รายงานประจำป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สถานการณสทธมนษยชนทวโลก
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 1
รายงานประจำาป 2555
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สถานการณสทธมนษยชนทวโลก
Amnesty International Report 20122
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สถานการณสทธมนษยชนทวโลก
รายงานฉบบนครอบคลมระยะเวลาตงแต
เดอนมกราคม-ธนวาคม พ.ศ. 2554
พมพครงแรก พ.ศ. 2555 โดย
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
ปเตอร เบเนนสน เฮาส
เลขท 1 ถนนอสตน
กรงลอนดอน WC1X 0DW
สหราชอาณาจกร
© สงวนลขสทธ
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 2555
ดชน: POL 10/001/2012
ISBN: 978-0-86210-472-6
ISSN: 0309-068X
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล ประเทศไทย
90/24 ซอยลาดพราว 1 ถ.ลาดพราว
แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ 10900
โทรศพท 0 2513 8745, 0 2513 8754
โทรสาร 0 2939 2534
ขอขอมลบรรณานกรมสำาหรบหนงสอเลมนไดจากหอสมดแหงชาต สหราชอาณาจกร
ภาษาตนฉบบ: ภาษาองกฤษ
ผแปลฉบบภาษาไทย: พภพ อดมอทธพงศ
บรรณาธการฉบบแปลภาษาไทย: ปรญญา บญฤทธฤทยกล
ภาพถาย: ภาพถายทงหมดระบแหลงทมาพรอมคำาบรรยายภาพไวในรายงาน
สงวนลขสทธ
หามลอกเลยนแบบสวนหนงสวนใดของสงพมพฉบบน รวมทงการจดเกบ ถายทอด
ไมวารปแบบหรอวธการใดๆ ดวยกระบวนการทางอเลกทรอนกส การถายภาพ
การบนทก หรอวธการอนใดโดยไมไดรบอนญาตจากผพมพ
www.amnesty.or.th
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 3
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล เปนขบวนการ
ระดบโลกทมผ สนบสนน สมาชก และนก
กจกรรมกวาสามลานคน มการรณรงคระดบ
สากลเ พอเรยกร องให มการเคารพและ
คมครองสทธมนษยชน โดยหนวยงานม
วสยทศน ทม งให บคคลทกคนได รบสทธ
มนษยชนทกประการตามทประกาศไวใน
ปฏญญาสากลวาดวยสทธมนษยชนและ
มาตรฐานสทธมนษยชนระหวางประเทศอน ๆ
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล มพนธกจทจะ
ทำางานวจย และปฏบตการเพอปองกนและยต
การละเมดสทธมนษยชนทร ายแรงทงปวง
(สทธทางพลเรอน การเมอง เศรษฐกจ สงคม
และวฒนธรรม) ไมวาจะเปนสทธทจะมเสรภาพ
ในการแสดงออกและการรวมตวไปจนถง
ความสมบรณทางกายและใจ การคมครองให
ปลอดพนจากการเลอกปฏบตไปจนถงสทธ
ดานทอยอาศย โดยสทธเหลานไมอาจแบงแยก
ได
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนลไดรบทนสนบสนน
สวนใหญจากคาสมาชกและการบรจาคของ
สาธารณะ เราไมแสวงหาเงนทนและไมยอม
รบทนจากรฐบาลเพอสอบสวนและรณรงค
ตอตานการละเมดสทธมนษยชน แอมเนสต
อนเตอร เนชนแนลเป นอสระจากรฐบาล
อดมการณทางการเมอง ผลประโยชนดาน
เศรษฐกจหรอศาสนา
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนลเปนขบวนการ
ประชาธปไตย ผกมอำานาจตดสนใจดาน
นโยบายเปนตวแทนทมาจากหนวยงานใน
ระดบชาต ซงรวมตวกนประชมในทประชม
สภาสากล (International Council meetings)
ซงจดขนทกสองป สมาชกของคณะกรรมการ
บรหารสากล (International Executive
Committee) ทไดรบเลอกตงจากสภาเพอทำา
หนาทตดสนใจ ประกอบดวย Pietro Antonioli
(อตาล -- ประธาน) Guadalupe Rivas
(เมกซโก -- รองประธาน) Bernard Sintobin
(เบลเยยมทพดภาษาเฟลมมช -- เหรญญก
สากล) Euntae Go (เกาหลใต) Julio Torales
(ปารากวย) Nicole Bieske (ออสเตรเลย)
Rune Arctander (นอรเวย) Sandra S.
Lutchman (เนเธอรแลนด) และ Zuzanna
Kulinska (โปแลนด)
สามคคตอตานความอยตธรรม
รวมมอทำางานเพอสทธมนษยชน!
Amnesty International Report 20124
สารบญ
คำานำา 5
สารจากเลขาธการ 7
สวนท 1: ภาพรวมของภมภาคเอเชย-แปซฟก 22
สวนท 2: ขอมลประเทศไทย 38
สวนท 3: กฎหมายระหวางประเทศ
วาดวยสทธมนษยชน
46
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 5
รายงานประจำาป 2555
แอมเนสต
อนเตอรเนชนแนล
คำานำา
“ถามอะไรเกดขนกบผม โปรดรไววา
รฐบาลไมไดกลวนกโทษ
แตกลวผทไมเคยลมนกโทษ”
รายงานแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลประจำาป
2555 รวบรวมสถานการณดานสทธมนษยชน
ตลอดป 2554 โดยใหท งภาพรวมของหา
ภมภาคและขอมลของแตละประเทศจาก
ทงหมด 155 ประเทศและดนแดน รายงาน
ชใหเหนวาการเรยกรองสทธมนษยชนยง
ดำาเนนตอไปอยางเขมแขงในทกมมโลก
มคนเป นล านออกมาเดนขบวนในเมอง
ของตน ดวยความหวงวาจะไดรบเสรภาพและ
ความยตธรรม แมแตรฐบาลเผดจการทโหดราย
สดกไมสามารถตานทานเสยงเรยกรองท
เพมมากขนทจะยตระบอบทรราชย ประชาชน
แสดงใหเหนวาพวกเขาไมตองการอยในระบอบ
ปกครองเชนนนอกตอไป เพราะเปนระบอบท
ขาดความรบผด ขาดความโปรงใส ขาดความ
ยตธรรมและไมสงเสรมความเทาเทยม
การตอส กบความอยตธรรมและการกดข
เกดข นในหลายรปแบบ และมกเปนแรง
บนดาลใจใหชมชนและบคคลเกดกำาลงใจและ
ความมงมนทจะตอสกบอปสรรค ซงดเหมอน
จะฝาขามไปไมได ในทามกลางความเมนเฉย
การคกคามและการทำาราย ผพทกษสทธ-
มนษยชนยงคงใชขอกฎหมายทงในประเทศ
และระหวางประเทศ เพอหาทางยตปญหา
การลอยนวลพนผดและการเลอกปฏบตท
เรอรง
รายงานฉบบนสะทอนถงวธการแกปญหาการ
ละเมดสทธมนษยชนทไดรบประโยชนจากทง
ปญหาทาทายและโอกาสเพอการเปลยนแปลง
ในขณะทแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลกาวเขา
สทศวรรษท 6 รายงานฉบบนจงเปนประจกษ-
พยานไมเฉพาะตอผทอยใตเงาของการละเมด
สทธมนษยชน แตยงเปนประจกษพยานตอ
ผ ท ได รบแรงบนดาลใจทจะทำางานตาม
หลกการของศกดศรแหงความเปนมนษย
ตอไป
รสซน ฆสซาว (Razan Ghazzawi) บลอกเกอรชาวซเรย
ทถกควบคมตว 15 วนในซเรยเมอเดอนธนวาคม 2554
Amnesty International Report 20126© Guy Martin/Panos
ประชาชนจดไฟเฉลมฉลองในจตรสตาหร กรงไคโร
ประเทศอยปต หลงจากทราบขาวการลาออกของ
อดตประธานาธบด ฮอสน มบารก เมอวนท
11 กมภาพนธ 2554
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 7
สารจากเลขาธการ
เรมตน ณ ทองถนนซาลล เชตต (Salil Shetty)
เลขาธการแอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
ป 2554 เปนปแหงการเปลยนแปลง ความกลาหาญและความขดแยง
เปนปทประชาชนลกฮอขนตอตานรฐบาลและผมอำานาจอยางไมเคย
เปนมากอนในรอบหลายทศวรรษ พวกเขาประทวงการใชอำานาจอยาง
มชอบ การขาดการตรวจสอบ ความไมเทาเทยมและความยากจนท
เพมขน และการขาดภาวะผนำาในทกระดบของรฐบาล ภาพตรงขาม
ระหวางความกลาหาญของผประทวงทเรยกรองสทธ กบความลมเหลว
ของภาวะผนำาทจะแสดงความกลาหาญและทำางานอยางเปนรปธรรม
เพอสรางสงคมทเขมแขงบนพนฐานของการเคารพสทธมนษยชน
เปนภาพทนาเจบปวดอยางยง
ในชวงแรกดเหมอนวาการประทวงและลกฮอจะเกดขนเฉพาะประเทศท
คาดกนวาประชาชนเกดความไมพอใจและมการกดขมากมาย แตเมอ
เวลาผานไป เปนทชดเจนวาความลมเหลวของรฐบาลประเทศตางๆ ท
จะดแลใหเกดความยตธรรม ความมนคง และศกดศรของมนษย เปนตว
จดชนวนใหเกดการประทวงทวโลก ประชาชนพากนลกฮอขนตงแต
นวยอรกจนถงมอสโคว ลอนดอนและเอเธนส กรงธากาและคมพาลา
จากกรงลาปาซไปจนถงกเอรนาวากา จากพนมเปญไปถงโตเกยว
ในตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ จดเรมตนมาจากชายหนมท
ข นเคองและสนหวงกบประเทศตนเซย นำาไปสความโกรธแคนของ
ผประทวงหลายพนคนทลกฮอขนทวประเทศและเปนเหตใหเกดการ
ลมสลายของรฐบาล ประธานาธบดเบน อาล (Ben Ali) การประทวง
Amnesty International Report 20128
แพรสะพดไปทวทงภมภาค และเปนสงทรฐบาลตะวนตกคาดไมถง
พวกเขารวาเปนการชอบดวยเหตผลทผ ประทวงจะโกรธแคนกบการ
กดขและการขาดโอกาสดานเศรษฐกจ แตรฐบาลตะวนตกกไมตองการ
สญเสย “สมพนธภาพพเศษ” กบรฐบาลเผดจการทเคยหนนเสรมใหเกด
เสถยรภาพในภมภาคทเปนยทธศาสตรอนอดมไปดวยแหลงนำามนและ
แกสธรรมชาตไป
รฐบาลในภมภาคนมกตอบโตการประทวงอยางสงบดวยความทารณ
และมกทำาใหเกดการเสยชวต คนจำานวนมากถกสงหาร ไดรบบาดเจบ
หรอถกคมขงเพยงเพราะพยายามใชสทธของตนเองอยางตอเนอง
คนหลายหมนตองพลดถนทอย หลายคนตองเดนทางเสยงภยขามทะเล
เมดเตอรเรเนยนเพอแสวงหาทหลบภย การคาดการณถงผลภยจำานวน
มหาศาลทจะหลงไหลมาจากแอฟรกาเหนอ เปนเหตใหนกการเมอง
บางคนในยโรปใชเปนโอกาสในการแสดงวาทศลปตอตานคนตางชาต
มากขน
ในอยปต เปนเวลากวาหนงปหลงจากอดตประธานาธบดฮอสน มบารก
(Hosni Mubarak) ลงจากอำานาจ ปลอยใหสภาสงสดของกองทพ
(Supreme Council of the Armed Forces - SCAF) ควบคมอำานาจ
การปกครองโดยสญญาวาจะทำาหนาทในระหวางการเปลยนถาย
อำานาจ หลายคนเชอวา SCAF พยายามยยงใหเกดความรนแรง หรอ
ไมหาทางปองกนความรนแรง เพยงเพอสรางความชอบธรรมวารฐท
ปกครองดวยทหารเทานนจงจะเขมแขงเพยงพอและยงความผาสก
แกประชาชนได
ทนาตกใจสำาหรบอยปตนาจะเปนพลเรอนกวา 12,000 คนทถกทหาร
ฟองรองดำาเนนคด หรอถกนำาตวไปขนศาลทหาร ซงมากกวาพลเรอน
ทตองขนศาลในชวงเวลา 30 ปทนายมบารกปกครองประเทศ การ
ยกเลกกฎหมายสถานการณฉกเฉนซงเปนเครองมอละเมดสทธท
สำาคญ เปนขอเรยกรองทสำาคญของผประทวง อยางไรกตาม เชนเดยว
กบรฐบาลนายมบารก รฐบาลชวคราวชดนอางความจำาเปนทจะตองใช
อำานาจพเศษเพอรกษาความมนคงตอไป
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 9
สารจากเลขาธการ
แนวปฏบตอกประการหนงทสบเนองมาจากรฐบาลของนายมบารก
ไดแก การบงคบไลรอทอยอาศยของชาวบานทอาศยในเขตพกพงอยาง
ไมเปนทางการ ผเสยชวตสวนใหญในการปฏวตของประชาชนในวนท
25 มกราคม ไดแกสมาชกชมชนชายขอบ กลาวคอคนทอยในทพกพง
ชวคราวหรออยในชมชนแออด ชาวอยปตตองทนอยกบความมนคง
แบบทรฐบาลกำาหนดมานบทศวรรษแลว พวกเขานาจะไดมสภาพชวต
ทดกวาน
ผ หญงเปนผ ไดรบผลกระทบอยางรนแรงใตระบอบปกครองของ
ทหาร โดยในเดอนมนาคม 2554 กลมหญงสาวทรวมตวประทวงท
จตรสตาหรไดถกเจาหนาทฝายความมนคงจบกม และถกนำาตวไปบงคบ
ตรวจพรหมจรรยและยงถกคกคามจากทหาร ในเดอนธนวาคม ศาล
ปกครองแหงอยปตมคำาสงวาการปฏบตเชนนนไมชอบดวยกฎหมาย
และสงใหยตการนำาตวผ ถกควบคมตวไปบงคบตรวจพรหมจรรย
นนเปนกาวยางในเชงบวก แตการสงเสรมสทธสตรและความเทาเทยม
ระหวางหญงชายยงมหนทางอกยาวไกล แมวาผหญงจะมบทบาทสำาคญ
ในการประทวง ตอนทแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลขอใหพรรคการเมอง
