ریکالم

زیادکردنی نرخی به نزین موچه ی فه رمانبه ران له گیرفانی خۆیان

ده درێت

4 »»

3

به تۆمه تی فرۆشتن و بردنی ئۆتۆمبیل بۆ چه كداره كان����ی داعش چه ند بازرگانێكی هه رێمی كوردستان و ژماره یه ك هاواڵتی ده س����تگیركراون، ئ����ه و ئۆتۆمبیالنه ش له جۆری تۆیۆتا مه رزیه بون، به ڕێوه به ری گشتی ئاسایشی هه ولێریش ده ڵێت ئه و كه سانه ی ده ستگیركراون سه ر به لیژنه ی دارای����ی داعش بون و هات����ون ئۆتۆمبێل

ببه ن بۆ داعش.تایبه ت به ئاوێنه : به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه له ماوه ی رابردودا چه ند بازرگان و هاواڵتییه ك له س����ه ر فرۆش����تن و بردنی ئوتومبێ����ل ب����ۆ چه كداران����ی ده وڵه تی ئیسالمی ناسراو به داعش ده ستگیركراون، یه كێ����ك ل����ه و بازرگانانه ك����ه رۆڵێكی به رچاوی له و كاره دا هه بوه دانیش����توی قه زای كفرییه و ئێستا له ئاسایشی گشتی هه ولێر ده ستبه سه ره ، كه سوكاره كه شی

هیچ هه واڵێكی نازانن.ئاوێن����ه ئه وه ی زانیوه ئ����ه و بازرگانه ته مه نی 37 س����اڵه و پێش����تر خه ریكی به نزی����ن و گازو ن����ه وت و بازرگانی����ی جۆره كانی س����وته مه نی ب����وه و خاوه نی به نزینخانه ی تایبه ت����ی خۆی بوه . هه ر

به پێی زانیارییه كان ئه و بازرگانه ماوه ی دو هه فت����ه ده بێ����ت ده س����تگیركراوه و ئێس����تا له هه ولێر ده ستبه س����ه ره ، جگه له و بازرگانه چه ندین بازرگان و كه س����ی دیكه له سه ر ئه نجامدانی هه مان كرده وه

ده ستگیركراون.هه ولێر ئاسایشی گشتی به ڕێوه به ری "عیسمه ت ئه رگوشی" ئه وه ی بۆ ئاوێنه پشتڕاس����تكرده وه كه چه ند كه سێكیان له سه ر ئه وه ده س����تگیركردوه كه سه ر به لیژن����ه ی دارایی داع����ش بون و هاتون

ئۆتۆمبیل بكڕن و بیبه ن بۆ داعش.هه ولێر ئاسایشی به ڕێوه به ری گشتی ئام����اژه ی ب����ه وه ش كرد ك����ه زانیاری النییه چه ند ك����ه س ده بن، به اڵم چه ند بازرگانێك����ن و به دڵنیاییه وه ده س����تیان هه ی����ه له و كاره دا، ئه و وتی "ئاس����ایش

هیچ كه سێك له خۆڕا ده ستگیرناكات".به هه مانش����ێوه به ڕێوه به ری ئاسایشی كفری مامۆس����تا عوس����مان ب����ۆ ئاوێنه وتی"ئێمه ش ئه و هه واڵه مان بیس����توه و هه ر كاتێك ئاسایش����ی گش����تی هه ولێر بروسكه یان بۆ كردین ئه وا به دواداچونی

بۆ ده كه ین".

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )443( سێشەممە 2014/9/2

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

"سه مارا" خه م و وێنه ی مۆبایله که ی بۆ دایکی جیهێشت

«« 17 «« 12 ««5کچانی ئێزیدی

توێژەرێکی کۆمەاڵیەتی: باشتروایە لەم دۆخەدا دەوام دەست پێ نەکاتەوە

««16خوێندن لەدۆخێکی سەختدا دەستپێدەکات

13

1213

به تۆمه تی بردنی ئۆتۆمبێل بۆ داعش چه ند بازرگانێك له هه رێم ده ستگیر ده كرێنئاسایشی هه ولێر: سه ر به لیژنه ی دارایی داعش بون

هه مو ژنی شاخ 300 كه س

نه ده بون

وانەیەک لەدوای شەڕی داعشکێن ئەوانەی دەبن بەداعش؟

روحان���ی جڤات���ی س���ه رۆكی ئێزیدیه كان "بابا شێخ" ئاماژه به وه ده كات ك���ه تا ئێس���تا پێش���مه رگه ته خس���یرییان نه كردوه ، به اڵم نازانن ئ���ه وه چ گه مه ی���ه ك ب���و له الی���ه ن كرا و له ش���ه نگال فه رمانده كانیانه وه ئه وانه وه كه مته رخه می���ی به ه���ۆی كاره س���ات و ناخۆشیی رویدا، ناوبراو ده ڵێت "ئه و فه رماندانه ده زانن بۆچی شه نگال شكس���تیهێنا كه فیشه كیان

نه ته قاندو چه كیشیان پێ بو، ئه گه ر بچونای���ه به ه���اواری ش���ه نگاله وه ،

شه نگال وای لێ نه ده هات".ئاوێن���ه ، ش���ێخان: باب���ا ش���ێخ له چاوپێكه وتنێكی تایبه ت به ئاوێنه دا رایگه یان���د كه ناخۆش���ترین قۆناغی ژیانی ئێزیدیه كان ئه م ساته وه خته یه ، ئ���ه و وت���ی "ئێزیدی���ه كان هه مویان ده ربه ده ر ب���ون، گونده كانیان چۆڵ و زه وی و ماڵ و حاڵیان زه وتكراوه ، یه ك

به یه كیان ئازار ده چێژن".تاڵ و رۆژگاری "ئێم���ه وتیش���ی ، ناخۆش���مان زۆر دیتوه ، به اڵم له مه ناخۆش���ترمان نه بینیوه ، تا ئێس���تا ناجوامێرانه یه به مشێوه نه مانبینیوه ژن و منداڵ و بچوك ته قه یان لێبكرێت و له به رزایی چی���اوه بخرێنه خواره وه و ببرێ���ن و ده ستبه س���ه ر بكرێن، له مه ئێم���ه دا له مێ���ژوی كاره س���اتبارتر

روینه داوه ".

س���ه باره ت به ده ستبه س���ه ركردن و ئێزیدیه كانیش، رفاندنی ژن و كچ���ه وتی "به باوه ڕی م���ن له دنیادا كه س له و خێڵ���ه عه ره بانه ی هاوس���ێمان بێناموستر نییه كه متمانه مانپێكردن و ب���ون به داعش و ده س���تیان بۆ ماڵ و منداڵ و ژن و كچی ئێمه درێژكرد، هیچ

شتێك له وه ناخۆشتر نیه ".

س���ه عدی پی���ره ئه ندام���ی مه كته ب���ی سیاس���ی یه كێتی نیشتیمانی كوردستان رایده گه یه نێت كه روداوی 31ی ئاب به هیچ ش���تێك پینه و په ڕۆ ناكرێت، ئه و ده ڵێت

"ئه م هه فته یه پۆس���ته كانی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی یه كالده كرێته وه ".

ئاوێنه ، هێمن مامه ند: سه عدی ئه حمه د پیره ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كێتی

نیش���تیمانی كوردس���تان له لێدوانێك���ی تایبه ت ب���ۆ ئاوێنه رایگه یان���د "روداوی 31ی ئاب ب���ه وه پینه ناكرێت، كه بڵێن هه ڵه یه كی مێژویی بو تێپه ڕی ، 31ی ئاب

به هیچ شتێك پینه و په ڕۆ ناكرێت".له ب���اره ی ده نگ���ۆی دانوس���تانه كانی به دابه شكردنی سه باره ت گۆڕان پارتی و پارێ���زگای ئه نجومه ن���ی پۆس���ته كانی

هه ولێریش، ئ���ه و وتی "به ب���ێ یه كێتی هه ریس���ه كه ده بێت���ه وه خ���وری و به بێ

یه كێتی هیچیان پێناكرێت".ئه نجومه ن���ی به پۆس���تی س���ه باره ت

وتی پی���ره س���لێمانییش، پارێ���زگای "ئ���ه م پێنجش���ه ممه یه دوا دواخس���تنی كۆبونه وه كان ده بێت و ئێمه له گه ڵ گۆڕان

پێكدێین و پۆسته كان یه كالده كرێنه وه ".

بابا شێخ: ئه و فه رماندانه ده زانن بۆچی شه نگال شكستیهێنا كه فیشه كیان نه ته قاندو چه كیشیان پێ بو

سه عدی پیره : 31ی ئاب به هیچ شتێك پینه و په ڕۆ ناكرێتئه م هه فته یه پۆسته كانی ئه نجومه نی پارێزگای سلێمانی یه كالده كرێنه وه

5

الپه ڕه هه ڵنه دراوه كانیكاره ساتی شه نگال

هێزی پێشمه رگه له کاتی روبوڕوبونه وه ی چه کداره کانی داعشدا

‌ئا: ئاوێنه‌

ئێران‌رۆڵی‌‌سه‌ره‌كی‌‌بینیوه‌‌له‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌‌ناحیه‌كانی‌‌ئامرلی‌‌و‌سلێمانبه‌گ‌له‌ژێر‌ده‌ستی‌‌چه‌كدارانی‌‌

داعش،‌ته‌نانه‌ت‌سه‌رپه‌رشتی‌‌رێكخستنی‌‌ئه‌و‌به‌ره‌یه‌ش‌ده‌كات‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌هێزی‌‌پێشمه‌رگه‌و‌میلیشیا‌شیعه‌كانه‌وه‌‌دژ‌به‌داعش‌له‌ناوچه‌كانی‌‌ده‌وروبه‌ری‌‌

دوزخورماتوو‌خانه‌قین‌به‌ڕێوه‌ده‌چێت.‌

نزیكه‌ی‌‌مانگێك‌ده‌بێت‌به‌هۆی‌فراوانبونی‌مه‌ترس���ییه‌كانی‌داعشه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌ناحیه‌ی‌جه‌له‌والو‌ ناحیه‌كانی‌ شیعه‌نشین‌و‌ ئامرلی‌له‌ق���ه‌زای‌‌ نزیكبونه‌وه‌ی���ان‌ س���ه‌عدیه‌و‌

خانه‌قی���ن،‌كه‌‌ده‌كه‌وێته‌‌س���نوری‌‌واڵتی‌ئێران،‌هێزێكی‌فراوانی‌‌به‌دری‌‌ش���یعه‌كان‌هاتونه‌ته‌‌كفری‌و‌س���وپای‌پاسدارانیش‌بۆ‌جه‌له‌وال،‌بۆیه‌‌له‌ئێستادا‌جگه‌‌له‌قه‌اڵكه‌ی‌‌كفری،‌چوار‌ره‌بیه‌ی‌پۆلیس���ی‌ئاماده‌یان‌

راده‌ستده‌كرێت‌و‌تێیدا‌جێگیربون.ئ���اگادار‌ س���ه‌ربازیی‌‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌له‌دوزخورماتو‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ئاش���كرایكرد‌كه‌‌له‌نزیك‌ناحیه‌ی‌سلێمانبه‌گی‌سه‌ر‌به‌قه‌زای‌‌دوزخورماتو،‌"چوار‌ره‌بیه‌ی‌فه‌وجی‌پێنجی‌لیوای‌‌3ی‌پۆلیس���ی‌ئاماده‌ی‌سلێمانی‌و‌شیعه‌كانی‌‌ هێزه‌‌ راده‌س���تی‌ ده‌وروبه‌ری،‌ب���ه‌در‌كراون‌و‌ئێس���تا‌تێیدا‌نیش���ته‌جێن‌كه‌‌هه‌ر‌ره‌بیه‌ی���ه‌ك‌زیاتر‌له‌‌50چه‌كداری‌‌تێدایه‌،‌پۆلیسه‌كانیش‌گواستراونه‌ته‌وه‌‌بۆ‌

جه‌له‌والو‌دوزخورماتو".ئه‌و‌س���ه‌رچاوه‌یه‌‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شكرد‌كه‌‌ئه‌و‌ره‌بییانه‌‌"پێش���تر‌ئااڵی‌‌كوردستان‌و‌وێنه‌ی‌م���ام‌جه‌اللیان‌تێدا‌بوه‌،‌ئێس���تا‌

هه‌مویان‌لێكردوه‌ته‌وه‌و‌الیانبردوه‌".ه���ه‌ر‌به‌پێی‌زانیارییه‌كان���ی‌ئاوێنه‌‌پێرێ‌‌8/31كه‌س���ایه‌تی‌ش���یعه‌و‌به‌رپرس���ی‌هێزه‌كان���ی‌ب���ه‌در‌له‌قه‌زای‌‌كف���ری‌بوه‌و‌سه‌ردانی‌‌به‌نداوی‌باوه‌شاسواری‌‌كردوه‌.

ه���اوكات‌به‌پێ���ی‌‌هه‌ندێك‌س���ه‌رچاوه‌ی‌‌میدیای���ی‌‌جیهانی‌،‌ئێران‌رۆڵ���ی‌‌گرنگی‌‌بینیوه‌‌له‌رێكخستنی‌‌هێزه‌كانی‌‌پێشمه‌رگه‌و‌س���وپای‌‌عێراق‌و‌میلیشیا‌ش���یعه‌كان‌بۆ‌هێرش���كردنه‌‌س���ه‌ر‌ئامرلی‌‌و‌سلێمانبه‌گ‌و‌دروس���تكردنی‌‌به‌ره‌یه‌ك���ی‌‌هاوب���ه‌ش‌دژ‌

به‌داعش.‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ئاژانس���ی‌‌هه‌واڵ���ی‌‌رۆیته‌رز‌له‌راپۆرتێك���دا‌ئام���اژه‌ی‌‌ب���ه‌وه‌‌ك���ردوه‌‌ك���ه‌‌دوێن���ێ‌‌راوێژكارێك���ی‌‌س���ه‌ربازیی‌‌له‌س���ه‌ر‌رێگای‌‌نزیك‌ئامرلی‌‌به‌دیكراوه‌و‌ئه‌فس���ه‌رانی‌‌كوردیش‌باسیان‌له‌وه‌‌كردوه‌‌ك���ه‌‌ئێرانی���ه‌كان‌ئامۆژگاری���ی‌‌چه‌كداره‌‌عێراقیه‌كان‌ده‌كه‌ن‌بۆ‌هێرش���كردنه‌‌سه‌ر‌

ئیسالمیه‌‌توندڕه‌وه‌كان.‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌ئێس���تا‌شانبه‌ش���انی‌‌هێزه‌كانی‌‌پێش���مه‌رگه‌‌له‌شه‌ڕدان‌دژی‌‌داعش‌بریتین‌ب���ه‌در‌كه‌‌ رێكخ���راوی‌‌ له‌چه‌كداره‌كان���ی‌‌ژماره‌یان‌نزیك���ه‌ی‌‌‌3000چه‌كدار‌ده‌بێت،‌كه‌تیبه‌كانی‌‌ ح���ه‌ق،‌ ئه‌هلی‌‌ عه‌س���ائیبی‌‌حزبواڵ‌و‌شوێنكه‌وتوانی‌‌موقته‌دا‌سه‌در.

هێزی‌به‌در‌هادی‌ئه‌لعامری‌سه‌رپه‌رشتی‌له‌نێ���و‌ به‌ش���ێكیان‌ ئێس���تا‌ ده‌كات‌و‌سه‌ره‌كیشیان‌ باره‌گای‌‌ دوزخورماتودان‌و‌له‌نێو‌قه‌اڵك���ه‌ی‌‌كفریدایه‌‌كه‌‌ئه‌و‌قه‌اڵیه‌‌پێ���ش‌‌2003هێزێكی‌گه‌وره‌ی‌‌س���وپای‌عێراق���ی‌تێدا‌ب���وه‌،‌ل���ه‌دوای‌‌2003وه‌‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌‌و‌فه‌وجێكی‌پاسه‌وانیی‌‌س���ه‌رۆك‌كۆماری‌‌پێشوی‌‌عێراق،‌جه‌الل‌

تاڵه‌بانی‌تێدا‌نیشته‌جێكرا.ئاوێنه‌‌په‌یوه‌ندیكرد‌به‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌گشتی‌پۆلیسی‌ئاماده‌ی‌‌سلێمانی‌لیوا‌كاكه‌مه‌ند‌كاكه‌ڕه‌ش‌و‌به‌رپرسی‌میحوه‌ری‌‌پۆلیسی‌له‌دوزخورمات���و‌عه‌قی���د‌ته‌ها‌ ئام���اده‌‌تیماری‌،‌به‌اڵم‌په‌یوه‌ندییه‌كان‌به‌رده‌ست‌

نه‌بون.

‌ئا: رێنوار‌نه‌جم

ژماره‌یه‌ك‌وه‌سڵی‌غه‌رامه‌‌له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌هاتوچۆی‌سلێمانی‌

دیارنامێنێت،‌ئه‌مه‌ش‌دوای‌لێپێچینه‌وه‌ی‌لیژنه‌ی‌چاودێریی‌دارایی‌دێت‌له‌كاره‌كانی‌

ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌راگه‌یاندنی‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌ش‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌كه‌‌"تا‌ئه‌و‌لیژنه‌یه‌‌

راپۆرتی‌كۆتایی‌خۆی‌پێشكه‌ش‌نه‌كات‌نازانرێت‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌فه‌رمانگه‌كه‌‌

چین".ئ���اگادار‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌ به‌پێ���ی‌له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌هاتوچۆی‌س���لێمانی،‌له‌دوای‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌لیژنه‌یه‌كی‌چاودێریی‌دارایی‌له‌كاره‌كانی‌ئه‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌،‌بۆی���ان‌ئاش���كرابوه‌‌ك���ه‌‌ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌وه‌سڵ‌كه‌‌هی‌غه‌رامه‌ی‌ئاسایی‌هاواڵتیان‌ب���ون،‌له‌كاتی‌بردنیان‌بۆ‌به‌ش���ی‌ئایتی‌ب���ۆ‌تۆماركردن‌و‌ژم���اره‌‌پێدانیان‌و‌دواتر‌گه‌ڕانه‌وه‌ی���ان‌ب���ۆ‌به‌ش���ی‌ژمێریاری���ی،‌

دیارنامێنن.

ئه‌می���ن‌س���اڵح‌لێپرس���راوی‌راگه‌یاندنی‌س���لێمانی‌ هاتوچ���ۆی‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌ت���ی‌له‌وباره‌ی���ه‌وه‌‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌راگه‌یان���د‌كه‌‌له‌ئێس���تادا‌لیژنه‌ك���ه‌ی‌چاودێریی‌دارایی‌س���ه‌رقاڵی‌ له‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌یان���ن‌و‌لێكۆڵینه‌وه‌كانیان���ن،‌"ب���ه‌اڵم‌تا‌ڕاپۆرتی‌كۆتایی‌خۆیان‌پێشكه‌ش‌نه‌كه‌ن،‌نازانین‌كه‌موكوڕییه‌كانی‌فه‌رمانگه‌كه‌مان‌چییه‌".

ئه‌و‌لێپرس���راوه‌ی‌راگه‌یاندن���ی‌هاتوچۆ،‌ئاشكراش���یكرد‌كه‌‌لیژنه‌ك���ه‌ی‌چاودێریی‌دارای���ی‌هه‌ندێ���ك‌ڕێنمایی‌پێ���داون‌بۆ‌

داخڵكردنی‌وه‌سڵه‌كانی‌سااڵنی‌ڕابردو.جگه‌‌له‌وه‌ش‌هه‌ندێ���ك‌ده‌نگۆ‌هه‌ن‌باس‌له‌ڕێككه‌وتنی‌نایاسایی‌هه‌ندێك‌لێپرسراوی‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌ ده‌كه‌ن‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌فه‌رمانگه‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌كه‌سانه‌ی‌غه‌رامه‌ی‌زۆریان‌له‌سه‌ره‌،‌به‌تایبه‌تی‌غه‌رامه‌ی‌خێرایی‌به‌جۆرێكه‌‌ ڕێككه‌وتنه‌ك���ه‌ش‌ لێخوڕی���ن.‌ئه‌و‌ئه‌فس���ه‌رانه‌ی‌هاتوچۆ‌بڕێكی‌كه‌متر‌له‌و‌پ���اره‌ی‌غه‌رامه‌یه‌‌له‌س���ه‌رپێچیكاران‌س���ڕینه‌وه‌ی‌ له‌به‌رامب���ه‌ر‌ وه‌رده‌گ���رن،‌ناوه‌كانیان‌له‌لیس���تی‌س���ه‌رپێچیكاراندا،‌

هه‌روه‌ه���ا‌باس‌ل���ه‌وه‌ش‌ده‌كرێت‌كه‌‌ئه‌و‌ئوتومبێالن���ه‌‌ده‌ك���ڕن‌له‌ملیۆنێك‌به‌ره‌و‌ژور‌غه‌رامه‌یان‌له‌س���ه‌ره‌و‌له‌كاتی‌كڕینیدا‌پاره‌ی‌غه‌رامه‌كه‌ی‌لێده‌بڕن‌و‌دواتر‌خۆیان‌

غه‌رامه‌كان‌ده‌كوژێننه‌وه‌.ب���ه‌اڵم‌ئه‌می���ن‌س���اڵح‌ئ���ه‌و‌ده‌نگۆیانه‌‌ڕه‌تده‌كاته‌وه‌‌و‌ڕایده‌گه‌یه‌نێت‌هه‌ر‌كه‌سێك‌به‌ڵگ���ه‌ی‌الیه‌‌كه‌‌ئه‌فس���ه‌رێك‌له‌كارێكی‌وه‌هاوه‌‌تێوه‌گالوه‌‌با‌پێشكه‌شمانی‌‌بكات،‌خۆم���ان‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌له‌گ���ه‌ڵ‌ده‌كه‌ین‌و‌

ده‌یده‌ینه‌‌دادگا.

‌ئا:‌ئیحسان‌مه‌ال‌فوئاد

پسپۆرێكی‌‌بواری‌‌نه‌وت‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌و‌مادانه‌ی‌‌تێكه‌ڵ‌‌

به‌به‌نزین‌ده‌كرێن‌له‌كوردستان‌ده‌بنه‌‌هۆی‌‌توشبون‌به‌شێرپه‌نجه‌ی‌‌خوێن‌و‌

جگه‌رو‌بۆری‌و‌سییه‌كان،‌ئه‌مه‌‌له‌كاتێكدایه‌‌كه‌‌وه‌زاره‌تی‌‌نه‌وتی‌‌

ئێران‌به‌فه‌رمی‌‌زیانبه‌خشیی‌‌به‌نزینی‌‌پشتڕاستده‌كاته‌وه‌،‌كه‌‌به‌شێك‌

له‌هاواڵتیانی‌‌كوردستان‌به‌نزینی‌‌ئه‌و‌واڵته‌‌به‌كارده‌هێنن.

كان���زاكان‌ ن���ه‌وت‌و‌ بواری‌‌ پس���پۆری‌غالیب‌محه‌م���ه‌د‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ئاوێنه‌‌به‌نزینی‌‌ ده‌رهاویشته‌ی‌‌ مه‌ترسییه‌كانی‌‌هه‌رێمی‌كوردستان‌ده‌خاته‌رو‌كه‌‌چه‌ند‌

جۆر‌پااڵوگه‌‌ه���ه‌ن،‌پااڵوگه‌‌هه‌یه‌‌هی‌1800ه‌كان���ه‌و‌ئه‌مانه‌ی‌‌كوردس���تان‌كه‌‌پێیانده‌وترێت‌ پااڵوگه‌یه‌و‌ ‌150 نزیكه‌ی‌‌نایاس���ایی‌له‌و‌پااڵوگ���ه‌‌كۆنانه‌یه‌،‌ئه‌و‌به‌نزینه‌ی‌‌كه‌‌له‌كوردستان‌ده‌پاڵێورێت‌ئۆكتانه‌مب���ه‌ری‌زۆر‌كه‌مه‌،‌كه‌‌كه‌میش‌بو‌به‌ئاس���انی‌ناس���وتێت،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌ئۆكتانه‌مب���ه‌ری‌‌زیادبكرێت‌و‌بس���وتێت‌ده‌بێت‌ماده‌ی‌‌تیترالێتی‌)قوڕقوش���م(ی‌‌ب���ۆ‌زیادبكرێ���ت،‌ئه‌و‌قوڕقوش���مه‌‌ئۆكتانه‌مبه‌ره‌كه‌ی‌‌زیاد‌ده‌كات‌بۆ‌93و‌ PPOبه‌ئاس���انی‌ده‌س���وتێت‌و‌ماده‌ی‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌خ���ۆی‌ده‌رده‌كات‌و‌به‌ژینگه‌دا‌باڵوده‌بێت���ه‌وه‌و‌كه‌‌مرۆڤ‌هه‌ڵیده‌مژێت‌توشی‌ش���ێرپه‌نجه‌ی‌‌ده‌كات،‌به‌گشتی‌ئه‌و‌مادانه‌‌پێیانده‌وترێت‌)هێڵی‌مێته‌ڵ(‌ماده‌‌قورس���ه‌كان،‌كه‌‌چونه‌‌له‌ش���ه‌وه‌‌

ده‌رناچ���ن‌و‌كۆده‌بنه‌وه‌و‌ش���ێرپه‌نجه‌ی‌‌لێده‌كه‌وێته‌وه‌.

به‌پێی‌‌ئاماره‌كانی‌‌نه‌خۆش���خانه‌ی‌‌هیوا‌‌ساڵ‌‌به‌ساڵ‌‌نه‌خۆشییه‌كانی‌‌شێرپه‌نجه‌‌

له‌كوردستان‌له‌زیادبوندان.پزیشكی‌خوێن‌له‌نه‌خۆشخانه‌ی‌‌هیوای‌عومه‌ر‌ دان���ا‌ به‌ش���ێرپه‌نجه‌‌ تایب���ه‌ت‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ئاوێنه‌‌ئه‌وه‌‌ده‌خاته‌ڕو‌ك���ه‌‌مانگانه‌‌نزیكه‌ی‌‌100-‌150كه‌س���ی‌س���ه‌ردانی‌ به‌شێرپه‌نجه‌‌ تازه‌توش���بو‌نه‌خۆش���خانه‌كه‌یان‌ده‌كات،‌ل���ه‌و‌100-‌150كه‌س���ه‌‌30-40%‌خه‌ڵكی‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌رێمی‌كوردستانن،‌واتا‌سااڵنه‌‌ده‌كاته‌‌

نزیكه‌ی‌‌‌1500كه‌س.‌ئه‌وه‌ش���ی‌‌رونك���رده‌وه‌‌كه‌‌ب���ۆ‌نمونه‌‌‌100هه‌زار‌كه‌س‌له‌پارێزگای‌‌س���لێمانی‌ئه‌نب���ار‌ به‌پارێ���زگای‌‌ به‌راوردك���راوه‌‌

له‌خواروی‌عێراق‌كه‌‌چه‌ند‌كه‌س‌توشی‌له‌مندااڵندا،‌ ده‌بێت‌ خوێن‌ شێرپه‌نجه‌ی‌‌نیوهێن���ده‌ی‌‌ له‌س���لێمانی‌ ده‌رك���ه‌وت‌

خه‌ڵكی‌ئه‌نبار‌توش‌ده‌بێت.‌لیژن���ه‌ی‌‌ بڕی���ارده‌ری‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا‌س���ه‌رچاوه‌‌ وزه‌و‌ پیشه‌س���ازیی‌‌و‌سروشتییه‌كانی‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان،‌رۆزا‌مه‌حم���ود‌تایب���ه‌ت‌به‌ئاوێنه‌‌وتی‌"ئێمه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌پێش���ودا‌كه‌‌له‌رێگه‌ی‌‌تاقیگ���ه‌ی‌گه‌ڕۆكی‌س���ه‌ر‌به‌وه‌زاره‌تی‌‌سامانه‌‌سروشتییه‌كانه‌وه‌‌له‌پارێزگاكان‌به‌نزین���ی‌چه‌ن���د‌ ب���ۆ‌ پش���كنینمان‌به‌نزینخانه‌یه‌ك‌ك���رد‌ئۆكتانه‌كه‌ی‌‌93 H6C6بو،‌هه‌روه‌ها‌ئه‌و‌به‌نزینه‌‌ماده‌ی‌‌نابێت‌رێژه‌ك���ه‌ی‌‌1%‌زیاتر‌بێت،‌به‌اڵم‌ده‌ركه‌وتوه‌‌رێژه‌ك���ه‌ی‌‌زیاتر‌بو،‌جگه‌‌له‌بونی‌‌چه‌ندین‌ماده‌ی‌‌مه‌ترس���یداری‌‌

ت���ر،‌هه‌م‌بۆ‌س���ه‌ر‌م���رۆڤ‌و‌هه‌م‌بۆ‌خراپبونی‌به‌نزینه‌كه‌".

ك���ه‌‌هه‌فت���ه‌ی‌‌ له‌كاتێكدای���ه‌‌ ئه‌م���ه‌‌راب���ردو،‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌نه‌وت���ی‌‌ئێ���ران‌به‌نزین���ی‌‌ زیانبه‌خش���یی‌‌ به‌فه‌رم���ی‌‌به‌ش���ێك‌ ك���ه‌‌ پشتڕاس���تده‌كاته‌وه‌،‌له‌هاواڵتیانی‌‌كوردس���تان‌به‌نزینی‌‌ئه‌و‌واڵت���ه‌‌به‌كارده‌هێنن.‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوبراو‌رایگه‌یاند‌كه‌‌به‌نزینی‌‌به‌كارهاتوی‌‌ئه‌و‌واڵته‌‌به‌پێی‌‌س���تانداری‌‌جیهانی‌‌نییه‌،‌میدیاكان���ی‌‌ئێرانیش‌ده‌ڵێن‌"پێش���تر‌كاربه‌ده‌س���تان‌ده‌یانویست‌مه‌سه‌له‌كه‌‌بارگاویی‌‌بكه‌ن‌به‌سیاسه‌ت‌و‌هه‌وڵیانده‌دا‌مه‌س���ه‌له‌ی‌‌زیانبه‌خشیی‌به‌نزین‌به‌درۆ‌بخه‌نه‌وه‌،‌ب���ه‌اڵم‌ده‌ركه‌وت‌چ‌زیانێكی‌‌به‌ژینگه‌ی‌‌واڵت‌و‌ته‌ندروستی‌‌هاواڵتیان‌

گه‌یاندوه‌".

تایبه‌ت)443(‌سێشه‌ممه‌‌22014/9/2

ئاوێنه‌ی‌رووداوه‌کان

ئاوێنه‌‌ومه‌رگی‌‌عه‌زیز‌

هاوكار‌حسێن

هه‌فته‌ی‌‌رابردو‌باڵوبونه‌وه‌ی‌‌وێنه‌و‌كه‌مئه‌ندامی‌‌ منداڵێك���ی‌‌ چیرۆك���ی‌‌ته‌مه‌ن‌چوار‌س���اڵه‌‌به‌ن���اوی‌‌عه‌زیز‌توش���ی‌‌ جیهانی‌‌ میدیاكانی‌‌ جه‌الل،‌ه���ه‌ژان‌كرد،‌كاتێك‌دای���ك‌و‌باوكی‌‌به‌ناچاریی‌‌ له‌ژێ���ر‌فش���ارداو‌ عه‌زیز‌بڕیاریانداب���و‌به‌ته‌نیا‌له‌س���ه‌ر‌چیای‌‌ش���ه‌نگال‌جێیبهێڵ���ن‌و‌چه‌ند‌رۆژێك‌له‌به‌ر‌تینی‌‌به‌تاوی‌‌خۆردا‌مابۆوه‌‌تا‌هێزێكی‌‌سه‌ربازیی‌‌كورد‌دۆزییانه‌وه‌و‌سوریا،‌ نه‌خۆشخانه‌یه‌كی‌‌ گه‌یاندیانه‌‌به‌اڵم‌كاته‌ك���ه‌‌زۆر‌دره‌نگبو.‌عه‌زیز‌دوای‌‌چه‌ند‌رۆژێ���ك‌مانه‌وه‌،‌به‌یانی‌‌سپاردو‌ گیانی‌‌ رابردو‌ پێنجشه‌ممه‌ی‌‌فریانه‌ك���ه‌وت‌جارێك���ی‌‌دیكه‌‌باوكی‌‌ببینێته‌وه‌‌كه‌‌دوای‌‌چه‌ند‌كاتژمێرێك‌گه‌یش���تبوه‌‌ له‌گیانله‌ده‌س���تدانی‌‌نه‌خۆشخانه‌كه‌‌به‌ئومێدی‌‌شادبونه‌وه‌‌

به‌عه‌زیزی‌‌بێچاره‌.‌‌ئ���ه‌م‌چیرۆكه‌‌رێ���ك‌ده‌‌رۆژ‌دوای‌‌ئ���ه‌وه‌‌هات‌كه‌‌هه‌فته‌نام���ه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌له‌ژماره‌‌)441(ی‌‌خۆیدا،‌له‌مانشێتی‌‌س���ه‌ره‌كیدا‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌‌كردبو‌كه‌‌شوێنی‌‌‌100ئێزدی‌‌دابڕاو‌له‌سه‌ر‌چیای‌‌شه‌نگال‌ئاش���كرا‌ده‌كات.‌ئه‌م‌رسته‌‌خه‌به‌رییه‌‌له‌بری‌‌ئه‌وه‌ی‌‌فشار‌دروست‌بكات‌له‌س���ه‌ر‌الیه‌ن���ه‌‌په‌یوه‌ندیداره‌‌حكومی���ه‌كان‌ب���ۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌به‌هانای‌‌ئه‌و‌ئاوارانه‌وه‌‌بچ���ن،‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌له‌چه‌ندی���ن‌الوه‌‌ئاوێن���ه‌ی‌‌روبه‌روی‌‌رۆژنامه‌نوس‌و‌ هه‌ندێ���ك‌ ره‌خن���ه‌ی‌‌رۆش���نبیری‌‌ناوخۆ‌ك���رده‌وه‌،‌گوایه‌‌"ئاوێنه‌‌شوێنی‌‌ئێزدیه‌كان‌بۆ‌داعش‌

ئاشكرا‌ده‌كات".راش���كاوانه‌‌ده‌مه‌وێت‌بڵێم،‌ئاوێنه‌‌مانش���ێته‌دا‌ ئ���ه‌و‌ له‌هه‌ڵبژاردن���ی‌‌ب���و:‌ رێگه‌چ���اره‌دا‌ دو‌ له‌ب���ه‌رده‌م‌گه‌یاندن���ی‌‌په‌یامێك���ی‌‌مرۆڤان���ه‌‌بۆ‌رزگاركردن���ی‌‌ژیانی‌‌س���ه‌دان‌كه‌س،‌یاخود‌ئه‌گه‌ری‌‌مه‌ترسی‌‌دروستكردن‌بۆ‌سه‌ر‌ئه‌و‌ئاوارانه‌‌له‌الیه‌ن‌داعشه‌وه‌.‌ئاوێنه‌‌ئۆپش���نی‌‌یه‌كه‌می‌‌هه‌ڵبژارد،‌چیرۆكه‌كه‌ی‌‌عه‌زیزیش‌سه‌لماندی‌كه‌‌

ئه‌مه‌‌بڕیاره‌‌راسته‌كه‌‌بو.ن���ه‌‌ده‌مه‌وێ���ت‌بچمه‌‌س���ه‌نگه‌ری‌‌به‌رگریی‌‌له‌ئاوێنه‌‌و‌نه‌‌دڵخۆش���م‌به‌و‌به‌ڵكو‌ عه‌زی���ز،‌ تراژیدیه‌ی‌‌ مه‌رگ���ه‌‌به‌بیربهێنم���ه‌وه‌‌ ئ���ه‌وه‌‌ ده‌مه‌وێ���ت‌كه‌‌زۆرج���ار‌ئه‌وان���ه‌ی‌‌خۆیان‌وه‌ك‌ره‌خنه‌گ���ر‌ ب���ه‌ره‌ی‌‌ ده‌مڕاس���ت‌و‌له‌قه‌ڵه‌م���ده‌ده‌ن،‌هێنده‌ی‌‌دوكه‌ڵه‌كه‌‌نابینن.‌ ئاگره‌كه‌‌ ئه‌وه‌ن���ده‌‌ ده‌بینن،‌ئ���ه‌وان‌پێیانوابو‌داع���ش‌چاوه‌ڕوانه‌‌ئاخ���ۆ‌ك���ه‌ی‌‌ئاوێن���ه‌‌زانیاریی���ان‌پێده‌دات‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌بچنه‌‌س���ه‌ر‌ئه‌و‌له‌چیای‌‌ ئێزدیان���ه‌ی‌‌ برا‌ خوش���ك‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌ وه‌ك‌ به‌جێمابون،‌ ش���ه‌نگال‌داعش‌كێش���ه‌ی‌‌گ���ه‌وره‌ی‌‌له‌عێراقدا‌بێت.‌ ئێزدیه‌كان‌ راوه‌دونان���ی‌‌ ته‌نها‌له‌س���ه‌ر‌ فش���اریان‌ ده‌بو‌ له‌كاتێكدا‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌دروس���تبكردایه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌رێگ���ه‌ی‌‌تیمێكی‌‌تایبه‌ته‌وه‌‌

به‌هانای‌‌لێقه‌وماوانه‌وه‌‌بچن.ئه‌گه‌ر‌دو‌رۆژ‌پێشتر،‌ده‌ستوبردێكی‌‌شێلگیرانه‌‌بكرایه‌،‌نه‌‌عه‌زیز‌ئه‌وه‌نده‌‌له‌ب���ه‌ر‌خۆر‌هه‌ڵده‌قرچ���او‌نه‌‌ده‌یان‌ك���ه‌س‌له‌وانه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌ش���وێنه‌كه‌ی‌‌له‌ده‌س���ت‌ گیانی���ان‌ ئاش���كراكردن‌زانیاریی���ه‌كان‌ به‌پێ���ی‌‌ ك���ه‌‌ ده‌دا،‌ئه‌وانه‌ش���ی‌‌رزگارب���ون‌له‌ئێس���تادا‌به‌چیاكه‌داو‌ باڵوبونه‌ت���ه‌وه‌‌ پ���ه‌رژو‌

چاره‌نوسیان‌نادیاره‌.ره‌خنه‌ی���ان‌ له‌وان���ه‌ی‌‌ به‌ش���ێك‌له‌مانش���ێته‌كه‌ی‌‌ئاوێنه‌‌گرت،‌ئێستا‌ده‌بێت‌وه‌اڵم���ی‌‌عه‌زیزو‌عه‌زیزه‌كانی‌‌دیك���ه‌ی‌‌ئێزدی���ه‌كان‌بده‌ن���ه‌وه‌،‌كه‌‌داعش‌مه‌ترسیدارتر‌بو‌له‌سه‌ر‌ژیانیان‌ی���ان‌بێده‌نگی���ی‌‌و‌كه‌مته‌رخه‌می���ی‌‌ئه‌وان‌كه‌‌نه‌یانتوانی‌‌فش���ار‌له‌سه‌ر‌حكومه‌ت‌بكه‌ن‌بۆ‌به‌هاناوه‌چونیان؟‌وه‌ك‌زۆرین���ه‌ی‌‌ئامرازه‌كان���ی‌‌دیكه‌،‌ره‌خنه‌ش‌وه‌ك‌ده‌رزیی‌‌درومان‌وایه‌،‌ده‌ش���ێت‌خاوه‌نه‌كه‌ی‌‌تارای‌‌بوكێنی‌‌پێبدورێ���ت‌و‌ده‌ش���توانێت‌كفنی‌‌پێ‌دروس���تبكات،‌به‌داخه‌وه‌‌ره‌خنه‌كانی‌‌ئه‌و‌براده‌رانه‌‌كفن‌ب���ون‌بۆ‌ده‌یانی‌‌

وه‌ك‌عه‌زیز.‌‌

ئێران‌رێكخه‌ری‌‌ئازادكردنی‌‌ئامرلی‌‌و‌سلێمانبه‌گ‌بوه‌

ژماره‌یه‌كی‌زۆر‌وه‌سڵی‌غه‌رامه‌ی‌هاتوچۆ‌دیارنامێنێت

"به‌نزینی‌هه‌رێم‌خه‌ڵك‌توشی‌شێرپه‌نجه‌‌ده‌كات"

‌ریکالم

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

باڵوبونه وه ی لیستێك ناوی خانه نشین به پله ی سه ربازیی ژنی پێشمه رگه ی

شاخ، ناڕه زایه تی و ره خنه ی زۆری به دوای خۆیدا هێناو پێشمه رگه یه كی دێرین ده ڵێت، هه مو ژنی شاخ 300 كه س نه ده بون، په رله مانتارێكیش

پێیوایه ئێستا كاتی ئه وه نییه كار له سه ر ئه و بابه ته بكرێت.

له ئێس���تادا لیست و خش���ته ی ناوی ش���اخ و ژنان���ی خانه نش���ینكراوانی نوس���ه رو رۆش���نبیرو راگه یان���دكارو رۆژنامه نوسان له تۆڕه كۆمه اڵیه تییه كاندا باڵوكراوه ته وه و بوه ته باسێكی گه رمی نێوان الیه نگرانی حزبه كان، به وته ی مام رۆسته م، پێش���مه رگه ی دێرین، "هه مو ژنی شاخ 300 كه س نه ده بون، كه چی

ئێستا هه زاران ژن خانه نشینكراون".پێش���مه رگه ی دێرین و ناس���راو مام رۆس���ته م كه به وه ناس���راوه هه میشه بۆچونه كان���ی بی���رو راش���كاوانه ده رده بڕێت و زۆرج���ار وته كانی ده بنه مانش���ێتی راگه یاندن���ه كان، بۆ ئاوێنه وت���ی، "كارێكی ناش���یرینه به هه زاران ئه وان���ه ی خانه نش���ینكراون، ك���ه س ژنی شاخ و له ش���ه ڕدا بون و به ر تۆپ و بۆیانبكرێت، ئاساییه كه وتون، فڕۆكه به اڵم جۆره ه���ا خه ڵك له دوای 2000وه

خانه نشینكراون".لیژنه ی بڕی���ارده ری له به رامب���ه ردا دارایی و كاروب���اری ئابوری په رله مانی

كوردس���تان، هێڤا حاجی میرخان بۆ به هۆی "له راب���وردودا ده ڵێت، ئاوێنه دۆخی سیاسی و فشاری به غداوه له سه ر هه رێ���م هه ندێك هه ڵه كراوه ، بۆیه له م دۆخه ی ئێستادا كه له شه ڕداین و كێشه ی بودجه هه یه ، پێویست نییه كار له سه ر ئ���ه م بابه ته بكرێت، هه رچه نده له گه ڵ ئ���ه وه دام گه نده ڵ���ی نه مێنێت، به اڵم

ده بێت شه قام هێورببێته وه بۆ ئه وه ی مێشكی خه ڵك تێكنه درێت".

به هه مانش���ێوه س���ه رۆكی ده سته ی حاكم كوردستان هه رێمی ده ستپاكیی ئه حم���ه د پێیوایه ، ده بێت به ش���ێوه ی دامه زراوه ی���ی كار له س���ه ر ئه و بابه ته بكرێ���ت و وتی "ئێم���ه له گفتوگۆداین و لیژنه ی ده ستپاكیی په رله مان و له گه ڵ

كۆده بینه وه فه رمانگه كاندا حكومه ت و بۆ ئه وه ی چۆن پێك���ه وه هه وڵبده ین چاره س���ه ری بنه ڕه تیی ئه و كێش���ه یه بكه ی���ن، چونك���ه ئ���ه وه پێویس���تی به هه مواری یاس���ا ده بێ���ت، به اڵم له م جۆره ك���ه ش و هه وایه ی ئێس���تادا كه له ش���ه ڕداین كاری له س���ه ر ناكرێ���ت و

پێویستی به هێمنیی هه یه ".

لیژن���ه ی ئه ندام���ی خۆی���ه وه الی كوردستان له په رله مانی ده س���تپاكیی ئومێ���د حه م���ه عه ل���ی ئ���ه و وتان���ه ره تده كاته وه كه باس له وه ده كه ن له م دۆخه دا كار له سه ر ئه و بابه ته نه كرێت، چونكه "گه ره نتی نییه ش���ه ڕی تیرۆر

به ئاسانی كۆتایی بێت".ئومێ����د سه رس����وڕمانی خ����ۆی له و

دۆسێیه ده ربڕی و به تراژیدیی و كۆمیدیی ناویبردو وتی "پێم س����ه یره كه سانێك هه ن رۆژێك س����ه رباز نه بون و به پله ی عه میدو عه قید خانه نشینكراون، جگه ل����ه وه ی هه یه بێژه ره و به ته س����كیه ی حزبیی خانه نشینكراوه كه ده چێت بۆ كه ناڵه كه ی كه سی به ر ده رگاكه به جلی

سه ربازییه وه ته حیه ی بۆ ده كات".ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ده س����تپاكیی په رله مان ئام����اژه به وه ش ده كات كه بونی هه ڕه ش����ه ی تیرۆر به مانای ئه وه نییه بابه تی بنچینه یی نادادپه روه ریی و گه نده ڵیی كه له نێو فه زای سیاس����ی و كۆمه اڵیه تی����دا بون����ی هه یه س����ه رنج نه ده ی����ن و كاری له س����ه ر نه كه ی����ن و تا نادیار به ئایینده یه كی بیس����پێرین ئه و كات����ه ی هه ڕه ش����ه كان كۆتاییان

پێدێت.به ڕای سه رۆكی ده سته ی ده ستپاكیی به مش����ێوه یه ی "چاكس����ازیی هه رێم ئێستا ناكرێت كه دۆست و الیه نگرانی یه كێتی و پارت����ی له به رامبه ر یه كتری له نێو خۆی����ان ل����ه والوه ده یك����ه ن و حكوم����ه ت و په رله ماندان، به ڵكو ئه وه وه زاره تی دارایی و په رله مان ده توانێت

كاری له سه ر بكات".حاك����م ئه حم����ه د بێئاگای����ی خۆی له ژم����اره ی ئ����ه و خانه نش����ینكراوانه ده رب����ڕی و وتی "ئ����ه وه له ئه نجومه نی وه زیران و وه زاره تی پێشمه رگه و دارایی و به ڕێوه به رایه ت����ی خانه نش����ینه كانه وه كراوه و به دڵنیایی����ه وه داوای زانیاری

له و الیه نانه ده كه ین".

ئا: ئاوێنه

به نوسراوێك كه كۆپییه كی ده ست ئاوێنه كه وتوه ، نێچیرڤان بارزانی

سه رۆكی حكومه تی هه رێم كه سێك به ناوی "كرمانج یونس عوسمان" به پله ی راوێژكار له سه ر میالكی

ده سته ی سه ربه خۆی مافی مرۆڤ له 2014/8/24دا داده مه زرێنێت،

سه رۆكی لیژنه ی مافی مرۆڤ سه رسوڕمانی خۆی به رامبه ر به م

بڕیاره ده رده بڕێت و ده پرسێت "له كاتێكدا كه دامه زراندن راگیراوه چۆن سه رۆكی حكومه ت كارمه ند

داده مه زرێنێت"، سه رۆكی ده سته ی سه ربه خۆی مافی مرۆڤیش ده ڵێت "من بڕیارم بۆ هاتوه و جێبه جێم

كردوه ".

زیا بترۆس س����ه رۆكی ده س����ته ی له مباره وه مرۆڤ مافی سه ربه خۆی به ئاوێن����ه ی راگه یان����د ك����ه ئه وان وه ك ده س����ته ی س����ه ربه خۆی مافی م����رۆڤ به پێ����ی ئه و یاس����ایه ی كه بۆیانهاتوه ، پێویسته دو راوێژكاریان هه بێت، ئه مه ماوه ی ساڵێك و چه ند مانگێكه راوێژكاریان نییه و له پاره وه "به پێی وت����ی ئه و داوایانك����ردوه ، ئ����ه و هه یكه لی ئیداریی����ه ی هه مانه دامه زراندنی ب����ه اڵم پێویس����تمانه ، پله ی ئیداریی له ده س����ه اڵتی ئێمه دا نییه ، ئه مه له ده سه اڵتی ئه نجومه نی وه زیراندای����ه ، ئێم����ه ته نه����ا بڕیار وه رده گرین و جێبه جێی ده كه ین، جا منیش نوسراوم بۆ هاتوه به فه رمانی ئه نجومه نی وه زیران، كه فاڵنه كه س سه ربه خۆی له ده سته ی دابمه زرێنن مافی مرۆڤ وه كو راوێژكار و منیش

جێبه جێم كردوه ".ك����ه ب����ه وه ش س����ه باره ت دامه زراندنه كه له ڕێگه ی په رله مانه وه ده س����ته یه ئه م به مه رجێك نه بوه ، به سه رۆكایه تی دامه زراوه یه كی سه ر په رله مان����ه ، بت����رۆس وت����ی "ئێمه نوس����راومان كردوه ب����ۆ په رله مان و

ئێس����تاش ت����ا داواش����مانكردوه و فه رمانبه رم����ان كه مه ، له وه ته ی من دامه زراوم به سه رۆكی ئه م ده سته یه كه س����اڵ و نیوێكه به نۆ فه رمانبه ر كار ده ك����ه م كه پێویس����تی به چل

فه رمانبه ره ".له په رله م����ان "داوام وتیش����ی ده س����ه اڵتی وتویانه ئه وان كردوه و بڕیارم م����ن نییه ، دامه زراندنم����ان ب����ۆ هات����وه له الی����ه ن ئه نجومه نی

وه زیرانه وه و جێبه جێشم كردوه ".لیژنه ی س����ه رۆكی له به رامبه ردا، مافی مرۆڤ له په رله مانی كوردستان سه باره ت به م دامه زراندنه به ئاوێنه ی راگه یان����د ك����ه "ئ����ه م ده س����ته یه س����ه ر به س����ه رۆكایه تی په رله مانه و ده بێ����ت بۆ دامه زران����دن بگه ڕێنه وه دامه رزاندنه كه ش په رله م����ان و ب����ۆ له ڕێگه ی پێشكه شكردنی سیڤییه وه بێت، ب����ه اڵم ئێمه ئ����اگاداری نین و نازانی����ن چ����ۆن ك����راوه ، له كاتێكدا ك����ه دامه زراندن ئێس����تا راگیراوه ، لێكۆڵینه وه ی ده بێ����ت له به رئ����ه وه

له سه ر بكه ین".وێنه ی����ه ك "ته نان����ه ت وتیش����ی ب����ۆ نه هات����وه له دامه زراندنه ك����ه ئاگای په رله مان ناكرێت په رله مان و

له دامه زراوه یه كی خۆی نه بێت".

ئا: شاهۆ ئه حمه د

به هۆی ئه وه ی ئه ندامانی لیژنه ی سامانه سروشتیه كانی په رله مانی

كوردستان یه كده نگ نه بون له سه ر دانانی نرخێكی دیاریكراو

بۆ به نزین، نه یانتوانیوه فشار له سه ر حكومه ت دروست بكه ن بۆ

هه رزانكردنی ، ئه مه له كاتێكدایه نرخی لیترێك به نزین به 900 دینار

له الیه ن حكومه ته وه دیاریكرا.

جێگری س����ه رۆكی لیژنه ی سامانه سروشتیه كانی په رله مانی كوردستان، دڵشاد ش����ه عبان له باره ی گرانبونی نرخی به نزی����ن به ئاوێنه ی راگه یاند، حكوم����ه ت و س����ه رۆكی "به وت����ه ی دارای����ی ، وه زی����ری جێگره ك����ه ی و حكومه ت قه یرانێكی گه وره ی هه یه ، ئێمه ش قه ناعه تم����ان به وه هات كه كوردس����تان له حاڵێك����ی مادیی زۆر

خراپدایه ".س����ه ر ك����ه ش����ه عبان دڵش����اد به فراكس����یۆنی زه رده ، ئاماژه به وه ده كات ئه وان وه كو لیژنه ی س����امانه پێش����نیاریان چوار سروش����تیه كان هه بوه بۆ دیاریكردنی نرخی به نزین "یه كیان به 500 ئه ویتر به 600 ئه ویتر 700 ئه وه یتری����ش ب����ه 750، به اڵم كۆبونه وه ، ن����او بچینه به رل����ه وه ی س����ه رۆكی لیژنه كه رایگه یاند ده بێت ئێمه ته نیا دو پێش����نیار پێشكه ش به حكوم����ه ت بكه ی����ن، یه كیان 500 ئه ویتر 600، به اڵم من وتم وا باش����ه بكرێت به 700 دینار، دواتر خستمانه ئه وان پێشنیاره ی ئه و ده نگدانه وه و زیاتر ده نگ����ی هێناو كاتێكیش وه ك پێشنیار دامانه حكومه ت هه ردوكیان جێبه جێكردن قابیل����ی ره تكرانه وه و

نه بون".لیژنه ی ئه ندام����ی له به رامب����ه ردا سامانه سروشتیه كان فایه ق مسته فا ئ����ه وه ی راگه یاند ك����ه "له به رئه وه ی جێگری س����ه رۆكی لیژنه ی س����امانه سروشتیه كان له گه ڵ ئه وه نه بو نرخی به نزین هه رزانبكرێت، ئێمه ش كه متر

توانیمان فش����ار له س����ه ر حكومه ت دروست بكه ین".

هه رچه ن����ده جێگ����ری س����ه رۆكی لیژنه ی سامانه سروشتیه كان ئه وه ی خس����ته ڕو كه ئه و پێش����نیاریكردوه نرخی لیترێك به نزین بكرێت به 700 به اڵم په رله مانتاره كه ی گۆڕان جه خت له سه ر ئه وه ده كاته وه كه ئه و به وه رازی نه بوه و وتویه تی ده بێت له 800 دیناره وه بكرێته 900 دینار، به وه ش حكوم����ه ت گوێی له پێش����نیاره كه ی

ئێمه نه گرت.جێگری س����ه رۆكی لیژنه ی سامانه سروش����تیه كان ره تیده كات����ه وه ئه و به نزین و زیادبونی ب����ۆ هۆكاربوبێت وت����ی ، "ئه گ����ه ر به پێی ح����ه زی من بێ����ت، وا باش����ه به ب����ه الش به نزین بدرێت به هاواڵتیان، به اڵم بارودۆخی كوردستان واده خوازێت به و شێوه یه

بێت".

3(443( سێشه ممه ‌2014/9/2هه‌نوکه

خانه‌نشینی‌پله‌‌بااڵكان‌دۆسیه‌ی‌‌ده‌یان‌گه‌نده‌ڵی‌هه‌ڵده‌داته‌وه‌مام‌رۆسته‌م:‌هه‌مو‌ژنی‌شاخ‌‌300كه‌س‌نه‌ده‌بون

به‌بێ‌‌ئاگاداری‌‌په‌رله‌مان،‌نێچیرڤان‌راوێژكارێك‌بۆ‌دامه‌زراوه‌یه‌كی‌‌سه‌ر‌به‌په‌رله‌مان‌داده‌مه‌زرێنێت

ناكۆكی‌‌لیژنه‌که‌ی‌‌په‌رله‌مانهه‌لی‌‌زیادكردنی‌‌نرخی‌‌به‌نزینی‌‌

بۆ‌حكومه‌ت‌ره‌خساند‌

ئه گه ر به پێی حه زی من

بێت، وا باشه به به الش

به نزین بدرێت به هاواڵتیان،

به اڵم بارودۆخی كوردستان

واده خوازێت به و شێوه یه بێت

سه رۆكی لیژنه ی مافی مرۆڤ:

ئێمه ئاگاداری نین و نازانین چۆن كراوه ، له كاتێكدا

كه دامه زراندن ئێستا راگیراوه

مه شق و راهێنانی ئه و هێزی پێشمه رگه ی ژنانه ی دوای راپه ڕین دامه زراوه

بارزانی و ئه و که سه ی به راوێژکار دامه زراوه

کۆپییه کی بڕیاری دامه زراندنه که

هەنوکە(443( سێشه ممه 42014/9/2

موچه‌ی‌فه‌رمانبه‌ران‌له‌گیرفانی‌خۆیان‌ده‌درێت ئا: محه مه د ره ئوف

ئه گه رچی له ئێستادا حكومه تی هه رێمی كوردستان روبه روی قه یرانی ئابوری بۆته وه و توانای دابینكردنی

موچه ی فه رمانبه رانی هه رێمی كوردستانی نیه ، به تایبه تیش

له دوای بڕینی به شه بودجه ی هه رێم له الیه ن به غداوه ، حكومه ت سه رقاڵی

كۆكردنه وه ی داهاته ناوخۆییه كان و زیادكردنی نرخی سوته مه نی و

غه رامه ی زیاتره تا موچه ی فه رمانبه رانی پێبدات، له ئێستادا )1 ملیۆن و 341 هه زارو 558( موچه خۆر

هه ن و له و ژماره یه )683 هه زارو 849(ی فه رمانبه ره و )658هه زارو 709(ی موچه خۆر، كه مانگانه ی پێویستی به )850 ملیار دینار(

هه یه .

