Download - ژماره 399

Transcript
Page 1: ژماره 399

به پێی به ڵگه نامه یه كی نهێنی ویكیلیكس هه ریه ك له تاڵه بان���ی و بارزانی له رێگه ی ئێران و ئیتاڵعات���ی بااڵی به رپرس���انی نوێنه ری تایبه تی خۆیانه وه ، فش���ارێكی زۆریان خس���توه ته س���ه ر نه وش���یروان

مس���ته فا بۆ ئ���ه وه ی له هه ڵبژاردنه كانی 2009 بكشێته وه .

ئاوێنه ، تایبه ت: به پێی به ڵگه نامه كه ی ویكیلیك���س ك���ه هێم���ای "زۆر نهێنی " لێدراوه و باس له وه ده كات بارزانی دو رۆژ

له س���ه ریه ك وه فدێكی تایبه تی ناردوه ته الی نه وشیروان مس���ته فا بۆ رازیكردنی تا له هه ڵبژاردن���ه په رله مانیه كه ی 2009 بكش���ێته وه ، دوای ئ���ه وه تاڵه بانی���ش دو به رپرس���ی ب���ااڵی ئیتاڵعاتی ئێرانی

ناردوه ت���ه الی نه وش���یروان مس���ته فاو هه مان تكایان لێكردوه .

به پێ���ی زانیاریه كان���ی به ڵگه نامه كه ، ب���ۆ نیش���انداوه ئاماده ی���ی بارزان���ی یارمه تیدان���ی باڵی ریفۆرم تا بگه ڕێته وه

بۆ ن���او یه كێت���ی . دو به رپرس���ه كه ی له نه وش���یروان داوای���ان ئیتاڵعاتی���ش مس���ته فا كردوه نابێت له دژی تاڵه بانی

بوه ستێته وه .

ماچێکیڕه‌چه‌شکێن

رۆژنامه یه كی سیاسیی گشتییه کۆمپانیای ئاوێنه ده ریده کات

ژماره )399( سێشەممە 2013/10/22

w w w . a w e n e . c o m

12 »» 17 »»

گۆڕان هه وڵده دات سه نگه ری گوتاری دینی له ئیسالمیه كان داگیربكات

«« 3گۆڕان و سه وابتی دینی 12 »» 17 »»

دیاریکردنی واده ی کۆنگره ، باڵه كانی یه كێتی ده خاته جوڵه

شــازاده كــــــــان بــه ڕێــوه ن«« 2کورسیه که ی تاڵه بانی ئیدریس نێچیرڤان بارزانی و محه مه د عه لی باپیر

یه ک جیهانی گه نج

کۆمپانیای باڵڤ پەیک ئاوێنە دابەش دەکات نرخی 1000 دینار تیراژ: 4500 ته له فۆن: 3201274 ناونیشان: سلێمانی گه ڕه کی شۆڕش- به رامبه ر ئاماده یی شۆڕشی کوڕان

"مام‌جه‌الل‌كه‌سه‌‌یه‌كه‌مه‌كه‌ی‌‌یه‌كێتیه‌‌تا‌له‌ژیاندا‌بێت"ئازاد جوندیانی : مه كته بی سیاسی سه ركه وتو نه بو

6 »»

ریکالم

مام رایده گه یه نێت، یه كێتی وته بێژی جه الل كه س����ه یه كه مه ك����ه ی یه كێتیه تا له ژیاندا بێت. پێش����یوایه مه كته بی س����ه ركه وتو حزبه ك����ه ی سیاس����ی بڕیاره كانی له جێبه جێكردن����ی نه بوه

ئه نجومه نی سه ركردایه تیدا.وته بێ����ژی س����لێمانی : ئاوێن����ه ، یه كێتی نیش����تمانی ، ئازاد جوندیانی ،

له گفتوگۆیه ك����ی تایب����ه ت به ئاوێنه دا رایگه یان����د كه دانیش����تنی ئاس����ایی مه كته ب����ی سیاس����ی یه كێت����ی ل����ه م هه فته ی����ه دا ده كرێت و بڕی����اری ئه وه له حكومه تی ك����ه یه كالییده كه ن����ه وه داهاتوی هه رێمی كوردستاندا به شدار ده ب����ن ی����ان نا، ئ����ه و وت����ی "ئێمه و پارتی تائێس����تاش له یه ك حكومه تدا

یه كببینین، جگه ئاساییه به شدارین، ل����ه وه ش ئه گه ر ئێمه له گ����ه ڵ پارتی كۆببینه وه به ئاشكرا باسی ده كه ین".

ئه نجومه نی "له راب����ردودا وتیش����ی س����ه ركردایه تی كۆده بۆوه ، كۆمه ڵێك هێڵی گشتی سیاسه تی داده نا، دواتر جێبه جێكردنی ده مایه وه بۆ مه كته بی بڵێم ده توانم به داخ����ه وه سیاس����ی ،

مه كته بی سیاس����ی له وه دا سه ركه وتو پێویس����ت وه ك نه یتوان����ی نه ب����و، سه ركردایه تی ئه نجومه نی بڕیاره كانی جێبه ج����ێ بكات به و ش����ێوه یه ی كه ببێت����ه جێ����ی ره زامه ن����دی زۆرینه ی

یه كێتییه كان".سیس����تمی یه كێتی وته بێژه ك����ه ی هاوس����ه رۆكی بۆ حزبه كه ی به گونجاو

نازانێت و ته ئكیدیش ده كاته وه كه "تا مام جه الل له ژیاندا مابێت قس����ه مان له سه ر س����كرتێری نییه ، مام جه الل كه سه یه كه مه كه ی یه كێتیه تا له ژیاندا

بێت".ب����ه و ده نگۆیانه ش كه س����ه باره ت ب����اس له گۆڕین����ی ئ����ازاد جوندیانی ده كرێت، وتی "ئه و ده نگۆیانه باڵۆنن،

ره نگه كه س����ێك له یه كێت����ی بیه وێت له خۆیه وه قسه یه ك بكات، ده نا له هیچ ئێس����تا تا یه كێتی كۆبونه وه یه ك����ی باس له وه نه ك����راوه كه ئه م مه كته به به رپرس����ه كه ی ده گۆڕین و فاڵنه كه س

ده هێنینه شوێنی ".

3 »»

5 »»

11 »»

ریکالم

"تاڵه بانی و بارزانی له رێی ئیتاڵعاتی ئێرانه وه فشاریان بۆ نه وشیروان مسته فا هێناوه "

نه وشیروان مسته فا

Page 2: ژماره 399

ئا:‌ئاوێنه‌

مه‌كته‌ب����ی‌ پێش����وی‌‌ ئه‌ندامێك����ی‌‌سیاس����ی‌حزب����ی‌‌ش����یوعی‌ره‌خنه‌‌ب����ه‌وه‌ی‌‌ ده‌گرێ����ت‌ له‌حزبه‌ك����ه‌ی‌‌بۆیه‌‌ بكات‌ چاكس����ازی‌‌ نه‌یتوانیوه‌‌شكس����تیهێناوه‌،‌ له‌هه‌ڵبژاردنه‌كاندا‌ئه‌و‌ داواش‌ده‌كات‌س����ه‌ركرادیه‌تی‌‌ده‌ستله‌كاربكێش����ێته‌وه‌‌و‌ حزب����ه‌‌ش����یوعی‌ "حزب����ی‌ ده‌ڵێ����ت،‌متمانه‌ی‌‌ بنكردایه‌تی‌‌ له‌شكستدایه‌‌و‌

به‌سه‌ركردایه‌تی‌‌نه‌ماوه‌".‌‌

عه‌لی‌ ئاوێن����ه‌‌ ب����ۆ‌ له‌لێدوانێك����دا‌زه‌نگه‌نه‌،‌ئه‌ندامی‌‌پێشوی‌‌مه‌كته‌بی‌سیاس����ی‌حزبی‌‌ش����یوعی‌ره‌خنه‌ی‌‌توند‌ئاراس����ته‌ی‌‌ئه‌و‌حزبه‌‌ده‌كات‌و‌پێیوای����ه‌‌"س����ه‌ركردایه‌تی‌‌حزب����ی‌شیوعی‌ئه‌و‌حزبه‌‌به‌هه‌ڵه‌دا‌ده‌بات،‌بۆیه‌‌پێویسته‌‌سیستمی‌‌ئه‌و‌حزبه‌‌س����ه‌رتاپا‌بگۆڕدرێ����ت،‌هه‌روه‌ه����ا‌به‌رپرس����یارێتی‌‌یه‌ك����ه‌م‌ده‌كه‌وێته‌‌ئه‌س����تۆی‌‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌كه‌‌یاری‌‌به‌چاره‌نوسی‌ئه‌و‌حیزبه‌‌و‌كه‌سوكاری‌‌شه‌هیدو‌پێشمه‌رگه‌ی‌‌دێرین‌و‌زیندانی‌‌سیاسیه‌وه‌‌ده‌كات،‌ئێستاش‌حزبی‌

شیوعی‌له‌شكستدایه‌".له‌س����ه‌ر‌ جه‌خ����ت‌ ناوب����راو‌

شیوعی‌ حزبی‌ كه‌‌ ئه‌وه‌شده‌كاته‌وه‌‌نه‌ماوه‌،‌ جه‌ماوه‌ردا‌ له‌گه‌ڵ‌ كێشه‌ی‌‌ئه‌ندام����ان‌و‌ له‌گ����ه‌ڵ‌ كێش����ه‌كه‌ی‌‌بنكردایه‌تی‌‌ خۆیه‌ت����ی‌،‌ الیه‌نگرانی‌‌متمانه‌ی‌‌به‌سه‌ركردایه‌تی‌‌نه‌ماوه‌.

ده‌رباری‌‌ئامانجی‌‌ئه‌و‌كۆبونه‌وانه‌ی‌‌كه‌‌ناوب����راو‌له‌ئێس����تادا‌به‌كادرانی‌‌زه‌نگه‌نه‌‌ حزبی‌‌ش����یوعی‌‌ده‌یكات،‌رایده‌گه‌یه‌نێ����ت‌كه‌‌له‌س����ه‌ر‌داوای‌‌خۆی����ان‌كۆبونه‌وه‌ی����ان‌پێ����ده‌كات‌به‌هۆی‌‌ئه‌و‌ناڕه‌زایانه‌ی‌‌كه‌‌هه‌یانه‌‌و‌وتی‌:‌"چاومان‌به‌كۆمه‌ڵێك‌هاوڕێ‌و‌گه‌رمیان‌و‌ له‌هه‌ولێرو‌ حیزب‌ كادری‌‌س����نوره‌كانی‌‌ت����ر‌كه‌وت����وه‌،‌به‌اڵم‌هه‌ندێ����ك‌ناوه‌ندی‌‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌باڵویانكردوه‌ته‌وه‌‌ حیزبی‌ش����یوعی‌ك����ه‌‌گوایه‌‌ئینش����یقاق‌ده‌كه‌ین‌یان‌ده‌كه‌ین،‌ به‌رپ����ا‌ جیابونه‌وه‌ی����ه‌ك‌به‌اڵم‌ب����ه‌و‌براده‌رانه‌م����ان‌راگه‌یاند‌وانیی����ه‌.‌به‌پێچه‌وانه‌وه‌‌ كه‌‌ش����تی‌‌ده‌بێ����ت‌فش����ارێك‌بخرێته‌‌س����ه‌ر‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌حزبی‌ش����یوعی‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌كۆنگره‌یه‌كی‌‌نائاس����ایی‌‌یان‌ببه‌سترێت‌ نائاسایی‌‌ كۆنفرانسێكی‌‌تا‌متمانه‌‌بگێڕن����ه‌وه‌‌بۆ‌ئه‌ندامان‌و‌

الیه‌نگرانی‌‌حزب".زه‌نگه‌ن����ه‌‌ره‌تیده‌كات����ه‌وه‌‌نی����ازی‌‌هه‌بێت‌هیچ‌حزبێك‌دروس����تبكات‌و‌

ده‌ڵێت‌"هیچ‌ب����ڕوام‌به‌دامه‌زراندنی‌‌حزب‌نییه‌،‌ئه‌گ����ه‌ر‌بتوانین‌حزبی‌بكرێت‌ تێدا‌ شیوعی‌‌چاكسازییه‌كی‌‌هه‌رچه‌ن����ده‌‌زۆر‌زه‌حمه‌ته‌،‌چونكه‌‌ئ����ه‌و‌س����ه‌ركردایه‌تیه‌‌ته‌بیعه‌تێكی‌‌

ستالینی‌‌و‌شمولی‌‌هه‌یه‌".ده‌س����ت‌ ه����ۆكاری‌‌ ده‌رب����اره‌ی‌‌له‌كاركێشانه‌وه‌ی‌‌له‌و‌حزبه‌،‌زه‌نگه‌نه‌‌جه‌خ����ت‌له‌س����ه‌ر‌ئ����ه‌وه‌‌ده‌كاته‌وه‌‌كه‌‌له‌س����اڵی‌‌1992به‌دواوه‌‌حزبی‌شیوعی‌له‌شكستدایه‌،‌بۆیه‌‌له‌ساڵی‌‌2009داوای‌‌چاكسازی‌‌كردوه‌،‌به‌اڵم‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌ح����زب‌وه‌ك‌خۆی‌‌ده‌ڵێت:‌"كه‌وته‌‌سزادانی‌‌ئێمه‌مانان‌و‌

كۆمه‌ڵێك‌كادری‌‌تر".ناوب����راو‌رونیكرده‌وه‌‌كه‌‌چاوه‌ڕوانی‌‌ئه‌وه‌‌بوه‌‌س����ه‌ركردایه‌تی‌‌حزبه‌كه‌ی‌‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌‌لیژن����ه‌ی‌‌مه‌رك����ه‌زی‌‌ببه‌س����تێت‌تا‌دواتر‌قس����ه‌ی‌‌خۆی‌هه‌بێت‌و‌ده‌ڵێت‌"هیچ‌قس����ه‌یه‌كمان‌نه‌ك����رد‌ت����ا‌كۆبون����ه‌وه‌ی‌‌لیژنه‌ی‌‌مه‌ركه‌زی‌‌به‌سترا،‌له‌و‌كۆبونه‌وه‌یه‌دا‌له‌جیات����ی‌‌ئ����ه‌وه‌ی‌‌دان‌به‌هه‌ڵ����ه‌و‌بنێن،‌ خۆیان����دا‌ كه‌موكوڕیه‌كان����ی‌‌به‌خۆیاندا‌نه‌چونه‌وه‌و‌هیچ‌شتێكیش‌رانه‌گه‌یه‌نرا،‌ كۆبونه‌وه‌ی����ه‌دا‌ ل����ه‌و‌ئه‌وه‌ش‌ب����وه‌‌ه����ۆی‌‌به‌رزبونه‌وه‌ی‌‌ناڕه‌زای����ی‌له‌هه‌مو‌رێكخس����ته‌كانی‌‌

حزبدا".عه‌ل����ی‌زه‌نگه‌ن����ه‌‌له‌س����اڵی‌2009 داوایكرد‌چاكسازی‌‌ریشه‌ی‌‌له‌حزبی‌شیوعیدا‌بكرێت‌و‌سكرتێری‌‌حزبیش‌ببن����ه‌‌ ده‌ستله‌كاربكێش����ێته‌وه‌‌و‌له‌حزب‌ دواتر‌ به‌اڵم‌ ئۆپۆزس����یۆن،‌

دورخرایه‌وه‌.