ตางๆ ในอยปตแสดงเจตจำานงทจะคมครองหลกการสทธมนษยชนขน
พนฐาน อยางเชน เสรภาพในการแสดงออกและการรวมตว การยกเลก
โทษประหารชวต เสรภาพทางศาสนา การไมเลอกปฏบตและความ
เทาเทยมระหวางหญงชาย พรรคการเมองสองพรรคทชนะการเลอกตง
ไดทนงในสภาเปนสวนใหญกลบไมแสดงเจตจำานงเชนนน พรรคเสรภาพ
และความยตธรรมแหงภราดรภาพมสลม (Muslim Brotherhood’s
Freedom and Justice Party) ซงชนะการเลอกตง 235 ทนง (47%)
ไมยอมปฏบตตามคำาขอของแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลแนล สวน
พรรคซาลาฟสต อล-นร (Salafist Al-Nur party) ซงตามมาเปนทสอง
ดวย 121 ทนง (24%) กปฏเสธทจะสนบสนนสทธสตรหรอการยกเลก
โทษประหารชวต
ทลเบย พนเอกมอามาร อล-กดดาฟ (Colonel Mu’ammar al-Gaddafi)
ตอบโตกบการประทวงในทองถนน โดยประกาศจะเขนฆาผประทวงซง
เขามกเรยกวาเปน “หนสกปรก” เขาและนายซาลฟ อล-อสลาม (Saif
al-Islam) ลกชายซงเคยเปน “แชมเปยนการปฏรปในลเบย” ประกาศ
ตามลาบคคลทไมจงรกภกดตอระบอบปกครองของตนเอง การทสมชชา
Amnesty International Report 201210
ความมนคงแหงสหประชาชาตเสนอกรณลเบยใหเขาสการพจารณา
ของศาลอาญาระหวางประเทศแบบทไมเคยเปนมากอน เปนการสง
สญญาณอยางหนกแนนถงความสำาคญของความรบผด อยางไรกตาม
การขดแยงกนดวยอาวธในประเทศนลกลามใหญโต จนถงตอนทนาย
กดดาฟถกสงหารระหวางการควบคมตวในเดอนตลาคม กองทพ
ของเขาไดลกพาตวและทรมานนกรบฝายตอตานทถกจบกมตวและ
ผถกควบคมตวอนๆ อกหลายพนคน ประชาชนหลายแสนคนอพยพ
หลบหนความขดแยงทำาใหเกดการพลดถนจำานวนมากลเบยยงอยใน
สภาพทงอนแงนคลอนแคลน สภาเพอการเปลยนถายอำานาจแหงชาต
(National Transitional Council) ไมสามารถควบคมประเทศไดอยาง
เปนผล สวนการทรมาน การสงหารนอกกระบวนการกฎหมาย และการ
ตอบโตและบงคบโยกยายรปแบบอนๆ ยงคงดำาเนนตอไป
การปราบปรามประชาชนในอหรานซงเรมตงแตหลงการเลอกตงในป
2552 ยงดำาเนนตอไป และรฐบาลอหรานแสดงเจตจำานงทจะจบกมบคคล
ทกคนทกลาทาทายประธานาธบดอาหมาดเนจาด (Ahmadinejad)
รฐบาลควบคมสอมวลชนอยางเขมงวด มการสงปดหนงสอพมพ ปดกน
เวบไซตและสถานโทรทศนดาวเทยมจากตางชาต มการปราบปราม
อยางรนแรงตอการประทวงตอตานนโยบายรฐบาล มการจบกมและ
ควบคมตวโดยพลการตอผวจารณรฐบาล แตประชาชนกยงคงตอส
เรยกรองสทธทจะมเสรภาพในการแสดงออกตอไป
โลกไดเหนรปแบบการประทวงและการตอบโตจนถงตายในหลาย
ประเทศ ทบาหเรน รฐบาลปราบปรามการประทวงดวยการใชกำาลงทหาร
ทไดรบการสนบสนนจากซาอดอาระเบย ในเดอนมถนายนนางฮลลาร
คลนตน (Hillary Clinton) รฐมนตรตางประเทศสหรฐฯ ยนกราน
สนบสนนประเทศน โดยระบวาบาหเรนเปน “พนธมตรสำาคญ” แมวา
มหลกฐานมากมายทชใหเหนวารฐบาลไดใชกองทพเขนฆาสงหาร
ผทประทวงอยางสงบ มการจบกมคมขงและทรมานผนำาฝายคาน การท
นางฮลลารไมยอมวพากษวจารณบาหเรน สะทอนถงความตองการของ
สหรฐฯ ทอยากใหบาหเรนยอมเปนทตงของเรอบรรทกเครองบนท 5
(5th Fleet) ตอไป ทงๆ ทอาจหมายถงการยอมเพกเฉยตอการละเมด
สทธมนษยชนอยางรนแรงและโหดราย
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 11
สารจากเลขาธการ
ทเยเมน ประธานาธบดอาล อบดลเลาะห ซาเลห (Ali Abdullah Saleh)
ปฏเสธทจะลงจากอำานาจ แมจะไดรบบาดเจบสาหสจากการถกโจมต
ดวยระเบด ในระหวางการเจรจาขอตกลงเพอผองถายอำานาจหลายครง
เขามกจะขอถอนตวกลางคน ในขณะทประชาชนลกฮอทวประเทศ
เรยกรองใหมการเปลยนผนำา สดทายในเดอนพฤศจกายน 2554 เขา
ยอมคนอำานาจใหโดยแลกกบการออกกฎหมายหามฟองรองดำาเนน
คดอาญาตอเขาสำาหรบความผดทเกดขนในชวงทดำารงตำาแหนงและ
ชวงทประชาชนลกฮอตอตานเขา ประธานาธบดอาล อบดลเลาะห
ซาเลหยอมมอบอำานาจใหกบรองประธานาธบดอบเบด รบโบ มนเซา
ฮาด (Abd Rabbo Mansour Hadi) ซงไดร บการแตงต งเปน
ประธานาธบดคนใหมในการเลอกตงท ไม มการแขงขนในเดอน
กมภาพนธ 2555
ทซเรย ประธานาธบดบาชาร อล-อสซาด (Bashar al-Assad) ยงคงดอดง
กมอำานาจตอไปทามกลางการลกฮอประทวงอำานาจเผดจการของ
เขา พลเรอนหลายพนคนถกสงหารหรอไดรบบาดเจบ และอกจำานวน
มากทตองพลดถนทอย การใชรถถงของกองทพยงจรวดโจมตเมอง
ฮอมสแสดงถงการไมใสใจใยดตอชวตของประชาชนในพนท ทหารใน
กองทพซเรยหลายคนไดแปรพกตรและหลบหนออกจากประเทศ
พวกเขาบอกวาไดถกสงใหสงหารประชาชนทเขารวมการประทวงอยาง
สงบ และในบางกรณกถกสงใหยงคนทเดนไปมาบนทองถนน ผแทน
พเศษของเลขาธการองคการสหประชาชาตดานเดกและการขดแยง
กนดวยอาวธ (Special Representative of the UN Secretary
General for Children and Armed Conflict) รายงานเมอเดอน
กมภาพนธ 2555 วา เดกหลายรอยคนถกสงหารระหวางการลกฮอ และ
มเดกอายเพยง 10 ขวบทถกจบกม ควบคมตวและทรมาน
ประชาคมนานาชาตมบทบาทสำาคญในการสถาปนาความยตธรรมและ
ความมนคงปลอดภยของประชาชนในภมภาคน แตจนถงปจจบน
ความพยายามของนานาชาตยงนบวาไมเพยงพอ
อำานาจ ความรบผดชอบและการรบผด ประชาคมนานาชาตพยายามหาทางแกปญหาอยางมประสทธผล
ในระหวางการววาทะเหลานทำาใหเราไดเหนถงความกลว โอกาส
ความหนาไหวหลงหลอกและเจตนาทดปะปนกนไป
Amnesty International Report 201212
ในป 2554 สนนบาตอาหรบ (Arab League) กลายเปนหนวยงานทถก
จบตามองเพราะความพยายามในการแกปญหาในหลายประเทศ
ในภมภาคน การทสนนบาตอาหรบสนบสนนมตสมชชาความมนคง
แหงสหประชาชาตกรณลเบย เปนเงอนไขสำาคญทำาใหไมมประเทศ
สมาชกถาวร 5 ประเทศออกมาวโตมตดงกลาว แตเปนทชดเจนวาทาง
สนนบาตอาหรบยงคงเหนตางกบขอกงวลของประเทศสมาชกบางสวน
ทกลววาการประทวงจะลกลามไปยงประเทศของตน เปนเหตให
หนวยงานภมภาคแหงนยงลมเหลวไมสามารถยตการปราบปรามและ
ความทารณโหดรายได
ในขณะทสถานการณในซเรยเลวรายลง สนนบาตอาหรบไดจดใหม
ตวแทนเขาไปสงเกตการณในประเทศน แตมผตงขอสงสยตอความ
ชอบธรรมของคณะผสงเกตการณ เนองจากสนนบาตอาหรบไดเสนอ
ชอพลเอกโมฮมหมด อาหเหมด มสตาฟา อล-ดาบ (Mohammed
Ahmed Mustafa al-Dabi) อดตผอำานวยการสำานกขาวกรองทหาร
ของซดานเปนหวหนาคณะ ซงในซดานในสมยการนำาของพลเอกดาบ
(Dabi) หนวยขาวกรองทหารของซดานไดทำาการจบกมและควบคมตว
โดยพลการ มการบงคบบคคลใหสญหายและทรมานประชาชนซดาน
จำานวนมาก คณะผสงเกตการณไดสงพกภารกจในชวงปลายเดอน
มกราคม 2555 เนองจากความรนแรงทเกดขนสงผลใหคณะผสงเกต-
การณไมสามารถปฏบตหนาทได ความพยายามทจะสงทตสนตภาพ
เขาไปกประสบความลมเหลวอก นายโคฟ อนนน (Kofi Annan) อดต
เลขาธการองคการสหประชาชาตไดรบแตงตงเปนทตรวมขององคการ
สหประชาชาต-สนนบาตอาหรบ เพอหาทางยตวกฤตในซเรยเมอเดอน
กมภาพนธ
เมอสนนบาตอาหรบเรยกรองใหสมชชาความมนคงแหงสหประชาชาต
ปฏบตหนาทรกษาสนตภาพและความสงบระหวางประเทศ รสเซยและ
จนไดอางหลกอธปไตยของรฐ และไดวโตมตทเรยกรองใหยตความ
รนแรงและมตทเรยกรองใหประธานาธบดอล-อสซาดลงจากอำานาจ
รสเซยอางวาทตองวโตมตดงกลาวเปนเพราะเหนวาการแทรกแซงของ
องคการสนธสญญาแอตแลนตกเหนอ (NATO) ในลเบย ถอเปนการทำา
เกนอำานาจหนาทในการปกปองพลเรอน
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 13
สารจากเลขาธการ
ทงนไมใชเรองใหมแตอยางใดทมการใชสทธในการวโตเพอคกคาม
สนตภาพและความมนคงระหวางประเทศ รสเซย (และอดตทยงเปน
สหภาพโซเวยต) และสหรฐฯ ไดใชอำานาจวโตรวมกนกวา 200 ครง ซง
หลายครงทำาใหเกดผลกระทบทางการเมองอยางชดเจน การทสมชชา
ความมนคงแหงสหประชาชาตไมสามารถทำาหนาทแกปญหาอยาง
ไดผลในกรณซเรย กเปนความลมเหลวทซ ำารอยการแทรกแซงกรณ
ของศรลงกา และทำาใหเกดการตงคำาถามวาหนวยงานแหงนมเจตจำานง
ทางการเมองทจะปกปองสนตภาพและความมนคงระหวางประเทศ
จรงหรอไม ทงยงยำาเตอนตอผทเรยกรองความคมครองจากองคการ
สหประชาชาตวา หนวยงานระหวางรฐบาลแหงนเปนหนวยงานท
ปราศจากความรบผดได ดเหมอนวาประเทศสมาชกถาวรแหงสมชชา-
ความมนคงแหงสหประชาชาตจะอางเหตอธปไตยของรฐ เพอปองกน
ไมใหมการตรวจสอบพฤตกรรมของตนเอง หรอเพยงเพราะตองการ
รกษาสมพนธภาพพเศษ (และใหผลกำาไร) กบรฐบาลเผดจการเอาไว
ภายหลงการวโตของรสเซยตอมตสมชชาความมนคงแหงสหประชา-
ชาต ไดมกระแสขาววารสเซยยงคงขายอาวธใหกบหนวยงาน Rosobo-
ronexport ทเปนตวกลางของรฐบาลรสเซยในการซอขายอาวธกบ
รฐบาลซเรย รวมทงขอตกลงในการขายเครองบนรบ ทงนอดตผตรวจสอบ
บญชกระทรวงกลาโหมซเรยซงแปรพกตรเมอเดอนมกราคม 2555 ระบ
วา นบแตมการลกฮอของประชาชน การขายอาวธของรสเซยใหกบซเรย
กเพมขนอยางมากมาย
อาจไมใชเรองนาประหลาดใจทประเทศสมาชกถาวร 5 ประเทศของ
สมชชาความมนคงแหงสหประชาชาตกเปนประเทศผคาอาวธทใหญ
ทสดในโลกดวย ประเทศเหลานมสดสวนการสงออก 70% ของอาวธ
สวนใหญในโลกในป 2553 โดยคดเปนสดสวนดงน สหรฐฯ (30%)
รสเซย (23%) ฝรงเศส (8%) สหราชอาณาจกร (4%) และจน (3%) การ
ขายอาวธอยางไรความรบผดชอบของทง 5 ประเทศเปนเหตใหพลเรอน
ทวโลกจำานวนมากเสยชวต และนำาไปสการละเมดสทธมนษยชนอยาง
รายแรง และเกดหลกกฎหมายทสนบสนนสงคราม
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนลแนลรวบรวมขอมลทรฐบาลในประเทศ
ยโรปตะวนตก สหรฐฯ และรสเซย อนญาตใหมการสงมอบอาวธ
Amnesty International Report 201214
ยทธภณฑ อปกรณดานทหารและอาวธของตำารวจใหกบประเทศ
บาหเรน อยปต ลเบย ซเรย และเยเมนในชวงหลายปทมการปราบปราม
อยางทารณและเปนเหตใหเกดการลกฮอของประชาชน การสงออก
อาวธเชนนไมอาจเกดขนได หากประเทศผสงออกปฏบตตามนโยบาย
ทตนเองประกาศไวในการหลกเลยงการสงออกอาวธทอาจนำาไปสการ
ละเมดสทธมนษยชนรายแรง
คำาถามกคอ ประเทศทมสทธวโตตอมตสมชชาความมนคงแหง
สหประชาชาต ควรไดรบความเชอถอในการเปนผนำาสนตภาพและ
ความมนคงระหวางประเทศหรอไม เหตเพราะประเทศเหลานเปนผได
รบประโยชนสงสดจากการคาขายอาวธในโลก ตราบใดทพวกเขายงม
อำานาจวโตอยางเบดเสรจ และตราบใดทยงไมมสนธสญญาซอขาย
อาวธ (Arms Trade Treaty - ATT) ทเขมแขงทสามารถปองกนประเทศ
เหลานไมใหขายอาวธใหกบรฐบาลทละเมดสทธมนษยชน บทบาทใน
ฐานะผพทกษสนตภาพและความมนคงมแนวโนมสงทจะลมเหลว
ความลมเหลวของภาวะผนำาระดบโลกความลมเหลวของภาวะผนำาททำาใหเกดการประทวงของมวลมหาชนใน
ตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ ไมไดจำากดเฉพาะในสมชชาความ
มนคงแหงสหประชาชาต หรอในภมภาคใดภมภาคหนง