ئه گه رچی به دو مانگ بۆ سێ مانگ جارێك موچه ده درێت كه به شی زۆری هاواڵتیان����ی كوردس����تان له )65% بۆ 70%(ی هاواڵتیانی كوردستان بژێوییان له سه ر موچه ی مانگانه یانه ، گرانبونی نرخ����ی به نزینیش هێن����ده ی تر باری

سه رشانی هاواڵتیانی گرانكردوه .

گرانكردنی نرخی به نزینل����ه دوای روداوه كان����ی داعش����ه وه ، قه یرانی به نزین له هه رێمی كوردستان س����ه ریهه ڵداو بۆ چاره سه ركردنی ئه و كوردس����تان په رله مانی قه یران����ه ش س����امانه میوانداری����ی وه زی����ری سروش����تیه كانی كردو بڕیاردرا، نرخی لیترێ����ك به نزین بۆ ته كس����ی و پاس 500 دین����ار بێت و ب����ۆ ئۆتۆمبیله كانی تری����ش 800 دین����ار، له به نزینخانه ی بازرگانییش 1250 دینار، به اڵم به هۆی ناڕه زایی خه ڵك و به دواداچونی لیژنه ی نه وت و گازی په رله مانی كوردس����تان له كۆبونه وه ی رۆژی 31ی ئابی 2014دا نه گه یشتنه حكومه ت له گه ڵ لیژنه كه ئه نجام و حكومه ت خۆی بڕیاریدا نرخی لیترێك به نزین بۆ پاس و ته كسی 500 دینارو ب����ۆ ت����ه واوی ئۆتۆمبیله كانی دیكه 900 دینار واتا لیتری 400 دینار زیاتر بێت، واتا زیادكردنه كه به رێژه ی

(45%( بوه . زیاتر ك����ه كوردس����تان له هه رێمی له )یه ك ملی����ۆن و 175 هه زارو 937( به سه ر دابه ش����بون هه یه و ئۆتۆمبیل )تایب����ه ت 617 ه����ه زارو 141، كرێ 81 ه����ه زارو 266، بارهه ڵگ����ر 303 هه زارو 678، كش����توكاڵ 22 هه زارو 237 بیناس����ازیی 16 ه����ه زارو 342، هه رێ����م ده ره وه ی ئۆتۆمبێله كان����ی )كارت����ی زانیاری( 135 ه����ه زار، واتا ئۆتۆمبیلی كرێ ك����ه ژماره یان )81 به نزین ئۆتۆمبیل����ه ، ه����ه زارو 266( ب����ه 500 دین����ار وه رده گ����رن و )یه ك

ملیۆن و 94 ه����ه زارو 671( ئۆتۆمبیل لیتری به )900( دینار وه رده گرن.

له ئێس����تادا هه رێم����ی كوردس����تان رۆژانه پێویس����تی به )6 ملیۆن و 300 ه����ه زار( لیت����ر به نزین هه ی����ه ، به اڵم ته نی����ا )4 ملیۆن و 800 هه زار( لیتری به وپێیه ش له رۆژێكدا، ده ستده كه وێ س����لێمانی رۆژان����ه )2 ملی����ۆن و 300 هه زار( لیتر به نزینی پێویسته ، به اڵم ئێس����تا )1 ملیۆن و 500 هه زار(ی بۆ دێت، هه ولێر )2 ملیۆن و 700 هه زار( لیت����ر به نزین����ی ده وێت، ب����ه اڵم )2 ملیۆن و 300 ه����ه زار( لیتری بۆ دێت، دهۆك رۆژانه )1 ملیۆن و 500 هه زار( )ملیۆنێك( به اڵم پێویس����ته ، لیتری

لیتری بۆ ده چێت. خۆ ئه گ����ه ر له و )4 ملی����ۆن و 800 هه زار( لیتره ی ك����ه رۆژانه له هه رێمی كوردس����تان داب����ه ش ده كرێت، )800 هه زار( لیتری بۆ تاكسی بێت به نرخی (500 دین����ار(و )4 ملی����ۆن( لیت����ری ب����ۆ جۆره كانی ت����ری ئۆتۆمبیل بێت به نرخی )900 دینار( كه )400 دینار(ی زیاده یه ، رۆژانه ده كاته )ملیارێك و 600 ملیۆن دین����ار(، مانگانه ده كاته (48 ملیار دینار( بۆ ساڵێكیش ده كاته (576 ملیار دین����ار(، واتا حكومه ت ته نها به زیادكردن����ی نرخی یه ك لیتر به نزین له )500 دین����ار(ه وه بۆ )900 دینار( رۆژانه )ملیارێك و 600 ملیۆن

دینار( له گیرفان����ی هاواڵتیان ده بات و مانگانه ده كات����ه )48 ملیار دینار(، كه به ش����ی موچه ی ش����ه ش وه زاره ت گواستنه وه ، داد، )بازرگانی، ده كات ئه وقاف، پالندانان، رۆشنبیریی(، كه به هه ر شه ش����یان ناگات����ه )48 ملیار دینار(، هاوكات بۆ س����اڵێكیش ته نها له زیادبونی نرخی به نزین )576 ملیار دینار( له گیرفان����ی هاواڵتیان ده بات. كه به ش����ی موچه ی مانگێكی ته واوی وه زاره ته كان ده كات جگه له وه زاره تی

)په روه رده و ناوخۆ(. بۆ نمونه ئه گ����ه ر هاواڵتیه ك مانگی چوار جار به نزین وه ربگرێت و 50 لیتر )400( لیترێكیش له ه����ه ر وه ربگرێت دینار زیاتر پاره ده دات واتا له 50 لیتر كه پێش����تر )50 هه زار( دیناری ده دا له ئێس����تادا كه ب����ه 900 دیناره )450 هه زار( دینار ده دات، واتا )20هه زار( دین����ار زیات����ر ده دات و ب����ۆ مانگێك (80 ه����ه زار( دین����ار زیات����ر ده دات، واتا حكومه ت هه فت����ه ی )20 هه زار( دین����ار زیاتر له هاواڵتیان وه رده گرێت و مانگان����ه ش له هه ر ش����ۆفێرێك )80

هه زار( دینار زیاتر وه رده گرێت.

غه رامه ی هاتوچۆ غه رامه ی خێرا لێخورینی ئۆتۆمبیل رۆژان����ه داهاتێك����ی زۆر بۆ حكومه ت له گیرفانی هاواڵتی����ان په یدا ده كات،

كه كه متری����ن غه رامه ی خێرا لێخوڕین (60 ه����ه زار( دین����اره و زۆرترینی����ش هه رچه نده دین����اره . ه����ه زار( 220)ئه نجومه نی شورای هه رێمی كوردستان كامێراكانی غه رام����ه ی رایده گه یان����د یاس����اییان هاتوچۆ هی����چ به هایه كی نییه و چه ند س����اڵێكه به ش����ێوه یه كی

نایاسایی له شۆفێران وه رده گیرێت.له بودج����ه ی س����اڵی 2012 داهاتی وه زاره ت����ی ناوخۆ )157 ملیار و 393 ملیۆن( دینار بوه و له بودجه ی س����اڵی 2013شدا بۆ )200 ملیار و 508 ملیۆن( دینار به رزبۆته وه ، كه به ش����ی زۆری پشتده به ستێت به غه رامه ی شۆفێران، بۆ نمونه به پێی ئامارێكی پۆلیس����ی هاتوچۆی هه ولێر، له ماوه ی پێنج مانگی یه كه می ئه مساڵدا له سنوری پارێزگای هه ولێ����ر )124 هه زارو 563( حاڵه تی سه رپێچیی خێرا لێخوڕینی ئۆتۆمبێل تۆمارك����راوه ، كامێ����راوه له ڕێگ����ه ی خۆ ئه گ����ه ر به تێكڕای����ی )80 هه زار( دین����ار بۆ هه ر س����ه رپێچییه كی خێرا لێخوڕین حیس����اب بكه ین، ئه وا كۆی ئ����ه و پاره یه ی له ڕێگ����ه ی كامێراكانی هاتوچۆوه له ماوه ی ئه و پێنج مانگه دا ده ستكه وتوه ، گه یشتوه ته )9 ملیارو 965 ملیۆن و 40 ه����ه زار( دینار. واته مانگان����ه نزیكه ی )2 ملی����ار( دینار ده كات ته نه����ا له پارێزگای هه ولێر خۆ ئه گه ر له پارێزگای سلێمانیش مانگانه

(2 ملی����ارو 500 ملیۆن( دینار داهاتی غه رامه هه بێت و له دهۆكیش )ملیارێك و 500 ملیۆن( دینار ئه ژماربكرێت، ئه وا مانگانه له س����ێ پارێزگاك����ه ی هه رێم (6 ملیار دینار( ده كات، كه به ش����ی موچ����ه ی مانگێكی ه����ه ردو وه زاره تی پالندان����ان ك����ه )2 ملی����ار دیناره (

و وه زاره ت����ی داد )4 ملیار دیناره (. هاوكات بۆ ساڵێك غه رامه ی هاتوچۆ

ده كاته )180 ملیار( دینار.

كرێی كاره با باش كاره با له ئێس����تادا ئه گه رچی نیه ، به اڵم داهاتی مانگانه ی وه زاره تی كاره ب����ا زیاتر له )20 ملی����ار( دیناره ، كه به ش����ی موچه ی چ����وار وه زاره ت ده كات )پالندانان، رۆشنبیریی، داد، كرێی س����ه ره ڕای ئه مه بازرگان����ی(، مۆلیده ك����ه هه ر له گیرفانی هاواڵتیان ده ڕوات، ه����اوكات به وت����ه ی وه زیری كاره ب����ا داهاتی س����ااڵنه ی وه زاره تی كاره با زیاتر ل����ه )250 ملیار( دیناره ، س����اڵێكی وه زاره تی داهات����ی وات����ا كاره ب����ا موچه ی نزیك����ه ی )30%(ی كۆی موچه خۆرانی هه رێم بۆ مانگێك دابین ده كات، كه ئه مه ش له گیرفانی

هاواڵتیان خۆیان ده رده هێنرێت.ك����ه داهاتی له كاتێكدای����ه ئه م����ه وه زاره ت����ی كاره با له س����اڵی 2012دا (182 ملیار( دیناره و له 2011دا )151

ملیار( دینارو ساڵی 2010 بڕی )131 ملیار( دینار بوه و س����اڵی 2009 بڕی

(69 ملیار( دینار بوه .

كرێی ئاو كرێی به كارهێنانی ئاو یه كێكی تره له و ڕێگایانه ی س����ااڵنه چه ندین ملیار خه زێنه ی دێت����ه له ڕێگایه وه دین����ار حكومه ت����ه وه ، ك����ه ب����ۆ ه����ه ر مه تر دوجای����ه ك )50 دین����ار( دانراوه و بۆ خانویه ك����ی )200( مه تریی بڕی )10 هه زار( دینار دیاریكرا. كه له ئێس����تادا له هه رێمی كوردس����تان نزیكه ی )500

هه زار( به شداربوی ئاو هه ن.پاره ی به ته واوی ئه گه ر به وپێیه ش ئاو وه ربگیرێت ئ����ه وا مانگانه ده كاته (5 ملیار( دینارو س����ااڵنه ش ده كاته (60 ملیار( دین����ار، هه رچه نده كرێی ئاو زۆربه ی له قه رزدایه و به چه ند مانگ جارێك وه رده گیرێت، به اڵم به پێی ئه و ژم����اره و داتایانه ی ه����ه ن داهاتی ئاو له مانگێكدا به شی موچه ی دو وه زاره ت ده كات و بۆ ساڵێكیش به شی موچه ی

مانگێكی شه ش وه زاره ت ده كات.سه رجه می ئه و پارانه ی كه له گرانیی نرخ����ی به نزین و غه رام����ه ی هاتوچۆو كاره ب����او ئ����او حكوم����ه ت له گیرفانی هاواڵتیان وه ریده گیرێت و ده شیانه وێت فه رمانب����ه ران موچ����ه ی به ش����ێكی له گیرفانی فه رمانبه ران خۆیان بده ن.

ته نها به پاره ی گرانبونی نرخی

به نزین كه مانگانه 48 ملیار دیناره موچه ی شه ش وه زاره ت دابین

ده كرێ له گرانیی نرخی به نزیندا هه ر شۆفێرێك

مانگانه 80 هه زار دینار زیاده ی لێوه رده گیرێت

ئا: ئاسۆ سه راوی

زۆربونی كێشه كان و قوڵبونه وه ی قه یرانه كان له هه رێمدا، ئاستی ناڕه زایه تیه كان له هاواڵتیانه وه

به رزده كاته وه بۆ ئه وه ی به شێك له به رپرسانی ئۆپۆزسیۆنی پێشو

جۆرێك له په شیمانبونه وه به رامبه ر به شدارییان له حكومه تدا نیشانبده ن و داوا له حزبه كانیان بكه ن، به مه سه له ی

به شدارییان له حكومه تدا بچنه وه ، په رله مانتارێكی گۆڕانیش ده ڵێت "گۆڕان رۆژێك زوتر له حكومه ت

بكشێته وه قازانجتریه تی ".

په رله مانتاری فراكس����یۆنی گۆڕان، عوم����ه ر عینایه ت باس ل����ه وه ده كات له س����ه ره تاوه له گه ڵ ئه وه نه بوه كه بزوتنه وه ی گۆڕان به شداریی حكومه ت بكات، "چونكه گ����ۆڕان به رنامه یه كی باش����ی چاكسازییش����ی پێبێت، ئه وا پارت����ی و یه كێت����ی ن����ه ك رێگریی بۆ

دروس����ت ده ك����ه ن به ڵك����و هه وڵ����ی ناشیرینكردنیشی ده ده ن". ئه و ده ڵێت "ده مێك����ه وتومه ئیش����كردن له گه ڵ پارتی و یه كێتی ئاسنی سارد كوتانه ، ئه وه تا ده بینی ئیشوكاری وه زیره كانی گ����ۆڕان چ����ۆن ده ڕوات، بۆیه گۆڕان له حكومه ت بكش����ێته وه رۆژێك زوتر پێش����نیارده كه م بۆیه قازانجتریه تی ، له حكومه تێك بكش����ێینه وه كه تێیدا

ده ستیان له كه روێشك كورتتره ". ناوبراو ئه وه شی رونكرده وه كه ئه وان وه ك په رله م����ان له م ماوه یه دا كاریان له س����ه ر چه ندین یاسای باش كردوه ، س����ه رۆكی له الیه ن هه ندێكی ب����ه اڵم هه رێم����ه وه واژۆ ناكرێن و رێگرییان بۆ

دروست ده كرێت. ئیس����المی كۆمه ڵی به رپرس����ێكی نایش����ارێته وه كه هه ر له س����ه ره تاوه كابینه ی نه یڕوانیوه ته به گه شبینیه وه هه ش����ت و له گه ڵ ئه وه ش����دا نه بوه كه

كۆمه ڵ به شداریی حكومه ت بكات.ئارام ق����ادر په رله مانت����اری خولی

پێشوی په رله مان و ئه ندامی ئه نجومه نی ئیس����المی كۆمه ڵ����ی چاودێری����ی

راگه یاند، به ئاوێن����ه ی له وباره ی����ه وه "پێش����بینی ئه وه م كرد كه كابینه ی

هه ش����ت كابینیه كی پ����ڕ قه یراناویی بێت و زۆرێك له حزبه سیایه كان توشی

شكستی سیاسی بكات".ئه و پێشنیار ده كات هه رسێ حزبه ئۆپۆزس����یۆنه كه ی پێش����و له ئێستادا له حكومه تدا به شدارییان به مه سه له ی بچن����ه وه ، "ئه گه ر بزانن به ش����دارییان ب����ۆ رێگری����ی ناب����ێ و كاریگه ری����ی ده بێت ده كرێت، دروست كاره كانیان هه ڵوێس����تێكی ن����وێ و كاریگه ری����ان هه بێ����ت، ئه گ����ه ر كش����انه وه ش بێت

له حكومه ته كه ".یه كگرتوی ئیس����المی كه پێش����تر له به ره یه كی كۆم����ه ڵ گۆڕان و له گه ڵ هه ڵوێستیان بون، ئۆپۆزس����یۆنبوندا كه مێك نه رمت����ره به رامبه ر كاره كانی پێش����وی ئۆپۆزس����یۆن و مه س����ه له ی له كابین����ه ی هه ش����تی به ش����دارییان

حكومه تدا. عوم����ه ر عه بدولعه زی����ز ئه ندام����ی ده ستله كاركێشاوه ی مه كته بی سیاسی یه كگرتوی ئیسالمی بۆ ئاوێنه ، وتی :

"دوای ئه وه ی ئۆپۆزس����یۆنی پێش����و به ش����داریی حكومه تی كرد، قه یرانی دارایی و ش����ه ڕی داعش س����ه ریهه ڵدا، ئه وه ش گرفتی زۆر گه وره ی بۆ كابینه ی هه شت دروستكرد، هه ربۆیه له ئێستادا بێالیه نانه هه ڵس����ه نگاندێكی ناكرێت بۆ ئه دای كاری ئۆپۆزس����یۆنی پێشو بكه ین له كابینه ی نوێی حكومه تدا".

كه ناش����ارێته وه ئ����ه وه ش ناوبراو نه بون����ی ئۆپۆزس����یۆنێكی كاریگ����ه ر له ئێستادا قه یرانه كانی قوڵتركردۆته وه و ده ڵێت "بونی ئۆپۆزسیۆنێكی كاریگه ر ن����ه ك به ته نها بۆ هاواڵتی����ان، به ڵكو س����ودی بۆ حكومه تیش هه یه ، بۆیه كاریگه ر ئۆپۆزسیۆنێكی بو پێویست هه بوایه ، له باره ی یه كگرتوش����ه وه كه به شداریی حكومه تی كرد راپرسیه كی ناوخۆیی له ناو ئه ندامه بااڵكانیدا كرد، بۆیه به ش����داریكرد، ه����ه ر كاتێكیش ئه ندامه كان����ی بۆچونێكی تریان هه بو ده كرێ����ت حزبی����ش قس����ه یه كی تری

هه بێت و بڕیارێكی تر بدات".

قه‌یرانه‌كانی‌‌هه‌رێم‌ئۆپۆزسیۆنی‌‌پێشو‌به‌ره‌و‌په‌شیمانبونه‌وه‌‌له‌حكومه‌ت‌ده‌بات

ئیشكردن له گه ڵ پارتی و یه كێتی

ئاسنی سارد كوتانه تا گۆڕان رۆژێك زوتر له حكومه ت

بكشێته وه قازانجتریه تی

پێشبینی ئه وه م كرد كه كابینه ی

هه شت كابینیه كی پڕ قه یراناویی بێت و

زۆرێك له حزبه سیایه كان توشی

شكستی سیاسی بكات

ئا: سات

شه نگال - 3ی ئاب كاتژمێر 3.30 خوله کی به ره به یان

ته ورینی ته مه ن 34 ساڵ ، دوێنێ بۆ دواجار سه مارای كچی بینی ، پێش ئه وه ی به سه ردان بڕوات بۆ

ماڵه باوانی له شه نگال، به ره به یانی سبه ی داعش هات و ئیتر چاویان

پێنه كه وته وه .

به ره به یانی رۆژی یه كش���ه ممه ی 3ی له هات و هاوس���ه ره كه ی ته ورین و ئاب، ه���اواری خه ڵ���ك خه به ری���ان ب���ۆوه ، كه به ن���او كۆاڵن���ه ته پوتۆزاوییه كانی گوندی "ته ل به نات"ی نزیك ش���ه نگالدا رایانده كردو به ده نگ���ی به رز ده یانوت:

داعش هات...!

هاتنی داعش راچه نین و كاره ساتێكی قاس���م ته وری���ن ب���ۆ ب���وو گ���ه وره هه موو هاوس���ه ری و محێ���ی م���وراد و ش���ه نگال، له ده ڤه ری هاوئایینه كانیان تا س���ااڵنێكی درێژخای���ه ن ئێزیدیه كان ئ���ه و به ره به یان���ه تاری���ك و رونه ی���ان له به رچاو ون نابێ���ت، كاتێك چه كداره ره شپۆش و ردێنداره كانی داعش له چوار قۆڵه وه په الماری شه نگال و گونده كانی ئه و ده ڤه ره یان دا، ل���ه و به ره به یانییه خۆاڵوییه ی ناوه ڕاس���تی هاویندا زۆرێك له خه ڵك���ی ته نان���ه ت فری���ا نه كه وتن ده رگای ماڵه كانیشیان له دوای خۆیانه وه داخه ن و به كۆمه ڵ به ره و چیای شه نگال

هه اڵتن.

ته وری���ن وت���ی "ك���ه گونده كه م���ان گوێمان له پش���تمانه وه به جێهێش���ت، له ده نگ���ی ته ق و تۆق ب���وو، تا ده هات ده نگ���ی ته ق���ه كان نزیكت���ر ده بۆوه ، به س���واری چه ند داعش چه كداره كانی

هه مه رێك���ه وه ل���ه دووره وه دیار بوون، نه پێشمه رگه و نه حكومه ت به هانامانه وه نه هات���ن، ب���ه و تاری���ك و روون���ه ژن و من���داڵ و پی���ر و گه نج و م���ه ڕ و مااڵت و بێشكه ی ساواكانیش له تاو ئه و دڕندانه رایانده كرد، ل���ه دووره وه چاومان لێبوو هه موو ئه وانه ی كه فریانه كه وتن هه ڵبێن پێ���ش خۆیان دان و بردیانن، ش���وانیی ماڵی باوكمیان كوشت، باوك و براو كچه

ده سااڵنه كه شیان بردم".

دوای تێپه ڕینی مانگێك به س���ه ر ئه و رووداوه دا، هێشتا ترس و نیگه رانییه كی ق���وڵ له ناخ���ی ته ورین و هه م���وو ئه و كه س���انه دایه كه بۆ ماوه ی دوو هه فته له چیای ش���ه نگال مان���ه وه و به وپه ڕی كوێ���ره وه ری و به دبه ختیی���ه وه ژیانیان به سه ربرد، ئه و ئێستا دڵته نگه به رامبه ر به وه ی هیچ س���ۆراغی كچه كه ی و باب و براو مام و نزیكترین كه سه كانی نازانێت، داعش ئه می تاق و ته نها و بێ كه سوكار

كردووه .

ئێستا مانگێكی ته واوه كچه كه ی بێ سه روشوێنه ، ئه و له گه ڵ هاوسه ره كه یدا

په رس���تگای به ر بردووه ت���ه په ن���ای اللش و له نێ���و ئه و داروبه ردو مه زارانه دا ده ژی ك���ه بۆنی ئه زه لیان گرتووه ، له و به رزاییه دا كه ته ورین و هاوس���ه ره كه ی به رامبه ر په رستگای اللش نیشته جێن و چیرۆكی خه م و ئازاره بێبڕاوه كانی ئه و كچه ئێزیدیانه ده گێڕێته وه كه له الیه ن رفێن���دراون، داعش���ه وه چه كداران���ی سه رنجڕاده كێش���ێت، دیمه نێ���ك ئه وی���ش بینین���ی گڕ و بڵێس���ه ی كانه نه وتی ش���ێخانه كه له ودی���و گومه زه قوچه كه كانی په رستگاكه وه ده بینرێت، له پ���اڵ ئه م ش���وێنه دا كه به س���ه دان قوربانیی ئێزیدیی ده ستی رووداوه كانی ئه مدواییه خزاونه ته كون و قوژبنی ئه م شوێنه مێژوییه وه و له وپه ڕی بێئۆقره یدا ده ژین، نوێترین ئامێره كانی ده رهێنان و هه نارده كردنی نه وت بۆ ساتێك له جوڵه

ناكه ون.

ته ورین، وه ك زۆرێك له ژنه كانی دیكه ی واڵتی كورده واری كلتوری باوكساالری و گوندنشینی ژیانی هاڕیوه ، ده ربه ده ری و خۆره تاو پێستی زبر و تاریك داگه ڕاندوه ، ئه و به ده م سه یرکردنی وێنه ی سه ماراوه

له مۆبایله که ی���دا وت���ی "س���ه دان كچ و ژنی ئێزیدی ته نها له ب���ه ر بیروباوه ڕی ئایینیان وه ك كۆیله ده ستبه سه ركراون و رفێن���راون، ئێ���وه ب���ۆ س���اتێك ئه و مه رگه س���اته بهێننه پێشچاوی خۆتان كه كچ یان خوش���ك و دایكتان بكه وێته

ده ست ئه و دڕندانه وه ".وتیش���ی "س���ه مارا له پۆل���ی چواری س���ه ره تایی بوو، ئاخ خۆزگ���ه بمردایه به اڵم نه كه وتایه ته ده س���ت داعش، ئاخ خوایه ئێستا چه ند زه لیل بێت به ده ست برس���یه تی ، نازانم ئ���ه و دڕندان���ه وه ، تینویه تی ، ئازاری هه یه ، نه خۆشه ، ئه و

به سته زمانه چی لێبه سه رهاتووه ". دوا هه واڵ���ی س���ه مارای كچیان كه پێ���ش هه فته یه ك كه س���ێكی نزیكیان له ته له عف���ه ره وه ته له فونی بۆ كردون و پێیوت���ون ئه وه ی���ه كچه كه یانی بینوه ، ته ورین به روخسارێكی مات و بێڕه نگه وه وتی "وتیان له قوتابخانه یه كی ته له عه فه ر زیندانی كراون و رۆژی په رداخێك شیرو سه مونێكیان ده ده نێ بۆ ئه وه ی نه مرن، به اڵم ژیانی���ان زۆر خراپ���ه ، ئیتر له و

كاته وه هیچ ده رباره یان نازانین".

ته وری���ن وه ك زۆرێك له كه س���وكاری

ئه وان���ه ی كچیان له الی���ه ن چه كدارانی رفێن���راوه ده ستبه س���ه ر و داعش���ه وه ئ���ه وه ی ب���ۆ لێب���ڕاوه ئۆق���ره ی له كوێی���ه و كچه ك���ه ی بزانێ���ت چی لێبه سه رهاتووه ، ئه و گازنده ی هه یه كه الیه نه په یوه ندیداره كان به حكومه تی ئافره ت���ان و رێكخراوه كان���ی هه رێ���م و ژنانیش���ه وه وه ك پێویس���ت بایه خیان به م مه س���ه له یه ن���ه داوه و میدیاكانیش خۆیان له باسكردنی به دوور ده گرن، ئه و وتی "كه س له خه م و بیری كچه ئێزیدیه ئێم���ه دا ده ستبه س���ه ره كانی دام���اوو

نییه ".

5(443( سێشه ممه 2014/9/2کوردستانی

بابا شێخ: كه س له و خێڵه عه ره بانه ی هاوسێمان بێناموستر نییه كه متمانه مان پێكردن و بونه داعش و ده ستیان بۆ ژن و كچه كانمان درێژ كرد

"سه مارا" ته نها وێنه ی مۆبایله که ی بۆ دایکی به جێما

ئا: ئاوێنه

"بابا شێخ" ده سه اڵتی بااڵی ئایینی و سه رۆكی جڤاتی روحانی ئێزیدیانه ،

ئه و به بنه چه ده چێته وه سه ر بنه ماڵه ی یه كێك له شێخه پیرۆزه كانیان، كه پشتاوپشت ئه م پۆسته گرنگه یان

له باوباپیرانه وه تا ئه مڕۆ بۆ به جێماوه ، ئێستا كه له سایه ی ئه م دۆخه

ترسناكه دا به هۆی شه ڕی داعشه وه ناوچه ی ده شتی نه ینه وای گرتوه ته وه و زۆرێك له خه ڵكی شارۆچكه ی شێخانیان

به جێهێشتوه ، ئه و له شێخانه و له ماڵه كه ی خۆی پێشوازی له میوان و په یڕه وانی

ئایینه كه ی ده كات، بابا شێخ به به رگ و ریشه سپییه كه یه وه باس له هۆش

تاریكی داعش و كارنامه ی ره شی خێڵه عه ره به كانی ده ڤه ری شه نگال ده كات، ئه و له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت

"ئه و فه رمانده و به رپرسانه ده زانن بۆچی شه نگال شكستی هێنا كه فیشه كیان

نه ته قاندو چه كیشیان پێبو".

ئاوێنه : كاره س���اتێكی گه وره به س���ه ر ئێزیدیی���ه كان ه���ات، ئێ���وه چاوه ڕوانی ئه وه تان نه ده كرد هێزه كانی پێش���مه رگه

به رگرییان له ده ڤه ری شه نگال بكردایه ؟بابا ش���ێخ: پێش���مه رگه ته خس���یری نه كرد، به اڵم نازانی���ن ئه وه چ گه مه یه ك بو له الیه ن فه رمانده كانیانه وه كرا، ئه وان ناخۆشی كاره س���ات و بون و كه مته رخه م رویدا، بۆچی سه رشۆڕی و خیانه ت چێبو؟

نازانین!ئاوێنه : ئێوه به رپرسیارییه تی شكست و كه وتنی ش���ه نگال ناخه نه ئه ستۆی هیچ

كه سێك؟بابا ش���ێخ: ئه و فه رمانده و به رپرسانه ده زانن بۆچی ش���ه نگال شكستی هێنا كه فیش���ه كیان نه ته قاندو چه كیشیان پێبو، ئه گ���ه ر بچونایه به هاواری ش���ه نگاله وه ،

شه نگال وای لێنه ده هات.ئاوێنه : ئێوه چاوه ڕوانی ش���تی واتان

ده كرد؟بابا ش���ێخ: خ���ۆم ته له فون���م كرد بۆ زۆرێك له فه رمانده و به رپرس���ه كان، به اڵم

ئه نجامه كه ی هه ر ئه مه بو.ئاوێنه : دوای ئه وه ی كه رویدا گله یی و

گازنده تان له كه س نه كردوه ؟بابا ش���ێخ: وه ك خۆم گازنده له كه س ناكه م، كه چوینه الی كاك مه س���عودیش ریش���ی گرتم و گریا، ئه وانه ی ئاماده بون هه موی���ان گری���ان، ئه وه كاره س���اتێكی

ئێجگار ناخۆشه .ته مه نێكتان هه یه و به ڕێزت���ان ئاوێنه : ئای���ا ئێزیدییان ئه زمونت���ان زۆر دیوه ، به خۆیانه وه ناخۆش���تریان له مه ره وشی

بینیوه ؟بابا شێخ: ناخۆش���ترین قۆناغی ژیانی ئێمه ئه م س���اته وه خته یه ، ناخۆش���ترین ره وش و ناخۆش���ترین فه رم���ان ئه مه یه ، ئێزیدی���ه كان هه مویان ده رب���ه ده ر بون، گونده كانیان چۆڵ كران و نه مان، هه مویان ئازاری���ان چه ش���ت، تا ئێس���تا چه ندین كوش���ت و بڕ و فه رمان به سه رماندا دراوه ، به رگریم���ان له خۆمان ك���ردوه ، به اڵم تا ئێستا نه مانبینیوه به مشێوه ناجوامێرانه یه

ژن و من���داڵ و بچوك ته قه ی���ان لێبكرێت و له به رزایی چیاوه بخرێنه خواره وه و ببرێن و ده ستبه س���ه ر بكرێن، له مه كاره ساتبارتر

له مێژوی ئێمه دا روینه داوه .ئ���ه و دوای هه س���تده كه ن ئاوێن���ه : ئێزیدییه كان به هاناوه چونی كاره ساتانه ،

له ئاستی پێویستیدا بوه ؟بابا ش���ێخ: ده رب���اره ی هاری���كاری ، رێكخ���راوه یه كگرت���وه كان و له نه ت���ه وه مرۆییه كان و كۆش���كی سپی و كۆنگرێسی ئه مه ریكاوه بگره تا س���ه رۆكایه تی هه رێم ته خس���یرییان نه كردوه ، ب���ه اڵن به ته نها كۆمه كی كوردستان به س نییه ، میلله تێك ده رب���ه ده ر بوه 300 ه���ه زار كه س، ئه مه كاره س���اتێكی ناخ���ۆش و پاكتاوكردن���ی به كۆمه ڵه و پێویس���ته له ئاستی جیهانیدا به ره نگاری ببنه وه . خه ڵكی كوردس���تان ه���ه ر ك���رد هاریكاریی���ان جوامێران���ه له زاخۆوه تا سلێمانی ، له خوای گه وره ش ده پاڕێین���ه وه ده رویه كی خێر به ڕوی ئه م

خه ڵكه لێقه وماوه دا بكاته وه .

ئاوێنه : ئایا ده خوازن ناوچه یه كی ئارام له ده ڤه ری ش���ه نگال و ده شتی نه ینه وا بۆ

ئێوه و كه مایه تیه كانی تر پێكبێت؟بابا ششێخ: به ڵێ ده خوازین ناوچه یه كی دابمه زرێت و كه مایه تیی���ه كان ب���ۆ ئارام نێوده وڵه تیه كان���ه وه هێ���زه له الی���ه ن پارێ���زگاری لێبكرێ���ت، به تایبه ت���ی كه به چی���ای ئێ���زدی زۆری خه ڵكێك���ی ش���ه نگاله وه م���اون و به تون���دی به رگری ده كه ن، ئه گه ر چه كی باش���یان له ده ستدا

بێت شه نگالیش رزگار ده كه ن.كۆمه ڵگه ی ده خ���وازن وات���ه ئاوێنه :

نێوده وڵه تی ئێوه چه كدار بكات؟باب���ا ش���ێخ: به ڵ���ێ خوازیارین چه ك به چی���ای ئێزیدیان���ه ی ئ���ه و بده ن���ه ش���ه نگاله وه ن و له دژی داعش ده جه نگن و له ڕوی م���ادی و مه عنه وییه وه هاریكارییان بكه ن، ره وا نیی���ه میلله تێك له ناوبچێت، له واڵتێكی وه ك ئه ڵمانیا ته نانه ت نایه ڵن باڵنده كانیش له ناوبچن، چۆن خودا قبوڵ ده كات میلله تێك له ن���او میلله تێكی تردا

بتوێنرێته وه .ئاوێنه : رات���ان چییه له س���ه ر ئه وه ی بكات���ه ش���ه نگال به نی���ازه په كه ك���ه

كانتۆنێك؟بابا شێخ: ئه وه مه سه له یه كی سیاسییه و

كاری من نییه .ئاوێن���ه : ئای���ا ئێ���وه ناترس���ن باجی ملمالنێ���ی حزبه كوردیی���ه كان بده ن له و

ده ڤه ره دا؟بابا شێخ: ئێمه بانگه وازی هه مو هێزه كوردیی���ه كان ده كه ی���ن ك���ه ببنه یه ك و به رگری له خۆیان و ئێم���ه و میلله ته كه یان بكه ن، ئێم���ه ده ڵێین ناكۆك���ی به زیانی

هه مومانه .ئاوێنه : وه ك���و ئێزیدیی له بونی خۆتان ناترس���ن له س���ایه ی ئ���ه م روداوان���ه ی

ناوچه كه ی گرتوه ته وه ؟بابا ش���ێخ: به دڵنیایی ئێم���ه له بونی ده ترسین، تایبه تمه ندی خۆمان خۆمان و چونكه ئه وانی تر زۆرن، موسڵمان زۆرن، سوننه زۆرن، شیعه زۆرن، ئه گه ر ره وتی

روداوه كان وا بڕوات ده ترس���ین ئێزیدیی و كه مایه تیه كان���ی تریش هه موی���ان بڕۆنه ده ره وه ی واڵت. هه رچه نده ئێمه س���ورین له سه رئه وه ی كه كوردستان به جێنه هێڵین و ئه م بمانپارێزن، خوازیاریشین ده خوازین زۆرینانه له بری په نابردنه به ر توندوتیژی ، به عه ق���ڵ و لۆژیك ملمالن���ێ بكه ن، كاری ئێمه دوعاو نزا كردنه ، له خوا ده پاڕێینه وه ئاوێك به م ئاگره دا بكات هه ر له خانه قینه وه تا شه نگال، داعش مه ترسییه كی گه وره یه له سه ر هه مو كورد، له سه ر كوردی سوریا و

ئێره ش.ئاوێنه : هیواتان هه یه به وه ی ئه م دۆخه

تێپه ڕێنن؟بابا ش���ێخ: ئ���ه وه سیاس���ه ت و كاری نێوده وڵه ت���ی ده زانێت، ئێم���ه رۆژگاری ت���اڵ و ناخۆش���مان زۆر دیت���وه ، ب���ه اڵم له مه ناخۆش���ترمان نه بینیوه ، له و هه مو ش���ۆڕش و كوده تایانه ی له په نجا س���اڵی رابردودا رویاندا ده ستدرێژی نه كرایه سه ر ژن و كچ و من���داڵ ، به باوه ڕی من له دنیادا كه س له و خێڵه عه ره بانه ی هاوس���ێمان بێناموس���تر نییه كه متمانه مان پێكردن و بون به داعش و ده ستیان بۆ ماڵ و منداڵ و ژن و كچ���ی ئێمه درێژ كرد، هیچ ش���تێك

له وه ناخۆشتر نیه .ئاوێنه : په یامت بۆ رای گشتی و خه ڵكی

كوردستان چییه ؟بابا شێخ: خه ڵكی كوردستان و برایانی ئێمه ی موسڵمان، خه ڵكێكی به شه ره ف و خه ڵكێك���ی جوامێرن و جێی ستایش���ن، هه مو كه مایه تیه كانی كاكه یی و مه سیحی و شه به ك و دروزو سابیئه ش به برای خۆمان ده زانین، سوپاسی هه مو ئه و ده وڵه تانه ش ده كه ی���ن كه هاریكاریی���ان كردین، ئێمه بۆ زیانمان ئاش���تیخوازین و خه ڵكێك���ی كه س نیی���ه ، خوازیاری���ن ئه وانی تریش رێز له ئ���ازادی و دابونه ریت و په رس���تش و بیروب���اوه ڕی ئاینییمان بگ���رن، كه ئه مه ئازادیی���ه خودای گه وره به خش���یویه تی به مرۆڤ و هیچ كه سێك مافی ئه وه ی نییه لێمانی زه وت بكات، خوا مه زن و گه وره یه و باوه ڕمان به وه یه كه رۆژێك به پشتیوانی خ���ودا ئه م ره وش���ه تێپه ڕێنین و بكه وینه

خێر و خۆشییه وه .

ئاخ خۆزگه بمردایه به اڵم نه كه وتایه ته

ده ست داعش، ده بێت ئێستا چه ند زه لیل بێت به ده ست

ئه و دڕندانه وه نازانم ئه و به سته زمانه

برسیه تی تینویه تی ئازاری هه یه ،

نه خۆشه که س له بیری کچه ئێزیدییه کاندا نییه

سه مارا له مۆبایله که ی دایکیدا

بابا شێخ

ئه و فه رمانده و به رپرسانه ده زانن

بۆچی شه نگال شكستی هێنا كه فیشه كیان

نه ته قاندو چه كیشیان پێبو

تایبه‌ت(443( سێشه ممه 662014/9/2

ویکیلیکس 2010

ئا: هاوكار حسێن

ئاوێنه ئه و به ڵگه نامه نهێنیانه هه ڵده داته وه كه تایبه تن به گرفته كانی

كه مه نه ته وایه تیه كان، به تایبه ت ئێزدییه كان، كه زۆرینه یان سكااڵی ئه وه یان كردوه له ساڵی 2003ه وه

قوربانی خراپ مامه ڵه كردنی مافه كانی مرۆڤن. به شێكیشیان

داوای هه رێمێكی ئۆتۆنۆمی ده كه ن كه تێیدا كه مینه كان بتوانن خۆیان

حوكمی خۆیان بكه ن. ئاماژه به وه ش كراوه كه حكومه تی هه رێمی

كوردستان به رپرسیارێتی قورسی له ئه ستۆیه به رامبه ر ئێزدی ، شه به ك و

كه مایه تیه كانی دیكه .

له چ���وار به ڵگه نام���ه ی جیاجی���ای ویكیلیكسدا كه ئاوێنه ناوه رۆكه كه یانی ك���ردوه به كوردی ، راش���كاوانه ئاماژه به وه كراوه ك���ه "بونی كه مایه تیه كان گروپه هه ڕه ش���ه دایه : له ژێر له عێراق ئاینی و ئیتنی���ه بچوكه كانی ناو عێراق له الیه ن توندڕه وه كانه وه راوه دوده نرێن و له ژێر مه ترس���ی له ناوچوندان له نێوان

شه ڕی هێزه سه ربازییه كاندا".ك���ه به ڵگه نام���ه كان به پێ���ی تایبه ت���ی مێژویه ك���ی هه ریه كه ی���ان له سه ره ، به شێكی گه وره ی نیگه رانیی نوێن���ه ری كه مایه تی���ه كان له ب���اره ی چونكه راپرس���یه وه یه ، ئه نجامدان���ی پێیانوایه "خه ڵكه كانیان ده خرێنه ژێر گوش���اره وه بۆ ئه وه ی خۆیان له سه ر ئاین و نه ته وه یه كی دیكه ساخبكه نه وه ، راس���ته قینه ی نه ته وه ی ئاین و له بری

خۆیان".له به ش���ێكی یه كێك له به ڵگه نامه كان ئاماژه ب���ه وه كراوه ك���ه "حكومه تی هه رێمی كوردس���تان به رپرس���یارێتی قورسی له ئه ستۆیه به رامبه ر مه سیحی ، ئێ���زدی ، ش���ه به ك و كه مایه تیه كان���ی دیكه ، له به رئه وه ی هه ژمونی ئیداریی و ئه منیی هه یه به س���ه ر زۆرێك له ناوچه جێناكۆكه كان���دا. بۆیه پێویس���ته زۆر له لێدوان���ه به ئاش���كرا ش���ێلگیرانه و له س���ه ر به كرده وه گش���تیه كانتاندا و ئه رزی واقع نیشانیبده ن كه ده تانه وێت و ده توانن پارێزگاریی له مافه كانی هه مو ئ���ه و كه مایه تیان���ه بكه ن ك���ه له ژێر

ده سه اڵتی ئێوه دان". ك���ه هات���وه ئ���ه وه ش ه���اوكات به ش���ێوه یه كی "كه مایه تی���ه كان زۆر 2003ه وه له س���اڵی گش���تیی

به خراپی هه س���تیان به ت���رس كردوه و كۆچكردنه كه ش���یان به هۆی كۆمه ڵێك سیاس���یی ، كه ڵه كه ب���وی ه���ۆكاری

ئابوری و ئه منیه وه بوه ".

به ڵگه نامه ی یه كه م:09BAGHDAD1545 : ئای دی

له گه ڵ س���ه ركرده باڵی���ۆز باب���ه ت: كه مایه تی���ه كان سیاس���یه كانی

كۆده بێته وه س���ه رچاوه : باڵیۆزخان���ه ی ئه مه ریكا

له به غدا به روار: 14ی حوزه یرانی 2009

پۆلێ���ن: پۆلێننه ك���راو/ ته نه���ا ب���ۆ به كارهێنانی ره سمی

له یه كه می���ن كۆبونه وه یان���دا له گه ڵ باڵیۆز هیڵ، نوێنه ره سیاس���ییه كانی

كه مایه تیه كانی عێراق تیشك ده خه نه س���ه ر مه س���ه له كانی كۆچ، به شداریی مامه ڵه ی هه اڵوێردی زیاتری سیاسی، كۆمه اڵیه تی و ئه و بابه تانه ی كه پێیانوایه به هاوبه ش���ی ده بێت په ره یانپێبدرێت. نیگه رانیی خۆیان نه شارده وه به رامبه ر كۆچی كه مایه تی���ه كان به ره و واڵتانی ده رفه تی نه بون���ی به ه���ۆی خۆرئاوا

ئابوری و به شداریی سیاسییان.سیاس���ییه كانی س���ه ركرده له س���ه ر هاوڕاب���ون كه مایه تی���ه كان خه ڵكه كه یان كۆچ���ی ك���ه ئ���ه وه ی یه كێكه له گه وره ترین نیگه رانیه كانیان. به وته ی به رپرس���انیش كه مایه تیه كان به شێوه یه كی گشتیی له ساڵی 2003ه وه زۆر به خراپی هه ستیان به ترس كردوه و كۆچكردنه كه ش���یان به هۆی كۆمه ڵێك

سیاس���یی ، كه ڵه كه ب���وی ه���ۆكاری ئابوری و ئه منیه وه بوه . پێشیانوابو كه مانه وه ی ئه و كه مینانه ته نها پێویستی به س���ه المه تیه وه نی���ه ، به ڵكو كاریش

پێویسته .نوێنه رانی هه ری���ه ك له ئێزدییه كان و له الی ئه وه یان توركمانه كان، سكااڵی باڵیۆز كرد كه كۆمه ڵه كانیان له ساڵی 2003ه وه قوربانی خراپ مامه ڵه كردنی مافه كان���ی مرۆڤن. ئه می���ن فه رحان، نوێن���ه ری ئێزدیه كان داوای هه رێمێكی ئۆتۆنۆم���ی كرد له باك���وری عێراق كه تێیدا كه مینه كان بتوانن خۆیان حوكمی خۆیان بك���ه ن و له الیه ن هێزی ئه منیی

خۆیانه وه پارێزگارییان لێبكرێت.كه مایه تیه كان نوێن���ه ری ه���اوكات نیگه ران ب���ون له ب���اره ی ئه نجامدانی

پێیانوای���ه چونك���ه راپرس���یه وه ، خه ڵكه كانیان ده خرێنه ژێر گوشاره وه ب���ۆ ئ���ه وه ی خۆی���ان له س���ه ر ئاین و نه ته وه یه ك���ی دیك���ه س���اخبكه نه وه ، راس���ته قینه ی نه ته وه ی ئاین و له بری نوێن���ه ری هه روه ه���ا خۆی���ان. به هائی���ه كان، عه بدول���ره زاق ئه بایچی باس���ی له وه ك���رد ك���ه به هائیه كان ئێس���تا له سه ر ناس���نامه كانیان وه ك موس���وڵمان ناویان تۆماركراوه و داوای له باڵیۆز كرد پش���تیوانیی هه وڵه كانی به هائیی���ه كان بكات ب���ۆ دامه زراندنی به ڕێوه به رایه تیه ك���ی حكومی كه رێگه بدات به وه ی به هائیه كان ئاینی خۆیان

له موسوڵمانه وه بكه نه وه به به هائی.

به ڵگه نامه ی دوه م:07VIENNA2136 : ئای دی

باب���ه ت: بابه ته گه رمه كان���ی میدیای نه مسا

س���ه رچاوه : باڵیۆزخان���ه ی ئه مه ریكا له ڤیێنا

به روار: 16ی ئابی 20007پۆلێن: پۆلێننه كراو

به وت���ه ی ش���اره زایانی خۆرهه اڵتی ناوه ڕاست، بونی كه مایه تیه كان له عێراق له ژێر هه ڕه ش���ه دایه : گروپ���ه ئاینی و ئیتنی���ه بچوكه كانی ناو عێراق له الیه ن له ژێر راوه دوده نرێن و توندڕه وه كانه وه شه ڕی له نێوان له ناوچوندان مه ترسی هێزه سه ربازییه كاندا. ئه و ریفراندۆمه ی كه بڕیاره له ناوچه كانی نێوان هه رێمی كوردستان و حكومه تی عێراقدا بكرێت، له بنه ڕه ت���دا ش���وێنی گروپ���ه ئاینی و ئیتنیه كان���ه كه ب���ۆ چه ندی���ن نه وه ل���ه وێ ده ژین، هه ر ئه م ش���وێنانه ش به به رده وامی بونه ته گۆڕه پانی رودانی

توندوتیژیی و ته نگژه كان.

به ڵگه نامه ی سێیه م:08BAGHDAD1526 : ئای دی

بابه ت: سه ردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ واشنتۆن

س���ه رچاوه : باڵیۆزخان���ه ی ئه مه ریكا له به غدا

به روار: 18ی ئایاری 2008پۆلێن: نهێنی

له كاتی س���ه ردانی نێچیرڤان بارزانی بۆ واشنتۆن له رۆژانی 17-21ی ئایاری 2008 و پ���اش وه رگرتن���ی بڕوانامه ی واشنتۆن و زانكۆی له الیه ن ش���ه ره ف به ژماره ی���ه ك چ���اوی جێفرس���ۆن، ده كه وت و ئه مه ریكی بااڵی به رپرسای

نێوانیان باسه كانی له ته وه ری یه كێك چۆنیه تی پارێزگارییكردنه له كه مایه تیه نه ینه وا، پارێ���زگای نه ته وایه تیه كانی

له م به شه دا هاتوه :حكومه ت���ی هه رێم���ی كوردس���تان به رپرس���یارێتی قورس���ی له ئه ستۆیه شه به ك و ئێزدی ، مه سیحی ، به رامبه ر كه مایه تیه كان���ی دیك���ه ، له به رئه وه ی هه ژمونی ئیداریی و ئه منیی هه یه به سه ر بۆیه جێناكۆكه كاندا. له ناوچه زۆرێك به ئاشكرا ش���ێلگیرانه و زۆر پێویسته به كرده وه گش���تیه كانتاندا و له لێدوانه له س���ه ر ئه رزی واقع نیش���انیبده ن كه ده تانه وێ���ت و ده توان���ن پارێزگاری���ی له مافه كان���ی هه مو ئ���ه و كه مایه تیانه بكه ن كه له ژێر ده س���ه اڵتی ئێوه دان، له حاڵه تی گواستنه وه یاندا له حكومه تی به غداوه بۆ ژێر ده س���ه اڵتی حكومه تی

هه رێم، به پێچه وانه شه وه . بریتی���ه دیاریك���راو نیگه ران���ی له ئاسایش���ی مه س���یحی ، ش���ه به ك و نه ین���ه وا. له پارێ���زگای ئێزدی���ه كان حكومه ت���ی هه رێ���م به رپرس���یارێتی گه وره ی له ئه ستۆیه بۆ كاركردن له گه ڵ ده زگا ئه منیه لۆكاڵیه كان و حكومه تی گه ره نتیكردنی به مه به س���تی به غ���دا

سه المه تیی كه مایه تیه كان.

به ڵگه نامه ی چواره م:09BAGHDAD2038 : ئای دی

كه مایه تیه كان باب���ه ت: س���ه ركرده ی نیگه رانن له باره ی سه رژمێرییه وه

س���ه رچاوه : باڵیۆزخان���ه ی ئه مه ریكا له به غدا

به روار: 30ی ته مموزی 2009پۆلێن: زۆر نهێنی

له گه ڵ ئ���ه وه ی وه زاره تی پالندانانی به رده وام���ه عێ���راق حكومه ت���ی له ئاماده كارییه كان���ی ب���ۆ ئه نجامدانی راپرسی ، سه ركرده كانی گروپه ئاینی و ئیتنیه كان نیگه رانن له باره ی چۆنیه تی ئاخۆ س���ه رژمێرییه كه و ئه نجامدان���ی به راس���تی ره نگدانه وه ی دیمۆگرافیای ده كات به رجه س���ته كه مایه تی���ه كان

یاخود نا. ش���ه به ك ئیزدییه كان و نوێنه ران���ی نیگه رانی خۆی���ان ده ربڕی له وه ی كه سه رژمێرییه كه خه ڵكه كه یان بخاته ژێر له الیه ن حكومه تی گوش���اری زۆره وه هه رێمه وه ب���ۆ ئ���ه وه ی خۆیان وه ك ره چه ڵه ك���ی ك���ورد له قه ڵه مبده ن تا خاكه كه ی���ان بلكێنرێ���ت به هه رێم���ی

كوردستانه وه .

ئا: ئیحسان مه ال فوئاد

ناحیه ی جه له وال له ماوه ی سێ مانگی رابوردودا بوه ته ناوه ندی شه ڕێكی

گه وره ی نێوان هێزه كانی پێشمه رگه و چه كدارانی داعش و عه شایه ره كان،

به پێی زانیارییه كانی ئاوێنه ، تا ئێستا نزیكه ی 100 پێشمه رگه

شه هیدبون و 300ی دیكه ش بریندار بون، به ڕێوه به ری ناحیه ی جه له والش

ده ڵێت له 2008 پێشمه رگه كشایه وه وتمان خیانه ته .

