kBK ~ T[sgkdB ftu finkdk bkG fwb/. y/sh ftu gq:'r ehs/ ikD tkb/ i?t T[otoeK dk fBowkD eoBk ns/ xo/b{ ehNBkFeK ~ pBkT[D dh f;ybkJh d/ Bkb T[sgkfds j'D tkb/ T[sgkdK ~ pkiko ftu t/uD se dk ;fj:'r gqdkB eodh j?. fJ; ftXh ftu w[Zy s”o s/ ;z;Ek d/ w?IpoK ftu skbw/b wjZstg{oD j?. nZi d/ ;w/I ftu i? fe;kB n?cHghHU d/ nzsors ;oeko ns/ fBZih y/soK d/ ;fj:'r Bkb dkb fwb, fe;kB r'dkw, fJe wFhB ns/ T[geoD ;?INo ns/ T[sgkdK d/ feZs/ bJh fJe J/eV ftu e?Ig; w”i{d j?. i? fe;kB ro[Zg B/ dbjD d/ y/so ftu eqKsh fbnkT[Id/ j'J/ s{no dh y/sh ftu J/eb phi o'gkJh gqDkbh (f;zrb ;hv fvtfbzr) dh F[o{nks ehsh fi; Bkb T[sgkdB ftu bkG fwfbnk. dkb fwZb d/ wkfXnw s'I i? fe;kB ro[Zg B/ s{no dh

dh wkB;{B, edh ;'e/ dh ;fEsh ~

t/yfdnK nk;ko nfij/ j' rJ/ jB fe d[yh fe;kB ~ nfs ghVk MZbD iK y/sh SZvD d/ fJbktk e'Jh j'o o;sk BjhI fdydk. nfij/ ftu i/ fe;kB y/sh eoBk SZv d/t/ sK ;'u' eh j't/rk< fi; soQK fe;kBK s/ wkB;{B iK eoi/ dh wko gJh j? T[; Bkb fe;kB nkgD/ nkg ~ jskF wfj;{; eod/ jB. fes/ Bk fes/ rzGho edw u[ZeD s/ wip{o j' oj/ fijV/ FkfJd g{o/ ;wki ~ MeM'VD bJh ekch j?. fJ;d/ bJh nZi d/ ;w/I ftu fe;kBK ~ nZr/ tXD ns/ T[jBK d/ T[sgkd dk ;jh w[Zb dtkT[D iK w”;w dh wko s'I puD bJh e[M m'; edw Gkos ;oeko tb'I u[Ze/ rJ/ jB. Gkos ;oeko d/ ;z;EkB n?;HHn?cHJ/H;h (bx{ feqFh tgko ;zx) ftu fe;kBK bJh ;cb :'iBk n?cHghHU (fe;kB T[sgkde ezgBh) dh F[o{nks eoB dh e'fFF ehsh j?. Gkos ;oeko B/ th j[D n?cHghHU ~ ezgBh dk doik d/ fdZsk j? ns/ fJ;dh ;cbsk d/ eJh T[dkjoD }whBh gZXo s/ B}o nkT[D bZr/ jB.

n??;Hn?cHJ/H;h d[nkok T[soh eoBkNe d/ fpdo fib/ s'I 20 feb'whNo d{o r[bpork ftu ;zB 2011 ftu i? fe;kB ekog'o/fNt dh

www.krishijagran.com

fe;kB y[d jh pBD ezgBhe

yk; gq/oBk

41n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 42: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

dkb t/uDk F[o{ ehsk. brksko tXhnk gqdoFB eoB Bkb j[D ykd ns/ ehNBkFe ezgBhnK dhnK J/iz;hnK th i? fe;kB n/cHghHU Bkb i[V u[ehnK jB. ezgBhnK d/ nfXekoh th ;w/I ;w/I s/ nk e/ fe;kBK ~ nkgD/ T[sgkdK d/ gq:'r dh ikDekoh fdzd/ jB fi; Bkb fe;kBK ~ finkdk ckfJdk fwb fojk j?. w[Zy o{g Bkb fJ; n?cHghHU B/ y/sh d/ y/so ftu nkX[fBe wFhBheoB d/ gq:'r d/ T[go nkgDk fXnkB e/Idfos ehsk j? fi; Bkb y/so d/ fe;kBK bJh xZN bkrs s/ nkX[fBe feqFh :zso T[jBK bJh T[gbpX jB. fJ; n?cHghHU d/ wkfXnw s'I pkfoF d/ gkDh dh ;zGkb d/ pko/ th fe;kBK ~ f;ybkJh fdZsh iKdh j? fi; Bkb y/sK ftu f;zukJh bJh gkDh dk T[fus gqpzX j' ;e/. i? fe;kB n?cHghHU fe;kBK d/ nzdo T{oik d/ Bkb nksw-ftFtk; dk BtK ;zuko eo ojh j?. fJ; fdFk ftu ;fj:'r eoB bJh ;oeko dh G{fwek nZi d/ ;w/I ftu wjZstg{oD j? fi;dk nZi i? fe;kB n?cHghHU ;iht T[dkjoD j?. eoBkNe ftu w[Zy o{g Bkb dbjD d/ T[sgkdB Bkb fe;kBK ~ nkofEe o{g s'I wip{sh fwbh j?. i? fe;kB d/ w?Ipo T[Vd, w{zr, ;'fJnkphB, s{no nkfd c;b T[rk e/ finkdk bkG b? oj/ jB. T[sgkdB ns/ r[DtZsk ftu th T[Zsoh eoBkNe ftu ;G s'I nZr/ j?. oki

dhnK ;z;EktK ns/ ICRISAT B/ th fJjBK dh gSkD ehsh j?. y/shpkVh d/ y/so ftu ikDh gSkDh j;sh vkH n?;HJ / Hgk fNb (;kpek fBd/Fe GkHfeqHnH;H) ns/ UH;hHgh w'oZe' dk th ftF/F ;fj:'r fwfbnk j?.

fet/I pBkT[D fe;kB T[sgkd ezgBh<

n?cHghHU (Farmer Producer Organization) dk fBowkD fe;/ th oki d/ fe;kB nkg; ftu i[V e/ eo ;ed/ jB fi; Bkb fe;kBK bJh

nkofEe o{g s'I wip{s j'D ftu ;jkfJsk fwb ;edh j? ns/ GftZy ftu Bt/I o;s/ th pD ;ed/ jB. ;kXkoD s”o s/ n?cHghHU d/ fBowkD bJh fJe y/so d/ 10-15 fgzvK d/ ro[Zg ~ fJeZfmnK fwbk e/ ezw eoB dh GktBk dh io{os j?. ;G s'I gfjbK fgzvK d/ ;w{zj pDkU. eJh ;w{jK d/ gqXkB fwb e/ fJe ezgBh dk fBowkD eo ;ed/ jB. T[jBK ftu'I ekoi ekoh w?Ipo dk rmB ehsk ikJ/. fe;/ th n?cHghHU dh F[o{nks eoB bJh ;G s'I gfjbK n?cHghHU dk BK oZy' ns/ nkgD/ ;w{j bJh fJe ekoi ;Eb ;[fBFfus eo'. nkgD/ w?IpoK dk ;G dh ;fjwsh iK u'D d/ nB[;ko gd fBoXkfos eo' fi; Bkb ;G b'e nkgD/ ezw ftu gkodofFsk fdyk ;eD. nZi d/ ;w/I ftu w[Zy o{g Bkb fJ;dh io{os j?. fe;/ th ezgBh dk fBowkD j[zdk j? sK w?IpoK dh gkodofFsk dh G{fwek wjZstg{oD j[zdh j? fJ;/ bJh eJh ezgBhnK ;cbsk dh u'Nh s/ jB.

fJt/I dh jh io{os fe;/ th fe;kB T[sgkd ezgBh d/ w?IpoK ftu j'Dh ukjhdh j? sd jh ik e/ ;jh n?cHghHU dk fBowkD j' ;e/rk ns/ fe;kB nksw ftFtk; Bkb y/shpkVh d/ y/so ftu nZr/ tX ;eDr/. fJ; n?cHghHU ftu w[Zy o{g Bkb ehs/ ikD tkb/ ezwK dh ikDekoh j/mK fdZsh rJh j?L

· ;G s'I gfjbK fgzv d/ b?tb s/ fe;kB ;w{j dk rmB eo'

· ;w{j ftu xZN' xZN 15 w?Ipo j'D

· ;w{j ftu pZu eo'

· ;w{j d/ gqXkB fwb e/ fJe tZvk n?cHghHU pBkT[D

· n?cHghHU dk BK ns/ gd-nfXekoh u[D'

· n?cHghHU d/ fB:w ns/ fdFk fBod/F pDkU

· fszB ;kb dk fpiB; gbkB pDkU

· n?cHghHU d/ w?IpoK ~ F/no j'bvo pDkU

· ezgBh d/ F/no dk fJeZm

· y/shpkVh y/so ftu ftek; ns/

nkX[fBe seBhe d/ gq:'r ns/ ikDekoh bJh wkf;e p?me

· ezwK ftu gkodofFsk j't/

· y/shpkVh ns/ fe;kB d/ ftek; dh rZb ;G s'I T[go j't/

fe;kBK ~ nkofEe o{g Bkb wip{s j'D bJh eJh okiK ftu fBZih ns/ e/Idoh ;oeko dh ;z;Ek n?;Hn?cHJ/H;h (bx{ feqFe feqFh tgko ;zx) d/ gqpzX fBd/Fe gqt/F Fowk d[nkok gq's;kfjs eJh n?cHghHU toswkB ftu ;cbsk dk T[dkjoD jB. Gkos d/ 29 okiK ftu jkb/ se 927 n?cHghHU jB fijBK ftu'I 592 gzihfeqs jB ns/ 335 dh gziheoD dh gqfeqnk ikoh j? ns/ 8,98,169 fe;kB n?cHghHU Bkb i[V u[e/ jB. fJ; fdFk ftu j[D fe;kB nZr/ tXD ns/ ;w{j dk fBowkD eoB ns/ nkgD/ n?cHghHU ftu w[Zy o{g Bkb fJjBK sZEK ~ fXnkB ftu oZyD

· okiBhsh Bk j't/

· g?;/ dh nfB:wsk Bk j't/

· b'eK dk ;Zsk s/ jkth j'D dh wBkjh j't/

· ;z;kXBK dk d[o T[g:'r Bk j't/

w”i{dk ;fEsh ~ t/yfdnK d/F d/ fe;kB nkg; ftu fwb e/ y[d jh n?cHghHU dk fBowkD eoB fi; Bkb fe;kBK dhnK eJh p[fBnkdh ;wZf;nktK ysw j' ;edhnK jB. ;w{j d/ w?Ipo nkg; ftu fwb e/ d{i/ fgzv d/ fe;kBK ~ th ;w{j fBowkD eoB bJh gq/fos eoB. d/F ftu nw{b v/noh d/ pknd th eJh uzr/ T[dkjoD jB. n?cHghHU pBkT[D d/ fJZS[e fe;kBK ~ w[be B{o ekgo/fNt tkozrb, nKXokgqd/F dk d”ok io{o eoBk ukjhdk j?.

nfBe/s f;BjkioBfb;N, feqFh ikroD

w'L 981335460Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comyk; gq/oBk

42 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 43: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

;/ th uh} dk io{os s'I finkdk

fJ;s/wkb eoBk jkBhekoe j[zdk

j?. fi; soQK finkdk G'iB eoB Bkb

ngi j' iKdk j? ns/ vkeNo s'I fJbki

eokT[Dk g?Idk j? T[;/ soQK c;bK ftu

io{os s'I finkdk gkDh d/D Bkb

g?dktko xZN iKdh j?.

io{os s'I finkdk gkDh d/D Bkb j/m

fby/ B[e;kB j[zd/ jBL

· finkdk gkDh d/D Bkb iVQK d/

nk; gk; gkDh oj/rk ns/ iwhB

d/ nzdo b'VhIdh v{zxkJh se r?;

BjhI oj/rh. fJ; soQK y[bh jtk

ftu' I b'Vh Idh wksok ftu

nke;hiB g”fdnK dhnK iVQK se

BjhI gj[zu/rh ns/ g'fdnK dhnK

;kj b?D dhnK io{osK ~ g{ok

BjhI eo ;e/rh. fJ; ekoB ;kj

b?D Bkb g?dk j'Jh ekopB

vkfJnke;kfJv ysoBke wksok

ftu iVQK d/ B/V/ s/V/ fJeZmh j'

ikJ/rh. fJ; r?; dh w”i{drh

ftu ekopfBe ntF/F gdkoEK s'I

;bckfJv ns/ fwE/B fij/

jkBhekoe gdkoE pDd/ jB.

fJ; ekoB finkdkso c;bK dh

g?dktko xZN iKdh j?.

· iwhB dh s?n s'I gkDh dh s?n dh

w'Nh fwZmh (o/s) d/ w[ekpb/ wjhB

fwZNh ftu finkdk oZyDh ukjhdh

j?. nfijh io{os wjhB fwZNh

ftu e?fgboh n?eFB j'D eoe/

j[zdh j?, feT[Ife w'Nh fwZNh ftu

nfijk n?eFB BjhI j[zdk.

· pkfoF d/ Bkb Bkb iwhB dh s?n

s/ w”i{d jkBhekoe sZs gkDh d/

Bkb Bkb iwhB d/ nzdo ub/

iKd/ jB. G{wh d/ nzdo dk ib

gZXo tXD Bkb fJj sZs gkDh d/

nkb/ d[nkb/ gj[zu iKd/ jB ns/

g”fdnK ~ B[e;kB gj[zukT[Id/ jB.

· iwhB d/ nzdo 5 c[ZN iK T[; s'I

finkdk v{zxkJh s/ jkBhekoe sZs

j' ;ed/ jB fijV/ ib gZXo

tXD s/ G{wh dh sfj d/ B//V/ nk

ikDr/ ns/ g”fdnK ~ B[e;kB

gj[zukT[Dr/.

· f;zukJh d/ T[g:'r ftu fbnkJ/

ikD tkb/ gkDh ftu btD x[b/

j[zd/ jB. i/ fJjBK btDK ~ iVK

d/ B/V/ fJeZmk j'D fdsk ikJ/ sK

fJj c;bK dh g?dktko xZN eo

d/Dr/. E'Vk gkDh g”fdnK dhnK

iVK d/ j/mK ikDk ukjhdk j? fi;

Bkb T[j T[;d/ B/Vb/ btDK dh

nfXesk ~ d{o eo ;e/. iVK d/

j/mK ikD tkbk fJj finkdk gkDh

T[; y/so ftu'I e[dosh iK

feqsfow vo/B/} d[nkok jNk fdsk

ikDk ukjhdk j? fi; Bkb G{wh dh

sfj s'I gkDh dh sfj s'I fBukJh

gzi c[ZN iK T[; s'I finkdk jh oj/

ns/ tkno b'frzr dh ;fEsh g?dk

Bk j't/.

· fijVhnK fwZNhnK iK }whBK ftu

gkDh dk gqtkj xZN j[zdk j?, T[E/

io{os s'I finkdk gkDh dk iwhB

d/ nzdo b'VhIdh fBukJh se

gqtkj BjhI j[zdk j? ns/ gkDh dh

www.krishijagran.com

io{os s'I finkdk f;zukJh Bkb B[e;kB

f}nkdk f;zukJh d/ B[e;kB

fe

43n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 44: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

sfj G[wh dh sfj d/ ekch B/V/ nk

iKdh j?. fJj T[fmnk j'fJnk ib

gZXo, n;bhns ftu T[u/ tkNo

b?tb d/ pokpo jh B[e;kBdkfJe

j[zdk j?.