การประทวงตอตานรฐบาลไดขยายวงกวางจากแอฟรกาเหนอไปยง
สวนอนๆ ของทวป ทยกนดาแมวารฐบาลสงหามมใหมการประทวงใดๆ
ในเดอนกมภาพนธ 2554 ประชาชนกยงออกมาเดนขบวนในเมองตางๆ
ทวประเทศเพอประทวงราคาเชอเพลงและสนคาจำาเปนทเพมสงขน
ซงตำารวจไดตอบโตดวยการใชกำาลงรนแรง ในทำานองเดยวกนทซมบบเว
และสวาซแลนด ทางการพยายามปราบปรามการประทวงดวยการใช
กำาลงรนแรงเกนกวาเหต รฐบาลเหลานพรอมทจะทำาทกอยางเพอให
ตวเองอยในอำานาจตอไป และมการใชกระสนจรงยงผประทวงอยางเชน
ในประเทศบกรนาฟาโซ มาลาวและเซเนกล
ในละตนอเมรกากเชนกน ประชาชนไดสงเสยงเรยกรอง ทโบลเวย
ความตงเครยดทางสงคมไดเพมขนทามกลางการประทวงเรองปญหา
เศรษฐกจและการเรยกรองสทธชนพนเมองอยางตอเนอง ประชาชน
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 15
สารจากเลขาธการ
หลายรอยคนไดเขารวมในการเดนขบวนเปนระยะทางกวา 360 ไมล
จากภาคเบน (Beni Department) ตรนแดต ไปจนถงกรงลาปาซใน
กลางป 2554 เปนเหตใหประธานาธบดโมราเลส (Morales) ตองยกเลก
แผนการสรางถนนผานเขตชนพนเมอง Isiboro-Sécure และผาน
อทยานแหงชาต แผนการดงกลาวขดกบหลกประกนตามรฐธรรมนญท
กำาหนดใหตองมการรบฟงความเหนประชาชนกอน และขดกบกฎหมาย
อนรกษสงแวดลอม มผไดรบบาดเจบหลายคนระหวางการประทวงเมอ
เจาหนาทใชแกสนำาตาและกระบองเขาไลรอการตงแคมปทพกระหวาง
การเดนขบวน ทเมกซโกประชาชนออกมาประทวงในทองถนนหลาย
ครงเพอเรยกรองใหยตความรนแรง การลอยนวลพนผด และการเพม
กำาลงทหารในการทำาสงครามปราบปรามยาเสพตดซงเปนเหตใหม
พลเรอนบาดเจบลมตายจำานวนมาก
ทรสเซย การประทวงมสาเหตมาจากความไมพอใจตอการทจรต การ
เออประโยชนตอพวกพองและกระบวนการประชาธปไตยแบบปลอมๆ ท
ปฏเสธไมใหประชาชนมโอกาสใชสทธในการเลอกตงและกดดนใหม
การเปลยนแปลง มความพยายามทำาลายเสยงเรยกรองของฝายคาน
อยางเปนระบบ และปฏเสธไมใหเขาถงสอกระแสหลก ทงนเพอปองกน
ไมใหนายวลาดเมยร วลาดมโรวช ปตน (Vladimir Vladimirovich Putin)
ตองเผชญกบคแขงขนอยางแทจรงในระหวางการเลอกตงประธานาธบด
สงทสรางความขนเคองมากขนคอการทนายปตนเรยกผประทวงวาเปน
“Banderlog” ซงเปนวานรซกซนในนวนยายเรอง “เมาคลลกหมาปา”
(Jungle Book) ของรดยารด คปลง และยงเปรยบเทยบสญลกษณรบบน
สขาวของผประทวงวาเหมอนถงยางอนามย อยางไรกตามการประทวง
ครงนเปนสญญาณถงยคใหมของรสเซยและแสดงถงแรงตอตาน
รอบใหมทมตอนายปตนและพรรคพวก พวกเขาตองหาทางรบมอกบ
ขอเรยกรองเหลาน ในขณะทการผลกดนการปฏรปการเมองและการ
เคารพสทธมนษยชนไดกลายเปนวาระทประชาชนสนใจอยางจรงจง
ในขณะททางการจนแสดงความกงวลตอการลกฮอของประชาชนแบบ
ในตนเซยดวยการหาทางปองกนไมใหมการประทวงอยางรวดเรว
ในเดอนกมภาพนธกองกำาลงของจนไดกระจายออกไปยงยานชมชน
ตางๆ เพอปองกนไมใหประชาชนทรวมตวเปนกลมยอยสามารถชมนม
เปนกลมใหญทกรงเซยงไฮได แมวาทางการจนจะควบคมการสอสาร
Amnesty International Report 201216
ทางดจตอลและการเผยแพรขอมลขาวสารอยางเขมงวด สอของ
รฐบาลกยงรายงานเหตการณประท วง ท เ กด ขนหลายพนแห ง
ทวประเทศ ผประทวงในจนมกเดนขบวนเนองจากปญหาการบงคบ
ไลร อในเขตเมองและชนบท ในเขตปกครองทเบตซงมการควบคม
เขมงวดกวา พระภกษ 12 รปไดประทวงดวยการจดไฟเผาตนเอง สวน
ทหารกยงสงหารผประทวงหลายคนในชวงเดอนมกราคม 2555
ทางการพมากแสดงขอกงวลเกยวกบการลกฮอของประชาชนทว
ประเทศเชนกน เปนเหตใหรฐบาลตองสรางภาพลกษณใหมในแนวทาง
ปฏรป รฐบาลอนญาตใหพรรคสนนบาตแหงชาตเพอประชาธปไตยของ
ดอวอองซานซจสามารถสมครแขงขนในการเลอกตงซอมได คนทเคย
หลบหนไปตางประเทศกเรมเดนทางกลบจนถงกลางเดอนมกราคม
2555 มการปลอยตวนกโทษการเมอง 600 คน หลายคนสามารถ
กลบไปทำากจกรรมรณรงคตอตานรฐบาลตอไปได อยางไรกตาม ยงม
ผถกคมขงอกหลายรอยคน แมวาไมสามารถประมาณจำานวนทชดเจน
ได เจตจำานงทรฐบาลแถลงไวในการเปดใหมฝายคานทางการเมอง
อยางสงบนบเปนเรองนายนด แตยงคงตองรอการพสจนตอไป
ประชาธปไตยและการสญเสยอำานาจ เมอเกดการลกฮอประทวงในตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอและ
ประเทศตางๆ ทมกมการกดขเสรภาพในการแสดงออกและการชมนม
ประเทศประชาธปไตยสวนใหญดจะแสดงความเชอมนวาการลกฮอ
ของพลเมองจะเกดแค “ประเทศเหลานน”
แตอนทจรง การประทวงเกดขนทวโลก และชใหเหนขอจำากดของ
รฐบาลประชาธปไตยในการสงเสรมและปฏบตตามหลกสทธมนษยชน
เสนทนกการเมองมกขดแบงระหวางรฐบาลทดกบรฐบาลทเลวมกถก
ทำาใหดงายเกนไป การลกฮอในตะวนออกกลางและแอฟรกาเหนอ
เผยใหเหนนโยบายตางประเทศทมงตอบสนองประโยชนของตนเอง
และความหนาไหวหลงหลอกของประเทศทอางวาเคารพสทธมนษยชน
และนโยบายในประเทศเหลานเองนำาไปสวกฤตเศรษฐกจอยางตอเนอง
และทำาใหเกดความไมเทาเทยมมากขน เผยใหเหนความลมเหลวของ
ประเทศเหลานในการสงเสรมสทธมนษยชนทบานตนเอง ความรสก
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 17
เกลยดชงคนชาตอนไดแพรสะพดไปทวยโรปและสหรฐฯ ทำาให
คนตางดาวกลายเปนแพะรบบาป ชาวโรมาซงถกคกคามและถกผลก
ใหเปนพลเมองชายขอบในยโรปมาเปนเวลานาน และเปนเหยอของ
การขยายตวของชมชนเมองกต องเผชญกบการบงคบไลรอและ
ความรนแรงตอไป
รฐบาลสหรฐฯ เลอกใชวธแกปญหาวกฤตเศรษฐกจดวยการอดฉดเงน
สนบสนนสถาบนการเงนทถอวา “ใหญเกนกวาจะปลอยใหลมได” แต
พวกเขาใหความชวยเหลอโดยไมไดกำาหนดเงอนไขวาจะนำาเมดเงนท
อดฉดเขาไปนนไปใชอยางไร ทำาใหคนทวางงาน คนทไมมประกนสขภาพ
และคนทกำาลงถกยดบานและกลายเปนคนไรบานรสกถกหกหลง โจเซฟ
สตกลตซ (Joseph Stiglitz) นกเศรษฐศาสตรรางวลโนเบลไดเขยนไว
วา “ธนาคารไดรบงบประมาณชวยเหลอจากรฐบาล แตเอาเงนบางสวน
ไปจายโบนส เหลอเงนเพยงเลกนอยเพอปลอยก สดทาย ผจดการ
ธนาคารกทำาหนาทปกปองผลประโยชนของตนเองและทำาในสงทเคย
ทำามา”
วกฤตเศรษฐกจไดเผยใหเหนถงการละเมดพนธสญญาทางสงคม
ระหวางรฐบาลกบผถกปกครอง รฐบาลเพกเฉยตอขอกงวลของประชาชน
และทเลวรายกวานนกคอสนใจเพยงคมครองผทมอำานาจ สถตทสะทอน
ถงความไมเทาเทยมดานรายไดและทรพยสนทเพมขน แสดงใหเหน
ความลมเหลวของรฐบาลทจะปฏบตตามพนธกรณเพอสงเสรมใหมการ
บรรลสทธดานเศรษฐกจและสงคมแบบกาวหนา
ในขณะทวกฤตเศรษฐกจของประเทศในยโรปหลายแหงรนแรงขน
ประชาชนออกมาเดนขบวนตอตานนโยบายรดเขมขดทกรซ ภาพถาย
วดโอ ภาพนง รายงานสอมวลชนและปากคำาของประจกษพยานชให
เหนถงการใชกำาลงเกนกวาเหตของตำารวจเพอปราบปรามการชมนมท
กรงเอเธนสในเดอนมถนายน รวมทงการใชสารเคมเพอสลายการชมนม
ทสวนใหญเปนไปอยางสงบ ทสเปน ตำารวจใชกำาลงเกนกวาเหตในการ
ปราบปรามการเดนขบวนเรยกรองการเปลยนแปลงของนโยบายดาน
การเมอง เศรษฐกจ และสงคม
การประทวงอยางตอเนองในยโรปและอเมรกาเหนอ แสดงใหเหนวา
ประชาชนสญสนศรทธาในรฐบาลทเพกเฉยตอความรบผด ความ
ยตธรรม และการสงเสรมความเทาเทยมซำาแลวซำาอก
สารจากเลขาธการ
Amnesty International Report 201218
ทาทายตอการตอบโต ในขณะทผประทวงในยโรปและอเมรกาเหนอเผชญกบการละเมดสทธ
เสรภาพในการชมนม และในบางกรณ ยงมการใชกำาลงอยางไมชอบดวย
กฎหมายของตำารวจ ไมวาจะเปนการฉดดวยนำาและแกสนำาตา ในสวน
อนๆ ของโลก ความสญเสยยงคงมมากกวาน ทตนเซยและอยปต ท
เยเมนและซเรย ผประทวงตองเผชญกบความเสยงทจะตองเสยชวต
ถกบงคบใหสญหายและถกทรมานในระหวางการเรยกรองสนตภาพ ท
กรงฮอมส ผประทวงเผชญหนากบรถถง พลแมนปน การยงถลมดวย
จรวด การจบกมและการทรมาน
เทคโนโลยสมยใหมทำาใหตำารวจตองปฏบตการดวยความระมดระวง
เพราะพวกเขาทราบดว าประชาชนอาจใชโทรศพทมอถอบนทก
เหตการณตำารวจปฏบตหนาทอยางโหดราย และสงภาพวดโอเหลานน
ขนไปยงเครอขายสงคมออนไลนไดทนท ดงเชนทเคยเปนมา ตำารวจ
ไดพยายามควบคมการรายงานขาวของสอมวลชน คกคามผประทวง
ใชแกสนำาตา สเปรยพรกไทยและใชไมกระบองไลต นบเปนนวตกรรม
ใหมในสหรฐฯ ททางการไดปดฝนกฎหมายตงแตศตวรรษท 18 ซงหาม
การใสหนากากระหวางอยในกรงนวยอรก ทงนเพอปราบปรามผชมนม
อยางสงบเปนสวนใหญ
ไมวาจะเปนทจตรสตาหร สวนสาธารณะซคอตต หรอจตรสมาเนยจ-
นายา สงทเหมอนกนของการประทวงเหลานคอการทรฐบาลเรงรบ
หาทางปองกนการประทวงอยางสงบ และจำากดสทธทจะมเสรภาพใน
การแสดงออกและการรวมตว
อำานาจของบรรษททเพมขน ตวอยางทสะทอนการขาดภาวะผนำาของรฐบาลทสำาคญอยางหนง นาจะ
ไดแกความลมเหลวในการควบคมธรกจขนาดใหญ โดยเฉพาะบรรษท
ขามชาตทมกฉวยเอาประโยชนจากความสญเสยของชมชนทองถน
ตงแตกรณบรษทเชลลในสามเหลยมปากแมนำาไนเจอร ประเทศไนจเรย
ไปจนถงบรษท Vedanta Resources ในรฐโอรสสา อนเดย ซงรฐบาล
ไมสามารถดแลควบคมใหบรรษทเหลานเคารพมาตรฐานสทธ-
มนษยชนขนตำาไดเลย ในหลายประเทศ ประชาชนหลายรอยคนตอง
เผชญกบการบงคบไลรอเนองจากบรษททำาเหมองแรเขามาใชประโยชน
จากทรพยากรธรรมชาต
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 19
บรรษทดจตลและการสอสารตองเผชญการตรวจสอบทเพมขน
เนองจากรฐบาลเรยกรองใหพวกเขาปฏบตตามระเบยบดานลขสทธท
ไมชอบดวยกฎหมายและละเมดสทธมนษยชน โดยเฉพาะสทธทจะม
เสรภาพในการแสดงออก การไดรบขอมลขาวสารและความเปนสวนตว
มหลกฐานซงสะทอนใหเหนวาธรกจตางๆ เชน Facebook, Google,
Microsoft, Twitter, Vodaphone และ Yahoo กลบใหความรวมมอกบ
ทางการในการละเมดสทธเหลาน
การคกคามสทธเสรภาพในการแสดงออกผานอนเตอรเนตไมใชเรองใหม
ซงเหนไดชดเจนในบรบทของการปฏวตดานสทธมนษยชน แอมเนสต
อนเตอรเนชนแนลแนลเกบขอมลมาอยางยาวนานถงความลมเหลว
ของรฐบาลใน จน ควบา และอหราน ตอการเคารพเสรภาพในการ
แสดงออกและสทธทเกยวของทางอนเตอรเนต กฎหมายทมการเสนอ
เมอเรวๆ นเขาสรฐสภาของสหรฐฯ และของสหภาพยโรปมแนวโนมจะ
คกคามเสรภาพทางอนเตอรเนต
ความลมเหลวของรฐบาลในการดแลใหมความรบผดของบรรษทและ
สถาบนเหลาน สะทอนใหเหนวารฐบาลทำางานสนบสนนบรรษทท
มอำานาจแทนทจะหาทางเพมอำานาจใหกบผทถกทำาใหสญเสยอำานาจ
มองหาภาวะผนำา สงทเกดขนในปแหงการลกฮอ การเปลยนถายอำานาจและความขดแยงน
แสดงใหเหนถงความลมเหลวของภาวะผนำาเดยวในระดบประเทศและ
ระหวางประเทศ การเปดโปงเจาหนาทของรฐบาลเผดจการซงปฏเสธ
ความเปนสากลของสทธมนษยชน และแยงวาสทธมนษยชนเปนคานยม
แบบตะวนตกทถกบงคบใหตองทำาตาม รวมทงการเปดโปงรฐบาลทมก
อางวาประชาชนในบางประเทศ “ยงไมพรอมสำาหรบประชาธปไตยและ
สทธมนษยชน”
แลวรฐบาลจะฟนฟบทบาทการเปนผนำาอยางชอบธรรมไดอยางไร?