به رپرس���ێكی بااڵی پێش���مه رگه كه نه یویس���ت ن���اوی باڵوبكرێت���ه وه ، بۆ ئاوێنه ئاماژه ی به وه كرد كه له ئێستادا "كۆنترۆڵكردن���ی جه ل���ه وال قورس���ه ، زۆربه ی خانو و دوكان و ش���وێنه كانی نێو ناحیه كه بۆمبڕێ���ژ كراوه و ئه گه ر هه ی���ه كه بچین���ه نێو ئه و ش���اره وه خه ڵكێكی زۆر بكوژرێت، بۆیه ده بێت پالنێكی تۆكمه دابڕێژرێت ئنجا هه وڵی

كۆنترۆڵكردنی بدرێت".ناوچه یه ك���ی جه ل���ه وال ناحی���ه ی س���تراتیژییه بۆ كوردو ده كه وێته سه ر

دوڕییانێك���ی س���تراتیژی و له الیه كه وه ش���اری به غ���داو پارێ���زگای دیال���ه ده به س���تێته وه به خانه قی���ن و ب���ه ره و قه زای كه الر، له الیه كی تره وه ش���اری دبه ستێتیه وه خانه قین دیاله و به غداو به دوزخورماتو له پارێزگای سه اڵحه دین و كه ركوك و زۆربه ی سنوری كوردستان، واتا هه مو رێگاكان���ی به غداو زۆربه ی به جه ل���ه والدا عێ���راق پارێزگاكان���ی تێپ���ه ڕ ده بێت، جگه له وه ی ده كه وێته

ناوجه رگه ی ناوچه ی حه مرینه وه .هاوكات به ڕێوه به ری ناحیه ی جه له وال ئه نوه ر حسێن بۆ ئاوێنه رایده گه یه نێت، ده كرێته سه ر جه له وال و "رۆژانه هێرش فڕۆكه جه نگییه كانی عێراق تۆپبارانی ده كات، له نێ���وان ه���ه ردو حكومه تی ناوه ن���دی و پێش���مه رگه هه ماهه نگی و رێككه وتن هه ی���ه و رۆژانه كۆبونه وه ی نێوانیان ده كرێت ب���ۆ ئه وه ی پێكه وه س���ه عدیه ناحیه یه و ئ���ه و كۆنترۆڵی

بكرێت پێكه وه ".له ناحی���ه ی جه ل���ه وال دو پرد هه یه ئاوی س���یروانی پێدا تێپه ڕده بێت كه پێشتر پێشمه رگه ده یتوانی به سه ریدا ناحیه كه وه ، نێ���و بچێته بپه ڕێته وه و

دوای داعش باس���ده كرێت به اڵم وه ك كۆنترۆڵكردن���ی ناحیه ك���ه ، ه���ه ردو بۆئه وه ی ته قاندوه ت���ه وه پرده ك���ه ی بپه ڕن���ه وه ، به ئاس���انی نه توان���ن جه ل���ه وال ناحی���ه ی به ڕێوه ب���ه ری "ئ���ه و كاره ی له وباره ی���ه وه ده ڵێت، داع���ش هه وڵێكه بۆئ���ه وه ی ته گه ره بخاته رێگ���ه ی هێزه كان، به اڵم جاران پێش���مه رگه له ش���اخ چ���اوه ڕێ پردو ئه مان���ه ی نه ده ك���ردو ش���ه ڕی خۆی ده ك���رد، ئه گینا خۆ جه ل���ه وال له نێو ده ریادا نییه ، بۆیه زۆر رێگه و جێگه ی ت���ر هه ی���ه پێش���مه رگه بچێت���ه نێو

جه له والوه ".له باره ی گرنگی جه له وال بۆ كورد ئه و ناحیه كه ئیداری یه كه ی به رپرس���ه ی "یه كه م، ك���ه ب���ه وه ده كات ئام���اژه جه ل���ه وال ناوچه یه كی كوردس���تانییه و پێشتر له س���ااڵنی حه فتاو هه شتاكان 70%ی دانیش���توانه كه ی ك���ورد بوه ، رێژه ك���ه ی 2003وه ل���ه دوای ب���ه اڵم ئ���ه وه ش ،%30 ب���ۆ كه مبوه ت���ه وه له كورده كان و هه ڕه ش���ه كردن به هۆی

ته قاندنه وه ی ماڵه كانیان".ئه و به رپرس���ه ی پێش���مه رگه باس

له وه شده كات كه ده خوازێت خوێنی ئه و ده یان شه هیده و ماندوبونیان "نه درێت به ئ���اوداو به رێككه وتنێك���ی ژێربه ژێر ئه و ش���وێنانه ی پێ چ���ۆڵ نه كرێت، چونكه پێش���تر س���ه ركردایه تی كورد ئه و هه اڵنه ی زۆر كردوه و دواتر وتویانه

به رامبه ره كه مان فێڵیان لێكردوین".زۆر باس له وه ده كرێ���ت كه له پاش ئارامبونه وه ی دۆخ���ی ئه منی عێراق و ئ���ه و ناوچانه ، دیس���انه وه حكومه تی ناوه ند داوای چۆڵكردنی ئه و ناوچانه و كشانه وه ی پێش���مه رگه ده كات، وه ك ئه وه ی له ساڵی 2008 رویداو به فه رمانی س���ه ركردایه تی ك���ورد هه م���و هێزه كوردییه كان له و س���نورانه كشانه وه ، ئه نوه ر حسێن بۆ ئاوێنه ده ڵێت، "ئێمه له 2008 كه پێشمه رگه كشایه وه وتمان خیان���ه ت كراوه ، بۆی���ه نابێت پیاوی عاقڵ دو هه ڵه ب���كات، ئه گه ر هه مان هه ڵه دوباره كرایه وه كه واته خه له لێكی گه وره هه یه و ئه و خه له له ش به ئاسانی

چاره سه رناكرێت".ئام���اره زانی���اری و به پێ���ی نافه رمییه كان تائێستا له شه ڕی نێوان داع���ش و گروپه چه ك���داره كان و هێزی

پێش���مه رگه له ناحیه ی جه له وال زیاتر له 150 پێشمه رگه ش���ه هیدبون و 100

پێشمه رگه ش بریندار بوه .خاڵ���ی كۆنترۆڵ���ی رێگاكانی نێوان به ره و جموجۆڵ حه مری���ن و حه وزه ی ده بێ���ت عێ���راق خ���واروی س���ه رو به نێ���و جه له والدا تێپه ڕێ���ت، هاوكات ده ریاچ���ه ی حه مری���ن به درێژایی 60 كیلۆمه تر به سنوری خواروی جه له والو جگ���ه باڵوبوه ت���ه وه ، س���ه عدییه دا له جموجۆڵێك���ی بازرگان���ی گه وره كه

به و سنوره دا تێده په ڕێت.ناحیه ی جه ل���ه وال یه كێكه له ناحیه گه وره كان���ی عێراق و ده كه وێته س���ه ر پارێ���زگای دیاله و باش���وری رۆژئاوای ده كه وێت���ه ك���م 185 خانه قی���ن و باكوری رۆژهه اڵت���ی پارێزگای به غدا، به ناوچه یه ك���ی گرنگی بازرگانی نێوان ئێران و عێ���راق داده نرێت، 36 گوندی ده كه وێته س���ه رو به هه موی 82 هه زار دانیش���توانی تێدایه ، ب���ه اڵم ناوخۆی ناحیه كه به ته نها 55 هه زار دانیشتوانی تێدا نیش���ته جێیه ، دانیش���توانه كه ش له نه ته وه كانی كوردو عه ره ب و توركمان

پێكدێت.

ئێزدی و كه مایه تیه كان له به ڵگه نامه كانی ویكیلیكسداحكومه تی هه رێم به رپرسیارێتی قورسی له ئه ستۆیه به رامبه ر ئێزدی ، شه به ك و كه مایه تیه كانی تر

جه له وال، گۆڕه پانی یه كالكردنه وه ی شه ڕی پێشمه رگه و داعش

ئێمه له 2008 كه پێشمه رگه

كشایه وه وتمان خیانه ت كراوه

بۆیه نابێت پیاوی عاقڵ

دو هه ڵه بكات

پێویسته زۆر شێلگیرانه و

به ئاشكرا له لێدوانه گشتیه كانتاندا و

به كرده وه له سه ر ئه رزی واقع

نیشانیبده ن كه ده تانه وێت و ده توانن

پارێزگاریی له مافه كانی هه مو ئه و كه مایه تیانه

بكه ن كه له ژێر ده سه اڵتی ئێوه دان

په رستگایه کی ئێزیدیه کان له اللش � فۆتۆ: رێبین چاالک

7 (443( سێشه ممه 2014/9/2 عێراق

ئا: بارام سوبحی

دانوستانه كانی پێكهێنانی حكومه تی نوێی عێراق به رده وامه ، سوننه كان

ناوی پاڵێوراوه كانی خۆیان بۆ جێگری سه رۆك كۆمارو وه زیران ئاشكرا

ده كه ن و داوای وه رگرتنی وه زاره تی ناوخۆ ده كه ن، كوردیش داوای پۆستی جێگری سه رۆك وه زیران و سێ وه زاره ت ده كات، به مه رجێك یه كێكیان وه زاره ته

سیادییه كان بێت.

دانوس���تانكاری گفتوگۆكان���ی وه فدی كوردو ش���یعه و س���وننه ب���ۆ پێكهێنانی نوێ���ی عێ���راق به رده وامه ، حكومه ت���ی دوا واده ش ب���ۆ پێكهێنان���ی حكومه تی نوێ���ی عێ���راق به س���ه رۆكایه تی حه یده ر عه ب���ادی رۆژی یان���زه ی ئ���ه م مانگه یه . به وت���ه ی پارله مانتارێكی ده وڵه تی قانون عه بادی ده یه وێت ژم���اره ی جێگره كانی و

وه زاره ته كانی كابینه كانی كه مبكاته وه .ئه ندام���ی پارله مان���ی عێراق له س���ه ر لیستی یه كێ�تی نیش���تیمانی كوردستان عه بدولباری زێباری ، رایده گه یه نێت وه فدی داواكارییه كانی ك���ورد، دانوس���تانكاری خۆی پێشكه ش به هاوپه یمانی نیشتیمانی ش���یعه كان كردوه و له ئێستادا چاوه ڕوانی دوا وه اڵم���ی ئ���ه وان ده ك���ه ن. له باره ی داواكارییه كان���ی كوردیش ده ڵێت "داوای جێگری سه رۆك وه زیران و سێ وه زاره تمان ك���ردوه ، ك���ه یه كێكی���ان وه زاره تێك���ی

سیادییه ". س���ه باره ت به و وه زاره تانه ش���ی كورد داوایك���ردوه ، زێب���اری ده ڵێ���ت "ك���ورد دیاریكراو له س���ه ر وه زاره تێكی پێداگری ناكات، چونك���ه ئه وه ی ب���ه الی ئێمه وه گرنگه هێنده ی به رنامه ی حكومه تی نوێی

عێراقه ".به گوێره ی ئه و دابه ش���كارییه ی له چه ند س���اڵی راب���ردودا له كات���ی پێكهێنان���ی نه ریتێكی په یڕه وكراوه و وه كو حكومه تدا سیاس���ی لێهاتوه ، الیه نه ش���یعه كان دو وه زاره تی س���یادییان به ركه وتوه كه له دو ناوخۆو پێش���ودا وه زاره ته كان���ی خولی نه وت بون، هه روه ها عه ره به سوننه كانیش دو وه زاره ت���ی س���یادییان به ركه وتوه كه وه زاره ته كان���ی به رگ���ری و دارای���ی بون، هه رچی كوردیش���ه له ماوه ی ده س���اڵی رابردودا وه زاره تی ده ره وه ی به ركه وتوه .

به گوێره ی ئ���ه و زانیارییانه ی له ڕێگه ی

چه ند س���ه رچاوه یه كی ناو دانوستانه كانی پێكهێنان���ی حكومه ت���ه وه به میدی���اكان گه یش���توه ، ئه و ده وڵه تان���ه ی بایه خێكی زۆر به كاروب���اری عێراق ده ده ن و خاوه نی داوایانك���ردوه خۆیان���ن، قورس���ایی ده ره وه عه بادیدا وه زاره تی له كابینه كه ی

بدرێته وه به كورد.هه رچی سه باره ت به الیه نه سونیه كانه ، ئاگادار، سیاسی سه رچاوه یه كی به وته ی سوننه كان یه كالیی بونه ته وه له دیاریكردنی ئوس���امه نوجه یفی س���ه رۆكی لیس���تی موته حیدون بۆ جێگری سه رۆك كۆماری عێراق، هه روه ها ساڵح موتڵه گی سه رۆكی لیس���تی عه ره بیه پاڵێوراوه بۆ وه رگرتنی

پۆستی جێگری سه رۆك وه زیران.به گوێ���ره ی زانیارییه رۆژنامه وانیه كان، حكومه تدا پێكهێنانی له دانوس���تانه كانی س���وننه كان داوای وه زاره ته كانی ناوخۆو ته ندروس���تی و كاره ب���ا و خوێندن���ی بااڵو پیشه س���ازییان كردوه . تائێستاش ناوی ته اڵڵ زه وبه عی ب���ۆ وه رگرتنی وه زاره تی بۆ پیشه س���ازی و س���ه لمان جومه یل���ی پ���ه روه رده وه كو وه رگرتن���ی وه زاره تی به هێزترین پاڵێوراو ئاماژه یان پێده كرێت.ده ك���ه ن ئاش���كرای زانیاریی���ه كان نێوان وه فدی له خاله ناكۆكه كانی یه كێ���ك

پۆستی س���وننه ، شیعه و دانوستانكاری ناوخ���ۆو به رگرییه . چونكه وه زارته كانی هه رچه نده رێككه وتنێكی سه ره تایی هه یه بۆ ئه وه ی س���وننه كان وه زاره تی ناوخۆو به رگری وه ربگرن، ش���یعه كان وه زاره تی به اڵم له س���ه ر ناوی وه زی���ره كان ناكۆكی هه یه . س���وننه كان پێداگری له سه ر ئه وه ده كه ن رافیع عیس���اوی ببێت���ه وه زیری ناوخۆو شیعه كان ره تیده كانه وه ، هه روه ها ش���یعه كان هادی عامریی���ان بۆ وه زاره تی به رگری پااڵوتوه و سوننه كانیش به ته واوی

ره تیده كه نه وه .پارله مانت���اری ده وڵه تی قانون س���اڵح حه س���ناوی ، رایگه یاند سه رۆك وه زیرانی راس���پێردراوی عێ���راق ده یه وێت ژماره ی وه زاره ته كان ب���ۆ )25( وه زاره ت و ژماره ی جێگره كان���ی س���ه رۆك وه زیرانیش كه م بكاته وه ، له ئێس���تادا س���ه رۆك وه زیرانی

عێراق سێ جێگری هه یه .حه س���ناوی ، له ب���اره ی كه مكردنه وه ی ژماره ی وه زاره ته كان رونكردنه وه ی زیاتر ده دات و ده ڵێت "عه ب���ادی ده یه وێت ئه و له یه كه وه پیشه كانیان كارو وه زاره تانه ی نزیك���ه تێك���ه ڵ ب���كات"، ب���ه اڵم ئاماژه به وه شده كات كه مكردنه وه ی وه زاره ته كان په یوه سته به دۆخی سیاس���ی و داواكاری

كوتله كانه وه .ده وڵه ت���ی پارله مانت���اره ی ئ���ه و قان���ون ئاش���كرای ده كات، ه���ه ر س���ێ ك���وردی س���وننی و ش���یعی و الیه ن���ی له س���ه ر س���ه ره تایی به ش���ێوه یه كی كارنامه ی حكومه ت���ی عێراق رێككه وتون "به اڵم تا ئێس���تا چه ندی���ن خاڵی ناكۆك ماون و هێش���تا یه كالی���ی نه كراونه ته وه ". دابه ش���كردنی وه زاره ته كانیش، له س���ه ر رایده گه یه نێت دابه شكارییه كی سه ره تایی به پێی پشكی پێكهاته كان و كورسیه كانیان هه ی���ه ، هه روه ه���ا ده ڵێ���ت "ده كرێ���ت ئاڵوگۆڕ له نێ���وان هه ندێك وه زاره ته كاندا بكرێت، تا ئێس���تاش ن���اوی وه زیره كان گفتوگۆكان چونكه یه كالنه كراونه ت���ه وه ،

له باره ی وه زاره ته كانه وه به رده وامن". به وت���ه ی ئه ندامانی لیس���تی ده وڵه تی هه ڵوه شانه وه ی وه زاره تی ئه گه ری قانون، تێكه اڵوكردنی نیش���تیمانی و ئاسایش���ی له گه ڵ وه زاره ت���ی ناوخۆ هه یه ، هه روه ها پێده چێت وه زاره تی گواستنه وه بدرێته وه لیستی مه واتنی سه ر به ئه نجومه نی بااڵی ئیسالمی ، بۆ به ڕێوه بردنی كه رتی نه وتیش پێشنیاری پێكهێنانی ئه نجومه نێكی بااڵی به ڕێوه بردنی وزه كراوه ، ئه و ئه نجومه نه ش

سه رۆك وه زیران سه رپه رشتی ده كات.

كورد‌جێگری‌‌سه‌رۆك‌‌وه‌زیران‌و‌سێ‌‌‌وه‌زیری‌‌ده‌وێتداوا‌ده‌كرێت‌كورد‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌ره‌وه‌‌‌وه‌ربگرێته‌وه‌

شه‌ڕی‌‌بۆرییه‌كانله ناوچه كانی كه ركوك و س���ه اڵحه دین و جگ���ه چه ك���داره كان گروپ���ه دیال���ه ، له شه ڕكردن دژی س���وپاو هاواڵتیان، بۆ له ڕێگه ی عێ���راق، ئابوری په كخس���تنی بۆمب���ه وه په الماری ش���اده ماری ئابوری عێراق ده ده ن، له ماوه ی س���اڵێكدا زیاتر گواس���تنه وه ی بۆرییه كانی جار له په نجا

نه وت كراونه ته ئامانج.نه وتی ئامارێكی وه زاره تی به گوێ���ره ی عێراق، بۆرییه كانی گواس���تنه وه ی نه وت له عێراقه وه ب���ۆ توركیا له م���اوه ی یه ك س���اڵی رابردودا دوچاری )57( په المار بۆته وه ، هه روه ها هێڵی نێوان كه ركوك – به نده ری جه یهانیش )54( جار هێرش���ی كراوه ته س���ه ر. زۆرینه ی هێرش���ه كانیش به ه���ۆی بۆمبی چێنراو ب���وه ، به تایبه تی له ناوچه كان���ی عه ین جه ح���س و فه تحه و بێج���ی له س���ه اڵحه دین و ش���وراو حه زه ر

له نه ینه واو باكوری سه اڵحه دین.دابینكردنی ب���ۆ حكومه ت���ی عێ���راق بودجه ی س���ااڵنه ی واڵت، رۆژانه له ڕێگه ی كۆمپانی���ای نه وتی باك���وره وه ، نزیكه ی (450( ه���ه زار به رمیل نه وت بۆ به نده ری جه یهان له توركیا هه نارده ده كات. به اڵم جیهادی وته بێژی وه زاره تی عاسم به وته ی نه وت، به هۆی ته قینه وه و په الماره كانه وه رۆژان���ه رێ���ژه ی هه نارده كردن���ی نه وت له نێ���وان )250 – 400( ه���ه زار به رمیلدا بوه . بۆیه ده ڵێت "ئه گه ر نرخی به رمیلێك نه وت س���ه د دۆالر بێ���ت، له ڕۆژێكدا بڕی ئه و )400( ه���ه زار به رمیله ن���ه ڕوات یان له وه كه متر بڕوات، له ماوه ی ساڵێكیشدا چه ندینجار ئه و هێرش���انه دوباره ببنه وه ، ئ���ه وا عێراق س���ااڵنه به ملیۆن���ان دۆالر

دوچاری زیان ده بێته وه ".به ه���ۆی په الماره كان���ه وه نه وه كو هه ر ده وه س���تێت، ن���ه وت هه نارده كردن���ی به ڵك���و ده بێ���ت بودجه یه ك���ی زیاتریش ب���ۆ چاكردن���ه وه ی بۆریی���ه كان ته رخان بكرێت، كه به وته ی ش���اره زایانی ئابوری ئه م���ه ش زیانێكی زۆر به بودجه ی عێراق له ڕێگه ی داواده كه ن بۆی���ه ده گه یه نێت. ته كنه لۆژیای به كارهێنانی ئه منی و پالنی پێش���كه وتوه وه رێگه له په الماری س���ه ر

بۆرییه كان بگیرێت.شاره زای بواری نه وت حه مزه جه واهری ، پێیوایه ته نها چاره س���ه ر بۆ پاراس���تنی س���ه ربازییه ، چاره س���ه ری بۆریی���ه كان هه روه ها به گرنگی ده زانێت ئه و هێزانه ی ك���ه پارێ���زگاری له بۆریی���ه نه وت���ه كان ده كه ن پڕچ���ه ك بكرێ���ن و ته كنه لۆژیای پێشكه وتویان بۆ دابین بكرێت، سه رباری ئه وانه ش ب���ه فڕۆكه چاودێ���ری بۆرییه نه وتی���ه كان بكرێت كه هه زاران كیلۆمه تر

درێژن.ئابورییه كان، وه كو زیان���ه س���ه رباری ش���اره زای بواری ئاب���وری حه یده ر فازڵ ته قاندن���ه وه ی رونیده كات���ه وه ش���بلی بۆریی���ه كان ده بێت���ه ه���ۆی پیس���بونی ژینگ���ه ، ئ���ه وه ش به ه���ۆی تێكه اڵبونی نه وته كه به خاك و ئ���اوی ئه و ناوچانه ی ته قینه وه كان تیای���دا روده دات. هه روه ها ده ڵێ���ت "ته قین���ه وه كان ده بێت���ه هۆی هه اڵتنی كۆمپانی���ا زه به الحه كانی نه وت، كه ئ���اره زوی كاركردنیان له عێراق هه یه ، هه رچه نده ئاماری راسته قینه ی زیانه كانی ته قاندنه وه ی بۆرییه نه وتیه كان نیه ، به اڵم زیانه كان ئه گه ر ملیۆنان دۆالر نه بێت، ئه وا

به ملیاره ها دۆالر مه زه نده ده كرێت".ئاش���كرای نه وت، وته بێژی وه زاره ت���ی ده كات له گه ڵ ده زگا ئه منیه كان له هه وڵی دانانی پالنێكن بۆ پاراستنی بۆرییه كان، ئ���ه وه ش له ڕێگ���ه ی پۆلیس���ی وزه وه كه پارێزگاری له دامه زراوه كان ده كه ن، وتیشی "پاراس���تنی بۆرییه كان ك���ه له روبه رێكی فراوان���دان و ده گاته ه���ه زاران كیلۆمه ترو ده س���ته كانن، دوره له ناوچه هه ندێكیان

ئه ركێكی زه حمه ته ".ئه و بۆرییان���ه ی كه دوچاری زیان بون كۆمپانیای كاركردنی س���نوری ده كه ونه نه وتی باكوره وه ، كه باره گای س���ه ره كی له ش���اری كه ركوكه . كۆمپانی���ای نه وتی باكور خاوه نی )996( بیره نه وت و هه ژده كێڵگه ی غازییه ، هه ش���ت ل���ه و كێڵگانه له ناوچه ی عه جیلن له باش���وری كه ركوك، شه ش���ی له كێڵگ���ه ی جه مب���ورو چواری له عه كاشه له پارێزگای ئه نبار. یه كه م بیره نه وتی���ش له كه ركوك له س���اڵی )1927(

له كێڵگه ی باباگوڕگوڕ هه ڵكه نراوه .

پرۆفایل

ئا: بارام

چه كه ئه مه ریكی و ئه وروپیه كان بونه ته گره نتیه ك به ده ست كورده وه ، تاوه كو عه بادی یان هه ر سه رۆك وه زیرانێكی

تر بوێری ئه وه نه كه ن داوای گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ سه ر عێراق بكه ن،

پارله مانتارو سه ركرده ی پێشوی لیستی ده وڵه تی قانون سامی عه سكه ری وا

ده ڵێت. هه روه ها ده ڵێت "حكومه ته كه ی عه بادی هیچ شتێكی جیاواز نابێت

له حكومه ته كه ی مالیكی ".

پارله مانتاری پێشوی عێراق و كه سایه تی نزیك له نوری مالیكی سه رۆك وه زیرانی كاربه ڕێكه ری عێراق س���امی عه سكه ری ، له وتارێك���دا له ب���اره ی حكومه تی نوێی رایده گه یه نێت راش���كاوانه عێراق���ه وه ، حكومه ت���ی عێ���راق له پایته ختی واڵتان دروستده كرێت نه وه كو له به غدا، هه روه ها راش���یده گه یه نێت وه زیره كان ئه وه نده ی وه الئیان بۆ حیزبه كانیان هه یه ئه وه نده وه الئی���ان بۆ حكومه ت و پۆس���ته كانیان

نابێت.عه سكه ری ، كه له خولی پێشودا له سه ر پارله مانتار قان���ون ده وڵه تی لیس���تی له په یجه كه ی ك���ه له وتارێك���دا ب���وه ، باڵویكردت���ه وه ، له فه یس���بوك خ���ۆی باس ل���ه وه ده كات زۆرینه ی عێراقیه كان نیش���تیمانی حكومه تێك���ی به هی���وان به هێ���ز دروس���ت بێ���ت، ك���ه بتوانێت به رژه وه ندییه كان���ی گ���ه ل بپارێزێ���ت و له پێش���ی له تاوانكاره كان عێراق خاكی هاوپه یمانه كانی و له داعش و هه مویانه وه پاك بكات���ه وه ، هه روه ها دامه زراوه كانی

ده وڵه ت له س���ه ر بنه مایه كی ده ستوری و قانونی بنیادبنێته وه .

له به شێكی دیكه ی وتاره كه یدا، ئاماژه به وه ده كات هه مو سیاسیه كان بانگه شه ی به ش���داری به دیهێنان���ی پێویس���تی راس���ته قینه ی پێكهاته كانی گه لی عێراق له به ڕێوه بردن���ی واڵتدا ده كه ن، هه روه ها ئاینی و پێكهاته یه ك���ی هی���چ داواكارن له حكوم���ه ت و مه زه ب���ی نه ته وه ی���ی و به ڕێوه بردنی واڵتدا و په راوێزنه خرێت.

له باره ی ئ���ه و خواس���ت و ئومێدانه ی به حكومه تی نوێی عێراقدا هه ڵواسراوان، عه س���كه ری ده نوس���ێت "ئ���ه و ئومێدو ئاواتانه هه مویان دروس���ت و ش���ه رعین، به اڵم پرس���یار ئه وه یه ئایا ئه وانه به دی دێن؟ ئایا عه بادی ده توانێت ئه و وه زیرانه ره ت بكاته وه كه پێیوایه شایس���ته نین

بۆ پۆسته كانیان؟".له كاتێكدایه ، عه س���كه ری وتاره كه ی له ئێس���تادا زۆرینه ی الیه نه سیاسیه كان باس له وه ده كه ن س���ورن له سه ر ئه وه ی كه س���انی ش���اره زاو پس���پۆڕو لێهاتوو رابردو پاك و ده س���تپاك بپاڵێون، به اڵم سامی عه س���كه ری ده نوسێت "عه بادی و زۆرینه ی چاودێران ده زانن كۆبونه وه كان له عه مم���ان و پایته خته كانی تری واڵتانی به مه به س���تی به ڕێوه ده چن، ناوچه ك���ه فرۆشتنی پۆسته وه زارییه كان به شێوه ی كه مكردن���ه وه ، ك���ێ زیاتر ب���دات ئه وا

چانسی هه لی گه وره تری ده بێت".عه س���كه ری ، ك���ه له خولی پێش���وی پارله مان���دا یه كێ���ك بو له كه س���ایه تیه ماوه ی���ه ك وه كو مالیكی و نزیكه كان���ی راوێژكاری ناوبراو كاریكردوه ، پێشبینی دیاریكراوی له كات���ی عه ب���ادی ده كات

خۆیدا وه زیره كانی پێشكه ش به پارله مان ب���كات و پاڵێوراوی الیه نه كان په س���ه ند ب���كات، به بێ ئ���ه وه ی بتوانێ���ت تانه له یه كێكیان بدات. راشكاوانه ده نوسێت

"حكومه تێك پێكدێت كه هیچ ش���تێكی جیاواز نابێت له حكومه ته كه ی مالیكی "، چونكه "وه زیره كانی حكومه ت وه الئیان بۆ ئه و الیه نانه یه كه ئه و پۆس���تانه یان پێداون، لێهاتوی���ان به هێنده ی وه الئیان بۆ حیزبه كانیان و ئاماده ییانه بۆ گۆڕینی وه زاره ت���ه كان بۆ س���ه رچاوه یه كی پاره

په یداكردن بۆ حیزبه كانیان".الیه ن���ه زۆری ملمالنێیه ك���ی دوای ش���یعه كان، دواجار ل���ه رۆژی )8/11( سه رۆك كۆماری عێراق، حه یده ر عه بادی كه س���ایه تی دوه می حیزبی ده عوه ی بۆ پۆستی سه رۆك وه زیرانی عێراق راسپارد. ده بێت عێ���راق ده س���توری به گوێره ی له م���اوه ی مانگێكدا س���ه رۆك وه زیرانی حكومه ته كه ی كابین���ه ی راس���پێردراو به مه به ستی متمانه وه رگرتن پێشكه شی پارله مان بكات. له ئێستاشدا كه متر له ده رۆژی م���اوه بۆ ئه و ماوه یه ی بۆ عه بادی

دیاریكراوه .عه س���كه ری ، له وتاره كه ی���دا هێما بۆ ئه وه ده كات سه رۆك وه زیرانی راسپێردراو كاتێك���ی ئه وت���ۆی له ب���ه رده م نه ماوه تاوه كو پێكهاته ی كابینه كه ی پێشكه شی پارله مان ب���كات، ئه گه ر بێتو له وكاته دا نه توانێت كابینه كه ی پێشكه شی پارله مان ئه وا هه لی سه رۆك وه زیران له ده ستدات، ئه وه ش ده بێت���ه ده رفه ت له به رده م ئه و سیاس���ه تمه داره ش���یعانه ی ده یانه وێت عه بادی له كاره كه یدا سه ركه وتو نه بێت، به ئامانجی ئه وه ی "ده یانه وێت ده رفه تی سه رۆك وه زیرانی بۆ خۆیان بڕه خسێت و ئه و پۆس���ته له ده س���تی حیزبی ده عوه ده ربهێنن، كه چوار جاره كه سایه تیه كانی

ئه و حیزبه ده بنه سه رۆك وه زیران".

داواكارییه كانی له ب���اره ی خواس���ت و ك���ورده وه ، س���امی عه س���كه ری باس ل���ه وه ده كات ده س���تبه رداربونی ك���ورد ئه نجامدانی له باس���كردنی له ئێس���تادا راپرسی بۆ جیابونه وه له عێراق شتێكی ده گێڕێت���ه وه هۆكاره كه ش���ی كاتی���ه ، ب���ۆ هێ���رش و په الماره كان���ی داع���ش و له س���نوره كانی ش���اری نزیكبونه وه یان هه ولێری پایته ختی هه رێمی كوردستان. "ئه گه ر عه س���كه ری به بۆچون���ی ك���ه ئاسمانی پردی ئه مریكاو ده ستوه ردانی واڵتانی ئه وروپا نه بوایه بۆ گواستنه وه ی چ���ه ك و ته قه مه ن���ی ، ئێس���تا داع���ش

له ده روازه كانی شاری هه ولێر ده بو".قان���ون، ده وڵه ت���ی س���ه ركرده كه ی له وه ده كاته وه ئه و له وتاره كه یدا جه خت ئه وروپای له ئه مری���كاو چه كانه ی كورد ده س���تكه وتوه ب���ۆ ش���ه ڕكردن له دژی داعش، له ئێستادا بۆته كارتێكی به هێز، به جۆرێ���ك وایلێهاتوه "عه بادی یان هه ر س���ه رۆك وه زیرانێكی تر بوێ���ری ئه وه ناكه ن، داوای گه ڕان���ه وه ی كه ركوك بۆ

سه ر عێراق بكه ن".له كۆتایی وتاره كه یدا، عه سكه ری داوای هه ڵوه شانه وه ی ده ستوری عێراق یاخود پێداچونه وه به ده ستوردا ده كات، چونكه پێیوایه حكومه تێكی به هێز بونی نابێت، تاوه كو ئه و بڕگه و مادانه له ده س���توردا هه ب���ن ك���ه ده بن���ه ه���ۆی "وروژاندنی ناكۆكیه كان و الوازكردنی ده وڵه ت له بری به هێزكردن���ی ". هه روه ه���ا ده ڵێت "هیچ نیش���تیمانی و به حكومه تێكی ئومێدێك نییه ، عێراق یه كپارچه یی و سه قامگیری ئه گه ر ئه م ده ستوره هه ڵنه وه شێنرێته وه

یان هه ر هیچ نه بێت چاكبكرێته وه ".

"حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌عه‌بادی‌‌جیاوازیی‌‌نییه‌‌له‌گه‌ڵ‌حكومه‌ته‌كه‌ی‌‌مالیكی‌"

وه فدی دانوستانکاری کورد

له دانوستانه كانی پێكهێنانی حكومه تدا

سوننه كان داوای وه زاره ته كانی

ناوخۆو ته ندروستی و كاره با و خوێندنی

بااڵو پیشه سازییان كردوه

ئه و چه كانه ی كورد له ئه مریكاو ئه وروپای

ده ستكه وتوه بۆ شه ڕكردن له دژی داعش، له ئێستادا

بۆته كارتێكی به هێز، به جۆرێك

وایلێهاتوه عه بادی یان هه ر سه رۆك

وه زیرانێكی تر بوێری ئه وه ناكه ن، داوای گه ڕانه وه ی كه ركوك بۆ سه ر عێراق بكه ن

‌‌‌ئا:‌ئاسۆ‌سه‌راوی‌

به‌په‌سه‌ندكردنی‌‌پرۆژه‌ی‌‌یاسای‌‌دروستكردنی‌‌سندوقی‌داهاته‌‌

نه‌وتیه‌كان،‌له‌مانگی‌‌‌10ئه‌مساڵه‌وه‌‌له‌الیه‌ن‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستانه‌وه‌،‌وه‌ك‌په‌رله‌مانتارێك‌ده‌ڵێت‌"هیچ‌ناڕه‌ونیه‌ك‌له‌داهاتی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم‌نامێنی‌".‌به‌بڕوای‌‌ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌‌

له‌سه‌ره‌تای‌‌ساڵی‌‌داهاتوشه‌وه‌‌ده‌توانرێ‌‌ته‌نها‌به‌داهاتی‌‌نه‌وت‌

موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌هه‌رێم‌دابین‌بكرێت.

مانگی‌‌‌10په‌سه‌ند‌ده‌كرێتدروس���تكردنی‌‌ یاس���ای‌‌ پ���ڕۆژه‌‌س���ندوقی‌‌داهات���ه‌‌نه‌وتیه‌كانی‌‌هه‌رێم‌یه‌كه‌می‌‌ خوێندن���ه‌وه‌ی‌‌ له‌په‌رله‌م���ان‌په‌رله‌م���ان‌ له‌ئێستاش���دا‌ بۆك���راوه‌و‌چاوه‌ڕێ���ی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێ���م‌ده‌كات‌بۆ‌س���ه‌رنج‌و‌تێبینیه‌كانی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌پرۆژه‌‌یاس���ایه‌،‌كه‌‌بڕی���اره‌‌له‌مانگی‌‌10ی‌‌ئه‌مساڵدا‌وه‌ك‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌لیژن���ه‌ی‌‌دارایی‌‌و‌ئاب���وری‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌عه‌لی‌‌حه‌مه‌ساڵح‌ئاشكرای‌‌ده‌كات‌په‌س���ه‌ند‌بكرێت.په‌رله‌مانت���ار‌له‌فراكسیۆنی‌‌گۆڕان‌عه‌لی‌‌حه‌مه‌ساڵح‌ئه‌و‌ ده‌خاته‌روبه‌په‌س���ه‌ندكردنی‌‌ ئه‌وه‌‌یاسایه‌‌ودروس���تكردنی‌‌سندوقی‌‌داهاته‌‌نه‌وتی���ه‌كان‌هیچ‌ناڕونی���ه‌ك‌له‌داهاتی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم���دا‌نامێن���ێ‌،‌وه‌ك‌ئه‌و‌باس���ی‌‌ده‌كات‌له‌ئێستادا‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌یه‌ك���ه‌م‌بۆ‌ئه‌و‌پرۆژه‌‌یاس���ایه‌‌كراوه‌و‌ئ���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"بڕی���اره‌‌ل���ه‌م‌مانگه‌دا‌حكومه‌ت‌س���ه‌رنج‌و‌تێبینیه‌كانی‌‌خۆی‌‌

رێگریی‌‌ ئه‌گه‌ر‌ بڵێت‌و‌ له‌سه‌ریاس���اكه‌‌تر‌دروس���ت‌نه‌بێت‌له‌مانگی‌‌10دا‌ئه‌و‌

یاسایه‌‌په‌سه‌ند‌ده‌كرێت".

ئه‌نجومه‌نێكی‌‌ده‌بێت‌و‌چاودێرییشیان‌ده‌كرێت

س���ندوقه‌كه‌‌ یاس���اكه‌‌ به‌پێ���ی‌‌ئه‌نجومه‌نێكی‌‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌ده‌بێت‌كه‌‌له‌په‌رله‌مان‌متمانه‌ی‌‌پێده‌درێت،‌جگه‌‌چاودێریی‌‌ دیوان���ی‌‌ له‌په‌رله‌مانت���اران‌داراییش‌چاودێریی‌‌كاره‌كانیان‌ده‌كات‌وه‌ك‌ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌ش‌ده‌ڵێت‌"ئه‌و‌ده‌س���ته‌یه‌‌مانگانه‌‌راپۆرتیان‌له‌س���ه‌ر‌داه���ات‌و‌خه‌رجیه‌كان���ی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم‌ده‌بێت".به‌پێ���ی‌‌وت���ه‌ی‌‌به‌رپرس���انی‌‌وه‌زاره‌ت���ی‌‌س���امانه‌‌سروش���تیه‌كان،‌هه‌رێ���م‌له‌توانای���دا‌هه‌یه‌‌ت���ا‌كۆتایی‌‌رۆژانه‌‌ نه‌وت‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‌ ئه‌مس���اڵ‌بگه‌یه‌نێت���ه‌‌‌500هه‌زار‌به‌رمیل‌به‌مه‌ش‌داهات���ی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێ���م‌مانگانه‌‌وه‌ك‌عه‌لی‌‌حه‌مه‌س���اڵح‌ب���ۆی‌‌ده‌چێتبگاته‌‌نزیك���ه‌ی‌‌‌800ملیۆن‌دۆالر‌"به‌و‌جۆره‌‌هه‌رێ���م‌له‌كۆتایی‌‌ئه‌مس���اڵدا‌ده‌توانێ‌‌به‌ته‌نه���ا‌به‌داهات���ی‌‌ن���ه‌وت‌موچه‌ی‌‌س���ه‌رجه‌م‌فه‌رمانبه‌رانی‌‌دابین‌بكات،‌به‌داهاته‌كانی‌‌تری‌‌ناوخۆیش‌له‌س���اڵی‌‌ئاینده‌دا‌هه‌رێم‌ده‌توانێ‌‌نه‌ك‌موچه‌ی‌‌فه‌رمانبه‌ران،‌به‌ڵكو‌پاره‌ی‌‌هه‌بێت‌بۆ‌دروس���تكردنی‌‌پرۆژه‌‌جۆراوجۆره‌كانی‌‌

تریش".

وه‌زاره‌تی‌‌سامانه‌‌سروشتیه‌كان‌نه‌وت‌نافرۆشێ‌

هه‌ر‌به‌پێی‌‌وته‌ی‌‌ئه‌و‌په‌رله‌مانتاره‌ی‌‌گۆڕان‌فرۆشی‌‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم‌له‌ده‌سه‌اڵتی‌‌

وه‌زاره‌ت���ی‌‌س���امانه‌‌سروش���تیه‌كاندا‌به‌دروس���تكردنی‌‌ به‌ڵك���و‌ نامێن���ێ‌،‌كۆمپانیای‌‌كوردستان‌بۆ‌به‌بازاڕكردنی‌‌نه‌وت‌)كۆم���ۆ(‌نه‌وتی‌‌هه‌رێم‌له‌رێگای‌‌ئه‌و‌كۆمپانیایه‌وه‌‌ده‌فرۆش���رێ‌.‌به‌پێی‌‌زانیاریه‌كانی‌‌جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌لیژنه‌ی‌‌دارایی‌‌و‌ئابوری‌‌هه‌رێم‌تائێستا‌نزیكه‌ی‌‌7ملی���ۆن‌به‌رمیل‌نه‌وتی‌‌فرۆش���توه‌،‌به‌اڵم‌زانی���اری‌‌نییه‌‌له‌س���ه‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌

تائێس���تا‌چه‌ندی‌‌پاره‌ی‌‌ئ���ه‌و‌نه‌وته‌‌فرۆشراوه‌‌گه‌ڕاوه‌ته‌وه‌‌هه‌رێم‌كه‌‌به‌پێی‌‌لێكدانه‌وه‌كانی‌‌ئه‌و‌نزیكه‌ی‌‌420ملیۆن‌

دۆالر‌ده‌بێت.

فراكسیۆنی‌‌یه‌كگرتو:پرۆژه‌كه‌‌هی‌‌ئێمه‌‌بو

س���ه‌رۆكی‌‌لیژن���ه‌ی‌‌وزه‌‌و‌س���امانه‌‌سروش���تیه‌كانی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستان‌

د.ش���ێركۆ‌ج���ه‌وده‌ت‌له‌فراكس���یۆنی‌‌یه‌كگرتو‌پرۆژه‌‌یاسای‌‌سندوقی‌‌نه‌وت‌و‌گازی‌‌هه‌رێم‌به‌پرۆژه‌ی‌‌فراكسیۆنه‌كه‌ی‌‌راش���یده‌گه‌یه‌نێ‌‌ ده‌زان���ێ‌‌ خۆی���ان‌پشتگیرییان‌ تریش‌ فراكس���یۆنه‌كانی‌‌كردوه‌،‌ئ���ه‌و‌ده‌ڵێت‌"دروس���تكردنی‌‌نه‌وت‌و‌ یاسای‌‌ سندوقه‌خواس���تی‌‌ ئه‌و‌گازی‌‌هه‌رێم‌بوكه‌‌له‌ساڵی‌‌‌2007ده‌بو‌دروس���تبكرایه‌،‌ب���ه‌اڵم‌ه���ه‌ر‌نه‌كراوه‌‌

ئومێدمان‌وای���ه‌‌له‌مانگی‌‌10دا‌بتوانین‌له‌په‌رله‌مان‌په‌س���ه‌ندی‌‌‌بكه‌ین".‌هه‌ر‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌پرۆژه‌‌یاسایه‌ی‌‌فراكسیۆنی‌‌یه‌كگرت���و‌پێشكه‌ش���ی‌‌ك���ردوه‌‌وه‌ك‌ج���ه‌وده‌ت‌ده‌یخاته‌رو‌له‌س���ندوقه‌كه‌دا‌به‌شێك‌هه‌ڵده‌گیرێ‌‌بۆ‌نه‌وه‌كانی‌‌داهاتو‌"جگه‌ل���ه‌وه‌‌هاواڵتیانیش‌راس���ته‌وخۆ‌به‌جۆرێك‌له‌جۆره‌كان‌پشكیان‌ده‌بێت‌

له‌داهاتی‌‌نه‌وت".

ئابوری)443(‌سێشه‌ممه‌‌2014/9/2 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

داهاتی‌‌نه‌وت‌ده‌بێته‌‌فریادڕه‌سی‌‌موچه‌خۆران"ساڵی داهاتو ته نها به فرۆشی نه وت، موچه ی فه رمانبه ران ده درێت"

‌‌‌ئا:‌ئیحسان‌مه‌ال‌فوئاد

هه‌رچه‌نده‌‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كشتوكاڵ‌و‌ئاودێریی‌پالنی‌درێژخایه‌نی‌داناوه‌‌

بۆ‌به‌ره‌وپێشبردنی‌كه‌رتی‌كشتوكاڵ‌و‌گرنگیدان‌به‌به‌رهه‌می‌ناوخۆیی،‌

به‌اڵم‌پسپۆرێكی‌بواری‌‌كشتوكاڵ‌و‌ژینگه‌‌رایده‌گه‌یه‌نێت‌پالنه‌كانیان‌له‌روی‌زانستییه‌وه‌‌الوازان‌و‌توانای‌‌جێبه‌جێكردنیان‌نییه‌و‌شكستیان‌

هێناوه‌،‌وه‌زیری‌كشتوكاڵ‌و‌ئاودێرییش‌ده‌ڵێت‌"مه‌رج‌نییه‌‌پابه‌ند‌بین‌به‌پالن‌و‌ئه‌ركه‌كانی‌‌رابوردوه‌وه‌،‌چونكه‌‌پالنه‌كانی‌پێشو‌بۆ‌چوار‌

ساڵی‌‌كابینه‌كه‌ی‌خۆی‌بوه‌".

2009دا‌ له‌س���اڵی‌ هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌پالنێكی‌ستراتیژی‌‌داڕشت‌بۆ‌كه‌رتی‌‌كه‌‌ ئاو‌ س���ه‌رچاوه‌كانی‌‌ كش���توكاڵ‌و‌هه‌مو‌ب���واره‌‌جیاجیاكانی‌‌له‌خۆگرتبو‌‌وه‌ك���و‌پیشه‌س���ازی‌‌و‌بازرگانی‌،‌به‌اڵم‌پس���پۆری‌‌بواری‌‌كش���توكاڵ‌و‌ژینگه‌‌له‌لێدوانێكدا‌ ره‌فعه‌ت‌ عه‌بدولموته‌لیب‌ب���ۆ‌ئاوێن���ه‌‌رایده‌گه‌نێت‌ئ���ه‌و‌پالنه‌‌ل���ه‌روی‌زانس���تییه‌وه‌‌الوازه‌و‌به‌ب���ێ‌‌پالن���ی‌‌دارێژراب���و،‌ئه‌و‌‌وت���ی‌‌"هه‌ر‌له‌س���ه‌ره‌تاوه‌‌ده‌ركه‌وت‌كه‌‌حكومه‌ت‌توانای‌‌نییه‌‌ئه‌و‌هه‌مو‌تێچوه‌‌ته‌رخان‌بكات،‌‌بۆیه‌‌شكس���تی‌‌هێن���او‌دواتر‌له‌‌2013كۆنفرانس���ی‌‌تایبه‌ت‌به‌پالنی‌‌كشتوكاڵی‌‌و‌سه‌رچاوه‌كانی‌‌ئاو‌رێكخرا‌له‌هه‌رس���ێ‌‌پاریزگاكانی‌‌كوردس���تان‌له‌گه‌ڵ‌ئی���داره‌ی‌‌گه‌رمیان���دا‌ئه‌مه‌ش‌

شكستی‌‌هێنا".ئه‌و‌پسپۆره‌ی‌‌بواری‌‌كشتوكاڵ‌و‌ژینگه‌‌له‌كۆنفرانسه‌كه‌دا‌ به‌وه‌شده‌كات‌ ئاماژه‌‌ه���ه‌ر‌پارێزگایه‌ك‌به‌پێی‌‌پیویس���تی‌‌خۆی‌‌پالنی‌‌چوار‌س���اڵی‌‌بۆ‌داڕێژراو‌له‌نێویدا‌باسی‌‌سایلۆو‌جێگای‌‌تایبه‌ت‌به‌خه‌زنكردنی‌‌به‌رهه‌مه‌‌كشتوكاڵییه‌كان‌كرا‌كه‌‌پێویست‌بو‌له‌‌2014-‌2018ئه‌و‌پالنه‌‌جێبه‌جێ‌‌بكرێت،‌كه‌‌چی‌‌"هیچی‌‌

كه‌س���یش‌ ته‌نانه‌ت‌ جیبه‌جێنه‌ك���راو‌باس���ی‌‌ناكات،‌ئه‌م���ه‌‌كه‌مته‌رخه‌می‌‌و‌پشتگوێخس���تنی‌‌حكومه‌ت‌بۆ‌كه‌رتی‌‌پێویسته‌‌ كش���توكاڵ‌ده‌رده‌خات،‌كه‌‌النیك���ه‌م‌‌وه‌ك���و‌‌واڵتان���ی‌‌دراوس���ێ‌‌بایه‌خێك‌بدرێت‌به‌ئاسایشی‌خۆراك.

تائێس���تا‌حكومه‌تی‌هه‌ن���دێ‌كاری‌‌له‌بوار‌كش���توكاڵدا،‌ بچوكی‌ك���ردوه‌‌بۆ‌نمونه‌‌قه‌رزی‌داوه‌ت���ه‌‌جوتیاران‌و‌بوارێك���ی‌كه‌میش���ی‌پێ���داون‌كاری‌تێدا‌بك���ه‌ن،‌به‌اڵم‌له‌الیه‌ك���ی‌تره‌وه‌‌پاڵپشتی‌‌جوتیارانی‌‌كردوه‌‌له‌تراكتۆرو‌خانوی‌ كش���توكاڵیی‌و‌ ئامرازه‌كان���ی‌‌

پالستیكی".لیژن���ه‌ی‌‌ ئه‌ندام���ی‌ ب���ه‌ڕای‌به‌ن���داوه‌كان‌ ئاودێریی‌و‌ كش���توكاڵ‌و‌له‌په‌رله‌مان���ی‌‌كوردس���تان‌خه‌ڵ���ه‌ف‌ئه‌حمه‌دبه‌ش���ێوه‌یه‌كی‌گش���تی‌پالنی‌حكومه‌ت‌ب���ۆ‌كش���توكاڵ‌الواز‌بوه‌،‌له‌كاتێكدا‌"ئاو‌خ���اك‌و‌هه‌وای‌‌هه‌رێم‌بۆ‌كش���توكاڵ‌و‌ 80%تا100%‌گونجاوه‌‌

به‌رهه‌مه‌كانی".ئ���ه‌و‌په‌رله‌مانت���اره‌‌پێیوایه‌‌ده‌كرا‌حكومه‌ت‌باشتر‌پالنی‌داڕشتایه‌،‌"گه‌ر‌‌واڵتێك���ی‌خاوه‌ن‌س���ه‌روه‌ریی‌‌گرنگی‌به‌یه‌كێ���ك‌له‌كه‌رته‌كانی‌س���ه‌رچاوه‌ی‌‌دارای���ی‌خۆی‌بدات،‌ئه‌وا‌بۆ‌هه‌رێمێك‌كه‌‌خاوه‌ن‌س���ه‌روه‌ری‌‌نییه‌‌زۆر‌گرنگ‌بو‌گرنگی‌به‌كه‌رتی‌‌كشتوكاڵ‌بدایه‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌جگه‌‌له‌نه‌وت‌كشتوكاڵ‌بكرێته‌‌س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌دیك���ه‌ی‌‌س���ه‌ره‌كی‌‌

داهات".له‌ئێستادا‌زۆربه‌ی‌‌خۆراك‌و‌سه‌وزه‌ی‌‌هه‌رێم‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌‌ه���اورده‌‌ده‌كرێت‌و‌تائاس���تێكی‌‌به‌رز‌پشت‌به‌و‌هاورده‌یه‌‌ره‌فعه‌ت‌ عه‌بدولموته‌لیب‌ ده‌به‌سترێت،‌له‌مباره‌ی���ه‌وه‌‌ب���ۆ‌ئاوێن���ه‌‌ده‌ڵێ���ت‌پشتگوێخستنی‌‌ هاورده‌و‌ "به‌به‌رهه‌می‌‌به‌رهه‌می‌‌خۆماڵی‌‌‌وایكردوه‌‌كه‌‌كه‌رتی‌‌كش���توكاڵ‌له‌خراپترین‌ئاس���تدا‌بێت‌به‌ڕاده‌یه‌ك‌كه‌‌به‌رهه‌می‌‌خۆماڵی‌‌‌وه‌كو‌گه‌ن���م‌و‌جۆ‌ته‌نها‌به‌ش���ی‌‌2-‌3مانگ‌

ب���كات،‌به‌‌پێی‌‌ڕاپۆرتێك���ی‌جیهانی‌‌عێراق‌و‌ له‌الیه‌ن‌ گه‌ن���م‌ هاورده‌كردنی‌‌كوردستانه‌وه‌‌تاس���اڵی‌‌‌2020ده‌گاته‌‌رێژه‌ی‌‌70%‌و‌پێشبینی‌‌ده‌كرێت‌هه‌مو‌مادده‌‌خۆراكییه‌كانی‌‌تر‌هاورده‌بكرێت‌كه‌‌ئه‌مه‌ش‌حاڵه‌تێكی‌‌زۆر‌ترسناكه‌".له‌ئێستاداو‌دوای‌‌‌23ساڵ‌له‌حوكمڕانی‌س���ه‌ربه‌خۆی‌هه‌رێم‌زۆربه‌ی‌‌جوتیاران‌ڕوده‌كه‌ن���ه‌‌بوارێكی‌‌تر‌ی���ان‌به‌دوای‌‌ده‌س���تكه‌وتی‌ تری‌ س���ه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌نه‌بوه‌ته‌‌ كشتوكاڵ‌ ده‌گه‌ڕێن‌و‌ داراییدا‌

سه‌رچاوه‌ی‌‌سه‌ره‌كی‌‌بژێوییان.ئه‌و‌پس���پۆره‌ی‌‌بواری‌‌كش���توكاڵ‌و‌ژینگ���ه‌‌ره‌خن���ه‌ی‌‌تون���د‌له‌توان���ای‌‌

ده‌ڵێ���ت‌ ده‌گرێ���ت‌و‌ ‌وه‌زی���ره‌كان‌"كێش���ه‌ی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كش���توكاڵ‌ته‌نها‌ئه‌وه‌‌نییه‌‌ك���ه‌‌بودجه‌یه‌كی‌‌كه‌می‌‌بۆ‌ته‌رخانك���راوه‌،‌به‌ڵك���و‌كه‌می‌‌كادری‌‌زانستی‌‌و‌ش���اره‌زا‌له‌نێو‌ئه‌و‌‌وه‌زاره‌ته‌‌‌وای‌‌ك���ردوه‌‌ك���ه‌‌كه‌رتی‌‌كش���توكاڵ‌

بكه‌وێته‌‌ئه‌م‌دۆخه‌‌هه‌ستیاره‌وه‌".ب���ه‌رای‌‌په‌رله‌مانتاره‌ك���ه‌ی‌‌لیژنه‌ی‌‌كش���توكاڵ،‌بابه‌تی‌ئاوی‌ژێرو‌س���ه‌ر‌زه‌وی‌دیس���ان‌له‌ئایین���ده‌دا‌ده‌بێت���ه‌‌مه‌ترس���ی،‌چونكه‌‌له‌ئێس���تادا‌ئاوی‌‌سه‌ر‌زه‌وی‌به‌ره‌و‌كه‌مبونه‌وه‌‌رۆشتوه‌،‌كش���توكاڵێش‌ لیژنه‌ی‌‌ ئه‌ندامه‌ك���ه‌ی‌‌ئام���اژه‌‌ب���ه‌وه‌‌ده‌كات‌ئه‌گه‌ر‌پش���ت‌

به‌ئاوی‌ژێر‌زه‌وی‌ببه‌س���ترێت‌دیسان‌ده‌بێت،‌ دروس���ت‌ تر‌ مه‌ترس���ییه‌كی‌"بۆی���ه‌‌حكومه‌ت‌ئێس���تا‌دیزاینی‌بۆ‌دروس���تكردنی‌چه‌ندین‌به‌نداو‌كردوه‌و‌به‌ته‌واوبونی‌س���ودی‌باشیان‌ده‌بێت‌و‌یه‌كێك‌ له‌داهاتودا‌ به‌جی���دی‌ ئێمه‌ش‌ده‌بێ���ت‌ گرنگی���دان‌ له‌كاره‌كانم���ان‌

به‌به‌نداوه‌كان".كش���توكاڵ‌ له‌به‌رامب���ه‌ردا‌‌وه‌زیری‌مه‌جی���د‌ عه‌بدولس���تار‌ ئاودێری���ی‌له‌لێدوانێك���دا‌بۆ‌ئاوێن���ه‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌كات‌ك���ه‌‌ه���ه‌ر‌‌وه‌زیرێ���ك‌پالنی‌خ���ۆی‌داده‌ڕێژێ���ت‌و‌ده‌ڵێت"منی���ش‌پالنی‌س���تراتیژی‌خ���ۆم‌هه‌یه‌و‌هێڵه‌‌

س���ه‌ره‌كی‌ رێ���گای‌‌ گش���تییه‌كانی‌‌ئاودێریی‌ كش���توكاڵ‌و‌ ‌وه‌زاره‌تێك���ی‌سه‌ركه‌وتومان‌دیاریكردوه‌‌له‌بواره‌كانی‌‌ئاسایشی‌خۆراك‌و‌ئاو‌ئێستا‌له‌بواری‌‌

جێبه‌جێكردندایه‌".له‌باره‌ی‌‌پالنه‌كانی‌پێشوی‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كش���توكاڵ‌و‌كابینه‌ی‌‌پێشو،‌‌وه‌زیری‌كش���توكاڵ‌و‌ئاودێریی‌‌وتی‌"كاره‌كانی‌پێش���وی‌‌‌وه‌زاره‌ت‌ك���ه‌‌ته‌واونه‌كراوه‌‌په‌ره‌‌پێده‌ده‌ین،‌به‌اڵم‌هه‌ر‌‌وه‌زاره‌ت‌و‌كابینه‌یه‌ك‌پالن���ی‌خۆی‌هه‌یه‌و‌مه‌رج‌ئه‌ركه‌كانی‌‌ به‌پ���الن‌و‌ پابه‌ندبین‌ نییه‌‌رابوردوه‌وه‌،چونكه‌‌پالنه‌كانی‌پێشو‌بۆ‌چوار‌ساڵی‌‌كابینه‌كه‌ی‌خۆی‌بوه‌".