ئا:‌هاوكار‌حسێن

كاتژمێریدا‌ یه‌ك‌ له‌پلنیۆمێكی‌‌ یه‌كێتی‌‌ل���ه‌رۆژی‌‌10ی‌‌ئه‌م‌مانگه‌‌)ئۆكتۆبه‌ر(،‌خۆی‌‌ چواره‌می‌‌ كۆنگ���ره‌ی‌‌ بڕیاری���دا‌له‌كۆتای���ی‌‌كانون���ی‌‌دوه‌م���ی‌‌س���اڵی‌‌له‌ئێستاش���ه‌وه‌‌ ببه‌س���تێت،‌ داهاتودا‌كاره‌كت���ه‌ره‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌ن���او‌ئه‌و‌حزبه‌‌كه‌وتونه‌ته‌‌جموجوڵ‌به‌مه‌به‌ستی‌‌س���ه‌پاندنی‌‌هه‌ژمونی‌‌خۆیان‌به‌س���ه‌ر‌كۆنگ���ره‌و‌ئاراس���ته‌كردنی‌‌بڕیاره‌كانی‌‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌خۆیان،‌تاكه‌‌خه‌ونی‌‌هه‌ر‌یه‌كێكیشیان‌جێگرتنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانیه‌‌كه‌‌ئێستا‌به‌هۆی‌‌نه‌خۆشیه‌وه‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌

واڵته‌.‌

جێگ���ره‌وه‌ی‌‌ له‌س���ه‌ر‌ رێكنه‌كه‌وت���ن‌قه‌یران���ی‌‌ گه‌وره‌تری���ن‌ تاڵه‌بان���ی‌،‌ئێستای‌‌ناو‌یه‌كێتییه‌،‌به‌پێی‌‌لێدوانی‌‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌گه‌ر‌پێش‌به‌ستنی‌‌كۆنگره‌‌كاراكته‌ره‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌ناو‌یه‌كێتی‌‌له‌س���ه‌ری‌‌رێكنه‌كه‌ون‌به‌ستنی‌‌كۆنگ���ره‌‌دواده‌خات،‌ره‌نگ���ه‌‌له‌كاتی‌‌دواخس���تن‌یاخود‌به‌ستنیش���یدا‌به‌بێ‌‌تاڵه‌بانی‌،‌ له‌سه‌ر‌جێگره‌وه‌ی‌‌ رێكه‌وتن‌جیابونه‌وه‌‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌دروستبكات،‌به‌سه‌رنجدان‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌به‌شێكی‌‌گرنگی‌‌یه‌كێتی‌‌پێیوایه‌‌تا‌تاڵه‌بانی‌‌هه‌ناس���ه‌‌بدات‌هه‌ر‌ئ���ه‌و‌س���كرتێره‌و‌ته‌نانه‌ت‌هه‌شن‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌پێداگری‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌وه‌‌ده‌ك���ه‌ن‌دوای‌‌مردنی‌‌تاڵه‌بانیش‌نابێت‌كه‌س‌س���كرتێر‌بێ���ت‌و‌ده‌بێت‌ناوێكی‌‌تر‌بۆ‌ئه‌و‌پۆسته‌‌دابهێنرێت.

به‌ڕای‌‌ئه‌و‌س���ه‌رچاوه‌‌ئ���اگاداره‌‌هه‌ر‌یه‌كێك‌له‌كاره‌كته‌ره‌‌دیاره‌كانی‌‌یه‌كێتی‌‌كه‌‌بیه‌وێت‌متمانه‌‌له‌كۆنگره‌ی‌‌داهاتودا‌به‌ده‌س���تبهێنێت‌و‌ببێ���ت‌به‌بڕیارده‌ر‌و‌یه‌كێتی‌،‌ ناو‌ یه‌كه‌می‌‌ بڕیاربه‌ده‌س���تی‌‌ده‌بێت‌له‌س���ه‌ر‌ئاستی‌‌ناوخۆی‌‌حزبی‌‌و‌پش���تیوانی‌‌ ناوچه‌یی‌،‌ كوردس���تانی‌‌و‌بكرێت،‌به‌اڵم‌له‌ئێس���تادا‌هیچ‌یه‌كێك‌له‌وان���ه‌ی‌‌مه‌یلێك���ی‌‌له‌و‌ش���ێوه‌یه‌یان‌هه‌یه‌،‌له‌كۆی‌‌ئاس���ته‌كاندا‌كه‌س���ێكی‌‌

ته‌واو‌خوازراو‌نین.‌‌‌‌‌‌‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌نزیكه‌وه‌‌ئاگاداری‌‌بارودۆخی‌‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتین،‌ملمالنێكان‌له‌س���ه‌ر‌جێگرتنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌له‌نێوان‌هه‌ریه‌ك‌له‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌،‌كۆسره‌ت‌ره‌سوڵ‌عه‌ل���ی‌،‌به‌رهه‌م‌ئه‌حمه‌د‌س���اڵح‌و‌مه‌ال‌به‌ختی���ار‌‌كورتده‌كه‌ن���ه‌وه‌،‌ك���ه‌‌هه‌ر‌یه‌كێ���ك‌له‌مان���ه‌‌پێویس���تی‌‌به‌بڕینی‌‌چه‌ندی���ن‌به‌ربه‌س���تی‌‌پت���ه‌و‌هه‌یه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌بگات‌به‌و‌كورسییه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌له‌س���ه‌ر‌داده‌نیش���ت‌و‌ئێس���تا‌به‌هۆی‌‌نه‌خۆشییه‌وه‌‌به‌جێ‌هێشتوه‌و‌ملمالنێی‌‌س���ه‌ختترین‌ به‌اڵم‌ ده‌كرێت،‌ له‌س���ه‌ر‌به‌ربه‌ست‌له‌لوتكه‌شدا‌ئه‌وه‌یه‌‌بتوانرێت‌تێكڕای‌‌ب���اڵ‌و‌بۆچون���ه‌‌جیاوازه‌كانی‌‌ن���او‌یه‌كێت���ی‌‌له‌ژێ���ر‌ی���ه‌ك‌چه‌تردا‌كۆبكرێته‌وه‌،‌ك���ه‌‌زۆرێك‌له‌چاودێران‌و‌

زۆرینه‌ی‌‌یه‌كێتیه‌كانیش‌هاوڕان‌له‌وه‌دا‌ك���ه‌‌ته‌نی���ا‌تاڵه‌بان���ی‌‌ده‌توانێت‌ئه‌م‌رۆڵه‌‌ببینێ���ت‌و‌هه‌ریه‌كێك‌له‌وانه‌ی‌‌كه‌‌له‌سه‌ره‌وه‌‌ناویان‌هات‌گه‌ر‌سه‌ره‌نجام‌بشبنه‌‌بڕیاربه‌ده‌س���تی‌‌یه‌كه‌م‌هه‌رگیز‌ناتوانن‌وه‌ك‌تاڵه‌بانی‌‌ببنه‌‌س���ه‌رۆكی‌‌هه‌موان‌و‌یه‌كێتیان‌پێبچوك‌ده‌كرێته‌وه‌‌

نه‌ك‌گه‌وره‌تر.به‌ش���ێك‌له‌یه‌كێتیه‌كان‌مه‌یلیان‌به‌الی‌‌تاڵه‌بانی���دا‌ خێزانه‌ك���ه‌ی‌‌ ئه‌ندامان���ی‌‌ده‌چێ���ت‌به‌تایبه‌تی‌‌قوب���اد‌تاڵه‌بانی‌،‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌جێگ���ه‌ی‌‌باوكی‌‌بگرێته‌وه‌،‌چونكه‌‌ئه‌و‌نه‌ك‌ته‌نیا‌كوڕی‌‌سكرتێری‌‌دایكیش���ی‌‌)هێرۆ‌ به‌ڵك���و‌ گش���تیه‌،‌ئیبراهیم‌ئه‌حمه‌د(‌یارمه‌تیده‌رێكی‌‌باشه‌‌له‌ن���او‌مه‌كته‌بی‌‌سیاس���یدا‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌رێگه‌ی‌‌س���ه‌ركه‌وتنی‌‌بۆ‌كورتبكاته‌وه‌،‌وێڕای‌‌ئ���ه‌وه‌ش‌كه‌‌قوب���اد‌گه‌نجێكی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌ وریاو‌خ���اوه‌ن‌كۆمه‌ڵێ���ك‌چڕوپ���ڕی‌‌ده‌ره‌ك���ی‌‌و‌ناوخۆییه‌،‌به‌اڵم‌پێده‌چێت‌ئه‌زمونی‌‌سیاس���ی‌‌و‌ته‌مه‌ن‌و‌پل���ه‌‌حزبیه‌كه‌ی‌‌به‌رگ���ه‌ی‌‌تای‌‌به‌رزی‌‌ملمالنێ���كان‌و‌ناكۆكیه‌كانی‌‌نێوان‌باڵه‌‌جی���اوازه‌كان‌نه‌گرێ���ت،‌به‌تایبه‌تی‌‌كه‌‌له‌نێ���و‌رێكخس���تنه‌كانی‌‌یه‌كێتی���دا‌تا‌ئێس���تا‌ده‌س���ه‌اڵت‌مانه‌وه‌‌له‌باوكه‌وه‌‌بۆ‌كوڕ‌و‌حوكم���ی‌‌بنه‌ماڵه‌‌چه‌مكێكی‌‌

نامۆیه‌و‌پشتیوانی‌‌لێناكرێت.كاراكته‌ری‌‌دوه‌م،‌كۆس���ره‌ت‌ره‌س���وڵ‌عه‌لییه‌،‌ئ���ه‌و‌پیاوه‌ی‌‌له‌ته‌مه‌نێكی‌‌زۆر‌الویه‌وه‌‌س���ه‌رنجی‌‌تاڵه‌بانی‌‌راكێشاوه‌و‌دوای‌‌خۆیشی‌‌وه‌ك‌كه‌سی‌‌یه‌كه‌می‌‌ناو‌حزب‌)له‌روی‌‌حزبیه‌وه‌(‌مامه‌ڵه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌ك���راوه‌.‌پێگه‌ی‌‌به‌هێ���زی‌‌جه‌ماوه‌ریی‌‌كۆس���ره‌ت‌له‌هه‌ولێر‌وایكردوه‌‌هه‌میشه‌‌جه‌مسه‌رێكی‌‌هه‌وساری‌‌ملمالنێكانی‌‌ناو‌یه‌كێتی‌‌له‌مش���تدا‌بمێنێته‌وه‌و‌له‌كاتی‌‌پێویس���تدا‌تون���د‌یان‌ش���لیبكاته‌وه‌،‌له‌ئێستاش���دا‌هه‌وڵی‌‌ئه‌م‌كاراكته‌ره‌‌بۆ‌جێگرتنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌ش���تێكه‌‌ده‌بێت‌ئه‌وان���ی‌‌دیكه‌‌نادی���ده‌ی‌‌نه‌گرن،‌به‌اڵم‌به‌ربه‌س���ته‌كانی‌‌به‌رده‌م���ی‌‌كه‌م‌نین،‌گرنگترینان‌باری‌‌ته‌ندروستی‌‌خۆیه‌تی‌‌كه‌‌ماوه‌ی‌‌چه‌ندین‌ساڵه‌‌به‌ده‌ستیه‌وه‌‌ده‌ناڵێنێت،‌پاشان‌راگرتنی‌‌هاوسه‌نگی‌‌پێگ���ه‌ی‌‌جه‌ماوه‌ریی‌‌نێ���وان‌قه‌اڵكه‌ی‌‌ره‌نگه‌‌ خۆی‌‌)هه‌ولێ���ر(‌و‌س���لێمانی‌.‌به‌ش���ێك‌له‌یه‌كێتیه‌كانیش‌پێیانوابێت‌به‌ركه‌وتی‌‌ناوبراو‌له‌سه‌ر‌پشكی‌‌یه‌كێتی‌‌ه���ه‌ر‌ئه‌وه‌نده‌یه‌‌كه‌‌پۆس���تی‌‌جێگری‌‌

سه‌رۆكی‌‌هه‌رێمی‌‌وه‌رگرتوه‌.چاودێران،‌د.به‌رهه‌م‌ساڵح‌به‌چاالكترین‌كه‌سایه‌تی‌ناو‌یه‌كێتی‌‌ده‌زانن‌له‌ناو‌ئه‌و‌ملمالنێیه‌ی‌‌ب���ۆ‌جێگرتنه‌وه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌دروستبوه‌،‌چونكه‌‌له‌گه‌ڵ‌لێدانی‌‌زه‌نگی‌‌كۆنگره‌ی‌‌چواره‌م‌ ب���ۆ‌ خۆئاماده‌كردن‌له‌و‌پلنیۆمه‌ی‌‌كه‌‌ته‌نه���ا‌كاتژمێرێكی‌‌خایاند،‌س���اڵح‌كه‌وت���ه‌‌جوڵه‌‌به‌هه‌مو‌ئاراسته‌كانداو‌روبه‌ری‌‌مانۆڕو‌گه‌مه‌كردنی‌‌خ���ۆی‌‌له‌و‌پێناوه‌دا‌تا‌تاران‌دیاریكرد.‌

له‌گه‌ڵ‌ راب���ردوی‌‌ هه‌فته‌ی‌‌ كۆبونه‌وه‌ی‌‌بارزانی‌‌و‌محه‌م���ه‌د‌فه‌ره‌جی‌‌ئه‌مینداری‌‌یه‌كگرتو‌و‌چه‌ند‌كه‌س���ایه‌تێكی‌‌ناوخۆو‌ئێرانه‌وه‌،‌ له‌الی���ه‌ن‌ بانگهێش���تكردنی‌‌ل���ه‌و‌چوارچێوه‌ی���ه‌‌ده‌رناچێ���ت.‌هه‌ر‌له‌گه‌ڵ‌ده‌ركه‌وتنی‌‌ئه‌نجامه‌‌خراپه‌كانی‌‌یه‌كێتی‌‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كه‌ی‌‌21ی‌‌ئه‌یلول،‌به‌تایبه‌تی‌‌روداوه‌كه‌ی‌‌ئه‌لبیس���ه‌كه‌،‌د.‌به‌رهه‌م‌به‌به‌رگێكی‌‌جی���اواز‌له‌یاریزانه‌‌س���ه‌ره‌كیه‌كانی‌‌دیك���ه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌هاته‌‌ده‌ركردن���ی‌‌ له‌رێگ���ه‌ی‌‌ س���احه‌كه‌وه‌و‌به‌یاننامه‌یه‌كی‌‌ناڕازیه‌وه‌،‌سه‌رنج‌و‌سۆزی‌‌یه‌كێتیه‌كانی‌‌بۆ‌خۆی‌‌راكێشا،‌ده‌كرێت‌ئه‌مه‌‌سه‌ره‌تای‌‌ئاماده‌كاریه‌كانی‌‌ناوبراو‌بێت‌كه‌‌ته‌نانه‌ت‌و‌پێش‌فیكه‌ی‌‌پلنیۆم‌به‌ئاماده‌کارییه‌کانی‌ ده‌س���تپێكردن‌ بۆ‌زۆرینه‌ی‌‌ كه‌وت���وه‌.‌ چواره‌م‌ كۆنگره‌ی‌چاودێ���ران‌پێیانوای���ه‌‌خاڵ���ی‌‌الوازی‌‌ساڵح،‌نه‌بونی‌‌خه‌باتی‌‌شاخه‌،‌چونكه‌‌پێوه‌رێك���ی‌‌به‌هێزه‌‌له‌نێو‌هه‌ر‌حزبێكی‌‌وه‌ك‌یه‌كێتیدا‌كه‌‌شانازی‌‌به‌شه‌رعیه‌تی‌‌شۆڕش���گێریه‌وه‌‌ده‌كات‌و‌وه‌ك‌به‌شێك‌له‌پێش���مه‌رگه‌‌دێرینه‌كانیش‌ده‌ڵێن‌ئه‌و‌ته‌نانه‌ت‌بۆ‌ره‌سمگرتنیش‌نه‌هاتوه‌ته‌وه‌‌كوردستان‌له‌سه‌رده‌می‌‌خه‌باتی‌‌شاخدا،‌به‌رهه‌م‌ دیك���ه‌ی‌‌ گرفتێكی‌‌ هه‌روه‌ه���ا‌)هه‌روه‌ها‌كۆسره‌ت‌ره‌سوڵیش(‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌‌وه‌ك‌جێگره‌كان���ی‌‌یه‌كه‌م‌و‌دوه‌می‌‌له‌په‌ی���ڕه‌وی‌‌ تاڵه‌بان���ی‌‌ده‌س���ه‌اڵتیان‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتیدا‌دیارینه‌كراوه‌و‌وا‌بڕیار‌ب���و‌تاڵه‌بانی‌‌به‌پێی‌‌په‌ی���ڕه‌وی‌‌ناوخۆ‌ده‌سه‌اڵتیان‌بۆ‌دیاریبكات،‌به‌اڵم‌تا‌ئه‌و‌كاته‌ی‌‌به‌نه‌خۆش���ی‌‌به‌ره‌و‌ئه‌ڵمانیا‌برا‌ده‌سه‌اڵتی‌‌بۆ‌دیارینه‌كردن،‌ئه‌مه‌‌جگه‌‌ل���ه‌وه‌ی‌‌به‌رهه‌م‌س���اڵح‌الی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌تاڵه‌بانی‌‌كه‌سێكی‌‌په‌سه‌ندكراو‌نییه‌‌بۆ‌