· }whB d/ nzdo gkDh dh T[uh sfj

d/ ekoB g”fdnK dh yfDi g”Fe

sZs dh T[gbpXsk xZN gqGkfts

j[zdh j?. eJh }o{oh sZs, finkdk

f;zukJh d/ gkDh Bkb x[b e/

}whB d/ nzdo g”fdnK dhnK iVK

se ub/ iKd/ jB. eJh sZs fit/I

b'jk, n?b[whfBnw nkfd fwZNh

ftu ysoBke b?tb se tX iKd/

jB.

· fwZNh d/ nzdo gkDh dk finkdk

j'Dk, fwZNh dh i[V/ ofjD ns/

dpkn ;fjD dh skes ~ xZN

eod/ jB. id'I finkdk gkDh

tkbh fwZNh dh i[skJh ehsh iKdh

j? iK T[; s/ j'o ezw ehs/ iKd/

jB sK fwZNh dp iKdh j? ns/

;[ZeD s/ fJ; fwZNh ftu em'o ns/

eV/ vb/ pD iKd/ jB ns/ i'sh

rJh sfj dh fwZNh dh ib gqtkj

Fwsk xN iKdh j?. fJj fwZNh d/

vb/, phi gkT[D d/ ezw ftu

o[ektN g?dk eod/ jB. fJj eVh

ns/ xZN ib gqtkj skes tkbh

fwZNh, g”fdnK dhnK iVK d/

Bkowb tkX/ ~ o'edh j? ns/ fJ;

gqeko iVK xZN fwZNh ftu c?b

gkT[IdhnK jB.

· fwZNh ftu w”i{d finkdk gkDh

ekoB fwZNh dh rowh ;'yD dh

skes tX iKdh j?. frZbh fwZNh d/

skgeqw ftu fpBk pdbkn j'J/

gkDh d/ T[VD bJh th rowh dh

io{os j[zdh j?.

fJ; bJh frZbh fwZNh skgeqw ftu

brksko tkX/ tkb/ fdBK ftu

w[ekpbsB mzvh ofjzdh j?. nfijh

;fEsh ftu phi d/o Bkb c[Ndk j? ns/

T[;dk tkXk th xZN rowh d/ ekoB

xZN jh ofjzdk j?. ftfrnkfBe

gohyDK s'I t/fynk frnk j? fe c;bK ~

fdZsk ikD tkbk gkDh fJe jZd s'I

pknd g?dktko xZN eo fdzdk j?. fJ;

bJh fe;kB dk fJj ;'uDk rbs j? fe

fizBk finkdk gkDh fdZsk ikJ/rk T[Bh

jh g?dktko tX/rh. io{os s'I finkdk

gkDh fJ;s/wkb eoB Bkb d' soQK d/

B[e;kB j[zd/ jBL 1) finkdk gkDh

bkT[D Bkb y[d d/ y/s ftu g?dktko

xZN j' iKdh j? 2) finkdk gkDh bkT[D

Bkb d{i/ fe;kB GkJhnK ~ xZN gkDh

fwbdk j?.

fJ; bJh io{os s'I finkdk gkDh

bkT[D Bkb ;ko/ fe;kB GkJhnK dk

B[e;kB j[zdk j?.

� e'Nk fib/ ftu uzpb ewKv

fJ;dk T[dkjoD j?. fe;kBK d[nkok

io{os s'I finkdk gkDh dk T[g:'r

eoB d/ ekoB ewKv y/so ftu ib

;so brksko T[go T[mdk frnk ns/

ekch tZv/ y/so ftu g?dktko xZN j'

rJh ns/ iwhBK nB-T[gikT{ j'

rJhnK. uzpb dhnK BfjoK s'I ;zB

1960 ftu jh gfjbh tko gkDh

SZfvnk frnk ;h ns/ gzi ;kb pknd

;zB 1965 ftu ;oeko ~ vo/B/i

;ehwK fsnko eo vo/BK pBtkT[DhnK

gJhnK ns/ fijV/ y/s ;hg/i eoe/

yokp j' rJ/ ;B T[jBK ftu'I ekch

y/soK ftu d[pkok y/sh j'D bZrh gozs{

fe;kBK B/ jkb/ se finkdk gkDh dk

T[g:'r pzd BjhI ehsk.

� eo'VK o[gJ/ you eoe/

uzpb go'i?eN pDkfJnk frnk ;h.

gozs{ fe;kBK d[nkok finkdk gkDh

fJ;s/wkb ehs/ ikD eoe/ fijVk gkDh

y/sK ftu fJ;s/wkb j'Dk ;h T[j vo/BK

ftu tr e/ popkd j' fojk j?. i/ ;jh

wksok ftu gkDh dk fJ;s/wkb y/sK

ftu ehsk ikJ/ sK vo/BK ftu trD

tkb/ gkDh dk BfjoK d[nkok finkdk

y/socb ftu f;zukJh eoB bJh

T[g:'r ehsk ik ;edk j?.

w/o/ ftuko ftu fe;kB GoktK d[nkok

finkdk gkDh fJ;s/wkb eoB d/ j/m

fby/ ekoB j' ;ed/ jBL

· fezBk, ed'I ns/ fezB/ fdB d/ ck;b/

s/ gkDh dh io{os dh c;b d/

nB[;ko ikDekoh Bk j'Dk.

· N/b dh fe;kBK gqsh nkgD/gB dh

ewh

· finkdk gkDh fJ;s/wkb eoB

Bkb j'D tkb/ B[e;kB dh

ikDekoh Bk j'Dk

· y/sK ftu gkDh d/D d/ ;jh

sohfenK dh ikDekoh Bk j'Dk,

pkovo f;zukJh nkfd.

· y/sK ftu pj[s finkdk YbkD

j'Dk.

T[go'es fpzd{nK s/ i/ fe;kB GkJh

ftuko eoDr/ sK ;jh wksok

ftu gkDh b?Dk F[o{ eo d/Dr/.

:'r/F nrotkbPh: 01412203508

Email: [email protected]

gkDh dh wksok dk c;bK

dh g?dktko s/ gqGkt

gkDh dh wksok

n

p

;

g?dktko feb

'rqkw gqsh j?eN/no

www.krishijagran.comf}nkdk f;zukJh d/ B[e;kB

44 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 45: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

pj[gZyh ehN ns/ fpwkoh gqpzX

dk gfjbk edw^ phi dh ;'X shpkVh dh w[ZYbh io{os j? phi. joh eqKsh ftZu

uzrh fe;w d/ ;[Xo/ phi ns/ tZX MkV g?dk eoB

tkbhnK fe;wK dk w[Zy :'rdkB j?. joh eqKsh d/ ;dek

n;hA tkX{ g?dkto eoe/ T[;B{z d{i/ d/PK ftZu G/iD d/

;woZE j'J/ jK. i/eo phi d/ r[D uzr/ j'D sK MkV ftZu 10

gqshPs sZe th tkXk j' ;edk j?. uzr/ phi dhnK

ftP/PsktK j/m nB[;ko jBL^

1H� fJj obtK BjhA j'Dk ukjhdk, fJZe fe;w dk jh j'Dk

ukjhdk j?.

2H� fJj fpwkohnK ns/ ehfVnK s'A w[es, fJ;dk izw

tXhnk j'Dk ukjhdk j?.

3H� fJj j'o |;bK d/ phiK, BdhBK d/ phiK ns/ j'o fBe

;[e s'A w[es j'Dk ukjhdk j?.

4H� fJ;dh fdy th uzrh j'Dh ukjhdh j?^ fJ;dk

nkeko, ozr nkfd.

fgSbh ;dh d/ nyhob/ 25 ;kbK ftZu y/shpkVh ftZu

pj[s soZeh j'Jh j? (BthnK tZX MkV g?dk eoB tkbhnK

fe;wK, ykdK, gkDh ns/ ehNBkPeK dh ;jh tos'A).

fJ; soQK gzikp ftZu y/shpkVh ftfrnkBe pD rJh j?

fi;dk f;jok gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh, b[fXnkDk

ns/ gzikp d/ fe;kBK d/ f;o pMdk j?. :{Bhtof;Nh B/

BthnK seBheK B{z fJiks ehsk ns/ fe;kBK B/ T[jBK B{z

ngDkfJnk. uzrh fe;w dk phi ;jh ehws ns/ ;jh

;w/A fe;kBK sZe gj[zuDk y/shpkVh dh soZeh tk;s/ pj[s

Io{oh j?.

phi ;'X s'A Gkt j? fe T[~bhBkPe ehNBkPe iK d'BK

B{z jh phi T[~s/ brkT[Dk sK i' phi B{z phi ns/ fwZNh s'A

g?dk j'D tkbhnK fpwkohnK ns/ phi dh ;zGkb d"okB bZr/

ehfVnK s'A pukfJnk ik ;e/. fJ;d/ Bkb Bkb fJj phiK

ns/ gBhoh B{z fwZNh ftZu w"i{d T[jBK fpwkoh tkb/ eDK s'A

pukT[Adh j? i' fe phi B{z izwD s'A gfjbK jh rkb fdzd/

jB. gfjb/ gfjb fw;o ns/ o{;h b'e fgnki d/ o; dh

tos'A phi ;'X bJh eod/ ;B. fco o{Vh ns/ eb'ohB dh

tos'A ehsh ikD bZrh. 1700 d/ ftZu ekgo d/ x'b tos/

iKd/ ;B ns/ 1765 d/ ftZu j[D th tos'A ehsh ikD tkbh

row gkDh tkbh ftXh dh P[o{nks ehsh rJh. fJ; ftZu

phi B{z 45°C T[~s/ brGr 2 xzfNnK tk;s/ oZfynk iKdk

j? ns/ fJj T[~bh o'r dh o'eEkw tk;s/ ekorko f;ZX j[zdk

j?.fco nko;?fBe (1740 s'A 1808 sZe) ns/ gko/

(woeoh, 1915 s'A 1985) dh tos'A pzd j' rJh. phi dk

;'X dk T[d/P j? fe ehfVnK ns/ fpwkohnK dh tXhnk

o'eEkw sK i/ |;bh MkV tXhnk j't/ fJ;d/ Bkb Bkb

fe;kBK bJh ns/ tksktoD bJh th jkBhekoe Bk j't/.

www.krishijagran.com

y/

phi dh ;'X

45n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 46: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

phi ;'X d/ Yzr

1H� phi dh vo?f;zrL fJj ;G s'A tZX tofsnk ikD tkbk

Yzr j?. fJ;d/ ftZu ;[Zek X{Vk iK sob o;kfJDK B{z

phi d/ T[~go brkfJnk iKdk j?. fJj y/s gZEo ns/

T[d:"fre gZXo T[~s/ tofsnk ikD tkbk sohek j?.

2H � phi dh e'fNzrL fJ; ftZu o;kfJDK B{z phiK T[~s/

brkT[D bJh pkJhvo dh tos'A ehsh iKdh j?.

3H� phi g?b/fNzrL fJ; ftZu wPhBK dh tos'A ehsh iKdh

j?, fJ; ftZu phi dk nkeko pdfbnk iKdk j? fi;

Bkb T[;B{z phiDk nfs ;"yk j' iKdk j?.

jkVh dhnK w[Zy |;bK ftZu ghHJ/H:{H tZb'A phi ;'X

f;|koPK

1H eDe dh eKfrnkohL

f;ZN/ fBebD ;w/A e[M dkfDnK dh EK ekbk E{Vk pD

iKdk j? fijVk fe jtk d/ Bkb T[~v e/ Bkb tkfbnK

f;ZfNnk T[~s/ bZr iKdk j? ns/ dkfDnK B{z fpwkoh bZr

iKdh j?. id'A fJjBK dkfDnK dh fpikJh ehsh iKdh j? sK

ekfrnkoh tkb/ f;ZN/ fBebd/ jB. fijV/ f;ZN/ gfjbK

fBebd/ jB T[jBK B{z eZY d/Dk ukjhdk j? ns/ fco ;kV

d/Dk ukjhdk j?.

eDe dhnK ;kohnK fe;wK d/ phi (vpb:{ n?~u vh

943, ghHvhH vpb:{ 291, gh vh vpb:{ 233 ns/ Nh

n?~b 2908 B{z SZv e/) B{z o?e;b 60 n?c n?; 13 fwHbh

gqsh feZb' phi (13 fwHbhH dtkJh B{z 30 fwHbhH gkDh ftZu

x'b e/ 40 feb' phi B{z brkU) iK thNkt?e; gkto 75

vpb:{ n?~; 120 rqkw iK thNk t?e; 75 vpb:{ gh 80

rqkw iK ;hv?e; 2 vh n?; 40 rqkw gqsh 40 feb' phi d/

fj;kp Bkb ;'X bt'.

phi dh ;'X tk;s/ phi ns/ T[~bhBkPe dtkJh B{z

phi ;'Xe vozw ftZu gke/ x[wkU sK i' dtkJh dkfDnK

T[~s/ fJZe ;ko bZr ikt/.

wJh^i{B d/ wjhB/

eDe d/ phi B{z ;t/o/ 8 ti/ s'A b? e/ d[gfjo d/ 12 ti/ sZe

nkw gkDh ftZu fGT[A e/ oZy'. T[; fdB X[Zg y{p j't/. fgZS'A

fJj phi gZe/ coP, uNkJhnK iK sogbK T[~go X[Zg ftZu

;[ZeD/ gk fdU. phi dh gsbh sfj ftSkT[Dh ukjhdh j?.

eDe B{z uzrh soQK ;[ek e/ y[Pe EK s/ oZy'.

2H eoBkb pzNL

fJ; fpwkoh Bkb f;ZfNnK ftZu e[M dkfDnK d/ fjZ;/

s/ n;o j[zdk j?. i/eo fpwkoh tkb/ dkfDnK B{z jZEK ftZu

b? e/ wfbnk ikt/ sK ekb/ ozr d/ feDe/ pkjo fBebd/ jB

fizBQK dh G?Vh d[orzX j[zdh j?. fNbN 25 Jh ;h 200

fwHbhH gqsh J/eV d/ fj;kp

B k b

www.krishijagran.comphi dh ;'X

46 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 47: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

200 fbNo gkDh ftZu x'b e/ f;ZN/ fBebD t/b/ fJZe

fSVekn eo'. fpwkoh tkb/ phi dh fpikJh fpwkoh

ofjs fJbkfenK ftZu Bk eo'.

3H gZfsnK dh eKfrnkoh

fJj fpwkoh phi okjhA c?bdh j?. fJ; fpwkoh Bkb

gZfsnK d/ T[~go ;b/Nh iK ekb/ ozr dhnK XkohnK g?

iKdhnK jB. fJjBK d/ cND Bkb ekb/ ozr d/ eD

fBebd/ jB. fpwkoh tkb/ p{fNnK B{z g[ZN e/ ;kV fdT[.

fJj o'r o/sbh iwhB T[~s/ fInkdk j[zdk j?. fJ; fpwkoh

dh o'eEkw tk;s/ v{zxh fpikJh Bk eo'. fJj fpwkoh ezYh

fJbke/ ftZu fInkdk j[zdh j?.fJ; fpwkoh dh o'eEkw

tk;s/ eDe d/ phi B{z o?e;b 60 n?c n?; 13 fwHbhH gqsh

40 feZb' phi (13 fwHbhH dtkJh B{z 30 fwHbhH gkDh ftZu

x'b e/ 40 feZb' phi iK thNkt?e; 75 vpb:{ gh 80 rqkw

gqsh 40 feZb' phi iKd ;hv?e; 2 vh n?;, 40 rqkw gqsh

40 feZb' phi d/ fj;kp Bkb fpikJh s'A gfjbK ;'X

bU.fpikJh v{zxh Bk eo'. o'r ofjs fe;wK phi' fit/A

fe vpb:{H n?uH vhH 943, ghHvhH vpb:{ 291, ghHvhH

vpb:{ 233 ns/ Nh n?b 2908 phi'.