"وه‌زاره‌تی‌‌كشتوكاڵ‌و‌ئاودێریی‌شكستی‌‌هێناوه‌‌له‌پالنه‌كانیدا"وه زیری كشتوكاڵ: منیش پالنی ستراتیژی خۆم هه یه

له‌دوای‌‌مانگی‌‌12وه‌‌داهاته‌كانی‌‌نه‌وت‌به‌ته‌واوه‌تی‌‌ئاشكرا‌ده‌بن

ئه‌گه‌ر‌هه‌رێم‌رۆژانه‌‌‌500هه‌زار‌به‌رمیل‌نه‌وت‌به‌رهه‌مبێنێت‌

داهاتی‌‌مانگانه‌‌ده‌گاته‌‌نزیكه‌ی‌ ‌800ملیۆن‌دۆالر

کۆکردنه‌وه‌ی‌په‌تاته‌‌له‌کڵێگه‌یه‌ک

كێشه‌ی‌‌‌وه‌زاره‌تی‌‌كشتوكاڵ‌ته‌نها‌ئه‌وه‌‌نییه‌‌كه‌‌

بودجه‌یه‌كی‌‌كه‌می‌‌بۆ‌ته‌رخانكراوه‌،‌

به‌ڵكو‌كه‌میی‌‌كادری‌‌زانستی‌‌و‌شاره‌زا‌له‌نێو‌

ئه‌و‌‌وه‌زاره‌ته‌‌وای‌‌كردوه‌‌كه‌‌كه‌رتی‌‌

كشتوكاڵ‌بكه‌وێته‌‌ئه‌م‌دۆخه‌‌هه‌ستیاره‌وه

9 (443( سێشه ممه 2014/9/2 لۆکاڵ

ئا: محه مه د عه بدولستار

به هۆی خراپیی ره وشی ئه منی سنوره كانی كوردستان و په الماره كانی

داعشه وه ، هه ریه كه له یه كێتی نیشتیمانی و یه كگرتوی و كۆمه ڵی

ئیسالمی كۆنگره و كۆنفرانسه كانیان دواده خه ن، ئه ندامێكی سه ركردایه تی یه كێتی پێیوایه ئه نجامدانی كۆنگره

له كاتی ئێستادا كێشه یه ، ئه ندامێكی مه كته بی سیاسی یه كگرتوشده ڵێت

"ئامانجه حزبیه كان هێنده ی ئامانجه نیشتیمانیه كان گرنگ نین". به ڕای

ئه ندامێكی مه كته بی سیاسی كۆمه ڵی ئیسالمی ئه گه ری دوباره دواخستی

كۆنگره كه یان هه یه .

ئه نجام���ی راگه یاندن���ی دوای عێراق و پارله مان���ی هه ڵبژاردنه كان���ی ئه نجومه نی پارێزگاكانی هه رێم له رۆژی (2014/4/30(، هه ندێ���ك له حزبه كان بۆ پێداچونه وه به كارو به رنامه كانیاندا بڕیاری به س���تنی كۆنگره و كۆنفراسیان دا، به اڵم ئه م ماوه یه زۆری نه خایاندو له مانگی حوزه یراندا چه كداره كانی داعش هه ڵتۆقین و شاری موسڵیان داگیركرد، دواتر نائارامی سنوره كانی كوردستانی گرته وه ، ئه مه ش بو به هۆی دواخستنی

كۆنگره و كۆنفرانسی حزبه كان. كۆمه ڵ، كۆنگره ی دواخست

ئیس���المی كۆمه ڵ���ی بڕیارب���و كوردستان له رۆژی )7/15( كۆنگره ی حزبه ك���ه ی ئه نجام بدات، به اڵم به هۆی خراپی ره وش���ی ئه منی س���نوره كانی كوردس���تانه وه كۆنگره كه بۆ )9/15(دواخ���را. ئه ندامی مه كته بی سیاس���ی كۆمه ڵی ئیس���المی كوردستان ئه نوه ر تائێستا به ئاوێنه ی راگه یاند سه نگاوی ، نائاس���اییان كۆبون���ه وه ی چه ندی���ن

له سه ربه س���تنی كۆنگ���ره ئه نجامداوه و هه وڵیش���ده ده ن ل���ه رۆژی دیاریكراودا كۆنگره ئه نجام بده ن،به اڵم ئه وه ش���ی وت "ئه گه ر لیژنه ی ئاماده كاری كۆنگره له كاتی خۆیدا كاره كانی ته واو نه كات، پێده چێت دوباره كۆنگره دوابخرێته وه ".لێكه وته كان���ی ئه وه ش���دا له وه اڵم���ی دواخس���تنی كۆنگره كه ی���ان بۆ جاری دوه م چ���ی ده بێ���ت، وت���ی "ئه گ���ه ر كۆنگ���ره له و كاته زیات���ر دوابكه وێت، خۆماندا ئه ندامه كانی له به رامبه ر ئێمه

به رپرسیار ده بین".سه باره ت به وه ی دواكه وتنی كۆنگره ی

كۆمه ڵی ئیسالمی تاچه ند په یوه ندی به بارودۆخی ئه منی هه رێمی كوردستانه وه ده ڵێت راش���كاوانه هه یه ،س���ه نگاوی ئه منیه ی بارودۆخ���ه ئ���ه م "بێگومان ئێستای هه رێمی كوردستان، كاریگه ری زۆری ده بێ���ت له س���ه ر ئه نجامدان���ی كۆنگ���ره و دواكه وتن���ی و ئه نجامنه دانی

له كاتی خۆیدا".ئێستای به بڕوای س���ه نگاوی دۆخی كێش���ه و به هۆی عێراق كوردس���تان و قه یرانه سیاسی و ئه منیه كان و پێكهێنانی حكومه تی نوێی عێراقه وه "بارودۆخێكی نائاساییه "، له به رئه وه ده ڵێت "بێگومان

ئ���ه و بارودۆخه ش كاریگ���ه ری ده بێت كۆنگره بۆیه ئه ندامه كانمان، له س���ه ر پێویستی به بارودۆخێكی زۆر ئاساییه ، به اڵم ئێس���تا وه ك ده یبینین دۆخه كه

نائاساییه ".یه كێتی : دواكه وتن���ی كۆنگره زیانی

نییه یه كێتی نیشتیمانی كوردستان، یه كێكه له وحزبان���ه ی كه كۆنگ���ره ی چواره می یه كێتی ل���ه رۆژی دواكه وتوه .چونك���ه (2013/10/10( پلنیۆمێك���ی كه متر له نیو كاتژمێری به س���ت، تیایدا بڕیاردرا ل���ه رۆژی )2014/1/31( چواره می���ن

كۆنگره ی ببه سترێت، به اڵم له و كاته شدا كۆنگره ئه نجامنه درا.له هه ڵبژاردنه كانی هه رێ���م و پارێزگاكان���ی ئه نجومه ن���ی په رله مانی عێ���راق ده نگه كانی یه كێتی به ش���ێوه یه كی به رچ���او هه ڵكش���انی به خۆوه بینی ، ئ���ه و كات ئه نجومه نی ناوه ن���دی یه كێتی ل���ه راگه یاندراوێكدا پیرۆزبایی سه ركه وتنه كه ی كرد، باسی له وه ش���كرد ك���ه تا كۆتایی ئه مس���اڵ كۆنگ���ره ی چواره م���ی یه كێتی ئه نجام

ده درێت.ئه ندام���ی س���ه ركردایه تی یه كێت���ی وه س���تا كوردس���تان نیش���تیمانی ره س���وڵ، باس له وه ده كات تائێس���تا یه كێت���ی كۆنگره كان���ی له كاتی خۆیدا ئه نجامنه داوه . بۆیه پێیوایه دواكه وتنی كۆنگره له ئێستادا "زیانی نابێت، به ڵكو ئه گه ر بێت و له ئێس���تادا ئه نجامبدرێت ده گێڕێته وه كێشه یه "،هۆكاره كه ش���ی بۆ ئه وه ی "ئێمه له ئێس���تادا ده بێت له خه می نیش���تیمانه كه ماندابین، كۆنگره هه ركات ناوماڵی حزبه كانه ، ش���تێكی بویه وه ،ده توانین ئاس���ایی ب���ارودۆخ یه كێتیش بده ین وكۆنگ���ره ی ئه نجامی هیچ كاتێكی بۆ دیارینه كراوه ، هه ركات ب���ارودۆخ ئاس���ایی ببێت���ه وه ئه نجام

ده درێت".ناوبراو، كه له ئێس���تادا به رپرس���ی كه ركوك���ی باش���وری میح���وه ری هێزه كان���ی پێش���مه رگه یه له ش���ه ڕی دژ به چه كداره كانی داعش���دا، ئاماژه ب���ه وه ده كات ئه ندامه كان���ی یه كێت���ی له ئێس���تادا به س���ه ر به ره كانی جه نگدا دابه ش���بون و سه رپه رش���تی به ره كانی جه نگ ده ك���ه ن، بۆیه ده ڵێ���ت "ئه گه ر له ئێس���تادا كۆنگ���ره دوابكه وێت، زۆر

ئاساییه و هیچ زیانێكی نابێت".یه كگرتو كۆنفرانس���ی مانگه س���ێ

دواكه وتوه

ئیس���المی یه كگرت���وی بڕیارب���و له )2014/5/1( كۆنفرانس ببه س���تێت، ئه نجامدانی كات���ی تائێس���تا ب���ه اڵم دیارینه ك���ردوه ، كۆنفرانس���ه كه یان به رپرسێكی ئه و حزبه ش رایده گه یه نێت بێته وه ، ئاس���ایی ب���ارودۆخ ئه گ���ه ر كۆنفرانس���ه كه یان ئه یلولدا له مانگ���ی

ئه نجام ده ده ن. ئه ندامی مه كته بی سیاسی یه كگرتوی ئه بوبه ك���ر كوردس���تان ئیس���المی هه ڵه دن���ی ، ب���ۆ ئاوێن���ه ی رونكرده وه له س���اتی دروس���تبونی حزبه كه یانه وه تائێس���تا هیچ كۆنگره و كۆنفرانسێكی ب���ه اڵم دوانه كه وت���وه ، حزبه كه ی���ان دواهه می���ن كۆنفرانس���ی حزبه كه ی���ان كوردس���تانه وه بارودۆخ���ی به ه���ۆی

دواخراوه بۆ كاتێكی نادیار.له باره ی ئه وه ی بۆچی كۆنفرانس���ی له كاتێكدا دواخس���توه ، حزبه كه ی���ان حزبێك���ی ئیس���المی یه كگرت���وی مه ده نیه و خاوه ن���ی هیچ پێكهاته یه كی س���ه ربازی و چه كداری نییه ، هه ڵه دنی ده ڵێت "له ئێس���تادا زۆربه ی تواناكانی س���ه ركردایه تی حزب، له گه ڵ حزبه كانی روبه ڕوبون���ه وه ی س���ه رقاڵی دیك���ه ئ���ه و بارودۆخ���ه ن ك���ه ل���ه هه رێمی

كوردستانداهه یه ".له ئێس���تادا هه ڵه دنی ، به بۆچون���ی ده بێت هه م���و چاالكیه كان له خزمه تی ب���ن، نیش���تیمانیه كاندا ئامانج���ه بۆیه ده ڵێ���ت "كۆنفرانس���ێكی حزب���ی هێنده ی ئامانجه نیشتیمانیه كان گرنگ نی���ه ، كاتێ���ك بارودۆخه كه ئاس���ایی بوی���ه وه كۆنفران���س ئه نجامده ده ین". هه روه ها ئاش���كرای ده كات تائێس���تا هیچ كاتێك ب���ۆ ئه نجامدانی كۆنفرانس بارودۆخه كه به اڵمئه گه ر دیارینه كراوه ، ئاسایی بێته وه ئه وا له مانگی ئه یلولدا

كۆنفرانس ده به ستن.

دۆخی‌‌ئه‌منیی‌،‌كۆنگره‌و‌كۆنفرانسی‌‌حزبه‌كان‌دواده‌خات

كۆنگره ی یه كێتیش هیچ كاتێكی بۆ دیارینه كراوه ، هه ركات بارودۆخ ئاسایی ببێته وه ئه نجام ده درێت

ئا: ئاسۆ سه راوی

قه یرانه داراییه كه ی هه رێم، كاریگه ریی له سه ر میدیای ئه هلییش

دروستكردوه ، به جۆرێك به شێك له و میدیایانه روبه روی مه ترسی داخستن بونه ته وه ، سه رنوسه ری

هاواڵتی رایده گه یه نێ "ئه گه ر قه یرانی دارایی به رده وامبێت، ئێمه ش

ناتوانین به رده وامبین". سه رۆكی لیژنه ی رۆشنبیریی و راگه یاندنی په رله مانیش، باس له وه ده كات

كاربۆ پرۆژه یه ك ده كه ن، كه تێیدا حكومه ت به یاسایارمه تی دارایی

هه مو میدیاكانبكات، نه قیبی رۆژنامه نوسانی كوردستانیش به پێویستی ده زانێ هاوكاری

)میدیای كه رتی تایبه ت بكرێت(. "بۆ ئه وه ی له سه ر پێی خۆیان بوه ستن".

ریكالم و ئاگادارییه كان زۆر كه مبونه ته وه

له س����ه ره تای ئه مس����اڵه وه هه رێ����م بۆته وه دارایی قه یرانێك����ی روبه روی ئه مه ش له وه س����ه رچاوه ی گرتوه كه به غدا بودج����ه راوانه ی هه رێم ناكات، دواج����ار ئ����ه و قه یران����ه داراییه وه ك سه رنوس����ه ری رۆژنام����ه ی هاواڵت����ی كاژا و جه مال باس����ی ده كات به رۆكی میدی����ای ئه هلیش����ی گرت����وه ، ئ����ه و سه رنوس����ه ره ئام����اژه ب����ه وه ده كات كه پێش����تر )ریكالم و ئاگادارییه كی ( زۆری����ان هه بوه ، كه س����ه رچاوه یه كی باش����ی دارایی����ان بوه ، ب����ه اڵم دوای ریكالم و ئه و قه یرانه كه ، زه قبونه وه ی ئاگادارییان����ه زۆر كه مبونه ته وه و وه ك ئه و وت����ی "ئاگاداریی����ه حكومیه كان به رێ����ژه ی له س����ه دا س����ه د نه ماون، ریكالمی بازرگانیی����ش به رێژه ی %50 كه میكردوه ". ناوبراو ئه و قسانه ش����ی به راست نه زانی كه باس له داخستنی هاواڵت����ی ده كرێ له ئێس����تادا یاخود به ه����ۆی قه یرانی دارایی����ه وه بڕیاری داخس����تنی درابێ����ت، به اڵم وتیش����ی "ئه گه ر قه یرانی دارایی به رده وامبێت،

ئێمه ش ناتوانین به رده وامبین".

"پێویسته یاسایه ك هه بێت بۆ یارمه تیدان"

ئ���ه و سه نوس���ه ره قه یران���ی دارای���ی میدی���ا ئه هلی���ه كان به مه ترس���ی ده زانێ بۆ دۆخی هه رێم و ده ڵێ���ت "ئه گه ر میدیا ئه هلی���ه كان دابخرێن ئه و كات���ه میدیای س���ێبه ر و حزبیه كان جێگایان ده گرنه وه ، كه ئه وه ش زۆر مه ترس���یداره هه رێمێك به ب���ێ میدی���ای ئه هل���ی بێت".هه ربۆیه به پێویستی ده زانێ له په رله ماندا یاسایه ك ده ربچێ���ت ب���ۆ هاوكاریكردن���ی میدیای ئه هلی "زۆر پێویسته یاسایه ك هه بێت بۆ هاوكاریكردنی دارایی میدیای ئه هلی ، هه ر میدیایه و به پێی كاریگه ریی و پێگه ی خۆی هاوكاریی بكرێت". سه نوس���ه ری هاواڵتی ئه وه ش���ی نه شارده وه كه هه ر به هۆی ئه و قه یرانه داراییه وه فراوانكردنی ده زگاكه یان راگرت���وه ، "به نیازبوین رادی���ۆی هاواڵتی بخه ینه كار و ئیش وكاری سایته كه ش���مان ف���راوان بكه ین، به اڵم له ئێس���تادا هه مو

ئه وانه مان راگرتوه ".

"ئه گه ر داشنه خرێن كوالیتی كاره كان داده به زێ "

كه مال ش���ار( سه رنوس���ه ر )گۆڤاری ره ئوف هه س���ت به هه مان مه ترس���ی ئه و دۆخه ده كات، ئ���ه وه ده خاته روكه ئه گه ر ئ���ه و ده زگایان���ه داش���نه خرێن قه یرانی دارایی كاریگه ریی ده بێت له سه ر كوالیتی كاره كانی���ان "له قۆناغ���ی یه كه مدا ئه گه ر داش���نه خرێن ئ���ه وا كاریگه ریی له س���ه ر كوالیت���ی بابه ته كانی���ان ده بێت، چونكه ناتوان���ن وه ك���و پێویس���ت به دواداچون بۆ راپ���ۆرت و هه واڵه كان بك���ه ن، یاخود كارمه ن���د و رۆژنامه نوس���انیان به ناچاری كه مده كه نه وه ، ئه وه ش كاریگه ریی نه رێنی

خۆی هه یه ".سه رنوس���ه ری گۆڤاری شار، ئه وه شی خس���ته رو كه پێش ئه وه ی ئۆپۆزسیۆنی پێش���وش بچێت���ه ده س���ه اڵته وه ئه وان له گ���ه ڵ ئه وه بون یاس���ایه ك هه بێت كه هاوكاری دارایی ناچارب���كات حكوم���ه ت میدیای ئه هلی بكات "به راس���تی ئێس���تا

كاتیه تی ئه و یاس���ایه ده ربچێت". ناوبراو هێمای به وه شدا كه له كوردستاندا چه ند له كاتێكدا ه���ه ن، راگه یاندن ده زگایه كی وه كو حزب���ی و حكومییش نه ناس���راون،

به اڵم یارمه تی دارایی ده درێن.

بۆچونی په رله مانرۆش���نبیریی و لیژن���ه ی س���ه رۆكی راگه یاندنی په رله مانی كوردستان فه رحان جه وهه ر له فراكسیۆنی زه رد، ئاماژه به وه ده كات كه پێویسته یاسای رۆژنامه نوسیی هه موار بكرێته وه به جۆرێك كه هاوكاریی دارای���ی كه ناڵه كانی راگه یاندنی تێدا باس بكرێت، ئه و به پێویس���تی ده زانێ به پێی یاس���ایه ك حكوم���ه ت یارمه ت���ی دارایی س���ه رجه م كه ناڵه كانی راگه یاندن بكات، به تایبه ت ئ���ه وه ی پێیده وت���رێ میدیای ئه هلی "له گه ڵ ئه وه ین كه پرۆژه یاسایه ك دارای���ی كه ناڵه كانی یارمه تیدان���ی ب���ۆ راگه یاندن هه بێت، كاریش���ی بۆ ده كه ین، پێویستیش���ه س���ه رچاوه ی دارایی میدیا

ئه هلیه كان رونبێت ب���ۆ ئه وه ی تۆمه تبار نه كرێن به وه ی ده ستی ده ره كی یان فاڵن

الیه نپشتگیریی داراییان ده كات".

نه قیبی رۆژنامه نوسان: ده بێت هاوكاریی میدیای كه رتی تایبه ت بكرێت

كوردستانحاكم رۆژنامه نوسانی نه قیبی ئ���ازاد حه مه ئه می���ن باس ل���ه وه ده كات پێشتریش ئه و داوایه كی وه ها له حكومه ت هه بو ك���ه هاوكاری���ی میدی���ای كه رتی تایبه ت بكات تا ئه و میدیا له س���ه ر پێی خۆی بوه ستێ ئه و ده ڵێت "ئه گه ر بڕیاره حكومه تهاوكاریی میدیا بكات، كه به ڕای من پێویس���ته بی���كات، حه قه له س���ه ر به رنامه و پالنێك بێت، بۆ هه مو میدیاكان وه ك ی���ه ك بیكات، نه ك له س���ه ر ئه وه ی كێ له ده س���ه اڵت بو میدی���ای ئه و الیه نه یارمه تی بدرێت، به تایبه ت میدیای كه رتی تایبه ت زۆر پێویسته هاوكاریی بكرێن بۆ ئه وه ی له س���ه ر پێی خۆیان رابوه س���تن، ئه گه ر حكومه ت نه شیتوانی له م قۆناغه دا

پێبدات ده كرێتقه رزیان بكات هاوكارییان تابره و به كاره كانیان بده ن".

ه���ه ر له وباره ی���ه وه به رپرس���ی لق���ی س���لێمانی س���ه ندیكای رۆژنامه نوس���انی له وه ب���اس ئه نوه ر كوردس���تان،كاروان ده كات كه له ئێستادا سه رجه م كه ناڵه كانی میدیای )رووداو( له تۆڕی راگه یاندن جگه قه یرانی داراییان هه یه و ئه و ده ڵێت "جگه له رووداوس���ه رجه م كه ناڵه كانی راگه یاندن به حزب���ی و ئه هلیه وه روب���ه روی قه یرانی

دارایی بونه ته وه ".س���ه باره ت به ده رچونی یاسایه كیش بۆ یارمه تیدان���ی ده زگاكانی میدیا به تایبه ت میدی���ا ئه هلی���ه كان ئ���ه و به پێچه وانه ی نابینێ و ئاس���ایی به كارێكی نه قیبه كه ی ده ڵێ���ت "میدیای ئه هل���ی ده بێ���ت خۆی خ���ۆی بژێنێ ن���ه ك چاوه ڕێ���ی یارمه تی حكوم���ه ت ب���كات، میدی���ای حزبیی���ش ئه رك���ی حزبه كۆمه كی بكات، ئه م قه یرانه داراییه ش هه مو بواره كانی گرتۆته وه نه ك

به ته نها میدیا".

میدیای‌‌ئه‌هلی‌‌روبه‌روی‌‌قه‌یرانی‌‌دارایی‌‌ده‌بێته‌وه‌په‌رله‌مان‌كار‌بۆ‌پرۆژه‌یه‌ك‌ده‌كات‌بۆ‌هاوكاریی‌‌دارایی‌‌میدیاكان"

نه قیبی رۆژنامه نوسانی كوردستان: له گه ڵ ئه وه م هاوكاریی میدیای كه رتی تایبه ت بكرێت

سه ندیكای رۆژنامه نوسان:

جگه له )رووداو( سه رجه م

كه ناڵه كانی راگه یاندن له قه یرانی داراییدان

rangalayawene@gmail.com (443( سێشه ممه ‌2014/9/2ره‌نگاڵه

خۆی���ان وه ك كاروباره كان���ت به ڕێوه ئه چن و وه ك ئه وه یه كه خۆت چاوه ڕوان���ت ئه ك���رد، گومانه كان���ت

خه ریكه نامێنن.

له خۆشه ویس���ته كه ت زیاتر هه وڵبده تێبگه ی���ت، كاره كان���ت مه ك���ه رێگر له دروستبونی ئه و په یوه ندیه نوێیه ی

هه یه .

فشاری زۆرت خس���تۆته سه ر خۆت و كاریگه ریی زۆریان له سه ر ته ندروستیت هه یه ، هه واڵێكی ناخۆش���ت به ده ست

ده گات.

له هه م���و الیه كه وه به خ���ت یاوه رته و بڕواناكه ی���ت كه هه م���و ئه و هه النه ت بۆ ره خساوه . پێویسته هه مو ئه وانه

له به رژه وه ندی خۆت به كاربهێنیت.

چاوه ڕێی گۆڕانكاریی نوێ ئه كه یت و هه ڵئه وه شێنیته وه . كۆنه كانت پالنه هه ر شتێك بیری لێنه كه یته وه زه ره ر

ئه كه یت.

فشاره كانی سه رت خه ریكن نامێنن و هه وڵی كه مبونه ت���ه وه ، خه مه كانت

باشكردنی باری داراییت ئه ده یت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازوو

11

چاکەتەکەی شێرکۆ بێکەس بە 3000 دۆالر فرۆشراپارەکەی بۆ ئاوارەکانی شەنگالە

دکتۆر جه مال عومه ر کۆنترین پزیشکی ده رونیی سلێمانی:له منداڵیه وه خولیای خوێندنه وه ی ده رونی که سه کانم هه بوه

ئا: رێنوار

کافێ و ریستۆرانتی ماڵی چاالک لەشاری سلێمانی ئێوارە خوانێکی خێرخوازیی سازکردو تێیدا چەند

کەرەستەیەکی بەنرخی خۆیان فرۆشت و داهاتەکەیان بۆ ئاوارەکانی شەنگال

دابینکرد.

چ���االک س���االر خاوەنی ئ���ەو کافێیە ئەو ئێ���وارە خێرخوازییەی ب���ۆ ئاوێنە "هەموم���ان رایگەیان���د ڕونک���ردەوەو بەش���ێوازی جیاواز دەتوانین دەستمان هەبێت لەیارمەتییدانی کوردس���تان لەم بارودۆخەدا، بۆیە ئێمە ئێوارە خوانێکی خێرخوازییم���ان رێکخس���ت و بەچەن���د رێگەیەکی جی���اواز پارەمان کۆکردەوەو سەرجەمی ئەو پارانەمان کردە یارمەتی

بۆ ئاوارەکانی شەنگال".ل���ەو ئێ���وارە خوانەدا بەس���ێ ش���ێوە داهات کۆکران���ەوە. جگە لەو میوانانەی بەشداربون لەخواردن و خواردنەوەدا کە ماڵی چاالک دابینیکردبو، بڕە پارەیەک کۆکرای���ەوە، هەروەها بەش���داریکردنی لەنج���ەی گۆرانیبێ���ژ ل���ەو ئێوارەیەداو فرۆش���تنی کۆمەڵێک تابلۆو کەرەستەی

کافێکە بەبەشداربوان.یەکێک لەو شتە بەنرخانەی لەو ئێوارەیدا فرۆشرا، چاکەتەکەی شێرکۆ بێکەس بو کە ماوەیەک لەو کافێیە وەک توحفەیەک هەڵواسرابو، بە 300 دۆالر، "ئەو چاکەتە لەالی���ەن بنەماڵ���ەی ش���ێرکۆ بێکەس بەخش���رایە ئێم���ە لەم���اوەی ڕابردودا، ئێمەش بنەماڵەکەیمان ئاگادارکردەوە کە خێرخوازیی مەبەستێکی بۆ دەمانەوێت

بیفرۆش���ین، ئەوانی���ش ڕەزامەندیی���ان دەربڕی و پێیانخۆش بو".

فرۆشتنەکە بەش���ێوەی مەزاد بوەو ئەو کەسەشی چاکەتەکەی کڕیوە ویستویەتی

ناوی بەنهێنی بمێنێتەوە.جگە لەو چاکەتە، چەند کەرەستەیەکی دیک���ەش فرۆش���راون، وەک تابلۆیەکی دارۆ ڕەس���وڵ بە2000 دۆالر. تابلۆیەکی

عەباس���ی کەمەن���دی ب���ە 2300 دۆالر. س���ازێکی بەهجەت یەحیا کە بەدیاریی بۆ ماڵی چاالکی دروستکردبو، بە 1100 دۆالر. تابلۆیەکی س���ەعید ئیس���ماعیل 1500 دۆالر. تابلۆیەکی ڕەمزی قوتبەدین بە 1300 دۆالر. بازنگێکی شیرین پەروەر

بە700 دۆالر.سەرجەم ئەو داهاتەشی لەو ئێوارەیەدا

ش���ەنگال ئاوارەکانی ب���ۆ کۆکرانەوە و دابینکرا بریتی بو لە30164 سی هەزارو

سەد و شەست و چوار دۆالر.هەروەه���ا ل���ەو ئێوارەیەدا ب���ژار عەلی بۆسکانی بڕیاریدا لەسەر حیسابی خۆی تێچوی خوێندنی خوێندکارێکی شەنگالی بۆ ماوەی 4 س���اڵ لەزانکۆی ئەمەریکی

لەئەستۆ بگرێت.

ئا: رێنوار نه جم

کۆنترین پزیشکی ده رونیی شاری سلێمانیی باس له ئه زمونی پزیشکیی خۆی ده کات و هاوکات باس له نه خۆشییه ده رونییه کان و

چاره سه رکردنیان ده کات له نه خۆشخانه کانی کوردستاندا.

له گه ڵ مێ����ژوی مرۆڤایه تی����داو له ناو نه خۆش����ییه کۆمه ڵگاکان����دا هه م����و ده رونییه کان "ش����ێتیی" بونی هه بوه، به اڵم به هۆی ئه وه ی ئه م نه خۆش����ییه وه ک نه خۆش����ییه هه ناوییه کانی دیکه نه ب����وه ، لێکۆڵین����ه وه و دۆزین����ه وه ی چاره س����ه ر بۆی دره نگت����ره که وتوه

له چاو نه خۆشییه کانی دیکه دا. چله کانه وه له س����ه ره تای له عێراق����دا ئ����ه م چاره س����ه ری نه خۆش����خانه و ده س����تیپێکردوه . نه خۆش����ییه له کوردستان و س����لێمانییش له کۆتایی حه فتاکان����ه وه گرنگ����ی پ����ێ دراوه . نه خۆش����خانه ی تایبه ت نه بوه ، به ڵکو له س����اڵی یه که یه کی ده رونیی هه بوه پزیشکێکی "ئه ویش کرایه وه ، 1977به سڕایی کردیه وه و پاشان پزیشکێکی خه ڵک����ی س����لێمانیی هات و پێش����ی خس����ت و دواتر پێک����ه وه کارمانکرد. خزمه تگوزاری����ی باش����ترین ئێس����تا هه ی����ه ده رونییم����ان ته ندروس����تیی له ته واوی عێراق و کوردس����تاندا. جگه له سه نته ری نه خۆشییه ده رونییه کان، که بۆ نه خۆشه کتوپڕه کان و چاره سه ی خێرایه . بۆ نه خۆشه درێژخایه نه کانیش

دو نه خۆش����خانه ی راهێنانمان هه یه ، ده رونی����ی س����ۆزی نه خۆش����خانه ی له تاسڵوجه که تایبه ته به ژنان و ئه وی دیکه ش����یان که نه خۆشخانه ی شه هید سه اڵحی موهه ندیسه له ناوچه ی قڕگه" . دکت����ۆر جه مال عوم����ه ر به ڕێوه به ری سه نته ری نه خۆشییه ده رونییه کان به م نه خۆشخانه مێژوی له باره ی شێوه یه

ده رونییه کانه وه بۆ ئاوێنه دوا.به بڕوای دکتۆر جه مال ئه و که سانه ی له ده ره وه ی نه خۆشخانه کان چاره سه ری نه خۆشه کان ده که ن، رێگرن له به رده م پزیش����که کان "ئه م نه خۆشیه تێکه اڵو کراوه به ئایین و رۆح و شته کانی دیکه وه . ئه مه وایکردوه که س����انێک پێ بخه نه ناو چاره سه ری ئه و نه خۆشییه وه که ئیش����ی ئه وان نه ب����وه ، هه ندێجار ئه و نه خۆش����انه ئازارو ئه شکه نجه دراون، ئه مانه ڕێگرن له به رده م پزیشکه کان، چاره سه ری نه خۆشه ده رونییه کان الی

پزیشکی پسپۆڕی خۆیه تی".دکت����ۆر جه م����ال نزیکه ی 35 س����اڵه دکت����ۆری ده رونیی����ه "دەتوان����م بڵێم ب����واره م. ئه م پزیش����کی کۆنتری����ن له منداڵی����ه وه خولی����ای خوێندنه وه ی ده رونی که سه کانم هه بوه. ئه م پیشه یه ناخمه وه و هه س����تده که م ن����او چۆته کارێکی باش����م بۆ ش����اره که م کردوه ، بۆیه په شیمان نیم که بومه پزیشکی

ده رونیی". ده رونی����ی ب����واری دکت����ۆره ئ����ه و نه خۆش����ه کان چاره س����ه ری ب����ۆ گرن����گ به هۆکارێک����ی خێزان����ه کان ده زانێ����ت "به خێ����زان و ده وروب����ه ری

نه خۆش����ه چاکبونه وه ی ب����ۆ گرنگن ده رونیی����ه کان. ب����ۆ نمون����ه هه ندێک نه خ����ۆش ده یانه وێت له که س����وکاری له نه خۆش����ه کانیان و ڕزگاریانبێ����ت به اڵم نه خۆش����خانه کانه وه ، بیانخه نه هه ندێ����ک خێزان����ی دیکه ب����ه رده وام نه خۆش����ه کانیانه وه ن و به ته ن����گ

س����ه ردانیان ده ک����ه ن و دیاریی����ان بۆ دێنن و لێیانده پرسنه وه ، ئه مانه چه ند بێت، خ����راپ نه خۆشییه کانیش����یان

ئومێدی چاکبونه وه یان زیاتره" .به درام����ا، به مۆس����یقا، چاره س����ه ر به س����ه ما.. ئه مانه رێگه یه کی باون بۆ چاره س����ه ری نه خۆشییه ده رونییه کان

ب����ه اڵم له واڵت����ه پێش����که وتوه کاندا، هێشتا له نه خۆشخانه کانی کوردستاندا په نای بۆ نه ب����راوه ، "ئه مه په یوه ندی به کلت����وره وه هه ی����ه ، مۆس����یقا له و بۆیه ده یخوێن����ن، زانس����ته و واڵتانه مۆسیقییان باکگراوندێکی تاکه کانیان هه یه و له کاتی نه خۆش����یدا کاریگه ریی

له واڵتێکی به اڵم له س����ه ریان، ده بێت وه ک کوردستاندا که کلتوری مۆسیقا تاکه کانی نییه و به رزدا له ئاس����تێکی ئه وتۆی مۆسیقییان رۆش����نبیرییه کی

نییه ، کاریگه ریی زۆر که م ده بێت". هۆش����یاریی جه مال، دکتۆر به بڕوای گرنگ����ه هۆکارێک����ی ده رونی����ی په ره نه س����ه ندنی چاره س����ه رو ب����ۆ نه خۆشییه کان "خه ریکه هۆشیارییه کی ده رونی����ی په یدا ده بێت، ئێس����تا گه ر هه بێت ده رونیی کێشه یه کی که سێک وه ک زو توڕه بون یاخود بونی ترس، ئه وا سه ردانی دکتۆری ده رونی ده کات، ئه مه جاران وه ها نه بو. ئه مانه مه رج به چاره س����ه ری پێویس����تیان نیی����ه درێژخایه ن هه بێت به ڵکو ڕه نگه ته نها پێویس����تیان به ڕێنمایی هه بێت. به اڵم هێشتا ئه م هۆشیارییه له سه ره تادایه و نیی����ه به رب����اڵو زۆر به ش����ێوه یه کی

له کوردستاندا".له کۆتاییدا دکتۆر جه مال به سه رهاتێکی خ����ۆی گێڕایه وه ک����ه له یه که م رۆژی

ده ستبه کاربونیدا ڕویداوه له نه خۆش����خانه ی بو رۆژم "یه ک����ه م ده رونی����ی ده وام بکه م، ژنێک س����ێ منداڵی توش����ی نه خۆش����ی ده رونیی بوبو، که منی بینی ده ستی ڕاوه شاند و وتی ئه وه ت����ۆش هاتی؟! وتم به ڵێ، فه رمو، چیت پێویس����ته ؟.. ژنه که ش به توانجه وه وتی، له م س����لێمانییه 4 شێتی تیابو، دکتۆر نه جاتی حه مه ڕه ق )دکتۆره که ی پێش من( هات و نیوه ی سلێمانیی کرد به شێت، تۆش نیوه که ی

تریشی بکه به شێت و ته واو".

لەژێرناونیش���انی "کوردستان بۆ هەموو رەنگێک" هونەرمەند سەیوانی سەعیدیان لەپرۆژەیەکی نوێیدا س���ێوی مێخەکرێژ دەبەخشێتە ئێزیدییەکان لەدوای ئەوەی لەماوەی ڕابردودا توش���ی کارەساتێکی

مرۆیی بون. لەپرۆژەک���ەدا نوێن���ەری هەمو نەتەوەو ئایین���ەکان س���ێو مێخەکڕێ���ژ دەکەن و دواتر سەرجەم یەکتری و دەیبەخش���نە بەئێزیدییەکان پێش���کەش س���ێوەکان دەکرێ���ن. ئ���ەم چاالکیی���ەش س���بەی هەولێ���ر لەش���اری چوارش���ەممە

بەڕێوەدەچێت.

سەیوانی س���ەعیدیان خاوەنی پرۆژەکە رایگەیاند کە پرۆژەکە بەسپۆنس���ەری بەه���اوکاری و Vinsev کۆمپانی���ای وەزارەتی روشنبیری حکومەتی هەرێمی

بەڕێوەدەچێت.سێوی مێخەکرێژ کلتورێکی کۆنی کوردەو هێمایە بۆ لێبوردەیی و خۆشەویستیی. ئەو نەریتە لەالیەن س���ەیوانی سەعیدیانەوە زیندوکراوەتەوەو لەم سااڵنەی دواییدا بۆ چەندین بۆنە پەنا بۆ س���ێوی مێخەکڕێژ براوە. هەروەها لەئێستاش���دا ئەو سێوە کراوەو دیزایی���ن جوان بەش���ێوەیەکی

لەبازاڕەکاندا دەفرۆشرێت.

هەموان سێوی مێخەکڕێژ دەبه خشنە ئێزیدییەکان

سه نته ری چاره سه رکردنی نه خۆشییه ده رونییه کان

‌ره‌نگاڵه(443( سێشه ممه 2014/9/2 rangalayawene@gmail.com

گاکاوڕ

به بینینی هه ن���دێ روداو ناچار ئه بیت سنورێك بۆ هاوڕێ نزیكه كه ت دابنێیت. خۆت له و سه ركێشییانه دوربخه وه كه

هه ن.

كاروباره كان���ی ئه م چه ن���د رۆژه ت دژبه یه ك ده وه س���تن و مامه ڵه كردنی ژیرانه ی���ان ئه وێت. چه ند كاتێك بۆ

خێزانه كه ت دائه نێیت.

به قس���ه ی گوماناوی دوژمن بۆ خۆت دروس���ت مه كه . رێڕه وی خۆت بگره و

مه یگۆڕه به و شێوه یه به رده وامبه .

كه مێ���ك له داواكاریه كان���ت كه مبكه وه به رامبه ر به به رێوه به ره كه ت، په یوه ندی نوێ دروس���ت ده كه یت له گه ڵ كه سی

ناودار.

له هاوڕێكان���ت له یه كێ���ك یارمه ت���ی وه رئه گری���ت، له به س���تنی په یوه ندی س���ۆزداریی هه ن���گاوت ن���اوه بۆی���ه

ئاگاداری هه ڵه به .

قرژاڵدوانه‌‌

شێر: كاركردنی به رده وام و پشونه دان لێده كه وێته وه . گه وره ی���ان هه ڵ���ه ی ناكات هه س���تیارییه به و پێویس���ت

به رامبه ر به كاره كانت.

فه‌‌ریکشێر

1010

قورئانه كه ی نگڵ و مێژوەکەی ئەو قورئانەی کە سوێندت پێخوارد هەمو کەس بڕوات پێ دەکەن

بازاڕی جل و به رگی سه ربازیی گه رم ده بێت

ئا: خالید عومەر

ده ستنوسێكی كۆنی قورئان، مزگه وتی یه كێك له گونده كانی كوردستانی

رۆژهه اڵتی كردۆته زیاره تگای میوانانی ناوخۆیی و ناوچه كه . ئه م قورئانه كه چیرۆكی تایبه تی خۆی هه یه ،

له ناوچه كه دا بوه ته سوێندێكی گه وره و هه ر كه وتت )به قورئانه كه ی نگڵ(

متمانه به سوێنده كه ت ده كه ن.

به دوری���ی 60 كیلۆمه ت���ر له رۆژئ���اوای ش���اری )س���نه ( كه ناوه ندی ئوستانی له مه ریوان، گوندێكی نزیك كوردستانه و بچوكی س���ه ره ڕێ ، به ژماره یه كی كه می چیایه كی له قه دپاڵ���ی دانیش���توانه وه ، بڵد بوه ته جێی س���ه رنج و زیاره تگا. ئه و گون���ده به )ن���گڵ( ناوده برێت، هه ر ئه م ناوه ش ئاماژه ی���ه بۆ چیرۆكی پێكهاتنی

گونده كه .

چیرۆكی دۆزینه وه ی قورئانه كه ی نگڵ

وه ك قه دیمیه كان ده ماوده م گێڕاویانه ته وه و تا راده یه ك س���یمای ئه فس���انه ی پێوه دی���اره ، نزیكه ی هه زار س���اڵ له مه وبه ر، شوانێك به مه به ستی له وه ڕاندن، رانه كه ی بردۆته قه دپاڵێك���ی ئه م ناوچه یه ، ئه و ده مه ی ته بیعه ت به س���ه وزایی و چه نده ها گوڵی رازاوه چیاكه ی نه خشاندوه ، تاكه گوڵێك سه رنجی ئه م شوانه راده كێشێت: گوڵێ���ك، ه���ه ر پ���ه ڕه ی له ڕه نگێ���ك. هه ربۆیه بڕیارده دات كه له گه ڵ ده ستیدا بیباته وه له ماڵه وه گوڵه كه هه ڵبكه نێت و بیچێنێت، ب���ه اڵم چیرۆكه كه به و خه یاڵه ناڕوات به ڕێوه و روداوێكی سه یرتر پێش دێ���ت. كاتێك ش���وانه كه به گۆپاڵه كه ی ده ستی س���ه رقاڵی هه ڵكه ندنی گوڵه كه له ژێری���دا كه مێك زه ویه ك���ه ده بێ���ت، داده ته پێ و ده كه وێت به سه ر سندوقێكی گه وره ی داخراودا! به هۆی ئه و ئه فسانه و چیرۆكان���ه ی له و س���ه رده مه دا باوبون، یه كه م ش���ت كه ش���وانه كه هۆشی بۆی ده چێ���ت، ئه وه ی���ه كه ئه م س���ندوقه ، پڕبێت له لیره ی زێڕ، هه ربۆیه هه وڵده دات له بن خاك ده ریبهێنێ���ت، به اڵم به هۆی قورس���ی س���ندوقه كه وه ، هه وڵه كه ی بێ

ئ���اكام ده بێت، له به رئ���ه وه ده گه ڕێته وه بۆ گونده كه ی بۆ ئه وه ی چه ند كه س���ێك بێن كۆمه كی بكه ن. حه ش���امه تی ئاوایی ده ریده هێنن، سندوقه كه و ده ڕژێنه سه ر به اڵم كردن���ه وه ی س���ندوقه كه هه موان سه رس���ام ده كات، چونك���ه كتێبێك���ی پیرۆزی ده ستنوسی تێدایه كه قورئانه .

تایبه تمه ندیی ومێژوی قورئانه كه

قورئانه كه ی نگڵ، له سه ر پێستی ئاسك و ئاڵتون نوس���راوه ته وه ، روبه ری به ئاوی هه ر په ڕه یه كی 30 به 22 س���انتیمه تر و سانتیمه تره . 15 كتێبه كه ش ئه ستوریی ده رباره ی مێژوی ئه م قورئانه ، ئاماژه بۆ ئه وه ده كرێت ك���ه ئه گه ری ئه وه هه یه ، ئه م ده ستنوس���ه یه كێك بێت له و چوار ده ستنوس���ه ی قورئان كه له س���ه رده می خه لیفه ی سێهه می مسوڵمانان )عوسمانی كوڕی عه فان(دا ب���ۆ هه ریه كێك له چوار هه رێم���ی )باكورو باش���ورو رۆژهه اڵت و رۆژئ���اوا(ی خه الف���ه ت نێ���ردراون، ئه م ناوچه ی به ركه وته ی ده شێت قورئانه ش رۆژهه اڵت بێت و به هه ر هۆكارێك بێت ئه م

چاره نوسه ی به سه رهاتوه .

ئه مڕۆی نگڵ وقورئانه ده ستنوسه كه

ه���ه ر پ���اش دۆزینه وه ی ئ���ه و قورئانه ، خه ڵك���ی ناوچه كه بڕی���ارده ده ن كه له و شوێنه ئاواییه ك دروست بكه ن، سه باره ت به ناونانی گونده نوێیه كه ش، بۆچونه كان كۆك ده بن له سه ر ناونانی به و گوڵه ی كه رێنیشانده ربو بۆ دۆزینه وه ی قورئانه كه ، هه ربۆی���ه گونده ك���ه به )نه وگ���وڵ( كه به مان���ای )گوڵی نوێ (دێت، ناوده نرێت. دواتریش به تێپه ڕبونی كات ناوه كه ده بێته )نگڵ(، كۆبونه وه ی خه ڵكی ئه م گونده به هۆی ئ���ه م قورئانه وه ب���وه ، هه ربۆیه كاتێك شای ئێران بڕیاری گواستنه وه ی ئه م كتێب���ه پیرۆزه ده دات ب���ۆ تارانی

پایته خت، هه موان مان ده گرن.هه ڵب���ه ت ش���وێنی قورئان���ه پیرۆزه كه ده بێ���ت مزگه وت بێ���ت، خه ڵكی گونده نوێیه ك���ه مزگه وتێ���ك بنی���ات ده نێن و ناویده نێ���ن مزگه وتی )عه بدوڵاڵی كوری مزگه وته كه ش ناونانی هۆكاری عومه ر(،

به ناوی ئه م كه س���ایه تیه ئیسالمیه وه بۆ ئه وه ده گه ڕێته وه كه به پێی س���ه رچاوه مێژوییه ئیس���المیه كان، ئه و كه سه ی كه قورئانه كه ی بۆ هه رێمی رۆژهه اڵت بردوه ،

عه بدوڵاڵی كوڕی عومه ر بوه .ئێس���تا و دوای تێپه ڕبونی زیاتر له 1400 س���اڵ به س���ه ر هاتنی ئاینی ئیسالمدا، گون���دی ن���گڵ و مزگه وت���ی عه بدوڵاڵی كوڕی عوم���ه ر، رۆژان���ه جمه یان دێت. پیرۆزو وه ك جێگه یه ك���ی خه ڵكانێ���ك هەندێکی دیکەش وه ك شوێنێكی مێژویی

ده كه ن. سه ردانی سه رنجڕاكێش مزگه وته كه س���ه رایه كی گه وره و ش���وێنێكی نوێژكردنی هه یه كه جێگه ی سه دان كه س ده بێته وه ، میوانه كان له سه ره تای داخڵبون ده س���تنوێژ به مزگه وته ك���ه ده ش���ۆن و دواتر روه و میحرابی

مزگه وته ك���ه به رێده ك���ه ون، كه له نزیك ئه وێدا و دوای په رژینێكی ئاسنین، له ناو شوش���ه به ندێكدا قورئانه كه به كراوه یی دانراوه . هۆكاری ئه م په رژین و به رگرییه

زۆره ش بۆ ئ���ه وه ده گه ڕێت���ه وه كه تا ئێس���تا چه ندینج���ار هه وڵی دزینی ئ���ه م كتێبه

پیرۆزه دراوه .

ئا: ئاوێنه

هه رچه نده به هۆی به رده وامیی شه ڕی پێشمه رگه له گه ڵ چه کدارانی داعش

له ناوچه سنورییه کان و قه یرانی دارایی، جموجۆڵی بازاڕ له کوردستاندا به شێوه یه کی گشتی به ره و کزیی چوه ،

به اڵم له الیه کی دیکه وه به هۆی ئه و دۆخی جه نگه وه ، بازاڕی پێداویستییه سه ربازییه کان گه رم بوه و خه ڵکانێکی زۆر که به شداری ئه و جه نگه ده که ن، له بازاڕه کانی کوردستان پێداویستییه

سه ربازییه کان ده کڕن.

"هه رچه نده به هۆی ئه و دۆخه وه بازاڕی ئێمه باش بوه ، به اڵم به هیچ شێوه یه ک ئێمه تێوه گالنی پێش���مه رگه مان له و ش���ه ڕه وه پێ خۆش نییه و هیوادارین هه رچی زوتره ئه و شه ڕه ته واو ببێت و ئارامی بگه ڕێته وه کوردستان". ئه مه قسه ی هۆشیار ڕه حیم بو، که خاوه نی سه ربازییه پێدوایس���تیی دوکانێکی له بازاڕی کڕین و فرۆشتنی که ل و په لی

سه ربازیی له شاری سلێمانیی.خاوه ن���ی ئ���ه و دوکان���ه به ئاوێنه ی راگه یاند که له دوای هه ڵگیرسانی ئه و

سه ربازییه کان پێدوایستییه شه ڕه وه فرۆشیان زۆر بوه ئه وانه یشی ده یکڕن ئه و یاخود زۆرینه یان پێش���مه رگه ن که س���ه خۆبه خش���انه ن ک���ه ده چنه

به ره کانی ش���ه ڕ، هه روه ها که س���انی خانه نشینیش که له ئێستادا ده یانه وێت

بگه ڕێنه وه بۆ خزمه تکردن.پێداویستییه س���ه ربازییه کان بریتین

له پۆستاڵ و جل و به رگ و نیتاق و ده به ی ئاوو خوده و جانتا و کۆمه ڵێک ش���تی دیکه ش. به وته ی خ���اوه ن دوکانه که زۆربه ی پێداویس���تییه سه ربازییه کان له واڵته کان���ی چین و ئێران���ه وه دێنه

بازاڕه کانی هه رێمی کوردستان.فرۆش����تنی که ره سته سه ربازییه کان به هه م����و که س����ێک نابێ����ت، به ڵکو وه زاره ت����ی پێناس����ی "ده بێ����ت پێش����مه رگه ، یاخ����ود الیه نێکی پێ بێت که رێگه بدات ئه و که ره س����تانه

به کاربهێنێت". له و بازاڕانه دا هێما سه ربازییه کانیش ده فرۆش����رێت، وه ک هێمای نه قیب و نرخێک����ی لیوا...هت����د. عه می����د و که میش����یان هه یه ، بۆ نمونه هێمای عه می����د، ته نها به 15 هه زار دیناره ، به اڵم "له پێداویستییه کان رێوشوێنی توندت����ری هه یه ، ب����ۆ نمونه ئه گه ر هێم����ای کڕین����ی داوای که س����ێک س����ه ربازیی وه ک عه قی����دو عه میدو لیوا...هت����د ب����کات، ئ����ه وا ده بێت له پێناسه که یدا نوس����رابێت که ئه و پله ی����ه ی هه یه ، هه روه ها ش����وێنی کاره ک����ه ی بزانرێت و ئیمزاش����ی پێ ده کرێت، ئینجا پێی ده فرۆشرێت".

براکوژیی کازانتزاکیس باڵودەکرێتەوە

ئا: ئاوێنە

بڕیارە هەفتەی داهاتو چاپی نوێی وەرگێڕانی کوردیی رۆمانی

"براکوژی"ی نیکۆس کازانتزاکیس لەالیەن دەزگای جەمال عیرفانەوە چاپ بکرێت. ئەو رۆمانەی نوسەرە

یۆنانیەکە لەالیەن کەریم شێخانییەوە وەرگێڕدراوەو لەهەفتەی داهاتودا

بەمەراسیمێک و کە وەرگێڕەکە واژۆی لەسەر دەکات، باڵودەکرێتەوە.

رۆمانی براکوژیی باس لەس���ەردەمێکی واڵتی یۆن���ان دەکات کە تێیدا ش���ەڕ لەنێ���وان چەند گروپێک���ی ئەو واڵتەدا

هەڵگیرساوە.بەناوبانگی رۆماننوس���ی کازانتزاکیس یۆنانی بەرۆمان���ی "زۆربا" ناوبانگێکی جیهانیی دەرکرد. زۆربەری رۆمانەکانی

ئەو نوسەرە کراون بەکوردیی

بەشی دوهه م و کۆتایی

ئ���ەم نوس���ینەدا لەبەش���ی یەکەم���ی باس���ی ئەوەم کرد ئەو کەس���انەی س���ەر بەگروپ���ە س���ەلەفییە جیهادییەکانی وەک هه ڵگری کەس���انێکن داعش���ن، گروپ���ی ئایدیۆلۆژیایەک���ی تایبەتن کە بەکارهێنانی ڕوانینێک س���ەپاندنی ب���ۆ توندوتیژی���ی لەڕوانین���ەکان بۆ دین خاڵی س���ەرەکییە، سیاس���یی خەیاڵێکی خاوەنی هه روەه���ا تایبەت���ن کە "ئوم���ە“ی ئیس���امی وەک گلۆبالیی جیهانیی غەدرلێکراوو ئومەیەکی ئیهانەکراو وێن���ادەکات، هه روەها خاوەنی حیکایەتێکی گەورە کە خۆرئاواو زایۆنیزم و جولەکەو عەلمانی���ەت و حکومەتەکانی ئەم ناوچەیە هه موی���ان لەدۆخی ئەمۆکەی ئەم ئومە ئیس���امییە گریمانک���راوە، بەرپرس دەکات. هه روەه���ا ل���ەوەش دوام کە ئەم هێزانە ل���ەڕوی ئایدیۆلۆژییەوە بۆ هه ندێک کەس���ایەتی دیاریکراوی ناو عیلمی کەالمی ئیس���امیی و هه ندێک نوسەری هاوچەرخی

ئیسامی سیاسیی ڕادیکاڵ دەگەڕێنەوە. ل���ەم بەش���ەدا دەمەوێت س���ەیری ئەو بکەم فەرهه نگییە کۆمەاڵیەتیی و پاشخانە کە کەس���انی س���ەر بەم جۆرە بزوتنەوانە هه ڵگرین. ئەو پرسیارانەی دەشێت لێرەدا بیانکەیەن ئەمانەیە: ئایا ئەو کەسانە سەر بەچ چی���ن و توێژو گروپێکی کۆمەاڵیەتین؟ چ جۆرە نەوەیەک���ن و چ جۆرە ئەزمونێکی کۆمەاڵیەتی���ی و سیاس���یی و فەرهه نگی���ی دروس���تیکردون و وێنەکان���ی دونی���ای بەو

شێوە تایبەتە لەناودا چاندون؟ خاڵێ���ک دەمەوێت لێ���رەدا بەخوێنەری بڵێ���م ئەوەی���ە وەاڵم���ی ئەم پرس���یارانە بەوجۆرە ڕستە ئینش���اییانە نادرێتەوە کە دەڵێت "ئێم���ە هه مومان داعش���ین“، یان "داعش لەن���او هه موماندایە“، یان "داعش بەش���ێکە لەمێژوی ئێم���ە لەکۆنی کۆنەوە تا ئەمڕۆ“، ی���ان "بەهه رالیەک���دا بڕوانین ئەگ���ەری داعش���ێک دەبینی���ن“ هت���د... لێکدانەوە ئینش���ایی و گشتییانە ئەمجۆرە باز بەس���ەر هه مو ئ���ەو تایبەتمەندییانەدا ئەدەن کە ئەم ج���ۆرە بزوتنەوە جیهادییە ت���رو لەبزوتنەوەکان���ی س���ەلەفییانە ت���رو خەون و لەمرۆڤەکانی ئەندامەکان���ی خەیاڵەکان���ی لەخ���ەون و خەیاڵەکان���ی ت���ر جیادەکات���ەوە. بەم���ەش ه���ه م ڕێ لەناسینی ڕاستەقینەی دیاردەکە دەگرێت، هه م هه مو ئ���ەو ڕێگایانەش دەس���ڕێتەوە ک���ە بکرێ���ت بەهۆیانەوە س���ەرەتایەک بۆ ئ���ەم ڕاس���تەقینەی بەگژاچونەوەیەک���ی

سەله فیەتە جیهادییە بدۆزرێتەوە.