ئه‌و‌پۆسته‌.‌‌چواره‌مین‌كاراكت���ه‌ر،‌مه‌ال‌به‌ختیاره‌،‌ئه‌و‌هه‌میشه‌‌به‌ش���ێوازی‌‌لێدوانه‌كانیدا‌جیاده‌كرێته‌وه‌،‌ دیكه‌‌ له‌سه‌ركرده‌كانی‌‌كه‌‌هه‌ندێكج���ار‌روگیری‌‌ب���ۆ‌یه‌كێتی‌‌به‌خێر‌ هه‌ندێكجاریش‌ دروس���تده‌كات‌و‌ده‌ش���كێته‌وه‌‌ب���ۆ‌یه‌كێتی���ه‌كان.‌مه‌ال‌جێگرتنه‌وه‌ی‌‌ مه‌یل���ی‌‌ كه‌متر‌ به‌ختیار‌تاڵه‌بانی‌‌له‌س���ه‌ر‌ئاس���تی‌‌جه‌ماوه‌ریی‌‌نیش���انداوه‌،‌به‌اڵم‌هه‌میشه‌ش‌یه‌كێك‌ب���وه‌‌له‌و‌ژمارانه‌ی‌‌له‌و‌هاوكێش���ه‌یه‌دا‌ناوی‌‌هاتوه‌.‌ئ���ه‌و‌گه‌نجترین‌ئه‌ندامی‌‌یه‌كێت���ی‌‌بوه‌‌كاتێ���ك‌ده‌بێته‌‌ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌ب���ی‌‌سیاس���یی‌،‌ب���ه‌اڵم‌به‌هۆی‌‌رۆڵبینین���ی‌‌له‌قۆناغێك���ی‌‌دیاریكراوی‌‌لێكجیابونه‌وه‌كان���ی‌‌ناوخۆی‌‌یه‌كێتیدا،‌له‌هێزی‌‌ئ���ه‌و‌خاڵه‌‌ئیجابی���ه‌ی‌‌خۆی‌‌حزبه‌دا‌و‌ ئ���ه‌و‌ له‌ناو‌ كه‌مكردوه‌ت���ه‌وه‌‌نه‌یاره‌كانی���ه‌وه‌‌ له‌الی���ه‌ن‌ زۆرج���ار‌ده‌درێت���ه‌وه‌‌به‌رویدا‌ك���ه‌‌له‌كۆی‌‌پانزه‌‌س���اڵی‌‌خه‌باتی‌‌ش���اخ‌پێنج‌س���اڵی‌‌له‌زینداندا‌بوه‌‌له‌س���ه‌ر‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌نتی‌‌1980دا.‌ له‌ده‌ی���ه‌ی‌‌ ب���وه‌‌ یه‌كێت���ی‌‌له‌ئێستاشدا‌پێگه‌ی‌‌جه‌ماوه‌ریی‌‌ناوبراو‌

له‌ن���او‌یه‌كێتی���دا‌ره‌نگه‌‌به‌ش���ی‌‌ئه‌وه‌‌ن���ه‌كات‌له‌ن���او‌كۆنگ���ره‌ی‌‌چواره‌مدا،‌دیواری‌‌ئه‌ستوری‌‌بون‌به‌بڕیار‌به‌ده‌ستی‌‌یه‌كه‌می‌‌ببڕێت،‌وێڕای‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌میش‌وه‌ك‌به‌رهه‌م‌س���اڵح‌ل���ه‌الی‌‌بنه‌ماڵه‌ی‌‌تاڵه‌بان���ی‌‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌ئه‌و‌پۆس���ته‌‌

پشتیوانی‌‌لێناكرێت.ئارێز‌عه‌بدواڵ‌ئه‌ندامی‌‌س���ه‌ركردایه‌تی‌‌له‌ئێستاوه‌‌ كه‌‌ ره‌تینه‌كرده‌وه‌‌ یه‌كێتی‌،‌ملمالنێیه‌كی‌‌له‌وشێوه‌یه‌‌له‌ناو‌یه‌كێتیدا‌راگه‌یاند،‌ به‌ئاوێنه‌ی‌‌ ده‌ستیپێكردبێت‌و‌"ئاگاداری‌‌مه‌س���ه‌له‌یه‌كی‌‌له‌وش���ێوه‌یه‌‌

نی���م‌و‌له‌ن���او‌هه‌مو‌حزبێ���ك‌جۆرێك‌له‌ملمالنێی‌‌ش���اراوه‌‌هه‌ی���ه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌یه‌كێ���ك‌پێش‌ئه‌وان���ی‌‌دیكه‌‌بكه‌وێت،‌یه‌كێتیش‌ پێنه‌كردوه‌و‌ هه‌س���تم‌ به‌اڵم‌گرفت���ی‌‌گه‌وره‌ت���ری‌‌هه‌ی���ه‌‌له‌گرفتی‌‌

سكرتێری‌‌گشتیی‌".‌‌‌‌یه‌كێتی‌‌له‌كاتی‌‌دروستبونیه‌وه‌‌له‌ساڵی‌‌1976،‌س���ێ‌‌كۆنگره‌و‌چوار‌پلنیۆمی‌‌به‌س���توه‌،‌كۆنگره‌ی‌‌یه‌كه‌م‌له‌س���اڵی‌‌دوه‌م‌ س���لێمانی‌،‌ له‌هه‌ولێ���ر‌و‌ ‌1992له‌س���اڵی‌‌‌2001له‌سلێمانی‌،‌سێیه‌میش‌

له‌ساڵی‌‌‌2010له‌سلێمانی‌.

كچێكی وته بێژی یه كێتی

به فه رمانی سه رۆكی په رله مان

داده مه زرێنرێت‌رامان‌عومه‌ر

كچێك���ی‌ت���ری‌وته‌بێ���ژی‌یه‌كێتی‌په‌رله‌مان���ی‌‌ س���ه‌رۆكی‌‌ له‌الی���ه‌ن‌كوردستانه‌وه‌‌له‌نوسینگه‌ی‌په‌رله‌مان‌له‌سلێمانی‌داده‌مه‌زرێنرێت‌و‌سه‌رۆكی‌‌نوسینگه‌كه‌ش‌ده‌ڵێت‌هه‌ر‌"ئه‌وه‌نده‌‌ده‌زانین‌كه‌‌فه‌رمانه‌كه‌مان‌بۆ‌هاتوه‌‌بێ‌ئه‌وه‌ی‌پێویستمان‌پێی‌بێت".

به‌پێی‌‌ئ���ه‌و‌زانیاریان���ه‌ی‌‌به‌ئاوێنه‌‌گه‌یش���تون،‌به‌ب���ێ‌له‌به‌رچاوگرتنی‌‌له‌ئێستادا‌ كه‌‌ دامه‌زراندن‌ سیستمی‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردس���تاندا‌به‌ڕه‌س���می‌‌دیكه‌ی‌‌ كچێكی‌ پێده‌كرێ���ت،‌ كاری‌‌ئازاد‌جوندیان���ی،‌وته‌بێژی‌‌یه‌كێتی‌‌له‌نوسینگه‌ی‌ كوردستان،‌ نیشتمانی‌‌په‌رله‌م���ان‌له‌س���لێمانی‌به‌ئیم���زای‌‌سه‌رۆكی‌‌په‌رله‌مان‌داده‌مه‌زرێنرێت.

‌ئه‌و‌كچه‌ی‌به‌رپرس���ه‌كه‌ی‌یه‌كێتی‌له‌ئێس���تادا‌ ئه‌له‌ن���د-ه‌،‌ ن���اوی‌‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌ زانكۆی���ه‌‌و‌ خوێندكاری‌به‌ئاوێن���ه‌ی‌راگه‌یاند‌"من‌تائێس���تا‌له‌نوسینگه‌ی‌‌ دامه‌زراندن‌ نه‌مزانیوه‌‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌له‌رێی‌فۆڕمی‌

دامه‌زراندنه‌وه‌‌ده‌بێت".‌زانیارییه‌كانی‌‌ئاوێنه‌‌ئاشكرایده‌كه‌ن،‌به‌ئیم���زای‌ ئه‌له‌ن���د‌ دامه‌زراندن���ی‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان،‌ئه‌رسه‌الن‌بایز،‌بوه‌و‌له‌ماوه‌ی‌دو‌ساڵی‌سه‌رۆكایه‌تی‌ناوبراودا،‌ئه‌مه‌‌شه‌شه‌مین‌كه‌سه‌‌له‌و‌نوس���ینگه‌یه‌‌دامه‌زرابێت،‌له‌ئێستادا‌كۆی‌فه‌رمانبه‌رانی‌ئه‌و‌نوس���ینگه‌یه‌‌‌9فه‌رمانب���ه‌ره‌،‌له‌كاتێك���دا‌ل���ه‌دو‌خوله‌ك���ه‌ی‌‌دیك���ه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌ئه‌و‌نوس���ینگه‌یه‌‌ته‌نه���ا‌‌3فه‌رمانبه‌ری‌‌

هه‌بوه‌.‌‌نوس���ینگه‌ی‌ س���ه‌رۆكی‌ ه���اوكات‌كوێس���تان‌ له‌س���لێمانی،‌ په‌رله‌مان‌محه‌م���ه‌د‌ئ���ه‌وه‌ی‌راگه‌یان���د‌ك���ه‌‌"ئ���اگاداری‌دامه‌زراندن���ی‌ئه‌له‌ن���د‌نه‌بون‌و‌ته‌نه���ا‌ئه‌وه‌نده‌‌ده‌زانین‌كه‌‌فه‌رمانه‌كه‌مان‌ب���ۆ‌هاتوه‌،‌بێئه‌وه‌ی‌

پێویستمان‌پێی‌بێت".ئه‌له‌ند‌ئ���ازاد‌جوندیانی،‌له‌دایكبوی‌ساڵی‌1991-ه‌و‌خوێندكاری‌قۆناغی‌س���ێیه‌می‌كۆلیژی‌یاسایه‌‌له‌زانكۆی‌جیهان،‌رۆژی‌‌2013/8/29فه‌رمانی‌س���ه‌رۆكی‌ له‌الی���ه‌ن‌ دامه‌زراندن���ی‌له‌رۆژی‌ ب���ۆ‌ده‌رچوه‌و‌ په‌رله‌مانه‌وه‌‌له‌نوس���ینگه‌ی‌ ئه‌مس���اڵه‌وه‌‌ ‌9/13په‌رله‌مان‌له‌سلێمانی‌ده‌ستبه‌كاربوه‌و‌

ئێستا‌له‌وێ‌ده‌وام‌ده‌كات.

ئه‌ندامی‌‌پێشوی‌‌مه‌كته‌بی‌سیاسی‌حزبی‌‌شیوعی: بنكردایه تی متمانه ی به سه ركردایه تی نه ماوه

كورسیه كه ی تاڵه بانی ، باڵه كانی یه كێتی ده خاته جوڵه تایبه‌ت)399(‌سێشه‌ممه‌‌22013/10/22

‌ریکالم

عه‌لی‌زه‌نگه‌نه

تاڵه‌بانی

Page 3: ژماره 399

3(399( سێشه ممه ‌2013/10/22هه‌نوکه

ئا: ئاوێنه

"إن الل����ه ال یغیر ما بق����وم حتی یغیروا م����ا بانفس����هم"، ئه م����ه ئ����ه و ئایه ته قورئانیه یه كه بزوتنه وه ی گۆڕان له گه ڵ ده ركه وتنی له هه ڵبژاردنی 25ی ئه یلولی جه م����اوه ری و هێزێك����ی وه ك ،2009مه ده نی به شێوه یه كی به رفراوان تێكه ڵ به دروشمه سیاسیه كانی كردو تائێستاش له پاڵ به كارهێنانی چه ندین ده سته واژه و وشه ی دینی ، په رله مانتارێكی گۆڕانیش ئه وه نده س����ه نگه ره ی "ئ����ه و پێیوایه ،

تۆكمه نیه ، گۆڕان په نای بۆ ببات".

له به رامبه ردا هێزه ئیس����امیه كان نه ك ئه م گوتاره ی گۆڕان به مه ترسی نابینن له سه ر پێگه و جه ماوه ری خۆیان، به ڵكو به ش����ێكیان ده ستخۆشییان هه یه بۆی و

پێیانوایه "كارێكی عاقاڵنه "یه .بزوتن����ه وه ی گ����ۆڕان ئه گه رچ����ی خۆی وه ك هێزێكی نائایدۆلۆژی و جه ماوه ریی ناساندوه ، به اڵم له ئاس����تی بااڵدا هێما دینیه كانی به شێوه یه كی ئاشكرا تێكه ڵ به گوت����اری سیاس����یی و میدیایی خۆی ده كات، به تایبه تی له كاتی بانگه شه كانی هه ڵبژاردن����دا ك����ه ئه م هێ����زه له كاتی دروستبونیه وه به شداری سێ هه ڵبژاردنی په رله مانی ك����ردوه )به عێراق و هه رێمی رێكخ����ه ری خ����ودی كوردس����تانه وه (. گش����تیی بزوتنه وه ی گۆڕان، نه وشیروان مسته فا له چه ندین بۆنه ی جیادا و له ناو ده ربڕینه كانی����دا ده س����ته واژه ی "ئ����ه م به نده ی خوایه ، به پشتیوانی خوا، خواو جه ماوه رمان له پش����ته ، پش����ت به خواو

ئێوه ..."ی به رده وام له سه ر زار بوه . گۆڕانیش بزوتن����ه وه ی په رله مانتارێكی قورئانی����ه ی ئایه ت����ه ئ����ه و پێیوای����ه س����ه ره وه "گوزارش����ته له دروش����مێكی هه ڵبژاردن، چونكه قس����ه له سه ر ئه وه

بو كه گ����ۆڕان و گۆڕانكاری ته نانه ت دژ هاوكات نی����ه ". دینیش به بنه ماكان����ی رێكخ����ه ری دینیه كان����ی ده س����ته واژه گشتیش به وه وه س����فده كات كه "ئه وه به شێكه له گوتارێكی رۆژانه و هه ندێكیان به مه به س����ت و ب����ڕواوه به كارده هێنرێن و هه ندێكیش����یان به ش����ێكه له فه رهه نگی به كارهێنانی رۆژان����ه ، بۆیه ئه وه ته نها په یوه ست نیه به نه وشیروان مسته فاوه ، به ڵكو زۆربه ی سه ركرده و كه سایه تیه كانی

كورد رۆژانه به كاریده هێنن". ئه بوبه كر هه ڵه دن����ی ئه ندامی مه كته بی سیاسیی یه كگرتوی ئیسامی كوردستان به ئاس����ایی ده زانێت كه گۆڕان په نا بۆ گوت����اری دینی ببات له ئاراس����ته كردنی ده نگده ران و جه ماوه ری خۆی و ده ڵێت، "گ����ۆڕان كارێكی عاقاڵن����ه ده كات كه حساب بۆ ئاین و كلتوری باوی كۆمه ڵگه

ده كات". پێناس����ه ی یه كگرتوی ئیسامی له زاری ئه بوبه كر هه ڵه دنیه وه بۆ گۆڕان ئه وه یه ك����ه "وه ك بزوتنه وه یه ك����ی جه ماوه ری خۆی ناس����اندوه ن����ه ك بزوتنه وه یه كی ئایدۆلۆژی ، ئه وانه ش����ی ك����ه له ده وری گۆڕان كۆبونه ته وه جه ماوه رێكی ناڕازیی ده نگ����ده ره و خه ڵكێكی رێكخ����راو نیه ، به ڵك����و هه مو ج����ۆره خه ڵكێكی تێدایه له وپه ڕی چه پ و عه لمانیه وه تا كه سانی

ئیسامی و دیندار". الی خۆیش����یه وه عه دن����ان عوس����مان، په رله مانتاری گۆڕان له خولی س����ێیه می په رله مان����ی كوردس����تان، نكوڵی له وه ده كات كه گوتاری دینی به سه ر گۆڕاندا زاڵبێ����ت و ده ڵێت،"هیچ خیتابێكی دینی به سه ر گۆڕاندا زاڵ نیه و له راستیدا ئه وه به ش����ێكه له هه وڵدان بۆ تێنه گه یش����تن