4H gZfsnK dk M[b;DkL

fJj phi okjhA c?bD tkbh fpwkoh j? ns/ fJ; ftZu

gZfsnK T[~s/ G{o/ ozr d/ dkr g? iKd/ jB. f;ZfNnK ftZu

dkD/ wkV/ g?Ad/ jB ns/ M[oV w[oV j' iKd/ jB. T[jBK d/

f;o/ ekb/ j[zd/ jB. fJ;dh o'eEkw bJh phi dh e?gNkc

iK Ehow (83 gqhPs) 3 rqkw gqsh feZb' phi d/ fj;kp Bkb

;'X eo'.

5H f;T[AeL

f;T[Ae |;b phiD d/ S/sh fgZS'A s/ c/o gZeD ;w/A

pj[s B[e;kB eodh j?. fJ; d/ jwb/ Bkb p{N/ ;[Ze iKd/

jB ns/ wo/ p{N/ ;"y/ jh g[ZN/ ik ;ed/ jB. fJ; dh

o'eEkw bJh phi B{z 4 fwbhfbNo vo;pkB$o{pkB$vowN

20 Jh ;h (eb'ogkJhoh|k;) iK 6 fwbhfbNo ohi?AN 5#

n?~; ;h (fcgo'fBb) gqsh feb' phi ftZu obk e/ ;'X'.

vo;pkB$o{pkB$vowN 20 Jh ;h 160 fwbhfbNo iK 240

fwbhfbNo ohi?AN 5 n?; ;h b? e/ fJZe fbNo gkDh ftZu

x'b e/ 40 feb' phi dh gZe/ coP, sogkb iK gbk;fNe

dh PhN s/ gsbh sfj ftSk e/ fSVek eo'.

B'NL

· f;T[Ae dh o'eEkw bJh toshnK IfjoK r[Mhnk G{zvh

ns/ iVQK d/ s/b/ B{z th o'e fdzdhnK jB.

· eb'ogkJhoh|k; Bkb ;'X/ j't/ phi dk gzSh xZN

B[e;kB eod/ jB.

i"A

1H XkohnK dk o'r

fJ; fpwkoh Bkb gZfsnK T[~s/ ghbhnK ns/ G{ohnK

XkohnK pD iKdhnK jB, g"d/ S'N/ ofj iKd/ jB ns/ gZs/

w[V iKd/ jB. fB;oD ;w/A fpwko p{fNnK d/ f;ZN/ ;[Ze

iKd/ jB.

� fJj o'r phi okjhA c?bdk j?. fJj o'r g"d/ d/

P[o{ ftZu c?bdk j? ns/ fJj o'r d/ g"d/ d/ nzdo^2 tXdk

c[Zbdk ofjzdk j?. eJh pko f;ZN/ nkT[D s'A gfjbK jh p{N/

;[Ze iKd/ jB. fJ; o'r d/ eD T[~v e/ fBo'rh p{fNnK T[~s/

g? iKd/ jB ns/ pknd ftZu dkfDnK okjhA fwZNh ftZu ub/

iKd/ jB. phi T[~rD s'A pknd fwZNh ftZu eD p{N/ ftZu

ub/ iKd/ jB. fJ; fpwkoh dh o'eEkw tk;s/ phi dh ;'X

eo'. phi B{z o'r ofjs y/sK ftZu'A bU. y/s ftZu ;|kJh

oZy' ns/ |;bK dk 3^4 ;kbk |;bh uZeo ngDkU.

2H pzd eKfrnkoh

fJj fpwkoh phi d/ g[zroB ;w/A brdh j? ns/ Bshi/

tZi'A eKfrnkoh tkb/ f;ZN/ g?dk j[zd/ jB. fJ;dh o'eEkw

tk;s/ fpikJh v{zxh Bk eo' ns/ phi dh ;'X eo'.

wZeh

1 phi dk rbDk ns/ g[zrko dk M[b; o'rL

fJj fpwkoh phi okjhA c?bdh j?. fJ;d/ eD fwZNh ns/

phi ftZu gbd/ jB. fJ; fpwkoh ftZu phi g[zroD s'A

gfjbK fwZNh ftZu jh rbQ iKd/ jB i/eo phi g[zro th

www.krishijagran.comphi dh ;'X

47n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 48: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

nkt/ sK g"d/ wo iKd/ jB. fJ; fpwkoh dh o'eEkw tk;s/

phi dh ;'X pft;NB iK v?o'f;b iK n?ro'fIw fszB rqkw

gqsh feb' d/ fj;kp Bkb eo'.

2 wZeh dh Pky dh wZyhL

fJj pjko o[Zs dh wZeh dk pj[s B[e;kB eodh j?.

fJj wZyh pj[s S'Nh T[wo (3^7 fdB) d/ p{fNnK s/ jwbk

eodh j? fi; Bkb p{N/ p/Yt/ ns/ M[oV^w[oV fij/ j' iKd/

jB. gZfsnK s/ w'ohnK j' iKdhnK jB ns/ p{fNnK dhnK

r'GK ;[Ze iKdhnK jB. fJ; dh o'eEkw bJh phi dh ;'X

B{z soIhj d/Dh ukjhdh j?. Pky dh wZyh dh o'eEkw bJh

phi B{z rku' (fJwhvkeb'gfov) 600 n?c n?; 6 fwH fbH

gqsh feb' phi d/ fj;kp Bkb ;'X bT[ ns/ ;'X/ j'J/ phi B{z

14 fdBK d/ nzdo^nzdo phi fdT[. rku' Bkb ;'X/ j'J/

phi B{z pkft;NB iK v?o';b iK n?ro'fIw dtkJhnK Bkb

;'X bt'. fJZe feb' phi fgZS/ 3 rqkw dtkJhnK ek|h j?.

i/eo phi dh ;'X Bk j' ;e/ sK 5 feb' fcT{okvB 3 ih

(ekop'fcT{okB) iK fEwN 10 ih (c'o/N) 4 feb' gqsh

J/eV d/ fj;kp Bkb fpikJh t/b/ f;nkVK ftZu gkT[.

S'b/L

1 M[b; o'rL

fJ; o'r ftZu g"d/ d/ gZfsnK sfDnK, NkjDhnK ns/

|bhnK T[~s/ r{V/ G{o/ ozr d/ XZp/ pD iKd/ jB fizBQK

ftueko fgzbK d/ f;fonK tor/ ekb/ fNweD/ fdykJh fdzd/

jB. fInkdk jwb/ dh ;{os ftZu ;kok p{Nk M[b; e/ wo

iKdk j?. fJj fpwkoh iBtoh^cotoh ftZu fInkdk

nkT[Adh j?. fJ; fpwkoh dh o'eEkw tk;s/ phi dh ;'X

f;|koP ehs/ T[~bhBkPe Bkb eo'. 3 rqkw

e?gNkB$e?gNkc$pkft;NB iK 2H5 rqkw o'trb gqsh feZb'

phi d/ fj;kp Bkb eo'. i/eo cotoh^wkou ftZu

pZdbtkJh oj/ ns/ o[e^o[e e/ pkfoP j't/ sK pkoP fgZS'A

gq'ghe'BkI'b 25 Jh ;h (100 fwHbhH gqsh J/eV) 10 fdBK

d/ |oe Bkb 3 fSVekn iK fJzv'fcb n?w 45 iK

e?gNkB$e?gNk|$etZu (360 rqkw gqshJ/eV) 15 fdBK d/

|oe Bkb 3^5 fSVekn 100 fbNo gkDh ftZu x'b e/

eo'. |;b eZND ;w/A o'rh p{N/ y/sK ftZu yVQ/ BjhA ofjD

d/D/ ukjhd/. ;r'A fJjBK B{z eZN e/ ;kV d/Dk ukjhdk j?.

2 G{ok ;kVkL

fJ; fpwkoh ftZu gZfsnK T[~s/ gkDh fGZi/ XZp/ g? iKd/

jB ns/ gZs/ r{VQ/ j' iKd/ jB. Bwh tkbhnK jkbsK ftZu

fJj T[~bh c[ZbK, gZfsnK, tXD oj/ f;fonK, NkjDhnK

ns/ vzfvnK s/ T[~r g?Adh j?. jwb/ tkbhnK EktK

rbDhnK P[o{ j' iKdhnK jB. c[Zb ns/ vzv/ tX/o/ yokp

j[zd/ jB. fJ; fpwkoh dh o'eEkw tk;s/ phi dh ;'X

e o ' . p h i d h ; ' X t k ; s / 3 r q k w

e?gNkB$e?gNk|$pkft;NB iK 2H5 rqkw o'tokb gqsh feb'

phi d/ fj;kp Bkb eo'.

3 f;T[AeL f;T[Ae |;b d/ T[~rD ns/ gZeD ;w/A

pj[s B[e;kB eodh j?. fJj ehVk nkw s"o s/ jwb/ tkb/

p{fNnK dhnK iVQK ftZu gkfJnk iKdk j?. nfij/ p{N/ ;[Ze

iKd/ jB ns/ ;"y/ jh g[ZN/ ik ;ed/ jB. fJ; dk jwbk

jbehnK IwhBK ftZu fInkdk j[zdk j?. fpikJh s'A gfjbK

phi B{z 10 fwbhfbNo eb'ogkJhoh|k; 20 Jh ;h gqsh

feb' phi d/ fj;kp Bkb ;'X bt'.

feqFh ikroD gZfsqek ~ xo xo ftu fbikT[D bJh pbke gZXo s/ w?B/io, n?r}hfeT{fNt dh }o{os j?.

sBykj ns/ j'o g?e/ifibk ftgBD nfXekoh;Bkse (3-4 ;kb dk s}opk)

n?wHJ/H;h feqFh ikroDpbke n?r}hfeT{fNt

10th gk; (s}opk - fe;kBK Bkb w/bi'b)

;zgoe eo'L fBFKs Nke, nkb fJzfvnk ;oe[b/FB nfXekoh, c'BL 09953756433, 09891263263 60_9, sh;oh wzf}b, :{;c ;okJ/ wkoehN, rohB gkoe w?No' ;N/FB d/ B}dhe, BthI fdZbh - 110016

c'BL 011-26511845, 26517923, 45503170 Jhw/bL [email protected] t?p;kJhN L www.krishijagran.com

1717YEARS1717

(1999-2015)

rming Commg Fa unvin iter yS

vkH noPdhg e"ofeqPh ftfrnkB e/Ado, w'rk

Mob: 9876811334

Email: [email protected]

www.krishijagran.comphi dh ;'X

48 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 49: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

fJ; rZb s'I fJBeko BjhI ehsk ik

;edk fe rqkwhB Gkos ~ ftek; dh

w[Zy Xkok Bkb i'VD dk ;[gBk wjkswk

rKXh d/ rqkw ;toki s'I b? e/ nkX[fBe

;w/I d/ ;wkoN ftb/i se dh :ksok

s?n eo u[Zek j?, gozs{ Xoksb s/ t/yhJ/

sK ;fEsh fit/I dh fst/I pDh j'Jh j?,

toswkB ;w/I ftu fijBK u[D”shnK Bkb

seBhe d/ ;jko/ fBgfNnk ik ;edk j?,

T[;~ rb'pb gfofdqF ftu j' oj/

nbr nbr gq:'rK d/ nkb'e ftu

t/yDk j't/rk. seBhe B/ nkX[fBe

wkBt ;wki ftu ftnkge w{bG{s

io{osK ns/ ;[yd GftZy dhnK

ebgBktK d/ ftu n;hfws T[whdK d/

g[b pzB fds/ jB.

Gkos ;oeko d/ fvihNb fJzvhnk

fwFB ns/ ;wkoN ftb/i fijhnK

www.krishijagran.com

fvihNb fJzvhnk- fgzvK dh ekfJnkebg

fgzvK dh ekfJnkebg

s

49n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

;Nhe nB[wkB bkfJnk ik ;edk j?.

y/sK ftu T[otoeK d/ T[fus T[g:'r

f;zukJh, eNkJh iK fpikJh bJh S'N/

vo'B fit/I Bt/I T[geoDK ns/ ihghn?;

;[ftXk dk T[g:'r ehsk ik fojk j?,

fi; Bkb y/sK ~ nk;kBh Bkb B?thr/N

eoe/ ;jh irk dk gsk bkfJnk ik ;e/

ns/ fBrokBh ehsh ik ;e/.

eBhe 21thI ;dh dhnK ftek;

:'iBktK dh X[oh pD pdbkn d/

tZv/ ptzvo go';D bZrh j? go rqkwhB

Gkos d/ dFeK g[okD/ p[fBnkdh gqFB

fit/I fe f;Zfynk, ;/js, o'}rko, y/sh

nkfd jkb/ th u[B”sh pD/ j'J/ jB.

seBheh T[geoDK dh wdd Bkb

j[D y/sh Bkb i[V/ eJh wkwfbnK ftu

Page 50: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

wkf;e GftZycb

w/FL gq/w eoB tkfbnK bJh fJj wjhBk uzrk oj/rk. i/

ftnkj d/ :'r j' ns/ gq/w ;zpzX jB sK nkgD/ gq/wh Bkb Fkdh

eoB dk tXhnk :'r j?. Xkofwe ezwK ftu o[MkB ns/ you

j' ;edk j?.

tfoFGL s[;hI ;kj;, T[sFkj ns/ BthI T{oik wfj;{; eo'r/.

fe;ws th y{p ;kE d/t/rh. Bt/I ezwK bJh tfXnk ;wK j?.

iwhB-ikfJdkd ;zpzfXs ezwK ftu ;cbsk dk :'r pD

fojk j?.

fwE[BL gq/w ;zpzXK ns/ fttkfje ihtB ftu nfsnzs y[Fh

oj/rh. Bt/I gq/w ;zzpX th gBg ;ed/ jB. nkwdBh ns/ youk

pokpo oj/rk. tgko ftu Bt/I w”e/ ns/ B”eoh ftu soZeh d/

:'r pD oj/ jB.

eoeL wB ftufbs oj/rk. tkDh s/ ezNo'b eoBk j't/rk.

nkwdBh tX/rh ns/ Bt/I ezwK d/ w”e/ th fwbDr/ gozs{

s[jkvhnK rZbK s'I s[jk~ B[e;kB j' ;edk j?. fJ; bJh ;'u

;wM e/ p'b'. ihtB ;kEh dk Gog{o ;fj:'r fwb/rk.

f;zxL fttkfje ihtB ftu ekch ;wZf;nk nk ;edh j?. fJ;

bJh ihtB ;kEh d/ Bkb fwb i[b e/ ofjD dh e'fFF eo'.

pj[s ;ko/ yokp jkbksK d/ pkti{d wB FKs oj/rk. s[;hI

;wZf;nk ~ ;[bMk bUr/.

ezfBnkL nkgD/ pb s/ pj[s ;ko/ ezw g{o/ eoB dh fJZSk

ikr/rh. fJj ;wK eJh wkwfbnK ftu s[jkv/ bJh nB[e{b j?.

yk; eo id'I se r[o{ dk okFh pdbkn Bjh I j ? sK se sK jo' th

pj/ so j.? gw/q ;pz Xz ns / fttkfje ihtB bJh fJj ;wK urz k j.?

s[bkL fwsoK dk ;fj:'r Bk fwbD d/ ekoB eFN tX ;ed/

jB. fgsk dh ;/js ftu nfB:wsk nk ;edh j?. fuzsktK

ftu ewh j't/rh. g?oK ftu dod dh go'pbw nk ;edh j?.

tfoFueL Bt/I ezwK ~ jZE gkT[D ftu ;cbsk fwb/rh. XB

dk nkrwB tXhnk oj/rk. nkgD/ s'I T[u tor Bkb ;zpzX

pBDr/. :ksok ;cb j't/rh. jo ezw ftu F[o{ ftu nVuB

nkJ/rh gozs{ Bshi/ s[jkv/ gZy ftu j'Dr/.