دونیایەکی بێزانیاریی پێویستە لێرەدا ئەو ڕاستییە بەخوێنەر بڵێم کە پاش���خانی کۆمەاڵیەتیی ئەوانەی لەواڵتانی خۆرئاوادا ژیاون و بون بەبەشێک لەم هێزە س���ەلەفییە جیهادییانە، باش���تر لەبارەوە وردی���ان لێکۆڵینەوەی دی���ارەو ک���راوە. کۆمەڵێ���ک ش���ارەزای ب���واری "بزوتنەوە جیهادییەکان“ زانیاریی وردیان لەسەر ژیانی ئەم تاکەکەس و گروپانەو ئەو دونیا ناوەکیی و کۆمەاڵیەتیی و فەرهه نگییە کۆکردۆتەوە کە ئەم گروپانە تیایدا دەژین و دونیاو دەوروبەری خۆیان ئەزمون دەکەن. لەوان���ەش بۆ نمونە کەس���انی وەک زانای ،Robert Pape ،سیاسیی ڕۆبەرت پاپێزانای بواری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکان ریک کۆڵس���ەیت، Rik Coolsaet، لێزانی بواری ئیس���امیزم و جیهادیزم ئۆلیڤەر روا، Olivier Royو، شارەزای دونیای عەرەب و Gilles،ئیسامی سیاس���یی، جیل کەپێڵKepel، ئەنترۆپۆلۆگی بەناوبانگ س���کۆت ئەت���ران، Scott Atran. هه م���و ئەمان���ە لەس���ااڵنی ن���ەوەدەوە کۆمەڵێ���ک کتێب و نیشانداوین گرنگیان لێکۆڵینەوەی نوسین کە بەوردی دەستنیشانی چییەتی ئەو جۆرە کەس���انە دەکەن کە دەبن بەبەش���ێک لەم لەپاشخانە بزوتنەوە جیهادییە گلۆبالیانە، کۆمەاڵیەتیی و فیکریی و ئایدیۆلۆژییەکانیان کۆڵیوەت���ەوەو ش���ێوە ژیانی���ان بەوردی نیش���اندراوە. بەاڵم لەدونیای ئێمەدا هیچ باوەڕپێکردن وڕاستمان قابیلی زانیارییەکی لەبەردەستدا نییە پێمانبڵێت کێن ئەوانەی، بۆ نمونە، لەکوردستان و عێراقدا دەچنە ناو ئ���ەم گروپانەوە؟ ش���ێوە ژیانیان چۆنە؟ س���ەر بەکام چین و توێ���ژی کۆمەاڵیەتین؟ ب���ڕو ڕادەی خوێندەواریی���ان چییە؟ ئەو کتێب و نوسین و باڵوکراوانە چین کە ئەمانە توڕەب���ون و هۆکاری خوێندویانەت���ەوە؟ ناڕازیبونەکانی���ان کامەیە؟ چ ڕوانینێکیان بۆخۆیان و ب���ۆ دونیا هه یە؟ هتد.. لەباتی ئەمان���ە ئ���ەوەی هه یە، هه ندێ���ک وێنەی زیهنیی گش���تیی ناڕاست و هه ندێک قسەو حوکمی حازربەدەستە لەسەر دین و ئیسام و کۆمەڵگاو دەوڵەت و حزب و ش���تی تری لەم

بابەتە. بۆیە کۆمەڵگای ئێمە گەرچی ڕوی بەیەکێ���ک لەهێزە ترس���ناکەکانی دونیای ئەمڕۆدا تەقیوەتەوە، ب���ەاڵم النیکەم هیچ زانیارییەکی قابیلی باوەڕپێکردنی لەس���ەر بەشداربوە کوردەکانی ناو ئەم بزوتنەوانە

نییە.

جیهادیستە خۆرئاواییەکان کامانەن؟یەکێ���ک لەو نوس���ەرانەی ک���ە گرنگی جیهادیس���تە ناس���ینی بەمەس���ەلەی س���ەلەفییەکان داوە ئیسامناس و زاناسی سیاس���یی فەرەنس���یی ئۆلیڤەر ڕوایە. ئەو لەکتێبێکی گرنگیدا بەناوی "بەگلۆباڵبونی ئیسام“ بەوردی لەس���ەر ئەم مەسەلەیە دەوەس���تێت و ئەم کەس���انە بەس���ەر سێ گروپ���دا داب���ەش دەکات: منااڵنی نەوەی دوهه م و س���ێهه می کۆچبەرە موسڵمانەکان ب���ۆ خۆرئاوا، ئ���ەو گەنجان���ەی لەدونیای ئیس���امەوە ب���ۆ ئیش���کردن ی���ان ب���ۆ خوێن���دن دەچن���ە خۆرئاوا، ئ���ەو گەنجە خۆرئاواییانەش کە دینی خۆیان دەگۆڕن و دەبن بەموس���ڵمان. ئۆلیڤەر ڕوا کە باس لەم کەس���انە دەکات، ڕاستەوخۆ دەچێتە سەر ئەو پاڵنەرانەی کە ئەم جۆرە کەسانە بەرەو ئامێزی هێزە جیهادییە سەلەفییەکان دەبات. کورتەی نوس���ینەکانی ئەم پیاوە نیشانمان ئەدات ئەوەی کە ئەم جیهادییانە ئەجوڵێنێت کەمتر تێکس���ت و ئامۆژگارییە دینییەکانەو زیات���ر کۆمەڵێک هۆکاری ترە لەشێوەی توڕەبونی ئەخاقیی، ناڕەزایەتی هه مەج���ۆر، گ���ەڕان بەدوای شوناس���ێکی تازەدا، وێڵبون بەدوای ئینتیماو ئامانجێکدا مانایەک بەژیان ببەخشن. پاشخانی دینیی دو کەس لەجیهادیستەکانی بریتانیا بەناوی یوسف سەروەرو محەمەد ئەحمه دەوە، کە لەش���اری پێرمەنگەهامەوە ب���ۆ ناو داعش لەس���وریا ڕۆیشتون، نیش���انیداوە، ئەو کتێبانەی ئەم دو کەس���ە لەڕێگای سایتی ئەمەزۆنەوە لەسەر ئینتەرنێت کڕیویانە بۆ ناس���ینی ئیس���ام، هیچ یەکێک لەتێکستە دینیی���ە کاس���یکییەکان و تەنانەت کتێبە جیهادیی���ە هاوچەرخەکان���ی وەک کتێبی "معالم فی التریق“ ی س���ەید قوتب نییە، Islam for Dummies بەڵک���و کتێب���ی، ک���ە کوردییەک���ەی ش���تێک دەگەیەنێت لەبابەتی "ئیس���ام بۆ گەم���ژەکان“ یان "ئیس���ام ب���ۆ ن���ەزان و بێئاگای���ان“. ئەم جۆرە کتێبانەش لەش���ێوەی ئەو کتێبانەن کە دەڵێن "چۆن فێ���ری زمانی ئینگلیزیی یان هیندی���ی یان چینی���ی دەبیت، بەبێ مامۆس���تاو لەماوەی یەک هه فتەدا“. واتە جۆرە کتێبێکی بازرگانی س���ادەن کە هیچ ش���تێکی قابیلی تێڕامان و لەسەروەستانی لەسەر دین تێدا نییە. بەم پێیە زانیاریی

ئەم دو جیهادیس���تە لەسەر ئیسام وەک ئەو "خواردنە خێرا“یان���ە وایە کە بەپەلە لەچێشتخانە هه رزانەکانی سەرڕێگاکان و ناو

شارەکاندا دروست دەکرێن. بەمانایەک���ی دیکە ئەوەی ئ���ەم جۆرە کەسانە بەرەو سەلەفیزمی جیهادیی دەبات مەرج نییە دین خۆی بێت، بەڵکو دەشێت ش���تی تر بێت لەجۆری: ڕۆمانس���یەتێکی بەجێهێشتنی دروستکردن و شۆڕشگێڕانە، وێنەی قارەمان لەخەیاڵی دۆست و ناسراوو دەرکردن و ناوبان���گ ح���ەزی کۆمەڵگادا، ناسین، یان ویس���تی بەدەستهێنانی ڕێزو ئیحترامێک���ی ئەبەدیی و هه میش���ەیی، یان خولیای یادکردنەوە بێت وەک جەنگاوەرێکی شۆڕش���گێڕو نەمرو دەگمەن، یان دەربڕی سیاس���یی و تۆڵەیەک���ی توڕەی���ی و ڕق و کۆمەاڵیەتیی و فەرهه نگیی بێت. هه ندێکجار ئەم جیهادیس���تانە کەسانێکن حەوسەڵەی بەبێزاربونێکی هه س���ت نەماوەو دونیایان گ���ەورە دەکەن، زۆرجاری���ش خوێندەوارن بەاڵم یان بێئیش���ن یان بێزارن لەو کارەی دەیکەن، زۆربەش���یان کەسانی تۆبەکەرن و لەڕاب���وردوی نادینی���ی و بێئیمانی خۆیان هه ڵدێ���ن. بەکورتی جیه���اد بۆ ئەم نەوە گەنجە جگە لەوەی لەژینگەیەکی تایبەتدا ش���ۆرەت و ناوو ڕێزیان بۆ دروست دەکات، هاوکات کردەیەکی ڕۆمانسیی وروژێنەرە کە پڕە لەهه ڵچون و سەرگەرمبون و حەماسەت و نمایش���کردنی ئازایەتی���ی و مەردایەتی���ی، جۆرێکە لەس���ەلماندنی پیاوەتیی پیاوانەی خۆیان، هه اڵتنە لەوەسوسەی ئیهانەکردن و بەمان���ا خەس���اندن ڕاگرت���ن و بچ���وک فرۆیدیەک���ەی. بینین���ی ئ���ەم فاکتەرانە گرنگە بۆ ئەوەی تێگەیش���تنێکی فراوان و ڕاس���تەقینەمان بۆ دیاردەی س���ەلەفیەتی جیهادی���ی هه بێ���ت. ب���ەاڵم دیس���انەوە پێویس���تە لێرەدا جارێکیتر پێ لەسەر ئەو ڕاستییە دابگرینەوە کە هه مو ئەمانە مانای ئەوە نییە کە دین، لەم دۆخەدا ئیس���ام، بەتایبەتی بەسیاس���یکردنێکی ڕادیکااڵنەی ئیس���ام و گۆڕین���ی ب���ۆ ئایدیۆلۆژیایەکی شۆڕش���گێڕی توندوتی���ژ، ڕۆڵ���ی گرنگ و بنەڕەتی نابینن. داڕش���تنەوەی ئیس���ام وەک ئایدیۆلۆژیایەکی سیاس���یی پەڕگیرو داخ���راوو توندوتی���ژ، زاڵبون���ی ڕۆحیەتی کۆنەپارێزێ و شکڵگەرایی بەسەر دینداریی خۆیدا، کردن���ی ئیس���ام بەئەلتەرناتیڤی هه مو شتێک، بەدینێک کە دەبێت لەهه مو شوێنێک و لەناو هه مو شتێک و لەپاڵ هه مو دیاردەیەک���دا ئامادەبێ���ت، واتە کردنی بە "سیس���تمێکی تۆتال"، ت���ا ڕادەیەکی زۆر بەرپرسە لەدروستبونی کەسانی سەر بەم جۆرە گروپانە. بەاڵم وەک هێمام پێکرد بۆ تێگەیشتن لەدیاردەی سەلەفیەتی جیهادیی لەوە زیاتر پێویستە کە تەنها سەیری ئەم یان ئ���ەو کتێب���ی دینی���ی و بۆچونی ئەم یان ئەو عولەمای ک���ەالم و فەتواکانی ئەم یان ئەو ش���ێخی دینیی بکەی���ن. هه مو کەس���ێکی دین���دار، هه مو تاکەکەس���ێکی سەلەفیش، پرۆژەی جیهادیزم نییەو هه مو بەشێوەیەکی دینیش بەسیاس���یکردنێکی بەس���ەلەفیکردن و مان���ای ئۆتۆماتیک���ی بەجیهادیکردنی دی���ن ناگەیەنێت، هاوکات کردەی "جیهاد“ خۆش���ی وەک کردەیەکی توندوتیژ دەش���ێت لەالیەن کەس���انێکەوە پیادە بکرێت کە ژیانێکی نادینییان هه بێت و دین جوڵێنەری سەرەکی کارو کردەوەکانیان نەبێت. ئەوەی بۆ تێگەیشتن لەم دیاردەیە پێویستە دەستپێکێکی تیوریی ئاڵۆزە کە کورتنەکرێتەوە بۆ باسکردنی ئەم یان ئەو کتێب���ی دینی بەتەنها. با لێرەدا س���ەرنج لەیەکێک ل���ەو تێزە س���ەرەکییانە بدەین کە دروس���تبونی ک���ەس و گروپی جیهادیی کەمتر بەدین و زیاتر بەکردەی نائامێزبون و

نامۆبونی کۆمەاڵیەتییەوە گرێئەدات.

جیهادیزم و نامۆبونی تاکەکەسیی"نامۆبون“ وەک بەشێکی بنەڕەتیی ژیان لەن���او کۆمەڵگا مۆدێرنەکاندا، تێزێکە زیاد لەنوسەرو زانایه کی کۆمەاڵیەتی لێیدواون و پێی���ان لەس���ەر داگرت���وە، ڕەنگ���ە کارل مارکس و ئێمیلی دۆرکهایم دو بەناوبانگترین کەس���انێک بن کە بەرگرییان لەم بۆچونە کردبێت. الی ئەم دو کۆمەڵناس���ە نامۆیی دەرکەوتێکی سەرەکیی ژیانی ناو کۆمەڵگا مۆدێرنەکانەو مرۆڤی ناو ئەم کۆمەڵگایانەش بەزیاد لەشێوەیەک ئالودەی ئەو نامۆبونەیە. بەگەڕاندن���ەوە بۆ ئەم تێ���زە، ژمارەیەکی زۆر لەلێکۆڵ���ەرەوە گرنگەکان���ی ب���واری هێ���زە جیهادییە س���ەلەفییەکان بەرگریی لەتێزەی نامۆبونی کەس���ە جیهادییەکان و نائومێدبون و ناڕازیبونیان لەدونیاو لەژیانی خۆی���ان و لەو کۆمەڵگای���ەی تیایدا دەژین، دەکەن. ل���ەم ڕوانینەوە یەکێک لەهۆکارە هه رە س���ەرەکییەکانی چونە ڕیزەکانی ئەم جۆرە بزوتنەوان���ەوە نامۆبونە. با لێرەدا

لەس���ەر دو نوسەری س���ەرەکی سەر بەم تێزەیە ڕابوەستین.

١- تێزەی تێکەڵبونی نامۆبون بەڕۆحی تۆڵەکردنەوە.

فەیلەسوفی ئەڵمانی هانس ئینزێنسبێرگەر، لەکتێبێک���ی ،Hans Enzensbergerبچوک بەاڵم بەناوبانگ���دا بەناوی "دۆڕاوی ڕادیکاڵەوە“ بەرگری ل���ەم تێزی نامۆبونە دەکات. ئەم نوس���ەرە پێیوایە تێرۆریزم وێرانکەرانەی تۆڵەکردنەوەیەک���ی کردەی ئەم دۆڕاوە ڕادیکااڵنەیە بەرامبەر فەشەلی کۆمەڵگا. بەاڵم فەشەلی کۆمەڵگا لەچیدا؟ فەشەلی کۆمەڵگا لەوەدا کە ناتوانێت هه لی سەرکەوتن و پێشکەوتن بۆ هه مو ئەندامانی ئەو کۆمەڵگایە دەس���تەبەربکات. لەدیدی ئەمڕۆکە نوس���ەرەوە کۆمەڵگاکان���ی ئەم ژمارەیەک���ی س���ەرکەوتنی کۆمەڵ���گای کەم���ی مرۆڤ ودۆڕان���ی ژمارەیەکی زۆری ئەوانیترە. ئەمەش بەش���ێکە لەسیستمی کاپیتالیزم���ی بەگلۆباڵبوی دونیای ئەمڕۆ. لەم سیس���تمەدا نە هۆکاری س���ەرکەوتن و دەوڵەمەندبونی کەسە براوەکان ئاشکرایە، نە دۆڕاوەکانی���ش دەزانن بۆچی ئەدۆڕێن و پەراوێزدەک���ەون. ئەم دۆخەش ئەو جۆرە لەمرۆڤ بەرهه مدەهێنێت کە ناوی “دۆڕاوی ئینزێنس���بێرگەر لێدەنێت. ڕادی���کاڵ“ی "دۆڕاوی لەنێ���وان دەکات جیاکاریی���ەک ئاسایی“ س���ەرنەکەوتو کە دەشێت خۆی وەک قوربانی���ی ببینێ���ت، لەگەڵ "دۆڕاوی ڕادیکاڵ“و ڕیش���ەییدا کە جۆرێکی دیکەیە لەمرۆڤ. " دۆڕاوە ئاس���اییەکان“ دەتوانن خۆیان لەگەڵ دۆخی سەرنەکەوتن ودۆڕاندنی ئاسایی و بون بەقوربانیدا بگونجێنن، بەاڵم دۆڕاوی ڕادی���کاڵ وا نییە، ئ���ەو نایەوێت تەس���لیم ببێت و خۆی بگونجێنێت. بۆیە خ���ۆی لەدونی���او کۆمەڵ���گا دادەبڕێ���ت، لەبەرچاو وندەبێت، خەریکی پاس���ەوانیی و نیگابانی���ی وەهمەکان���ی دەبێ���ت، خۆی کۆدەکات���ەوەو تواناکانی دەپارێزێت، کەی کات���ی بەگونج���او زانی، دەس���تی خۆی دەوەش���ێنێت و پەالماری کۆمەڵگا ئەدات و تۆڵ���ە دەکاتەوە. جیهادیزمی س���ەلەفیی هه م ئامرازی ئەم تۆڵەیەیە هه م ئەو ژینگەو کۆمەڵ���ە تازەیەیە کە ئەم دۆڕاوە ڕادیکاڵە

پەنای بۆ دەبات و دەیگرێتە ئامێز. بەبۆچونی ئەم پی���اوە دوژمنەکانی ئەم ج���ۆرە بزوتنەوانە هه مان ئ���ەو دوژمنانەن بەرجەس���تەکەری وەک خۆرئ���اوا ک���ە بەدڕەوشتیی و داڕمانی مرۆڤایەتیی دەبینن، بەتایبەتی ئەمه ریکا، زایۆنیزم، کاپیتالیزم، ئینجا بێگومان بێباوەڕان و ئەوانەی لەدیدی ئەم گروپانەدا دینداری ڕاس���تەقینە نین، یان دیندارن ب���ەاڵم دیندارییەکەیان لەناو دینێکی ناڕاستدایە. ئەم گروپە سەلەفییە جیهادییانە گەش���ە بەو دی���دە ئەدەن کە ئیس���ام و موس���ڵمانان غەدرێکی گەورەو بەردەوام و سەختیان لێکراوە، دونیایەکیان بۆ دروستکراوە کە دونیای ئەوان و دونیای دینەکەیان نییە. ئەوەش���ی ئەو دونیایەی بۆ ئەوان دروس���تکردوە ئەو دوژمنانەن کە باس���کران. الی ئەم گروپ���ە جیهادییانە لێدانی ئەم دوژمنانە گرنگە، نەک بونی هیچ ئامانج و مەبەستێکی سیاسیی. ئایدیۆلۆژیا لێرەدا ئامرازێکە بۆ دۆزینەوەی دوژمن نەک بۆ تەفسیرکردنی دونیا، ئەمان دوژمنێکیان دەوێت بیکوژن، ئ���ەو ئایدیۆلۆژیایەش کە گەورە هێجگار ژمارەیەکی دروستیانکردوە مرۆڤیان بۆ دەکات بەدوژمن و لەوێش���ەوە

بەبابەتی کوشتن.

٢- تێکەڵبونی نامۆبون بەمەسەلەی سێکس

زان���ای کۆمەاڵیەت���ی هۆڵەن���دی ئینان بیوریم���ا، Ian Burums، لەس���ەر هه مان هێڵ���ی پێش���و بەردەوامدەبێ���ت و پێیوایە ئەم جۆرە بزوتنەوانە هه س���تی بەهێزبون و دەسەاڵتێکی تۆتاڵ بە "دڕاوە ڕادیکاڵ“ەکانی هانس ئینزێنس���بێرگەر باس���یان دەکات، دەبەخش���ێت. بیورم���ا فاکتەرێکی گرنگ بۆ کەس���ایەتی ئەم دۆڕاوە ڕادیکااڵنە زیاد دەکات، ئەو فاکتەرەش جنس یان سێکسە. ئەم جۆرە کەسانە لەسەرەتادا هه وڵئەدەن نوقمی ناو دونیای س���ێکس و خواردنەوەو دەرمان و شتی تری لەم بابەتە ببن، بەاڵم هه ر زو بۆیان ئاش���کرا دەبێت کە گەیشتن بەسێکس لەخۆرئاوا خۆشیدا بەو ئاسانییە نییه کە ئەوان چاوەڕوانیان کردوە. بیورما پێیوایە نەبونی سێکس و فەشەلی تێرکردنی ئارەزوە جنس���ییەکان هۆکارێکی گرنگە وا دەکات کەس���انێک دروس���تببن هه ست بە فەش���ەل بکەن و خۆی���ان وەک دۆڕاوێکی ڕادی���کاڵ ببینن. ه���اوکات لەماڵەکانیاندا دونیایەکی تر بااڵدەستە کە دونیای باوک و دایک و خوشکانی پاکیزەو بێ سێکسەکانە. ب���ەم جۆرە لەزی���اد لەڕویەک���ەوە لەژیانی

ئەمانەدا ساتێک دروست دەبێت کە هه ست بەدۆڕانێکی گەورە دەکەن. لەسەر هه مان هێڵی تیوریی چەندان نوسەری تر هه ن کە دەرونیی ژیانی شەخسیی ودۆخی فەشەلی تاکەکەسەکان دەکەنە بنەمای بەشداربونی ئەم جۆرە کەسانە لەناو بزوتنەوە سەلەفییە

جیهادییەکاندا. دەگوترێت لێ���رەدا ئ���ەوەی بەکورتی، ئەوەیە کە کەس���انێک دروستدەبن هه ست بە "دۆڕانێکی ڕادی���کاڵ“ دەکەن ئەمانەش "سیس���تم“ بەبکەری ئ���ەم دۆزانە دەزانن و ئەمان���ە تاوانباردەک���ەن. "سیس���تم“ پێیانوایە شتێک هه یە ناوی "سیستم“ێکی دونیاییە، جا یان کاپیتالیزمە، یان چینێکی جولەکەو دەس���ەاڵتی ی���ان گلۆباڵیی���ە، زایۆنیزمە، ی���ان خۆرئاوایە، کە الی ئەوان خاچپەرس���تییەکی نوێیە هت���د... ئەمانە تاوانبارە ڕاس���تەقینەکانن و ئەوانن ناهه قی گەورەی���ان بەرامبەر بەوان ک���ردوە، بۆیە ڕادیکالیزمی ئەوان بەرپاکردنی جەنگە دژ بەس���ەرجەمی "سیستم“ەکە. سەلەفیزمی جیهادی���ی ئ���ەو ڕوب���ەرە یاخییەی���ە کە دەتوانێت ڕقی ئەم جۆرە کەسانە بەرامبەر بە “سیس���تم“ بگرێتەخ���ۆی و ڕێکیبخات و ئاکارێکی توندوتیژیی پێببەخشێت. ئەمانە بەدبەختی���ی و پەژارەو چارەڕەش���ییەکانی ئیش���کردنی بەچۆنیەت���ی خۆی���ان "سیستم“ەکەوە گرێئەدەن. بەکورتی لەم خوێندنەوەیەدا ئەوەی لەپشتی ئەم جۆرە ڕاوەس���تاوە، جیهادییەوە لەبزوتن���ەوەی تاکەکەس���ێکی نامۆبوی ناو سیس���تمێکی جیهانیی���ە ک���ە جگ���ە لەحەزو ویس���تی تۆڵەکردنەوە، ئەم سیستمە هیچی تری بۆ

ئەم کەسانە نەهێشتۆتەوە.

جیهادیزم و نامۆبونی بونیادییکۆمەڵێ���ک نوس���ەری تر ه���ه ن کەمتر لەس���ەر "نامۆبونی تاکەکەس���یی“ و زیاتر دەوەستن. بونیادیی“ "نامۆبونی لەس���ەر لەم ش���یکردنەوەدا لەباتی ئ���ەوەی باس لەکۆمەڵێ���ک تاکەکەس���ی نام���ۆ بکرێت، ب���اس لەنامۆبونی "نەوە“ی���ەک دەکرێت، ب���اس لە"نامۆبونی کۆمەاڵیەتیی“ توێژێکی ئەتنیی“ "نامۆبونێکی ی���ان کۆمەاڵیەتیی ی���ان "دینیی“ دەکرێ���ت. هه مو ئەمانەش وەک دیاردەی کۆمەاڵیەتیی دەستەجەمعی دەبینرێ���ن. ل���ەم ڕوانین���ەدا بەش���ێکی بونیادی���ی بەش���ێوەیەکی دانیش���توان نامۆ بوەو هه س���ت ناکات هاوبەش���ە لەو دونیایەدا کە دروس���تکراوە. سەلەفیەتی جیهادی���زم لەم خوێندنەوەیەدا پابەس���تە بەکێش���ەی نەوەیەک یان بەشێکی تایبەت لەدانیشتوانەوە، وەک ڕێکخراوو بزوتنەوەش ش���وێنێکی کۆمەاڵیەتیی���ە ئامێ���ز بۆ ئەو نەوەیەو ئەو بەشە لەدانیشتوان دەکاتەوە. یەکێ���ک لەنوس���ەرە هه رەگرنگەکانی ئەم ش���ێوازە لە ڕوانی���ن، زانای سیاس���یی و ئیسامناسی فەرەنسیی ئۆلیڤەر ڕوایە. من

لەبەشی پێش���ووی ئەم نووسینەدا ئەوەم نیش���اندا کە بەالی ئۆلیڤەر ڕواوە ئەوانەی دەچن���ە ن���او ئ���ەم بزوتنەوە س���ەلەفییە جیهادییانەوە س���ێ جۆرن: نەوەی دوهه م یان س���ێهه می کۆچبەرانن بۆ ئەوروپا، ئەو گەنجانەن لەخۆرهه اڵتی ناوەڕاست و باکوری ئەفریقاوە بەمەبەس���تی خوێندن و کارکردن بۆ خۆرئ���اوا کۆچ دەکەن، سێهه میش���یان ئ���ەو خۆرئاواییان���ەن ک���ە دین���ی خۆیان دەگ���ۆڕن و دەچنە س���ەر دینی ئیس���ام. نیش���انیداوە لێکۆڵینەوەکان بڕێکی زۆری بەشێک لەمانە سەر بەوجۆرە کەسانەن کە لەزمانی کۆمەڵناسیدا پێیاندەڵێن ئەوانەی "سەرلەنوێ لەدایکبونەتەوە“ بەئینگلیزی پێیاندەڵێن: born-again. لەدایکبونەوەی دوهه میان لەدایکبونەوەیەکی دینییە دوای ئەوەی زۆربەیان لەژیانیاندا حەشیشەکێش و م���ادە بەکارهێن���ەری ئەلکهولیس���ت و هه ندێکیشیان بون. بێهۆشەکان وتاوانبار لەزیندانەکاندا لەڕێگای گەڕاندنەوە بۆ دین

"سەرلەنوێ لەدایک دەبنەوە“ .کۆمەاڵیەتیی و لەدۆخێک���ی نەوەیە ئەم فەرهه نگیی و سیاسیدا دەژین وایکردوە نە بەشێک بن لەو کۆمەڵگایەی تیایدا دەژین، نە بەش���ێکیش بن لەو ژینگ���ە کولتوریی و عەقڵی���ی و دەرونییەی ن���ەوەی باوکانیان کە نیوس���ەدەیەک لەمەوبەر وەک کرێکار بۆ ئیس���امییەکانەوە لەواڵت���ە لەیەکێک خۆرئاوا کۆچیانکردوە. ئەمانە بەشێک نین ل���ەو "دونیا تەقلیدییە ئیس���امیی“ەی کە باوک و دایکیان ناسیویانەو تیایدا ژیاون، نە ئیسامی دایک و باوکیان ئیسامی ئەوانە، نە ئەو واڵتەشی کە لێوەیهاتون نیشتیمانی ڕاس���تەقینەی ئەمانە. زۆرجاریش زمانی دایک و باوکی خۆیان نازانن، یان بەباش���ی نایزانن و زۆربەشیان خوێندن و پەروەردەیان لەناو خۆرئاوا خۆیدا بوەو جگە لەکۆمەڵگا ئەوروپییەکان هیچ کۆمەڵگایەکی تر ناناسن. ئۆلیڤ���ەر ڕوا دەڵێ���ت ئ���ەم نەوەیە نەک تەنها زم���ان و کولتوریان لەزمان و کولتوری باوکیان جیاوازە، بەڵک���و لەمانە گرنگتر، "چاوەڕوانییەکانی���ان جی���اوازە“. ئەمان���ە ناتوان���ن بەو پێگە ن���زم و پەراوێزییە ڕازی ببن کە باوک ودایکیان ل���ەو کۆمەڵگایەندا هه یان���ەو ناش���توانن وەک بیانی و خەڵکی شوێنێکی تر س���ەیری خۆیان بکەن، بۆیە چاوەڕوانییەکانیان لەو کۆمەڵگایەی تیایدا دەژین جی���اوازە لەوەی دایک���و باوکیان. ب���ەاڵم بەهۆی ئ���ەو کێش���ە بونیادییانەوە ک���ە دوچاریان دەبێت، لەوانەش کێش���ەی ئەتنی���ی و هه اڵوێردن���ی پەراوێزکەوت���ن و دینی���ی و کۆمەاڵیەتی���ی، ناتوانن هه س���ت بک���ەن ک���ە منداڵێکی ڕاس���تەقینەی ئەو کۆمەڵگایانەن. بۆی���ە ئەمانە نە دەتوانن ببنە خاوەن���ی ئەو شوناس���ە نەتەوەیی و دینیی���ەی کە باوک و دایکیان بەشوناس���ی خۆی���ان دەزان���ن، ن���ە دەش���توانن ببنە هه ڵگ���ری شوناس���ی ئ���ەو کۆمەڵگایانەی تیایان���دا دەژین. وەک ئۆلیڤەر ڕوا دەڵێت ئەم جۆرە کەس���انە "هه س���تێکی بەهێزی دروست تێدا پەراوێزخستنیان“ "تەنهایی و دەبێ���ت. ئەم���ەش دەیانخات���ە دۆخێکی "ش���یزۆفرینی کۆمەاڵیەتی���ی و کولتوریی و ئەتنیی���ەوە“ لەنێوان پاش���خان و کولتورو دینی دایک و باوکیان و لەنێوان شێوەژیانیان لەن���او کۆمەڵ���گا خۆرئاواییەکاندا. وەک ئۆلیڤ���ەر ڕوا ئەڵێت ئ���ەم دۆخە وادەکات ئەم نەوەیە دین بەش���ێوەیەک دابڕێژنەوە کە هاریکاریبێت و بەش���ێک بێت لەکردەی generational نەوەی���ی“، "یاخیبونێکی revolt، یاخیبونێک کە تەنها دژ بەخۆرئاوا نیی���ە، بەڵکو دژ بەب���اوک و دایک و نەوەی پێش خۆشیانە، یاخیبونە بەڕوی سەرکردە ڕۆحییەکانی ن���ەوەی پێش خۆیان و بەڕوی ڕوانینی���ان بۆ دین و بۆ دونیا. ئۆلیڤەر ڕوا پێیوایە ئەو ئیس���امەی ئەم نەوە گەنجە هه ڵگریەتی ئیس���امی س���ونەتیی دایک و باوکی���ان نییە، بەڵکو ئیس���امێکە کراوە لەنەوەکەی نەوەیەک یاخیبونی بەئامرازی نەوەی���ەک یاخیبون���ی خ���ۆی و پێ���ش لەدونیایەک کە بەدونی���ای خۆی نازانێت. ئیسامی ئەمانە س���ەرلەنوێ داڕشتنەوەی لەباوکەکان و یاخیبون بەزمانی ئیس���امە بەخۆرئاواییبون، لەپرۆس���ەی یاخیب���ون س���ەلەفیزمی .westernisationجیهادی���ی شوناس���ێکی ئەلتەرناتیڤ بەم مرۆڤە بێشوناس���انە دەبەخش���ێت. لەناو ئ���ەم ج���ۆرە بزوتنەوانەدا ئەم کەس���انە خۆیان بەش���ێوەیەکی ن���وێ دادەڕێژنەوەو دروس���تدەکەنەوەو ئەو شوناسە بەخۆیان دەبەخشن کە جیگای ئەو هه مو توڕەبون و ناڕازیبون و یاخیبونەی تێدا ببێتەوە، وەک چ���ۆن وەاڵمێکیش بێت بەو هه س���تکردنە

قوڵ و فرەالیەنە بەتەنهایی و نامۆبون.

بیروڕا(443( سێشه ممه ٢/12٢0١4/9 birura.awene@gmail.com

کێن ئەوانەی دەبن بەداعش؟

داڕشتنەوەی ئیسام وەک

ئایدیۆلۆژیایەکی سیاسیی پەڕگیرو داخراوو توندوتیژ زاڵبونی ڕۆحیەتی

کۆنەپارێزێ و شکڵگەرایی

بەسەر دینداریی تا ڕادەیەکی زۆر بەرپرسە لەدروستبونی

کەسانی سەر بەم جۆرە گروپانە

بیورما پێیوایە نەبونی سێکس و

فەشەلی تێرکردنی ئارەزوە جنسییەکان هۆکارێکی گرنگە وا

دەکات کەسانێک دروستببن هه ست بە فەشەل بکەن و

خۆیان وەک دۆڕاوێکی ڕادیکاڵ

ببینن هاوکات لەماڵەکانیاندا دونیایەکی تر بااڵدەستە کە دونیای باوک و

دایک و خوشکانی پاکیزەو بێ سێکسەکانە

١9 »»

13 (443( سێشه ممه 2014/9/2 birura.awene@gmail.comبیروڕا

رێبین هه ردی

کاتێک حکومەتی تازەی عێراق لەدوای روخانی رژێمی بەعس و کەوتنی س���ەدام حس���ێنەوە دام���ەزرا، ئەوە ک���وردەکان بون )لەمەش���دا لەس���ەر هەق بون( دژی بنەمایەک���ی زۆرین���ە وەک دیموکراس���ی سەرەکی دیموکراسی راوەستان و بەرگریيان ئەکرد دیموکراس���ی ت���ری لەجۆرێک���ی ک���ە پێیئەگوترێت دیموکراس���ی پێکهاتن )تەوافوق���ی(. چونک���ە لەکۆمەڵ���گای عێراقیدا کە پێکهات���وە لەچەندان ئەتنی دین و تائیف���ی و هەمەرەنگ���ی جی���اوازو مەزهەبی، زەحمەتە تەنها بەپڕةنس���یپی زۆرین���ە حوکمڕانی بکرێت. کوردەکان کە نەتەوەیەکی جیاوازی ناو عێراقن و لەهەمو رویەکی کلتوريی و مێژويی و کۆمەاڵیةتیەوە جیاوازن لەنەتەوەی عەرەب و ژمارەش���یان ناتوانن لەعەرەبەکان، هەمیش���ە کەمترە زامن���ی سیاس���یدا لەسیس���تەمێکی مافەکانی���ان بک���ەن کە تیای���دا بنەمای ک���وردەکان ئەکات. حکومڕانی زۆرین���ە بەحوکمی ژمارە هەرگی���ز نابنە زۆرینەی عێراق و هەمیشە لەکەمایەتیدا ئەمێننەوە. لەبەرئەوە لەراستیدا قەبوڵکردنی بنەمای بۆ دیموکراس���ی بنەم���ای زۆرین���ە وەک حوکمڕانی عێراق، ن���ەک هیچ مژدەیەکی بۆ کوردەکان پێ نابێت، بەڵکو ئەیانخاتە هەم���ان دۆخ���ی پێش روخان���ی بەعس و لەناچونی س���ەدامەوە. مافی هیچ گەلێک ک���ە تایبەتمەنديی کلتوريی و کۆمەاڵیەتی و سیاسی خۆی هەبێت، نەخرێتە بەر ئەوەی خەڵکی دی جگە لەو گەلە بڕیاری لێبدات. هیچ بنەمایەکی دیموکراس���ی لەوەدا نیە گ���ەر زۆرینەی عێراق ک���ە عەرەبن، بڕیار بۆ ئ���ەوە بدەن کوردەکان چیيان هەبێت و چیيان نەبێت، چ مافێکیان لەم دەوڵەتدا هەیەو چ مافێکیان نیە. لەراس���تیدا گەر بنەمای زۆرینە لەعێراقدا وەک پرةنسیپی قەبوڵبکەی���ن، دیموکراس���ی س���ەرەکی بەمانای���ەک لەمان���اکان قەبوڵی ئەوەمان کردوە کوردەکان لەم حکومڕانیەدا بەهیچ کەمایەتیەوە، بەناوی هەمیش���ە نەگەن و بڕی���ارو دابەش���کردنی ئ���ەو ملکەچ���ی دەس���ەاڵت و س���امانە بن کە عەرەبەکانی عەرەبەکانیش راس���تە ئەی���دەن. عێراق ئەمڕۆ بەهۆی گرفتی مەزهەبیەوە بون بەدو جەمسەری ئەوەندە دوژمن بەیەک کە هیچ لەدوژمنایەتی بەعس���یەکان بۆ مافەکانی کورد کەمتر نیە، بەاڵم کەسیش ناتوانێت نکوڵی لەوە بکات کە هەمیش���ە ئەگەری ئ���ەوە هەیە ئەم دوژمانیەتی���ە مەزهەبیە لەناوبچێ���ت و کوردس���تاندا لەبەرامب���ەر لەوەدا یەکبگرنەوە کە پێکەوە بەش���ێکی زۆر لەماف���ی کوردەکان ل���ەم دەوڵەتەدا پەکبخ���ەن )بەش���ێک لەسیاس���ەتەکانی ماليکی دژی کوردس���تان، لەبەر ئەوە بو ناسیۆنالیزمی سوننە هەوڵبدات ختوکەی عەرەبەکان بدات و لەدژی کورد لەخۆیانی بەحوكمی دیموکراس���ی نزیکبکات���ەوە(. زۆرین���ە، بۆ کۆمەڵگایەک دەس���تنادات کە پ���ڕە لەهەمەڕەنگی ئەتنی و مەزهەبی و کۆمەڵگایان���ە ئەمج���ۆرە ب���ۆ تایف���ی. ش���ێوازیکی تری دیموکراسی پێویستە کە پێیئەگوترێ���ت دیموکراس���ی پیکهاتەیی. جۆرێک لەدیموکراس���ی کە لەبری بنەمای حوکمڕانی بەزۆرینە، رەچاوی تایبەتمەندیە ئەتنی و کلتوری���ى و مەزهەبیەکان ئەکات و هەوڵئەدات دور لەبنەمای زۆرینەو کەمینە، مافی ئەم گروپانە دابین و زامن بکات. بۆ ئەمەش ئەو دەس���تەبژێرە سیاس���یيانەی ئەتن���ی و مەزهەب و ئ���ەم نوێنەرایەت���ی کلتوران���ە ئەکەن، گفتوگ���ۆ لەگەڵ یەکدا ئەکەن، ت���ا ئەو کات���ەی بەڕێکكەوتنێک ئەگەن لەدابەش���کردنی دەسەاڵت و سامان کە گەر بەبنەمای زۆرینەو کەمینە بیکەن، هەرگی���ز ناتوانن بەدەس���تیبێنن. یەکێک لەخەس�ڵەتە س���ەرەکیەکانی دیموکراسی پێکهاتنی���ش هەر بۆ ئەم دابەش���کردن و گفتوگۆیە ئەگەڕێتەوە. یەکێک لەخەسڵەتە بنەڕەتیەکان���ی دیموکراس���ی پێکهاتەیی بریتی���ە لەدروس���تکردنی حکومەتێک���ی بنکەف���راوان، ن���ەک حکومەت���ی زۆرینەو

کەمایەتی ئۆپؤزسيۆن.پیداگري���ی ک���وردەکان لەس���ەر ئ���ەم بەنابەدڵیەوە کە دیموکراس���ی شێوازەی لەالی���ەن زۆرێ���ک لەهێزە سیاس���یەکانی ت���ری عێراقە قەبوڵکراوە، دەس���تکەوتی ئ���ەوەی هەب���وە ک���ە گەلێک پۆس���تی سیاس���ی گرنگ لەدەست کوردەکاندا بێت کە گ���ەر بەبنەم���ای حوکمڕان���ی زۆرینە حوکمی عێراق بکرایە، هەرگیز بەدەستی نەئەهێنا )لەسەرکۆمارو جێگری سەرۆک پەرلەمانەوە بیگرە بۆ هەندێک پۆس���تی سەروەری وەک وەزارەتی دەرەوە( . ئەمە جگ���ە لەو مافانەی لەدەس���توری عێراقدا بۆ هەرێمی کوردستان دانی پێدانراوە کە دەس���تەبەرکردنی ئەم مافانە لەدەرەوەی

بنەمای زۆرینەو کەمینە بوە.بەاڵم گ���ەر هێزە کوردی���ەکان کارێکی باشیان کردوە بۆ ئەوەی زۆرینەی هێزەکانی عێراق ناچاربکەن لەدةرەوەی دیموکراسی بەبنەمای زۆرین���ە مامەڵە بکرێن، ئایا چ شتێکی راستی تێدایە حکومڕانی ناوخۆی کوردس���تان بەبنەمای زۆرین���ەو کەمینە بک���ەن. هەرێمی کوردس���تان وەک خودی عێ���راق و وەک زوربەی واڵتانی ئەم ناوچەیە لەئەتن���ی جی���اوازو ئینتم���ای مەزهەبی و دینی و تایفی جیاواز دروستبوە کە پێکەوە ئەژین، بەاڵم ئیندیماجیان نەکردوەو هەر گروپەو بەرگری لەتایبەتمەندیەکانی خۆی ئەگەرچی گروپ���ە جی���اوازەکان کردوە. لەگ���ەڵ یەکدا لەن���او ی���ەک جوگرافیادا ئەژین. بەاڵم بەس���ەر خۆیاندا داخراون و بەرگریەکی سەرسەختیش لەتایبەتمەندیە کلتوری و ئەتن���ی و مەزهەبیەکانی خۆیان ئەکەن. تەنانەت هاوس���ەرگیرێتی لەنێوان گروپی جی���اوازدا یەکجار دەگمەنەو بگرە کاتێ���ک پێی مەزهەب ی���ان دینی جیاواز دێتە پێشێ، رودانی هەر هاوسەرگیریەک، رەنگە کارەسات و کاردانەوەی یەکجار توند دروس���تبکات )کوش���تنی دوعا دیارترین لەهەلومەرجێک���ی وادا ئای���ا نمونەی���ە(. هەرێمی کوردس���تان وەک خ���ودی عێراق پێویس���تی بەدیموکراس���ی پێکهاتن نیە؟ ئایا راستە ئەم فرەییە زۆرەی کوردستان لەبەرچاو نەگرین و دور لەبنةمای زۆرینەو

کەمینەی دیموکراسی مامەڵەی بکەین؟.هەس���تئەکەم ئەمڕۆ لەهەمو کات زیاتر پێویس���تمان بەک���ردن و باس���کردنی ئەم پرس���یارە هەیە. چونکە لەپاش ئەزمونی ش���ەڕی داعش کە پەالم���اری ناوچەکانی کوردس���تانی دا، زۆرێک ل���ەو عەرەبانەی لەکوردستاندا ئەژین، لەهەرێم هەلگەڕانەوەو دایانە پ���اڵ هێزی داعش.. پرس���یارەکە ئەوەی���ە بۆچی پاش ئەو هەمو س���اڵەی پێکەوە ژی���ان، ئێمەی کورد نەمانتوانیوە پشتگيری و رێزی ئەم دانیشتوانەی عەرەب بۆ خۆمان بەرینەوە، بۆچی تا ئیس���تاش تورکمانەکانی کوردس���تان لەدەس���ەاڵتی کوردی ئەترس���ن و هەمو هەوڵێک ئەدەن بۆ ئەوەی دژی مادەی 140 رابوەس���تن؟. وەاڵم���ی ئ���ەم پرس���یارە بەگەڕانەوە بۆ ناپاکی و خیانەت و دوژمنایەتی ئەزەلی ئەم گروپانە بۆ کورد، نەک هیچ ش���تێک رون ناکەت���ەوە، بەڵکو ئاڵۆزتریش���ی ئەکات؟ کوردستان تورکمانەکانی عەرەب و بۆچی ”خیانەتمان“ ئەمانبین���ن و بە”دوژم���ن“ لیئەک���ەن؟ ئایا هۆیەکی س���ەرەکی ئەمە بۆ ئ���ەوە ناگەڕێتەوە ک���ە هیچ یەک لەم پێکهاتان���ە لەناو سیس���تەمی سیاس���ی کوردس���تاندا جێگەیەکی شایستەی خۆی

وەرنەگرتوە؟ ئایا بۆ ئەوە ناگەڕێتەوە کە سیستەمی سیاس���ی کوردستان بەسەریاندا داخراوەو لەهەندێک ش���تی رەم���زی زیاترمان پێ نەبەخش���یون )کە کاتی خۆی بەعسیش بەکوردەکانی دابو(؟ گەر تەماشای کابینە یەک لەدوای یەکەکانی هەرێمی کوردستان بکەی���ن ئەوە بەئاش���کرا ئەبینین کە هیچ پۆستێکی گەورە بەر هیچ یەک لەم نەتەوەو بونێکی نەکەوتوەو ئەتنیانەی کوردستان رەمزی یەکجار الوازیان لەحکومەتی هەرێمدا هەیە کە لەبونی رەمزی بەشداری هەندێک کوردی خۆفرۆش ئەچێت لەرژێمی بەعسی سەدام حس���ێندا. ئایا کەس���مان بیرمان لەوە کردۆتەوە کە تورکمان یان عەرەبێک مافی ئەوەی هەیە ببێتە س���ەرۆکی هەرێم یەکێک یان وەزیری یان س���ەرەک وەزیران لەوەزارەت���ە س���یادیەکان؟ گ���ەر ئەوانە هاواڵت���ی ئەم واڵتەی ئێم���ەن و بەحوکمی کەمینەی���ان هەرگیز ناتوان���ن لەهەرێمدا بەدەنگدان زۆرینە پێکبهێنن، مافی ئەوەیان نیە بەش���داریەکی کاریگ���ەری حکومەتی هەرێمی کوردستان بکەن و پۆستی گرنگ و هەس���تیاری تیا بەدەس���تبێنن؟. کاتێک ئێم���ەش هیچ ی���ەک ل���ەم مافانەمان بۆ کەمایەتی، بەلۆژیکی دەستەبەرنەکردون و لەب���ەردەم زۆرین���ەی کوردەکان���دا لەزۆر ش���تی گرنگ بێبەش���مانکردون، ئەتوانین چاوەڕوانی دڵسۆزيی و پشتگیری لەهەرێمی

کوردستان لەم پێکهاتانە بکەین؟هەستئەکەم رێگەیەک بۆ کوردستان نیە، جگە لەوەی دوای ئ���ەم روداوانە بەجدی بیر لەم کێش���انە بکاتەوەو لەبری ئەوەی پەنا بۆ تەخوین و ناپاکیکردنی ئەو ئەتنى و گروپانە بەرێت، دەرگا بۆ دیموکراسیەکی پێکهاتن بکاتەوە کە بەراس���تی عەرەب و کاریگەریان بەش���داریەکی تورکمانەکان، گرنگەکانی حوکمڕانیدا لەزوربەی جومگە هەبێت. ئ���ەوەی ئێمە لەدەوڵەتی عێراقی داوا ئەکەین، با خۆمان بەو ئەتنی و گروپ و کلتورە جیاوازانەی ببەخشین کە لەگەڵماندا ئەژین. چونکە ئەمە تاک���ە رێگەیەکە بۆ ئەوەی هەرێمێک دروستبکەین کە توانای

ژیان و ماناوەو بەردەوامی هەبێت.

وانەیەک لەدوای شەڕی داعش ئاسۆ عه بدولله تیف

ئه وه ی حزبی ك���وردی ئه یكات به ناوی تێكه ڵه یه كه دانوس���تانه وه مف���اوه زات و له سه ردانی حزبی و موجامه له ی شه خسی و ده ستكه وتی ئایدۆلۆژی. دانوستانێك حزب بیكات ده س���تكه وتی كاتی ده به خشێت و به رهه مه ك���ه ی ئ���ه وه بو ك���ه بینیمان "ش���ه ڕی داعش و به رهه مهێنانی فیگۆری مالیك���ی و موچه بڕی���ن و شكس���تهێنانی ماده ده س���توریه كان و شكستی ئینتیمای ش���كۆی ژێرپێخس���تنی نه ته وه ی���ی و

نیشتیمان".دانوس���تان به مانا حزبیه ك���ه ی ئیدی كۆتای���ی هات���وه و گرنگه س���ه رۆكایه تی هه رێمی كوردس���تان ئه و بازن���ه حزبیه تێپه رێنێت ب���ه ره و بازنه ی دانوس���تانی دانوس���تان وه ك چیت���ر نیش���تیمانی و كولتورێك���ی نیش���تیمانی س���ه یر بكات ن���ه ك كولتورێك���ی حزب���ی، پێویس���ته حزب به ده ست نیش���تیمانه وه بێت نه ك

نیشتیمان به ده ست حزبه وه .دانوستانی نیشتیمانی ئه گه ر ده ستكه وتی ستراتیجی و فراوانیشی لێ به رهه م نه یه ت به دڵنیاییه وه به رپرس���یارێتی و باجه كه ی كه متره ، هاونیشتیمانی كوردی ئاماده نیه باجی هه ڵه ی س���تراتیجی دانوستانگه ره حزبی و پیاوه سیاس���یه به س���ااڵچوه كان بدات كه چه ندین س���اڵه به ناوی نه ته وه و نیشتیمانه وه خۆیان قه ڵه و ئه كه ن له سه ر مێزی دانوس���تانه كان و هه ڵه دوای هه ڵه

ریزی ئه كه ن بۆمان. دانوس���تان ئه گه ر ئاس���ۆ به رینه كانی

نه ت���ه وه و دیدگاكانی س���ه ربه خۆیی تێدا گه شه نه كات دانوس���تان نیه ، تا ئێستا كورد له سه ر پایه حزبی و ئایدۆلۆژیه كان دانوستان ده كات، دانوستان به عه قڵیه تی حزب بۆ ده س���تكه وت به ده س���تهێنانی نه ك ب���ۆ نه ته وه ، واته قه ڵه وكردنی حزب له س���ه ر حس���ابی الوازكردن���ی نه ته وه ، نه ته وه ی���ی ش���عوری كه نارخس���تنی له به رانبه ر سه رپێخستنی شعوری حزبی، هێش���تا ده س���ه اڵتی كوردی باوه ڕی به و پره نسیپه كالسیكیه هه یه كه كاره كته ره حزبیه كان بهێنێته پێشه وه و پۆستیان بۆ ده س���ته به ربكات بۆ قایمكردنی قه اڵكانی حزب ن���ه ك بنیادنانی نه ته وه ، ئاخر به م ده توانرێت چ���ۆن گه وره یه وه بیماری���ه داوای دروس���تبكرێت و كوردی ده وڵه تی

زامنكردنی ماف و ئازادی بكرێت؟ ب���ه م پێودانگ���ه ته س���كه وه ك���ورد له ئێستای حكومه تی راگوزه ری "مالیكی- ده باته وه دانوس���تان ن���ه عه ب���ادی"دا نه ده توانێ���ت ره نگرێژی سیاس���ه تێكی نه ته وه ی���ی بكات بۆ ئاینده ، له ئێس���تادا دانوس���تانه كان زۆرن و كوردی���ش هی���چ تیمێك���ی نیه ل���ه ده ره وه ی ح���زب نیه به رێت���ه وه و دانوس���تانه كان بتوانێ���ت گفتوگۆی���ان له س���ه ربكات، به تایبه ت���ی ب���ۆ حكومه تی ئاینده ی عێ���راق و ناوچه رزگاركراوه كان و پرس���ی بودجه و نه وت و چه ندین���ی دیكه ، مای���ه ی نیگه رانیه كی قوڵ���ه له ده س���اڵی رابردودا ك���ورد هیچ دانوس���تانێكی نه بردۆته وه و بگره هه ندێ پرسی هه ستیاری ده ستوریشی دۆڕاندوه ، دانوستانمان له گه ڵ سه دام دۆڕاند، له گه ڵ

جه عفه ری دۆڕاند، له سه ر مێزی مالیكیش ئایا له س���ه ر مێزه كه ی شكس���تیخوارد، ئه یكه ینه وه ی���ان ده یبه ینه وه ؟ عه بادی به منجه من���ج و موماته ڵ���ه و كوتله بازیی حزب���ی، ب���ه و ئاماژه یه ی ك���ه یارمه تی چه كه كانی ئه مه ریكا بۆ هێزی پێشمه رگه به تونێلی له كۆگاكانی واشنتۆنه وه هێشتا

به غ���داده وه تێپه ڕده بێت ب���ۆ هه ولێر، وا هه س���تناكرێت كورد ئه مج���اره ش خۆی دانوس���تانی به ڵكو ب���كات دانوس���تان ب���ۆ ده كرێت ئه م���ه ش خراپترین جۆری

دانوستانه .ئایا كاتی ئ���ه وه نیه دانوس���تانه كان به رین���ه وه و ئه وه نده سازش���ی حزبییان له رابردودا ئ���ه وه ی نه كه ی���ن و له س���ه ر بردومانه ت���ه وه له س���ه ر مێزی مه س���تی دانوس���تانه كان نه یدۆڕێنین، سه یره كه ش له وه دای���ه هه نگاوێك���ی پۆزه تیڤ نرا بۆ بۆ بااڵ "ئه نجومه نێك���ی دروس���تكردنی دانوس���تان" له گ���ه ڵ حكومه تی فیدراڵی كوردس���تان و سیاس���یه كانی الیه نه كه په رله مانتارانی كورد له رۆژی 2012/8/6 له س���ه ری كوردس���تان له په رله مان���ی رێككه وتن، به اڵم پاش دو ساڵ به داخه وه نه توانراوه ئه و ئه نجومه نه بكرێت به پرۆژه یاس���ایه كی بنچینه ی���ی بۆ دانوس���تان و به دواداچونی پرس���ه سیاسیه كانی گه لی كورد له به غ���دا و له و كاته وه تا ئێس���تا كاری له س���ه ر نه كراوه ، كه ئه وكات ته نها كراو وه ستێنرا، بۆ یه كه می خوێندنه وه ی ك���ه نه زان���را بۆچی وه س���تێنراو راگیرا، ك���ێ رایگرت، بۆ ئه نجام���ی نه بو، بۆچی خوێندنه وه ی دوه می بۆ نه كرا؟ له كاتێكدا ده زانن ئه و ئه نجومه نه ئه گه ر پێكبهێنرێت ده توانێت زۆر بڕیاری س���اغ و ته ندروست بدات له به رژه وه ندی گه لی كوردو ئه وكات له پارته كان گله ی���ی ره خنه و كه س���یش ن���اكات كه ئاین���ده ی ئ���ه م میلله ته یان به ره و ئاقارێكی مه ترسیدار بردوه و نازانن

له به غدا سیاسه ت بكه ن.