یان هه وڵ����دان بۆ خراپ تێگه یش����تن، بۆی����ه گ����ۆڕان نه بزوتنه وه یه كی دینی و نه بزوتنه وه یه ك����ی دژ به دین����ه ، به ڵكو

هێزێكی مه ده نیه ". هاوكات له نێو په یك����ه ره ی رێكخراوه یی له هه ڵبژاردنه كانی كاندیده كانی گۆڕان و رابردودا، كۆمه ڵێ����ك كاراكته ری دیاری هێناوه ت����ه پێش����ه وه ك����ه له راب����ردوو تاڕاده یه كیش ئێس����تادا، وه ك كه سانی خ����اوه ن باكگراوندی دینی و ئیس����امی به ش����ێكیش ب����ه ڕای ده ناس����رێن، له چاودێران ئه م گوتاره نیمچه دینیه ی گۆڕان ئه گه ر تاكتیكی����ش نه بێت، ئه وا زۆرتر بۆ راكێش����انی جه ماوه ری الیه نه هه ڵه دنی له وباره یه وه ئیس����امیه كانه ، ده ڵێت، "ئه وانه ی سه ركرده ی بااڵن له ناو ئه و بزوتنه وه ی����ه دا خاوه نی ئه زمونێكی فراوان و قوڵن، له به رئه وه ئه گه ر بڕوایان

ب����ه وه نه بێ����ت، كارێكی له وش����ێوه یه ناكه ن. خ����ۆ ئه گ����ه ر وه ك تاكتیكیش به كاریبهێنن، ئ����ه وا پاش ماوه یه كی تر

ده بێت پێچه وانه ی ئه وه بسه لمێنن". عوس����مان ئ����ه وه ی نه ش����ارده وه ك����ه هه ندێ����ك له ئه ندامانی گۆڕان باس����یان ئیسام ئاینی له بنه ما چه س����پاوه كانی كردوه و ده ڵێ����ت، "پێموانیه هیچ كه س له كوردس����تاندا هه بێت دژ ب����ه و بنه ما چه سپاوانه بێت، واته هیچ الیه نێك نیه دژ به ئاین بوه ستێته وه به و شێوه یه ". له باره ی ئ����ه وه ی هێزه ئیس����امیه كان هیچ كێش����ه یه كیان هه یه له وه ی گۆڕان ئ����ه م س����ه نگه ری گوت����اره دینیه ی����ان لێداگیرب����كات، هه ڵه دنی ده ڵێت، "ئێمه هیچ كێشه یه كمان نیه ، چونكه خاوه نی بنه مای فك����ری و تایبه تمه ندی خۆمانین وه ك یه كگرت����و، هه روه ه����ا دو الیه نی جیاوازی����ن و كۆمه ڵێ����ك خاڵی هاوبه ش كۆیكردوینه ت����ه وه ". له به رامبه ریش����دا په رله مانتاره ك����ه ی گ����ۆڕان پێیوای����ه ، "ئیس����امیه كانیش ئ����ه و س����ه نگه ره ی به ئاراس����ته ی چۆڵك����ردوه جارانی����ان مه ده نی����ه ت و س����ه نگه ری مه ده نی����ه ت ده ڕۆن، بۆی����ه ئه و س����ه نگه ره ی ئه وان ئه وه نده سه نگه رێكی تۆكمه نیه ، گۆڕان

هه وڵبدات په نای بۆ ببات". بزوتنه وه ی گۆڕان له گه ڵ دروس����تبونیدا 25ی په رله مانیه ك����ه ی له هه ڵبژاردن����ه ته مم����وزی 2009، توان����ی له كۆی 111 كورس����ی په رله مانی كوردس����تان، 25 له هه ڵبژاردنه كه ی ببات����ه وه و كورس����ی 21ی ئه یلول����ی ئه مس����اڵیش، به پێ����ی كۆمس����یۆنی راگه یه نراوه كه ی ئه نجامه كورس����یه كانی ژماره ی هه ڵبژاردنه كان 24 كورس����یه . ه����اوكات له هه ڵبژاردنی په رله مانی عێراق له 10ی ئازاری 2010، توانی ببێته خاوه نی هه ش����ت كورس����ی

په رله مان.

ئا: ئاسۆ سه راوی

وته بێژی سیاس����ی و مه كته بی ئه ندام����ی یه كێت����ی نیش����تمانی كوردس����تان "ئازاد جوندیان����ی " ل����ه م گفتوگۆی����ه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "دانیشتنی ئاس����ایی یه كێتی له م هه فته یه دا ده كرێت و بڕیاری ئه وه ده ده ین كه له حكومه تی داهاتودا به ش����داربین یان

نا".

ئاوێنه : به پێی زانیاریه كان ئاراس����ته یه ك له ن����او یه كێتیدا هه یه كه مه به س����تیه تی گ����ۆڕان له حكومه تی داهاتودا به ش����داری

پێنه كرێت، ئه مه بۆچی ؟ئ����ازاد جوندیانی : جارێ باس����ی خۆمان بكه ی����ن، وه ك یه كێت����ی ت����ا ئێس����تا بۆ نه كردن یان به ش����داریكردن مه س����ه له ی له حكومه تدا تاوتوێیه كی جدیمان نه كردوه ره نگه له ناو خۆماندا باس����كرابێت، به اڵم له و كۆبونه وه یه دا كه به نیازین تا كۆتایی ئه م هه فته یه بیكه ین تاوتوێی ئه و باس����ه ده كرێت، بۆچونێك هه یه كه حكومه تێكی بنكه فراوان بێت، ی����ان وه ك زاراوه كه ی جه نابی مام جه الل به كاربێنم كه حكومه تی "چه پكه گوڵه كه " بێت، ئه م بۆچونه هه یه كه هه مو حیزبه كان ده گرێته وه ، سه باره ت یاس����ا به پێی یه كه م به پرس����یاره كه ش، ئێم����ه الیه نێك نین ك����ه ته كلیف بكرێین بۆ پێكهێنانی حكومه ت، تا ئێمه بایكۆت بخه ینه سه ر كه س، ئێمه بایكۆت ناخه ینه سه ر هیچ الیه نێك. دوه م كه كۆبونه وه كه ی خۆمان كرا ره نگه ئه و بۆچونه ش هه بێت، ره نگه بۆچونی پێچه وانه ی ئه وه ش هه بێت ك����ه هه مو الیه ن����ه كان به ش����داری بكه ن، به اڵم تائێس����تا ئه وه رون نییه ، دانیشتنی ئاس����ایی یه كێتی له م هه فته یه دا ده كرێت، هه موان پێكه وه ئه و بڕیاره ده رده كه ین كه

به شداربین یان نا.ئاوێنه : گۆڕان پێشنیاری ئه وه ی بۆ ئێوه كردوه كه فراكس����یۆنه كه تان له په رله مان یه كبگرن، وه اڵمتان بۆ ئه و پێشنیاره چی

بوه ؟ئ����ازاد جوندیان����ی : ئێمه تائێس����تا هیچ له وباره یه وه نه ب����وه ، كۆبونه وه یه كم����ان هه رچیم����ان هه بێت هێش����تومانه ته وه بۆ كۆبون����ه وه ی ئه نجومه نی س����ه ركردایه تی

له وێدا بڕیاری له باره وه ده ده ین.

ئاوێنه : له چه ن����د رۆژی رابردودا، بارزانی له گه ڵ چه ند به رپرس����ێكی بااڵی یه كێتی به جیا كۆبۆته وه ، مه به ست له م كۆبونه وانه

چی بوه ؟ئازاد جوندیانی : ش����تی وه هام نه بیستوه به جیا كۆبونه وه كرابێت، به اڵم له الیه كه وه كاك كۆسره ت جێگری یه كه م، سكرتێری یه كێتییه و جێگری س����ه رۆكی هه رێمیشه ده كرێ����ت رۆژان����ه په یوه ندی����ان پێكه وه هه بێت، له الیه كی تره وه كاك ئه رس����ه الن س����ه رۆكی په رله م����ان ئاس����اییه رۆژان����ه په یوه ندی و دانیشتنی هه بێت هه م له گه ڵ س����ه رۆكی حكومه ت هه م له گه ڵ سه رۆكی هه رێمی����ش، جگه ل����ه وه ئێم����ه و پارتی تائێس����تاش له یه ك حكومه تدا به شدارین، ئاس����اییه یه كببینین، جگه له وه ش ئه گه ر ئێمه له گه ڵ پارتی كۆببینه وه به ئاش����كرا باس����ی ده كه ین له رابردوش����دا هه ركاتێك كۆبون����ه وه ی ئاس����اییمان هه ب����و ه����ه ر له راگه یاندنه وه باسمانكردوه تا كه س نان و

پیازی پێوه نه خوات.ئاوێنه : باش����ه دوای راگه یاندنی ئه نجامی هه ڵبژاردنه كه ، زۆرجار ئه ندامانی مه كته بی سیاسی و سه ركردایه تی یه كێتی كه ده دوێن

گشتی به ش����ێوه یه كی به رپرسیارێتیه كان ب����اس ده ك����ه ن و هه موتان ناڕازی����ن به بێ ئه وه ی كه س به رپرس����یارێتیی شكسته كه

له ئه ستۆبگرێت؟ئه نجام����ه ی ئ����ه و جوندیان����ی : ئ����ازاد له هه ڵبژاردندا به ده س����تمانهێنا له دایكبوی 9/21 نییه ، باگراوه ندی پێشوتری هه یه ، جگه له وه ئێستا ئێمه لیژنه یه كمان هه یه به دواداچ����ون ب����ۆ هۆكاره كان����ی ده كات و ئێستا ئه و لیژنه یه خه ریكی ئاماده كاریه ، هۆكاره كانی����ش هۆكارێك نی����ن، هۆكاری زاتی هه ی����ه و ه����ۆكاری مه وزوعی هه یه ، هۆكاری ناوخۆی هه یه و هۆكاری ده ره كی

هه یه .ئاوێن����ه : ده وت����رێ گۆڕان����كاری ده كرێت یه كێتی و مه كته بی كۆمه ڵێك له به رپرسی باس����ی ت����ۆش ده كرێت، ئه وه ت����ا چه ند

راسته ؟ئ����ازاد جوندیان����ی : ئێم����ه له پلنیۆم����دا بڕیارمانداوه له هه ر ش����وێنێك گۆڕانكاری به مه كته بی ده یكه ی����ن بێ����ت پێویس����ت راگه یاندن و هه مو ئۆرگانه كانی یه كێتیشه وه له هه ر شوێنێك گۆڕانگاری پێویست بێت ده یكه ین، شه خس����ی خۆم پابه ندم به هه ر

بڕیارێك كه له ئه نجومه نی سه ركردایه تیه وه ده ربچێت، به اڵم بۆ مه سه له ی زاراوه ی كه ده ڵێ����ن )ده وترێ ( هه ندێكی����ان باڵۆنن، ره نگه كه س����ێك له ناو یه كێت����ی بیه وێت له خۆیه وه قس����ه یه ك ب����كات، ده نا له هیچ كۆبونه وه یه كی یه كێتی تائێستا باس له وه نه كراوه كه ئه م مه كته به به رپرس����ه كه ی ده گۆڕین و فاڵن كه س ده هێنینه ش����وێنی ،

تائێستا هیچ شتێك له وباره یه وه نییه .ئاوێن����ه : پێش ئه نجام����ی هه ڵبژاردنه كان یه كێتی زۆرین����ه ی بڕیاره كانی له مه كته بی ب����ه اڵم یه كاییده ك����رده وه ، سیاس����ی بۆچی ئێس����تا هه ر ب����اس له ئه نجومه نی

سه ركردایه تی ده كرێت؟ئازاد جوندیان����ی : له یه كه مین كۆبونه وه ی هه ڵبژاردن، دوای سیاس����ی ، مه كته ب����ی باس����مان له وه كرد كه له مه ودوا جۆرێكی ت����ر له بڕی����ار وه رگرت����ن ده گرین����ه به ر، ئالیه تێكی ت����ر، ئه ویش ئه و ئالیه ته یه كه له پلنیۆمدا په سه ندكرا، ئه ویش ئه وه یه كه له مه سه له سیاس����یه گرنگه كاندا مه كته بی سیاس����ی به ته نها بڕیاری لێنادات، به ڵكو ئه نجومه نی س����ه ركردایه تی و ئه نجومه نی ناوه ند كۆمه ڵێ����ك ناوه ندێكی تر پێكه وه

بڕیاری لێده ده ن.

ئاوێن����ه : كه واته پێش����تر هه ڵه ب����ون، كه بڕیاره گرنگه كان ته نها مه كته بی سیاسی

ده ریكردوه ؟ئازاد جوندیانی : خ����ۆی به پێی په یڕه وی یه كێتی ، مه كته بی سیاسی داوای لێكرابو كه بڕیاره كانی ئه نجومه نی س����ه رۆكایه تی ئه نجومه نی له راب����ردودا بكات، جێبه جێ س����ه ركردایه تی كۆده ب����ۆوه ، كۆمه ڵێ����ك هێڵی گش����تی سیاس����ه تی داده نا، دواتر جێبه جێكردن����ی ده مایه وه ب����ۆ مه كته بی سیاسی ، به داخه وه ده توانم بڵێم مه كته بی سیاسی له وه دا سه ركه وتو نه بو، نه یتوانی وه ك پێویس����ت بڕیاره كان����ی ئه نجومه نی به و ب����كات، جێبه ج����ێ س����ه ركردایه تی ش����ێوه یه ی كه ببێته جێ����ی ره زامه ندی

زۆرینه ی یه كێتیه كان.هاوسه رۆكی له سیس����ته می باس ئاوێنه : ده كرێت ب����ۆ یه كێتی ، پێتوای����ه یه كێتی

پێویستی به و جۆره سیسته مه هه یه ؟ئازاد جوندیانی : ئه و مه س����ه له یه تائێستا نه بۆت����ه كه یس����ێكی باس لێك����راوی ناو یه كێتی ، ئه وه ده هێڵین����ه وه بۆ كۆنگره ، خۆی په كه كه وه ك جۆرێك له هاوس����نگی له نێ����وان پی����اوو ژن����دا ئه و سیس����تمه ی پێڕه وك����ردوه ، ب����ه ڕای م����ن سیس����تمی

هاوسه رۆكی بۆ یه كێتی گونجاو نییه .ئاوێن����ه : باس له هاتنه پێش����ه وه ی قوباد تاڵه بان����ی ده كرێت له ن����او یه كێتیدا، ئایا

ئه وه سه رده گرێت؟ئازاد جوندیانی : پێش هه مو ش����تێك كاك قوب����اد كادرێكی پێش����كه وتوی یه كێتیه و له حكومه تیش����دا پۆس����تی پله ی وه زیری هه یه ، به پێی پێڕه وی����ش هه مو كادرێكی یه كێتی مافی ئه وه ی هه یه له هه ڵبژاردندا بێته پێشه وه ، وه ك هه مو ئه ندامێكی تری

یه كێتی ئه و مافه بۆ ئه ویش هه یه .ئاوێن����ه : ب����ه ڕای ت����ۆ گونج����اوه ببێ����ت

به سكرتێری یه كێتی ؟ئازاد جوندیانی : ت����ا جه نابی مام جه الل له ژیاندا مابێت قسه مان له سه ر سكرتێری نیی����ه ، مام ج����ه الل كه س����ه یه كه مه كه ی

یه كێتیه تا له ژیاندا بێت.ئاوێنه : زیاتر له 10مانگ تێپه ڕیوه به سه ر تاڵه بانیدا، كه ی سه باره ت نه خۆشیه كه ی به ته ندروس����تی تاڵه بانی به ڕونی ش����تێك

ده ڵێن؟ئازاد جوندیانی : ئه و مه سه له یه ئه وه ندی

په یوه ندی به خان����ه واده ی خۆیه وه هه یه ، په یوه ندی راس����ته وخۆی به ئێمه ومانانه وه نیی����ه ، ب����ه اڵم له به رئ����ه وه ی جه نابی مام جه الل س����ه رۆك كۆماره و سكرتێری گشی یه كێتیی����ه ، بۆیه ره نگ����ه له داهاتودا ئه و