XB[L i/ s[;hI nkgDh ;/js dh ;wZf;nk Bkb bzp/ ;w/I s'I i{M

oj/ j' sK fJ; wjhB/ d/ wZX s'I s[jk~ pj[s jh okjs fwbD

tkbh j?. feT[Ife fJ; wjhB/ pqfj;gs dk okFh gfotosB j'D

tkbk j? fijVk s[jkv/ bJh jo soQK bkGekoh j?.

weoL ihtB;kEh Bkb nukBe wsG/d g?dk j' ;edk j? ns/

T[;dk ekoB s[jkv/ ;[Gkn dk pdbkt j?. nkgD/ r[;/ s/ ekp{

oZy'. c?;bk b?D dh skes ewi'o oj/rh fJ; bJh i'fyw Go/

edwK s'I goj/} eo'.

e[zGL c?;b/ b?D ftu w[Ffeb j't/rh feT[Ife fdwkr d'fuZsk

oj/rk. gfo;fEshnK ekoB xo'I d{o ikDk g? ;edk j?. you

ezNo'b s'I pkjo j' ;edk j? yk;eo fttkd ns/ j;gskb

ftu XB you j'D dh ;zGktBk pD ojh j?.

whBL ;wK E'Vk gqshe{bsk bJ/ nZr/ tX fojk j? fJ; bJh

Xhoi ns/ ;z:w s'I ezw bU. fe;/ th ezw ftu ibdpkih ns/

nkt/F B[e;kB gj[zuk ;edk j? feT[Ife fJ; ;w/I c?;bk b?D dh

Fesh ewi'o oj/rh.

ekfldHkfo”;Qy wkf;e

GftZycb

GftZycb www.krishijagran.com

125 ;kb d/ fJe dkdk ih w”s d/ pknd ;tor gj[zu/. ;tor ftu y{p;{os ng;oktK dk fBqs t/y e/ dkdkih c[ZN c[ZN e/ o'Id/ j'J/ p'b/ ;kbk pkpk okwd/t d/ uZeo ftu BjhI g?Idk sK ed dk fJE/ gj[zu frnk j[zdk.

dkdk (g's/ ~)L s/oh Nhuo nk

ojh j? ik b[e ik.g'sk (dkd/ ~) L gfjbK s[;hI b[e

ikU feT[Ife s[jkvh w”s d/ pjkB/

w?I d' jcs/ dh S[ZNh bJh j?.

nr;s 2015nr;s 2015

b'Ng'N

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 201552

s[;hA th b/ye pD'

fe;kB tho

frnkB ;KMk eoB

feqPh ikroD g~fsqek ’u

nkgD/ ;[Mkn, ;w~f;nktK s/

nB[Gt ;kƒ G/i'. y/shpkVh Bkb

;pzXs BthA s/ g[okDh seBhe dh

ikDekoh fdU.

ikDekoh s[jkv/ BK s/ c'N/

;w/s g~fsqek ’u gqekPs ehsh

ikJ/rh.

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN,

BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

|'B L 011 26511845, 9313301029, 9654193353, 9891724495, 9811758583

Jh^w/b L [email protected], [email protected]

Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkBd[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi gqkgsh d/ ;o's

;z;EkB d[nkok ftef;s gqikshnK d/ phi

gqkgs eoB bJh j/m fby/ nB[;ko ;zgoe

eo'L

1H phi T[sgkdB fJekJh iK feqFh

gqkd:'freh ;{uBk e/Ido, Gkosh feqFh

nB[;zXkB ;z;EkB, BthI fdZbh-12

2H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB e/Ido,

eoBkb, jfonkDk. N?bhc'BL 0184-

2267169

3H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, g{;k, ;w;shg[o, fpjko. N?bhc'BL

06274-240232

4H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, fJzd”o, wZX gqd/F. N?bhc'B 0731-

2702921

5H Gkosh feqFh nB[;zXkB ;z;EkB y/soh

e/Ido, t/fbzrNB, sfwbBkv{. N?bhc'BL

0423-2234796

g{;k j?bg bkJhB (N?bhc'B 011-25841670)

g{;k n?rqhe'w coh (N?bhc'b 1800-11-8989)

;z;EkB dhnK fJjBK j?bg-bkJhBK s'I fe;kB

GkJh N?bhc'B dh wdd Bkb feqFh ;{uBktK dh

ikDekoh ;t/o/ 9H30 s'I Fkw 4H30 ti/ se

(working days) gqkgs eo ;ed/ jB.

torhfeqs www.krishijagran.com

To Advertise in Krishi JagranTo Advertise in Krishi Jagran

To Subscribe Krishi JagranTo Subscribe Krishi Jagran

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

UTTARAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

HIMACHAL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

WEST BENGAL Hrituparna Banerjee 09891899064 [email protected]

KARNATAKA Bansi Shukla 09891614614 [email protected]

ASSAM Abdus Samad 09891889588 [email protected]

ANDHRA PRADESH Aniket Sinha 09891335460 [email protected]

ODISHA Rahul Singh 09891339440 [email protected]

TAMIL NADU Nishant Taak 09953756433 [email protected]

KERALA Preetha M. Nair 09891755566 [email protected]

Ph. : 011-26511845, 26517923, 45503170Email : [email protected] Web. : www.krishijagran.com

ALL INDIA SANJAY KUMAR 09313301029 [email protected]

GUJARAT Sara Khan 09953720233 [email protected]

MAHARASHTRA Megha Sharma 09891668292 [email protected]

Pavan Ajage 08411889826 [email protected]

Narendra Sherdale 09881063466 [email protected]

Bhausaheb Wagh 08806851660 [email protected]

MADHYA PRADESH Poonam Biswakarma 08447527318 [email protected]

CHATTISGARH Yogesh Kumar 09891668636 [email protected]

JAMMU & KASHMIR Ruby Jain 09999142633 [email protected]

HIMACHEL PRADESH Sujata Gautam 08588998437 [email protected]

PUNJAB Kiran Kumari 09999743660 [email protected]

UTTRAKHAND Kanika Chauhan 0995346033 [email protected]

HARYANA Sarita Singh 09891899197 [email protected]

UTTAR PRADESH Sarla Singh 09999141933 [email protected]

R.N. Chaubey 09453577732 [email protected]

Krishna Bihari 09719029604 [email protected]

RAJASTHAN Jyoti Sharma 09891828266 [email protected]

BIHAR Afsana Malik 09891899322 [email protected]

JHARKHAND Chunki Bhutia 09891655888 [email protected]

n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD i[bkJh 2015 53

;zebgBktK s'I T[whd io{o ehsh ik

;edh j?. jkbKfe fJj T[whd d[BhnK

ftu j'J/ seBheh ftek; s/ fBoGo j?.

;oekoh :'iBktK d[nkok nkwiB ftF/F

s”o s/ fe;kBK d/ ihtB ftu e'Jh tZvk

pdbkn j'fJnk j't/, nfijk efjDk

w[Ffeb brdk j? gozs{ nkT[D tkbk

fJj dFe fJe tZv/ pdbkn dk ;keFh

j't/rk, fJ; rZb s'I fJBeko BjhI ehsk

ik ;edk. nkX[fBe seBhe ns/ vkNk

gqpzXB B/ ;oeko ns/ BkrfoeK d/ ftu

d/ nzso ~ s'fVnk j?. fJ;dk f;ZXk

n;o Bkrfoe ;fj-Gkfrsk ns/ iB

ikro[esk s/ g?Idk j?, fi; Bkb

b'eszso wip{s j't/.

tXdh nkpkdh dk dpkn ns/

n?BtkfJow?IN dhnK u[D”shnK d/ ftu

Gkos ftu y/sh ns/ seBhe d/

;dT[g:'r s/ v{zxh y'i dh io{os j?.

phs/ ;w/I ftu e[M :'iBktK B/ :ehBB

fe;kBK ~ E'Vh okjs gj[zukJh j?, gozs{

G{whrs Gkos ns/ w?No' tkbk Gkos

j[D fJe fB:sekb tZb s/ih Bkb tX

fojk j?. fJ; Bkb rqkwhB ihtB F?bh

d/ ;ko/ y/soK yk;eo ;wkfie ofjD

;fjD, b'eb tgko, f;Zfynk, ;/js,

p?Ifezr, Jh-rtoB?I; nkfd ftu tZv/

pdbkn t/yD ~ fwbDr/. jkbKfe

o'}wZok dhnK io{osK fit/I wekB

pBkT[D d/ BeF/, T[;d/ wkfbekBk

jZe, T[; Bkb ;zpzfXs

N?e;, o/bt/ fNeN p[fezr, j;gskbK

ftu UhghHvh dhnK ;[ftXktK se gj[zu

j[D nfijhnK eJh ;j{bsK ;ob ns/

;fji o{g ftu fwbD bZrhnK jB.

;[go ezfgT{No ns/ feqFh

T[sgkdB ;zpzXh fGzB fGzB gfjb{nK d/

vkNk ;zebB d/ pknd e[M nfij/

;wkXkB j[D T[gbpX jB fi; Bkb y/s

dh T[gi ;zpzXh ;z;kXBK d/ oZy oykn

ns/ y/sK s/ ezw eo oj/ wid{o nkfd

dk gqpzXB nk;kB j' ikJ/rk.

feqFh y/so dh fdZri ezgBh

w'B;? IN' ns/

T [ g e o D

fBowksk

ikB vho/

ezgBh dh :'iBk tZv/ feqFh T[sgkde

ezgBhnK ~ BthBsw feqFh ngv/N tZvh

gZXo s/ ehs/ vkNk yBB d/ pknd

T[gbpX eokT[D dh j?.

pkiko ftu w[ekpbk tXkT[D bJh

w”;w ftu, T[otoesk dk vkNk g{oh

SkBphB d/ pknd ikoh ehsk ikJ/, fJ;

Bkb fe;kB seBhe d/ T[g:'r tZb

nkeofFs j'Dr/.

nkT[D tkb/ dFe d/ nzdo

seBheh eqKsh d/ nkt/F ftu j't/rk

fvihNb fbNo/;h tXkT[D ns/

gfo;fEseh szso ftef;s eoB ns/

okFNoh e”Fb ftek; fBrw tKr jh

fJe y[d dk fBrw pBkT[D dh io{os

j?. pokvp?Iv ;/tktK dh r[DtZsk ns/

ft; Eko ~ b? e/ th fJe pj[s tZvh

u[D”sh nkgDk w{zj y'b/ yVh j?.

fvihNb fJzvhnk gq'rokw ~

fJ;d/ beF se gj[zukT[D dh okj

ftu eJh u[D”shnK Bkb i{MDk

gJ/rk. d/F ftu ;{uBktK ~

gj[zukT[D tkbh ;z;Ek B?FBb

fJBckow?fNe ;?INo d/ e'b fJ;

Nk;e ~ g{ok eoB dh J/Bh skes

BjhI j?, fJ; bJh n?BnkJh;h ~

rqkwhB gZXo s/ b? ikDk j't/rk.

www.krishijagran.comfgzvK dh ekfJnkebg

50 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 51: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

fJ; frnkB noE-ftt;Ek d/ ftek;

ftu wkBt ;z;kXB :kBh eowukohnK

dk w;bk ;G s'I nfjw j' ;edk j?.

fJ;d/ bJh e”Fb ftek; :'iBk ns/

r?o ;oekoh ;zrmBK dh G{fwek

wjZstg{oD wzBh ik ojh j?.

;{uBktK d/ fvihNbeoB ns/

;wgq/FB ~ nk;kB pDk e/ ;oekoh

:'iBktK ~ nkw iBsk se nk;kBh

Bkb gj[zukfJnk ik ;edk j?. f;Zfynk

s'I b? e/ rohph T[Bw{bD se ftek;

dhnK nfijhnK :'iBktK jB fijBK ~

bkr{ eoB bJh n;hI gzukfJsK s/

fBoGo jK.

j[D nkT[D tkb/ ;w/I ftu jo fgzv

ftu jo gzukfJs ftu fJzNoB?N j't/rk,

T[jBK dh nkgDh t?p;kfJN j't/rh, T[;

t?p;kfJN ftu fgzv gzukfJs Bkb

i[VhnK ;kohnK ;{uBktK, :'iBktK ns/

T[jBK d/ bkr{ j'D dk toBD j't/ sK

fgzv ~ fJ; s'I ekch ckfJdk j't/rk.

;{uBktK d/ gq;ko ns/ rqkwhB Gkos se

frnkB szso d/ ft;sko bJh g[;seK

dk fvihNb ;to{g ftu T[gbpX j'Dk

io{oh j?. d/F dhnK ;kohnK gpfbe

bkfJpq/ohnK ~ fvihNb fJzvhnk ftu

i'VBk j't/rk sKfe Bk f;oc frnkB dk

c?bkn j't/ ;r'I B”i[nkB seBheh o{g

Bkb th ekfpb pBD. seBhe ns/

;{uBk eqKsh 21thI ;dh d/ ;tofBw

:[r dk nkXko oZy/rh. fJ; ftu e'Jh

Fe BjhI fe wkBt ihtB d/ jo nk:kw

ftu seBhe d/ gqGkth dybnzdk}h d/

frnkB szso d/ ftek; ~ BthI T{oik

fwbh j?. fJ; ~ ;wMD bJh ;G s'I

gfjbK ;z;ko d/ pdbd/ fvihNb ;to{g

~ pkoheh Bkb t/yDk j't/rk. BkrfoeK

dh ;Nhe gSkD ns/ fuzBheoB dh

p[fBnkdh io{os ~ fe;/ jd se nkXko

ekov B/ g{ok ehsk j?.

B?FBb j?bE foekov d/ nzsors

;ko/ BkrfoeK dh ;/js dk fpUok, Jh-

f;Zfynk okjhI f;Zfynk ns/ frnkB ~

;fji ns/ ;[bG pBkT[Dk, B?FBb

eokfJw foekov vkNkp/; okjhI d/F d/

n;wkfie sZsK dk fuzBheoB, B?FBb

b?Iv foekov fi;d/ nzsors jo G{yzv

ns/ T[;d/ wkfbe dk nkBbkfJB

vkNkp/; dk nzsfoeF ftfrnkB ftu

Gkos d/ nkgD/ ;?NkbkfJN ftu Gkos

dk fvihNb fgqzN :kBh ;NqhN ftT{

fsnko eoBk nkfd nDfrDs :'iBktK

fJe Bt/I Gkos dh s;tho ;kjwD/ oZy

ojhnK jB.

g{oh d[fBnk fJ; Bt/I gq:'r ~

fJe ;{soh Yku/ ftu fgo'D tZb tZX

s[fonk j?. vkN/ dk wkDeheoB dhnK

e'fFFK ~ www.data.gov.in

gb/Nckow s/ t/fynk ik ;edk j?.

;z;ko d/ j'o d/F th fJ; fdFk ftu

ezw eo oj/ jB.