دیالن حسێن � که نه دا

دواجار كه قسه م له گه ڵ كرد نیوه شه وێكی بێ كاره با بو ش���ه ش س���اڵ به ر له ئێسته . پێیوتم دانیش���تبوین؛ قه نه فه یه ك له سه ر شیعر ئه نوس���ێت، منیش داواملێكرد چه ند ش���یعرێكی بخوێنم���ه وه . له تاریكاییه كه دا ڕێی خۆی دۆزییه وه ی و كه گه ڕایه وه چه ند په ڕه یه كی دایه ده س���تم. له ب���ه ر چرایه ك بینیم شیعره كان به قه ڵه م نوسرابون. بیرم دێت ناونیشانی یه كێكیان وشه ی ‘په پوله ی له خوێندنه وه ، به رده وامب���وم ك���ه تیابو، ب���ۆم ده ركه وت هه مو ش���یعره كان پڕ بون له الله الزارو په پوله و گوڵه مێخه ك و سه ماو پێكه نین���ی مناڵ و هه مو ئه و ش���تانه ی كه خۆی���ان بۆ ئ���ه و چاوان���ه ده رده خه ن كه جوانی ئه بینن. ئه و دوای ش���ه ش س���اڵی ترو له س���ه روه ختی پێگه ش���تنی، پێیه كی ه���ه ر له منداڵیدا مایه وه . هه ر پێش ئه وه ی زۆربه مان ببینێت و وه ك گه وره بون ته مه نی مه ینه تی���ی گه وره بون ئه زمون بكات، پێیه منداڵییه كه ی ڕایكێش���ایه وه به ره و دواوه و ب���ۆ زۆنگێك���ی گه ڕانده وه ك���ه چاوه ڕێی

هه مومانه .دوای شه ش ساڵ له و شه وه تاریكه ، من له كه نه دا ئه و له كوردس���تان، پێیانوتم ئه و

ڕۆشت.

به جێهێش���ت. كوردس���تانی دواج���ار ئ���ه و هه رچه ن���ده بین���ی ش���اره كه ی كرا به پارێ���زگا، به اڵم خۆی نه له و ش���اره ، نه ل���ه و هه رێمه ، ن���ه له و واڵت���ه ده بینییه وه . پێیانوتم ده یویس���ت بڕوات بۆ ئه وروپا. بۆ ن���ا؟ پێمبڵێ هاوڕێ، كێ له ئێمه ، له نه وه ی نه گبه ت���ی دوای ڕاپه ڕی���ن، رۆژێك بیرمان له س���ه فه ر نه كردوه ت���ه وه ؟ رژێمی به عس زوڵم���ی له نه وه ی پێ���ش راپه ڕی���ن كرد، ده سه اڵتی خۆماڵی دوای ڕاپه ڕینیش زوڵم له نه وه ی دوای ڕاپه ڕین ده كات. نوس���ه ری به توان���ای ئه مه ریكی، جه یم���س باڵدوین، له س���ااڵنی په نجاو شه س���ته كانی سه ده ی ڕاب���وردو به رگ���ه ی ئ���ه و نادادپه روه ریه ی نه گ���رت ك���ه له ویالیه ت���ه یه كگرتوه كانی به ڕه شپێس���ته كان به رامب���ه ر ئه مه ری���كا پیاده ئه ك���را. باڵدوین س���ه فه ری كرد بۆ فه ره نس���ا، دواتریش ب���ۆ توركیاو، زۆرێك له س���اڵه كانی ژیانی له ده ره وه ی ئه مه ریكا به س���ه ربرد، به اڵم زۆربه ی نوس���ینه كانی له س���ه ر دۆخی واڵته ك���ه ی ب���و. باڵدوی���ن له ش���وێنێكدا ئه ڵێ���ت: م���ن ئه مه ری���كام خۆشده وێت، هه ربۆیه ش مافی ئه وه به خۆم ئه ده م هه تاهه تایه ڕه خنه ی لێبگرم. ژیانی باڵدوی���ن پێمانئه ڵێ���ت رۆش���تن به مانای پش���ت تێكردن نایه ت، به ڵكو هه ندێجار بۆ باش���تر بینینی خۆشه ویستییه بۆ شوێنی

به جێهێڵراو.فیلم���ی له س���اته كانی له س���اتێك باس���ی ك���ه ‘مه ی���دان دۆكومێنت���اری ئ���ازادی گۆڕه پان���ی خۆپیش���اندانه كانی قاهی���ره ده كات، ئه حمه د ك���ه گه نجێكی لیبڕاڵ���ه ، دوای ئه وه ی ئیخوان موس���لمین له گه ڵ ده سه اڵتی سه ربازیی رێكئه كه وێت و به ده ستئه هێنێت، سه رۆكایه تی په رله مان و به ئه ندامێك���ی ئیخوان موس���لمین ئه ڵێت: ڕاس���ته ڕژێم���ی موباره ك زوڵم���ی له ئێوه كردو چه وساندنیه وه ، به اڵم ئێوه له ئێستادا هه مان ش���ت به رامبه ر ئه و كه سانه ئه كه ن ك���ه له گه ڵتان نین. وه ك ئ���اده م گۆكنیك له وتارێكیدا ئه ڵێت: ‘ئه وانه ی كه به ساده یی مێژو دوباره ئه كه ن���ه وه وا له ئه وانی ترمان ئه كه ن ك���ه هه مو به یانییه ك ئ���ه و مێژوه له هه واڵه كان���دا بخوێنین���ه وه . دوباره ی���ه به مانایه ك���ی ت���ر، كۆپیكه ران���ی ڕابوردو داڕێژه ری هه واڵه ناخۆشه كانی ئه مڕۆمانن. فیلمی ‘مه ی���دان پێمانناڵێت ئه حمه د چی به سه ردێت، به اڵم پیشانی ئه دا كه ئه حمه د رۆحێكه له وه ی گه نجێكی هه ندێجار ناڕازی

هه ندێجار پڕ هیوا بێت. كه س���انێك هه ن بونی���ان له ژیاندا وه ك ڕۆح وای���ه ، له هه مان كات���دا له وێن و له وێش نین. ئه وان ڕۆح���ن، بونی فیزیكییان هیچ ئازارمان ن���ادات، به اڵم بونی���ان له ژیاندا،

هه ڵس���وكه وتیان له گه ڵم���ان، یاریكردنیان له گه ڵمان، ش���تێكمان پێده به خش���ێت كه الی من له س���ه رو كامه رانییه وه یه ، ئه ویش هێمنییه . ت���ۆش هه مان بونت هه بو، دوای س���ه فه ری یه كجاره كی بونی فیزیكیش���ت، ته نهاو ته نها رۆح���ت له فۆرمی یاده وه ریدا

ده مێنێته وه . له وه یه ئێس���ته رۆحت له سه ر شاخێكی ش���اره كه ته وه ببینێ���ت چ���ۆن ژماره یه ك له كوڕانی ش���اره كه ت ماڵه وه به جێئه هێڵن و خۆیان ئه ك���ه ن به ناو ئ���ه و گروپانه دا كه په یمانی گه ڕانه وه خه الفه تمان پێئه ده ن. یان ببینێت چۆن شاره تازه به پارێزگابوه كه ت هیچ هیوایه كی ئ���ازادی تیا نییه ، خه ریكه له ناو ئه خالقیاتی به سه رچو ده خنكێت. من نازانم تۆ له و شاره دا، له و هه رێمه دا، له كوێ بۆ یه كه مجار خۆشه ویسته كه تت ماچ كرد؟ خه فه تی من ئه وه یه تۆ ڕۆش���تبیت و یه كه م

ماچی خۆت ئه زمون نه كردبێت.ب���ڕۆ، ئ���ه و ش���اخه و ئ���ه و مه مله كه ته به جێبهێڵه ، ئێس���ته رۆحیت، نه پاسپۆرت ن���ه ڤیزا نه پ���اره نه جانتای س���ه فه رت ده وێت. ئێس���تا تۆ ویستێكیت و به س، بۆیه ت���ا ئه ته وێت بڕۆو جیه���ان ببینه ، بڕۆ بۆ ئیس���پانیاو به شداری ڤیس���تیڤاڵی شه ڕه ته مات���ه بكه ، بڕۆ بۆ قوب���رس و له ده ریای

ناوه ڕاست مه له بكه . بڕۆو بڕۆو بڕۆ.

شیالن محه مه د

ك����ه كوردس����تانه كه م باش����وری لكێن����راوه ب����ه زۆر پارچه یه ك����ی به جوگرافیای سیاس����ی به ناو ده وڵه تی عێراق����ی 1921ه وه هه میش����ه چ����اوی ته ماعی نه یارو دوژمنه كانی له س����ه ربوه بۆ داگیرك����ردن و زه وتكردن و له به ر یه ك هه ڵوه ش����اندنی وه ك پارچه كان����ی ت����ر، بۆیه هه ر ج����اره و هه وڵیانداوه به فێڵ و پالنه نه گریس����ه كانیان میكانیزمی نوێ بگرنه به ر بۆ ئ����ه وه ی ئه م خاكه جوان و دڵڕفێن����ه ، كه خاوه ن����ی مێژویه كی پڕ به چه ندی����ن ده وڵه مه ن����ده له خوێن����ه و سه رچاوه و س����امانی سروشتی له كانزا و زێڕی ره ش و گازی سروش����تی و روه كی خۆڕس����ك و.. تد له بن ده ستی كوردان ده ریبێن����ن و لێ����ی زه وت بك����ه ن.. زۆر ناگه ڕێم����ه وه بۆ مێژوی دور، هه ر پێرێ بو به ده یان له ش����ارو شارۆچكه و گوندو ناوچه ی ئ����ه م خاكه یان له كوردس����تان دابڕی و ئێس����تا بوه ته جێی مشتومڕی الیه ن����ه سیاس����یه كانی عێ����راق و ناوی (المناطق المتن����ازع علیها( یان لێناوه ، به ماده یه ك����ی ده س����توریی ك����ه )140( ه پێمانده فرۆش����نه وه و ئام����اده ش نین

فرۆشیارێكی خۆشمامه ڵه بن!هاوینی عێراق زۆر گه رمه و به تایبه ت ئه م سااڵنه ی دوایی كه ناوه نده كانی كه شناسی به هاوینێكی ناسروش���تی و نائاسایی ناوی ده به ن، جگه له وه باری ئاسایش و ئارامی ناوچه كانی خوارو ناوه ڕاس���تی عێراق زۆر ته قینه وه ی ده ی���ان رۆژانه ناجێگی���ره و مرۆڤكوژیی تێدا ئه نجام ده درێ و به سه دان هاواڵتی عێراقی س���ڤیل ده بنه قوربانی و ماڵ و حاڵی خۆی���ان به جێده هێڵن؛ ئه وه جگه له هێرش و په الماره تیرۆریستییه كانی )داع���ش( له نه ینه واو به تایبه ت موس���ڵ و ش���ه نگال و ئێ���زدی كوردان���ی دوات���ر جینۆسایدكردنیان، بۆیه خه ڵكی باشورو ناوه ڕاس���تی عێ���راق و دانیش���توانی ئه و ناوچانه به لێشاو رویانكردوه ته كوردستان و زۆرینه شیان عه ره بن، بۆ ئه وه ی له گه رمای په الماره مه ترس���ییه كانی تاقه تپروكێن و ل���ه روی به دورب���ن؛ تیرۆریس���تییه كان ئه خالقییه وه جێی شانازییه بۆ تاكی كورد ك���ه خاوه نی هه رێمێكی ئارامن و په ناگه ی كه سانێك بن كه رۆژانێك نه ك پشتگیری خواست و مافه كانیان نه ده كرد، به دوژمن و موخه ریب و تێكده رو به ربه ری و له و چه شنه لێیانده ڕوانی و ناویانده بردن، داڵده بدرێن و ئێستاش ئێمه نه ك میواندارییان ده كه ین

به ڵك���و وه ك خ���اوه ن ماڵ حس���ابیان بۆ ده كه ین كه ئه م پێشوازیكردنه ی ئاواره كان له الی���ه ن هه رێمی كوردس���تانه وه بوه ته پاڵپش���تێكی به هێز بۆ نه ت���ه وه ی كورد كه نێوده وڵه تیدا چاودێرانی له تێڕوانینی دور له هزری راس���یزم و، به چاوپۆشیكردن له بڕینی بودجه ی هه رێم له الیه ن سیاسییه عه ره به كانه وه و ئه و قه یرانه دارایی و باره ئابورییه قورس���ه ی له سه ر شانی خه ڵكی هه رێمی كوردس���تان كه وتوه ، هێشتا به و مرۆدۆستییه وه ئاشتیخوازیی و رۆحییه ته پێش���وازی له ئ���اواره كان ده كه ی���ن، كه به هۆی سیاس���ه تی چه وت���ی مالیكییه وه میوانه به داخه وه به اڵم س���ه ریهه ڵداوه .. عه ره به كان���ی ئێمه زۆر بێ ش���ه رم و رون ده ڵێن "شمال العراق" یان "شمال الحبیب" پێی���ان ئه غ���زه بڵێن كوردس���تان، جگه له نیه تپاكی ك���وردان و ئاوه اڵكردنی ماڵ و دڵ و ده س���تیان به رامبه ر ئه م میوانه بێ چه شم و روانه ، ئه وه تا ئه وان نیه تێكی تریان هه ی���ه و پیالنێكی تریان بۆ جێبه جێكردن داڕش���توه ، ئه ویش كڕینی زه وی و خاكی له ناو كورده كانیان له خاوه نه كوردستانه دڵ و جه رگه ی كوردس���تاندا به پاره یه كی زۆر )راس���ته به پێی ده س���توری عێراقی هه ر هاواڵتییه كی عێراقی ده توانێ له هه ر

جێگایه كی عێ���راق، خانوو ئه رزه بكڕێ و نیش���ته جێ ببێ( به اڵم ئێمه ی كورد جگه له كێشه ی نه ته وه یی كێشه ی خاكمان هه یه و ناب���ێ رێگه بده ین ع���ه ره ب ئه و فێڵه مان لێب���كات و خاكم���ان بك���ڕێ! به گوێره ی هه ندێ زانی���اری له هه ندێ ناوچه ی نزیك هاوین���ه هه واره كان���ی وه ك ئه حمه د ئاوا و پێنجوێن و هه ورامان و ره واندز و س���ۆران و شه قاڵوه و.. تد، ئه وه ی زانراوه له ناوچه ی نفوزی پارت���ی دیموكراتی كوردس���تاندا رێگه یان پێن���ه دراوه ئه و زه وییانه بكرێته ناوییانه وه ، به اڵم ئه گه ر نیه تی ئه وان وابێ ده توانن به رێگای تر بگه نه ئه نجام و چه ند كوردێكی ناهۆش���یارو بێباك و هه لپه رست له ڕێی پاره وه هه ڵبخه ڵه تێنن و زه وییه كان به ن���اوی ئه وانه وه بك���ه ن، به بێ ئه وه ی مافی ته س���ه روفكردنیان پێوه ی هه بێ.. بۆیه جێی خۆیه ت���ی حكومه تی هه رێمی كوردستان و س���ه رۆكایه تی هه رێم و الیه نه به رپرس���ه كان رێگه ن���ه ده ن ئه م پالن و ته نانه ت عه ره به كان سه ربگرێ و پیالنه ی یاساو ڕێنمایی تایبه تیشی بۆ ده ربكرێ و رێ و شوێنی توند بگیرێته به ر، ئه گینا چه ند ساڵێكی تر ئه و ده سته واژه ده بیستین كه بڵێن "احنا عرب هورامان االصال‌ء، ئێمه

عه ره بی ره سه نی هه ورامانین"!

كورد دانوستان نازانێت

كێ ئه یه وێت بڕوات؟

عه ره بی ره سه نی هه ورامان!

هێشتا ده سه اڵتی كوردی باوه ڕی به و

پره نسیپه كالسیكیه هه یه كه كاره كته ره حزبیه كان بهێنێته پێشه وه و پۆستیان بۆ ده سته به ربكات

بۆ قایمكردنی قه اڵكانی حزب نه ك

بنیادنانی نه ته وه

له دوای نه خۆش���كه وتنی مام جه الل بۆشاییه كی گه وره ی بڕیاردان له عیراق و ئ���ه وه ی دروس���تبوو، كوردس���تان په یوه ندی به عیراق���ه وه هه بوو، كه س نه بوو الیه نه ناكۆكه كان له س���ه ر مێزی گفتوگ���ۆ كۆبكات���ه وه و رێگه بگرێت له گفتوگۆكان، گه یش���تنی به بنبه س���ت به تایبه تیش نێوانی كوردستان و به غدا، له كوردس���تانیش پرس���ی بڕی���اردان و هه ماهه نگی روبه رووی قه یرانێكی گه وره بویه وه و ناڕاس���ته وخۆ پرسی بڕیاردان له چۆنییه تی مامه ڵه كردن له گه ڵ به غدا كه وته ده س���ت پارتی ، ئه مه ش وایكرد كورد په یوه ندییه كان���ی هاوكێش���ه ی له گ���ه ڵ الیه نه كانی عی���راق گۆڕانێكی گ���ه وره ی به س���ه ردابێت، گواڕانه كه ش له هاوپه یمانێت���ی له گ���ه ڵ ش���یعه كان بگۆڕێ���ت ب���ۆ هاوپه یمانێت���ی له گه ڵ

سوننه كان.نه رێنی خێراو كاردانه وه ی ئه گۆڕانه له الی���ه ن ش���یعه كانه وه به دوایخۆی���دا هه رهاوپه یمانێتییه كی چونك���ه هێنا، ن���وێ له عی���راق ته نه���ا وابه س���ته ی بڕی���اری دوو گروپ نیی���ه ، به ڵكو هه ر گرێدراوی له عی���راق هاوپه یمانێتییه ك هاوس���ه نگی هاوكێش���ه ی ئیقلیمی���ه و جوالندن���ی ه���ه ر به ردێ���ك ل���ه یاری )دامه (ی سیاس���ی عی���راق لێكه وته ی دیكه به دوایخۆیدا دێنێت هاوس���ه نگی

له ده ستده دات.نه خۆشكه وتنی مام وایكرد بۆماوه یه ك رۆڵی یه كێت���ی چۆنییه تی مامه ڵه كردن له گه ڵ به غدا الوازبێت، بونی گوشاری نه وش���یروان بێده نگبون���ی گ���ۆڕان و مسته فا له ئاست بڕیارو جموجۆڵه كانی بارزانی وایكرد ئه م رۆڵه بكه وێته ده ست كه م به ماوه یه كی ه���ه رزوو بارزان���ی، په یوه ندییه كانی نێ���وان هه رێم و به غدا گه یش���ته گرژتربوون و به قۆناغ قۆناغ بنبه س���ت و ئاس���تی بڕین���ی بودجه ی هه رێم و كیش���انه وه ی وه زیره كانی كورد

له به غدا! ل���ه م بارودۆخه نوێی���ه ی عیراق كه به ش���ێك له س���ه ركردایه تی كوردستان )به تایبه ت پارتی ( دروشمیی ریفراندۆم و جیابونه وه و ده وڵه تبونیان به رزکرده وه و گ���ره و و پێش���بینیان له س���ه ر چه ن���د بارودۆخێ���ك ده كرد كه دواتر ده ركه وت پێش���بینیه كانیان وا ده رنه چ���ون، ئه م یاریكردن���ه زیانی گه وره ی پێگه یاندن و هیچیان كه وتن و قلقل گره وه كانیشیان

راست ده رنه چوون.

گره وی یه كه می بارزانیی:گروپ���ی هاتن���ی له س���ه ره تای باس���ی میدیاكان داع���ش تیرۆری���ی رێككه وتنێكی نهێنیی ئیقلیمیانكرد وه ك رێخۆش���كردنێك ب���ۆ هاتن���ی داعش و س���وننه هه رێمێك���ی دروس���تكردنی

له عیراق، له گ���ه ڵ هاتنی داعش ده یان هه ولێرو هاتنه س���وننه س���ه ركرده ی ده مانه وه ئه ستێره كان پێنج له هۆتێله )ئێس���تاش ماون( و لێدوانی ئاگرینیان ده دا، هه رێمه كه شیعه و واڵتانی له دژی ئه مه وایكرد بارودۆخه كه هێنده ی دیكه گرژتربێ���ت، كاتێك گروپ���ی تیرۆریی داعش هێرش���یانكرده سه ر ناوچه كانی كوردس���تان و س���ه ره نجام كاره ساتی لێكه وت���ه وه و ش���نگالی گ���ه وره ی س���ه دان هه زار كورد ئاواره بوون و ئه و لێكه وته وه كه به س���ه ر مه رگه س���اته ی

ئێزیدییه كاندا هات.ئه منییه كان���ی ده زگا توندبوون���ی هه ولێر به رامبه ر ئه و ئاواره عه ره بانه ی هاتوون ب���ۆ هه ولێر به ڵگه یه كی روونی كاردانه وه ی پارتییه له س���ه ر شكستی گره وك���ردن له س���ه ر س���وننه كان، كه ره نگه ئێس���تا كاتی باسكردنی نه بێت، ئه منییه تی پاراستن و به رپرسی پارتی ناوچه ی شه نگال بو كه داعش هێرشی كردنه سه رو هێزه كانی پارتی به رگریان نه ك���ردو س���ه دان ه���ه زار هاواڵتی���ان به ته نیا جێهێش���ت و هی���چ ده ره تانیان نه بوو جگ���ه له هه ڵگه ڕان به ش���اخدا، ئه وه ی مایه وه كه وته ده س���ت داعش و به دڕه ندترین ش���ێواز مامه ڵه یان له گه ڵ كرا كه ئێس���تا ده رفه تی باس���كردنی نییه ، ئه وه یدیكه شی تینوێتی و برسێتی

كه وته گیانیان.هه میشه مامجه الل متمانه ی به الیه نه سیاسییه كانی س���وننه نه بوو هه میشه ش���یعه كان له گ���ه ڵ هاوپه یمانێت���ی پێباش���تربوو له هاوپه یمانێت���ی له گه ڵ س���وننه كان، ئه م تێروانینه ی مامجالل له خ���ۆوه نه ب���وو، تێروانینێ���ك ب���وو له به ره نجامی ئه زمونی چه ندین ساڵه ی گروپه كانی هه ڵوێستی له به غداو كورد سوننه له به رامبه ر ماف و داخوازییه كانی گه لی كوردس���تان، ل���ه 2010 كاتێك رێككه وتنیانكرد عی���راق الیه نه كان���ی له سه ر دابه ش���كردنی هه رسێ پۆستی س���ه رۆكی كۆمار، ب���ااڵ )س���ه رۆكی په رله مان، س���ه رۆكی حكومه ت( له نێو په رله ماندا كه ده نگدان كرا بۆ سه رۆكی په رله مان بۆ س���وننه كان كورد ده نگی به كاندیدی سوننه دا، به اڵم ده نگدان بۆ س���ه رۆكی كۆماركرا، سوننه كان هۆڵی له كۆكردنه وه ی په رله مانیان جێهێشت! ئیم���زا ب���ۆ البردنی مالكی ل���ه 2012، مامجه الل داوایك���رد ئیمزاكانیان بێنن ب���ۆ البردنی مالكی دیس���ان ده ركه وت به شێك له س���وننه كان له ژێره وه له گه ڵ

مالكین و ناكرێت متمانه یان پێبكرێت.

گره وی دووه می بارزانیی:به درێژای���ی بیس���ت س���اڵی رابردو له دابه ش���بونی په یوه ندی و هاوكێشه ی هه رێمه ك���ه ، پارت���ی له س���ه ر هێڵ���ی توركیا جموجۆڵی كردووه ، هه میش���ه به هه ڵگری ئه جێندای توركیا ناوبراوه ، لێدان���ی خه نده ق به رامب���ه ر رۆژئاواو،

داخس���تنی س���نور له گ���ه ڵ رۆژئاواو جوالندن���ی چه ن���د حزبێك���ی رۆژئاوا له دژی په یه ده هه موو ئه مانه به به شێك له داواو خواس���ته كانی توركیا له پارتی لێكدراوه ت���ه وه ، ئ���ه م جموجۆالن���ه ی پارتی له س���ه روبه ندی رێككه وتنه كانی هه رێم بوو له گه ڵ توركیا له سه ر پرسی هه نارده كردن���ی نه وت، به اڵم له س���ه ر ئاس���تی كوردستان ئه م رێككه وتنانه ی پرس���ی نه وت له گه ڵ توركیا ئه وه نده ی به ڕێككه وتنی پارت���ی و توركیا زانراوه ئه وه نده وه ك رێككه وتنی كوردس���تان و

توركیا نه زانراوه .پێش���كه وتنی به هه رح���اڵ توركی���ا پارت���ی و په یوه ندییه كان���ی وایكرد پارتی هه موو هێلكه كانی بخاته س���ه به ته ی توركیا، به جۆرێك پارتی و بارزان���ی گره ویان له س���ه ر هاوكاریی و هه ماهه نگی تا س���ه ری توركیا ده كرد، به اڵم كاتێك گروپ���ی تیرۆریی داعش ناوچه كانی س���وننه و به شێك له خاكی كوردس���تانیان داگیركرد، ئه م گره وه ی

پارتی و بارزانی مایه پوچ بو!له تاقیكردنه وه ی گره وكردن له س���ه ر توركی���ا، توركی���ا ن���ه ك هاوكاری���ی كوردس���تانی نه كرد له و كاره س���اته ی به س���ه ر كورد هات له ش���نگال، بگره توركیا هاوكاریی به روونی ده رك���ه وت خراپتر ده كات و داعش راس���ته وخۆی له وه ش رێگه ی ن���ه دا ئه مریكا بنكه ی ئه نچه رلیك و ئاس���مانی توركیا له دژی داعش به كاربێنێ ، له هه موویشی خراپتر ئه وه بوو رێگه ی گرت چه ندین فرۆكه ی له فرۆكه خانه كانی مه ده نیش هاوكاریی

توركیا بنیشنه وه بۆ گه یاندنی كۆمه ك به كوردستان و خه ڵكی لێقه وماو!

گره وی سێیه می پارتی :له گه ڵ هاتنی داعش مش���تومڕی زۆر دروس���تبو، ناوچه كه له كوردس���تان و به شێك له سه ركردایه تی كورد مه ترسی هاتن���ی ئ���ه م گروپه ی���ان راگه یان���د، به تایبه تیش مه كته بی سیاسی یه كێتی نیشتیمانیی، به اڵم به شی پارتی پێیوابوو دروس���تبونی داع���ش و كۆنترۆڵكردنی ناوچه كان���ی س���وننه ده رهاوێش���ته ی ملمالنێی شیعه و س���وننه یه و ئه نجامی ئه و سته مه ی له سوننه ده كرێت داعشی به رهه مهێناوه ، بۆیه ده كرێت و ده شێت له ئاینده دا مامه ڵه ی���ان له گه ڵ بكرێت! ده ركه وت ئه م گروپه پیس���ه توندڕه وه مه خلوقێكن ملمالنێی و سه نیعه ی وواڵتانی ئه جێندای وواڵتانی هه ڵگری ئیقلیمین و هه رێمه كه ن و به ش���ێك له سوننه كانیش ئه وانه هاوكاریش���یانن، هه ماهه ن���گ و به قۆنته رات گیراون و نه خشه رێگایه كیان

پێدراوه جێبه جێی ده كه ن.له مه شیاندا دیسان پارتی سه ركه وتوو نه بوو، ئه و گره وه ی كردیان پوچ بویه وه و گه وه ره ی كاره س���اتێكی س���ه ره نجام به دویخۆیدا هێنا، داعش هێرشی كرده س���ه ر ش���نگال و زۆرب���ه ی ناوچه كانی

پێشمه رگه لێی نیشته جێكران.

پێشبینیه ك هیچ گره و هه ڵناگرێتئ���ه م قه یرانه ی ئێس���تا ب���ۆ پارتی كۆتایی ئه و ته نگژه یه نییه كه به هۆی روبه رووی ش���نگالییه كان جێهێشتنی پارتی بۆته وه و وه ك پێشبینی ده كرێت زیانێكی گه وره له رووی جه ماوه رییه وه به ر ناوناوبانگی بكه وێت و س���ه ره نجام

ده نگه كانیان )خراپ( له كورتیبدات!خراپتر ئه وه یه پارتی هێشتا موحه یر ماوه له كاره س���اتی شنگال! ئه مجاره پرس���ی كۆتای���ی هاتن���ی س���ه رۆكی هه رێم كه س���ه رۆكی پارتییه یه خه ی ده گرێت و به تون���دی ده یهه ژێنێت، ئه م پرس���ه موئه جه له ته نها یه خه ی پارتی ناگرێت، به لكو ڵكی كراسه نیلییه كه ی

گۆڕانیش به دوایخۆیدا دێنێت .كه واته قه یرانێكی دیكه ی موئه جه ل هه یه و ته مه نی له دایكبونی كۆرپه له یه كی م���اوه ، دوای نۆ مانگی دیكه دیس���ان یه خه م���ان موك���ه ڕه ڕ قه یرانێك���ی مش���تومڕێكی قه یرانێكه ده گرێته وه ، جددی و تون���د به دوایخۆی���دا دێنێت، ئه مجاره ن���ه ك هی���چ په رله مانتارێك س���ه ركردایه تییه كی هی���چ به ڵك���و یه كێتی���ش ناوێری خۆی له قه ره ی ئه م دۆخه ب���دات، ب���ۆ گۆڕانیش )خۆش قه ی���ران(ه ، جاره كه ی ت���ر ته لفزیۆنی پش���ت س���ه رۆكی په رله مانیان شكاند بابزانی���ن ئه مجاره یان جورئه ت ده كه ن به س���ه ر مێزی به رده می���ان ئاودیوبن و ده به یه ك���ی پڕ ئ���اوی س���ارد بگرنه

سه رۆكی په رله مان؟

ئه گ���ه ر دی���ارده ی س���ه تڵه ئاوه ك���ه ده رهاویشته ی پرۆسه ی هاوكاری هه ژارو نه دارن بێ���ت و فاكته رو بزوێنه ری ویژدان و س���ه رمایه داران زه نگین و هه ستپه رۆشی بێ���ت، كه له س���ه ر ئاس���تی جیهان له م ڕۆژگاره دا توێژێكی خۆبه خش خاوه نداری

ئه م په یامه ژینپه روه ره ن… ئه وا، جێگای ش���انازیه ، له مه مله كه ته به شمه ینه تی و نه هامه تیه كه ی الی خۆمان زۆرێك له چاالكوانی مه ده نی و میدیاكاران، ئه گه ر به فۆرمێكی نوێوه ئه م پرۆس���ه یه پراكتیزه بكه ن، كه به جۆرێك په یامێكی هه ڵقواڵو له هه ناوی كۆمه ڵگای كوردییه وه ئاراس���ته ی جیه���ان بك���ه ن و هه نگاوێك خه م و ڕیشه كێش���كردنی ب���ۆ بگرنه به ر ئازاری نه ته وه ی كورد كه ساڵه های ساڵه چه شتویه تی و نه وه ی كورد گیرۆده ی ئه م ق���ورو لیتاوه كراوه كه بۆی گیراوه ته وه . هه ڵب���ه ت، زۆرجار ئه و باهۆزه تۆزباران و به ره و له عه ربس���تانه وه كه خۆڵبارانه ی ئاس���مانی كوردستان هه ڵده كات و له گه ل په ڵ���ه ه���ه وری لوتك���ه ی چی���او كێوه سه ركه شه كانمان ئاوێته ئه بێت و قورمان به س���ه ردا ئه بارێ���ت، ئه گه رچ���ی ئه مه ه���ۆكاری ڕوده ری سروش���تی ژینگه یی بێت… به اڵم له ڕابردوش���دا، ئاش���كرایه له ئاسمانی كوردس���تان له جیاتی بارانی

ژیانه وه ی نیش���تیمان، خاكی كورد هه ر خوێنباران و كیماباران و تۆپباران كراوه و، ك���ورد كوژان هه ر به مه ش نه وه س���تاون به ڵك���و له س���ه ر زه وی و ئ���ه م خاك���ه كوردنش���ینه دا چاڵیان بۆ هه ڵكه ندوین و به ش���ۆڤه ڵ غه رقی تۆزو خ���ۆڵ كراوین و ڕیشه كێشكراوین، ئه گه رچی هاواری ناخ و ده رونی هه م���و كوردێكی قوربانیده ریش گوێچك���ه ی كه ڕك���راوی مافپارێ���زه ران و ژیاندۆس���تانی جیهانی تاساندبێت، به اڵم ب���ۆ جارێكیش هاناهێنه رانی مافی مرۆڤ له ئاست ئه م تاوانه مرۆییه و ئه م قڕكردنه اڵڵبون و بێده نگیان نواندو ناخ و ویژدانیان

نه هاته هه ژان! له لێكدانه وه ی ئه م تێهه ڵكێشه مێژوه خوێناویه تاڵ���ه دا، به به رچاوی جیهاندا: بۆ ئه م پرس���یاره بێوه اڵمانه ئه گه رێین؛ ئاخۆ، ئه بێت بۆ كوردی قوڕبه س���ه ركراو چ په یامێ���ك ده رخ���ه ری ئه م ڕاس���تیه تاڵه بێ���ت؟ ئه بێت بۆ ئه م نیش���تیمانه زامدارك���راوه چ په یامێك س���ارێژی ئه م زامه کانی بێت؟ ئه بێ���ت بۆ ئه م خه ڵكه به ش���مه ینه ته چ په یامێك وێنای چیرۆكه

جه رگبڕه كانی بێت؟ له وه اڵم���دا، ئه بێ���ت ب���ۆ گێڕانه وه ی ش���كۆی مافپارێزی گه الن، هه مو جیهان

كوردیش ئێم���ه ی بۆ س���ه ردانه وێنێت و ئه مه بیره وه ریه ك���ی هێنده دژوارو تاڵ و ئازاربه خشه كه هیچ كات دڵ و ده رونمان چۆڵناكات، بۆیه ئه ركی هاونیشتیمانیان بۆ زیندو ڕاگرتن���ی ئه م یاده وه ریه ته نها به ڵكو نابێ���ت، په یامێ���ك به ده رب���ڕی كوردس���تانیان به س���ه ركرده و به رپرس و په رله مانتارو ده وڵه تمه دارو سیاسه تكارو ڕاگه یاندكارو نوس���ه رو روناكبیران ئه بێت برینه كانی چاره سه ری له خه می به كردار جه سته ی ئه م نیشتیمانه دابن و هاوده نگ و هاوڕه نگ و هاوهه ڵوێست بن بۆ كۆتایهێنان به ئێ���ش و ئ���ازارو خه م و پ���ه ژاره ی ئه م خه ڵكه چه وساوه و سته مدیده و به دبه خت و

خێرله خۆنه دیوه ... بۆ داهاتو، به رپرسیاره تیه كی مێژویی و ئه رك���ی ده س���ه اڵتی كوردیی���ه تاوه كو حوكمه تداری���دا له مه رامی واڵت���داری و ب���ۆ س���ازكردن و بنیاتنان���ی ده وڵه تێك له س���ه ر خاكی كوردستان نه خشه رێگای سه ربه خۆی بگرێته به رو بۆ ئاوه دانكردنه وه و بوژانه وه ی نیشتیمان كاربكات. بێگومان ب���ۆ سه رخس���تنی ئ���ه م پرۆس���ه یه ش پێویسته چاكس���ازی و پاكسازی بكرێت له س���ه رجه م جومگه كان���ی سیس���ته می حوكمڕانی، له م س���ۆنگه یه ش مه ڵبه ندی زانكۆكان ده شێ سه رچاوه یه كی كارابێت و توێژی مامۆس���تایانی زانكۆش پێشه نگی داڕێژه رانی پرۆژه یاس���او پالنس���ازی بن له گش���ت ڕه هه ن���ده جیاجیاكاندا وه ك:

نیش���تیمانی، نه ته وه یی، پیشه س���ازی، ته ندروستی، كۆمه اڵیه تی، خۆشگوزه رانی، هتد.. له واڵته پێش���كه وتوه كانی جیهاندا توێژی مامۆس���تایانی زانك���ۆ بنیاتنه ری خۆش���گوزه رانی خه ڵ���ك و س���ه رچاوه ی به سود وه رگرتن نیشتیمانن خزمه تكردنی له توێژینه وه زانس���تیه كانیان و به نوسینی بابه تی په یوه ندیدار به چاره س���ه ری ئه و قه یران و كێش���ه وگرفتانه ی كه ڕوبه ڕوی ژیانی خه ڵ���ك ئه بنه وه و دوات���ر ده بێته كۆس���پ و ته گه ره له ب���ه رده م ڕه وڕه وه ی گه شه س���ه ندنی واڵت و له كۆتای���دا ده بێته ئاین���ده ی ژیان���ی له س���ه ر هه ڕه ش���ه نه وه كانیان. بۆیه ده بینین و ده بیس���تین كه هه میش���ه زانكۆكان له پێش���بركێدان ب���ۆ زیاتر پێشكه ش���كردنی خزمه ت و بۆ زو ده رككردن و په یبردن به مه ترسیه كان و كه موكوری���ه كان و ده ستینش���انكردنی دۆزین���ه وه ی ڕێگ���ه ی چاره س���ه ركردنی به ریتانی���ا ئه گه ر واڵت���ی كێش���ه كان، به نمونه وه ربگرین ئ���ه وا له به هاری هه مو س���اڵێكدا زۆرینه ی یاساكانی په یوه ست به باش���تركردنی بژێ���وی ژیان���ی خه ڵك یاس���اكاندا بارودۆخی واڵته كه به گوێره ی داڕێژرێنه وه و نوێده كرێنه وه به جۆرێك بۆ ژیانكردن گونجاوبێت. ئه م پێداچونه وه و مه ڵبه ندی س���ه رچاوه كه ی گۆڕانكاری���ه زانس���تگاكانن به پاڵپشتی و سود وه رگرتن

له نوسین و به رهه م و

پەڕین���ەوە پێمانواب���و زۆربەم���ان لەژێردەس���تییەوە بۆ ئ���ازادی، مرۆڤ دەکاتە خاوەنی هەمو شتێک، بەتایبەت کاتێ ئ���ازادی بەجۆرێ���ک لەجۆرەکان ماناکان���ی ژی���ان بەجێگەیش���ت، تەواودەبێ. جگە لەوەی، مرۆڤ رزگاری دەبێت لەپاشماوە نەرێنی و ناحەزەکانی رژێمەکانی پێشتر، دەستکەوتی گەورەترو بەهادارتر چاوەڕێی دەکات کە ئەویش: بەرجەستەبونی زیندوی خودی ئازادییە. دی���ارە لەهەمو قۆناخێک���ی کۆمەڵگەو تاکەکان���دا، ئەگەر بەه���او پێوەرەکان گۆڕانکاریي���ان بەس���ەردا نەیەت، ئەوە بێ س���ێ و دو لەه���ەر س���ەردەمێکدا، جەخ���ت و پێداگیری���ی لەبەهاگەلێ���ک دەکرێت. لەهەر ساتەوەختێکدا دەشێت هەندێ دی���اردەو بەهاو پێ���وەر، ماناو رۆڵ���ی خۆی���ان لەدەس���تدەدەن. جگە ل���ەوەی، هەمیش���ە م���رۆڤ عەوداڵی و پەرۆش���ی ش���تێکە کە نییەتی. ئیدی نائازادی و ژێردەس���تەیی و لەسەردەمی ناس���ەربەخۆییدا، مرۆڤ���ەکان ئازادی و س���ەربەخۆيی بەبەهادارتر دەزانن و لەو

سۆنگەوە بایەخی پێدەدەن.وەل���ێ مای���ەی لێوردبونەوەش���ە کە ئەگەرچی )پێش راپەرین( بەهای ئازادی پێ���وەری ماناکان و گرنگ���ی مرۆڤبون و جیهانبینی ئێم���ەی داگیرکردبو، بەاڵم خۆجی���ی و دەس���ەاڵتی لەس���ەردەمی بەجۆرێ���ک خۆبەڕێوةبردنیش���دا، ش���وێنەواری ئەو بەهایانەو بەشێوازی جیاواز کاری خۆیان دەکەن. سەرەڕای ئەوەی کە ئێم���ە نائازادنین، مەرجیش نییە هەمو شتێک بةمانەوەی بشکرێ، بەاڵم ماناکانی ئ���ازادی زۆر بەرکەوت و بەرژەوەن���دی و لەگ���ەڵ نزیکایەت���ی خۆپەرستییدا پەیداکرد. دەکرێ لێرەدا ب���اس لەوە بکەین؛ چۆن پاش دو دەیە لە )راپەڕین( تاکی ئێمە بیر لەئازادی و بابەتییەکان)قانون و رەوشتی و پێوەرە رێنمایی���ە فەرمیی���ەکان( دەکات���ەوە. واتە، خۆویس���تی، خۆپەرس���تی وەک زۆربەماندا لەژیان���ى زات���ی بەهایەکی س���ەردەردەهێنێت. ئەگ���ەر بەنمون���ە رونت���ری بکەینەوە؛ پرس���ی دەرچون و خوێن���دن لەنێ���و زانکۆدا)بەحوکم���ی کارەک���ەم، دەن���ا قۆناخەکان���ی تری خوێندنیش لەوە بەدەرنییە( دەبین کە نەک هەر پێوەرە زانس���تیەکان، بەڵکو پێوەرە رەوش���تیەکانیش بەربادو لەکار کەوت���ەن. جا چ الی مامۆس���تایان، یا لەچاوەڕوان���ی ناواقیع���ی قوتابیان، یا لەنازانس���تی پیادەکردنی بەڕێوەبردنی

زانکۆدا بێت.لەبەرامبەر هەی���ە فێرخ���واز ک���ەم رەوش���تییە پێ���وەرە دەرنەچونی���دا، بەکارنەهێن���ێ. ئاوەژوان���ە ب���اوەکان غ���ەدرە، پێ���ی حەیف و قوتابیی���ەک ئەگەر دەرنەچێ. جگە لەوەی دەیخاتە ئەستۆی مامۆستاو پرۆگرام و زانکۆش، گەورە بەناماقوڵیەک���ی دەرنەچون���ی دەبینێ! ئەمە، نە لەبەرئەوەی زیرەک و پەرۆشی بابەتەکەیە، بەڵکو لەبەرئەوەی بەرژەوةندی زاتی خۆی تێداچوە. بۆیە ئازادی، رەوش���ت و ویژدان لەوێدا ئەوەیە کە )ئەو( بەهەر جۆرێک بێت دەربچێت. بۆ ئەو، خوێندن، زانس���ت و ماندوبون، بەهاگەلێک نین کە تەمەن و کاتی خۆی ماندوبون، کەمتری���ن بڕەتێن���ێ. تێدا هاوکێشەیەکی دەستکەوت، گەورەترین

زەینی-رەوشتی ئەو مرۆڤە نوێیەیە.ئەوەی���ە زانس���ت ئیدی وی���ژدان، ک���ە دەربچ���ێ، جا بەواس���تە یا دزی و گ���زی و فێ���ڵ و فرتی جۆراج���ۆر، نەک ئەوەی وی���ژدان، دادوەری و راس���تگۆیی بەس���ەریدا خ���ۆی دەیخ���وازێ وەک جێبەجێبکرێ. بەدەربڕینێکی تر؛ ویژدان، داپەروەری، ئازادی و رەوشت دەرچونی ئ���ەوە! هاتن���ەدی بەرژەوەندیەک���ەی، نەک پیادەکردنی پێوەرەکانی خوێندن بەزانس���تی و بابەتیانە. قوتابیەک پێی غ���ەدرە بک���ەوێ، لەب���ەر نمرەیەک یا مادەیەک. ئیتر دەرنەچونی تەواو مانای بێدادییە. کەواتە؛ پێوەرە رەوشتییەکان، بەها بابەتییەکان تەواو ساغ و دروستن کە لەپێناو )ئەمێک���دا( بێ، نەک ئەم

بچێتە ژێر باری پێوەرەکانەوە. ئەگ���ەر پێوەری زانس���تیی بریتیبێ لەخوێن���دن، ماندوب���ون و تێگەیش���تن لەبابەتێک، ئەوا جێبەجێکردنی بەسەر

قوتابیان���دا بێوژدان���ی و دژەرەوش���ت و زۆرێکی بەدڵنیاییەوە غەدرە! چونکی، ب���ەو فیلت���ەرەدا رەتناب���ن. لەکات���ی بەیەکتر وتنەوەش���دا، قۆپی���ەو گرتنی ناڵ���ێ، کردەوەکەم هەرگیز قوتابیەکە بێڕەوشتیی و حەرام و الدانە، بەڵکو دەڵێ )غەدرم لێک���را(. کەواتە؛ ویژدان ماناو گرنگیەکەی لەبەکارهێنانی خۆپەرستانەو ن���ەک کەس���ەکاندایە، بێویژدانان���ەی لەبەکارهێنانیدایە وەک ئامانج و پێوەرێک ک���ە هەمو دەب���ێ پێ���وەی پابەندبین. وی���ژدان و دادوەری گرنگە، لەبەرئەوەی چەن���دە لەبەرژەوەندی زاتی )منێک(ی

خۆپەرستدایە، نەک لەپێناو خۆیدا!ئەم نمونەیە دەرخەری راس���تییەکە: پێوەرەکان داتەپین، لەئاستی ئامانجی گش���تی و بابەتی���ەوە، چونەژێر رکێفی بەرژەوەندییە خۆویس���تەکانەوە. واتە، ویژدان و داد ئەوەیە کە خودی پێوەرەکە بەڕاس���تی و بێالیه نانە جێبەجێ نەکرێ بەس���ەر ئەوانەی ک���ە بەرژەوەندیەکی ئاوەژوبونەوەی هەی���ە. پێچەوانەی���ان راس���تییەک بەه���اکان، پێ���وەرو دەس���ەلمێنێ: لەم قۆناخەدا تاکی ئێمە لەبەرژەوەندی���ەوە دەیەوێ سیس���تمی کۆمەاڵیەتیی���ەکان رەوش���تی و بەه���ا دابڕژێتەوە. واتە، وەک چۆن بەوجۆرە بەکاریانبهێنێ، کە بەرژەوەندى و سودو قازانجی خۆی بپارێزێ. ئەگەر نەشیتوانی دەس���تکاریيان ب���کات، میکانیزمی خۆ دەمامکی دەدۆزێت���ەوە. لێدەربازکردن وەک )ئای���ن( و )ب���اوەڕ( و بەهان���ەی دەکاتە )بێدادی( )س���تەملێکراویی( و الدان و ش���اردنەوەی ب���ۆ روپۆش���ێ س���ەرپێچییەکانی. دیارە، ئایین لەمەدا کەس���ێک حازربەدەس���تە. ئامرازێکی لەژێر ناونیش���انی چونە )حەج( و )ژن هێنان( و )خێزانداری(دا وەک داوێنپاک و راس���تگۆ، هەم���و الدانە رەوش���تی یا گزی���ە بازرگانیەکان���ی دەش���ارێتەوە. جگە لەوەی، پرس���ی تۆبەو میهرەبانی یەزدان بەجۆریک هاندەرو ئاس���انکەری ک���ردەی تاوان و گوناهە. چونکی لەوەدا م���رۆڤ )تەماعی مادی( و جەس���تەیی هەیە. هاوکات تەماعی لەبەزەیی خواو بەهەشتیش���ە، بۆی���ە ئ���ەو دو تەماعە یەکدەگ���رن. لەبەرئەوەی، ئەمیش���یان بەدیدەهێن���ێ! ئەویش���یان دەکات و س���ەردەخات، دونیا ماڵی چاوبڕین���ە بەدیوێکیشدا ئەو دونیا مسۆگەر دەکات. لێرەوە، ئەمە بەش���ێکە لەپراگماتیزمی

باوەڕی ئایینی سەردەمەکە.کەوات���ە، پێ���وەرەکان وەک ئامرازو ئامان���ج، وەک بەهایەکی گش���تی و بااڵ، بێمانای���ی و مایەپوچییدان. لەئەوپەڕی جگە لەوەی، ئ���ەو بێماناییە ژێدەرێکە کە بەهاو پێوەرەکان. چیدیکە بڕستیان نەماوە کە هاوتاو تەریب لەگەڵ گەشە کۆمەاڵیەت���ی و ئابوری و سیاس���یەکاندا بڕۆن. س���ەرەڕای ئەوەی، بەشێوەیەکی نەوت���راو ئ���ەو دۆخە م���رۆڤ دەخاتە گەش���ەکردن و بژاردەی���ەک: ب���ەردەم پێش���کەوتن ی���ا بەجێگەیاندنی بەهاو سیس���تمەکان؟ لێ���رەدا بەریەککەوتنی نەگۆڕو گۆڕاوەکان، بزواو چەسپاوەکانە. دیارە، مرۆڤ ناتوانێ دڵی هەردو رازی بکات. بۆی���ە، دەریچ���ەی دەربازبون: بەجێگەیاندنی روکەش���یانەی بەهاکانە، ب���ەاڵم بەمەرج���ێ بەدیهاتن���ی زیندە

بەرژەوەندیەکان مسۆگەربێ!

بیرورا)443( سێشه ممه 2014/9/2 14

▼

ره‌هه‌ندیسێیه‌م‌ گۆشه یه که دو هه فته جارێک

"نه وزاد جه مال" ده ینوسێت

غیابی‌تاڵه‌بانیی‌فرسه‌تی‌‌گره‌وبازه‌كان

په‌یامی‌سه‌تڵه‌‌ئاوه‌كه‌..‌به‌زمانی‌شیرینی‌كوردی؟!

داتەپینی‌بەهاکانلەکۆمەڵگەی‌پاش‌راپەڕین

پێوەرەکان وەک ئامرازو ئامانج، وەک بەهایەکی گشتی و بااڵ، لەئەوپەڕی

بێمانایی و مایەپوچییدان

دوای نۆ مانگی دیكه دیسان

قه یرانێكی موكه ڕه ڕ یه خه مان

ده گرێته وه قه یرانێكه

مشتومڕێكی جددی و توند به دوای خۆیدا

دێنێت

19 »»

سه رتیپ جه وهه ر

گه شتیار حه سه ن � به ریتانیا

15 (443( سێشه ممه 2014/9/2 tandrostyawene@gmail.comته‌ندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

بیرەوەریەکانی پزیشکێکی ئاوارە

)1)ئەو لەسەرەتای 2011 گەیشتە لەندەن و بەخۆئامادەکاری دەس����تیکرد یەکسەر بۆ کارکردن لەسیس����تمی تەندروس����تی بەریتانی����ادا. س����ەرەتا پێیان����وت کە بەبێ ئ����ەوەی ئینگلیزیەک����ی بەریتانیا ڕەوان بزانێ����ت بەتەما نەبێت خەونیش زۆر ئ����ەوە ببینێ����ت. بەکارکردن����ەوە جی����اوازی هەب����و لەگەڵ ب����واردان بەو پزیش����کە عەرەبانەی کە ب����ۆ کارکردن دێنە کوردس����تان و یەک وش����ە کوردی نازانن و هێش����تا ئەوان پێیان س����ەیرە کە نەخۆش����ی ک����ورد عەرەبی نازانێت. بەهەرحاڵ، ئەمە بۆ ئ����ەو ئاماژەیەکی بەهێز بو لەس����ەر ئەوەی کە نەخۆش و لەپزیشک و پێداویس����تیەکانی گرنگترن تواناکان����ی. پێیوت کە ئەوە پزیش����کە کە دەبێ����ت خ����ۆی بگونجێنێت لەگەڵ دوای ئ����ەوەی بەزمان����ی نەخۆش����داو

قسەبکات نەک بەپێچەوانەوە.تاقیکردنەوەک����ەی ئ����ەوەی دوای زمانی ک����ردو ئەوان دڵنیاب����ون لەتوانا زمانەوانیەکانی، ئینجا هاتنە س����ەر دو تاقیکردن����ەوەی ق����ورس؛ یەکەمیان بۆ ئەوەی دڵنیابن لەوەی کە بایی ئەوەندە زانی����اری تی����وری پێیە ک����ە بتوانێت نەخۆشیی دەستنیشان و چارەسەربکات و ئ����ەوەی دوه میان بۆ ئ����ەوەی بزانن کە تا چەن����د توانای پراکتیک����ی هەیە بۆ لەگەڵ مرۆییان����ە زانس����تیانەو ئەوەی نەخ����ۆش مامەڵ����ە بکات. ک����ە لەمانە دەرچ����و، بەوەش ڕانەوەس����تان و ئینجا ژمارەیەکی بەداواکردنی دەس����تیانکرد بێکۆت����ا لەدۆکۆمێنت و بەڵگە لەس����ەر ئەوەی کە ئاخۆ بەڕاستی لەکوردستان کاری پزیش����کیی کردوە. دوای نزیکەی دو س����اڵ لەدەرچون لەتاقیکردنەوەکان کارکردنی مۆڵەت����ی دواج����ار ئەنج����ا

پزیشکییان پێبەخشی.ک����ە مۆڵەتەک����ەی وەرگ����رت وایزان����ی ئیت����ر تەواو ئەو دەتوانێ����ت بەئارەزوی خ����ۆی نەخ����ۆش ببینێت و نەخۆش����ی دەستنیش����ان و چارەس����ەربکات. بەاڵم دەزگا پەیوەندیدارەکان وتیان س����تۆپ، تۆ بۆت نیە دەس����ت لەی����ەک نەخۆش بدەیت تا ئێم����ە دڵنیا نەبین کە خۆت هیچ نەخۆش����یەکت نیە کە مەترس����ی ئێم����ە نەخ����ۆش و خەڵک����ی لەس����ەر دروس����ت ب����کات. بۆی����ە دوای پێدانی پش����کنینی ژمارەی����ەک مۆڵەتەک����ەی زۆریان بۆ ک����ردو خوێنیان لێوەرگرت و تیش����کیان بۆ گرت... هتد. کە یەکێک لەپشکنینەکان هاتوەو بەرگری ئەو بۆ یەکێک لەنەخۆش����یەکان کە دەکوترێن ک����ەم بو، وتیان نابێت دەس����ت لەیەک نەخۆش بدەیت تا نەکوترێیت دژی ئەو نەخۆش����یەی کە بەرگریت بۆی کەمە. هەروەها کە پش����کنینێکی تر هاتەوەو ئاس����ایی بو، وتیان چونکە تۆ خەڵکی رۆژهەاڵت����ی ناوەڕاس����تیت و س����یل لەو ناوچەیە زۆرە ه����ەر دەبێت دەرزییەک بچەقێنین بەالباڵتا بۆ ئەوەی دڵنیابین نیە بەهی����چ ش����ێوه یەک میکرۆبەکەت لەلەشتدا. کە ئەوەش����یان ئاسایی بوو پێیانوت ئەنجا لێیدا، ڤاکس����ینەکەیان دەفەرم����و ئێس����تا بۆت هەیە دەس����ت لەنەخ����ۆش بدەیت و ئێم����ە دڵنیاین کە نەخۆش����ەکانمان س����ەالمەتن و تۆ هیچ

مەترسیەکت بۆ سەریان نیە.ئەو ک����ە ناچاری ئەم هەمو ش����تە کرا لەخەیاڵی خۆیدا وای بۆ دەچو کە ئەمە دەبێ جۆرێک بێت له ڕەگەزپەرس����تی و ئ����ەو خەڵک����ی لەبەرئ����ەوەی تەنه����ا رۆژهەاڵتە بۆیە ناچاری ئەم هەمو بێنەو بەرەی دەک����ەن، بەاڵم کە پرس����یاری لەهاوپیش����ەکانی کرد، بۆیدەرکەوت کە نەخێر ئەوانەی کە خەڵکی ئەو واڵتانه ش

دەبێت بەهەمان پرۆسەدا تێپەڕن.ئ����ەم هەم����و بگ����رەو بەردەی����ە بۆیان دەرخست کە ڕاستە ئەو زانست و زانیاری هەیە، ڕاس����تە ئەو ناوی نەخۆشیەکان و دەزانێت، ه����ۆکارو چارەس����ەرەکانیان ڕاستە ئەو دەزانێ چی دەرمانێک بۆچی نەخۆشیەک دەس����تدەدات، بەاڵم ئەوە ب����ەس نیەو ئەو زانیاری����ە وای لێناکات لەنەخۆش����ەکان لەجۆرەکان بەجۆرێک گرنگتر بێت. هەم����و ئەمانە پێیوت کە دەبێت ئەو زمانی نەخۆشەکان بزانێت و بتوانێت گفتگۆیان لەگەڵ بکات و لەباتی ئەوەی کە چارەی نەخۆشیەکانیان بکات خۆی مەترسی نەبێت بۆیان. بەکورتی ئ����ەو بۆی دەرک����ەوت کە کوردس����تان

پێچەوانە بکەرەوە ئێرە دەکات!

