1

DİKEY ANLAŞMALAR VE REKABET

Av. Uğur Değirmenci

20.10.2015

2

İçindekiler Dikey Anlaşmalar

Dağıtım Ağları ve Önemi

Hukuki Altyapı

3

Dikey Anlaşmalar Rakipler arasında yapılan anlaşmalar

yatay anlaşma olarak adlandırılır.

Üretim veya dağıtım ağının farklı seviyelerinde yapılan anlaşmalar dikey anlaşma olarak adlandırılır.

4

Dikey Anlaşmalar Taraflar birbirlerinin rakibi değildir. Taraflar arasında çakışan menfaatler

bulunmaktadır. Tarafların mal / hizmetleri birbirlerini

tamamlayıcı ( girdi – çıktı) niteliktedir. Asıl amaç rekabeti sınırlamak değil,

daha iyi rekabet etmektir – özellikle dağıtım aracılığıyla…

5

Dikey Anlaşmalar ve Dağıtım Anlaşmaları Dağıtım anlaşmaları mal /

hizmetlerin yeniden satım amaçlı ticarete konu edilmesi için yapılan dikey anlaşmalardır.

Dikey anlaşmalar ise dağıtım yanında ham madde / yarı mamul temini gibi - yeniden alım satım konusu olmayan - hususları da kapsamaktadır.

6

Dağıtım Anlaşmalarının Önemi Dağıtım sektör değil, ekonomik bir fonksiyondur. Dağıtım kanallarının etkin işlememesi

durumunda mal / hizmetlerin piyasaya arzında sorun yaşanır.

Dağıtım kanallarının etkin işlemesi durumunda pazar daha rekabetçi olacaktır.

Toleranslı yaklaşım ve iktisadi analize dayalı müdahale (rule of reason)

7

Anti – Rekabetçi Unsurlar… Fiyat ve diğer ticari

koşulların tespiti Arzın sınırlandırılması Pazar paylaşımı Pazara giriş engelleri Ayrımcılık Ek yükümlülük

getirmek

8

Anti Rekabetçi Etkilerin Faydaları ve Zararları

Faydaları…

Bedavacılığın (free rider) önüne geçme Yeni pazarlara girişte kolaylık Yatırımların korunması Know – how koruması Yeknesaklık

9

Anti Rekabetçi Etkilerin Faydaları ve Zararları Zararları…

Marka içi rekabetin azalması Paralel dağıtım ağlarında

pasif işbirliği (uyumlu eylem) ihtimali

Pazar girişlerini engelleme / zorlama

Tüketici tercihlerinin kısıtlanması

10

Hukuki Çerçeve SHERMAN YASASI - m.3 CLAYTON YASASI - m.1 AT ANTLAŞMASI - m.101 RKHK - m.4

Rekabeti engelleyen, bozma, kısıtlama amacı doğurmak veya bu etkiyi doğurabilme potansiyeli taşıyan anlaşmalar, yasak ve hükümsüzdür.

11

Hukuki Çerçeve Kurul bir takım

şartların gerçekleşmesi halinde, belirli konulardaki anlaşma türlerine toplu olarak muafiyet tanınmasına karar verebilir.

12

Muafiyet Şartları (m.5) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında

yeni gelişme ve iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmelerin sağlanması,

Tüketicinin bundan yarar sağlaması,

İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,

Rekabetin zorunlu olandan fazla sınırlanmaması.

13

Dikey Anlaşmalar Grup Muafiyet Tebliği Dikey Anlaşmaların RKHK m.4

hükümlerinin uygulanmasından, grup olarak muaf tutulmasının koşullarını belirlemek.

2003/3 ve 2007/2 sayılı Tebliğler ile Değişik Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2002/2 sayılı)

14

Pazar Payı Eşiği Sağlayıcının ilgili pazardaki payının %40’

ın altında olması gerekir.

Tek alıcıya sağlama yükümlülüğü varsa alıcının ilgili pazardaki payının %40’ ın altında olması gerekir.

15

Kapsamı Dikey anlaşmalar

faydalanabilir, rakipler arasında yapılan yatay anlaşmalar yararlanamaz.

Ancak bir rakip sadece dağıtım; diğer rakip ise hem üretim hem dağıtım ile bir arada iştigal ediyorsa muafiyet hükümleri uygulanır.

16

Kapsamı Anlaşmanın konusu mal / hizmet alımı,

satımı, yeniden satımı konusunda olmalıdır.

Ana konusu fikri hakların devri olan sözleşmelere muafiyet hükümleri uygulanmaz. Ancak tali bir edim olarak fikri hak devri söz konusu ise (örn. Franchising anlaşması) muafiyet hükümleri uygulanır.