21thI ;dh ftu seBhe dk fJj

p[ok gqGkt wkBt ihtB d/ fJfsjk; dk

;G s'I ifNb d”o j?. fJj BthnK

;EkgBktK dk ekb nkw nkdwh bJh

fezBk ;[yd j't/rk fJj sK nkT[D tkbk

eZb jh d; ;edk j?.

fvihNbheoD Bkb fgzv dk

ekfJnkebg sK j't/rk jh, fJe ;kc

;[Eok, fGqFNkuko w[es Gkos dh gSkD

nfijh NqK;gho?IN j't/rh, ;z;ko d/ BeF/

ftu Gkos dh nkX[fBesk dh d”V ftu

;G d/ Bkb ;G d/ bJh ;{eFw sozrK

Bkb i[fVnk eb d/ ;[Bfjo/ GftZy bJh

yVk fdy/rk.

uzdo w'jB;hBhno ekoiekoh ;zgkde

feqFh ikroDMob: 09891311166, Jhw/bL [email protected]

www.krishijagran.comfgzvK dh ekfJnkebg

51n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 52: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

ok ;kb s/ tX/o/ nkwdB b?D d/ bJh, otkfJsh y/sh d/ Bkb Bkb ;jkfJe Xzd/ ngDkT[D/ pj[s io{oh jB. jkVQh, ;kT[Dh d/ d' d' wjhfBnK d/ o[M/ftnK d/ pknd, fe;kB GoktK e'b pkeh d/ wjhfBnK ftu e[ZM ftjb j[zdh j? s/ y/shpkVh d/ Bkb ;jkfJe Xzd/ ngDk e// nkwdB ftZu tkXk ehsk ik ;edk j?. ;{o gkbD d/ Xzd/ B{z gfjbK rohp b'eK dk Xzdk frfDnk iKdk ;h s/ ;{o B{z fJe rzdk ikBto ;wfMnk iKdk ;h feT[fe ne;o ;{oK B{z b'e rbhnK , Bkbhnk ftZu w{zj wkod/ s/ rzd ftu fbNd/ d/yd/ ;B. go ;w/ dh eotN Bkb ;'u pdbh j?, nieb uzrhnK B;bK d/ ;{oK B{z pekfJdk ;kc ;[Eo/ ;?Avk ftu gkfbnk iKdk j? s/ fJj feZsk fdB pfdB fe;kBK dk jowB fgnkok feZsk j' e/ T[Go fojk j?. gzikp y/shpkVh :{Bhtof;Nh d/ feqFh ftfrnkB e/Ado s/ ne;o pj[s ;ko/ fe;kB B'itkB ;{o gkbD dh Nq/fBzr ftZu fdbu;gh b? oj/ jB.

;{o, whN bJh gkb/ iKd/ jB s/

fJj fJe nfijk ikBto j? fi;B{z fpwkohnK pj[s xZN bZrdhnK jB s/ fJ;dk tkXk pj[s s/ih Bkb j[zdk j?. ;{oh ;kb ftu d' ;{J/ d/ fdzdh j? ns/ 8 s'A 14 pZu/ d/ fdzdh j?. i' jo uhi yk b?Adk j? s/ fJjBK dh y[oke s/ youk th xZN nkTA[dk j?. o;'Jhxo d/ tX/ gdkoEK, j'NbK, o?;N'o/AN, w?foi g?b;K dh ofjzd y{zjd, ;pih wzvh dh t?;N, uko/ nkfd ;G e[ZM ;{oK dh wBg;zd y[oke j?. ;{oK d/ d' wjhB/ d/ pZu/ t/u e/ jh fJBQK s' ekch bkG ewkfJnk ik ;edk j?. 8-9 wjhB/ d/ ;{o wkoehN ftu whN bJh t/u/ ik ;ed/ jB. fJ; Xzd/ ftZu g{zih fBt/F xZN j?. ;' i/ f;ckoFK w[skfpe ;{o gkbd dk Xzdk ngDkfJnk ikt/ sk ekch bkG ewkfJnk ik ;edk j?.

B;bL- ;{o pZu/ g?dk eoB s/ whN d/ s"o s/ gkb/ iKd/ jB. i' ;{o xZN y[oke yk e/ xZN ;w/A ftu finkdk Gko tXkt/, T[jh bkj/tzd f;ZX j[zdk j?. d/;h ;{o y[oke finkdk yKd/ jB s/ Gko xN tXkT[Ad/ jB. ;' uzrh B;b d/ ;{o fit/A dofwnkB/ eZdK dk

fuZNk :oke;kfJo s/ tZv/ eZd dk fuZNk :koe;kfJo gkbD/ ukjhd/ jB. fJj d't/A B;bK fuZN/ ozr dhnk, finkdk pZu/ g?dk eoB tkbhnK s/ ;kv/ tksktoD ftu uzrhnK gb ;edhnK jB. tZv/ ed dk fuZNk :koeFkfJo ;{o neko ftu tZv/ j[zd/ jB s/ ezB yVQ/ j[zd/ jB. ;{o d/ d' wjhB/ d/ pZu/ gzikp ;oeko d/ ;oekoh ;{o ckowK fit/ ibzXo, BkGk, wZbtkb (fco'ig[o), yoV, wZs/tkVk ns/ r[odk;g[o s'A gqkgs ehs/ ik ;ed/ jB. pj[s ;ko/ nrKj tX{ fe;kB th fJjBQK B;bK d/ pZu/ t/ud/ jB.

y[okeL- ;{oK B{z wZMK-rktK dh soQK jh, ;oho B{z pDkJh oZyD, ;ohoe tkX/ ns/ pZu/ g?dk eob bJh

fJZe tXhnk ;jkfJe Xzdk¸;{o gkbDk;k

www.krishijagran.com gF{ gkbB

52 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 53: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

ehws w[skpe pdbh ik ;edh j?.

ofjD ;fjDL- ;{oK bJh F?v jtkdko, nokwdkfJe j'D/ ukjhd/ jB. F?v dk bzpk o[Zy g{op s'A gZSw tZb j'Dk ukjhdk j?. F?v T[uh irQk s/ t;' YkDh s' d{o j'D/ ukjhd/ jB. fpibh-gkDh dk g{ok gqpzX j'Dk ukjhdk j?. F?v s/ finkdk youk Bjh eoBk ukjhdk. fJZN - pkb/ dh SZs mzYh s/ nokwdkfJe ofjzdh j?. nkw s"o s/ uko fe;w d/ F?Zv ukjhd/ jB. fit/A fe ;{D bJh F?v, tZX oj/ s/ w'N/ j' oj/ ;{oK bJh F?v, d[ZX jNh ;{oh bJh F?v ns/ ;kBQ ;{o bJh F?v.

;{D tkb/ F?v iK gq;{sykB/ ftu pZfunk bJh x[oB/ dh irQk 1H20-1H30 whNo bzph s/ 0H50-0H60 whNo u'Vh j'Dh ukjhdh j?. ;{D ewo/ d/ nzdo ezXK s'A 25-30 ;?ANhwhNo SZv fe rkov o/bi, pZfunK dh fjckfis bJh fcN eoB/ ukjhd/ jB. coF gZek j'Dk ukjhdk j?. o'ikBk gkDh Bkb ;kc eoB/ s/ ;w/A-;w/A feowK ofjs eod/ ofjDk ukjhdk j?. fJ; s'A fJbktk y[oke tr?ok oZyD bJh b'V w[skfpe irQk j'Dh ukjhdh j?. ;{oh d/ Yko/ fJ; soQk d/ j'D/ ukjhd/ jB fe ;{o T[jBK B{z frok Bk ;eD ns/ Bk jh iV' T[ykV ;eD, feTA[e/ ;{o d/ ipkV/ FeshFkbh ekNt/ j[zd/ jB. ezXk iwhB s' 4-5 c[ZN T[uhnK ns/ gZEoK, fJZNK ns/ fBZro gdkoEK dhnK pDhnK j'DhnK ukjhdhnK jB. ;{o xo d/ dotki/ 2H5-3H0 c[ZN u'V/ wip{s ns/ coF d/ Bkb bZr/ j'D/ ukjhd/ jB. ;'vK dh ;kc ;ckJh dk yk; fXnkB oZyDk ukjhdk j?.

nkw d/yGkbL- ;{oh B{z 8-9 wjhB/ dh T[wo ftu Bt/ d[ZX eokT[. j/j/ d/ d{;o/ fdB d' tko fJe tko ;t/o/ s/ fJe tko Fkw B{z rZGD eotkT{ ;{oh roG mfjoB s'A 112-116 fdBK ftu ;{ g?Adh j?. ;{D s' gfjbK ;{oh B{z tZy eo fdT[. ;{oh dh ;{D tkbh irQk nkokwdkfJe j'Dh ukjhdh j? s/ w';w w[skpe ;[Ze iK gokbh tr?ok EZb/ gkJh ik ;edh j?. d' pZfunK ftueko ;{D dk ;wK 15-20 fwzN sZe dk j[zdk j? ns/ ;kXkoB ;{ bJh 2-4 xzN/ dk ;wK bZrdk j?.

Btizw/ pZfunK d/ x[oB/ dk skgwkB ;odhnK ftu e[ZM jcs/ 35 ;?ANhro/v oZy'. pZu/ dk BkV{nk g/N s'A 4-5 ;?ANhwhNo oZy fe fdT[ s/ fNquo nkfJTvhB brkT. iBw

T[wo (wjhBk) y[oke$fdB$ feb'rqkw

2-3 0H5

3-4 1H0

4-5 1H5

5-6 2H0

6-7 2H5

B;b tkbh ;{oh 2H5-4H0

;{Jh j'Jh ;{oh 2H5-4H0

;kB ;{oh 1H5-2H0

y[oke ;{uh

t;sK wksok (feb'$e[ftzNb)

wZeh 46

eDe dk p{ok 10

Fhok 10

wz{rcbh dh yb 20

wZSh dk u{ok 10

ywho 2

XksK dk u{ok 2H0

ftNkfwB fwFoD +

S'N/ pZfunK dh y[oke (eohg okFB)

;z[sbs y[oke dh io{os j[zdh j?. rowh ftu fdZsh ikD tkbh y[oke ftu gq'NhB dh wksok 18 gqshFs s/ ;odhnK tkbh y[oke ftu 16 gqshFs j'Dh ukjhdh j?. guD:'r T{oiK dh wksoK okFD ftu ;{oK dh T[wo w[skfpe 3300-3500 feb' eb'ohi/feb'rqkw y[oke ftu w"i{d j'Dh ukjhdh j?. gq'NhB s/ T{oik ybK s/ nBki s'A gqkgs ehsh ik ;edh j?. 3 jcs/ d/ pZu/ B{z finkdk gq'NhB s/ T{oik tkbh y{oke fi; B{z eohg chv nkyd/ jB, gkT[Dh ukjhdh j?. id'A ;{o dk Gko 45-50 feb' j' ikt/ sK y[oke ftZu jok-ukok, ;pih wzvh dk ofjzd-y{jd, o;'Jh s/ j'NbK dh ofjzd-y{jd dh tos'A finkdk ehsh ik ;edh j?. ;{oK dh y[oke ;zsb[s ;tkdbh s/ epi Bk eoB tkbh s/ ;;sh j'Dh ukjhdh j?. ;{oK dh y[oke dh pDso y[okeh sZsK dh T[gbGsk ns/

www.krishijagran.com gF{ gkbB

53n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 54: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

s'A 1-2 fdB ftu 8 G{o/ ozr d/ fsy/ dzd eZN fdT sK fe fJj ;{oh d/ b/t/ B{z iywh Bk eoB. pZfunK B{z wK tZb'A g{ok d[ZX gqkgs eoB bJh, fi; ;{oh d/ finkdk pZu/ j'D T[jBK B{z pkeh fizBQK ;{ohnK d/ xZN pZu/ j'D, T[BQK Bkb obk d/Dk ukjhdk j?, fJ; ezw bJh pZfunK B{z nkg; ftu orVBk-wbDk ukjhdk j?, sK fe ;{ohnK nkgD/ pZu/ gSkD Bk ;eD s/ fJBQK pZfunK B{z pokpo frDsh ftu jo/e ;{oh Bkb SZv d/t' sk fe jo/e pZuk wK s' g{ok d[ZX u[zx ;e/. fszB jcs/ d/ Bo pZfunK B{z (fijBk B{z whN bJh t/uDk j?) yZ;h eo fdT. 6 jcs/ dh T[wo iK id'A pZu/ dk Gko10 feb' j' ikt/ sK

t;sK tX oj/ ;{oK w'N/ j' oj/ ;{oK bJh (2-6) wjhB/ bJh (6 wjhB/ s'A T[Zgo)

eDe 25 -

wZeh 25 25

u"b dh gkfbF-p{ok-SkD 25 60

w{zrcbh dh yb 19 9

wZSh dk u{ok 4 4

XksK dk u{ok 2 2

ftNkfwB(fwFoD) + +

S'N/ pZfunK dh y[oke (eohg okFB) ;{oh B{z pZfunK s' tZy eo fdT[, s/ T[wo w[skpe y[oke d/t'. 7-9 jcs/ dh T[wo s/ ;{oK d/ p[yko dk Nhek brtkT[ nkw s"o s/ coF s/ gkb/ ikD tkb/ pZfunK ftZu b'j/ dh xkN nk iKdh j?. ;' fJ; bJh ;{oh d/ jtkB/ s/ c'o; ;bc/N dk x'b fSVe' iK b/g eod/ oj' (0H5 feb'rqkw c'o; ;bc/N, 10 bhNo row gkDh ftZu fwbkT). fJ; ezw bJh pZfunK B{z nkfJoB dhnK r'bhnK iK nkfJoB v?e;sok dk Nhek th brkfJnk ik ;edk j?.

id'A ;{o dk Gko 70-75 feb'rqkw j' ikt/ sK t/u d/t'. :kd oZy', fJ; Xzd/ dk w[Bkck uzrh wkoehN T[go pj[s fBoGo eodk j?. uzrh wkoehN g?dk eo' iK sbkF eo' sK fe ;{o ;w/A f;o mhe Gkn s/ fte ;eD. B;beFh tk;s/ ;kBQ ;{o B{z 8 wjhB/ dh T[wo s'A gfjbK Bk tos', 10-15 ;{ohnK bJh fJe ;kBQ oZyDk ukjhdk j?. fe;/ fe;w dh nbkws nkT[D s/ t?NBoh vkeNo dh s[ozs ;jkfJsk b?Dh ckfJd/ wzd ofjzdh j?.;' T[go'es rZbK tZb fXnkB d/ e// fe;kB, ;{o gkbD dk feZsk uzrh soQK eo ;ed/ jB.

nihsgkb f;zx Xkbhtkb e/HthHe/H, pfmzvkMob: 9814249159

Email: [email protected]

www.krishijagran.com gF{ gkbB

54 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

60$9, sh;oh wzfIb, :{;| ;okfJ wkoehN, BIdhe rqhB gkoe w?No' ;N/PB, BthA fdZbh^110016

N?bh|'B L 011^26511845, 26517923, 45503170, 09953756433, 09891263263

Jh^w/b L [email protected], [email protected], www.krishijagran.com

u?~e$vhHvhH, n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD d/ BK fdZbh ftu e?P j'Dk ukjhdk j?, wBhnkovo BthA fdZbh nkf|; ’u G/fink ikJ/

feqPh ikroD w?ApofPg o/N;kb ekghnK� ehws� S'N��� G[rskB

1 12 420 40 380

2 24 840 140 700

3 36 1260 260 1000

5 60 2100 600 1500

Page 55: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 56: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

T[gbpX eok ;eK fijBK dh T[jBK ~ io{os j?. Bkb jh T[jBK d/ p/jso GftZy bJh th jw/FK e'fFF ftu bZrk ofjzdk jK.

w[Zy c;bK s/ finkdk i'o

T[jBK B/ fejk fe jfonkDk ftu wjZstg{oD c;bK uBk, i”I, wZeh, dkbK, eDe, fsbjD ns/ M'Bk j?. ;w/I ;w/I s/ :{Bhtof;Nh d/ nB[;zXkB ftGkr ftu fJjBK c;bK s/ fo;ou j[zdh ofjzdh j?. n;hI fJjBK w[Zy c;bK s/ jh finkdk i'o fdzd/ jK sKfe fe;kBK s'I th fJjBK dhnK T[BZs fe;wK dh fpikJh s'I bkG fwb ;e/. jkbKfe pkio/ dk y/socb fJE/ xZN j'fJnk j? gozs{ fJ;d/ eJh Bt/I jkJhfpqv fBeb/ jB fijBK s'I fe;kBK ~ ekch ckfJdk j'fJnk j?.

eq/fvN ekov dk fJ;s/wkb y/sh bJh

vkH y'yo dk wzBDk j? fe fe;kBK ~ eq/fvN ekov dk fJ;s/wkb f;oc y/sh bJh eoBk ukjhdk j?. nw{wB t/yD ftu nkT[Idk j? fe fe;kB eq/fvN ekov dk fJ;s/wkb j'o ezwK bJh eo b?Id/ jB ns/ fco eoi/ bJh fJXo T[Xo GNed/ ofjzd/ jB. nfij/ ftu ftnki d/ p'M sb/ dp iKd/ jB ns/ fco nksw jZfsnk fij/ edw u[Zed/ jB. fe;kBK ~ ukjhdk j? fe ;oeko d[nkok fijVhnK th ;[ftXktK T[jBK ~ fwb ojhnK jB T[jBK dk ;jh sohe/

Bkb, ;jh ;w/I s/ ;jh ezw bJh T[g:'r eoB.