ประการแรก พวกเขาตองยตความหนาไหวหลงหลอก ไมมรฐแหงใด
สามารถทจะอางอยางชอบธรรมไดวา ประชาชนของตนไมพรอมสำาหรบ
สทธมนษยชนและระบอบปกครองทเปดใหประชาชนมสวนรวม และรฐ
สารจากเลขาธการ
Amnesty International Report 201220
ทมกอางเสมอวาตองการปกปองสทธมนษยชนนนจะตองยตการ
สนบสนนผ นำาเผดจการเพยงเพราะผนำาเหลานเปนพนธมตรกบตน
ตองมการเชดชเสยงเรยกรองเสรภาพ ความยตธรรม และศกดศรท
ดงกองไปทวโลก กาวยางแรกในแนวทางนสำาหรบทกประเทศคอการ
เคารพเสรภาพในการแสดงออกและสทธทจะชมนมประทวงอยางสงบ
ประการทสอง รฐจะตองรบผดชอบตอบทบาทหนาทระหวางประเทศ
อยางจรงจง โดยเฉพาะรฐซงมหนาทดแลสนตภาพและความมนคง
ระหวางประเทศ ตวอยางหนงไดแก การแสดงเจตจำานงทจะรบรองสนธ
สญญาซอขายอาวธทเขมแขง
ในเดอนกรกฎาคม 2555 รฐภาคองคการสหประชาชาตจะมการประชม
เพอหาขอตกลงเกยวกบเนอหารางสดทายของสนธสญญาฉบบน สนธ
สญญาทเขมแขงจะสามารถปองกนไมใหมการเคลอนยายอาวธทวไป
ทกประเภทขามประเทศ รวมทงอาวธขนาดเลก อาวธเบา กระสนปน
และอปกรณทสำาคญทมความเสยงอยางมากวาจะมการนำาอาวธ
ยทธภณฑเหลานไปใชเพอละเมดกฎหมายสทธมนษยชนและกฎหมาย
มนษยธรรม เปาหมายนจะเกดขนตอเมอมสนธสญญาทกำาหนดให
รฐบาลตองประเมนอยางจรงจงถงความเสยงตอการละเมดสทธมนษยชน
กอนจะอนญาตใหสงออกอาวธไดซงจะสะทอนใหเหนวารฐบาลมองวา
สทธมนษยชน สนตภาพและความมนคงระหวางประเทศ มความสำาคญ
กวาผลประโยชนทางการเมองและผลกำาไรจากการคาอาวธ สนธสญญา
ซอขายอาวธท เข มแขงกำาลงจะเปนความจรงขนมาไดตอเมอนก
กจกรรม ผพทกษสทธมนษยชน และผทอยในระดบรากหญา ระดบชาต
ภมภาค และนานาชาตทตระหนกถงความสญเสยมากมายจากการคา
อาวธอยางไรความรบผดชอบ ไดออกมาเรยกรองใหรฐบาลแกปญหา
สทธมนษยชนเชนน
นอกจากนน ตองมการกำากบดแลทเขมงวดมากขน โดยเฉพาะตอ
สถาบนการเงน เพอปองกนไมใหเกดวกฤตเศรษฐกจทเปนเหตใหหลาย
ประเทศทวโลกยากจนยงขน การกำากบดแลทออนแอและการลดการ
ควบคมตางๆ เปดโอกาสใหธนาคารและบรษทปลอยสนเชอ สามารถ
นำาเงนออมและบานของประชาชนทนำาไปจำานองไปใชอยางสรยสราย
ได
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 21
ผนำาตองตระหนกถงความจำาเปนทจะสรางและรกษาระบบทคมครอง
คนทไรอำานาจและหาทางควบคมผทมอำานาจ เปนระบบทมพนฐาน
มาจากหลกนตธรรม ทงนเพอยตการลอยนวลพนผดและใหมการปฏบต
ตามมาตรฐานระหวางประเทศวาดวยกระบวนการอนควรตาม
กฎหมาย การไตสวนคดอยางเปนธรรม และความเปนอสระของ
ตลาการ เปนระบบทผนำาตองตระหนกวามหนาทตอบสนองประโยชน
สงสดของประชาชน การสรางบรรยากาศเชนนจะชวยใหทกคนสามารถ
เขาถงและมสวนรวมอยางจรงจงกบชวตทางการเมอง การมสวนรวม
ของภาคประชาสงคมควรไดรบการสนบสนนในระดบหนวยงานอยาง
แขงขน ซงเปนวธการทชดเจนเพอใหภาพฝนสามารถเกดขนไดจรง
ขบวนการของแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลแนลพฒนาขนมาจาก
พนฐานของความตระหนกทวา เสรภาพในการแสดงออกและความ
สามารถในการทาทายตอรฐบาลและเรยกรองรฐใหเคารพ คมครอง
และปฏบตตามสทธมนษยชน เปนองคประกอบสำาคญเพอสรางโลกท
ทกคนสามารถมชวตอยางเสรและเทาเทยม อยางมศกดศรและมสทธ
ผประทวงแสดงเจตจำานงอยางหนกแนนเพอเรยกรองรฐบาลใหแสดง
ภาวะผนำา ดวยการสงเสรมสทธมนษยชน ความยตธรรม ความเทาเทยม
และศกดศรความเปนมนษย โลกไดแสดงใหเหนแลววาผนำาทไมสามารถ
ปฏบตตามความคาดหวงเหลานได ยอมเปนผนำาทไมอาจยอมรบได
สารจากเลขาธการ
Amnesty International Report 201222
AMNESTY INTERNATIONAL REPORT 2012
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สวนท 1: ภาพรวมภมภาค เอเชย-แปซฟก
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 23© REUTERS/Soe Zeya Tun
ซซนวย (Su Su Nway) นกกจกรรมดานสทธแรงงาน
เดนทางมาถงสนามบนกรงยางกง ประเทศพมา เมอวนท
16 ตลาคม 2554 เดมเธอถกศาลตดสนลงโทษจำาคก 12 ป
6 เดอน แตไดรบการอภยโทษจากรฐบาลพรอมกบนกโทษ
การเมองอกกวา 240 คน เมอวนท 12 ตลาคม 2554
Amnesty International Report 201224
ถงเวลาแลว ประชาชนชาวจน! ถงเวลาแลว
ประเทศจนเปนของทกคน
เปนไปตามเจตนารมณของแตละคน
ถงเวลาแลวทเรา
จะเลอกประเทศจนอยางทควรเปน
ฉยฟ (Zhu Yufu) ฝายตอตานรฐบาลจน
ใ น ข ณ ะ ท พ า ย แ ห ง ก า ร เ ป ล ย น แ ป ล ง ท า ง ก า ร เ ม อ ง พ ด จ า ก
ตะวนออกกลางไปยงแอฟรกาเหนอนน รฐบาลหลายแหงในภมภาค
เอเชย-แปซฟกไดตอบโตปฏกรยาดงกลาวโดยการเพมความพยายาม
ทจะปราบปรามเสยงเรยกรองเพอสทธมนษยชนและศกดศรของมนษย
ในเวลาเดยวกนความสำาเรจของการลกฮอในตนเซยและอยปตไดสราง
แรงบนดาลใจใหกบผพทกษสทธมนษยชน นกกจกรรมและผสอขาวใน
เอเชยในการสงเสยงของพวกเขาใหดงขน มการผสมผสานเทคโนโลย
ใหมๆ เขามาชวย พรอมๆ กบการรณรงคตามแบบดงเดมเพอทาทาย
การละเมดตอสทธของตนเอง
ฉยฟ เจาของบทกวขางตน ถกทางการจนควบคมตวเมอเดอนมนาคม
พนกงานอยการไดอางบทกวของเขาวาเปนหลกฐานชนสำาคญเพอ
สนบสนนขอกลาวหา “ยยงใหลมลางอำานาจรฐ” ฉยฟใชเวลาเกอบ 9 ป
จากโทษ 13 ปในเรอนจำา เขาเรยกรองใหมเสรภาพทางการเมองมากขน
โดยเขาเปนหนงในนกวจารณ นกกจกรรมและฝายคานรฐบาลจำานวน
ไมกสบคนทมอย ทถกคกคามและจบกมจากทางการจนภายหลง
เหตการณเดอนกมภาพนธ ซงถอเปนการปราบปรามทางการเมองท
เลวรายทสดครงหนง นบแตการประทวงทจตรสเทยนอนเหมนเมอป
2532 นอกจากฉยฟแลว ยงคงมผทถกควบคมตว ถกสงกกบรเวณใน
บานอยางไมชอบดวยกฎหมายหรอตกเปนเหยอของการบงคบบคคล
ใหสญหายซงประกอบไปดวยหลวเซย (Liu Xia) ภรรยาของหลวเสยวโป
(Liu Xiaobo) ผซงไดรบรางวลโนเบลสาขาสนตภาพ ทนายความเกา
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 25
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
สเฉง (Gao Zhisheng) และอายเหวยเหวย (Ai Weiwei) ศลปน
ชอกองโลก ในหลายกรณ ทางการจนควบคมตวบคคลเพอรด “คำา
สารภาพ” และบงคบใหสญญาทจะไมใชสอสงคมออนไลน หรอไมให
สมภาษณกบผสอขาวหรอพดคยกบคนอนๆ เกยวกบการปฏบตทเลวราย
ในระหวางถกควบคมตว
การปราบปรามทรนแรงเปนดชนสะทอนถงความกงวลของรฐบาลจน
ทมตอการเผยแพรขอความทางอนเตอรเนตโดย “Jasmine” ซงไมปรากฏ
วาเปนชอของใคร ขอความดงกลาวไดรบการเผยแพรในเดอนกมภาพนธ
เรยกรองใหพลเมองชาวจนทเบอหนายการทจรต ธรรมาภบาลทออนแอ
และการปราบปรามทางการเมองรวมตวกนอยางสงบ และใหเดนขบวน
รอบพนททกำาหนดในเมองทนดหมายกนไวแมจะเปนเสยงเรยกรองท
ไมมพษมภย แตรฐบาลจนไดตอบโตดวยการสงหามไมใหคนหาคำาวา
“jasmine” และ “Egypt” ในอนเตอรเนตในหลายชวงเวลา อยางไรกตาม
ขอความดงกลาวสงผลใหมการชมนมประทวงหลายหมนครงทวประเทศ
เพราะผประทวงชาวจนตองการปกปองสทธมนษยชนของตน รวมทง
สทธพลเรอน การเมอง เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม
© AP Photo/Ng Han Guan
ลาง : ผสอขาวสมภาษณอายเหวยเหวย (Ai Wei
wei) ศลปนและนกกจกรรม ดานนอกบานพกของ
เขา หลงไดรบการปลอยตวออกมา ทกรงปกกง
ประเทศจน วนท 22 มถนายน 2554
Amnesty International Report 201226
พลวตการเคลอนไหวเพอเรยกรองสทธของชาวจนดจะตรงขามกบ
สถานการณซงเกดในประเทศเพอนบานอยางสาธารณรฐประชาธปไตย
ประชาชนเกาหลเหนอ ซงดเสมอนไมมการพฒนาจากสถานการณ
สทธมนษยชนทเลวรายเลย ภายหลงจากคมจองอน (Kim Jong-un)
ซงมอายชวงปลาย 20 ปไดเขาดำารงตำาแหนงสบทอดจากพอของตนเอง
และเปนผกมอำานาจเบดเสรจในประเทศเมอวนท 17 ธนวาคม ขาวเทาท
มในชวงทผานมา ดจะเปนเรองของทางการทควบคมตวเจาหนาทท
ตองสงสยวาพยายามทาทาย หรอตงคำาถามตอการสบทอดอำานาจท
ราบเรยบ และมขอกงวลวาผทถกควบคมตวไดถกสงตวไปรวมกบผถก
ควบคมตวโดยพลการคนอนๆ อกหลายแสนคน และคงตองถกบงคบ
ใชแรงงาน อาจถกประหารชวตตอหนาสาธารณชน และอาจถกทรมาน
และปฏบตอยางโหดรายในประเทศซงมคายกกกนนกโทษทางการเมอง
หลายแหง
การปราบปรามเสยงทเหนตางในแงของการปราบปรามเสยงเรยกรองของประชาชน มรฐบาลเพยง
ไมกแหงในภมภาคนทโหดรายเทยบเทารฐบาลเกาหลเหนอ แตโดยทวไป
แลวในภมภาคนกยงคงมการละเมดสทธในการแสดงออกและการ
รบฟงความเหนอยางเสรตอไป รฐบาลหลายแหงจงใจปราบปราม
ความเหนตาง ทเกาหลเหนอผทคดเบยงเบนจากอดมการณของรฐมก
ตองใชชวตทเหลออยในคายกกกนนกโทษทางการเมองทมดมนและ
หางไกล ทงเวยดนามและพมาไดใชกฎหมายเอาผดตอการแสดง
ความเหนตางอยางเสร และมหนวยขาวกรองซงทำาหนาทขมขและ
คกคามเสยงวพากษวจารณโดยเฉพาะ
ประเทศอนๆ กมการคกคามเสยงวพากษวจารณเชนกน แมจะใชวธการ
ทรนแรงอยางชดเจนนอยกวา สงคโปรยงไมยอมรบการปฏบตตาม
มาตรฐานระหวางประเทศในการคมครองการพดอยางเสร โดยเมอวนท
1 มถนายนทผานมา ทางการไดสงคมขงนายอลน ชาเดรก (Alan
Shadrake) นกเขยนชาวองกฤษวย 76 ป ในชวงเวลานนๆ ทงยง
กลาวหาวาเขาละเมดอำานาจศาล หลงจากเขาวพากษวจารณคณะลกขน
ทสงลงโทษประหารชวต
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 27
ทอนเดยซงเคยมประวตทนาภาคภมใจเรองเสรภาพในการพดและ
สอมวลชนทเปนอสระ แตทผานมารฐบาลกลบบงคบใชระเบยบการ
ควบคมรปแบบใหมตอสอสงคมออนไลน รวมทงบรการแลกเปลยน
ขอความทางอนเตอรเนต สออนเตอรเนตทมาเลเซยกยงตกอยภายใต