17

Rekabet Etmeme Yükümlülüğü (REY) Rakip mal / hizmetlerin

üretilmesini, satın alınmasını, satılmasını, yeniden satılmasını engelleyen her türlü yükümlülük.

>%80 oranında mal / hizmetlerin sağlayıcıdan veya sağlayıcının belirleyeceği kişiden satın alınması yükümlülüğü.

18

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar 5 yıla kadar REY muafiyet kapsamında.

İstisnası: Anlaşmanın sürdürüleceği tesisin ve arazinin üzerinde, Sağlayıcının ayni / kişisel hak sahibi olması (Alıcıdan bağımsız bir şekilde temin edilmeli) durumunda bu tesis ve arazide, daha uzun süreli REY düzenlenebilir!

19

REY’ nün 5 yıl limitinin üzerinde olması veya süresiz olması halinde:

REY ile diğer hükümler ayrılabiliyor mu? REY kurucu (esaslı) unsur mu? Sözleşme taraflarca ne zamandır

uygulanıyor? İlgili Pazar? Kendiliğinden uzama var mı?

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar

20

5 yıldan fazla süreli tek alıcıya münhasır satım yükümlülüğü muafiyetten yararlanabilir mi?

REY vs. münhasır satım yükümlülüğü

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar

Alıcının hakim durumda olmadığı durumlarda bu konu yasaklanamaz.

21

Muafiyet Verilen Sınırlamalar Anlaşma bittikten sonra 1 yıl rekabet

etmeme yükümlülüğü getirilebilir.

i) Rakip mal / hizmetlerle ilgili olacak,ii) Sadece anlaşmanın geçerli olduğu tesis / araziyle sınırlı,iii) Sağlayıcının devrettiği know – how’ ın korunması için rekabet etmeme zorunlu olacak.

22

Sağlayıcının kendisine veya Alıcılarına tanımladığı münhasır bölge / müşteri grubuna aktif satış yapılmasının sınırlandırılması mümkündür.

Bu sınırlandırma Alıcının müşterilerince yapılacak satışları (örn. Paralel ticaret) kapsayamaz.

Muafiyet Verilen Sınırlamalar

23

Toptancı seviyesindeki bir dağıtıcının nihai kullanıcıya yapacakları satışlar yasaklanabilir.

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar

24

Ölçek ve kapsam ekonomisinden faydalanmak

Marka imajı yaratmak Yüksek hizmet seviyesi Uzmanlık Mal / hizmetin niteliği

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar

Seçici dağıtım sistemi nedir? Ekonomik gereksinimler…

25

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar Seçici dağıtım sistemi üyelerinin, üye

olmayan üçüncü kişilere mal / hizmet satış yapmalarının yasaklanabilir.

Seçici dağıtım sistemi üyelerinin, Sağlayıcının tüm rakiplerine yönelik REY getirilebilinir.

26

Birleştirilmek amacıyla tedarik edilen parçaların, Alıcı tarafından Sağlayıcının rakiplerine satmasını kısıtlanabilir.

Muafiyet Kapsamındaki Sınırlamalar

27

Fiyatla İlgili

Seçici dağıtım sistemiyle İlgili

Yedek Parça Pazarıyla İlgili

Ağır Sınırlamalar

28

Ağır Sınırlamalar Sağlayıcının, alıcı tarafın sabit veya

asgari satış fiyatını belirlemesi yasaktır.

Taraflardan herhangi birisinin baskı/teşviki ile sabit veya asgari satış fiyatına dönüşmemesi kaydı ile;

Azami satış fiyatı belirlenebilir veya alıcıya satış fiyatı tavsiye niteliğinde verilebilir.

29

Ağır Sınırlamalar Seçici dağıtım sistemi üyelerinin kendi

aralarında yapacakları ticaretin sınırlandırılması yasaktır.

Perakende seviyedeki seçici dağıtım sistemi üyelerinin, son kullanıcılara (tüketicilere) yapacakları aktif / pasif satışların sınırlandırılması yasaktır.

30

Ağır Sınırlamalar Parçaların birleştirilmesi ile oluşturulan

malların söz konusu olması halinde, Sağlayıcının son kullanıcılara veya bağımsız yetkilendirilmemiş (bağımsız) tamircilere yedek parça olarak satış yapması engellenemez.

31

Muafiyetin Sona Ermesi Tebliğe aykırılık halinde bireysel geri

alma Birikimli etki durumunda toplu geri alma Tebliğ ile geri alma

32

TEŞEKKÜRLER!