;jh ;o's s'I b?D phi

vkH y'yo B/ fejk fe fe;kBK ~ ;jh ;o's s'I phi yohdD/ ukjhd/ jB. ftu”fbnK s' I ;ktXkB ofjDk ukjhdk j?.

fszB ;wZf;nktK w[Zy jB

T[jBK B/ fejk fe id'I w?I ftfdnkoEh ;h ns/ j[D d/ ;w/I ftu pj[s pdbkn nkJ/ jB. yk; s”o s/ fszB ;wZf;nktK ;kjwD/ nkJhnK jB. gfjbh fJBpqhfvzr noEks fi; :{Bhtof;Nh ftu gVkJh ehsh T[E/ B”eoh s/ br rJ/. d{ih tZvh ;wZf;nk j? nkofEe szrh ns/ ezw dk wkj”b feT[Ife nkofEe szrh d/ ubd/ ezw eoB bJh ;t;E wkj”b fwbDk E'Vk w[Ffeb j[zdk j?. shih ;G s'I tZvh ;wZf;nk j? Btkuko d/ ubd/ wFhBheoB ftu j'J/ Bt/I gq:'rK dh, fi;dh tiQk Bkb f;tb toe sK tfXnk ns/ Bt/I T[geoD th nk rJ/ go r[DtZskg{oB whb dk gZEo Bk ;kfps j' ;e/.

ihvhgh dk fJe gqshFs j't/ you

vkH y'yo B/ fejk gfowkDkswe s”o s/ sK nB[;zXkB bJh czfvzr dh wksok ;kb do ;kb tX ojh j? gozs{ gqshFs d/ nB[gks ftu toswkB ftu fJj ;zfynk pj[s xZN j?. fJ;/ ewh ~

Jh ;kb gfjbK fi; ;z;EkB ftu

ps”o ftfdnkoEh dkfybk fbnk ns/ ;w/I d/ Bkb T[;/ ;z;EkB dh tkrv'o nkgD/ jZE ftu b? bJh. nfijk ;[nt;o e[M ftob/ b'eK ~ jh gqkgs j[zdk j?. T[jBK ftob/ b'eK ftu'I jh fJe j? jfonkDk d/ o'jse fib/ d/ ez;kbk fgzv ftu izw/ jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh d/ tkfJ; uK;bo vkH feqFB f;zx y'yo.

feqFh ikroD dh Nhw B/ T[jBK Bkb yk; w[bkeks ftu ikfDnk fe j[D se d/ ;co ftu T[jBK B/ fejVhnK fejVhnK u[D”shnK dk ;kjwDk ehsk ns/ jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh ~ fe; soQK fJe Bt/I w[ekw d/ gj[zukfJnk. vkHy'yo d/ wkor doFB ftu ftft B/ BthI T[gbpXh jkf;b ehsh ns/ eJh ftfdnkoEhnK d/ GftZy fBowkD ftu ;szp ;kfps j'J/. ;w/I ;w/I s/ ftfdnkoEhnK dhnK io{osK ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ vkH y'yo B/ ftft ~ th g{oD o{g ftu ftef;s eoB ftu nfjw G[{fwek fBGkJh j?. gzikp feqFh :{Bhtof;Nh b[fXnkDk s'I ;Bkse dh fvroh b?D d/ pknd ;Bkse'so bJh vkH y'yo B/ jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh tZb o[y ehsk fi;d/ pknd T[jBK s'I edw do edw ;cbsk fwbdh ubh rJh ns/ T[jBK B/ edh fgZS/ gbNe/ BjhI t/fynk. T[jBK Bkb rZbpks d/ w[Zy nzF gq;s[s jB-

;N{v?IN s'I th;h se dk ;co

vkH y'yo B/ dZf;nk fe ;N{v?IN s'I tkfJ; uK;bo se dk ;co ekch o'ue fojk j?. ;zB 1972 s'I w?I jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh Bkb i[fVnk j'fJnk jK. J/B/ bzp/ ;co ftu eJh w[FfebK th nkJhnK go ;G ~ u[B”sh ;wM e/ ;kjwDk ehsk j? tXhnk gqdoFB ehsk. ps”o ftfdnkoEh f;Zfynk rqfjD ehsh. T[;d/ pknd gqFk;B Bkb i[VD dk ;[Gkr gqkgs j'fJnk. gqFk;B dk fjZ;k j'D d/ Bks/ w?I g{oh e'fFF ehsh fe jo ftfdnkoEh ~ T[j ;kohnK ;[ftXktK

www.krishijagran.comfJzNoftT{

eihvhgh dk 1% y/shpkVh ftu bZr/L vkHy'yo

56 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 57: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

d{o eoB bJh ;oeko ~ ukjhdk j? fe ihvhgh dk fJe gqshFs y/shpkVh y/so ftu you eo/. fcbjkb 0H5 % jh feqFh y/so ftu you ehsk ik fojk j?.

d' y/soh ;z;EkB jB

vkH y'yo B/ ikDekoh fdZsh j? fe jfonkDk feqFh :{Bhtof;Nh d/ nzsors d' feqFh :{Bhtof;NhnK ekoiFhb jB fiE/ y/soh tksktoD d/ nB[;ko fo;ou th j[zdh j?. fJe o/tkVh d/ pktb ftu j? fijVk fe y[Fe ns/ pzio G{wh ftu fe; gqeko dhnK c;bK bJhnK ik ;edhnK jB, fJ; s/ fo;ou eodk j?. d{ih :{Bhtof;Nh e?IEb d/ e”b ftu j? fiE/ M'B/ s/ fo;ou j[zdh j?.

B”i[nkB nZr/ nkT[D

phi ns/ ehNBkFe, p?Ie, jkJhfpqv fJzv;Nqh nfij/ y/so jB fijBK ftu finkdkso B”i[nkB ikD bJh fsnko jB gozs{ y/shpkVh Bkb i[VD tkfbnK dh frDsh xZN j?. fJ;

y/so ftu brksko nk oj/ pdbkn ns/ y/sh d/ gqsh ikro[e j' oj/ e[M B”i[nkBK B/ tZvhnK sBykjK tkbhnK B”eohnK SZv e/ y/shpkVh ~ nkgDk e?ohno pBkT[D dk c?;bk ehsk j?. B”i[nkBK ~ nZr/ nkT[D dh b'V j?.

bkrs tXD Bkb B[e;kB th finkdk

fe;kB dh bkrs sK tXh j? go T[;~ c;b dh ;jh ehws BjhI fwb ojh. fJjh ekoB j? fe fe;kB nkofEe szrh dk fFeko jB. p/w”;w pkfoF, c;b dhnK ;jh ehwsK Bk fwbDk, ;jh g?dktko Bk j'Dk, ehfVnK dk gqe'g nkfd nfij/ ekoe jB fijBK dh tiQk Bkb nZi fe;kBK ~ nkofEe szrh d/ Bkb Bkb eJh go/FkBhnK dk ;kjwDk eoBk g?Idk j?.

phi Bk fwbDk

;G s'I tZvh ;wZf;nk j? fe fe;kBK ~ tXhnk e[nkfbNh d/ phi BjhI fwbd/. ;oeko ;[fBFfus eo/ fe b'eb gZXo s/ r[DtZsk tkb/ phi

fe;kBK ~ fwb ;eD. fJ;d/ bJh nbr s'I eoik fwbDk ukjhdk j?.

fe;kBK d/ jZE ftu nkJ/ wkoehfNzr

y/shpkVh d/ feZs/ ~ ;[uko{ o{g Bkb ubkT[D bJh ns/ wip{s pBkT[D bJh fe;kBK d/ jZEK ftu wkoehfNzr ~ d/Dk j't/rk. id'I se fe;kBK d/ jZEK ftu wkoehfNzr dk ezw BjhI nkJ/rk T[d'I se ftu'b/ fJ;/ soQK ;feqn ofjDr/ ns/ fe;kBK d/ w[Bkc/ Bkb y[d dhnK i/pK God/ ofjDr/. fJ;d/ ;jh nB[gkbD bJh J/ghn?w;h n?eN ftu g{oh soQK pdbkn fbnkT[D/ j'Dr/.

o{ph i?B, fJwokB ykB;hBhno gZsoeko, gZsoeko, feqFh ikroD

w'pkfJbL 9999142633_9582957538

Jhw/bL [email protected]

[email protected]

www.krishijagran.comfJzNoftT{

57n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 58: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

pb?ep/oh dk ;wkoN c'B

i/ s[;hI BtK b?gNkg b?Dk j? ns/ piN

30,000 s'I gko BjhI j' fojk sK n;hI

s[jk~ 30,000 s'I j/mK d/ b?gNkg d/

pko/ ftu d; d/JhJ/. fJj b?gNkg

p/f;e ezfgT{fNzr fit/I fJzNoB?N

pokT[f}zr, ;'Fb B?Ntofezr, Jhw/b,

vke{w?IN;, ;gq?vFhN, go?}?IN/FB nkfd

nk;kBh Bkb eo ;ed/ jB. c'N'

n?vhfNzr, fwT{f}e ;[BD ns/ n?u vh

thvhU t/yD d/ th ezw nkT[Id/ jB. sK

ub' t/yd/ jK fejVk j't/rk s[jkvk BtK

b?gNkg.

HP ;Nqhw 13 –C019TU

b; okfJn; dh c?INw tkNo ;ghv id'I pkiko ftu nkJh sK fJ;B/ br}oh eko pkiko ftu sfjbek wuk fdsk. ezgBh B/ fJ; eko d/ f;oc 35 :{fBNK dk fBowkD ehsk ;h ns/ fJjh rZb fJ; eko ~ yk; pDkT[Idh j?. nkU ikDhJ/, eh yk; j? fJ; y{p;{os eko ftu… o'b; okfJn; ftu 6H75 bhNo dk th 12 fJziB bkfJnk frnk j?. o'b; okfJn; tkNo ;ghv n?vhFB c?INw ftu ftzvfub ro/ b?do fJBNhohno} s[jk~ nkgD/ tZb }o{o

pb?ep/oh B/ nkgDk ;G s'I tZvk ;wkoN c'B fgqt ~ nkchFhnbh bKu eo fdsk j?. fJ; c'B ~ ezgBh nfijk ;wkoN c'B wzB ojh j? fijVk T[;dh v[pdh BfJnk ~ gko bk ;edk j?. g{o/ N/e pkiko

ftu fJ; c'B dk fJzs}ko ekch ;w/I s'I ;h. ezgBh dk dkntk j? fe fgqt ftu tZvh ;eohB fdZsh rJh j? fijVh n?IvokfJv n?g, r{rb gb/n ;N'o Bkb b?; j?. fJ; c'B ftu ;feUfoNh

ns/ gq'vefNftNh d't/I fbnkT[D dh e'fFF ehsh rJh j?. fJj ;wkoN c'B pb?ep/oh dh t?p;kfJN s/ T[gbpX j?. nwohek ns/ eB/vk ftu fJ; c'B dh fteoh F[o{ j' rJh j?. fgqt ;wkoN c'B s[jk~ fJj dZ;/rk fe ed'I s[jkv/ vkN/ ~ f;eT{foNh fo;e j? fi;~ ikD e/ s[;hI nkgD/ vkN/ ~ ;/c eo ;ed/ j'. fgqt p/jZd

;fbw ns/ fc}heb ;bkfJvo eh-p'ov tkbk ;wkoN c'B j?. pb?ep/oh fgqt d/ ;g?;hche/FB dh rZb eohJ/ sK fJ; ftu 5H4 fJzu dh HD ;eqhB, c'B dk gq';?;o

etkb e'w j?e;ke'o ;B?gvq?rB 808 fug;?N j?. c'B ftu 3 ihph o?w ns/ 18 w/rk fge;b dk w[Zy e?wo/ d/ Bkb 5 w/rk fge;b dk ;?bch e?wok fdZsk frnk j?. 3 ihph o?w d/ Bkb fJj c'B bkbhgkg 5H1 s/ oB eodk j?.

(K8T73PA) 13H3 fJzu n?u vh ;eqhB dh fv;gb/n d/ Bkb ftzv'} 8H1 gq';?;o 2H58GHz fJzN/b ;/bokB v[nb e'o N2840, o?w 2 ihph, ;N'o/i 32 ihph cb?F ;N'o/i, eB?eN/ftNh 2 :{n?;ph 2H0, fJe :{n?;ph 3H0 fi;dh ehws ezgBh B/ 20,500 o[gJ/ oZyh j?.

� b/B't' :'rk 300 2 fJB tB 11H5 fJzu n?uvh Nu;eqhB dh fv;gb/n d/ Bkb ftzv'} 8H1, gq';?;o 2H66GHz fJzN/b g/INhnw etkv-e'o N354, o?w 4 ihph, ;N'o/i 500 ihph jkov vokfJt, eB?eN/ftNh 2 :{n?;ph 2H0, fJe :{n?;ph 3H0 fi;dh ehws ezgBh B/ 29,040 o[gJ/ oZyh j?.

� J/;o n?;gkfJo E5-573 15H6 fJzu n?uHvhH ;eqhB dh fv;gb/n d/ Bkb T[pzs{ nkgo/fNzr f;;Nw, gq';?;o 1H7GH fJzN/b 4G iBo/FB e'o i34005U, o?w 4 ihph, ;N'o/i 1 ihph jkov vokfJt, eB?eNhftNh d' :{n?;ph 2H0, fJEoB?N, vhthvh ohvo, ns/ okfJNo fi;dh ehws ezgBh B/ 25,500 o[gJ/ oZyh j?.

fyZu/rk. fJ;d/ fJbktk fJ;dk No{ N'B ;N/nfozr tjhb th fJ;dh y{p;{osh ~ tXkT[Idk j?. fJ; rZvh ftu S'NhnK S'NhnK swkw nfijhnK uhiK jB fijVhnK s[jk~ br}oh dk nfj;k; xVh w[Vh eokT[IdhnK ofjDrhnK. c/o ukj/ rZb j?Iv-n?Bro/tv v'o nkowo?;N NBb e?g dh j't/ iK fco j'o y{p;{os nkoN toe dh. fJ;dh vhN/fbzr s/ th ekch fXnkB fdZsk frnk j?. o'b; okfJn; dh fJ; eko dh ehws 2H9 eo'V o[gJ/ j?. i/ s[jkvh i/p fJikis fdzdh j't/ sK fJ; eko ~ b?D ftu e'Jh p[okJh BjhI.

o'b; okfJn; dh c?INw B/ wukfJnk sfjbeko'b; okfJn; dh c?INw B/ wukfJnk sfjbek

www.krishijagran.comg’qveN bKu

j[D b?gNkg s[jkv/ piN ftu

o'

58 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 59: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

KRISHI JAGRAN MEDIA GROUP OF PUBLICATIONS

Editorial Staff

To strengthen our editorial team we are looking for fresh talents. The candidate should be

graduate from a renowned university and should have flare to write. Knowledge of different

Languages will be an added advantage.

Freelance Journalist: We welcome journalists who want to contribute to our publication as well as

portal. The remuneration will be attractive.