من���داڵ زۆری ئه گ���ه ری نه خ���ۆش: له بارچون چ كاتێكه ؟

دكتۆر: 15 بۆ 20%ی سكه كان ئه گه ری له بارچونیان هه یه و زۆرینه شیان له سێ مانگی یه كه می سكپڕیدایه . هه ندێجاریش

دوای ئه و ماوه یه روئه دات.نه خۆش: ئایا ته مه نی دایك رۆڵی هه یه

له و بواره ؟دكتۆر: به ڵێ ، ئه گه ری منداڵ له بارچون له ژنانی ته مه ن بیس���ت س���ااڵنه كان و سه ره تای 30 ساڵی 15% ه . له دوای 35 س���اڵی له هه ر چوار دانه یه ك یه كێك. له دوای 40 س���اڵی له هه ر سێ دانه یه ك

یه كێك.نه خۆش: هۆكاره كانی له بارچون چین؟دكتۆر: بونی كێش���ه له كرۆمۆس���ۆمی بۆماوه . ناته واویی ش���ێوه ی منداڵدانی دایك. الوازیی ملی منداڵدان. كیس���ی هێلك���ه دان. بون���ی ڤای���رۆس یاخود به كتریا. زیاد ڕشتنی هۆرمۆنی لیوتین و

چه ندین كێشه ی هۆرمۆنیی تر.نه خۆش: نیشانه كانی له بارچون چین؟

له دامێ���ن و خوێنبه رب���ون دكت���ۆر:

هه ندێجار پێش ئه و خوێنه ش���له یه كی قاوه یی هه یه ، ئازار له پێش میزه ڵدان و پش���ت و س���ك، خوێنه كه به ش���ێوه ی پاچه ی���ان كۆبون���ه وه دێت���ه خوار، نیش���انه كانی دوگیانیی نامێنێت وه ك

دڵ تێكه ڵهاتن.نه خۆش: خۆپاراستن له له بارچون چۆن

ده بێت؟دكت���ۆر: هه رچه ن���ده ناتوانین رێگریی بكه ی���ن له من���داڵ له بارچ���ون ئه گه ر قۆناخی له بارچون ده س���تیپێكردبێت، ب���ه اڵم باش���تر وای���ه كه ب���ه م چه ند له له بارچونی بكه ی���ت رێگریی رێگه یه

سكه كه ت:بایه خدان به ته ندروستی خۆت و كۆرپه له ، له جگه ره كێش���ان و دوركه وتن���ه وه كه مكردنه وه ی كحولیه كان، خواردنه وه چاو قاوه و ساردیی و ئه و خواردنه وانه ی ماده ی كافاینیان تێدایه ، كونترۆڵكردنی په ستانی خوێن و شه كره ئه گه ر هه بو، به كتریا، ڤایرۆس و زو چاره سه ركردنی دوركه وتنه وه له كاری قورس و هه ڵگرتنی

كه لوپه لی قورس.

پرسیاری نه خۆش و وه اڵمی پزیشكه ته

تایبه کی

ۆشه ی گ

ه کانۆشی

ه نه خب

له بارچونی منداڵ

ماسولكه كانی قاچ و ده ست و گه ده به هێز ده كات

ئه گه ری نه خۆشیی دڵ كه مئه كاته وه

سییه كان به هێز ئه كات

ماسولكه كانی سمت به هێز ئه كات

په ستانی سه ر جومگه كان به ژن و بااڵت رێک ده کات كه مئه كاته وه

500 كالۆریی له كاتژمێرێك ئه سوتێنێت

ئاستی گلوكۆز له خوێندا رائه گرێت

ده رون و مێشكت ته ندروست ئه كات

ناهێڵێت په ستانی خوێن به رزبێته وه

10 سودی مه له كردن له ئینفۆگرافیكێك

4 هه نگاو بۆ ته ندروستی ددانه كانت

پاككردنه وه ی زمان

زمان یه كێكه له و ش����وێنانه ی كه ژینگه یه كی باش����ه بۆ كۆبونه وه ی به كتریا ك����ه دواتر ئه وانه ش ئه بنه هۆی بۆنناخۆش����كردنی ده م. بۆیه پێویس����ته ش����ه وانه پێش نوستن به پاككه ره وه ی زمان پاكبكرێته وه .

ده زوی ددانهه رچه نده له پێش����تر باسمانكرد كه ده می فڵچه پێویس����ته نه رمبێت ب����ۆ ئه وه ی بگات����ه هه مو ش����وێنێك، به اڵم له گه ڵ ئه وه ش هه ندێ ش����وێن هه ن كه فڵچه یان پێن����اگات. بۆیه به كارهێنانی ده زو زۆر پێویس����ته و ناهێڵێت به كتریا له نێوان ددانه كان كۆبێت����ه وه و ببێته ه����ۆی له ناوچون و كلۆربون. پێویس����ته رۆژی جارێك پێش نوستن

ده زو به باشی به كاربهێنرێت.

پاككه ره وه كانی ده م

زۆر ش����له ی پاكك����ه ره وه هه ن كه له كلۆربون و ئه پارێزێ����ت ددانه كان هه روه ها بۆنناخۆشكردنی ده م. ئه و ش����له پاككه ره وانه زۆر پێویسته و باشتره رۆژانه به كاربهێنرێت، به اڵم نابێ����ت بۆ ماوه یه ك����ی زۆر چونكه

ره نگی ددانه كان ئه گۆڕێت.

فڵچه ی ددانپێویسته فڵچه كه نه رم و تاڵه كانی باریك بن بۆ ئه وه ی به ئاس���انی ددان���ه كان و به ین���ی بچێت���ه پاكیبكه نه وه و هه روه ها پێویسته ئ���ه و فڵچه ی���ه بگات���ه هه م���و ش���وێنه كانی ددان و هه ر الیه ك

پ���اك ئه كرێته وه پێویس���ته 30 چرك���ه به فڵچه كه بش���ۆردرێت و پاش���ان فڵچه كه به وش���ككراوی پێویسته هه روه ها هه ڵبگیرێت. رۆژی���ی دو جار دوای نانخواردن ددان���ه كان به نیوكاتژمێ���ر

بشۆردرێت.

توێژینه وه یه ك����ی ن����وێ ئه وه هه ن����ار ك����ه ده س����ه لمێنێت ئه گه ری توش����بون به نه خۆشی زهایم����ه ر كه مده كاته وه . به پێی توێژینه وه یه كی نوێ كه زانكۆی باڵویكردوه ته وه . سیفێڵد هادر ماده یه كی هه ن����ار له توێكڵ����ی پێیده وترێت كه هه یه كیمیایی )پۆنكاالكی����ن( ك����ه خانه كانی مێشك ده پارێزێت له له ناوچون. باس����ی توێژینه وه كه هه روه ها ماده یه ئ����ه و ك����ردوه له وه ش هه وكردنانه ئ����ه و ده توانێ����ت ئه بێت����ه ك����ه كه مبكات����ه وه به رۆماتیزمه و توش����بون هۆی توێژینه وه كه ب����ه اڵم زهایمه ر. ئه وه ی رونكردوه ته وه كه مه رج نیه هه نار چاره س����ه ری ته واوی نه خۆش����یه كه ب����كات به ڵك����و ده توانێت رێگریی له گه شه كردنی

بكات.

هه نار.. توشبون به زهایمه ر كه مئه كاته وه

رێكردن به پێ ئه گه ری توشبون به شێرپه نجه

كه مئه كاته وه به پێی لێكۆڵین���ه وه به ریتانیه كان رێكردن به پێ بۆ ماوه ی 20 خوله ك ئه گه ری توش���بون به ش���ێرپه نجه ه���ۆی ئه بێت���ه كه مده كات���ه وه و درێژكردن���ه وه ی ته مه ن له كه س���ه توشبوه كان. به پێی توێژینه وه كه ی ب���ۆ Macmillan((ناوه ن���دیپاڵپش���تی له نه خۆشی شێرپه نجه رێكردن به پێ بۆ ماوه ی 20 خوله ك له رۆژێك���دا یاخ���ود 1500 مه ت���ر ئه گه ری توش���بون به شێرپه نجه ی كه مده كات���ه وه %40 مه م���ك به به راورد به و ژنانه ی ئه م جوڵه یه ناكه ن و هه روه ها ئه گه ری توشبون به شێرپه نجه ی پرۆستات له پیاوان

30% ه كه مده كاته وه .

خوێندن(443( سێشه ممه 162014/9/2

ئا: رێنوار نەجم

بەهۆی بونی قەیرانەکانی هەرێمەوە یەکێتی مامۆستایان داوای دواخستنی

دەستپێکردنەوەی دەوامی کردو وەزارەتیش ڕەتی كرده وه وەرزی

نوێی خوێندن دوابخرێت. توێژەرێکی کۆمەاڵیەتیش پێی باشە لەم

دۆخەدا دەوام دەست پێ نەکاتەوەو بەپیالنەوە بۆ ماوەیەکی کاتیی

دوابخرێت.

وەرزی نوێی خوێندن لەبارودۆخێکی لەالیەکەوە دەس���تپێدەکات. سەختدا قەیرانێکی لەجەنگدایەو کوردس���تان دارایی قوڵی هەیە، لەالیەکی دیکەشەوە ئ���اوارە هاواڵت���ی زۆر ژمارەیەک���ی دەبنە جێگیرکراون و لەقوتابخانەکاندا بەربەست لەبەردەم دەستپێکردنەوەی دەوامی ئاس���ایی ل���ەو قوتابخانانەدا. بەه���ۆی ئ���ەو دۆخەش���ەوە یەکێتی مامۆس���تایان داوایەک���ی ئاراس���تەی وەزارەتی پەروەردە کرد بۆ دواخستنی دەس���تپێکردنی دەوامی خوێندنگاکان بۆ م���اوەی 20 رۆژ. ب���ەاڵم وەزارەت

داواکەی ڕەتکردەوە.عەبدولواحی���د محەم���ەد حاج���ی، مامۆس���تایان یەکێت���ی س���ەرۆکی کوردس���تان لەب���ارەی داواکەیان���ەوە دەوامی کردن���ەوەی دواخس���تنی بۆ راگەیاند بەئاوێن���ەی قوتابخان���ەکان کە بەه���ۆی دو هۆکاری س���ەرەکیی یەکەمیان ک���ردەوە، داوایەی���ان ئەو نیش���تەجێبونی ئ���ەو ژم���ارە زۆرەی لەقوتابخانەکاندا، ئ���اوارە هاواڵتیانی تاقیکردنەوەکانی دواکەوتنی هەروەها خول���ی دوەم���ی پۆل���ی 12 بۆ 21ی ئەیل���ول، "پێمانواب���و ئەمانە گرفتن و کاریگەرییان دەبێت لەس���ەر پرۆسەی خوێندن و داوامانکرد کردنەوەی دەوام

بۆ 1ی تشرینی یەکەم دوابخرێت".تەنها لەن���او ش���اری دهۆکدا 650 قوتابخان���ە ئ���اوارەی تێدایەو ئەمەش دەبێتە ڕێگر لەبەردەم دەستپێکردنەوەی پرۆس���ەی خوێندن لەو قوتابخانانەدا. هەروەها لەدوای 21 مانگیشەوە تەنها

قوتابخانە 144 هەولێ���ردا لەش���اری تاقیکردن���ەوەکان و هۆڵ���ی دەبن���ە ژمارەیەکی زۆری مامۆس���تاش دەبنە چاودێ���ر. دوبارە ئەم���ەش دەبێتەوە ڕێگر لەبەردەم ئاس���ایی بەڕێوەچونی

پڕۆسەی خوێندن.دوابەدوای ئ���ەم داوایەش وەزارەتی یەکێتی پێش���نیارەکەی پ���ەروەردە مامۆستایانی ڕەتکردەوەو رایگەیاند کە دەوامی قوتابخانەکان لەکاتی خۆیداو

لە10ی ئەیلولدا دەستپێدەکاتەوە.داواکەیانەوە رەتکردنەوەی لەبارەی لەالیەن وەزارەتەوە، سکرتێری یەکێتی

"وەزارەتی رایگەیان���د مامۆس���تایان دواخس���تنی وایە پێ���ی پ���ەروەردە پرۆسەی خوێندن دەنگدانەوەی خراپی دەبێ���ت و باش���تروایە دەوام لەکات���ی خ���ۆی دەس���تپێبکاتەوە. هەروەه���ا وەزارەت دەسەاڵتی داوه تە بەڕێوەبەرە گشتییەکان بەتایبەتی لەشاری دهۆک بۆ راگرتن یاخود دواخس���تنی دەوامی

خوێندنگاکان".لەک���ۆی 7000 قوتابخانە لەهەرێمی تێدایە، ئاوارەی کوردس���تان 700یان هەم���و 10%ی دەکات���ە ئەم���ەش

قوتابخانەکان.

بونی ئەو قەی���ران و ئاڵۆزیانە، وای لەتوێ���ژەری کۆمەاڵیه تی���ی چۆم���ان ئەحمەد کردوە کە لەگەڵ دواخستنی دەس���تپێکردنەوەی دەوامی خوێندندا بێت. ئەو پێیوایە دەبێت وەرزی نوێی خوێندن لەکەش���ێکی ئارامی ئابوریی و سیاس���یی و دەرونیدا دەستپێبکاتەوە، " ئێم���ە دەبێ���ت پالنم���ان هەبێت و بکەی���ن، بارودۆخ���ەکان ڕەچ���اوی دەبێت کێش���ە ئابوریی و سیاسییەکان چارەس���ەر بکرێت ئینجا قسە لەسەر دەس���تپێکردنەوەی خوێندن بکەین". ئ���ەو توێ���ژەرە کۆمەاڵیەتییە پێیوایە

ئابوریی، بەتایبەتی قەیران���ەکان کە کاریگەری نێگەتیڤی دەبێت "لەم کاتەدا ئەگ���ەر خوێندنگەکانی���ش بکرێنەوە، بەس���ەر کۆمەڵێ���ک قەیران���ی قوڵدا دەکرێتەوە. پێ���ش هەمویان قەیرانی دارایی، ڕەنگە بەشێک لەدایک و باوکان نەتوانن پێداویستییەکانی خوێندن بۆ منداڵەکانی���ان دابین بک���ەن. یاخود مامۆستایان لەنەبونی موچەدا نەتوانن پێدوایستییەکانی خۆیان پڕبکەنەوە".

هەروەها "ژمارەیەک لەخوێندنگاکان تاقیکردنەوه کانی تێدای���ەو ئاوارەیان خول���ی دوەمی���ش دواخ���راون، جگە

لەمان���ەش کاریگەری���ی جەنگ هەیە خوێن���دکاران و دەرون���ی لەس���ەر

مامۆستایان".بەبڕوای ئەو دەبێت پرۆسەی خوێندن بەپالن���ەوە دوابخرێ���ت، "ب���ۆ ئەوەی بەخۆئامادەکردنێکی باشترەوە وەرزی

نوێی خوێندن دەستپێبکاتەوە".لەوەاڵمی ئەو پرسیارەی ئەگەر ئەم قەیرانانە هەر بەردەوامبو، ئایا دەرگای خوێندن���گاکان تا ک���ەی بەداخراویی بمێننەوە؟ توێ���ژەرە کۆمەاڵیەتییەکە رایگەیان���د "چ���اوەڕێ دەک���رێ ئەم قەیرانان���ە کۆتاییان بێ���ت، لەالیەنی عێراقییەوە کەسێکی نوێ هاتۆتە سەر دەسەاڵت و پێشبینی دەکرێت قەیرانی نەناردن���ی موچە بۆ هەرێ���م کۆتایی پێبێ���ت. هەروەها لەالیەنی جەنگەوە، ئێستا هەرێمی کوردستان پشتیوانیی ب���ەڕۆژ ڕۆژ هەی���ەو نێودەوڵەتی���ی پێش���مەرگە بەهێزتر دەبێت و چاوەڕێ دەکرێت لەماوەیەکی نزیکدا پێشمەرگە

جەنگەکە یەکالیی بکاتەوە".عەلی، نەجمەدین لەبەرامبەریش���دا بەڕێوەب���ەری گش���تیی پ���ەروەردەی س���لێمانیی هاوڕایە لەگەڵ بڕیارەکەی وەزارەتداو بەئاوێنەی راگەیاند "رۆژی 1ی ئەیل���ول رۆژی دەس���تبەکاربونی مامۆستاکانە )موباشەرە(، رۆژی 10ی مانگی���ش دەوامی فەرمیی س���ەرجەم خوێندنگاکان���ی هەرێمی کوردس���تان بەهیچ شێوەیەک دەس���تپێدەکاتەوە.

دەوام دواناخرێت".لەبارەی ئەو خوێندنگایانەی ئاوارەی تێدایە، ئەو بەڕێوەبەرە رایگەیاند "فشار دەکەی���ەن لەحکوم���ەت و پارێزگاکان ب���ۆ چۆڵکردنی ئ���ەو خوێندنگایانەی ئاوارەکانی���ان تێدا نیش���تەجێکراون. لەس���لێمانی 50 قوتابخان���ە ئاوارەی تێدایە لەبەرامب���ەردا 1850 قوتابخانە چۆڵەو هیچ ئاوارەیەکیان تێدا نییە".

لەب���ارەی جەنگی پێش���مەرگه دژی نەجمەدی���ن مامۆس���تا داعش���یش، وتی "ئ���ەو جەنگە پەیوەن���دی نییە بەخوێندن���ەوە. ئەگەر ئەم ش���ەڕە 6 مانگ یان ساڵێکی دیکە بەردەوامبێت،

دەبێت ئێمە هەر بوەستین؟".

ریکالم

وەرزی نوێی خوێندن لەدۆخێکی سەختدا دەستپێدەکاتتوێژەرێکی کۆمەاڵیەتی: باشتروایە لەم دۆخەدا دەوام دەست پێ نەکاتەوە

لەکۆی 7000 قوتابخانە لەهەرێمی

کوردستان 700یان ئاوارەی تێدایە ئەمەش دەکاتە

10%ی هەمو قوتابخانەکان

(443( سێشه ممه 2014/9/2 komalayatyawene@gmail.com17 كۆمه‌اڵیه‌تی

اللش،‌شانۆی‌‌چیرۆكه‌‌تراژیدیه‌كانی‌‌ئێزدیه‌كان

"مه‌رجی‌شوكردنم،‌له‌به‌ركردنی‌‌15به‌شی‌قورئانه"

له گ���ه ڵ ئێس���تا كچان���ه ی ئ���ه و به سه المه تی توانیویانه خێزانه كانیان له مه ترس���یه كانی الل���ش و بگه ن���ه رزگاریانبێ���ت، داع���ش چه كداران���ی هێشتا ترسیان له وه نه ڕه ویوه ته وه كه به ته واوی له خه م ره خس���یون، چونكه له هه مو س���اتێكدا خۆی���ان بۆ هه اڵتن

له وێش ئاماده كردوه .بیستنی ئه و چیرۆكانه ی كه به سه ر له س���ه ر هاتون ئێزدیه كان���دا كچ���ه ده س���تی داع���ش، به جۆرێك ترس���ی له دڵ���ی كچ���ه رزگاربوه كانی اللش���دا چاندوه كه به ئاشكرا له وته و سیمایاندا

ره نگیداوه ته وه .بنار ئیس���ماعیل، ته مه ن 16 ساڵ، ك���ه له گ���ه ڵ خێزانه كه ی م���اوه ی دو هه فت���ه ده بێ���ت رویانكردوه ته اللش، نه یش���ارده وه ك���ه ئه و هێش���تا دڵی راگه یاند، به ئاوێن���ه ی ئۆقره ناگرێت و "ده ترس���ین داعش هێرش بۆ ئێره ش بێنێت، له حاڵه تێكی له و شێوه یه ش���دا

ناچارین هه ڵبێین بۆ چیا".بنار كه خوێن���دكاری قۆناغی نۆی بنه ڕه تی���ه ، كاتێك بیر له وه ده كاته وه چی به سه ر هاوڕێكانی هاتوه له الیه ن داعش���ه وه ، هه ست به خۆش���به ختیی له ن���او ئێس���تا ئ���ه و ك���ه ده كات چه ند ژیانی ئه گه رچی خێزانه كه یدایه

له وه ش سه ختتربێت.ه���اوكات رانیه ب���ه ده ل، ته مه ن 14 ساڵ، كه ئه ویش خوێندكاری قۆناغی

9ی بنه ڕه تیه و له گ���ه ڵ خانه واده كه ی پێش هاتنی داعش بۆ سه ر ناوچه كه یان له ش���ه نگال رویانكردوه ته اللش، باس ل���ه وه ده كات، “داع���ش ماڵی ئێمه ی

وێرانكرد”.بنارو رانیه ، رۆژانه بۆ ئه وه ی ئاوی خواردنه وه یان ده س���تبكه وێت، ده بێت به پێی په تی به سه ر زه ویه داخبوه كه دا چه ندین سه دان مه تر ببڕن و به ده به ئاو په یدا بكه ن، به اڵم هێشتا ئه و ژیانه یان به الوه په س���ه نده به تایب���ه ت كاتێك ئه و چیرۆكانه ده بیس���تن كه له الیه ن ش���ایه تحاڵه كانه وه رزگارب���وه كان و ده گوازرێنه وه س���ه باره ت به و كچانه ی له الیه ن چه كدارانی داعشه وه رفێنراون. ئه وان ده خ���وازن "به زوترین كات له و مه ینه تیه رزگارمانبێ���ت و بگه ڕێینه وه

زێدی خۆمان".

ئا: دانێر قه ره داغی

زۆرن ئه و چیرۆكانه ی به تراژیدیایه ك ده ستپێده كه ن و

هه ربه تراژیدیاش كۆتاییان دێت، به ناز یه كێكه له پاڵه وانانی

چیرۆكێكی له مشێوه یه ، به اڵم پاڵه وانێك له شێوه ی قوربانییدا.

به ناز كچێكی باریكه له ی بااڵبه رزی ده م هه رچه نده پێگه یش����تو، تازه به پێكه نی����ن و ڕو به خه نده یه ، به اڵم له روخساریدا خه مێكی گه وره خۆی حه ش����ارداوه ، وه ك خ����ۆی ده ڵێت به جۆرێك رۆژه و "هه ر خه مه كانی، مۆدێله كانی ده گۆڕێ����ت و ش����ێوازو

گۆڕانكارییان به سه ردا دێت". به ناز، ته مه ن 17س����اڵ، نمونه ی چه ندان هاوڕه گه زی خۆیه تی ، به اڵم ده شێت جیاوازییه كه ته نها ئه وه بێت كه به ناز ناتوانێت بێده نگ بێت، ئه و

ده ڵێت، "تا ته مه نی 14 ساڵی بۆنی خۆش����م لێقه ده غه كرابو، ئه وه جگه له و لێدان و ئه شكه نجه ده رونییانه ی

كه ته نها خۆم ده یانزانم".ئه و به باسكردنی ژیانی خۆی زۆر له ئازاره كانی له وه ی هیچ گه شبینه وه ك خۆی ب����ه اڵم كه مبكات����ه وه ، ده ڵێ����ت، “هیچ نه بێ����ت ده رده دڵ و چیرۆكی خۆم ببینمه وه و بمێنێته وه ، به ڵكو دو كه س����یش بیخوێنێته وه و

كه مێك خه مم بۆ بخۆن”.به ناز، دانیشتوی شاری سلێمانیه و به وت����ه ی خۆی باوك����ی چه ندینجار لێك����ردوه ، خوێندن����ی رێگری����ی "به اڵم زۆر له وه ده ترس����ام ڕۆژێك به یه كجاریی هه ڕه ش����ه ی وازهێنانی خوێندنم لێبكات، ب����ه اڵم پێداگریم كرد و ماوه ی سێ ساڵ به رده وامبوم تا قۆناغی نۆیه می بنه ڕه تی و دواتر پێلێهێنام وازی لێدان به س����ۆنده و

له خوێندن".

پێده چێت به ناز هێش����تا ده رگای به یه كجاریی خۆیدا له ڕوی ئومێدی باوك����م "ئه گ����ه ر دانه خس����تبێت، به خوێندن به رده وامی����ی نه هێڵێت ب����ده م، وا باش����تره بی����ر له ژیانی

به وته ی بكه مه وه ". هاوس����ه رێتیی ش����ه نگیه كه ی ش����ۆخ و خۆش����ی ، زۆربن. داخوازییه كانی وایك����ردوه ئه و وتی، "شوكردن بۆ من باشترین چاره سه ره ، تا بتوانم له و رێگه یه وه

ده س����تبكه مه وه به خوێندن"، به اڵم دیس����ان باوكی به ن����از رازینابێت و مه رجی له سه ر داده نێت كه ده بێت، "15 به ش����ی قورئ����ان له به ربكات،

ئینجا رێگه ی پێده دات شوبكات".به ناز بۆ به دیهێنانی ئامانجه كانی ، مه رجه ك����ه ی باوك����ی قبوڵده كات و ده س����تیكردوه له ئیس����تادا به له به ركردن����ی قورئان و رۆژانه الی قورئان ئایه ت����ی )10� 5( باوك����ی لێشیده پرس����ێته وه ، له به رده كات و

"نزیكی دو به شم له به ركردوه ".به ناز كه له ماڵه وه سێ برای بچوكتر له خۆی هه یه ، ده ڵێت، "چه ندینجار لێدانم خواردوه به سۆنده و به شه ق و به جۆره ها هه تككردن و سه رتاشین و سزای سه یرو سه مه ر، به اڵم ناچارم قبوڵی بكه م ناتوانم شكاتی لێبكه م، چونك����ه "باوكم ك����ه س و كاره كانی به رپرسن و ده زانم ده توانن به ئاسانی

ئازادی بكه ن"

دایك���ی به ناز جگه له هاوخه میی، له ده س���تنایه ت دیك���ه ی هیچ���ی به ئاوێنه ی ب���كات و بۆ كچه ك���ه ی هه رچی "باوكیه ت���ی، راگه یان���د، مرۆڤ نیه ، ده س���ه اڵتمان لێبكات ناكرێت له به ر كێش���ه یه كی دنیایی بكات���ه وه ". له خۆكوش���تن بی���ر ئێس���تا ئ���ه وه ی مای���ه ی ئومێدی ته نه���ا دایكیش���یه تی ، به ن���ازو ده رگای هاوس���ه رگیرییه ، به ڵك���و "ژیانی بگۆڕێ���ت". ئه وان وه ك دو ه���اوڕێ وابون و پێكه وه باس���یان

له كۆژانه كانیان ده كرد. هاوڕێكان���ی به رده وامبون���ی له قوتابخان���ه ، زیات���ر بۆته مایه ی خ���ه م بۆ به ناز، چونكه "رۆژانه كه قوتابخانه و به پۆش���اكی ده یانبینم جانت���او كتێبه كانیان���ه وه ده ڕۆن و من���دا، خه مێكی به ش���وێن نایه ن قوڵ دامده گرێت و له گریانیش زیاتر

هیچی دیكه م له ده ست نایه ت".

تراژیدیه كان له چیرۆك����ه یه كێك كه له ش����ه نگاله وه ده ستپێده كات و له الل����ش كۆتایی دێ����ت، چیرۆكی خۆكوش����تنی پیاوێكه كه مه ترسی به جۆرێ����ك داع����ش چه كداران����ی ته نگ����ی پێهه ڵچنیوه ، ته نانه ت بیر له په نابردن بۆ كارێكی له وشێوه یه

بكاته وه .هه م����و ئه وان����ه ی ئێس����تا وه ك ش����وێنێكی كه مێك ئ����ارام له اللش ئ����ه م به س����ه رهاتی ماونه ت����ه وه ، پیاوه ده زانن، له هه ر یه كێكیشیان بپرس����یت، ده س����تبه جێ په نج����ه راده كێش����ێت ب����ۆ ئه و ش����وێنه ی

روداوه كه ی تێدا رویدا.خۆی����ان به چ����اوی ئه وان����ه ی دیمه نه كه یان بینی����وه ، باس له وه ده كه ن كه راش����د ئیبراهیم میرزای ته مه ن 40 ساڵ، كاتێك له شه نگال ده نگ����ۆی هاتنی چه كدارانی داعش ده یان هاوش����ێوه ی ده بیس����تێت، هه زار هاونش����ینی شاره كه ، له گه ڵ جێده هێڵن و ماڵه وه خانه واده كه ی روه و ناوچه كانی هه رێمی كوردستان

به ڕێده كه ن.راشد ئیبراهیم، كه خاوه نی 3 كچ بوه ، بیستویه تی كه چۆن داعش به پل����ه ی یه كه م كچان����ی كردوه ته ئامانج، هه م����و هه وڵێك ده دات بۆ ئه وه ی كچه كان����ی بپارێزێت، بۆیه

دڵی ئۆقره ناگرێت له شوێنی دیكه بمێنێته وه ، تا ده گاته ناو اللش.

به اڵم سێبه ری ترسی چه كدارانی داع����ش له اللش-یش واز له راش����د ناهێنێت، هه ر ك����ه ده نگۆی ئه وه باڵوده بێت����ه وه چه كداران����ی داعش نزیكبونه ته وه و له و كاته شدا ده نگی ته قه له دوره وه ده بیسترێت، راشد

ده ستبه جێ خۆی ده كوژێت. خ����ۆی ، كوش����تنی دوای به ره و ش����وێنه كه خانه واده ك����ه ی نادی����ار جێده هێڵن، ناوچه یه ك����ی ب����ه اڵم ئه وانه ی ئاگاداری روداوه كه بون، باس له وه ده كه ن كه “راشد ببینێت خۆی به چاوی نه یویستوه په الم����اری داع����ش چه كداران����ی كچه كان����ی ده ده ن و ده یانڕفێن����ن،

بۆیه په نای بۆ خۆكوشتن برد”.

زۆرین����ه ی منداڵ����ه ئێزدی����ه كان كه وتونه ت����ه دۆخێكی بێده نگیه وه ، روی����داوه . چی نازان����ن چونك����ه ئه گه رچی ئه و ش����وێنه ی ئێس����تا وه ك ئاواره بۆی هات����ون، له روی سروشت و كه ش و هه واوه ره نگه زۆر سه رنجڕاكێشتربێت له زێدی خۆیان، به اڵم روخس����اری خه مباری دایك و باوكیان ئه وانیشی دڵته نگ كردوه و

ترسی له دڵی ئه وانیشدا چاندوه .كه م بون ئ����ه و مندااڵنه ی بتوانن چه ند وشه یه كی كه م بڵێن له باره ی ئه وه ی ده یزانن سه باره ت به داعش، تاك����ه منداڵێك كه جیاواتر له وانی دیكه ، به نان، ته مه ن 10 س����اڵ بو كه دوای ئه وه ی مۆڵه تی خواست و به پرس����یاركردن لێمان، نزیكبۆوه ده س����تی به قس����ه كرد: “ئێ����وه چ كه ناڵێكن، زارۆكان ده توانن قس����ه

بكه ن؟” پێده چ����و به نان تام����ه زرۆ بێت ب����ۆ ئ����ه وه ی كه س����ێك هه بێ����ت رادێرێت، ده رده دڵی����ی ب����ۆ گوێ بۆی����ه ده س����تبه جێ وه اڵمی هه مو پرس����یارێكی ده دای����ه وه . ئه و كه بنه ڕه تی����ه ، چواره م����ی له پۆل����ی له خه می ئه وه دابو چۆن له ئاواره ییدا درێژه به خوێندن بدات، هه رچه نده دانیش����ی به وه دا ن����ا كه اللش زۆر خۆش����ه ، به اڵم هیوای خواست زو بگه ڕێته وه ب����ۆ گونده كه ی خۆیان

كه ناوی ته ل عه زیزه .به نان ئه و چیرۆكی تراژیدیایانه ی بیستبو كه به سه ر كه سوكاره كه ی وه سفی به مشێوه یه بۆیه هاتبون، داعشی كرد، “ئه وان مرۆڤن، به اڵم

له راستیدا دڕنده ن”.

ئا: هاوكار حسێن، اللش

اللش ئه و شوێنه ی كه پێشتر هه مو ئێزدیه كان به تامه زرۆییه وه وه ك یه كێك له پیرۆزترین شوێنه

ئاینیه كانیان رویان تێده كرد، ئێستا بۆته ته خته شانۆی گێڕانه وه ی چیرۆكه

تراژیدییه كانیان و په ناگه یه كی بچوك

بۆ ئه و ئاواره ئێزدیانه ی كه به ناچاریی له ماڵ و حاڵی خۆیان له شه نگال و

ده وروبه ری ده ربه ده ركراون.

الل���ش ده كه وێت���ه نزیك���ه ی 14 كم باك���وری خۆرئاوای قه زای ش���ێخانی پارێزگای نه ینه وا. ئه م گونده ده كه وێته ناوچه یه كی شاخاویی و مه زارگه ی شێخ

هادی بن مس���افیری لێیه كه یه كێكه له كه سایه تیه پێشینه كانی ئێزدیه كان و ئێستا ش���وێنه كه ی بوه ته به جێهێنانی ش���وێنكه وتوانی ب���ۆ حه ج نه ریت���ی

بیروباوه ڕه كه ی . ئێس���تا ئێزدیان���ه ی ئ���ه و ب���ه اڵم ل���ه وێ ماونه ته وه ، خۆزگ���ه ده خوازن س���ه ردانه كه یان به مش���ێوه یه نه بوایه

ك���ه له س���ه ره تای مانگی راب���ردوه وه به هۆی هێرش���ی چه كدارانی داعش بۆ سه ر ناوچه ی ش���ه نگال و ده وروبه ری ، هه مویان ئاواره بون و روبه روی چه ندین ك���رده وه ی وه ك كوش���تن، رفان���دن و راوه دون���ان بونه وه و له زێ���دی خۆیان

هه ڵكه نران.ئه مه جاری یه ك���ه م نیه ئێزدیه كان

توش���ی دۆخێكی تراژیدی له و شێوه یه ببنه وه ، به ڵك���و وه ك خۆیان ده ڵێن، به درێژای���ی مێژو ئه م���ه )73(هه مین جاره روبه روی كاره س���اتی هاوش���ێوه

ببنه وه .ئێس���تا له ه���ه ر ش���وێنێكی اللش و ل���ه الی هه ر یه كێ���ك ل���ه ئێزدیه كان هه ی���ه ، تراژی���دی چیرۆكێك���ی

له پێش���ه وه ی قوربانیه كانی���ش ژنان و به جۆرێك ئ���ه وان مندااڵنن. كچ���ان و بونه ت���ه وه مه ترس���ی روب���ه روی ته نانه ت له اللش-یش هه س���ت ده كه ن س���ێبه ری داعش به سه رسه ریانه وه یه و ئ���ه م بۆی���ه لێیاندورناكه وێت���ه وه ، ترس���ه ش وایكردوه روداوی دڵته زێنی

لێبكه وێته وه .

کچان وه ک ئامانجی یه که می داعش

سێبه ری داعشبه دوای ئێزدیه كانه وه

داعش له دیدی منداڵه ئێزدیه كانه وه

داعش مرۆڤن به اڵم له ڕاستیدا دڕنده ن

اللش زۆر خۆشه به اڵم هیوا ده خوازین

زو بگه ڕێینه وه بۆ گونده كه ی خۆمان

كه ناوی ته ل عه زیزه

راشد نه یویستوه به چاوی خۆی ببینێت چه كدارانی داعش په الماری كچه كانی

ده ده ن و ده یانڕفێنن

ده ترسین داعش هێرش بۆ ئێره ش بێنێت له حاڵه تێكی

له و شێوه یه شدا ناچارین هه ڵبێین بۆ چیا

چه ندینجار لێدانم خواردوه به سۆنده و به شه ق و به جۆره ها هه تككردن و

سه رتاشین و سزای سه یرو سه مه ر، به اڵم ناچارم قبوڵی بكه م ناتوانم شكاتی لێبكه م

به نانی ته مه ن 10 ساڵ شوێنی خۆکوشتنی راشد بنار و رانیه

تایبه‌ت (443( سێشه ممه 182014/9/2

خوێندنه‌وه‌یه‌ك‌بۆ‌دانوستانه‌كانی‌‌هه‌رێم‌له‌گه‌ڵ‌به‌غدا

كوردس���تانیی گه ڕانه وه ی وه ف���دی ب���ۆ س���ه ر مێ���زی گفتوگ���ۆ له گ���ه ڵ پێكهاته كان���ی تری عێ���راق، دوای ئه و كۆمه له گۆڕانكاری���ی و قه یرانانه دێت كه ڕوبه ڕوی عێ���راق و هه رێم بونه ته وه ، كه به ئاش���كرا س���ه لمێنه ری ئه و ڕاستیه ن كه هه ر زو مه لیك فه یس���ه ڵ، یه كه مین س���ه رۆكی ده وڵه ت���ی عێ���راق، دركی پێكردبو به وه ی ك���ه كۆمه ڵگای عێراق هیچ نیه جگه له تۆپه ڵه خه ڵكانێك كه

به زۆر لكێنراون به یه كه وه .له دیارترین ئه و گۆڕانكاریی و قه یرانانه ئاماژه بۆ دوانیان ده ده ین: یه كه میان، په یوه ندیه كانی بنبه س���تی گه یش���تنه نێ���وان هه رێ���م و به غ���دا و س���ه پاندنی گه م���ارۆی ئاب���وری له الی���ه ن به غداوه به س���ه ر هه رێمدا و ئازادكردنی به شێكی زۆری ناوچه كوردستانیه كانی ده ره وه ی له الیه ن جێناكۆكه كان( )ناوچه هه رێم پێشمه رگه وه ، دوه میان، په یوه ندیه كانی س���وننه كانیش ش���یعه كان و نێ���وان له وپ���ه ڕی خراپیدای���ه و زۆربه ی ناوچه دابڕێنراون له عێ���راق س���وننیه كانیش به هۆی كۆنتڕۆڵكردنی له الیه ن ڕێكخراوی ده وڵه تی ئیسالمی ناسراو به داعشه وه .

به نده ش وه ك چاودێرێكی ڕه وشه كه و توێژه رێك���ی ئه كادیم���ی ، پێمباش���بو خوێندنه وه یه كی خێرا بكه م بۆ پرس���ی دانوس���تانی الیه نی كوردستانی له گه ڵ الیه ن���ه عێراقیه كان ل���ه م ڕوانه ی الی

خواره وه :یه كه م: گه ڕانه وه بۆ به غدا و پرس���ی

سه ربه خۆیی :یه كێك له و پرس���یاره گرنگانه ی كه به مێش���كی هه ر تاكێكی ك���ورددا دێت ئه وه یه كه ئایا گه ڕانه وه ی كورد بۆ به غدا چ���ۆن ده گونجێت له گ���ه ڵ ئه نجامدانی ڕیفراندۆم له سه ر ناوچه ئازادكراوه كان و كارك���ردن بۆ س���ه ربه خۆیی له كاتێكدا حكومه ت���ی عێراقی شكس���تیخواردوه و به كرده ی���ی عێ���راق دابه ش���بوه ؟ له م سۆنگه یه ش���ه وه جێی خۆیه تی خه ڵكی كوردستان وه اڵمێكی ڕۆشن و قایلكه ریان

ده ستبكه وێت.هه رچی ئاماژه كان���ه له ڕابردودا ئه وه ده رده خ���ه ن كه زۆربه ی ج���ار ئه وه ی ڕزگاریخوازیه كه ی بزوتن���ه وه ك���ورد و له جه نگ و س���ودوه رگرتن له هه لومه رجه ناوخۆیی و هه رێمی���ی و نێوده وڵه تیه كان مێ���زی له س���ه ر به ده س���تیهێناوه گفتوگۆ له ده س���تیداوه ، هه ر بۆ نمونه له وه ت���ه ی ڕژێم���ی به ع���س له عێ���راق ڕوخ���اوه )له س���اڵی 2003ه وه ( الیه نی زێڕینی كوردستانیی چه ندین ده رفه تی كردۆته قوربان���ی بنیاتنانه وه ی عێراق و له گ���ه ڵ پێكهاته كان���ی مامه ڵه ك���ردن عێ���راق ب���ۆ چه س���پاندن و به دیهێنانی مافه كانی خه ڵكی كوردستان، هه ربۆیه ده بینی���ن داواكاریه كان���ی ك���ورد له و كات���ه وه تا ئێس���تا هه م���ان داواكارین كه خۆی له چاره س���ه ركردنی كێش���ه ی ناوچه دابڕێنراوه كان و پرس���ی بودجه و دابه ش���كردنی ن���ه وت و پێش���مه رگه و ده س���ه اڵت و چه س���پاندنی فیدراڵیه تدا

ده بینێته وه .ل���ه و س���اڵه وه هه رێمی كوردس���تان هه ڵبژاردن دوای هه ڵبژاردن و س���ه رۆك وه زیران دوای س���ه رۆك وه زیران به ڕێ ده كات ب���ێ ئ���ه وه ی النیكه م���ی ئه و پرس���انه چاره س���ه ركرابن، له وانه ی���ه باشترین نمونه ش كه ئاماژه ی پێبكه ین داواكاری���ه 19 خاڵیه ك���ه ی كورد بێت دوای هه ڵبژاردنی ئه نجومه نی نوێنه رانی س���اڵی 2010 كه دواتر ڕێككه وتننامه ی جگ���ه ك���ه لێكه وت���ه وه ، هه ولێ���ری له هه ندێك خاڵی تایبه ت به دابه شكردنی ت���ری هیچ���ی نه بێ���ت پۆس���ته كان لێجێبه ج���ێ نه كرا، ئه مه ش ئه و گومانه الی هاواڵتیانی هه رێ���م تۆخ ده كاته وه كه الیه نه سیاسیه ده س���ه اڵتداره كانی هه رێ���م، له كاتی قه یرانه كاندا، پرس���ی دابڕێنراوه كان و س���ه ربه خۆیی ناوچ���ه وه ك كارت���ی فش���ار له به رامبه ر الیه نه عێراقیه كان به كارده هێنن بۆ چنگكه وتنی

ده ستكه وتی زیاتر.دوه م: پێكهاته و مه رجه عیه تی شاندی

دانوستانكاری هه رێم:یه كێك له و هۆكاره سه ره كییانه ی كه په یوه ندی هه یه به م بابه ته وه سروشتی شاندی دانوس���تكاری هه رێم و پێكهاته و مه رجه عیه ته كه یه ت���ی ، ئه گه ر ئاوڕێكی خێ���را له م ڕوه وه له ڕاب���ردو بده ینه وه ، تێبینی بێ���ت، له گه ڵ���دا ئێستاش���ی ده كه ین كه ش���انده دانوس���تكاره كانی هه رێم هه مویان شاندی حزبین و له الیه ن

حزب���ه ده س���ه اڵتداره كانی هه رێم���ه وه پێكده هێنرێن و سه رپه رش���تی ده كرێن، ب���ێ گوێدان���ه دو خاڵ���ی س���ه ره كی ل���ه م ڕوه وه : یه كه می���ان، ئ���ه و ده قه به مه رجه عی په رله مان كه یاس���اییه ی یاسایی و ده س���توریی گه لی كوردستان داده نێت له و پرسانه ی په یوه ندی هه یه به په س���ه ندكردنی ڕێككه وتننام���ه كان و یه كالییكردنه وه ی پرسه چاره نوسازه كان و ش���ێوازی سروش���ت و دیاریكردن���ی ده سه اڵتی له گه ڵ یاس���ایی په یوه ندی ئیتیح���ادی له به غ���دا(1(. دوه میان، ئایا ئه و ش���اندانه ی پێكده هێنرین پسپۆڕ و ش���اره زای بواره كه ن یان نا؟ ته نانه ت نه توان���راوه له م ڕوه وه وه ك پێویس���ت س���ود له پس���پۆر و ش���اره زای یاس���ا و سیاس���ه ت و ئاب���وری و بواره كانی تری

ناوخۆیی و بیانی وه ربگیرێت.سێیه م: سروشتی سیستمی سیاسی و

بونیادی كۆمه اڵیه تی عێراق:به وپێیه ی سیستمی سیاسی له عێراق، هه میش���ه یی ده س���توری به گوێ���ره ی س���اڵی 2005، سیستمێكی په رله مانیه ، بۆی���ه چه قی قورس���ایی ده س���ه اڵتی جێبه جێكردن ده كه وێته الی ئه نجومه نی وه زی���ران و به دیاریكراوییش س���ه رۆكی ئه نجومه نه ك���ه ، كه له دوای )2005(ه وه به پێی واقعی كۆمه اڵیه تی و ده ره نجامی هه ڵبژاردن���ه كان ئ���ه م پۆس���ته ب���ه ر پێكهاته ی شیعه كه وتوه ، بۆیه پۆستی پۆس���ته وه زاریه كانی كۆمار و سه رۆك تری ده س���ه اڵتی جێبه جێكردن كه به ر الیه نی كوردستانیی كه وتون له به رامبه ر ده سه اڵته س���ه رۆك وه زیران و پۆستی كاریگه ر كه مت���ر زه وه نده كان���ی زۆر و

بون.له الیه كی تریشه وه ، به حوكمی ئه وه ی له هه ڵبژاردنه كاندا ش���یعه پێكهات���ه ی ئه نجومه ن���ی زۆری كورس���یه كی نوێنه رانی���ان به ده س���تهێناوه و زوربه ی كات ناكۆكبون له گه ڵ دو پێكهاته كه ی پاڵپشتبون تری ده سه اڵت، هه میش���ه بۆ به هێزتركردنی ده س���ه اڵتی سه رۆك له كه موكوڕیی و چاوپۆش���یی وه زیران و یاس���اییه كانی ، ده س���توری و الدان���ه ده توانین له م ڕوه شه وه ئه زمونی به ڕێز نوری مالیكی له هه ش���ت ساڵی ڕابردودا

به نمونه بێنینه وه .ب���ه و واقیع���ه ی دانن���ان له گ���ه ڵ له س���ه ره وه ئاماژه مان پێ���دا، پێموایه هه ڵه یه ك���ی گه وره ی���ه وابزانرێ���ت كه له ئێس���تادا گۆڕین���ی حكومه تی به ڕێز مالیك���ی و پێكهێنانی حكومه تی نوری نوێ به س���ه رۆكایه تی به ڕێ���ز حه یده ر عێ���راق وه رچه رخانێكی ئه لعه ب���ادی ، ن���وێ به خۆیه وه ده بینێ���ت و به هۆیه وه چاره س���ه ری بنه ڕه تیی بۆ كێش���ه كانی هه رێ���م له گ���ه ڵ به غ���دا ده دۆزرێته وه ، ئه مه ش له به ر چه ند هۆكارێك كه ئاماژه

به دوان له گرنگترینیان ده كه ین:یه كه مین هۆكار ئه وه یه كه كێش���ه ی كێش���ه ی له عێراق���دا فه رمانڕه وای���ی

كاراكت���ه ره گۆڕین���ی كه س���ه كان و سیاس���یه كان نی���ه به ق���ه ده ر ئه وه ی كێش���ه كه كێش���ه یه كی كلتوریی قوڵه ناوچه ك���ه عێ���راق و له مێ���ژوی ك���ه خۆی ئه وی���ش ك���ه ڕه گیداكوت���اوه ، له نه بون���ی یا خود الوازی���ی كلتورێكی سیاس���ی پێش���كه وتو كه بنیاتنرابێت له س���ه ر بنه ماكانی به ش���داریی و یه كتر قبوڵكردن و لێبورده ی���ی و پێكه وه ژیانی ئاش���تیانه ، به ڵكو ئه وه ی زاڵه بریتیه له كلتورێك���ی ته قلیدی���ی ك���ه خ���ۆی هه وڵی له ملكه چكردن و خۆس���ه پاندن و س���ڕینه وه ی به رامب���ه ردا ده بینێته وه ، هه ربۆی���ه بینیمان كه هه ردو حكومه تی كاتیی به ڕێز ئه یاد عه الوی و گواستنه وه ی به ڕێز ئیبراهیم جه عفه ری ماده ی )58(

ی یاس���ای ئیداره ی ده وڵه تی عێراق بۆ قۆناخی گواس���تنه وه یان پشتگوێخست كه تایب���ه ت ب���و به چاره س���ه ركردنی پرس���ی ناوچه جێناكۆكه كان، هه روه ك بینیمان به هه مان شێوه ش له دو خولی فه رمانڕه وایه ت���ی خۆی���دا به ڕێز نوری مالیكی ته نانه ت بڕگه ی یه كه می ماده ی 140ی ده س���توری هه میش���ه یی ساڵی 2005ی عێراق���ی بۆ چاره س���ه ركردنی هه مان پرس جێبه جێ نه كرد، بۆیه پێش گۆڕینی كه س���ه كان ده بێت كار له سه ر گۆڕینی ئه م جۆره عه قڵیه ته بكرێت كه پرۆسه یه كی زۆر ئاڵۆزتر و درێژخایه نتره

له پرۆسه ی گۆڕینی كه سه كان.هۆكاری دوه م په یوه ندیداره به واقیعی سیاس���ی عێراق ل���ه دوای )2003(ه وه ، ل���ه وه دا ده بینێته وه ئه وی���ش خ���ۆی ك���ه الیه ن���ی كوردس���تانیی له عێراقدا ل���ه ڕوی دامه زراوه یی���ه وه ته نیا مامه ڵه له گه ڵ س���ه رۆك وه زیران ناكات تاوه كو جێبه جێكردن���ی هه م���و داواكاریه كانی پێوه ببه س���ترێته وه ، به ڵكو هه ر له ناو ئه نجومه ن���ی وه زیران���دا مامه ڵه له گه ڵ نوێنه ری پێكهاته و الیه نه سیاسیه كانی )مه به س���تمان ده كات تریش���دا وه زیره كان���ه (، ك���ه زۆر ج���ار له ڕێی پرۆژه بڕی���ار و به زۆرینه ده نگدان���ه وه هه رێمی به به رژه وه ندیه كانی دژ یاسای

كوردستان تێده په ڕێنێت.ئه مه جگه له و ڕاستیه ی كه به شێكی زۆری داواكاریه كانی كورد په یوه س���ته به دامه زراوه كانی تری عێراقه وه له وانه ش سه رۆكی كۆمار و ئه نجومه نی نوێنه ران، هه ر بۆ نمونه جێبه جێكردنی قۆناغێكی گرنگی ماده ی 140ی ده ستوری 2005ی عێراق كه بریتیه له ڕاستكردنه وه ی ئه و گۆڕانكاریه ئیدارییانه ی كه له س���نوری كوردس���تان كراون به مه به ستی گۆڕینی واقیع���ی دیموگرافیی ، به س���تراوه ته وه به وه ی سه رۆك كۆمار ڕاسپارده ده نێرێته ئه نجومه ن���ی نوێن���ه ران و ئه نجومه ن���ی یاس���ا، بیكاته ده بێت نوێنه رانیی���ش به اڵم تا ئێس���تا ئه وه نه كراوه ، چونكه كۆماردا یه كه می سه رۆكایه تی له خولی (2005-2010( به حوكمی ئه وه ی هه رسێ ئه ندامه كه ی ده س���ته ی س���ه رۆكایه تی هه رێم، سه رۆك و دو جێگره كه ی ، مافی ڤیتۆیان هه ب���و واته ده بوایه بڕیاره كان به كۆده نگیی بدرانایه و له به ر ناڕازیبونی دو جێگره كه ی سه رۆك كۆمار، به تایبه ت به ڕێ���ز تاریق هاش���می ك���ه نوێنه ری پێكهاته ی سوننی بو، ئه و ڕاسپارده یه ڕه وانه ی ئه نجومه ن���ی نوێنه ران نه كرا، له خولی دوه می سه رۆكایه تی كۆماریشدا له كۆتاییه كان���ی (2010-2014( و خوله كه دا و پێش نه خۆشكه وتنی به ڕێز مام جه الل ئه و ڕاسپارده یه ی له شێوه ی پڕۆژه یاس���ایه كدا ڕه وانه ی ئه نجومه نی نوێنه ران كرد ب���ه اڵم خوله كه ته واوبو و

پرۆژه یاساكه په سه ند نه كرا.له م���ه وه ده گه ینه ئه و ڕاس���تیه ی كه هه رێم���ی كوردس���تان مامه ڵ���ه له گه ڵ نوخبه یه كی سیاس���ی ده سه اڵتدار، كه خاوه نی كلتورێكی سیاس���ی دواكه وتو، دو پێكهاته ی سه ره كی ، شیعه و سوننه ، ده كات ك���ه ئاماده نی���ن دان به ماف���ه

ڕه واكانیدا بنێن.چ���واره م: له ئێس���تادا چ���ی بكرێت

باشه ؟پێ���ش ئه وه ی بێمه س���ه ر ئ���ه وه ی له ئێس���تادا چی كوردس���تان هه رێمی بكات باشه ، ده مه وێت ئاماژه به هه ندێك له و بابه تانه بكه م كه له ئێستادا پێگه ی هه رێمی���ان به هێزك���ردوه ، كه ده كرێت شاندی دانوستكاری كورد له به رچاویان

بگرێت، له وانه ش:پێشمه رگه ی سه ربازیه وه ، له ڕوی �1كوردس���تان توانیویه ت���ی كۆنترۆڵ���ی به ش���ێكی زۆری ناوچ���ه دابڕێنراوه كان س���وپای پاشه كش���ێی پاش بكاته وه عێراقی لێیان و ه���ه روه ك توانیویه تی ، هاوكاریی پێش���مه رگه و به خۆڕاگری���ی

هێزه ئاسمانیه كانی واڵته یه كگرتوه كانی س���ه ربازیی پش���تگیریی ئه مه ری���كا و واڵتان���ی ت���ر، پێش���ڕه ویی هێزه كانی داعش بۆ س���ه ر كوردس���تان ڕابگرێت و هه ندێ���ك ناوچه ش وه ربگرێت���ه وه كه له ده س���تی دابون، له بیریشمان نه چێت ئه م پش���تگیریه سه ربازیه نێوده وڵه تیه ڕه هه ندی سیاس���ی گرنگیشی هه یه بۆ

هه رێمی كوردستان.2� ل���ه ڕوی سیاس���ی و یاس���اییه وه ، ده بینین كه حكومه تی عێراقی كۆنترۆڵی له ده ستداوه و عێراقی فراوانی به شێكی خ���ودی به ڕێ���ز حه ی���ده ر ئه لعه بادی و ئه وانه ی پش���تگیریی ده كه ن له به رده م ترس���ی تێپه ڕینی ئه و ماوه یاساییه دان ك���ه ده س���تور دایناوه ب���ۆ پێكهێنانی حكومه ت، كه 30 ڕۆژه ، كه ئه مه ش وا ده كات ناچاربن هه ندێك نه رمیی بنوێنن له ب���ه رده م الیه نه كان بۆ سه رخس���تنی پێكهێنانی حكومه ت له ماوه ی یاس���ایی

خۆیدا.3� ل���ه ڕوی ئابوریش���ه وه ، حكومه تی به خۆڕاگریی و كوردس���تان، هه رێم���ی كوردس���تان، خه ڵك���ی پش���تگیریی توانیویه ت���ی ت���ا ئێس���تا به رگه ی ئه و ئابڵوقه ئابوریه بگرێت كه چه ند مانگێكه حكومه تی عێراق���ی له ڕێگه ی نه ناردنی بودج���ه ی به كاربردن���ه وه ، كه موچه ی كارمه ندانی هه رێم به ش���ێكی سه ره كی پێكده هێنێ���ت، له الیه ك���ی تریش���ه وه هه رێ���م تا ڕاده یه كی باش س���ه ركه وتو بوه له پرۆس���ه ی ناردنی نه وتی خاو بۆ بازاڕه كانی جیهان و فرۆشتنی و ته نانه ت حكومه تی عێراق ئه و داوا یاساییه ش���ی له دادگاكانی له یه كێ���ك دۆڕان���د ك���ه ویالیه تی ته كساسی ئه مه ریكی تۆماری كردبو بۆ ڕێگرتن له فرۆش���تنی نه وتی هه رێ���م، ئه مه س���ه رباری ئ���ه وه ی كه به رپرس���انی هه رێم، له ناویشیاندا به ڕێز وه زیری سامانه سروشتیه كان، ئه وه یان خس���تۆته ڕو كه له هه وڵ���ی زیادكردنی ڕێ���ژه ی به رهه مهێنانی نه وه تی خاودان به جۆرێك له كۆتایی ئه مس���اڵی 2014دا ده یگه یه ننه ئه و ئاس���ته ی پێویستیان به و ب���ڕه پاره یه نه بێت ك���ه له ڕێگه ی ل���ه 17%ی بودجه ی عێراق���ه وه ده هاته

هه رێم.