كه یسه باشتر رونبكرێته وه .ئاوێنه : كه ی به رپرسی مه ڵبه ندی سلێمانی

دیاری ده كه ن؟ئازاد جوندیان����ی : هه رچه نده یه كێك نییه له خاڵه كان����ی دانیش����تنه كه ی ئه نجومه نی سه ركردایه تی ، به اڵم ره نگه له م كۆبونه وه ی باس����ی س����ه ركردایه تیدا ئه نجومه ن����ی لێوه بكرێت، له ئێستاشدا مه ڵبه ند گرفتێكی وه ه����ای نییه ، چونكه جێگ����ری مه ڵبه ند كاره كان به ڕێوه ده ب����ات، ب����ه اڵم پێموایه له 10تا 15رۆژی داهاتو له چوارچێوه ی ئه و گۆڕانكاریانه ی كه به بڕیاری پلنیۆم بڕیاره

بكرێت، ئه و شوێنه ش پڕده كرێته وه . ئاوێنه : وه ك ده زانن ئه ندامێكی مه كته بی سیاسیتان باس����ی له وه كردوه كه ئێران رۆڵ����ی كاریگ����ه ر و راس����ته وخۆی هه بوه له هێمنكردنه وه ی گرژیه كانی نێوان ئێوه و گۆڕان و وابڕیاره د.به رهه میش س����ه ردانی ئه و واڵته بكات، ئایا ئێران كاریگه رییه كی

گه وره ی له سه ر بڕیاردانی ئێوه هه یه ؟ئ���ازاد جوندیان���ی : ئێ���ران ده وڵه تێكی )فاعیله ( له ناوچه كه دا، ته نانه ت یه كێك له كێش���ه كانی ئه مه ری���كا له گ���ه ڵ ئه و واڵته ئه وه یه كه ئێ���ران ده وری نه بێت ئیقلیمیه كاندا، نێوده وڵه ت���ی و له روداوه ب���ه اڵم ئێس���تا لێكنزیكبونه وه یه كی���ان هه یه له گه ڵ ئه مه ریكا، جگه له وه ئێمه سنورێكی به رفراوانمان له گه ڵ ئه و واڵته هه یه ، هه میش���ه ش ئێران ویس���تویه تی له هه رێمدا هێزه كان له گه ڵ یه كدا ته بابن، به ڵگه مان زۆر هه یه ، رۆژگارێك كه ئێمه له گه ڵ بزوتنه وه ی ئیس���امی ش���ه ڕمان هه بو ش���ه ڕه كه له سه ر ده س���تی ئێران راگیرا، ئێران هاته ناو مه س���ه له كه وه و ش���ه ڕه كه ی راگرت، من دڵنی���ام ئێران گرنگی ب���ه وه ده دات كه س���نوره كانی هێمنبن و، هێزه كان له هه رێم و عێراقیشدا ته بابن، چونكه ئێران به رژه وه ندی هه یه له ت���ه واوی عێراق���دا، هی���چ الیه نێكیش له هه رێمدا نه یشاردۆته وه كه دۆستایه تی هه یه له گه ڵ ئێران و ئێمه ش دۆستایه تمان

هه یه .

گۆڕان هه وڵده دات سه نگه ری گوتاری دینی له ئیسالمیه كان داگیربكات ئه ندامێكی مه كته بی سیاسیی یه كگرتو: گۆڕان كارێكی عاقاڵنه ده كات

ئازاد جوندیانی : سیستمی هاوسه رۆكی بۆ یه كێتی گونجاو نییه

تا جه نابی مام جه الل له ژیاندا مابێت قسه مان

له سه ر سكرتێری نییه ، مام جه الل

كه سه یه كه مه كه ی یه كێتیه تا له ژیاندا

بێت

هیچ خیتابێكی دینی به سه ر

گۆڕاندا زاڵ نیه و له راستیدا ئه وه

به شێكه له هه وڵدان بۆ تێنه گه یشتن یان هه وڵدان بۆ

خراپ تێگه یشتن، بۆیه گۆڕان

نه بزوتنه وه یه كی دینی و

نه بزوتنه وه یه كی دژ به دینه ، به ڵكو هێزێكی مه ده نیه

ئازاد جوندیانی

کۆبونه وه یه کی الیه نگرانی بزوتنه وه ی گؤڕان

Page 4: ژماره 399

هەنوکە(399( سێشه ممه 42013/10/22

ئا: شاهۆ ئه حمه د

هادی عه لی ئه ندامی پێشوی مه كته بی سیاسی یه كگرتوو كه سایه تی ناسراوی

ئیسالمی له م گفتوگۆیه ی ئاوێنه دا ده ڵێت "ره وتێكی ئیسالمی له ئارادایه كه

ساڵ به ساڵ له گه شه كردندایه ".

ئاوێنه : ئایا یه كگرتو له به رژه وه ندیه تی الیه نه كانی به ب���ێ ده س���ه اڵته وه بچێته

دیكه ی ئۆپۆزیسیۆن؟هادی عه لی : ئه وه ته نیا نه یبه ستینه وه به ڵك���و یه كگرت���و به به رژه وه ن���دی له هه رێم���ی چاكس���ازی به رژه وه ن���دی كوردس���تان كه پێویس���تیه كی سیاسی هه رێمی كوردستانه و ئۆپۆزسیۆن به هه مو الیه نه كانه وه هه ڵگری پرۆژه ی چاكسازین كوردس���تان سیاس���ی له سیس���ته می له به رژه وه ندی چاكس���ازی و یه كگرتو نیه ئه گه ر یه كگرتو به جی���ا و بێ الیه نه كانی تری ئۆپۆزس���یۆن بچێت���ه حكومه ته وه هه ڵبه ت ئه وه ته نیا بۆ یه كگرتو وانیه بۆ هه رس���ێ الیه نه كه ی ئۆپۆزسیۆن واباشه پێكه وه بچنه حكوم���ه ت یاخود پێكه وه

ببنه ئۆپۆزسیۆن. ئاوێنه : ئایا الیه نه كانی ئۆپۆزسیۆن تا سه ر ده توانن له سه ر هاوهه ڵوێستی خۆیان

بۆ چونه ناو حكومه ت به رده وامبن؟هادی عه ل���ی : ده بێت ئه و پرس���یاره له خۆی���ان بكه ی���ت، ب���ه اڵم ب���ه ڕای من به رژه وه ن���دی خۆیان وه كو پێش���تریش وتم له به رژه وه ندیانه هه رس���ێ الیه نه كه ی ئۆپۆزس���یۆن پێكه وه بن له به شداریكردن له به ش���دارینه كردن له حكوم���ه ت یاخود ئه مه به رژه وه ندی پرۆس���ه ی سیاس���یه پێكه وه بونه ئه و كوردس���تان له هه رێمی ئێستا له ئاستی پێویست نیه هه ماهه نگی هه یه ، ئه وه باشه ئێستا له م چه ند رۆژه ی دانوستانیانكرد الیه نه كه هه رسێ رابردو

ب���ۆ پێكهێنانی حكومه ت���ی داهاتو ئه وه هه نگاوێك���ی ئیجابیه به اڵم ب���ه ڕای من ده بێ���ت ئه وه زیات���ر به ره وپێش بچێت و بتوانن وه كو هاوپه یمانێكی نیش���تیمانی بن و پێكه وه به ش���داری حكومه ت بكه ن ئه گ���ه ر كردیان یان ئه گه ر ئۆپۆزس���یۆن

بن. ئاوێنه : باس له وه ده كرێت كه توركیا یه كگرتو له گه ڵ نزیكایه تییه وه له ڕێگه ی فش���اری ئه وه ی بۆ ده هێنێت كه له گه ڵ پارت���ی حكومه ت پێكبهێن���ن، ئه مه رێی

تێده چێت؟ه���ادی عه لی : م���ن هی���چ زانیاریه كم له وباره یه وه نیه به اڵم واڵتانی دراوس���ێ موهته من به وه زعی عێراق و كوردس���تان و وتوێ���ژ و ڕاگۆڕینه وه ده كه ن له گه ڵ هه مو الیه ن���ه كان، چ ئه وانه ی له ده س���ه اڵتن چ ئه وانه ی له ئۆپۆزسیۆنن، به اڵم وه كو فشار چه ند ده توانرێت فشار بكه ن چه ند الیان قبوڵ ده كرێت ئه وه به ستراوه به هه ریه كه

له حزبه كان خۆیانه وه . ئاوێن���ه : ئایا توركیا و ئێ���ران رۆڵێكی كاریگه ر له پێكهێنانی حكومه تی داهاتوی

هه رێمی كوردستاندا ده بینن؟هادی عه ل���ی : بێگومان ئه وان گرینگی ده ده ن به مه سه له ی چۆنیه تی پێكهێنانی كابین���ه ی داهاتوی حكومه ت���ی هه رێمی كوردس���تان و خۆیان ب���اس له وه ده كه ن حاڵه تی سه قامگیری هه رێمی كوردستان له به رژه وه ن���دی ئه وانه و له روی ئابوریه وه س���ود ده بینن له هه رێمی كوردستان بۆیه هه رش���تێك ببێت���ه هۆی س���ه قامگیری كوردستان ئه وان ده یكه ن و هه رشتێكیش ببێته كۆس���پ ب���ۆ س���ه قامگیری ئه وان

له گه ڵی نین.ئاوێنه : گۆڕان ئێس���تا به ئاشكرا باس له پارێزگاریك���ردن له س���ه وابیتی دین���ی ده كات، خوێندن���ه وه و لێكدان���ه وه ت بۆ

ئه مه چییه ؟

هادی عه لی : ئه وه ش���تێكی ئیجابیه و له هه مانكاتدا ش���تێكی چاوه ڕوانكراویشه كوردستان هه رێمی به نیس���به ت چونكه ئیسالمیه وه به نیس���به ت واڵتانی یاخود ره چاوكردنی سه وابتی دینی و دابونه ریتی كۆمه اڵیه ت���ی و حاڵه ت���ی ژی���اری ئ���ه و واڵتانه ش���وبهێنراوه به ئیس���الم، ئه گه ر الیه نێكی سیاس���ی ره چ���اوی ئه و الیه نه ن���ه كات ده توانی���ن بڵێین نام���ۆ ده بێت له به رئ���ه وه خ���ۆی ، به كۆمه ڵگه ك���ه ی هه م���و الیه ن���ه سیاس���یه كانی هه رێمی كوردس���تان و له عێراقیش���دا له ده ستوری هه میش���ه یی عێراق و پرۆژه ی ده ستوری مه س���ه النه ئه و كوردس���تان هه رێم���ی یه كالبۆت���ه وه وه ك بڵێیت چه س���پیوه ، ئه وه ی گۆڕان ته ئكیدیان له س���ه ركرده وه

له ماده كانی ده س���توری عێراق و یه كێكه پرۆژه ی ده س���توری هه رێمی كوردستان له به رئ���ه وه خاڵێك���ی ئیجابی���ه گۆڕان ئه گه ر بیه وێت بزوتنه وه یه كی گۆڕانخواز و هه رێمی ئاستی له سه ر چاكسازخوازبێت كوردس���تان ناكرێت ره چاوی ئه و الیه نه نه كات چونكه میلله ت���ی كورد زۆرینه ی موسڵمانه و مه سه له ی س���ه وابیتی دینی جێ���گای گرینگی هه م���و الیه نێكه به اڵم له هه مانكاتدا ره وتێكی ئیسالمی له ئارادایه

كه ساڵ به ساڵ له گه شه كردندایه . ئاوێنه : پێتوایه سه له فیه كان له قۆناغی داهاتودا ده بنه هێزێكی گه وره و كاریگه ر

له كوردستاندا؟ هادی عه لی : مرۆڤ ناتوانێت پێشبینی ب���ۆ غه یب بكات، هه م���و ئه گه رێك هه یه

بۆ ئاینده به اڵم ئه وانیش خۆیان جۆرێك له بیركردنه وه ی���ان هه یه و ئ���ه وه له هه مو جیهانی ئیس���المیدا هه ی���ه ، به اڵم وه كو ره وتی سیاس���ی باوه ڕناكه م، چونكه ئه و ئاراس���ته س���ه له فیانه باوه ڕیان به كاری سیاسی نیه ، ئه وان زیاتر له بابه تی فیقهی ده ور ده بین���ن و الیه نه ئیس���المیه كانیش به ته واوه تی كۆنترۆڵی س���احه ی سیاسی ئیسالمیان كردوه و ئاراسته سه له فیه كان تاراده ی���ه ك بیركردن���ه وه وه ل���ه روی كاریگه ری���ان ده بێت له س���ه ر س���احه ی سیاسی ئیس���المی به اڵم ببێته هێزێكی سیاس���ی و كاریگه ر به سه ر س���احه كه وه

نه خێر.ئاوێنه : به بڕوای تۆ حیزبی ئیس���المی

له كوردستاندا پێویسته ؟ ه���ادی عه ل���ی : خ���ۆی حاڵ���ی حازر هه ی���ه و به ش���ێكی خه ڵكی كوردس���تان باوه ڕی به كاری ئیس���المی هه یه و باوه ڕی به حه لی ئیس���الم هه یه و ئه وه ش ده بێت

له چوارچێوه ی حزبی سیاسیدا بێت. ئاوێنه : ئه مینداری یه كگرتوی ئیسالمی له كۆبونه وه كانیدا له یه كێك كوردس���تان وت���ی پرس���ی جیاكردن���ه وه ی ده عوه و سیاس���ه ت له ناو یه كگرت���و نه ماوه ، تۆ

ده ڵێی چی ؟هادی عه ل���ی : ئه وه ته عبی���ری له ڕای خۆی كردوه و ئه و ڕای وایه ، به اڵم منیش رام وایه نه ك له ناو یه كگرتو به ڵكو له ناو هه مو ره وته ئیس���المیه كانی كوردستان و له هه م���و جیهانی ئیس���المی بونی هه یه ، لێره وه بگره تا ده گاته مه غریبی عه ره بی له ناو هه مو بزاوته ئیس���المیه كان هه یه و ئێس���تا پرس���ێكی گه رمه و ب���اس له وه ده كرێت كه ده بێ جیابكرێته وه . بۆ نمونه ئێس���تا له مه غریب و له تون���س هه نگاوی گ���ه وره نراوه پارتی دادو گه ش���ه پێدانی به الیه نی په یوه ن���دی هی���چ مه غریب���ی ده عه وی نیه و سرف كاری سیاسی ده كات

له تونس حزب���ی نه هزه كاری سیاس���ی جیاوازه ، ده عه وی موئه سه ساتی ده كات له میس���ریش هه نگاویانن���او حزبێكی���ان دادپ���ه روه ری ، ئ���ازادی و به ن���اوی دانا ئیدی ده رف���ه ت نه بو ئه گین���ا ئه وانیش به ره و ئاراس���ته یه كی باش���تر بیانبردایه سیاس���ی كاری ح���زب به ش���ێوه یه ك ب���كات و كاری بانگخ���وازی و په روه رده ی به رێكخس���تی په یوه ندی كاران���ه ی ئه و كۆمه ڵگه ی���ه له گه ڵی تێك���ه ڵ نه كرێت بۆ ئ���ه وه ی نه بێته به ش���ێك له ملمالنێی سیاس���ی ، بۆیه ئه وه پرس���ێكه كێشه ی هه مو ره وتێكی ئیسالمیه جا ئه مڕۆ بێت یان سبه ی ده بێت به و ئاراسته یه بڕوات و

هه رێمی كوردستانیش بگرێته وه . ئاوێن���ه : ئه گ���ه ر به راوردێ���ك بكه یت له نێ���وان م.س���ه الحه دین و م.محه م���ه د ف���ه ره ج خاڵ���ی هاوب���ه ش و جیاوازیان و هه ریه كه یان ئیجاب���ی و س���لبی خاڵ���ی

له ئه میندارێتیدا چی بوه ؟ هادی عه لی: وه اڵم نا ده مه وه .

ئاوێن���ه : به ب���ڕوای تۆ ئایا به ش���ێك له س���ه ركردایه تی یه كگرت���وش خه ریكی

بازرگانی و فرۆشتنی دینن به دنیا؟ هادی عه لی : نه خێر شتی وا نیه !