Ñf"k tkxj.k] fo'o dh lcls yksdfiz;] lcls T;knk fcdus okyh ,oa ?kj&?kj esa i<+s tkus okyh Ñf"k ikfjokfjd fgUnh] iatkch] ejkBh] xqtjkrh] déM+] rsyxq] caxkyh] vleh if=dk gSA gekjh if=dk vius bDdloas o"kZ esa izos”k dj pqdh gS vkSj gj eghus N% yk[k ls T;knk ?kjksa esa igqaprh gSA Ñf"k tkxj.k if=dk dks izxfr”khy fdlkuksa rd ys tkus ds fy, ftyk Lrj ij eSustj] ,DthD;wfVo dh vko”;drk gSA

ftyk foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk@vuqHko ¼3&5 o"kZ½

vkosnd de ls de Lukrd gks ,oa Ñf"k esa fo”ks"k dj cht] dhVuk”kd] [kkn ,oa Ñf"k midj.kksa vkfn ds foi.ku esa de ls de 3 ls 5 lky dk vuqHko j[krs gksaA vkosnd dk izxfr”khy fdlkuksa ls esy&tksy ,oa tkudkjh gksuk vko”;d gSA osru ,oa vU; iSdst yxHkx ,d yk[k #i;s okf"kZd gksaxsA

LFkkuh; foi.ku dk;Zdkjh % ¼'kSf{kd ;ksX;rk ,oa vuqHko½

vkosnd LFkkuh; fdlkuksa ls ckrphr djus esa l{ke gksA yksxksa rd vius fopkj igqapkus dh dyk esa ekfgj gksA de ls de 10oha d{kk mÙkh.kZ gksA osrueku 75000@& #- okf"kZdA vuqHko de gksus ij Hkh vxj vki esa dke djus dh n`<+ bPNk ”kfDr gS rks vki Hkh vkosnu dj ldrs gSaA

viuk vkosnu bZ&esy djsaA

ftyk Lrj ds fy, eSustj] ,Dth+D;wfVo dh vko';drk gS

resume to : [email protected]

resume to : [email protected]

KRISHI JAGRAN60/9, Yusuf Sarai Market, Near Green Park Metro Station, New Delhi - 10016

Tel: 011-26511845 / 26517923 / 45503170 Email: [email protected], www.krishijagran.com

Marketing

resume to : [email protected]

Krishi Jagran Media Group is World's Largest Circulated Multilingual Agri Rural Monthly with brand leadership in a variety of Media products like Mac Krishi Jagran Hindi, Mac Krishi Jagran Punjabi, Krishi Jagran Gujarati, Krishi Jagran Marathi, Krishi Jagran Kannada, Krishi Jagran Telugu, Krishi Jagran Bengali, Krishi Jagran Assamese and Agriculture World

To strengthen our space marketing division, we are looking for.

Trainee Executives (40)

Space Marketing Executives (30)

Space Marketing Managers (6)

General Manager (2)

The person should be graduate, smart, well mannered with excellent communication skills and fluent in Hindi and English. For 2nd and 3rd positions experience in the same field is must.

Trainee need not be graduate but must have keen interest for a career in marketing.

If you think you are right person.

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণKRISHI JAGRAN

Whatsaap No.

+91-9313301029

Be with

KRISHI JAGRAN

Social Media Network

কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণ কৃিষ জাগরণকৃিষ জাগরণకృ� ిజ�గర�కృ� ిజ�గర�

Page 60: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

www.krishijagran.com;/js

Bko d/ phi ftu Gog{o wksok ftu

o/Fk w”i{d j[zdk j?. fJjh BjhI nBko

ftNkfwB J/, ;h, e/ ns/ Jh d/ Bkb c'fbe

n?f;v dk pj[s tXhnk ;o's j[zdk j?. nBko

ftu n?INh nke;hv?IN ns/ n?INh tkfJob d/ th

r[D j[zd/ jB. gozs{ fJ; d/ pkti{d e[M b'e

nBko d/ phiK ~ ykD dh pikJ/ eY e/ pkjo

;[N fdzd/ jB. nBko d/ phi ftu ekch

wksok ftu o/Fk w”i{d j[zdk j? fijVk t}B

xNkT[D dk ezw eodk j?. fJ;d/ Bkb jh

fJ; ftu e?I;o ns/ fNT{wo Bkb bVD dh

skes th j[zdh j?. fpwkoh ~ o'eD bJh

ftNkfwB ;h s[jkv/ ;oho bJh io{oh

ftNkfwBK ftu'I fJe j?. wzfBnk iKdk j? fe

yZN/ cbK ftu ftNkfwB ;h finkdk wksok

ftu gkfJnk iKdk j?. pj[s finkdk yZN/ cbK

~ Bkg;zd eoB tkb/ b'eK bJh nBko

tXhnk ofjzdk j?. fJe nBko d/ nzdo

d?fBe io{os d/ fj;kp Bkb brGr 40%

ftNkfwB ;h j[zdk j?.

;/js www.krishijagran.com

nBko d/ phi ftu w”i{d fcN'

e?wheb ;oho ftu e'b?;No'b d/

b?tb ~ ezNo'b eoB ns/ uzrh

t;k dh ng{osh ftu wdd eodk

j? fi; Bkb fdb d/ d”o/ dh

o'eEkw d/ Bkb Bkb jkJh phHghH,

nE /o ';eb /o ' f;; ns / j 'o

ekovhUt;e[bo o'rK dh o'eEkw

ftu ;jkfJsk fwbdh j?. vhn?BJ/

dh B[e;kB e'fFek uZeo ftu

o[ektN g?dk eoe/ e?I;o d/ ftek;

~ tXkT[Idh j?. fJ; soQK nBko d/

phi po?;N e'bkB, go';N/N

fbT{e/whnk ns/ fNT{wo ~ o'eD

ns/ fJbki ftu ckfJd/wzd j[zd/

jB. nBko d/ phi th j'o

o/Fk:[es nkjko dh soQK tiB

xNkT[D ftu s[jkvh wdd eod/

jB. gqshoeFk gqDkbh, iyw ~

GoD, ;t;E w;{V/ ns/ e'b'iB

ns/ fJbk;fNB d/ fBowkD ftu wdd

eodk j?- ftNkfwB ;h. T[E/ ftNkfwB

e/ wip{s ns/ ;t;E jZvhnK ns/ y{B

d/ EZe/ ~ pDke/ oZyD ftu wjZstg{oB

j[zdk j?. fJ; Bkb wk;g/FhnK ftu

dod ns/ ;'i ~ xZN eoB ftu wdd

fwbdh j?. nBko d/ phi dk fJ;s/wkb

rqfjDhnK w;kfbnK ftu th eo

;edhnK jB.

nzvo nkJh eohw pBkT[D dh ftXhL

d' ;k; g?B, d' rbk;, uwZu, EowkwhNo, j?Iv j?bv fwe;uo,

e'e'BN s/b, fgqwo'}, ftNkfwB Jh, bt?Ivo nkfd bU. xo ftu nZyK

d/ j/mb/ ekb/ x/o/ fwNkT[D bJh fJe wZXw nkeko dk ;k;g?B bU

ns/ T[; ftu e'e'BN nkfJb, fgqwo'} ns/ ftNkfwB Jh ~ E'V/ fij/

gkDh Bkb row eo'. ;G uhiK dk nkg; ftu uzrh soQK fwb ikD d/

pknd T[; ftu b?tzvo nkfJb fwbkU. fJj fwFoD mzvk j'D se

sob jh oj/rk. i/ s[jk~ ibdh j? sK fwFoD ~ cfoi ftu oZy

bU. id'I fJj fweuo rkVk j' ikJ/ sK fJe iko ftu Go e/ oZy

bU. oks ~ th fJ;dk gq:'r ehsk ik ;edk j?.

ukj dh gZsh ~ g{oh oks d[ZX ftu fGT[I e/ oZy'. j[D ukj dh

gZsh ~ d[ZX ftu uzrh soQK fwe; eoe/ vkoe ;oeb} s/ bkU. e[M

jh fdBK ftu s[jk~ coe wfj;{; j'D bZr/rk. vkoe ;oeb} s'I

jw/FK bJh S[Nekok gkT[D bJh yho/ d/ gsb/ N[eV/ eZN e/ nZyK s/

d; fwzN bJh oZy'.

yK d/ j/mK g?D tkb/ ekb/ x/o/ Bk f;oc s[jkvh

y{p;{osh ~ xZN eo fdzd/ jB ;r'I fJ;d/

fJbktk T[j s[jk~ s[jkvh T[wo s'I finkdk tZvk

tykT[D brd/ jB. nZyK d/ nkb/ d[nkb/ dh uwVh

pj[s Bk}[e j[zdh j? ns/ u/jo/ d/ pkeh fjZf;nK d/

w[ekpb/ gsbh th fJ; bJh fJ; s/ finkdk fXnkB

d/D dh io{os j?. vkoe ;oeb} d/ eJh ekoB

jB. fJj nkB[tKfFe th j' ;ed/ jB iK fco EektN

nkfd eoe / th. fJjBK s I' puD bJh xo ftu pBD

tkbh nvz o nkJh eohw ~ ngBk e / s;[ h I th fJjBK s I'

SN[ ekok gk ;ed / j.'

nBko d/ phi d/ ndG[s ckfJd/

n

xo/b{ eohw Bkb d{o eo' vkoe ;oeb

nZ

60 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 61: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

Btzpo 20152015Btzpo 20152015

;zskB dh gVkJh, fwZso ns/

rshftXhnK dh ikDekoh s[jk~ b?Dh

ukjhdh j? fi; Bkb ;zskB dk th

wB'pb tX ikJ/rk. fJ; ;kb xo

ftu fe;/ BthI iK tZvh uh} dh

yohddkoh eo ;ed/ j'.

fJ; wjhB/ f;oc s[jkvk ;kj; jh j?

fijVk s[jkvk ;kE d/t/rk. s[jkv/ bJh

nB[e{bsk pD/rh. XB d/ B[e;kB j'D

dh ;zGktBk j?. fe;/ Bt/I ns/ i'fyw

Go/ ezw ftu jZE Bk jh gkU sK

uzrk j?.

yokp gfo;fEshnK d/ pkti{d ;[y dk

nB[Gt j't/rk. XB d/ B[e;kB dh

;zGktBk pD/rh. ;zskB s'I th go/FkBh

j' ;edh j?. f;Zfynk d/ y/so ftu

;cbsk bJh finkdk fwjBs eoBh

gJ/rh.

fJj ;ktXkBh tosD tkbk wjhBk j?.

wK, gsBh ns/ pZu/ d/ fJbktk xZN jh

b'e ;kE d/Dr/.d[FwD jkth j' ;ed/

jB. ;/js s/ pj[s eFN nkT[D dk

:'r pD fojk j?. fJ; bJh nfsnzs

;ktXkBh tos'.

fJ; ;w/I pj[s ;ktXkB ns/ ;soe

ofjD dh io{os j?. ;/js ;zpzXh

;wZf;nk j' ;edh j?. yofunK s/

ezNo'b eoB dh io{os gJ/rh.

:ksok Nkb fdZsh ikJ/ sK uzrk j?.

fdb ns/ g/N d/ o'rh finkdk ;ktXkBh

tosD. G?DK iK fe;/ fJ;soh s'I

pj[s ;fj:'r fwb/rk. XB ;zpzXh

c?;b/ FKs wB Bkb bU.fe;/ e/;

ftu c;D dh B”ps nk ;edh j?.

fJ; ;w/I ftu gq/w ftfFnK bJh ;fEsh

gfjbK s'I p/jso j' ikJ/rh. fJjBK

;zpzXK ftu fJ; s'I gfjbK fijVk

sBkn pfDnk j'fJnk ;h, T[j d{o

j't/rk, s[jkv/ Bt/I foFs/ Bt/I fwZso

pBDr/.

s[;hI c?;b/ b?D ftu pj[s s/ih

fdykUr/. rbs sohe/ Bkb XB nk

;edk j? ns/ rbs ezw eoB dh

gqftqsh th pD/rh. wsG/d d/ ekoB

nkgfDnK Bkb d{ohnK pD ;edhnK

jB.

d[FwD ns/ o'r dk ykswk j't/rk

gozs{ XB d/ wkwb/ ftu ;wK uzrk

BjhI j?. ;oekoh y/so s'I B[e;kB dk

:'r pD fojk j?. e'oN d/ wkwfbnK

ftu th Bshi/ s[jkv/ gZy ftu BjhI

nkT[Dr/.

ihtB ftu T[Eb g[Eb oj/rh. rbs

sohe/ Bkb XB nkT[D dh ;zGktBk

pD ;edh j?. b'e r[wokj eo ;ed/

jB ns/ j' ;edk j? fe fJe tko

g?;k nk th ikJ/ gozs{ T[;dk nzs

uzrk BjhI j't/rk.

:ksok eod/ ;w/I ns/ tkjB ubkT[Id/

;w/I pj[s ;ktXkBh oZy' feT[Ife xNBk-

d[oxNBk dk :'r pD fojk j?. Bt/I

ezw ns/ :ksok bJh ;wK nB[e{b

BjhI j? fJ; bJh gfo;fEsh finkdk

yokp Bk j't/, fJ;~ e[M ;w/I bJh

Nkb fdU.

xo'I e[M ;w/I bJh d{o ikD dk :'r

pD fojk j?. r?o }o{oh r[Z;k, sBkn

ns/ Bcos dk fFeko pD ;ed/ j'.

wB ns/ ;'u ftu pj[s T[s/iBk

oj/rh.

www.krishijagran.comGftZycb

ekfldHkfo”;Qy

fd;zpo wkf;eGftZycb

fd;zpo whB

e[zG

weo

XB[

tfoFue

s[bk

ezfBnk

f;zx

eoe

fwE[B

tfoFG

w/F

61n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 62: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

www.krishijagran.comykDk^yIkBk

;odh ftu ykU gow fxU-gBhw d/ rowk-row ;B?e;

;odh dh nkjN d/ Bkb rowk-row ;B?e; dk th ;hiB g{o/ Fpkp s/ j[zdk j?. i/ fJjh ;B?e; gow fxU ns/ gow gBho Bkb pD/ j'D sK fJ;dk ;[nkd j'o th tX iKdk j?.

;kT{E fJzvhnB ;fNo cokJh g'N?N'

;wZrohL 6 tZv/ nkb{ (8 fjZf;nK ftu eZN/ j'J/), ;o”I

d/ dkD/ fJe S'Nk uwZu, s/b d' tZv/ uwZu, 7 s'I 8

eoh gZs/, 2 johnK fwouK pkohe eZNhnK j'JhnK,

fJe tZvk fgnki pkohe eZfNnk, nZXk S'Nk uwZu

jbdh gkT{vo, gow fxU sbD bJh.

ftXhL eVkjh ftu gow fxU ~ wZX nKu s/ row

eo'. fJ;d/ pknd ;o'I, joh fwou, eVh gZsk gk e/

uNeD se G[zB'. fgnk} fwbk e/ w[bkfJw j'D se

cokJh eo'. j[D nkb{, jbdh ns/ Bwe ;tkd

nB[;ko gk e/ uzrh soQK fjbkU. nkb{ w[bkfJw j'D

se gekU ns/ o'Nh iK goKm/ Bkb go';'.

gBho ekmh o'b;wZrohL gow gBho 250 rqkw (bzpk eZfNnk j'fJnk), 1

fgnk} efNnk j'fJnk, 1 NwkNo fpBK phi s'I eZfNnk j'fJnk,

fJe eZNh j'Jh fFwbk fwou (fpBK phi s'I), Bwe ;tkd

nB[;ko, nZXk S'Nk uwZu bkb fwou, nZXk S'Nk uwZu row

w;kbk, nZXk S'Nk uwZu ihok gkT{vo, gow djh nZXk eg, fBzp{

o; fJe tZvk uwZu, joh fwou ns/ XBhnk fJe fJe uwZu eZN/

j'J/, ndoe bj;[D dk g/;N fJe S'Nk uwZu, uko o[wkbh

o'NhnK, gow fxU 2 tZv/ uwZu.

ftXhL gow fxU ~ row eo' ns/ ndoe bj;[D dk g/;N gk

e/ G[zB'. c/o fgnk}, fFwbk fwou ns/ NwkNo fwbk e/ d' fszB

fwzN se j'o G[zB'. j[D ;[Zek w;kbk ns/ gow djh fwbkU ns/

brksko fjbkT[Id/ oj'. gow gBho, joh fwou ns/ XfBnk

fwbkU. ;[ZeD se gekU. fsnko ;wZroh ~ o[wkbh ;[Zeh o'Nh

s/ oZy e/ fBzp{ o; ns/ eZN/ j'J/ fgnk} Bkb o'b eo'. g[dhB/ dh

uNBh Bkb row row go';'.