แรงกดดนเชนกน แมจะนอยกวาบางเมอเทยบกบการเซนเซอรทเขมงวด
มากตอสอสงพมพและสอวทยโทรทศน
ในประเทศไทย รฐบาลใหมจากการเลอกตงของ น.ส. ยงลกษณ ชนวตร
(นองสาวอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตร) ไมไดพยายามยตการ
บงคบใชอยางเขมงวดของกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพทมขอ
ถกเถยงกนอยางกวางขวาง ซงเปนขอกำาหนดหามไมใหมการวพากษ
วจารณพระบรมวงศานวงศ ผทตกเปนเปาหมายลวนเคยโพสตขอความ
ทางอนเตอรเนตทพนกงานอยการเหนวาไมถกตอง หรอในคดของนาย
อำาพล ตงนพกล ชายสงอายวย 61 ปทถกกลาวหาวาสงขอความสนท
ถอวาเปนการหมนพระบรมเดชานภาพ และเปนเหตใหศาลลงโทษ
จำาคกเปนเวลา 20 ป
ทางการในสาธารณรฐเกาหล (เกาหลใต) ไดใชอำานาจตามพระราช-
บญญตการรกษาความมนคงในราชอาณาจกรมากขน เพอคกคามผท
ถกมองวาคดคานนโยบายของรฐบาลเกยวกบเกาหลเหนอ ในหลาย
กรณ มการบงคบใชกฎหมายอยางไมเหมาะสม อยางเชน กรณของ
ปารค จองกน (Park Jeonggeun) ทถกควบคมตวและถกฟองรอง
ทางอาญาในขอหาโพสตขอความเสยดสการโฆษณาชวนเชอของ
เกาหลเหนอ
เสยงวพากษวจารณอนๆ เพอเรยกรองสทธมนษยชนและศกดศรของ
มนษยในภมภาคกเปนเหตนำาไปสการตอบโตทรนแรง ในหลายกรณ
พวกเขาไดรบผลกระทบอยางมากจากการสงเสยงเรยกรอง ผสอขาวท
ปากสถานพยายามหาทางจดการสภาพการรายงานขาวทเตมไปดวย
ความรนแรงและไรกฎเกณฑของประเทศ แมตองเผชญกบการ
ปราบปรามอยางหนกจากรฐบาล รวมทงพรรคการเมองและกลมกอ
ความไมสงบ อยางเชน กลมฏอลบนในปากสถาน ในชวงปทผานมา
มผสอขาวอยางนอย 9 คนทถกสงหาร รวมทงซาลม ชาหซด (Saleem
Shahzad) ผสอขาวทางอนเตอรเนตซงไดวจารณกองทพททรงอำานาจ
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
Amnesty International Report 201228
และหนวยขาวกรองของรฐอยางเปดเผย ผส อขาวคนอนๆ แจงตอ
แอมเนสต อนเตอรเนชนแนลวา พวกเขาถกคกคามขนรายแรงจาก
หนวยขาวกรองของรฐทมอำานาจและทำาตวลกลบถกคกคามจาก
กองกำาลงรกษาความมนคง พรรคการเมอง หรอกลมหวรนแรง
ในปากสถาน ไมเพยงมผสอขาวถกโจมตทำารายเทานน แตยงมการ
สงหารนกการเมองระดบสงอกสองคน คอ ซลมาน ทาซร (Salman
Taseer) ผวาการรฐปนจาบทกลาพดและชาหบซ ภตต (Shahbaz
Bhatti) รฐมนตรกระทรวงชนกลมนอย (และถอเปนรฐมนตรคนเดยวท
เปนครสตศาสนกชน) หลงจากทพวกเขาออกมาทาทายการใชกฎหมาย
ปราบปรามพวกนอกรตทกอปญหาอยางมาก
ชนกลมนอยเชนเดยวกบประเทศอนๆ ในภมภาคเอเชย-แปซฟก ปากสถานยงคง
เปนประเทศทมการเลอกปฏบตอยางตอเนองและรนแรงตอชนกลม
นอยดานความเชอทางศาสนาและชาตพนธ มกมการผลกใหชนกลม
นอยไปอยชายขอบ และในหลายกรณพวกเขาตกเปนเหยอของการ
คกคามโดยตรงจากรฐบาล ในหลายกรณรฐบาลไมมการรบผดชอบ
และคมครองสทธของสมาชกชนกลมนอย ซงทำาใหปญหาการเลอกปฏบต
บานปลาย ปญหาความยากจนเลวรายลง สงผลใหเกดการชะลอตว
ของการพฒนาในทกดาน และในหลายประเทศยงเปนตนเหตใหเกด
ความรนแรง
ทรฐบาลจสถาน ปากสถานซงมทรพยากรธรรมชาตทอดมสมบรณ
กองกำาลงรกษาความมนคงและกลมกอความไมสงบบางกลมมสวน
เกยวของกบการละเมดสทธไมวาจะเปนการบงคบบคคลใหสญหาย
การทรมาน และการสงหารนอกกระบวนการกฎหมาย รฐบาลไมปฏบต
ตามคำาสญญาทจะแกไขความทกขยากทมมายาวนานของชมชนใน
รฐบาลจสถาน อนเปนผลมาจากการกระจายรายไดของโครงการขด
แรธาตและการพฒนาโครงสรางพนฐานอนๆ ในรฐดงกลาวยงเกด
เหตการณโจมตอยางโหดรายตอชมชนมสลมนกายชอะห โดยเฉพาะ
กลมชอะหฮาซารส (Shi’a Hazaras) ซงมเชอสายมาจากอฟกานสถาน
และอาศยอยในเมองหลวงของรฐบาลจสถาน กลมศาสนาหวรนแรง
เรยกรองอยางเปดเผยใหใชความรนแรงตอมสลมนกายชอะห และ
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 29
ไดรบอนญาตใหกระทำาการทรนแรงดงกลาว อยางเชน กรณการประหาร
ผแสวงบญทเปนมสลมนกายชอะห 26 คนเมอวนท 20 กนยายน กลม
หวรนแรงในปากสถานอางวาเปนผอยเบองหลงการทำารายมสลมนกาย
ชอะหรวมทงพวกทอยในอฟกานสถาน โดยมการวางระเบดสองครงเมอ
เดอนธนวาคมในระหวางการทำาพธในวนอาชรออ (Ashura) ซงเปนวน
สำาคญทางศาสนาอสลาม เปนเหตใหชาวมสลมนกายชอะห 70 คน
เสยชวตทกรงคาบลและเมอง Mazar-e Sharif
ชมชนอามาทยา ซงเปนกลมศาสนาทสวนใหญอยในเอเชยและถอวา
ตนเองเปนผสบทอดศาสนาอสลาม ตองเผชญกบการเลอกปฏบตอยาง
เปนระบบในปากสถานและอนโดนเซย ทปากสถาน ทางการหามไมให
ชาวอามาทยาเรยกตวเองวาเปนมสลม ในขณะทชมชนอามาทยาตอง
เผชญกบการถกคกคามจากเจาหนาทอยางตอเนองโดยไมไดรบการ
ค มครองหรอสนบสนนและยงตกเปนเปาโจมตของกล มศาสนา
หวรนแรง ทอนโดนเซย มการวจารณตำารวจทไมสามารถหยดยงฝงชน
1,500 คนทรมทำารายชมชนอามาทยาทตำาบล Cikeusik เมอเดอน
กมภาพนธ เปนเหตใหมผเสยชวตสามคนและบาดเจบจำานวนมาก
รฐบาลกลางยงยอมใหมการใชระเบยบในทองถนเพอควบคมการ
เคลอนไหวของกลมอามาทยา สวนชาวอามาทยาในประเทศมสลมอนๆ
ในภมภาคเอเชย-แปซฟก อยางเชน บงคลาเทศและมาเลเซย กตอง
เผชญการเลอกปฏบตเนองจากความเชอทางศาสนา มการสงหามไมให
สงลกเขาเรยนหนงสอในโรงเรยน มการควบคมและจำากดสทธการ
เคารพบชาอยางเขมงวด
ชาวมสลมนกายซนนยตกเปนเหยอของการเลอกปฏบตทจน โดยเฉพาะ
ชาวอยกรซงสวนใหญเปนมสลมและมชาตพนธตางจากคนจนทวไป
พวกเขาตองเผชญการปราบปรามและการเลอกปฏบตอยางตอเนอง
ในเขตปกครองตนเองซนเจยงอยกร รฐบาลจนไดอางภยคกคามจาก
การกอการรายและการกอความไมสงบทคลมเครอ เพอปราบปราม
สทธพลเรอนและการเมอง และแทรกแซงการปฏบตตามหลกศาสนา
ของชาวอยกร พรอมกนนนชาวจนเชอสายฮนอพยพหลงไหลเขามาและ
มการเลอกปฏบตเพอตอบสนองชาวจนฮน สงผลใหชาวอยกรกลายเปน
พลเมองชนสองในแงความสำาเรจดานวฒนธรรม เศรษฐกจและสงคม
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
Amnesty International Report 201230
ชนกลมนอยทางชาตพนธอนๆ ในจนกตองเผชญปญหาทเลวราย
เชนกน มพระภกษและภกษณชาวทเบตและอดตพระภกษอยางนอย
12 รปทจดไฟเผาตนเอง (เชอวาหกรปถงแกมรณภาพ) เพอประทวง
การควบคมการปฏบตตามหลกศาสนาและวฒนธรรม การควบคม
เชนนนยงทำาใหเกดความรสกแปลกแยกสำาหรบชาวทเบตและยง
ทำาใหเกดความทกขยากมากขน ในเขตมองโกเลยช นในกมความ
ตงเครยดดานชาตพนธสงมากเชนกน ไดเกดการประทวงอยางกวางขวาง
ในภมภาคนหลงจากมการกลาวหาวา คนงานบรษทนำามนทเปนชาวจน
ฮนไดสงหารคนเลยงสตวทมเชอสายมองโกเลย
การขดแยงกนดวยอาวธและการกอความไมสงบการเลอกปฏบตดานชาตพนธ และความเชอทางศาสนาและปญหา
ทางเศรษฐกจและการเมองทสบเนอง เปนสาเหตของการขดแยงกน
ดวยอาวธหลายครงและการกอความไมสงบทยดเยอ ซงสงผลกระทบ
ตอประชาชนหลายแสนคนในภมภาคน
ความขดแยงระหวางรฐบาลพมากบกลมชาตพนธตดอาวธทดำาเนน
สบมาหลายทศวรรษ ไดปะทขนอกครงอยางรนแรง กองทพพมาไดเขา
โจมตผกอความไมสงบ ชาวกะเหรยง ไทใหญ และคะฉน สงผลให
ประชาชนหลายหมนคนตองอพยพหลบหน เปนเหตใหมการละเมด
สทธมนษยชน และการละเมดกฎหมายมนษยธรรมระหวางประเทศ
ซงถอไดวาเปนอาชญากรรมตอมนษยชาตหรออาชญากรรมสงคราม
อยางหนง
กลมฏอลบนและกลมกอความไมสงบอนในอฟกานสถานไดปฏบตการ
เปนระบบและกวางขวาง เปนเหตให 77% ของผบาดเจบและเสยชวต
เปนพลเรอน ตามขอมลขององคการสหประชาชาต แอมเนสต
อนเตอรเนชนแนลเรยกรองอกครงใหศาลอาญาระหวางประเทศ
(International Criminal Court - ICC) เขามาสอบสวนในกรณน แมวา
ในระหวางนกองกำาลงระหวางประเทศทสนบสนนรฐบาลอฟกานสถาน
ไดเรมผองถายความรบผดชอบดานความมนคงใหกบกองทพรฐบาล
อฟกานสถาน ภาคประชาสงคมหลายกลมในอฟกานสถาน โดยเฉพาะ
กลมผหญงไดแสดงความกงวลเพราะถกกดกนไมใหเขารวมในการ
เจรจากบกลมกอความไมสงบ แมจะมมตท 1325 ของสมชชา
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 31
ความมนคงสหประชาชาต ทเรยกรองใหผหญงมบทบาทอยางจรงจง
และเพยงพอในระหวางการเจรจาเพอสนตภาพ
ความขดแยงทเขมขนในระดบลางยงคงเกดขนอยางตอเนองทเกาะ
มนดาเนา ประเทศฟลปปนส รวมทงทภาคใตของไทย ในพนททงสอง
แหงชาวมสลมซงเปนชนกลมนอยไดถกขมเหงรงแกมาตลอด และแทบ
ไมไดรบการพฒนาดานเศรษฐกจ ทฟลปปนสยงมความหวงอยบาง
เนองจากฝายตางๆ มงเจรจาใหเกดสนตภาพ แมจะเกดเหตรนแรงขนมา
บางเปนครงคราว แตสำาหรบสถานการณทภาคใตของไทย ดเหมอนจะ
ยงไมมคำาตอบงายๆ เนองจากผกอความไมสงบยงคงพงเปาโจมต
พลเรอนโดยมเปาหมายเพอขมขประชาชนในพนทและขบไลชาวพทธ
ใหออกไปอยทอน รวมทงขบไลผทถกมองวาจงรกภกดตอรฐบาลกลาง
ในขณะเดยวกนรฐบาลไทยยงคงไมสามารถปฏบตตามพนธสญญา
ทจะนำาตวเจาหนาทฝายความมนคงทละเมดสทธมารบโทษ และไม
สามารถตอบสนองความตองการในเชงยทธศาสตรทยงยนเพอพฒนา
ระบอบการเมองและเศรษฐกจในพนท
การพฒนาดานเศรษฐกจทคอนขางตำาโดยเฉพาะสำาหรบชมชนพนเมอง
อทเวส และธรรมาภบาลทออนแอสงผลใหเกดการกอความไมสงบในรฐ
หลายแหงทางภาคกลางและตะวนออกของอนเดย การปะทะกนระหวาง
กองกำาลงกลมลทธเหมาและกองทพของรฐบาลเปนเหตใหมผเสยชวต
ประมาณ 250 คน ผกอความไมสงบไดหนไปใชวธจบชาวบานเปน
ตวประกน และใชการโจมตไมเลอกหนา สวนกองทพรฐบาลกยงคง
ละเมดสทธของคนในพนทอยางตอเนอง ทงๆ ทเปนคนทพวกเขาตอง
ใหความคมครอง ดวยความตระหนกถงปญหาจากยทธศาสตรของ