سه باره ت به وه ی به رپرسانی هه رێم و وه فدی دانوستانكاری هه رێم له ئێستادا چ���ی ب���كات باش���ه چه ن���د تێبینی و پێشنیارێك به گرنگ و پێویست ده زانم،

ئه وانیش:1� پێویسته هه مو الیه ك ئه و ڕاستیه باش بزانن كه چوار ساڵی ئاینده چوار پێویسته چاره نوسس���ازن و زۆر ساڵی زۆر وریایانه و به رپرس���یارانه مامه ڵه ی له گه ڵ بكرێت، به جۆرێك هه ر هه نگاوێك

ده نرێت به باشی دیراسه بكرێت و ئاكام و ئه گه ره كانی لێكبدرێته وه و سود له هه ڵه و ڕاب���ردو وه ربگیرێت و كه موكورتیه كانی ده رفه ت و خاڵه به هێزه كان بقۆزرێنه وه و، تیای���دا هه م���و هه وڵ���ه كان بخرێنه گه ڕ بۆ خزمه ت���ی ئه و ئامانجه س���ه ره كی و س���تراتیژیه ی ك���ه گه لی كوردس���تان له مێژه قوربانیی ب���ۆ ده دات كه خۆی له سه ربه خۆییدا ده بینێته وه ، هاوته ریب له گه ڵ ئه وه شدا پرۆس���ه ی دانوستان و به شداریی له پرۆسه ی سیاسی عێراقیدا

له گه ڵی بگونجێنرێت.ش���اندی سۆنگه یه ش���ه وه ل���ه و �2دانوستكاری كورد پێویسته ئه وله ویاتی خ���ۆی له م قۆناغه دا دی���اری بكات كه كێشه ی یه كالییكردنه وه ی مه س���ه له ی سنوری كوردس���تانه ، به وه ی پێویسته الیه نه عێراقیه كان به ڕه سمی دان بنێن ب���ه م واقیع���ه تازه یه ی هاتۆت���ه ئارا و به خێرایی ڕێ و شوێنی یاسایی له و ڕوه وه بگیرێته به ر، ده نا خۆبه ستنه وه به ماده ی (140(ه وه بێ ئه وه ی چاره س���ه ری ئه و ڕێگرییان���ه بكرێ���ت ك���ه بونه ته هۆی خۆبه س���تنه وه یه جێبه جێنه كردن���ی به نادی���اره وه و دوباره كردنه وه ی هه مان

هه ڵه كانی پێشوه .3� ده بێت ش���اندی دانوستانكار سود له كه سانی پس���پۆڕ و ش���اره زای بواره جیاجیاكانی تایبه ت به داواكانی خه ڵكی هه وڵبدرێت كوردس���تان وه ربگرێ���ت و س���ود له ئه زمونی واڵتانی هاوشێوه یان نزیك له ئه زمونی كوردس���تان و ته نانه ت

پسپۆڕی بیانیش وه ربگیرێت.یه كڕیزی���ی و هه وڵبدرێ���ت �4كوردستانیه كان الیه نه یه كهه ڵوێستیی بپارێزرێ���ت و كێش���ه و ناكۆكیه حزبی و س���ه ر نه كات���ه كار شه خس���یه كان گوت���اری كوردی به رامب���ه ر به غدا، بۆ ئه مه ش پێویس���ته كێشه ناوخۆییه كان پرس���ی له وان���ه ش چاره س���ه ربكرێن پێكهێنان���ی حكومه ت���ی خۆجێیه ت���ی

له هه ولێر و سلێمانی .5� زه روره ت���ی كاركردن ب���ه و ده قه یاس���اییه ی كه په رله مانی كوردس���تان وه ك مه رجه ع ده ناس���ێنێ ، بۆ ئه مه ش پێویسته هیچ ڕێككه وتنێك له گه ڵ الیه نه عێراقی���ه كان بێ ئاگاداری و ڕه زامه ندیی

په رله مان واژۆ نه كرێت.6� ئه نجامدانی پرۆس���ه ی دانوستان و گرێدانی ڕێككه وتن نابێت له گه ڵ كه سێك ی���ان كوتله ی���ه ك ی���ان پێكهاته یه كی دیاریكراوبێت، چونكه وه ك له پێش���تر ڕونمانك���رده وه كێش���ه ته نه���ا له گه ڵ كه سێك یان كوتله یه ك یان پێكهاته یه ك نیه ، به ڵكو له گه ڵ كۆی سیس���تم و ئه و

كلتور و عه قڵیه ته ی به ڕێوه ی ده بات.7� كارا كردنی سیس���تمی فیدراڵیه ت له عێراقدا له ڕێگه ی ده ركردن و كاراكردنی ئیتیحادی���ی و ئه نجومه ن���ی یاس���ای پش���تگیریكردن له دروستبونی هه رێمی تری فیدراڵی له عێراق، بۆ نمونه هه رێمێك بۆ س���وننه كان، جگه له گۆڕینی ئاستی به ش���داریی هه رێمی له ته نیا به شداره وه له ده سه اڵت و ڕاس���ته قینه بۆ شه ریكی كاراكردنی ڕۆڵی په رله مان له م ڕوه وه و یاس���ا تێپه ڕاندنی له س���ه ر ڕێككه وتن

گرنگه كانی وه ك یاسای نه وت و غاز.8� له به ر دوباره نه كردنه وه ی ئه زمونی ڕاب���ردو، وا باش���تره ڕێككه وتن���ه كان نوسراوبن و دوربن له ده ربڕینی ئینشایانه و نا واقیعیانه ، مه به ستمان له وه یه پێویسته كێش���ه كان به وردی���ی ش���یكرابێتنه وه چاره س���ه ركردن میكانیزمه كانی ك���ه چی���ن و ده بێت ئ���ه و میكانیزمه قابیلی جێبه جێك���ردن بن و بۆ هه ر بابه تێكیش ده كرێت س���ه قفێكی زه مه نیی مه عقول و

گونجاو دیاریبكرێت.9� هه رچه ن���د له سیاس���ه تدا گره نتی نیه ، به تایبه ت له دۆخێكی وه كو ئێستای عێراق���دا ك���ه متمانه ی نێ���وان الیه ن و پێكهاته كان ئه گه ر نه ڵێین نه ماوه ئه وا زۆر الوازه ، ب���ه اڵم ده كرێ���ت نێ���رده ی تایبه تی نه ت���ه وه یه گرتوه كان له عێراق (UNAMI( وه ك الیه نی سێه م شایه ت و چاودێر بێت به سه ر ڕێككه وتن و ئالیه تی جێبه جێكردن���ی ، به حوكمی ئه وه ی كه نێرده ی ناوبراو به پێی بڕیاری ئه نجومه نی ده كات عێراقیه كان هاوكاریی ئاسایش بۆ به رقه راركردنی ئاشتی و چه سپاندنی س���ه قامگیریی له عێ���راق، هه رچی ئه و واڵت و الیه نانه ی تریشه كه لێره و له ولێ باس ده كرێ���ن وه ك گره نتی به ڕای من یا بێالیه ن نین یاخود ده رچه ی یاسایی

نیه تا بیانهێنیته ناو پرۆسه كه وه .په راوێ���ز: (1( ئه م���ه ش به گوێره ی بڕگ���ه ی 2 له ماده ی )56(ی یاس���ای هه ڵبژاردن���ی په رله مانی كوردس���تانی

ساڵی 1992ی هه مواركراو.

س���ه رۆك كۆماری ئه مه ریكا باراك ئۆباما ئه و ده سته واژه یه ی به كارهێنا بۆ پێناسه كردنی هه رێمی كوردستان له وه اڵم���ی پرس���یارێكی نوس���ه ری )تۆماس ئه مه ریك���ی به ناوبانگ���ی فریدمان( ئه و نوس���ه ره ی دو س���اڵ س���ه رۆك به یاوه ریی ئێس���تا پێش قه ش���ه نگی له ئاهه نگێكی بارزان���ی ش���ارۆچكه ی چۆمان به ش���داریكرد، ئه گه ر خه ڵكی چۆم���ان بیانزانیبایه ئه و زات���ه كێیه ، بێگوم���ان نۆره ی وێنه گرتن له گردتااڵنه وه ده گه یش���ته چۆمان كه دوریه ك���ه ی 2 كیلۆمه تر

ده بێت.كه س���ێكی فریدم���ان تۆم���اس هۆش���یار له كۆمه ڵ���گای ئه مه ریكی و كه س���ایه تییه كی ناس���راوی ب���واری نوس���ینی س���تراتیژی و دۆس���تێكی ئاماده كراوی ده س���تی بارزانی-یه بۆ كورد، ئه و به س���اڵ و مانگ له هه رێم و الی بارزان���ی ماوه ته وه ، ئێس���تاش له وروژاندنی رای گشتی ئه مه ریكایی

رۆڵێكی گرنگ و به رچاوی هه یه .ئۆبام���ا له درێ���ژه ی وه اڵمه كه ی���دا به وه ش نه وس���تا و گوتی: "سه باره ت به هه رێم���ه ره وش���تبه رزه كه ی ك���ه كورده كان بونیادیان ناوه ، پێویسته ئه و پرسیاره ش له خۆمان بكه ین، نه ك ته نها چۆن داعش ده رپه ڕێنین، به ڵكو چۆن بتوانین ئ���ه و هه رێمه بپارێزین كه باشترین ده نگی تێدا به رزبۆته وه

له ناو عێراقێكی بێسه روبه ردا".ئۆبام���ا ب���ه وه سه رس���امه ك���ه ك���ورده كان ئه و ماوه ی���ه ی له الیه ن هێ���زه رزگاركه ره كان���ی ئه مه ری���كا ته نها له هه مو عێراق پێیانبه خش���را ئ���ه وان توانییان ئه و كاته به باش���ی ئۆباما كه به كاربهێن���ن، هه روه ه���ا س���ه رۆكی گه وره ترین و كاریگه رترین زلهێزی جیهانه ده ڵ���ێ: "كورده كان هه رێمه كه یان به دڵی ئێمه بونیادناوه ، چونك���ه هه رێمه كه ی���ان به راده یه ك به خواستی ئێمه یه بوه ته هه رێمێكی به رقه رار بۆ نه ته وه و مه زهه ب و ئایینه جیاوازه كانی دیكه ، بۆیه ده مانه وێت نمونه ك���ه ی له ش���وێنه كانی تری���ش

ببینین".پێویس���ته س���ه رنج بده ی���ن ئه مه چیه ، ئه مه خه ون���ه ، خه یاڵه ، ئه مه چ به خشش���ێكه خوداوه ند به ئێمه ی كوردی به خش���یوه كه س���ێ هه زار س���اڵه چاوه ڕوانی ده كه ین، خۆ هه ر ئێمه ی كورد بوین كه س���ه ركرده ی مێژویی گه وره مان "بارزانی مسته فا" ده چوه ئه مه ریكا و دوای هه وڵێكی زۆر فه رمانبه رێك���ی ئه مه ریكی له كونجی هۆتێلێك���ی الپه ڕگ���ه ی نیوی���ۆرك و واش���نتۆندا بۆ چه ند ساته وه ختێك

ده یبینی و چاوی پێیده كه وت.به اڵم پرس���یار ئه وه یه ، ئایا ئێمه له ئاس���ت ئ���ه و روداوه گه وره یه ین؟ ئایا زان���او بیرمه ندو سیاس���ه توان و پس���پۆڕه كانمان ده چن���ه هۆڵێك���ی تاریك���ه وه ب���ۆ ئ���ه وه ی به هێمنی و دور ل���ه ژاوه ژاو، ئ���ه و په یامان���ه ی ئۆباما ش���یبكه نه وه ؟ ئای���ا ده توانن په یام���ی باراك ئۆبام���ا به گرنگیه وه به گوێچك���ه ی ژن و من���داڵ و گه وره و بچوك���ی ئ���ه م هه رێم���ه بگه یه نن و پێكه وه ژیانی پێویس���ته پێیانبڵێن: ئایی���ن و مه زهه به كان وه ك نه ته وه و گلێنه ی چ���اوی خۆم���ان بپارێزین. پێویس���ته یه كبگ���رن، یه كگرتنێكی ده رزی ك���ه به ش���ێوه یه ك پۆاڵیین له نێوانیاندا نه چێت. پێویس���ته رێز شكۆی هه رێمه كه تان و له سه روه ریی ده س���تكه وته س���ه ركرده كه تان و

ستراتیژییه كانتان بگرن.خه ریك���ی به پێچه وان���ه وه ی���ان هه رێمه كه یان و ناوبانگی بێڕێزكردنی دمك دمكان���ێ و ملمالنێی نالۆژیكیی سیاسی، پڕدانه بێ بیانوی عه ره بی ئاواره و تێكهه ڵشێالنی چاك و خراپی به هاكان و ناشیرینكردنی ده ستكه وته ستراتیژیه كان ده بن. كوردینه وه رن دابنیش���ن كتێب و ش���انۆ و چیرۆك و له میانه ی ش���رۆڤه و وت���ار و مێ���ژو ناوه رۆك���ی وتاره كان���ی ئۆبام���ا بۆ

نه وه كانی داهاتو بنوسنه وه .

هه رێمه ره وشت

به رزه كه ی كورده كان

عه بدولواحید گوانی

د.ئه مین فه ره ج

ده بێت شاندی دانوستانكار

سود له كه سانی پسپۆڕ و شاره زای بواره جیاجیاكانی تایبه ت به داواكانی خه ڵكی كوردستان

وه ربگرێت و هه وڵبدرێت سود

له ئه زمونی واڵتانی هاوشێوه یان

نزیك له ئه زمونی كوردستان و

ته نانه ت پسپۆڕی بیانیش وه ربگیرێت

هه رچی ئاماژه كانه له ڕابردودا ئه وه ده رده خه ن كه

زۆربه ی جار ئه وه ی كورد و بزوتنه وه

ڕزگاریخوازیه كه ی له جه نگ و

سودوه رگرتن له هه لومه رجه

ناوخۆیی و هه رێمیی و

نێوده وڵه تیه كان به ده ستیهێناوه

له سه ر مێزی گفتوگۆ

له ده ستیداوه

(443( سێشه ممه 2014/9/2 19تایبه‌ت

ونبون * ناس���نامه یه كی ژوری بازرگان���ی س���لێمانی ونب���وه به ن���اوی )ڕه زا دۆزیه وه هه رك���ه س صاڵ������ح( فره ج

بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگان���ی به ناوی )ش������كار ونبوه س���لێمانی عوس������مان صادق( هه ركه س دۆزیه وه

بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .* ناس���نامه یه كی ژوری بازرگان���ی به ن���اوی )حه مه ونبوه س���لێمانی دۆزیه وه هه رك���ه س رووف صاب������ر(

بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

aw

ene.c

om

ww

w

ئیسالم بۆ مرۆڤی نامۆئیس���الم ب���ۆ ئ���ەم مرۆڤە ت���وڕەو تەنهاو نامۆیانە زیات���رە لەتەنها دین، لەدایکبونەوەیەکی ترە، دروس���تکردنی نوێیە، ژینگەیەکی کۆمەڵ���ەو هاوڕێ و ڕزگاربونە هه م لەشوناسە لۆکاڵییەکانی کۆچبەرەکان گروپ���ە دای���ک و باوک و خۆیان، هه م لەو شوناسە نەتەوەییانەی ک���ە ئ���ەو کۆمەڵگایان���ە هه ڵگرین کە لەناوی���دا دەژی���ن. ئیس���الم لێ���رەدا ناسیۆنالیی ترانس فۆرمی شوناسێکی ڕزگارکەر دەگرێتە خۆی، شوناس���ێک نەت���ەوەو نیش���تیمان و ل���ەدەرەوەی کولتوریی کۆمەاڵیەتی���ی و ژینگەیەکی تایبەتدا ئەمەش پرۆس���ەیەکە ئۆلیڤەر "لەش���وێنکەوتن“ی ناویدەنێ���ت: ڕوا شوناس، یان دابڕانی شوناس لەشوێن، .deterritorialization بەئینگلی���زی ب���ەزۆر مان���ا ڕێکخ���راوە س���ەلەفییە جیهادیی���ەکان دەبن بەخێزانی دوهه م، یان بەخێزانێکی نوێ و ئەلتەرناتیڤ بۆ ئەو شێوازانەی ژیانی دەستەجەمعی کە ئەمان لێیهه ڵدێن. دەبن بەش���وێنێک ک���ە هاوڕێی ن���وێ و شوناس���ی نوێ و دونیادا لەن���او نوێی���ان جێگەیەک���ی پێدەبەخش���ێت. لەزۆر ڕوەوە ئینتیما ب���ۆ ئەم گروپانە مانای کۆتاییهاتن ئەو نامۆبونە دەگەیەنێت کە ئەو کەس���انە هه ڵگری���ن، ئەم ئینتیمای���ە دەرمانێکە

پەراوێزکەوت���ن، بەتەنهای���ی و دژ میکانیزمێکی تایبەتی هه ڵوەشاندنەوەی نامۆییە، هێزێک���ە بۆ "نانامۆبون“. لەم ئینتیمایەدا ئەم جۆرە بزوتنەوانە دونیا بەڕادەیەکی ترسناک سادە دەکەنەوە، دابەشی دەکەن بۆ دو کەمپی جیاوازو کورتدەکەنەوە ژیان بەیەکەوە، ناکۆک ب���ۆ کۆمەڵێک ئەمرو نەهیی و ئەش���ێ و ناش���ێی دینیی کەم، زۆر بەئاسانیی و بەس���ادەیی چاکەکاریی لەخراپەکاریی جیادەکەن���ەوە، بەمەش سیس���تمێکی دیسپلین و ئاراستەکردن گەشەپێئەدەن بەبیرکردن���ەوەی پێویس���تی ک���ە زۆر نیی���ە، ک���ە پرس���یاری قورس���ی ئەخالق و ژیان و مرۆڤب���ون و دەربارەی بەدئەخالقی���ی تیادا نییە، ش���وێنێکی بۆ گومان نەهێشتۆتەوە، بەهۆی چەند ئای���ەت و س���ورەتێکی کەم���ەوە هه مو ئاڵۆزیەکانی دونیاو ئاڵۆزیەکانی ژیان و ئاڵۆزییەکان���ی مرۆڤب���ون لەناودەبات، یان دایاندەبەزێنێت بۆ نزمترین ئاست. هه مو ئەوانەی کە نازانن کێن و چین وچ ئەرک و ڕۆڵێکیان لەژیاندا هه یە، دەشێت ببنە بەشێکی گرنگی ئەم بزوتنەوانە کە دەتوانن بەشێوەیەکی زۆر سادە هه مو

پرسیارەکانیان وەاڵمبدەنەوە. مرۆڤ بزوتنەوان���ەدا ج���ۆرە ل���ەم لەماوەیەکی زۆر کورتداو بەخێراییەکی گەورە کەسایەتی خۆی بەشێوەیەکی

ت���ازە دادەهێنێت و خ���ۆی لەناو بون و خ���ەون و مەس���ەلەو پەیوەندی���ی و یۆتۆپیاو شوناسی تازەدا ئەدۆزێتەوە. چون���ە ناو ئ���ەم بزوتنەوان���ە جۆرێکە خودس���ازیی و لەخۆدروس���تکردن و خۆدۆزینەوە، بڕێکی زۆر لەڕۆمانسیەت و ش���یعریەتی تایبەت���ی تێدای���ە. ئەم گەورە“ "شوناسێکی بزوتنەوانە جۆرە ب���ەم بونەوە توڕەو یاخی���ی و نامۆیانە دەبەخش���ن، ئەم شوناس���ە دەیانخاتە دەرەوەو س���ەرەوەی هه مو لقەشوناسە بچ���وک و فەرعییەکان���ەوە، زۆرجاریش ئ���ەو لقەشوناس���انە لەناونابات، بەاڵم کۆیاندەکاتەوەو دەیانهێنێتە ژێر ڕکێفی ئەو شوناس���ە گەورەو س���ەرەکییەوە. ئەم شوناس���ە گ���ەورەو گش���تییەش، شوناسی باس���مکرد، پێشتریش وەک موس���ڵمانە کە گوای���ە وەک کۆمەڵگاو گەمارۆدراوەو بەدوژمنەکانی دین وەک ل���ەزۆر ش���وێنەوە لەب���ەردەم هێرش و

هه ڕەشەدایە.

ڕۆڵی میدیامیدیای ئەلکترۆن���ی هێزێکی هێجگار گرنگە لەپشتی دروستبونی ئەم گروپە جیهادیی���ە گلۆبالیانەوە. ئەم میدیایە ژینگەیەکی گلۆبالی دروس���تدەکات کە تیای���دا هه لی گ���ەورە دەخاتە بەردەم خەیاڵێک���ی داهێنان���ی دروس���تبون و

ڕۆڵێک���ی تایبەت���ەوەو سیاس���یی لەدروس���تکردنی دەبینێت لەڕادەبەدر ئەو "ئومە“ خەیاڵیەدا کە گوایە لەهه مو جێگەیەک���ەوە لەب���ەردەم پەالماردایە. ناس���یۆنالیزمی دورم���ەودا، کۆمەڵگای مەدەنی بەجیهانیبو، گروپی بەرگیکەر لەمافەکان���ی مرۆڤ، وەک س���ەلەفییە جیهادیی���ەکان، دەتوانن لەم ژینگەیەدا دروس���تببن و گەورەببن و گەشە بکەن. لەم ژینگەیەدا ه���ه ر گروپەو دەتوانێت مێ���ژوو کەلەپورو ڕەمزو ڕەگوڕیش���ەی دابهێنێ���ت و خ���ۆی ب���ۆ تایب���ەت دروس���تبکات. ڕابوردویەک دابهێنێت کە خۆی دەیەوێت، لەڕاستیدا ڕابوردو لێ���رەدا ش���ێوەی بازاڕێک���ی گ���ەورە دەگرێتەخ���ۆی، ک���ێ و کام کەس و کام کەلەپ���ورو کام کولتورو کام حیکایەتی ب���ازاڕەدا ل���ەم دەتوانێ���ت دەوێ���ت هه ڵیبژێرێت و بیکات بەموڵکی تایبەتی خۆی. کەرەستەکانی دروستکردنی ئەم ڕابوردوانە لەناو الپەڕەکانی ئینتەرنێتدا ه���ه ن و هه ڵگیراون، لەڤیک���ی پیادیاوە بیگرە بۆ یوتوب و لەفەیس���بوکەوە بۆ تویتەر، ئەمە جگە لەبونی س���ەدەهاو هه زارەها سایتی تایبەت. ڕۆڵی وێنە، فیلمی کورت، مۆسیقای تایبەت، خوتبەو دەرس���ی ئایدیۆلۆژی���ی ئەلیکترۆن���ی، ڕۆڵێکی گرنگە لەدروستبون و ئیشکردنی

ئەم جۆرە گروپانەدا.

توێژین���ه وه ی ئه كادیمی توێژی زانكۆ فه راهه م ده بێت. ئه زمونی مامۆستایه كی ئینگلیز به نمونه دێنمه وه كه له دیدارێكدا ئام���اژه ی پێك���رد ك���ه بابه ت���ه )٦( )٦0پاوان���دی به نرخ���ی الپه ڕه یه ك���ی ئه مه ریكی( 100دۆالری بریتانی=ده كاته وه رگیرابو بۆ باڵوكردنه وه و سودمه ندبونی

سێكته ری پزیشكی و ته ندروستی. به داخ���ه وه له كوردس���تان به رامبه ر ئه م هه مو كێش���ه و گرفتانه ی كه خه ڵك به ده س���تی ئه ناڵێن���ن، هێش���تا زۆرێك له مامۆس���تایانی زانكۆ بێ په یامن! بێ هه ڵوێس���تن! بێ توانان! بێ به رهه من! ك���ه به جۆرێك تا ئێس���تا نوس���ینێك به ده گم���ه ن به رچاوئه كه وێ���ت كه درزو كه لێنێك���ی پڕكردبێته وه و بوبێته مایه ی خێرو بێری واڵت! توێژی مامۆس���تایانی زانكۆ به درێژایی مێژو نه یانتوانیوه ببنه ئامرازێك بۆ كه مكردنه وه ی مه ینه تیه كانی س���ه رچاوه و ببنه نه یانتوانیوه خه ڵك و سه كۆیه ك بۆ دروستكردنی فشار له پێناو ده س���ه اڵتێكی خۆشبه ختهێنه ر بۆ گه ل و هاونیشتیمانیان. به ڵكو زۆرجار له گه واهی مێ���ژودا بونه ت���ه ئالیه ت و ده س���كه الی حزبسازی و به شێوه یه كی گشتی له غیابی بنیاتن���ان و ئاوه دانكردن���ه وه و ژیانه وه ی حه ره م���ی ناویان���زڕاوه . نیش���تیمان زانكۆكانمان له پێگه یاندنی نه وه ی كوردو به رزكردنه وه ی ئاستی هۆشیاریی كۆمه ڵگا وه ك ده زگایه ك���ی ئیفلیج ده ركه وتون.. بۆیه ش له بۆشایی و فه راغ و غیابی زانكۆی چ���ااڵك كۆلك���ه سیاس���ی و كۆلكه مه ال تا زانستگاكانمان چونكه ده ركه وتون.. ئێستا به و هه مو ئیمكانیاته زۆره ماددیه نه توان���راوه ناوه ندێك���ی توێژین���ه وه ی زانس���تی باوه ڕپێك���راو متمانه به خ���ش بكرێت���ه په رتوكخان���ه كارابكرێ���ت و سیسته می ئه لیكترۆنی كه تیایدا ته واوی به ره���ه م و باب���ه ت و په رتوكه وه رگێردراو نوس���راوه كانی خ���ودی مامۆس���تایانی گش���ت زانكۆكان���ی كوردس���تان له ژێر ی���ه ك چه ت���ری زانس���تی كۆبكرێته وه و له گشت شارو شارۆچكه كانی كوردستان ده رگای كتێبخانه ی نیش���تیمانی به ڕوی بكرێته خوێندنه وه هاواڵتیان وااڵبكرێت و

دابونه ریتی كۆمه ڵگای كوردی... دایك زمان���ی له كاتێكدای���ه ، ئه م���ه له مه ترسی له ناوچونه ، ئاوا بڕوات )چۆن كاتژمێر بو به كاژێر! ئاواش دوای ماوه یه كی ت���ر ڕه نگه ببێت���ه كژێر!(. س���ه ره ڕای ئه وه ی له م سه رده مه دا، زۆرێك له توێژی مامۆس���تایانی زانكۆ هه ڵگری بڕوانامه ی پله ب���ه رزن له زانك���ۆ پێش���كه وتوه كانی جیهان���ه وه ئه زموندارك���راون، بۆیه هیچ نه بێ���ت بۆ خه می پاراس���تنی هه یمه نه و شكۆی شوناسی زمانی نه ته وه یی ئه شێ یاس���ایه ك ده ربكرێت كه مامۆس���تایانی بڕوانام���ه پله به رزه كان ئ���ه و ئه ركه یان پێبس���پێردرێت ك���ه هه رمامۆس���تایه ك له بواری پس���پۆریه كه ی خۆیدا س���ااڵنه (3-٥( په رتوك���ی هه ڵبژارده وه ربگێڕێته سه ر زمانی دایك و په یامه خه مخۆریه كه ی خۆی بپێكێت. به اڵم جێگای داخه ئێستا ئه و توێژه له بری ئه وه ی ببنه داینه مۆی ئه كادیم���ی شۆڕش���ێكی به رپاكردن���ی بونه ته له هه رێمی كوردس���تان به ڵك���و بزوێن���ه رو درێژه پێ���ده ری رێبازێكی بێ په یام و بێ هه ڵوێس���ت و ب���ێ تواناو بێ

به رهه م!

کێن‌ئەوانەی‌دەبن‌بەداعش؟...‌پاشماوه‌

په‌یامی‌سه‌تڵه‌‌ئاوه‌كه‌..‌به‌زمانی‌شیرینی‌كوردی؟!...‌پاشماوه‌

1_ له ژم���اره ی پێش���ودا، گۆران ئازاد وه ك سه رۆكی لیژنه ی كاروباری ناوی كوردستان په رله مانی یاسایی براوه ، كه له ڕاس���تیدا "ڤ���ااڵ فه رید

ئیبراهیم" سه رۆكی ئه و لیژنه یه یه .2_ دیس���ان له ژماره ی پێش���ودا "د.مه حم���ود ل���ه زاری به هه ڵ���ه "31ی ك���ه هاتووه عوس���مان"ه وه ئ���اب به خیان���ه ت ناوده ب���ات"، كه وا وش���ه ی له چاوپێكه وتنه ك���ه دا

نه هاتوه و به هه ڵه نوسراوه .له هه ردو لێبوردنمان داوای له گه ڵ

به ڕێزان و خوێنه ران.ئاوێنه

دو رونكردنه وه له ئاوێنه وه

دوای دیارییكردن���ی د.فوئاد مه عس���وم وه ك س���ه رۆك كۆم���ار، وه ك یه كه می���ن ئه ركی سه رش���انی هه ڵس���ا به ڕاسپاردنی حه ی���ده ر عه بادی له لیس���تی هاوپه یمانی نیش���تمانی بۆ ئه وه ی كابین���ه ی وه زاریی پێكبێنێ. چونكه خواس���تی ش���یعه كان كه وته س���ه ر عه بادی و ئه ویان وه ك تاكه كاندیدی به دیلی مالیكی ناساند، ئه مه ش ب���ۆ ئه وه ده گه ڕێته وه كه له نێو ش���یعه دا سیاسه تمه دار و زانای گه وره هه ن، زانییان خۆری مالیك���ی به ره و ئاوابونه ، بۆیه هه ر زو كه وتنه پش���تی عه ب���ادی ، بۆ ئه وه ی ئه و ده ستكه وته گه ورانه ی شیعه له عێراق به ده ستیهێناون بیپارێزن و بره وی پێبده ن. ئه وان باش ده زانن كاركردن به عه قڵیه تی مالیكی زیاتر عێراق به ره و وێرانه ده بات و ده ره نجام دوریش نیه ماڵی شیعه له به ریه ك بترازێنێ ، بۆیه پاڵپشتی مه رجه ع و گروپه ئێرانی هاوپه یمان له الیه ك و سیاسییه كان بۆ عه بادی تا ترۆپكی سه ركه وتنه . چونكه له عێراق���ی نوێ���دا ش���یعه كان به درێژایی ئه و مێژوه تا به ده س���ه اڵت گه یش���تنیان، هه ر چه وس���اوه ی ده ست س���وننه بون، ئه م���ه ده رفه تێك���ی زێڕین���ه له س���ایه ی دیموكراسییه وه چنگیان له پۆسته بااڵكانی ده وڵ���ه ت گیربوه و نایان���ه وێ به ملهوڕیی و دیكتاتۆریانه له ده س���تی بده ن، به تایبه ت كه خواس���تێكی ده ولی هه ی���ه بۆ پارچه

پارچ���ه نه بون���ی عێ���راق. ئ���ه وان هه تا بتوان���ن وه زعه كه خاوده كه ن���ه وه و له گه ڵ پێكهاته كانی دیكه ئاس���انكاریی ده كه ن. ئه وه ش ب���اش ده زانن پێكهێنانی كابینه ی حكوم���ه ت ه���ه روا كارێكی ئاس���ان نابێ له ب���ه رده م حه ی���ده ر عه بادیی���دا، چونكه دێته سه ر وێرانه یه ك كه مالیكی خاپوری كردوه . له ناوه وه دا گرفتێكی زۆری له نێوان )ش���یعه – سوننه و، ش���یعه – كورد(دا به جێهێشتوه ، كه وای لێهاتوه هه مو الیه ك به دڕدۆنگییه وه مامه ڵه له گه ڵ پێشهاته كان بكه ن. ئاس���ته نگه كانی ب���ه رده م عه بادی پێش هه مو ش���تێك، گێڕانه وه ی متمانه یه بۆ كوردو س���وننه و ده بێ ئ���ه وه به وه فده دانوس���تانكاره كاندا رابگه یه نێ كه ئه وه ی مالیكی كردویه تی كارێكی س���ه راپا هه ڵه بوه و هه رگیز نایه وێ ئه م رێگه یه هه ڵببژێرێ یان هیچ نه بێ نیازێكی وا نیش���انبدات كه ببێته جێی ره زامه ندیی وه فده كان. ئه وه ی دیكه په یوه ندی به داخوازییه كانی سوننه و كورده وه هه یه ، ك���ه ئایا چه نده ده توانێ به ڵێنی چاره سه رییان پێبدا و وه ك مالیكی

خۆی له داواكان نه دزێته وه .وه ك ده س���تپێك ئ���ه وه ی راگه یه نراوه و یه كێك ل���ه و هه نگاوانه ی عه بادی ده ینێ، كابینه ی ئه ندامانی رێژه ی كه مكردنه وه ی وه زاریی���ه ب���ۆ بیس���ت وه زیر، ك���ه ئه م هه نگاوه ش ئه گه ر مالیكی توانیبێتی چه ند الیه نێكی پێڕازی بكات، ئه وا ئه و ئه یه وێ لێره وه ده س���ت پێبكات و به )12، 4 ، 4( دابه ش���ی بكات. كه دواجار بۆ شیعه هیچ

له واقیعه كه ناگۆڕێ.ئه وه ی كاره كانی عه بادی خێراتر ده كات ئه و هه مو پاڵپشتییه زۆره یه كه لێیكراوه ، به تایب���ه ت ئه مه ری���كا ك���ه س���ه نگێكی زۆر به پرۆس���ه كه ده به خش���ێ.. گرنگیی پاڵپش���تیی ئه مه ریكا له وه دایه ، ئه مه ریكا چاودێر و به شدار و جێبه جێكاری نه خشه ی له راب���ردودا و بوه عێ���راق رزگاركردن���ی ده س���ه اڵتی نزیكیش���دا له ده ورانێك���ی دیكتاتۆریی س���ه دام و مالیكی بینین، كه ئه گه ر سه دام سندوقی ده نگدانی نه كردبێته پێوه ر یان سه نگی مه حه ك، ئه وا مالیكی له ڕێی سندوقه كانی ده نگدانه وه هات و ئه م دیكتاتۆره ی لێدروس���ت بو. بۆ ئه مه ریكا ده رك���ه وت ئه وان���ه ی ل���ه م رۆژهه اڵته وه زۆر ده نوسێن ده س���ه اڵته وه به كورس���ی جی���اواز نابن له گ���ه ڵ یه كت���ردا. ئه وه ی عه بادی���ش وه ك ده رفه تێ���ك ده یبین���ێ، كه س���ودی له ئه زمونی تاڵ���ی هه مو ئه و س���ه رده مانه بینیبێ ك���ه دیكتاتۆره كانی رونه ! ده ره نجامه كانیشیان دروس���تكرد و هه روه ها ده یه وێ ئه وه به عێراقییه كان بڵێ، ده ستاوده ستكردن له دیموكراسییه تدا كه هه یه . ئه وه ی له هه موشی گرنگتره ئه وه یه ، مه ترس���ییه كانی س���ه ر په رته وازه ب���ون و لێكترازان���ی عێراق ئه وه ن���ده گه وره بون، پێویس���تی به هه ڵوه سته ده كرد، بۆیه ئه م

ده خاله ته ی كرد.ل���ه م نێوانه ش���دا، ئ���ه وه ی په یوه ندی به سوننه كانیش���ه وه ب���و، ئه وانیش بۆیان رونب���وه وه له سه ركێش���ییكردندا گروپ���ه

به رهه مه كه تیرۆریسته كان دروس���تده بن و ده چنن���ه وه ، وه ك ئ���ه وه ی داع���ش هاته س���ه ر زه مینه یه كی ئاماده كه سوننه كان سفره كانی بۆ راخستبون و ده رچونیش له م قه یرانه هه روا كارێكی ئاس���ان نابێ، بۆیه بۆ چیت���ر به هیالك نه دانی خۆیان ناچارن بێنه سه ر مێزی دانوستان و گفتوگۆكردن و ل���ه وێ داواكانیان بخه ن���ه ڕو، كه له مڕۆی به مه رامه كانیان باش���تر ره نگ���ه عێراقدا س���وننه كان ئه مجاره ش كه وات���ه بگه ن. به ش���داریی ده ك���ه ن، ره نگ���ه ئه مج���اره به شێوه یه كی به رفراوانتر بێنه پێش و دوای ئه و روداوانه ی كه له ناوچه ی س���وننه كان رویان���دا، هاتن���ی داع���ش و ده س���تگرتن به س���ه ر ناوچه كانی���ان.. كه له ئێس���تاوه هه ندێكیان به ناوی رێكخراو و هه ندێكیشیان له داعش عه ش���یره ته وه عه شایر و به ناوی هه ڵگه ڕاونه ته وه ، پێده چێ ئه مه وه رگرتنی په یام بێ كه ئۆبام���ا له گوتاره كه ی خۆی ئاماژه ی پێدا: ده بێ س���وننه كان ش���ه ڕی داعش بك���ه ن. به اڵم گرفتی س���وننه كان ل���ه م س���ه روه خته دا ئه وه ی���ه موخاتبیان دیارنی���ه ، ك���ه كۆده نگییه ك���ی میلل���ی خۆیانی له سه ربێ. ئه وانه ی دیارن له سه ر زه مین���ه ی واقیعدا پێگ���ه ی جه ماوه رییان له ده س���ت نی���ه ، ئه وانی تریش كێش���ه ی تی���رۆر و ئاواره ب���ون و یه كالنه بونه وه ی���ان به ش���دارییكردن داع���ش و له نێ���وان گیریانخواردوه ، بۆیه پێویسستیان به وه یه به یه كده نگی���ی بێن���ه پێ���ش. دوای ئه و هه م���و نه هامه تییانه ی به س���ه ریان هات،

پێده چ���ێ داواكاری س���وننه كان ئه مجاره خ���ۆی له هه رێمێكی ئۆتۆنۆمی ببینێته وه ، وه ك ئه زمونی هه رێمی كوردس���تان، به اڵم ئه مجاره روبه ڕوبونه وه ی���ان گه وره تری���ن له گه ڵ هه رێمی كوردستان ده بێت، چونكه له زۆر ناوچه دا له ڕێژه ی دانیشتوان هاوتان یان س���وننه زیادك���راوه له پرۆس���ه كانی ته عریبدا و كوردیش قه بولی ئه م واقیعه ی نیه و ده ی���ه وێ نه خش���ه كه وه ك جارانی به ر له پرۆس���ه كانی ته عریب���ی لێبێته وه . به ده لیلی ئه وه ی نه خش���ه سیاس���ییه كه دوایی���ه ، ئ���ه م دوای گۆڕانكارییه كان���ی گۆڕانی گه وره ی به س���ه ردا هاتوه و ئێستا پێش���مه رگه به خوێن به رگری له و ناوچانه ده كات ك���ه به ناوچه ی دابڕێن���راو ناوزه د ده كرێن. كه ئه مه ش ئه و نه خشه یه ده بێ چه ندین س���اڵه كورد خه بات و تێكۆشانی له پێن���اودا ده كات، به تایبه ت گه ڕانه وه ی كه رك���وك مانا و مه غزای گ���ه وره ی هه یه و سه نگ و قورس���اییه كی زۆر به هاوكێشه ی

كوردستان ده به خشێ.عه بادی س���ه ركه وتو ئه گه ر له كۆتاییدا نه بێ بێگوم���ان كێش���ه كان بنه بڕ نابن و چاره سه ره كان دره نگ ده كه ون، كێشه كان ده مێنن���ه وه ، به هه ڵواس���راویی ه���ه روا گۆمه كانی خوێن قوڵتر ده بن. مه ترس���ییه ده ره كیی���ه كان زیاتر ده ب���ن.. به اڵم دور نیه عه بادی له م���اوه ی دیاریكراودا بتوانێ حكومه ت پێكبێن���ێ، چونكه هه مو الیه ك كه وتونه ته خۆ و نیازی به ش���داری له الیه ن

هه موانه وه هه یه .

حكومه‌تی‌‌نوێی‌عێراق‌و‌هه‌نگاوه‌كانی‌‌پێكهێنانی‌

داواکارم لەبەڕێزتان پەسەندکردنی لەکارکێش���انەوەکەم دەس���ت ڕاوێ���ژکاری ک���ە لەکارەک���ەم، پێشکەوتوی س���ەرۆکی پەرلەمانی کوردس���تانە لەبەر ئەم هۆیانە کە بەکورتی ئاماژەی پێ ئەدەم، قبوڵ

بکەن:داواتانکرد جەنابتان کە سەرەتا ئەو کارە بگرمە ئەستۆ، من قبوڵم نەبو، پاش���ان لەبەر پێش���نیاری هاوڕێیان قبوڵم کرد لەوەی کە ئێمە وەک گروپێک کارو خزمەت بکەین ب���ۆ س���ەرکەوتنی ئامانجەکانمان. دەس���تبەکاربونمان دوای ب���ەاڵم ئاش���کرابو کە ئێمە ی���ەک گروپ نین و نەکارو خزم���ەت و نە ئەرک و ماف بەهاوس���ەنگی دابەش کراوە. ئاگادارمکردن���ەوە هەرچەن���دە پەیوەس���تنامەکەمان، لەشکاندنی

بەاڵم هەر بێس���ود بو. لەبەرواری م���ن بەهەمانش���ێوە 2014/٦/10داوامک���رد کە دەمەوێ���ت خزمەت بک���ەم و پلەوپای���ە ل���ەدوای ڕێزی بەداخ���ەوە کەس���ایەتییەوەیە. ئ���ەو کەس���انەی کە دەب���و وەک هاوڕێ و ی���ەک گ���روپ کاربکەی���ن الوازەو ئیداریی���ان پ���ەروەردەی نەڕێ���ز لەهاوڕێکانی���ان دەگرن نە لەکارەکەیان. ئەمە هەر وەک گلەیی و هاوڕێیانە برایان���ە و ئامۆژگاری���ی لەب���ەرواری ب���ەاڵم داواکارب���وم. 2014/٦/18دا ل���ەژوری بەڕێزتاندا بەش���ایەتیی س���تافی نوسینگەی بەڕێزتان، ک���ە فەرمانبەرێک هاوتا بەپلەی ئیداریی، )س���نوری هەمو رێزی کەس���ایەتی و پێودانگێک���ی ئیداری���ی بەزان���د ب���ێ حورمەتی بەش���وێن و جێ���گای نوس���ینگەی

بەڕێزتان کرد( کە وەک ئاش���کرایە س���تافە بەڕێزەکەتان لەم بێڕێزییە ئەوەی کردونەت���ەوە، ئ���اگاداری جێگای داخە ئەو کەسە کە دەبێت س���زای ئیداریی بدرێت پاداش���ت

دەکرێت لەالی بەڕێزتانەوە؟!ت���ر ئەیڵێم���ەوە من جارێک���ی ئەوەن���دەی لەخەمی کارو فەرمان و لەخەمی کەسایەتی خۆمدام ڕێزی پلەوپای���ەدا داوای بەخش���ین و نی���م، کە بەڕێزتان ئ���ەوە زۆرباش داواکارم بۆی���ە دەبینن، لەمن���دا بەپەس���ەندکردنی لەبەڕێزت���ان

دەستلەکارکێشانەوەکەم.

توانا فایەق هۆشیارراوێژکاری پێشکەوتوی سەرۆکی پەرلەمانی کوردستان2014/8/17

بەڕێز‌سەرۆکی‌پەرلەمانی‌کوردستانبابەت/ دەست لەکارکێشانەوە

حه سه ن مسته فا

الپه‌‌‌ڕه‌‌‌هه‌ڵنه‌دراوه‌كانیكاره‌ساتی‌شه‌‌نگال

‌فه‌‌رید‌ئه‌‌سه‌‌سه‌‌رد

‌ماوه‌یه‌كی‌زۆره‌‌په‌رله‌مان‌س���ه‌رقاڵی‌كاركردنه‌‌بۆ‌ناساندنی‌كاره‌ساتی‌به‌كۆمه‌ڵ‌كوش���تنی‌ئێزدییه‌كان‌وه‌ك‌جینۆس���اید،‌ئه‌گه‌رچی‌ئێمه‌‌هه‌‌مومان‌هاوڕاین‌له‌سه‌ر‌سه‌رزه‌نش���تكردنی‌تاوان���ه‌‌چه‌په‌ڵه‌ك���ه‌ی‌دژ‌به‌ئێزدییه‌كان،‌به‌اڵم‌ل���ه‌م‌باره‌یه‌وه‌‌تێبینی‌ده‌كرێ‌كه‌‌له‌پاڵ‌ناس���اندنی‌تاوانه‌كه‌‌به‌جینۆس���اید،‌هه‌‌وڵێكیش‌هه‌‌یه‌‌بۆ‌وێناكردنی‌تاوانه‌كه‌‌وه‌ك‌درێژه‌پێدانی‌جینۆس���ایده‌كانی‌رابردو.‌له‌ڕاستیدا‌تاوانی‌دژ‌به‌ئێزدییه‌كان‌چ‌به‌جینۆساید‌بناسرێ‌چ‌به‌تاوانێكی‌دژ‌به‌مرۆڤایه‌تی،‌به‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌جینۆس���ایده‌كانی‌راب���ردو،‌دو‌تایبه‌تمه‌ندیی‌هه‌‌ی���ه‌؛‌یه‌كێكیان‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌هه‌‌مو‌جینۆس���ایده‌كانی‌رابردوی‌دژ‌به‌كورد،‌له‌سه‌ر‌ده‌ستی‌حكومه‌ته‌كانی‌عێراق‌ئه‌نجامدراون،‌له‌كاتێكدا‌جینۆسایدی‌ئێزدییه‌كان‌له‌سه‌ر‌ده‌ستی‌گروپێك‌ئه‌نجامدراوه‌‌كه‌‌دژ‌به‌حكومه‌تی‌عێراقه‌.‌تایبه‌تمه‌ندیی‌دوه‌م‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌جینۆس���ایده‌كانی‌پێشو‌له‌سۆنگه‌ی‌كوردبونه‌وه‌‌ئه‌نجامدراون،‌له‌كاتێكدا‌جینۆسایدی‌ئێزدییه‌كان‌له‌سۆنگه‌ی‌جیاوازیی‌ئاینه‌وه‌‌ئه‌نجامدراوه‌و‌به‌هۆی‌ئه‌مه‌وه‌‌ئێزدییه‌كان‌تاكه‌‌پێكهاته‌ی‌ئایینی‌ناوچه‌كه‌ن‌كه‌‌گروپێكی‌تیرۆریس���ت‌هه‌‌وڵی‌له‌ناوبردنیان‌ده‌دا.‌هه‌ڵوێس���تی‌داعش‌به‌رامبه‌ر‌به‌مه‌س���یحییه‌كان‌كه‌‌خاوه‌نی‌كتێبێكی‌ئاسمانین‌و‌شیعه‌كان‌كه‌‌سه‌ره‌رای‌جیاوازی���ی‌ئایین‌به‌موس���ڵمان‌ده‌ژمێررێن،‌به‌به‌راورد‌له‌گه‌ڵ‌هه‌‌ڵوێس���تی‌به‌رامبه‌ر‌

به‌ئێزدییه‌كان،‌كه‌متر‌توندوتیژیی‌و‌توندڕه‌ویی‌پێوه‌دیاره‌.داعش‌گروپێكی‌شۆڤێنیست‌نیه‌،‌به‌ڵكو‌له‌ڕوی‌ئاینییه‌وه‌‌توندڕه‌وه‌و‌ئه‌ندامه‌كانی‌به‌ڕه‌چه‌ڵه‌ك‌ده‌چنه‌وه‌‌سه‌ر‌چه‌ندین‌ره‌گه‌زی‌جیاواز.‌بۆیه‌‌جینۆسایدی‌ئێزدییه‌كان‌په‌یوه‌ندیی‌به‌كوردایه‌تییه‌وه‌‌نیه‌و‌هۆكه‌ی‌زۆرتر‌ده‌چێته‌وه‌‌سه‌ر‌توندڕه‌ویی‌ئاینی.‌ئه‌مه‌ش‌به‌و‌ئاكامه‌‌ده‌گات‌كه‌‌ناشێ‌ئه‌م‌جینۆسایده‌‌به‌درێژه‌پێدانی‌جینۆسایده‌كانی‌

پێشو‌دابنرێ،‌به‌ڵكو‌ده‌بێ‌تایبه‌تمه‌ندییه‌كی‌جیاوازی‌پێببه‌خشرێ.له‌هه‌‌مانكات���دا‌هێش���تا‌دیار‌نیه‌‌كاركردن���ی‌په‌رله‌مان‌بۆ‌به‌جینۆسایدناس���اندنی‌تاوانه‌كه‌‌چ‌ئامانجێكی‌سیاس���یی‌له‌پش���ته‌وه‌یه‌،‌به‌تایبه‌تی‌كه‌‌هاوكات‌وه‌زاره‌تی‌كاروباری‌شه‌هیدانیش‌س���ه‌رقاڵی‌هه‌‌مان‌كاره‌و‌به‌دڵنیاییه‌وه‌‌وه‌زاره‌ت‌له‌په‌رله‌مان‌باشترو‌پرۆفیشناڵتر‌ئه‌ركه‌كه‌ی‌پێهه‌‌ڵده‌س���وڕێ.‌له‌بنه‌ڕه‌تیشدا‌ده‌بوایه‌‌په‌رله‌مان‌مه‌س���ه‌له‌ی‌به‌‌جینۆسایدكردنی‌تاوانه‌كه‌‌بۆ‌وه‌زاره‌ت‌بهێڵێته‌وه‌و‌خۆی‌به‌الیه‌نه‌كانی‌تری‌مه‌سه‌له‌كه‌وه‌‌سه‌رقاڵ‌بكا،‌به‌تایبه‌تی‌كه‌‌ئه‌م‌مه‌سه‌له‌یه‌‌هێشتا‌هه‌‌ندێ‌الپه‌ره‌ی‌

شاراوه‌ی‌هه‌‌یه‌‌كه‌‌نابێ‌پشتگوێ‌بخرێن.الیه‌نه‌‌فه‌رمییه‌كانی‌هه‌‌رێم‌س���ه‌باره‌ت‌به‌كاره‌س���اته‌كه‌ی‌ش���ه‌نگال‌هه‌‌ر‌ئه‌وه‌یان‌راگه‌یان���دوه‌‌كه‌‌ن���ه‌‌س���ه‌رۆكایه‌تیی‌هه‌‌رێمو‌ن���ه‌‌وه‌زاره‌تی‌پێش���مه‌رگه‌‌فه‌رمانی‌كش���انه‌وه‌ی‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌ی‌له‌شه‌‌نگال‌ده‌ركردوه‌.‌گه‌وهه‌‌ری‌مه‌سه‌له‌كه‌له‌وه‌دایه‌‌ك���ه‌‌ماوه‌یه‌كی‌زۆر‌پاش‌ده‌س���تگرتنی‌داعش‌به‌س���ه‌ر‌ش���اری‌موس���ڵدا،‌هێزی‌پێش���مه‌رگه‌‌كتوپڕو‌به‌بێ‌شه‌‌ڕ‌ش���ه‌‌نگالی‌به‌جێهێش���ت.‌ئه‌مه‌‌به‌م‌مانایه‌‌دێ‌كه‌‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌‌لێپرس���راوه‌تییه‌كی‌ئه‌خالقیی‌به‌رامبه‌ر‌به‌شه‌‌نگال‌له‌ئه‌ستۆدایه‌،‌چونكه‌‌ئه‌گه‌ر‌ئه‌و‌كشانه‌وه‌یه‌‌روینه‌دایه‌،‌ده‌رفه‌تێك‌بۆ‌جینۆسایدكردنی‌ئێزدییه‌كان‌له‌س���ه‌ر‌ده‌ستی‌چه‌كدارانی‌داعش‌روینه‌ده‌دا.‌په‌رله‌مان‌له‌جیاتی‌ئه‌وه‌ی‌خۆی‌به‌م‌مه‌س���ه‌له‌یه‌وه‌‌خه‌ریك‌بكا،‌هه‌‌‌مو‌هه‌‌وڵی‌خۆی‌بۆ‌به‌جینۆسایدناس���اندنی‌تاوانه‌كه‌‌ته‌رخانكردوه‌.‌ئه‌ركی‌په‌رله‌مانه‌‌لیژنه‌یه‌ك‌بۆ‌لێكۆڵینه‌وه‌‌له‌م‌مه‌سه‌له‌یه‌‌پێكبێنێ‌و‌هه‌‌وڵی‌دۆزینه‌وه‌ی‌وه‌اڵم‌بۆ‌ئه‌و‌پرس���یارانه‌‌بدا‌كه‌‌بۆچی‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌،‌به‌بێ‌ش���ه‌ڕو‌به‌فه‌رمانی‌كێ‌له‌ش���ه‌‌نگال‌كش���اوه‌ته‌وه‌؟‌هه‌‌روهها‌ده‌بێ‌ئه‌وه‌‌بزانرێ‌كه‌‌هێزه‌‌كش���اوه‌كه‌‌چۆن‌توانیویه‌تی‌سه‌‌د‌كیلۆمه‌تر‌ببڕێو‌له‌دیجله‌‌بپه‌ڕێته‌وه‌و‌بگاته‌‌پارێزگای‌ده‌ۆك،‌له‌كاتێكدا‌هه‌‌مو‌ناوچه‌كانی‌نێوان‌دیجله‌و‌سنوری‌عێراق‌�‌سوریا‌

له‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتیداعشدا‌بون.دۆزینه‌وه‌ی‌وه‌اڵم‌بۆ‌ئه‌م‌پرسیارانه‌و‌لێپرسینه‌وه‌‌له‌كه‌مته‌رخه‌مه‌كان،‌نه‌ك‌كاركردن‌

بۆ‌به‌جینۆسایدناساندنی‌تاوانه‌كه‌،‌روحی‌شه‌هیده‌كان‌ئاسوده‌‌ده‌كا.

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

hamashwan.awene@yahoo.noAweneکوا‌لێکۆڵینەوەی‌یاسایی‌لەخوێنی‌کاوه‌‌گه‌رمیانی،‌سەردەشت‌عوسمان،‌سۆرانی‌مامە‌حەمە،‌عەبدولستار‌تاهیر

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

‌ریکالم

فۆتۆ‌ستۆری:‌رێبین‌چاالک

مندااڵنی‌ئاواره‌ی‌شه‌نگال‌له‌اللش