ئاوێن���ه : رات چییه به رامب���ه ر به وه ی هێرش���كرایه س���ه ر گۆڕه كه ی ش���ێركۆ بێكه س و كێله كه ی ش���كێنرا، به بڕوای تۆ شێركۆ بێكه س شایس���ته ی ئه وه یه وای

به رامبه ر بكرێت؟ ه���ادی عه ل���ی : ب���ه رای م���ن هه م���و كه س���ایه تێك چ له ژیاندا بێ���ت چ دوای ژیان���ی بێ���ت ده بێت رێ���زی لێبگیرێت و ئه گ���ه ر بێڕێ���زی به رامب���ه ر بكرێت من مه س���ه له ی ده زان���م. به نادروس���تی ش���كاندنی كێل���ی گۆڕی كه س���ایه تیه ك یاخود رۆش���نبیرێك كارێكی ناشایسته و نادروس���ته و له روی ئاینیی���ه وه كارێكی

نادروسته .

هادی عه لی : له به رژه وه ندی یه كگرتو نیه به جیاو بێ الیه نه كانی تری ئۆپۆزسیۆن بچێته حكومه ته وه

واڵتانی دراوسێ موهته من به وه زعی عێراق و كوردستان و وتوێژ و ڕاگۆڕینه وه

ده كه ن له گه ڵ هه مو الیه نه كان، چ

ئه وانه ی له ده سه اڵتن چ ئه وانه ی

له ئۆپۆزسیۆنن

ئا: هێمن مامه ند

ئه و حزبانه ی كه له هه ڵبژاردنه كه ی 21ی ئه یلولدا نه یانتوانی بگه نه په رله مانی كوردستان و ژماره ی

ده نگه كانیان ناگاته ته نانه ت چوار هه زار ده نگ، سورن له سه ر درێژه دان

به خه باتی سیاسی حزبه كه یان و ئاماده نین به هیچ شێوه یه ك خۆیان

هه ڵبوه شێننه وه ، پاساویشیان ئه وه یه كه "ئه و ده نگانه ی هێناویانه سه نگی

راسته قینه ی خۆیان نییه ".

دیموكرات����ی چاره س����ه ری پارت����ی كوردستان كه به نزیك له پارتی كرێكاران )په كه ك����ه ( داده نرێت و بۆ یه كه مجار بو 21ی په رله مانیه ك����ه ی له هه ڵبژاردن����ه ئه یلول به ش����داری بكات، ته نیا نزیكه ی 3600 ده نگ����ی هێن����او نه یتوانی بگاته حزبه كه ش هاوس����ه رۆكی په رله م����ان. ئام����اژه به وه ده كات ئ����ه وان به رده وام ده ب����ن له خه بات����ی سیاس����ی و خۆیان

هه ڵناوه شێننه وه . نه جیبه عومه ر هاوس����ه رۆكی پارتی چاره س����ه ری دیموكراتی كوردستان بۆ

ئاوێنه وت����ی ، "هه مو الیه ك ده زانن ئه و ده نگان����ه ی كه ئێمه هێنام����ان ده نگی راسته قینه ی ئێمه نه بون و ده نگه كانمان

سوتاون".نه جیبه به پێویستی نازانێت پارته كه ی هه ڵبوه شێته وه و ده ڵێت،"ئێمه پارتێكین تائێس����تا یه ك دین����ار وه ك����و بودجه له حكومه ت����ی هه رێم وه رناگرین، كه واته ئێمه نه بوینه ته بارگرانی به سه ر كه س و پاش����كۆی كه سیش نین، بۆیه پێویست ن����اكات ئێم����ه له به رئ����ه وه ی ده نگمان نه هێن����اوه خۆمان هه ڵبوه ش����ێنینه وه و

بچین����ه پاڵ حزبێكی ت����ر، به ڵكو له ناو پارته ك����ه ی خۆمان درێ����ژه به خه باتی

سیاسی و مه ده نی ده ده ین".دیموكرات����ی نه ته وه ی����ی یه كێت����ی كوردس����تان، كه به ژماره 109 به شداری له هه ڵبژاردنه ك����ه ی مانگ����ی راب����ردودا ك����رد، ب����ه اڵم ته نه����ا 1717 ده نگیان به ده ستهێناوه ، ئه وانیش به هه مانشێوه ی پارتی چاره سه ر سورن له سه ر مانه وه ی به خه بات����ی درێ����ژه دان حزبه كه ی����ان و

سیاسیان.یه كێت����ی وته بێ����ژی د.ش����اخه وان

نه ته وه ی����ی له وباره ی����ه وه وتی ،"ئێم����ه ده ركردوه و به یاننامه یه كمان پێش����وتر ب����ه و ده نگان����ه رازی نی����ن، چونك����ه به هیچ ش����ێوه یه ك ئه و ده نگانه ده نگی نه ته وه ی����ی یه كێت����ی راس����ته قینه ی پێگ����ه ی جه ماوه رو نین و كوردس����تان رێكخس����تنه كانی ئێمه زۆر له و ده نگانه

زیاتره ".ناوبراو پێیوایه ، "كه ده نگمان نه هێناوه مانای كۆتاییهاتنی ح����زب نییه و ئێمه به رده وام ده بین له سه ر خه باتی سیاسی خۆم����ان و پێداچون����ه وه به كه موكوڕی و

هه ڵه كانی خۆماندا ده كه ین".حزبی ئاینده ش حزبێكی تری هه رێمی كوردس����تانه و به ناوی لیستی ئاینده وه به ش����داری له هه م����ان هه ڵبژاردندا كردو

نه یاتوانی بگاته په رله مان.هه ڵبژاردنه دا ل����ه و ئاینده ئه گه رچی ژم����اره ی ده نگه كانی 3868 ده نگ بو، به اڵم قادر عه زیزی سكرتێری ئه و حزبه ده ڵێت، "من نامه وێ����ت لێدوانێك بده م له ن����او راپۆرتێكدا كه چه ند حزبێكی تر قس����ه یان تێدا كردوه و به راستی خۆمان

ناهێنینه ریزی ئه و حزبانه ".

ئه و الیه نانه ی ده نگه كانیان نه گه یشته 4 هه زار ئاماده نیین خۆیان هه ڵبوه شێننه وه

قادر‌عه‌زیز:‌خۆمان‌ناهێنینه‌‌ریزی‌‌ئه‌و‌حزبانه‌

ئا: ئاراس عوسمان

بڕیاره هه فته ی ئاینده كۆنفرانسی یه كێتی مامۆستایان ئه نجامبدرێت و

به هه مانشێوه ی پێكهێنانی كابینه كانی حكومه تی هه رێم له رابردودا،

نه ریتی وه رگرتنی پۆستی سه رۆكی رێكخراوه كه بۆ ماوه ی دو ساڵ له الیه ن لیستی سه وزو زه رده وه

كۆنترۆڵ ده كرێت، جێگری سه رۆكی رێكخراوه كه ش دان به وه دا ده نێت كه

كاریگه ری حزبییان له سه ر بوه .

كه م���ال حه مه د، س���ه رۆكی یه كێتی كۆنفرانسه كه وه له باره ی مامۆس���تایان بۆ ئاوێنه وتی : "درێژه پێدانی كۆنگره ی

مامۆس���تایانی یه كێت���ی دوان���زه ی له س���ه ر به دواداچون���ه كوردس���تانه و كاركردنی دو س���اڵی رابردو پێشنیازو خوێندنه وه ی مامۆستایانه ره خنه كانی بۆ ده كرێت له وێ ده نگی له سه ر ده درێت، له الیه ك���ی دیكه وه گۆڕانكاری ده كرێت له پۆسته كانی س���ه رۆك له سكرتاریه تی

لقی هه ولێرو كه ركوك و خانه قین.لقی ئه ندامی دی���اری عه بدولق���ادر، مامۆس���تایانی یه كێت���ی س���لێمانی كوردستان و ئه ندامی كۆنگره ی دوانزه ، له باره ی كۆنفرانسی داهاتو بۆچونی وایه ك���ه "رێكخراوی یه كێتی مامۆس���تایان س���ه ربه خۆ نه بوه و نه یتوانیوه خواستی مامۆس���تایان جێبه جێ بكات، یه كێتی و پارتیش ب���ه رده وام هه وڵی ئه وه یانداوه

كه ئ���ه م رێكخراوه پاش���كۆی خۆیان ئۆپۆزس���یۆنیش الیه نه كان���ی بێ���ت،

مامه ڵه كردنیان حزبیانه بوه ".دی���اری باس���ی ل���ه وه ش ك���رد كه "س���كرتاریه تی مامۆس���تایان به رده وام س���ه فه ری ده ره وه ی���ان هه ی���ه ، دواین ش���تێك كه ده یانه وێت ئه نجامی بده ن كڕینی ئۆتۆمبێلی گرانبه هایه به تایبه تی بۆ به رپرس���ی لقه كان له س���ه ر حسابی ئه و پاره یه ی له مامۆستایانی وه رده گرن

به ناوی ئابونه وه ". هاوكات مامۆس���تا ش���ه فیق حه مه ره ش���ید، سه رپه ش���تیار له په روه رده ی س���لێمانی له باره ی ئ���ه دای رێكخراوی یه كێتی مامۆستایانه وه به سه رسوڕمانه وه ب���ۆ ئاوێنه رایگه یاند،"هه زاران كێش���ه

له ب���واری پ���ه روه رده هه ی���ه و ح���زب ده س���تێوه ردانی هه ب���وه ، نازان���م ئه م

رێكخراوی مامۆستایانه چی كردوه ؟".ئاوێن���ه زانیاریه كان���ی به پێ���ی له كۆنفرانس���ه كه ی هه فت���ه ی داهاتودا، پۆستی س���ه رۆكی یه كێتیه كه ئاڵوگۆڕ ده كرێت له نێوان لیستی سه وزو زه رددا كه بۆ ماوه ی دو ساڵ بۆ هه ریه كێكیان ده بێت، له دو س���اڵی رابردودا مامۆستا كه مال حه م���ه د بوه له لیس���تی زه رد، بۆ دو س���اڵی داهاتوش بۆ مامۆس���تا ده بێت حاجی محه م���ه د عه بدولواحید

له لیستی سه وز. دڵش���اد مه جید فه ره ج، س���ه رۆكی لقی س���لێمانی یه كێتی مامۆس���تایانی كوردستان له باره ی ئه دای كاركردنیان و

ئاوێنه به س���تنی كۆنفرانس���ه كه وه بۆ وت���ی : "له ن���او رێكخراوه ك���ه ی خ���ۆم ده س���تێوه ردانی حزب���ی نه بوه له الیه ن حزبه كه ی خۆمه وه ، یه ك پێش���نیاریان بۆ نه كردوم، بۆ ئه وانی دیكه ش ناتوانم

قسه ی له سه ر بكه م". ب���ه اڵم عه تا ئه حمه د جاف، جێگری س���ه رۆكی یه كێتی مامۆستایان نكۆڵی له وه ناكات كه حزب ده ستیوه رداوه ته كاری رێكخراوه كه وه و ده ڵێت، "كاریگه ری حزبی هه بوه له س���ه ر رێكخراوه كه مان، كۆبون���ه وه وه له یه ك���ه م هه رچه ن���ده بڕیارمان���دا حزبایه ت���ی نه كرێت. بۆیه نه مانتوانیوه وه كو پێویست فشار له سه ر رێكخ���راوه كان پ���ه روه رده و وه زاره تی بكه ی���ن ك���ه گه وره ترین كێش���ه مانه و

هیوادارین چاره سه ری بكه ین".یه كێت���ی هه ڵبژاردن���ی له دوای���ن مامۆستایانی كوردس���تاندا، ده نگه كان به مشێوه یه بو، لیستی یه كێتی و پارتی پێكه وه 57%، لیستی هاوبه ش )پێكهاتو له بزوتنه وه ی گۆڕان، یه كگرتو و كۆمه ڵ( 40% و سه ربه خۆكانیش 3% ده نگه كانیان یه كێت���ی كۆنفرانس���ی هێن���اوه . كوردس���تان وه ك خولی مامۆستایانی دوه می كۆنگره ی دوازده )2011/10/4( ئه ژم���ار ده كرێ���ت، ش���ه ممه ی داهاتو رۆش���نبیری له هۆڵی )2013/10/26)ئه نجامبدرێت و س���ه اڵحه دین زانك���ۆی ته نها ی���ه ك رۆژ ده خایه نێت، ژماره ی 231 كۆنفرانس���ه كه ش به ش���داربوانی

ئه ندام ده بێت.

جێگری‌‌سه‌رۆكی‌‌رێكخراوه‌كه‌:‌كاریگه‌ری‌‌حزبیمان‌له‌سه‌ر‌بوه‌نه ریتی سه رۆكایه تی "دو ساڵی "، یه كێتی مامۆستایانیش ده گرێته وه

Page 5: ژماره 399

5(399( سێشه ممه 2013/10/22تایبه‌ت

»6«لێ���رەدا دەبێ���ت هەن���دێ س���ەرنج لەس���ەر زیندوێت���ی و گرنگ���ی بابەتی غەریزەی مەرگی فرۆیدی له خۆرهەاڵت تۆماربکەین. زیندوێتی فرۆید بەجۆرێک لەج���ۆرەکان گرێدراوی پێویس���تیمانە � سایکۆ س���ایکۆلۆژی و به تیورەیەکی سۆسیۆلۆژی بۆ توندوتیژی. خۆرهەاڵت و ڕابوردوودا س���اڵی له شەست خۆرئاوا جیاوازییەکی قووڵ کەوتۆتە نێوانیان. لەم س���ااڵنەدا خۆرئاوا تا ئەندازەیەکی ناوخ���ۆ و سیاس���ی له ملمالنێ���ی زۆر خوێن���اوی گەورە به دوور بووە. خودی ئەم کەمبوونەوەی ملمالنێی خوێناویی، پرسیاری گەورە دروستدەکات. لەسەرو هەموویانەوە ئەوەیە: ئایا چ شێوەیەکی ملمالنێی دیکە، جێ���گای توندوتیژیی راس���تەوخۆی جەنگ���ی خوێناوی���ی و گرتۆتەوە؟ ئایا ئ���ەو تێزە هیگڵییەی کە گەش���ەی مێژوویی به توندوتیژیی و خوێن���ەوە گرێدەدا، تێزێک���ی هەڵەیە له شۆڕش���ی باوەڕی وابوو »کۆجی���ف شەست و هەش���تدا، هیچ شتێک رووی ن���ەدا، چونک���ە خوێنێک ن���ە ڕژا«؟ ئاخۆ خودی ئ���ەم الوازییەی ملمالنێی خوێناوی و نەمانی لەسەر شانۆی ناوخۆ، هۆیەکە بۆ ئ���ەو تێڕوانینە کەم تا زۆر پۆزەتیڤە کە له پشت تێزەکەی الکان و دواتر ژیژیکەوە بۆ توندوتیژیی هەستی پێدەکرێت؟. له دوای جەنگی جیهانییەوە مێژووی ناوخۆی خۆرئاوا، بەبێ خوێن توندوتیژیی بەب���ێ »نەوەک دەدوێت � چەمک���ی توندوتیژی���ی چەمکێک���ی خوێنڕێژی. له چەمک���ی فراوانترە زۆر خوێنڕێ���ژی یەکگرتنەوەی توندوتیژییە لەگەڵ حەقیقەتە ناوەکییەکەی خۆیدا، به خواس���تی وێرانکردنی گەیشتنییەتی زمان���ی ئەم ونبوون���ی تەواوەت���ی«. خوێنە له خۆرئاوا، بەرامبەری دۆخێکی تەواو پێچەوان���ە له خۆرهەاڵت و ژینگە هەی���ە. ئێم���ەدا کولتوورییەکان���ی بەرامب���ەری زاڵبوونی رەه���ای زمانی توندوتیژیی���ە به هەموو جۆر و رەهەندە سەمبوڵییەکانییەوە. وەک ڕاستەوخۆ و له الیەکی توندوتیژیی کێش���ی ئەوەی دونی���اوە گواس���تبێتییەوە بۆ الیەکی ت���ر. لەو شەس���تە س���اڵەی دواییدا، یاخ���ود له دوای جەنگ���ی جیهانییەوە، له ژینگەی سیاسی و س���ەرەکی زمانی جەن���گ و خۆرهەاڵت���دا کۆمەاڵیەت���ی له هەرجێگایەکدا توندوتیژییە. خوێن و هاوس���ەنگی هێ���ز و دەرفەت���ی جەنگ ڕێگاب���دات، زمانی قس���ەکردن، تەنیا زمانی وێرانکردن بووە. یەکێک له رەخنە گەورەکانی ژیژیک له خۆرئاوا، زاڵبوونی هەالوێردکارە هیومانیستی گووتارێکی له جیهاندا، توندوتیژیی به بەرباڵوی دژ بەاڵم له راس���تیدا ئەم ڕەخنە ژیژیکییە له مۆراڵی ئەوروپ���ی و له هیومانیزم���ی »بەزەیی به قوربان���ی« دا، بۆ ئێمەی خۆرهەاڵت���ی مانایەک���ی نییە، چونکە توندوتژیی، بااڵدەس���تی له بنەڕەت���دا توانای وێرانکاریی بەجۆرێکە، دەرفەتی هیومانیس���تی گووتارێک���ی به هی���چ هێشتا نەداوە. خۆرهەاڵت ڕەواڵەتیش مێ���ژووی پێ���ش لەدایکبوون���ی مانا و

چەمکی مرۆڤ دەژی.»ش���ەهادەت، وەک وت���ەزای قوربانیدان« جیه���اد، خۆفیداکاریی، ئەکتی مردن و کوش���تن و قوربانیدانیان گۆڕیوە ب���ۆ کردارێک ک���ە به لۆژیکی تەماش���اناکرێن. هیومانیس���تی، ستایش���ی بەردەوامی قوربانیدان و خۆ فیداکاری، وادەک���ەن ئەکتی توندوتیژی لەو کات���ەدا کە ئاراس���تەی ئەویدی و یەک دەکرێ���ت، ئاڕاس���تەی خودیش س���ایکۆلۆژیان سیاسی و مانای جۆرە چ���ۆن له خۆره���ەاڵت وەک هەبێ���ت. کوش���تنی دوژم���ن قارەمانییە، هەمان شێوە کوژران و خۆکوژیش قارەمانییە. ئێمەدا، دینی و سیاس���ی له کولتووری چەمک���ی قارەمان جێ���گای تاوانبار و قوربانی گرتۆت���ەوە. هەتا بێخەتاترین لە وێناکردنی گشتیدا، قوربانییەکانیش ش���ێوەی قارەمانی���ان پ���ێ دەدرێت. بک���وژ و ک���وژراو � ج���ەالد و قوربانی هەردووکیان وەک جەنگاوەر وێنادەکرێن. ئیدی شێوازی دینی و ئایدۆلۆژی مامەڵە لەگەڵ قوربانیدا، ڕێگرە لەوەی قوربانی شوناسێکی ئینس���انی گشتی هەبێت. زۆر تێز و وتارێکی���ش ک���ە الی ئێم���ە

جارجار به هەوا و هەناسەی هیومانیستی دەنوسرێن، السایی ئەوجۆرە پەخشان و کۆپیکردنی ئەوروپیی���ەن و نیگاکردنە ئینس���انییەتێکی هەڵب���ەت ڕووت���ن. کۆپیکراو، ئینسانییەتێکی شێواوە. بۆ نمونە زۆر کەس کە باس له ئەنفال یان کیمیایی دەکەن الی ئێمە، لەو رووەوە باس���ی دەکەن کە بکرێت ئێمەش وەک جووەکان چۆن هۆلۆکۆس���تیان کردوە به دیاردەیەکی گەردونی، به ستاندارد بۆ فۆرمی هەموو کارەس���اتێک، بمانکرێت ئ���ەو مۆراڵە کۆپی بکەی���ن و به هەمان ڕەفتاربکەین. واتە لەگەڵی���دا لۆژی���ک هەت���ا خ���ودی ئەمج���ۆرە تێزەی���ە، هێن���دەی کۆپیکردن���ی هیومانیزم���ی ئەوروپیی���ە، دەرکەوتەیەک���ی رۆحی و ئەخالق���ی ناوەکی نیی���ە. بەبڕوای من ئینسانییەت السایی ناکرێتەوە، بەڵکو دیاردەیەک���ی مێژویی���ە ک���ە ژێرخانی بۆ پێویس���تە، تایبەتی کولت���ووری و ئ���ەوەی ئینس���انییەت هەبێت، دەبێت گەیش���تبینە جێگایەک م���رۆڤ بەدەر بوویەک���ی له شوناس���ەکان، وەک سەربەخۆ و دابراو له هەر گروپێک، وەک بوونەوەرێک���ی تەنیا ک���ە نرخی خۆی ببینین. دەمێک له خۆیەوە وەردەگرێت، السایی خۆرهەالتی، هیومانیس���تێکی هیومانیس���تێکی خۆرئاوایی دەکاتەوە، له چاوی هۆلۆکۆس���تەوە تەنیا کاتێک دەتوانێ���ت ئەنف���ال بخوێنێت���ەوە، وە هۆلۆکۆستدا لەگەڵ مامەڵە کولتووری لەگەڵ مامەڵەکردن ب���ۆ دەگوازێتەوە هەڵەبج���ە و ئەنفال���دا، ب���ەم ک���ردارە کۆپیک���راو هیومانیزمێک���ی تەنی���ا ئاش���کراناکات، بەڵکو نەبوونی رەها و غەیببوون���ی تەواوی���ی هیومانیزمێکی چۆن بەرجەستەدەکاتەوە. وەک لۆکاڵ سیاس���ییەکان ناتوان���ن بیربکەنەوە و هیومانیزمی کۆپیدەکەن، تیورییەکان کۆپیکراویش دیوێکی تری ئەو پرۆسە غەیبانییەیە کە هەستە راستەقینەکان کۆپیک���راو و هەس���تی غەیب���دەکات و ئامادەی دەخاتە جێگا. کە غەیبانییەت و کۆپیکردن دەگاتە هەستەکانیش، ئیتر قوربانی خۆرهەاڵتی ناتوانێت له قوربانی بوون���ی خۆی تێب���گات، گ���ەر خۆی نەش���وبهێنێت، خۆرئاوایی به قوربانی گەر خ���ۆی به قوربانییەکی س���تاندارد

نەپێوێت له جێگایەکی تردا.

به‌ختیار‌عه‌لی‌ده‌ینوسێت

ده‌رباره‌ی‌غه‌ریزه‌ی‌مه‌رگ بۆ‌له‌خۆرهه‌اڵت‌فرۆید‌هێشتا‌زیندووه‌؟

بەبڕوای من ئینسانییەت

السایی ناکرێتەوە، بەڵکو دیاردەیەکی

مێژوییە کە ژێرخانی کولتووری و تایبەتی پێویستە، بۆ ئەوەی

هەبێت، دەبێت گەیشتبینە جێگایەک

مرۆڤ بەدەر له شوناسەکان، وەک بوویەکی سەربەخۆ و

دابراو له هەر گروپێک، وەک بوونەوەرێکی

تەنیا کە نرخی خۆی له خۆیەوە

وەردەگرێت، ببینین

19 »»

ئا: هاوكار حسێن

ویكیلیكس نهێن���ی به ڵگه نامه یه كی له تاڵه بانی و هه ریه ك ئاش���كرایده كات بارزان���ی له رێگه ی به رپرس���انی بااڵی ئیتاڵعات���ی ئێران و نوێن���ه ری تایبه تی خۆیانه وه ، فشارێكی زۆریان خستوه ته س���ه ر نه وشیروان مس���ته فا بۆ ئه وه ی له هه ڵبژاردنه كانی 2009 بكشێته وه و واز له دروستكردنی لیس���تی جیا بهێنێت، له به رامبه ردا نه وشیروان پێیراگه یاندون كه ئ���ه وان داواكاری���ی تایبه تیان نیه ، به ڵك���و هه مان ئه و ش���تانه یان ده وێت كه وه ك باڵی ریفۆرم س���ااڵنێكه داوای چاكس���ازیی بۆ ده كه ن، پێش���ی وتون تاڵه بانی هه رگیز نایه وێت ئه و ش���تانه

بكات كه باڵی ریفۆرم داوایده كه ن. به پێی ئ���ه و به ڵگه نامه یه كه هێمای له الی���ه ن لێ���دراوه و نهێن���ی " "زۆر دیپلۆماتكاره ئه مریكیه كانه وه نوسراوه و ئه مری���كا باڵیۆزخان���ه ی ئاراس���ته ی له به غداد كراوه ، باس���ی له وه كردوه ، مه سعود بارزانی سه رۆكی هه رێم دو رۆژ له سه ریه ك وه فدێكی تایبه تی ناردوه ته الی نه وش���یروان مسته فا بۆ رازیكردنی تا له هه ڵبژاردنه په رله مانیه كه ی ساڵی 2009 بكشێته وه ، راسته وخۆ دوای ئه وه دو به رپرس���ی ب���ااڵی ئیتاڵعاتی ئێران هاتونه ته الی مس���ته فاو هه مان تكایان لێك���ردوه . ئه و دو به رپرس���ه ی ئێران وتوه كه به نه وش���یروان مس���ته فایان ئه وان له س���ه ر رێنوێنی سه رۆك جه الل

تاڵه بانی هاتون. به ڵگه نامه ك���ه كه ب���ه رواری مانگی ئای���اری 2009ی له س���ه ره ، ئام���اژه ی ب���ه وه ش كردوه ، نوێنه ره ك���ه ی پارتی ن���اوی جه مال قاس���م ب���وه و ئه ندامی به نه وشیروان پارتیه و س���ه ركردایه تی مسته فای راگه یاندوه ، بارزانی ئاماده یی نیشانداوه بۆ ئه وه ی چی له ده ست بێت بی���كات له پێن���او گه ڕاندن���ه وه ی باڵی ریفۆرم بۆ ناو یه كێتی . هه روه ها قاسم وته كان���ی به وه كۆتای���ی پێهێناوه كه بارزانی زۆر به جددی داوا له نه وشیروان ده كات واز له دروستكردنی لیستی جیا بهێنێت بۆ هه ڵبژاردنه كان، له به رئه وه ی هه مو بۆ مه ترس���یدارن ئاكامه كان���ی

الیه ك. هاتوه ، به ڵگه نامه كه دا له به ش���ێكی "دو به رپرس���ی بااڵی ئیتاڵعاتی ئێران له رۆژی 18ی ئایاری 2009، سه ردانی نه وش���یروانیان كردوه و تاك���ه بابه تی تاووتوێكردن���ی دیداره ش���یان ئ���ه و

هه ڵبژاردنه كانی ئه و ساڵه بوه ".ئه و دو به رپرسه كه له خواره وه ناوو پله یان هاتوه ، وتویانه حكومه تی ئێران بڕوای وایه كه نه وشیروان مسته فا به و كاره ی ش���تێكی باش ن���اكات و نابێت له دژی تاڵه بانی بوه ستێته وه . هه روه ها ئامۆژگاری���ان كردوه ب���ۆ ئه وه ی كاتی زیاتر بدات به تاڵه بانی تا چاره س���ه ری ئ���ه و كێش���انه ب���كات ك���ه له نێوان ریفۆڕمدا باڵی یه كێتی و سه ركردایه تی

هه یه . مسته فا نه وش���یروان له به رامبه ردا، نایه وێت هه رگیز تاڵه بان���ی وتویه تی ، ئه و ش���تانه ب���كات كه باڵ���ی ریفۆرم داوای���ده كات، هه ر ئه مه ش���ه وایكردوه بڕیاری دروستكردنی لیستی جیا بده ن. پێش���ی راگه یاندون كه باڵ���ی ریفۆڕم لیستێكی نوێی داواكارییان نیه ، ئه وان هه م���ان ئه و ش���تانه یان ده وێت كه بۆ ماوه یه كی دورودرێژه داوای چاككردنی

ده كه ن.

بابه ت: هه ڵبژاردنه كانی هه رێم، نه وشیروان ده ڵێت پارتی و یه كێتی

له رێگه ی ئێرانه وه فشاریان بۆ هێناوه تا له هه ڵبژاردنه كان پاشگه زببێته وه سه رچاوه : باڵیۆزخانه ی ئه مریكا

له به غدادبه روار: 4ی حوزه یرانی 2009

پۆڵێن: زۆر نهێنی 09BAGHDAD1473 : ئای دی

پوخته : نه وش���یروان مسته فا، سه رۆكی باڵی جیابۆوه ی ناو یه كێتی و لیستی گۆڕان، به تیم���ی ئاوه دانكردن���ه وه ی هه رێمیی ئه مریكای راگه یاندوه ، مه سعود بارزانی س���ه رۆكی هه رێمی كوردستان دو رۆژ له سه ریه ك وه فدێكی تایبه تی ناردوه ته الی ب���ۆ رازیكردنی ، ت���ا له هه ڵبژاردنه په رله مانیه كه ی ساڵی 2009 بكشێته وه . هه روه ها باسی له وه ش كرد، راسته وخۆ دوای ئه وه دو به رپرسی بااڵی ئیتاڵعاتی ئێ���ران هاتونه ته الی و هه م���ان تكایان لێك���ردوه . ئه و دو به رپرس���ه ی ئێران به نه وشیروان مسته فایان وتوه كه ئه وان له سه ر رێنوێنی سه رۆك جه الل تاڵه بانی هاتون بۆ الی . له گه ڵ هه ڕه ش���ه كردن و هه راس���انكردنی به رده وامی الیه نگرانی لیستی گۆڕان، ئه م سه ردانانه ی دوایش وایان له نه وش���یروان مس���ته فا كردوه خۆی س���ه المه تی نیگه رانی به رده وام

بێت.

مه سعود بارزانی وه فدێك ده نێرێته الی نه وشیروان مسته فا

تیم���ی ئاوه دانكردن���ه وه ی هه رێمیی ئه مریكا له هه ولێر له رۆژی 26ی ئایاردا مسته فا به نه وش���یروان چاویانكه وتوه س���ه رۆكی لیس���تی گ���ۆڕان و محه مه د تۆفی���ق ره حیم���ی زاوای نه وش���یروان ب���ۆ تاووتوێكردنی كه مپه ینی لیس���تی گۆڕان. به وته ی نه وش���یروان و محه مه د تۆفیق، دو رۆژ له س���ه ریه ك و له رۆژانی 16 و 17ی ئای���اری 2009، س���ه رۆكی نوێنه رێك���ی كوردس���تان هه رێم���ی كوردس���تانی دیموكراتی پارتی بااڵی ناردوه ته الی نه وشیروان. نوێنه ره كه ی پارت���ی ن���اوی جه مال قاس���م بوه كه ئه ندامێكی كۆمیت���ه ی ناوه ندی پارتی ئه نجومه نی كه كوردستانه دیموكراتی س���ه ركردایه تیه و ل���ه دوای مه كته ب���ی

سیاسیه وه دێت.به وته ی نه وشیروان مسته فا، له رۆژی 16ی ئایار، جه مال قاس���م پێیوتوه كه ئه وه كارێكی ته واو هه ڵه یه به لیستێكی جیا به ش���داری هه ڵبژاردنه كان بكه یت. هه روه ها نه وش���یروان باس���ی له وه ش كردوه كه قاس���م وتویه تی ، "سه رۆك بارزانی خوازیاری ئه وه یه رێگه چاره یه ك بدۆزێت���ه وه ب���ۆ یه كخس���تنه وه ی دو باڵه جیابۆوه كه ی یه كێتی نیش���تمانی كوردس���تان )باڵێكیان سه ر به جه الل تاڵه بانی س���كرتێری گشتیی یه كێتی و ئه وه ی تریان سه ر به ریفۆرمه كانه (، تا پێكه وه له و هه ڵبژاردنه دا به لیس���تێكی ن���ه ك به ش���داریبكه ن، هاوب���ه ش هه ریه كه یان لیس���تێكی هه بێت. قاسم ئه وه ش���ی وتوه ، كه بارزانی ئاماده یی نیش���انداوه بۆ ئه وه ی چی له ده س���ت بێت بیكات له پێناو گه ڕاندنه وه ی باڵی ریف���ۆرم بۆ ناو یه كێتی . نه وش���یروان ب���ه وه وه اڵمیداوه ته وه كه باڵی ریفۆڕم لیس���تێكی نوێ���ی داواكاریی���ان نیه ، ئ���ه وان هه مان ئه و ش���تانه یان ده وێت كه ب���ۆ ماوه یه كی دورودرێ���ژه داوای چاككردنی ده كه ن. مس���ته فا به رده وام

بو له وته كانی و وتی ، تاڵه بانی هه رگیز نایه وێت ئه و ش���تانه ب���كات كه باڵی وایكردوه ئه مه ش داوایده كه ن. ریفۆرم ئ���ه وان بڕیارب���ده ن به لیس���تێكی جیا

به شداری هه ڵبژاردنه كان بكه ن. نه وش���یروان مس���ته فا، به وت���ه ی قاس���م جه م���ال دوای���ی رۆژی ب���ۆ گه ڕاوه ت���ه وه ب���ۆ الی ت���ا جارێكی تر رازیب���كات نه وش���یروان هه وڵب���دات ده س���ته به رداری ئ���ه و كاره ی ببێ���ت. قاس���م هه مان په یامی رۆژی پێشتری ئه مجاره یان ب���ه اڵم دوباره كردوه ته وه ، تۆنی قس���ه كردنه كه ی كه متر هاوڕێیانه به كارهێناوه و زبرت���ری زمانێكی بوه و ئاگاداركردنه وه یه ك���دا له ش���ێوه ی چیتر ته ئكیدكردنه وه كانی نێردراب���و. له سه ر داواكاری نه بون، به ڵكو له سه ر ئاكامه كان بون. قاس���م وتی ، لیس���تی جیا ده بێته هۆی له تبونی جددی ، نه ك به ته نها له ناو ریزه كانی یه كێتیدا، به ڵكو له نێو ته واوی بزوتنه وه ی كوردایه تیدا و ئ���ه م جیابونه وه ی���ه ش له به رژه وه ندی خه ڵك���ی ك���ورددا نیه ، به ڵك���و ته نها خزم���ه ت به دوژمنانی ده كات. قاس���م وته كان���ی به وه كۆتای���ی پێهێناوه كه بارزانی زۆر به جددی داوا له نه وشیروان ده كات واز له دروستكردنی لیستی جیا بهێنێت بۆ هه ڵبژاردنه كان، له به رئه وه ی هه مو بۆ مه ترس���یدارن ئاكامه كان���ی الیه ك، هه م ب���ۆ پارتی و یه كێتی ، هه م

بۆ باڵی ریفۆرمیش.