รฐบาล ศาลฎกาของอนเดยสงการใหยกเลกกลมทหารบานทไดรบการ
อดหนนจากรฐในรฐฉตตสเคราะห (Chhattisgarh) ซงถกกลาวหาวา
กระทำาการละเมดสทธมนษยชนขนรายแรง ศาลฎกายงมคำาสงให
ปลอยตวชวคราว นพ.พนายก เสน (Dr Binayak Sen) นกโทษดาน
มโนธรรมสำานก ในระหวางทเขาอทธรณคำาสงลงโทษจำาคกตลอดชวต
ในป 2553 ศาลแหงรฐฉตตสเคราะหไดสงลงโทษจำาคกเขาตลอดชวต
ในขอหาลมลางระบอบการปกครองและรวมมอกบกล มตดอาวธ
ลทธเหมา
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
Amnesty International Report 201232
กองทพอนเดยในแควนจมมและแคชเมยรตองถกวจารณอกครง
เกยวกบการละเมดสทธมนษยชน แอมเนสต อนเตอรเนชนแนลเผยแพร
รายงานในเดอนมนาคม ชใหเหนการใชอำานาจอยางมชอบของรฐเพอ
สงควบคมตวบคคลโดยอางอำานาจตามพระราชบญญตความปลอดภย
ของสาธารณะ (Public Safety Act - PSA) เปนเหตใหรฐบาลสญญาจะ
ปฏรปกฎหมายฉบบน ในเดอนกนยายน คณะกรรมการสทธมนษยชน
ของรฐพบวามหลมฝงศพทไมมปายชอกวา 2,700 แหง และพบศพ
574 ศพซงเปนชาวบานทถกลกพาตวไป เปนการพสจนวาขออางของ
กองทพทวาพวกเขาเปนกลมหวรนแรงนนไมเปนความจรง ในขณะ
เดยวกน รฐบาลกไมใสใจขอเรยกรองของคณะกรรมการสทธมนษยชน
ทใหใชนตวทยาศาสตรสมยใหมเพอชนสตรศพทขดพบ
ความรบผดและความยตธรรม การลอยนวลพนผดสำาหรบการละเมดสทธในอดตยงเปนปญหาท
เกดขนในหลายประเทศในภมภาคน โดยเฉพาะประเทศทเคยมสงคราม
ความขดแยง เมอไมสามารถดำาเนนการตามหลกนตธรรม ความพยายาม
ทจะปรองดองกประสบปญหา และยงสนบสนนใหเกดรปแบบความ
อยตธรรมมากขน และทำาใหกองทพไมตองรบผด
สถตความลมเหลวในการแกปญหาการละเมดสทธมนษยชนรายแรง
ในชวงหลายทศวรรษทผานมาของศรลงกา ยงคงดำาเนนตอไป พรอมๆ
กบการทำางานของคณะกรรมาธการเพอเรยนรบทเรยนและสรางความ
สมานฉนท (Lessons Learnt and Reconciliation Commission -
LLRC) คณะกรรมการชดนปฏบตภารกจจนเสรจสนและมการจดทำา
รายงานทมขอเสนอแนะทเปนประโยชนเพอปรบปรงสถานการณ
สทธมนษยชนในประเทศ แตกลบลมเหลวเนองจากไมสามารถสอบสวน
บทบาทของกองทพททำารายพลเรอนหลายพนคนในชวงโคงสดทายของ
ความขดแยงทมกบกลมพยคฆทมฬอแลม (Liberation Tigers of Tamil
Eelam)
ขอสรปของคณะกรรมการฯ จงเปนผลจากกระบวนการทมขอบกพรอง
อยางรนแรง และตรงขามกบขอคนพบของคณะผชำานาญการดาน
ความรบผดในศรลงกา (General’s Panel of Experts on Accounta-
bility in Sri Lanka) ซงแตงตงโดยเลขาธการสหประชาชาต ซงมขอสรป
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 33
ทนาเชอถอวาทงฝายรฐบาลและกล มพยคฆทมฬอแลมตองมสวน
รบผดชอบตออาชญากรรมสงครามและอาชญากรรมตอมนษยชาต
ดวยกนทงค คณะผชำานาญการมขอเสนอแนะใหทำาการสอบสวนอยาง
เปนอสระตอขอกลาวหาวามการละเมดสทธในระหวางสงครามของ
ทงสองฝาย และใหทบทวนการปฏบตหนาทขององคการสหประชาชาต
ในระหวางสงครามทศรลงกาอกดวย
การไมสามารถนำาตวผกระทำาผดมาลงโทษไดสงเสรมบรรยากาศการ
ลอยนวลพนผด และเปนเหตใหเกดการบงคบบคคลใหสญหายครงใหม
ในภาคเหนอและตะวนออกของประเทศซงเปนเกาะแหงน รวมทงการ
คกคามและทำารายผสอขาว นกวจารณและนกกจกรรม แมวารฐบาล
จะยกเลกประกาศสถานการณฉกเฉนไปแลว แตยงคงใชอำานาจตาม
พระราชบญญตปองกนการกอการรายทกดข และยงเพมระเบยบใหมๆ
ทอนญาตใหควบคมตวผ ตองสงสยโดยไมมการตงขอกลาวหาหรอ
การไตสวน
กระบวนการแสวงหาผ รบผดตออาชญากรรมในสมยเขมรแดงของ
กมพชากถกรฐบาลแทรกแซงจนออนแอ มการปดคดไปหนงคดโดยไมม
การสอบสวนอยางเตมท สวนอกคดหนงกชะงกงน และในอฟกานสถาน
บคคลทถกกลาวหาวาตองรบผดชอบตออาชญากรรมสงครามและ
อาชญากรรมตอมนษยชาตยงคงไดรบตำาแหนงระดบสงในรฐบาลตอไป
ในขณะทผ ถกกลาวหาวาละเมดสทธมนษยชนสามารถหลกเลยง
ความรบผดไดนน รฐบาลหลายแหงกลบยงคงใชการโบยตเพอลงโทษ
ผกระทำาผด ซงนบเปนการละเมดขอหามระหวางประเทศทไมใหมการ
ลงโทษทโหดราย ไรมนษยธรรม และยำายศกดศรของมนษย สงคโปรและ
มาเลเซยยงคงใชการเฆยนตสำาหรบความผดหลายประการ รวมทงการ
ละเมดกฎหมายคนเขาเมอง ทรฐอาเจะหของอนโดนเซย มการเฆยนต
มากขนเพอลงโทษตอความผดหลายประการ ไมวาจะเปนการดมสรา
การเลนพนน และการอยเพยงลำาพงกบเพศตรงขามโดยไมไดเปน
คแตงงานกนหรอไมไดเปนญาตกน และทประเทศมลดฟส รฐบาล
ยงคงใชการเฆยนตเพอลงโทษ แมจะมแรงกดดนจากพรรคฝายคาน
กตาม
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
Amnesty International Report 201234
ผอพยพเขาเมองและผลภย ความไรเสถยรภาพ ภยพบตทางธรรมชาต ความยากจน และการขาด
โอกาสทเหมาะสม ผลกดนใหประชาชนหลายแสนคนอพยพไปแสวงหา
ชวตทดกวา ทงภายในภมภาคนและภมภาคอนๆ แมวารฐบาลหลายแหง
ในภมภาคตองพงพาแรงงานขามชาตเพอตอบสนองความตองการ
พนฐานทางเศรษฐกจ แตรฐบาลเหลานกยงไมใหการคมครองสทธของ
ผแสวงหางานทำาหรอผแสวงหาทพกพงอยางเหมาะสมดวยเชนกน
มชาวเนปาลอยางนอย 300,000 คนทอพยพออกนอกประเทศ เพอหน
ปญหาความยากจนและผลกระทบของสงครามทยดเยอ หลายคนถก
หลอกเกยวกบสภาพการจางงาน และสดทายตองทำางานในสภาพท
เหมอนเปนแรงงานบงคบ แมวารฐบาลเนปาลจะกำาหนดใหมกฎหมาย
และกลไกเยยวยาเพอปกปองคนงานขามชาตเหลาน แตจากงานวจย
ของแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลกลบพบวา ไมมการบงคบใชมาตรการ
เหลานอยางเหมาะสม เนองจากไมเปนทรบรของสาธารณะ หรอไมม
การกำากบดแลเปนอยางด เปนเหตใหไมมการฟองรองดำาเนนคดตอผ
กระทำาผด
มาเลเซยยงเปนประเทศผนำาเขาแรงงานขามชาตรายใหญในภมภาค
และยงเปนประเทศทผ แสวงหาทพกพงดำาเนนการเพอหาทางอพยพ
ไปอยออสเตรเลย ผเขาเมองอยางผดกฎหมายในมาเลเซยมกถก
ควบคมตวและถกคมขง หรอถกเฆยนต สภาพการควบคมตวทเลวราย
สงผลใหเกดการจลาจลของแรงงานขามชาตทศนยควบคมตว Lenggeng
ใกลกบกรงกวลาลมเปอร เมอเดอนเมษายน ศาลสงของออสเตรเลยม
คำาสงใหความตกลงทวภาคระหวางออสเตรเลยกบมาเลเซยเปนโมฆะ
ขอตกลงดงกลาวเปนความพยายามแลกเปลยนผแสวงหาทพกพง
800 คนทเดนทางดวยเรอไปถงออสเตรเลยกบผลภย 4,000 คน
(สวนใหญมาจากพมา) ซงอยในประเทศมาเลเซยระหวางรอการสงตว
ไปประเทศทสาม โดยศาลอางวาไมมขอกฎหมายทมนำาหนกเพยงพอ
เพอคมครองสทธของผลภยในมาเลเซย
กาวยางสอนาคตแมจะมอปสรรคมากมาย แตผพทกษสทธมนษยชนและนกกจกรรม
หลายคนในภมภาคเอเชย-แปซฟกกสามารถฝาฟนดำาเนนงานใหมการ
เคารพสทธมากขน ความสำาเรจในประเทศหนงเปนแรงบนดาลใจและ
กำาลงใจใหกบประเทศอนๆ
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 35
ทอนเดย ชมชนอทเวสแหงรฐโอรสสาไดรบชยชนะเมอเดอนกรกฎาคม
ในการตอสเพอปกปองวถชวตของตน ศาลสงทรฐโอรสสามคำาสงวา
ความพยายามของบรษท Vedanta Aluminium ทจะขยายโรงงาน
เปนการละเมดสทธของชมชนทเกยวของกบทรพยากรนำา สขภาพ และ
สงแวดลอมทด และระบวาการขยายกจการเชนนนจะยงทำาใหการละเมด
สทธตอชมชนอทเวสรนแรงขน
นายกรฐมนตรของมาเลเซยประกาศเมอเดอนกนยายนวา จะดำาเนนการ
ยกเลกพระราชบญญตการรกษาความมนคงในราชอาณาจกร ซงให
อำานาจการควบคมตวโดยไมมข อกำาหนดและไมตองมการตงขอ
กลาวหารอไตสวน และจะนำากฎหมายความมนคงฉบบใหมมาใชแทน
คำาประกาศเชนนนนาจะเปนผลมาจากการเคลอนไหวของกลม Bersih
2.0 (“Clean”) ทมการชมนมและเดนขบวนอยางสงบของประชาชน
หลายพนคนทกรงกวลาลมเปอรเมอเดอนกรกฎาคม และตำารวจไดทบต
ทำารายผประทวง ยงแกสนำาตาใสฝงชนโดยตรง และจบกมประชาชน
กวา 1,600 คน
ในเดอนมนาคม มาเลเซยประกาศวาไดลงนามในธรรมนญกรงโรม
วาดวยศาลอาญาระหวางประเทศ (Rome Statute of the ICC) และ
จะใหสตยาบนในโอกาสตอไป สวนฟลปปนสไดใหสตยาบนธรรมนญ
กรงโรมเมอเดอนพฤศจกายน
ความกาวหนาทสำาคญทสดอยางหนงในประเดนเกยวกบสถานการณ
สทธมนษยชนในภมภาคน นาจะไดแกการตดสนใจของทางการพมาท
ปลอยตวนกโทษการเมองกวา 300 คนในปทผานมา และการอนญาต
ใหนางอองซาน ซจ สามารถลงสมครรบเลอกตงได แตทางการยงคง
คกคามและควบคมตวฝายตอตานและนกกจกรรมตอไป ทำาใหเกด
ขอกงวลวาจดประสงคทแทจรงของการปลอยตวนกโทษการเมองคอ
ความตองการทจะผอนคลายการควำาบาตรทประเทศเผชญอย แทนท
จะนำาไปสการเปลยนแปลงอยางแทจรง แตเหตการณตางๆ ในพมาและ
ทอนๆ ไดแสดงใหเหนวา การเปดพนทแคบๆ เชนนกยงเปนโอกาสให
นกกจกรรมดานการเมองและผพทกษสทธมนษยชนสามารถสงเสยง
เรยกรอง และตดสนใจเกยวกบชะตากรรมของตนในอนาคตได
ภาพรวมภมภาค
เอเชย-แปซฟก
Amnesty International Report 201236
ผ หญงและเดกเข าควรอรบการรกษาพยาบาลท โรงพยาบาล
Ahmad Shah Baba Hospital ในเมอง Arzan Qimat อฟกานสถาน
การโจมตผทำางานดานมนษยธรรมและแพทย โดยเฉพาะในพนทท
ไดรบผลกระทบมากทสดจากสงคราม เปนเหตใหคนหลายลานคน
ไมไดรบการดแลดานสขภาพในระหวางป 2554 (กมภาพนธ 2554)
©James Oatway/Panos Pictures
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 37
AMNESTY INTERNATIONAL REPORT 2012
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สวนท 2: ขอมลประเทศไทย
Amnesty International Report 201238
ราชอาณาจกรไทย
ประมขของประเทศ: พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหา
ภมพลอดลยเดช รชกาลท 9
ประมขฝายบรหาร: ยงลกษณ ชนวตร