62 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 63: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

gq'c?FBb w[Ze/pk} pBD d/ pknd s'I fti/Ido dk p/jsohB gqdoFB brksko ikoh

j?. fJ; Gkosh w[Ze/pki B/ d{ih BkenkT[N fiZs jkf;b eoe/ fJ; rZb dk

;p{s d/ fdZsk fe T[j GftZy ftu nkgDk uzrk gqdoFB ikoh oZyDr/.

fti/Ido B/ gfjb/ jh okT{Iv ftu fJzrb?Iv d/ vhB frb/B ~ f;oc 2 fwzN

ftu Y/oh eo fdZsk. fJ; d”okB fti/Ido f;zx y[F B}o nkJ/. T[jBK B/

gfjb/ 20-30 ;?fezv ftu jh frb/B ~ ;wM fbnk ns/ nkgD/ ;Zi/ jZE

Bkb fJe f;ZXk gzu bkfJnk. frb/B B/ nkgD/ nkg ~ w[ekpb/ ftu

pDkJ/ oZyD dh pj[s e'fFF ehsh go fti/Ido B/ T[;~ pj[s SekfJnk ns/ fus eo

fdZsk. fJ; Gkosh w[Ze/pki d/ s/} tkoK s'I frb/B T[m BjhI gkJ/. j[D fti/Ido dk nrbk

w[ekpbk 19 fd;zpo ~ j? fi; ftu jkb/ gqshdtzdh dk gsk BjhI bZrk.

n?BHFqhfBtk;B ~ nzso-okFNoh feqe/N gfoFd d/ u/now?B d/ gd s'I jNk fdsk frnk j?. FqhfBtk;B ~ d' ;kb bJh u[fDnk frnk ;h. j[D T[jBK d/ ekoiekb ~ ph;h;hnkJh d/ w”i{dk nfXneF FFKe wB'jo g{ok eoDr/. nes{po d/ wjhB/ ftu ;[gohw e'oN B/ ph;h;hnkJh ~ fBod/F fdsk ;h fe T[j FqhfBtk;B Bkb i[V/ fjsK d/ Neokn dk wkwbk y[d ;[bMkT[D. fJ;/ d/ ubd/ FqhfBtk;B ~ jNkfJnk frnk j?. T[E/ jh d{i/ gk;/ fjsK d/ Neokn d/ ubd/ oth Fk;soh ~ nkJhghn?b dh rtofBzr ekT{I;b s'I jNk fdsk frnk j?

osh N/?fB; ;Nko ;kfBnk fwo}k ns/ ;ftN}ob?Iv dh

wkoNhBk fjzr; dh i'Vh B/ vpfbT{NhJ/ ckJhBb} dk w[ekpbk 6-0, 6-3 s'I fiZs fbnk. fJ; fJzvhnB-;ftZ'; i'Vh B/ r?ophB- ekobk dh ;g?fBF dh i'Vh ~ fJe sock w[ekpb/ ftu jok e/ Nokch s/ epik ehsk. fJ;/ d/ Bkb fJ; i'Vh dk fJ; ;kb dk fJj B”tK fyskp j?. fJj i'Vh fgSb/ ekch ;w/I s'I tXhnk gqdoFB eo ojh j?.

gozs{ T[j jkb/ Nhw fJzvhnk d/ fBd/Fe gd s/ 2016 ftu j'D tkb/ Nh-20 tobv eg se pD/ ofjDr/.

lkfu;k&ekfVZuk us thrk ukSok f[krkc

osh r'bc fyvkoh fuokr e[wko B/ fdZbh r'bc ebZp

ftu g{o/ j'J/ g?Bk;'fBe fJzvhnk UgB dk fyskp fiZs fbnk. fuokr B/ u”E/ okT{Iv ftu d' nzvo 70 dk ;e'o jkf;b ehsk ns/ fszB ;No'e d/ tkX/ Bkb T[j u?IghnB pD/. fJ; w?u ftu T[jBK B/ pzrbkd/F d/ fdZri fyvkoh f;Zdhe[o ofjwkB ~ jokfJnk. fuokr B/ ukoK okT{vK ftu brksko 67, 66, 72 ns/ 70 dk ;e'o jkf;b eo 72,000 vkbo dh fJBkwh okFh ns/ Nokch nkgD/ BK ehsh. fyskp fiZsD tkb/ fuokr dh ftFt o?Ifezr 578 j?.

www.krishijagran.comy/b irs

fti/Ido d/ w[ZfenK s'I frb/B Y/o

FqhfBtk;B ns/ Fk;soh ~ nfjw gdK s'I jNkfJnk frnk

;kfBnk- wkoNhBk B/ fiZfsnk B”tK fyskp

Gk

fuokr pD/ g?Bk;'fBe fJzvhnk UgB u?IghnBGk

63n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 64: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

fjbh tko e'Jh wfjbk fJokB tb'I fe;/ d{i/ d/F

ftu nwp?;vo fB:[es ehsh rJh j?. wofij nejkw ~ wb/Fhnk ftu fJokB dk nwp?;vo pDkfJnk frnk j?. nejkw fcbjkb fJokB d/ ftd/F wzsokb/ ftu tesk j?. fJokB d/ ckoB wfB;No ikt/d iohc B/ fJ;dh x'FDk ehsh. nejkw dh ngkfJzNw?IN dh x'FDk eod/ j'J/ iohc B/ fejk, @@T[jBK ~ nzp?;vo pBkT[D dk c?;bk b?D ftu ;k~ f;oc e[M fwzN bZr/ gozs{ ckoB wfB;Noh ftu T[;dh irk e”D bt/rk, fJj c?;bk eoB ftu ;k~ uko wjhB/ bZr/##. 50 ;kb dh nejkw wb/Fhnk ftu ip/o nz;koh dh irk bt/rh. fJokBh whvhnk B/ ngq?b ftu jh fejk ;h fe nejkw ~ gqw'FB d/ e/ nwp?;vo pDkfJnk ik fojk j?. t?;/, nejkw jh fJokBh ckoB wfB;Nqh dh g fjb h t[w?B ;g'e;go;B th j?. fJokB dh whvhnk B/ cko/B wfB;No d/ nejkw ~ nwp?;vo pBkT[D d/ c?;b/ ~ ;kj;h edw dZf;nk j?.

jko ftu fJfsjk;e

fiZs d/ pknd j[D

wjkrmpzXB tb'I fpjko ftu

ftek; dh BthI fdFk eh

j't/rh, fJj sK nkT[D tkbk

;wK jh dZ;/rk. fJ;d/ pknd

fpjko ftu ftek; dh oDBhsh dh F[o{nks j'Dh

ukjhdh j?. feT[Ife fJ; wjkrmpzXB ftu bkb{

gq;kd :kdt ns/ fBfsF e[wko fwb e/ fpjko ~

nZr/ tXkT[Id/ jB iK BjhI fJj sK ;w/I d/ Bkb jh

gsk bZr/rk. iBsk sK j[D t/y/rh ns/ ;wMD dh

e'fFF eo/rh dFk ns/ fdFk.

yDh g{oth J/FhnkJh d/F fwnKwko ftu 25 ;kb d/ bzp/

nzsokb d/ pknd j' ojhnK fJfsjk;e u'DK bJh wZsdkB

d/ pknd j[D nKr ;kB ;{ eh d/ ;wZoEeK ftu fiZs dh

T[whd ~ b? e/ y[Fh dk ipod;s

T[Bwkd SkfJnk j?. fwnKwko

ftu j'JhnK u'DK ftu fszB

eo'V b'eK B/ nkgD/ wZs

nfXeko dh gq:'r ehsk.

fJjBK u'DK ftu

n?Bn?bvh ~ Gkoh pj[ws

Bkb fiZsD dh T[whd

j?. fJ;d/ Bshi/ ti'I

fwnKwko ftu jkb/ th

;oeko pBkT[D ~ b?

e/ nfBFussk poeoko

j?.

www.krishijagran.comਰਾਜਨੀਤੀ www.krishijagran.comokiBhsh

lw dh dks thr dh mEehn;{ eh ~ fiZs dh T[whddZ

fpjko ftu wjkrmpzXB dh BthI dFkfp

phi/gh dh BthI oDBhsh

jk

nejkw gfjbh fJokBh wfjbk nwp?;vo

b jh ftu fpjko ftu fwbh jko d/ e[M fdB gfjbK

Bo/Ido w'dh B/ izw{ bJh 80,000 eo'V d/ g?e/i dh

x'FDk ehsh j? fi; Bkb T[E/ fgSb/ ;kb nkJ/ jV d/

ekoB T[iV u[e/ b'eK ~ t;kfJnk ikJ/rk. nkT[D tkb/

fdBK ftu phi/gh ~ jko fwb/ oki

bJh x'fFs ehs/ rJ/ g?e/i ftu'I

fpjko ~ yk; oki dk doik

fwb gkJ/rk iK BjhI fJj

sK nkT[D tkbk tes jh

dZ;/rk.

g

64 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 65: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 66: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

yhoqM ,DVªsl izhfr ftaVk ,d ckj fQjvius vQs;lZ dks ysdj lqf[kZ;ksa esa gSaA

fnypLi bRrsQkd ;g gS fd ,d ckj fQj fdlh fØdsVj ds lkFk gh mudk uke tqM+us dh [kcjsa lkeus vkbZ gSaA oks fØdsVj vkSj dksbZ ugha cfYd nf{k.k vÝhdk ds /kqavk/kkj cYysckt MsfoM feyj gSaA njvly nksuksa dks gky gh esa eqacbZ ds ,d jsLVksjsaV esa fMuj MsV djrs ns[kk x;k gSA rc ls gh nksuksa ds vQs;lZ dks ysdj ppkZvksa dk cktkj xeZ gSA vkidks crk nsa fd feyj] izhfr dh vkbZih,y fØdsV Vhe iatkc bysou fdaXl dk fgLlk Hkh gSaA

ckW

w[zpJh d/ fJe wFj{o o?;N'o?IN ftu fvBo eofdnK t/fynk frnk

gqhsh dh f}zdrh ftu ;wtB ;g?Fb fes/ fwbo jh sK BjhI

d't/I fJeZm/ fJe jh eko ftu iKd/ j'J/

gqhsh y[b e/ g'}

fdzdh th B}o nkJh

fGB/soh Bofr; ckyoh nkyoh tko 2014 ftu nkJh fcbw w? s/ok jho' ftu B}o nkJh ;h ns/ j[D T[j ikB fJpokjhB dh n?eFB nvt?Iuo fcbw fvF{w ftu fdy/rh. o'fjs XtB d/ fBod/FB ftu pD ojh fJ; fcbw ftu T[jBK d/ S'N/ Gok to[D XtB ns/ i?efbB coBKv; th bhv o'b ftu jB. jkbKfe ypo j? fe Bofr; fJ; fcbw ftu f;oc fJe e?fwU o'b eo/rh.

;{soK B/ dZf;nk fe T[j fJe r?;N nghno?I; ftu j?. ikB dh ;ZN ~ fXnkB ftu oZyd/ j'J/ v/N; s?n ehshnK ikDrhnK fi;d/ pknd T[j F{N eo/rh. ypoK sK fJj th jB fe neF/ e[wko th fJ; fcbw ftu e?fwU eoB ik oj/ jB. jkbKfe fJ; pko/ ftu T[jBK d/ gqtesk Bkb rZb BjhI j' ;eh.

o ' f j s d h g f j b h vkfJo?eN'ohnb fcbw d/;h ptkfJ} ftu th neF/ ns/ ikB bhv o'b ftu ;B.

Bh fbUB nkgDh nrbh fcbw w;shikd/ ftu vpb o'b ftu

B}o nkJ/rh. fcbw ftu T[jBK d/ feodko dk BK b?bk ns/ fbZbh j't/rk. ;Bh gfjbk tko i[VtK G?DK dk o'b eo ojh j? fijBK ftu'I fJe gVke{ j? ns/ d{ih p/jZd ;?e;h.

2012 ftu fcbw fi;w 2 s'I pkbht[v ftu v?fpT{ eoB tkbh ;Bh j[D se brGr nkgDh jo fcbw ftu p'bv ntsko ftu jh B}o nkJh j?. fwbkg ikt/oh d/ fBod/FB ftu pDh w;shikd/ ftu T[;dk feodko p'bv j't/rk id'I fe d{ik feodko fJe nfijh e[Vh dk j't/rk fijVh feskph ehVk j?. ;Bh dk efjDk j? fe T[j fcbw ftu nkgD/ d{i/ feodko Bkb finkdk i'V wfj;{; eodh j?. fcbw ftu ;Bh d/ fJbktk fos/F d/Fw[y ns/ s[Fko eg{o bhv o'b ftu jB.

www.krishijagran.comfcbwh d[Bhnk

eh foFsk j? v/ftv ns/ gqhsh ftu<

eh n;b f}zdrh ftu th ;?e;h j? ;Bh<

;

fvF{w ftu e?fwU eoB ik ojh j? Bofr;n

66 n?~wHJ/H;hH feqPh ikroD Btzpo 2015

Page 67: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 68: Krishi jagran punjabi magazine november 2015
Page 69: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

y/sh Bkb ;zpzfXs s[jkvh jo io{os dk itkp j? fJE/

y/sK bJh ;G s'I T[Zsw

thHn?;HNh g/F eodk j? y/shpkVh d/ T[geoDK dh fJe tZvh o/Ii L jZb ubkT[D s'I b? e/,

fpikJh, p{Nh eZN, jkot?;fNzr ns/ s[jkv/ y/sK ftu bfjoK pfjoK. nkU BthI y/sh tZb s[ohJ/.

j[D ;wK j? thHn?;HNh Fesh y/sh d/ T[geoDK d/ fJ;s/wkb tb tXD dk!

thHn?;HNh whs;[fpFh Fesh

n?wHNh 1800

thHn?;HNh Fesh thHn?; 4 ghnko (n?B)

gkto ohgo

:Kih Fesh

okfJfvzr NkfJg g?vh NoK;gbKNo

thHn?;HNh fNbo} Nq?eNo} fbfwN/v

ohiBb ;/b} nkfc;L 791, fBT{ nkohnk Bro, nkg'f}N r[ekBk w'V, fdZbh w/om o'v,

rkf}nkpkd- 201001 (:{HghH) fJzvhnk N?bhc'BL 91-120-2834086 Jhw/bL

;ziht FowkL 9772585487 _ okj[b gkmeL 9636699991vhbofFg g[ZSskS bJh nkgDhnK fpiB; vhN/b} G/i'L

iK ekb eo'L ;ziht FowkL 9772585487

Page 70: Krishi jagran punjabi magazine november 2015

Published on 24th & Posted on 26-27 of Every Month RNI No. DELPUN/1999/06753 Postal Reg. No. DL-SW-1/4176/2013-15


Top Related