تاڵه بانی به رپرسانی بااڵی ئیتاڵعاتی ئێران ده نێرێته الی نه وشیروان

به تیم���ی مس���ته فا نه وش���یروان ئاوه دانكردنه وه ی ئه مریكای راگه یاندوه ك���ه دو به رپرس���ی ب���ااڵی ئیتاڵعاتی ئێران ل���ه رۆژی 18ی ئای���اری 2009، گه یشتنیشیان پێش سه ردانیانكردوه و ئاگاداری���ان ته له فۆن���ه وه له رێگ���ه ی چاویان ده یانه وێ���ت ك���ه كردوه ته وه پێیبكه وێت. تاكه بابه تی ئه و دیداره یان 2009 هه ڵبژاردنه كانی تاووتوێكردن���ی بوه . جگه له نه وشیروان و دو به رپرسه بااڵك���ه ی ئیتاڵعاتی ئێ���ران، محه مه د تۆفی���ق ره حیم تاكه كه س���ێك بوه كه

به شداری له و كۆبونه وه یه دا كردوه . تۆفیق باس���ی له وه ك���ردوه كه دو ناویان جه نه ڕاڵ ئێران به رپرس���ه كه ی مه جی���دی و جه ن���ه ڕاڵ محه مه دی بوه . یه كه می به رپرس���ی تۆفیق محه م���ه د وا وه س���فكردوه ك���ه جێگری قاس���م گش���تیی فه رمان���ده ی س���وله یمانی ، ناوب���راو ك���ه قودس���ه هێزه كان���ی سه رپه رشتی فایلی هه رێمی كوردستان ئیتاڵعات���دا. ده زگای له ن���او ده كات

هه روه ها جه نه ڕاڵ محه مه دیش جێگری جه ن���ه ڕاڵ جه عفه ری���ه كه س���ه رۆكی گاردی كۆم���اری و ئیتاڵعات و قه رارگای ره مه زان���ه . به پێی وته كان���ی تۆفیق، )كه له س���اڵی 1992دا له سه ر رێنمایی تاڵه بان���ی ، ده زگای زانی���اری یه كێتی ره مه زان ق���ه رارگای دروس���تكردوه (، به رپرسه له مامه ڵه كردن له گه ڵ هه رێمی محه م���ه دی جه ن���ه ڕاڵ كوردس���تان و له فایل���ی به رپرس���ه به دیاریك���راوی

پارێزگای سلێمانی . نه وش���یروان، وت���ه ی به پێ���ی به رپرس���ه كانی ئێ���ران له س���ه ر داوای ج���ه الل تاڵه بان���ی هاتونه ت���ه الی كه داوای لێكردبون هه وڵبده ن نه وشیروان رازیبكه ن ده ستبه رداری خۆكاندیكردنی بێت. باس���ی له وه ش ك���ردوه كه ئه و دو به رپرس���ه وتویانه حكومه تی ئێران بڕوای وایه كه نه وشیروان مسته فا به و كاره ی ش���تێكی باش ن���اكات و نابێت له دژی تاڵه بانی بوه ستێته وه . هه روه ها ئامۆژگاریان ك���ردوه كاتی زیاتر بدات به تاڵه بانی بۆ ئه وه ی چاره س���ه ری ئه و كێشانه بكات كه له نێوان سه ركردایه تی

یه كێتی و باڵی ریفۆڕمدا هه یه . نه وش���یروان باس���ی له وه ش كرد كه به رپرس���ه ئێرانی���ه كان وتویانه تاران پش���تیوانی له تاڵه بانی ده كات و پشتی به رنادات. ئه وان وه ك سه رۆك تاڵه بانی باس���یان له تاڵه بانی كردوه نه ك وه ك مام جه الل. نه وشیروان بڕوای وایه كه به كارهێنانی نازناوی سه رۆك تاڵه بانی له بۆنه یه كی وه هادا بۆ ئه وه بوه ته ئكید

له سه ر گرنگی تاڵه بانی بكه نه وه . محه مه د تۆفیق باس له وه ده كات كه ئێرانیه كان به زمانێكی زۆر نه رم دواون و له كاتێكدا هه رگی���ز په نایان بۆ زمانی زبر نه بردوه ، به اڵم وش���ه كانیان وه ك تیخ تیژ بون. ئه وان چه ندینجار وشه ی وه ك، دوباره كرده وه ، مه ترس���یداریان "ئ���ه وه ی ئێوه ده یكه ن مه ترس���یداره ، ره نگ���ه بارودۆخه كه زۆر مه ترس���یدار

بێت".نه وشیروان مس���ته فا و تۆفیق ره حیم وتیان، ئه و كۆبونه وه یه ته واو نائاسایی ب���و. چونكه ل���ه و كات���ه وه ی ئه و دو پیاوه ده ستیان له یه كێتی كێشاوه ته وه چاوی���ان ،2006 س���اڵی له كۆتای���ی به به رپرسانی بااڵی له و شێوه یه ی ئێران نه كه وتبو. جگه له وه ش ئه وان سه رسام ش���ێوازه ی ئه و له به رامب���ه ر ماب���ون ده یاننواند و له گه ڵیان سه ردانكه ره كان ئه و راستیه ش كه میوانه كان ده یانوت

له سه ر داواكاری تاڵه بانی هاتون.

پوخته :ئه م دو سه ردانه ی وه فده كه ی پارتی و به رپرس���انی حكومه تی ئێ���ران وایان له نه وش���یروان و محه مه د تۆفیق ره حیم كردوه به رده وام نیگه رانی س���ه المه تی خۆیان بن. یه كێتی به ئاشكرا رایگه یاند ك���ه لیس���تی گ���ۆڕان جه ماوه رێك���ی دیاریكراوی هه یه و له 10 كورسی كه متر ده هێنێت. به اڵم به و ڕاده یه ی كه یه كێتی الیه نگرانی لیس���تی گۆڕان چاوترسێن ده كات، ده رده كه وێت كه سه ركردایه تی ئه و حزب���ه زۆر ل���ه وه نیگه رانترن كه ده ریده بڕن. له م���ه ش زیاتر، به رده وام گوێبیس���تی ئه و ده نگۆیانه ین له الیه ن به رپرس���انی جیاجی���ای حكومی���ه وه به هۆی ك���ه مامۆس���تایان به تایبه تی گۆڕان له لیس���تی پش���تیوانیكردنیان له كاره كانیان ده رده كرێن. راستی هاتنه سه رخه تی پارتی دیموكراتی كوردستان ئه وه یه كه ئه و حزبه نیگه رانه له چانسی نه وشیروان مسته فا له هه ڵبژاردنه كاندا، یاخود وه اڵم���ی داواكارییه كی یه كێتی په یوه ندی���ه تاڵه بان���ی ده دات���ه وه . گه رمه كانی له گ���ه ڵ ئێران ده پارێزێت، له كاتێكدا بارزانی به گومانێكی زۆره وه له و واڵت���ه ده ڕوانێ���ت. هه ڵبژاردنێكی پڕناكۆكی ، خۆپیش���اندان و توندوتیژی له به رامب���ه ر ئه نجام���ه كان و هه ر جۆره ده كه وێته بارودۆخه ك���ه ، تێكچونێكی خانه ی خزمه تكردن به به رژه وه ندیه كانی س���یخوڕی و بۆ رێخۆش���كردن ئێران و تێكدانی حوكمی خۆبه ڕێوه به ری كورد.

پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌‌له‌رێگه‌ی‌‌ئیتاڵعاتی‌‌ئێرانه‌وه‌‌فشاریان‌بۆ‌نه‌وشیروان‌هێناوه‌‌تا‌له‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌‌‌2009پاشگه‌زببێته‌وه‌

نه‌وشیروان:‌تاڵه‌بانی‌‌هه‌رگیز‌نایه‌وێت‌ئه‌و‌شتانه‌‌بكات‌كه‌‌باڵی‌‌ریفۆرم‌داوایده‌كه‌ن

به رپرسه كانی ئێران وتویانه

حكومه تی ئێران بڕوای وایه كه

نه وشیروان مسته فا به دابه زینی به شێوه یه کی

سه ربه خۆ له هه ڵبژاردبدا شتێكی باش ناكات و نابێت

له دژی تاڵه بانی بوه ستێته وه

Page 6: ژماره 399

سه رۆك و نمه كحه رامه كان

ژه نراڵ دیگۆل كه فه ره نسای له ده ست هێزه كان����ی نازیزم رزگاركرد، س����اڵی له ریفراندۆمێك����دا خه ڵك����ی )1969(به پ����رۆژه ی ده نگی����ان واڵته ك����ه ی بۆی����ه ن����ه دا، چاكس����ازییه كانی ده ستله كاركێشانه وه كه ی به ڕسته یه ك راگه یان����د و وتی:"له م����ڕۆوه ده س����ت كۆم����ار س����ه رۆكایه تیی ل����ه كاری هه ڵده گ����رم".. له ب����اره ی ئه وه یش كه خه ڵك ش����ه رمه زاریانكرد، وه اڵمه كه ی ئه وه بو كه :"نمه كحه رامیی، خه سڵه تی گه ل����ه مه زنه كانه ".. لۆال داس����یلڤای سه رۆكی پێشوی به رازیل، كه نزیكه ی له هه ژاری����ی كه س����ی ملی����ۆن )30(رزگاركرد و واڵته كه ی كرده هه شته مین زلهێزیی ئابوریی جیهان، دوای هه شت س����اڵی س����ه رۆكایه تیی، س����ه ره ڕای داوای زۆرین����ه ی خه ڵك����ی به رازیل بۆ هه مواركردنی ده س����تور و مانه وه ی بۆ ویالیه تێك����ی دیكه ، ب����ه اڵم ئه و رازی له كورسیی سه رۆكایه تیی نه بو و وازی هێنا. ئه مانه نمونه ی مرۆڤه مه زنه كانی مێژوی ت����ازه ی مرۆڤایه تیین، كه هیچ خۆرهه اڵتی، كورد و س����ه ركرده یه كی ناتوانن شان له ش����انیان بده ن، بۆیه زۆرج����ار هێنان����ه وه ی ئ����ه و نمونانه ب����ۆ ئ����ه وه گونجاو ده بێ ك����ه چاوی ئه ویش تیژبكاته وه ، به راوردكارییمان بۆ لێكچ����ون نا، به ڵكو ده رخس����تنی ئ����ه و جیاوازییه گه وره ی����ه ی له نێوان س����ه ركرده كانی ئێم����ه و ئ����ه و نمونه

جوانانه دا هه یه .سیاس����یی مانش����ێتیی ئێس����تا هه رێمه كه ی ئێمه ، بریتییه له )كێشه ی هه رێ����م(، س����ه رۆكی هه ڵبژاردن����ی ك����ه له راس����تیدا هی����چ كێش����ه یه ك له هه ڵبژاردنه كه دا نییه ، به ڵكو ئه وه ی هه یه ؛ كێشه ی سیس����تم و عه قڵیه تیی حزبی و حوكمڕانییه . س����ه رۆكی هه رێم هه شت س����اڵه له و پۆس����ته دایه و دو ویالیه تیی خ����ۆی ته واوكردوه ، كه چی دۆخی سیاس����یی ب����ه وه گه رمده كرێ كه چ����ۆن ده ریچه یه كی یاس����ایی بۆ بدۆزرێته وه !.. له و پۆسته دا مانه وه ی چه ن����د رۆژێك له مه وب����ه ر له وتارێكدا؛ ئۆپۆزسیۆن كه ئه وه مكرد پێشنیازی واقیعیانه له و پرسه بڕوانێ و به مه رجی به هه مواركردنه وه ی پارت����ی رازیبونی ده ستور و به په رله مانیكردنی سیستمی به درێژكردنه وه یه كی هه رێم، سیاسیی س����نورداری ئه م ویالیه ته ی سه رۆكی هه رێ����م رازیبێت، به اڵم ئۆپۆزس����یۆن به پێش����نیازه كه ی خۆیان ناڕازیبونی پارتی و یه كێت����ی راگه یاند. هه نگاونان بۆ گه یشتن به سازان له الیه ن یه كێتی و پارتی كارێكی باشبو، به اڵم ئێستا بۆنی ئه وه ده كرێ كه ره نگه بێ ره چاوكردنی پره نس����یپی س����ازان، ئه و مه سه له یه تێپه ڕێنرێ، ئه مه ش هه ڵه یه كی گه وره ده بێ، چونكه هه م قه یرانی سیاسیی هه رێ����م قوڵترده كات����ه وه ، ه����ه م ئه و س����ه ره نجامه به ده س����ته وه ده دات كه سه رۆكی ماوه درێژكراوه ، ته نیا ببێته س����ه رۆكی پارتی و یه كێت����ی.. )ئه وه ئه گ����ه ر یه كێتیش بچێته ژێر ئه و باره

قورسه وه (.ئۆپۆزس����یۆن زانیم����ان ئێس����تا نیی����ه ، قب����وڵ پێش����نیازه كه ی پێده چ����ێ له الیه ن زۆر له نوس����ه ران و رۆش����نبیرانیش مه س����ه له كه ه����ه رس نه كرێ، خه ڵكیش هه قی خۆیه تی به وه رازی نه بێ كه هه مان ئه و سیس����تم و مێنالێتییه ی چه ندین ساڵه پارتی پێ به ڕێوه ده برێ، به سه ر ته واوی سیستمی سیاسییماندا بس����ه پێنرێ. ئه ی باشه بۆ ده بێ له به رامبه ر ئه وه كاردانه وه ی ئۆپۆزسیۆن بنوێنرێ و نادیموكراتیانه به كه مینه و ئه وانه یش كه قسه ی له سه ر ده كه ن، به ناحاڵی����ی له قه ڵه م بدرێن، خۆ س����ه رۆكی هه رێم له هه شت ساڵی راب����ردودا نه به ش����ه داگیركراوه كه ی كوردستانی رزگاركردوه و نه هه ژاریی و گه نده ڵی����ی بنبڕك����ردوه و نه ژێرخانی بوژاندۆت����ه وه ، ئابوری����ی واڵتیش����ی خۆزگه وابوایه ، ئه وسا ده مانوت قه ینا نمه كحه رامیی دیگ����