(ดำารงตำาแหนงตอจากอภสทธ เวชชาชวะ
เมอเดอนสงหาคม 2554)
โทษประหาร: ยงคงมอย
ประชากร: 69.5 ลานคน
อายขยเฉลย: 74.1 ป
อตราการเสยชวตของเดกอายตำากวา 5 ขวบ: 13.5 ตอ 1,000
อตราการรหนงสอของผใหญ: 93.5%
ความรนแรงไดเพมทวขนทามกลางการขดแยงกนดวยอาวธในเขต
สามจงหวดชายแดนภาคใตของไทย ผกอการเรมพงเปาทำารายพลเรอน
มากขน และโจมตสงหารพลเรอนโดยไมแยกแยะ ขณะทฝายความ
มนคงกยงคงทรมานและปฏบตอยางโหดรายตอผ ถกควบคมตวใน
ภาคใต กาวเขาสปทแปด ทยงไมมเจาหนาทถกตดสนวากระทำาการ
ละเมดสทธมนษยชนในสามจงหวดชายแดนภาคใต รวมทงยงไมมการ
ฟองรองดำาเนนคดตอผทตองรบผดชอบตอการเสยชวตระหวางการ
ประทวงตอตานรฐบาลป 2553 ทางการยงคงคกคามผแสดงความ
คดเหนอยางสงบ โดยเฉพาะการใชกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ
และพระราชบญญตวาดวยการกระทำาผดเกยวกบคอมพวเตอร รฐบาล
ยงเพมมาตรการจำากดสทธของผแสวงหาทพกพงและผลภยจากพมา
โดยเฉพาะในชวงทเกดอทกภย และยงคงเอารดเอาเปรยบแรงงาน
ขามชาตทมาจากประเทศเพอนบาน
ขอมลพนฐานผลการเลอกตงทวไปในเดอนกรกฎาคม เปนเหตให น.ส.ยงลกษณ
ชนวตร นองสาวของอดตนายกรฐมนตรทกษณ ชนวตรทถกขบออกจาก
ตำาแหนง ไดกลายเปนนายกรฐมนตร และพรรคเพอไทยของเธอไดรบ
เสยงขางมากในรฐสภา อยางไรกตาม พรรคเพอไทยไมไดทนงในสภา
จากสามจงหวดชายแดนใตท เตมไปดวยการกอความรนแรงเลย
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 39
ขอมล
ประเทศไทย
ในขณะทพนทดงกลาวมอตราการโจมตเพมขนมาก เปนเหตใหจำานวน
ผเสยชวตสะสมในชวงแปดปทผานมามากถงกวา 5,000 คนแลว วกฤต
การเมองในชวงหกปทผานมายงคงยดเยอตอไป ความรนแรงทเกยว
เนองจากการเลอกตงและความรนแรงเ นองจากการเมองและ
ความสมพนธทตงเครยดระหวางรฐบาลใหมกบกองทพบกในชวง
ปลายป คณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพอการ
ปรองดองแหงชาต (คอป.) ทกอตงขนภายหลงการชมนมระหวางเดอน
เมษายน-พฤษภาคม 2553 ไดเผยแพรรายงานสองฉบบแรกพรอมกบ
ขอเสนอแนะ
ในเดอนสงหาคม ผรายงานพเศษดานการคามนษยแหงสหประชาชาต
เดนทางมาเยอนประเทศไทย และในเดอนตลาคม มการประชมเพอ
ทบทวนสถานการณสทธมนษยชน (Universal Periodic Review) ของ
องคการสหประชาชาตในกรณขอมลดานสทธมนษยชนของไทยดวย
การขดแยงกนดวยอาวธภายในประเทศเชนเดยวกบอดตทผานมา ผทถกสงหารในระหวางการขดแยงกนดวย
อาวธภายในประเทศในเขตสามจงหวดชายแดนภาคใตของไทย
สวนใหญแลวยงคงเปนพลเรอน โดยมากกวาครงเปนชาวมสลม ผกอการ
ไดเรมใชระเบดชนดแสวงเครองมากขน โดยพงเปาทำารายพลเรอนหรอ
โจมตโดยไมแยกแยะ การโจมตเหลานเปนสวนหนงของความพยายาม
ในการสรางความหวาดกลวใหแกบรรดาประชาชน
* วนท 3 กมภาพนธ ผกอความไมสงบสองคนไดสงหารนายอบดลเลาะห
กาโบะ อาย 49 ป ชายมสลมทแตงงานและมลก 6 คนโดยการเชอดคอ
ระหวางทเขากรดยางตอนกลางคนในพนทอำาเภอยะรง จงหวดปตตาน
* วนท 4 กมภาพนธ ทอำาเภอยะรงเชนกน ผกอความไมสงบสองคนขบข
มอเตอรไซคและยงสงหารนายเรม มศรสวสด อาย 79 ป ชาวพทธท
เกษยณอายจากการเปนหมอพนบานตามโครงการทรฐสนบสนน
เหตการณเกดขนในชวงสายๆ โดยทเกดเหตอยหางจากกลมเจาหนาท
ความมนคง 2 กลมเพยง 100 เมตรเทานน
Amnesty International Report 201240
* วนท 16 กนยายน ทอำาเภอสไหงโกลก จงหวดนราธวาส มการสงหาร
พลเรอนชาวมาเลเซย 5 คน รวมทงเดก 1 คน และมผไดรบบาดเจบ
อยางนอย 118 คน เมอเกดเหตระเบดสามครงในยานนกทองเทยว
กลางคน ระเบดทง 3 ครงเกดขนภายในเวลา 45 นาท
* วนท 25 ตลาคม มเหตระเบดอยางนอย 11 ครงในยานกลางเมอง
จงหวดยะลาในระยะเวลาใกลเคยงกน เปนเหตใหมผเสยชวต 3 คน
และไดรบบาดเจบอยางนอย 65 คน
เจาหนาทความมนคงยงคงละเมดสทธมนษยชนในระหวางปฏบตหนาท
ปราบปรามการกอความไมสงบ
* ในชวงทมการโจมตฐานทพทหารทนราธวาสในเดอนมกราคม
เปนชวงทมรายงานขาววาทางการไดทรมานหรอปฏบตอยางโหดราย
ตอผตองสงสยอยางนอย 9 คน
การลอยนวลพนผดนบเปนปทแปดตดตอกนทไมมการลงโทษเจาหนาทหรอหนวยงาน
ความมนคงในสามจงหวดชายแดนใตทมสวนเกยวของกบการละเมด
สทธมนษยชนสวนหนงเปนผลมาจากมาตรา 17 ของพระราชกำาหนด
การบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน (พ.ร.ก.ฉกเฉน) ทยงคงมผล
บงคบใช (ยกเวน อ.แมลาน จ.ปตตาน) ตงแตเดอนกรกฎาคม 2548
พ.ร.ก.ฉบบดงกลาวคมครองใหเจาหนาททกระทำาการละเมดสทธใน
ระหวางการปฏบตหนาทไมตองรบโทษ ยงไมมการลงโทษผทเกยวของ
กบการเสยชวตของชาวมสลม 85 คนทเปนผลจากการปฏบตหนาท
ของทางการในอำาเภอตากใบ จงหวดนราธวาสเมอเดอนตลาคม 2547
รวมทงไมมการลงโทษผท ทรมานอหมามยะผา กาเซง จนเสยชวต
ระหวางถกควบคมตวในเดอนมนาคม 2551 ในจงหวดนราธวาส
* วนท 10 สงหาคม ศาลจงหวดนราธวาสลงโทษจำาคกนายซดรอมน
มาและ เปนเวลาสองป ในขอหาใหขอมลเทจตอเจาพนกงานททำาการ
สอบสวนหลงจากเขารองเรยนวาเจาหนาทตำารวจทรมานเขา เขาถกศาล
ลงโทษเนองจากเจาหนาทตำารวจและเพอนรวมงานอก 5 คนไดรบการ
ยกฟอง
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 41
กรมสอบสวนคดพเศษสรปวา หนวยงานความมนคงตองรบผดชอบตอ
การเสยชวตอยางนอย 16 ศพในระหวางชมนมตอตานรฐบาลเมอเดอน
เมษายน-พฤษภาคม 2553 มการนำาสงสำานวนในคดดงกลาวใหกบ
สำานกงานอยการสงสดเพอพจารณาเพอใหมการไตสวนในศาล แตยงคง
ไมมการตงขอกลาวหากบบคคลใดในกรณน หรอกรณของผเสยชวตอก
76 ราย
เสรภาพในการแสดงออกเสรภาพในการแสดงออกยงคงถกคกคามตอไป ซงสวนใหญเปนผล
มาจากกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ (มาตรา 112 ประมวล
กฎหมายอาญา) พระราชบญญตว าดวยการกระทำาผดเกยวกบ
คอมพวเตอร และการคกคามสอมวลชน ผทถกควบคมตวสวนใหญท
ถกตงขอกลาวหาและ/หรอถกตดสนลงโทษตามกฎหมายฉบบน ถอได
วาเปนนกโทษดานมโนธรรมสำานก โดยในวนท 1 ธนวาคม รฐบาลได
เปดตวโครงการสรางลกเสอบนเครอขายอนเทอรเนต (Cyber Scout
เปนการสรางและขยายเครอขายอาสาสมครเพอสงเสรมความรก
ความสามคคภายในชาต เฝาระวงและสอดสองพฤตกรรมทเปนภยตอ
ความมนคงของสงคมไทย) เพอปราบปรามการกระทำาผดทาง
คอมพวเตอร โดยเฉพาะความผดตอองคพระมหากษตรยทกระทำาผาน
เวบไซตสอสงคมออนไลน
* วนท 10 มนาคม นายเอกชย หงสกงวานถกตงขอหาละเมดกฎหมาย
หมนพระบรมเดชานภาพเนองจากเขาขายแผนดวดสารคดจาก
ออสเตรเลยเกยวกบสถาบนพระมหากษตรยของไทย และมการแปล
สำาเนาโทรเลขทเกยวกบประเทศไทยของวกลกส โดยเขาไดรบการ
ประกนตวออกมา
* วนท 15 มนาคม นายธนยฐวฒ ทววโรดมกล นกออกแบบเวบไซต
norporchorusa.com ถกศาลตดสนลงโทษจำาคกเปนเวลา 10 ปใน
ขอหาละเมดกฎหมายหมนพระบรมเดชานภาพ และอก 3 ปในขอหา
ละเมดพระราชบญญตวาดวยการกระทำาผดเกยวกบคอมพวเตอร
เนองจากความเหนทอยบนเวบไซตซงถอวาเปนการละเมดตอสถาบน
พระมหากษตรย ไมวาในสวนทเขาโพสตขนไปเอง หรอสวนทไมได
เอาออกไป ปจจบนเขายงคงถกควบคมตวอย
ขอมล
ประเทศไทย
Amnesty International Report 201242
* วนท 8 ธนวาคม Joe Gordon (หรอนายเลอพงษ วไชยคำามาตย) ผม
ทงสญชาตไทยและอเมรกน ถกศาลลงโทษจำาคกเปนเวลา 5 ป (ตอมา
ลดเหลอกงหนง) ตามขอกลาวหาหมนพระบรมเดชานภาพ เนองจาก
ถกกลาวหาวาเปนเจาของเวบบลอกทมลงคไปยงหนงสอภาคภาษา
ไทยซงเปนหนงสอทถกหามเผยแพรในไทย เชอวาเขากระทำาความผด
ระหวางอยในสหรฐฯ
* ในเดอนกรกฎาคม ศาลอาญามคำาสงวา การพจารณาคดโดยลบของ
จำาเลยคดหมนฯ น.ส.ดารณ ชาญเชงศลปกล ซงมขนเมอป 2552 “ไมถอ
เปนการจำากดสทธของจำาเลยในคดอาญา” จากทเคยถกตดสนจำาคก
18 ปในป 2552 ในการตดสนคดครงใหมเมอเดอนธนวาคม น.ส.ดารณ
ถกศาลสงจำาคก 15 ป
* วนท 23 พฤศจกายน ศาลอาญาลงโทษจำาคกนายอำาพล ตงนพกล
ชายอาย 61 ปเปนเวลา 20 ปในขอหาละเมดกฎหมายหมนพระบรม
เดชานภาพ และพระราชบญญตวาดวยการกระทำาผดเกยวกบ
คอมพวเตอร แมวามการอางวาเขาไมรจกวธสงขอความสนทางโทรศพท
มอถอ ศาลตดสนวาเขามความผดในขอหาทสงขอความสครง ซงเปน
การจาบจวงพระบรมวงศานวงศ
ผลภยและผอพยพเขาเมอง
จากการแถลงเมอต นป น ของเลขาธการสภาความมนคงและ
ผวาราชการจงหวดตาก สะทอนใหเหนวาผลภยจากพมาจะตองถกสง
กลบประเทศ ทงนรฐบาลไทยไดใหสญญาในระหวางการทบทวนกลไก
สทธมนษยชนตามวาระวาจะสนบสนนพนธกจนานาชาตโดยทจะ
หยดยงไมใหสงตวกลบไปยงสถานททบคคลดงกลาวจะตองถกขมข
คกคาม
จำานวนผลภยของไทยไดเพมขนอยางตอเนอง และยงมโครงการสงตว
ไปยงประเทศโลกทสามตอไป จนถงปลายปน ผลภยเกอบ 150,000 คน
อาศยอยในคายผลภยตดกบชายแดนพมา แตเนองจากเปนเวลาหาป
ตดตอกนทรฐบาลไมไดกำาหนดระเบยบปฏบตในการคดกรองผแสวงหา
ทหลบภย เปนเหตใหผทอยในคายผลภยเกอบครงหนงไมไดรบการ
ขนทะเบยน ทางการไทยไมสนบสนนองคกรดานมนษยธรรมในการจด
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 43
อาหารและความชวยเหลอดานมนษยธรรมอนๆ ใหกบผอพยพเหลาน
และยงคงมการจบกมผแสวงหาทหลบภยขามชาต มการควบคมตว
โดยไมมกำาหนดและมการสงกลบ หรอบงคบสงกลบไปยงประเทศท
เสยงจะถกคกคาม
* ในเดอนมถนายน เปนครงแรกทสำานกงานตรวจคนเขาเมอง (ตม.) ได
อนญาตใหผลภย 96 คนไดรบการประกนตว ซงเปนสมาชกขบวนการ
อล อะหมาด (Al Ahmadi) จากปากสถานทงหมดทเคยถกกกตวอยทศนย
กกตวของตม.
* ในเดอนกรกฎาคม มการยดเวลาการลงทะเบยนชอตนเองและ
นายจางของคนงานขามชาตในอตสาหกรรมประมงออกไปจนถงเดอน
สงหาคม สวนคนงานขามชาตในอตสาหกรรมชนดอนๆ ตองขนทะเบยน
ภายในเดอนกรกฎาคม โครงการดงกลาวเปนความพยายามทจะยตการ
เอารดเอาเปรยบจากผคามนษยและนายจาง
* ในเดอนธนวาคม นายกาหยาง (Ka Yang) ผลภยทขนทะเบยนแลว
กบสำานกงานขาหลวงใหญเพอผลภยแหงสหประชาชาต (UNHCR) วา
เปนบคคลทรฐบาลสหรฐฯ อนญาตใหเขาประเทศเพอลภยไดตงแตวนท
24 ธนวาคม 2552 ถกทางการไทยมอบตวใหกบเจาหนาทของลาวท
บรเวณสะพานขามพรมแดนไทย-ลาว จงหวดอบลราชธาน ในวนเดยวกน
นนเองในฐานะหนงในผล ภย 158 คนททางการไทยผลกดนใหกลบ
ประเทศลาว ซงในเวลาตอมากาหยางไดหลบหนจากลาวและกลบเขา
มาในไทยอก
ในระหวางอทกภยทยดเยอตงแตตนเดอนสงหาคม หนวยงานตรวจคน
เขาเมองและตำารวจไดจบกม สงกลบ และรดไถเงนจากผอพยพจำานวน
มากทสญเสยเอกสารสวนบคคลไปกบนำาทวม หรอเอกสารไดถก
นายจางยดไว คนงานขามชาตทกลบมายงดานพรมแดนโดยไมม
หนงสอเดนทางมกถกกกตวไวทดาน และโดยเฉพาะกรณทเปนคนงาน
จากพมา พวกเขาจะถกจบกมและควบคมตว ในบางกรณกมการสง
กลบในตอนกลางคนดวย และในชวงดงกลาวกจะมการรดไถเงนจาก
คนงานโดยทางการไทย หรอดวยความรเหนเปนใจของเจาหนาท
ขอมล
ประเทศไทย
Amnesty International Report 201244
* ในเดอนพฤศจกายน รฐบาลจดตงศนยพกพงชวคราวอกอยางนอย
หนงแหง หลงมรายงานวาผพลดถนเหลานถกปฏเสธไมใหเขาไปอาศย
ในทพกพงอนๆ
โทษประหารชวตไมปรากฏวามรายงานการประหารชวตในปทผานมา แตในป 2554 ศาล
ไทยสงลงโทษประหารชวต 40 กรณ ยงถอไดวาลดลงเลกนอยจากอตรา
เฉลยการตดสนลงโทษประหารชวตหนงครงตอสปดาห โดยในชวง
หลายปทผานมา นกโทษในแดนประหารยงคงถกลามโซตรวนทขา
ตลอดการควบคมตว แมวาศาลจะมคำาสงเมอป 2552 วาเปนการ
กระทำาทผดกฎหมาย แตกอยระหวางการอทธรณคำาสงดงกลาว
* อเคดะ เคนโก (Ikeda Kengo) ชาวญปนอาย 63 ป ถกศาลตดสน
ลงโทษประหารชวตในเดอนมนาคม 2552 เขายงคงอยในแดนประหาร
โดยทไมมทนายความหรอไมทราบวาเขาสามารถมทนายความของตน
กฎหมายไทยกำาหนดใหศาลตองแตงตงทนายกรณทเปนคดทมอตรา
โทษประหารชวตสำาหรบจำาเลยทไมมทนายของตนเอง อกทงในการ
ไตสวนกไมมการจดหาลามภาษาญปนให ทงๆ ทเขาพดไดเพยงแคภาษา
ญปนเทานน เขาจงไมทราบวาตนถกลงโทษดวยพยานหลกฐานใด และ
ไมทราบถงขนตอนกฎหมายในขนตอไปและแมวาตามธรรมเนยมปฏบต
ในเรอนจำาจะไมมการลามโซตรวนนกโทษทมอายเกนกวา 60 ป แตเขา
ยงคงถกลามโซตรวนตอไป ทางเรอนจำาอางวาเขามอาย 57 ปโดยอาง
จากหนงสอเดนทางของบคคลอนทเขาเคยพยายามนำามาใช อยางไร
กตาม ในระหวางการไตสวนมการจำาแนกขอมลสวนบคคลทแทจรง
ของเขา และทางเรอนจำาสามารถตรวจสอบไดอยางงายดายจากสถาน
เอกอครราชทต
รายงาน/การเดนทางไปเยอนของแอมเนสต
อนเตอรเนชนแนล*ตวแทนแอมเนสต อนเตอรเนชนแนลเยอนประเทศไทยในเดอนกนยายน
*“They took nothing but his life”: Unlawful killings in Thailand’s
southern insurgency (ASA 39/002/2011) - รายงานเรอง “พวกเขาไมได
เอาอะไรไปเลย นอกจากชวต : การฆาทผดกฎหมายในจงหวดชายแดน
ภาคใตของประเทศไทย”
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 45
มารตนา คอรเรย (Martina Correia) มองไปยงเรอนจำาในชวงเวลา
เดยวกบทนองชายของเธอ ทรอย เดวส ถกประหารชวต เมอวนท
21 กนยายน ในมลรฐจอรเจย สหรฐอเมรกา ทามกลางขอสงสย
มากมายตอความนาเชอถอของการตดสนลงโทษเขา สองเดอน
ตอมา มารตนา คอรเรย เสยชวตลงหลงจากเจบปวยมานาน
“การตอสเพอความยตธรรมจะไมยตลงทผม แตเปนการตอส
สำาหรบคนอนๆ ทมชะตากรรมเหมอน ทรอย เดวส ผทไปกอนผม
แลว และทกคนทกำาลงตามผมไป” ทรอย เดวส ถกประหารชวต
หลงจากถกจำาคกในแดนประหารเปนเวลา 20 ป
© Scott Langley
Amnesty International Report 201246
AMNESTY INTERNATIONAL REPORT 2012
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สวนท 3: กฎหมายระหวางประเทศวาดวยสทธมนษยชน
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 47
กฎห
มาย
ระห
วางป
ระเท
ศวาด
วยสท
ธมน
ษยช
น*
เขาร
วมเป
นภ
าค
o
ลงน
ามแต
ยงไม
ใหสต
ยาบ
น
+
เขาร
วมเป
นภ
าคใน
ป 2
554
กมพ
ชาจน
ตมอร
เลสเ
ตไท
ยพ
มา
ฟลป
ปน
สม
าเลเ
ซยเว
ยดน
ามสง
คโป
รอน
เดย
อนโด
นเซ
ย
กตกา
ระหว
างปร
ะเทศ
วาดว
ยสทธ
พลเม
อง
และส
ทธทา
งการ
เมอง
*o
**
**
**
พธสา
รเลอ
กรบฉ
บบท
1 แห
งกตก
า
ระหว
างปร
ะเทศ
วาดว
ยสทธ
พลเม
องแล
ะ
สทธท
างกา
รเมอ
งo
*
พธสา
รเลอ
กรบฉ
บบท
2 แห
งกตก
าระห
วาง
ประเ
ทศวา
ดวยส
ทธพล
เมอง
และส
ทธ
ทางก
ารเม
อง -
เปาห
มายย
ตโทษ
ประห
าร*
*
กตกา
ระหว
างปร
ะเทศ
วาดว
ยสทธ
ทางเ
ศรษ
ฐกจ
สงคม
และ
วฒนธ
รรม
**
**
**
**
พธสา
รเลอ
กรบแ
หงกต
การะ
หวาง
ประเ
ทศ
วาดว
ยสทธ
ทางเ
ศรษ
ฐกจ
สงคม
และ
วฒนธ
รรม
o
Amnesty International Report 201248
กมพ
ชาจน
ตมอร
เลสเ
ตไท
ยพ
มา
ฟลป
ปน
สม
าเลเ
ซยเว
ยดน
ามสง
คโป
รอน
เดย
อนโด
นเซ
ย
อนสญ
ญาว
าดวย
การข
จดกา
ร
เลอก
ปฏบต
ตอสต
รในท
กรปแ
บบ*
**
**
**
**
**
พธสา
รเลอ
กรบข
องอน
สญญ
าวาด
วย
การข
จดกา
รเลอ
กปฏบ
ตตอส
ตร
ในทก
รปแบ
บ*
**
*o
อนสญ
ญาว
าดวย
สทธเ
ดก*
**
**
**
**
**
พธสา
รเลอ
กรบข
องอน
สญญ
าวาด
วย
สทธเ
ดกเร
องคว
ามเก
ยวพน
ของเ
ดก
ในคว
ามขด
แยงก
นดวย
อาวธ
**
**
**
**
o
อนสญ
ญาร
ะหวา
งประ
เทศว
าดวย
การ
ขจดก
ารเล
อกปฏ
บตทา
งเชอ
ชาต
ในทก
รปแบ
บ
**
**
**
**
อนสญ
ญาต
อตาน
การท
รมาน
และ
การป
ฏบตห
รอกา
รลงโ
ทษทโ
หดรา
ย
ไรมน
ษยธ
รรม
หรอย
ำายศก
ดศร
**
**
*o
*
กฎห
มาย
ระห
วางป
ระเท
ศวาด
วยสท
ธมน
ษยช
น*
เขาร
วมเป
นภ
าค
o
ลงน
ามแต
ยงไม
ใหสต
ยาบ
น
+
เขาร
วมเป
นภ
าคใน
ป 2
554
รายงานประจำาป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล 49
กมพ
ชาจน
ตมอร
เลสเ
ตไท
ยพ
มา
ฟลป
ปน
สม
าเลเ
ซยเว
ยดน
ามสง
คโป
รอน
เดย
อนโด
นเซ
ย
พธสา
รเลอ
กรบข
องอน
สญญ
าตอต
าน
การท
รมาน
*o
อนสญ
ญาว
าดวย
การค
มครอ
งบคค
ล
ทกคน
จากก
ารถก
บงคบ
ใหสญ
หาย
oo
อนสญ
ญาว
าดวย
สถาน
ภาพผ
ลภย
**
**
พธสา
รวาด
วยสถ
านภา
พผลภ
ย*
**
*
อนสญ
ญาว
าดวย
สถาน
ภาพข
อง
คนไร
สญชา
ต
+
อนสญ
ญาว
าดวย
การล
ดควา
มไรร
ฐ
อนสญ
ญาว
าดวย
การค
มครอ
ง
สทธแ
รงงา
นขาม
ชาตแ
ละสม
าชก
ในคร
อบคร
ว
o*
*o
ธรรม
นญกร
งโรม
วาดว
ยศาล
อาญ
า
ระหว
างปร
ะเทศ
**
o+
กฎห
มาย
ระห
วางป
ระเท
ศวาด
วยสท
ธมน
ษยช
น*
เขาร
วมเป
นภ
าค
o
ลงน
ามแต
ยงไม
ใหสต
ยาบ
น
+
เขาร
วมเป
นภ
าคใน
ป 2
554
Amnesty International Report 201250
สภาพหองขงในเรอนจำากลางมอนโรเวย ประเทศไลบเรย ซงถกสราง
ขนเพอรองรบนกโทษได 2 คน แตมกจะมผตองขงอยรวมกนอยาง
แออดถง 8 คน บางคนตองนอนบนพน ในขณะทบางคนตองนอนบน
เปลแคบๆ ททำาจากถงใสขาวสารผกยดระหวางลกกรงและหนาตาง
© Glenna Gordon
รายงานประจำป 2555 แอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
สถานการณสทธมนษยชนทวโลก
รายงานประจำป 2555 ของแอมเนสต อนเตอรเนชนแนล
รวบรวมสถานการณสทธมนษยชนใน 155 ประเทศและดนแดน
ในป 2554
ตลอดทงปเสยงเรยกรองเกยวกบปญหาดานสทธมนษยชนดงกอง
ไปทวโลก เรมจากการประทวงในประเทศตางๆ ในภมภาคแอฟรกา
เหนอและตะวนออกกลาง ซงมการกดขเสรภาพในการแสดงออก
และการชมนมอยางสงบ จนถงปลายป ความไมพอใจและความ
โกรธแคนทรฐบาลไมสามารถดแลใหเกดความยตธรรม ความ
มนคง และศกดศรความเปนมนษยได ทำใหการประทวงลกลาม
ไปทวโลก
จดรวมทสำคญอยางหนงสำหรบการประทวงในทตางๆ ไมวาจะ
เปนกรงไคโรหรอนวยอรก กคอความรวดเรวของรฐบาลในการ
หามไมใหมการประทวงอยางสงบ และการพยายามกลบเสยง
ของผตอตาน แตผทชมนมตามทองถนนแสดงความกลาหาญ
อยางสงยง ทามกลางการปราบปรามทรนแรงและการใชกำลง
อาวธทมงหมายตอชวต
ในปแหงการลกฮอ การเปลยนผาน และความขดแยง ปทผคน
จำนวนมากถกปฏเสธแมแตสทธขนพนฐาน ในขณะทเสยงเรยกรอง
ถงระบอบปกครองทดกวาและการเคารพสทธมนษยชนเสยงดง
มากขน รายงานฉบบนเปนหลกฐานทชใหเหนวาผนำโลกยงไม
สามารถตอบสนองปญหาทาทายเชนนได
รวมมอกบเรา www.amnesty.or.th
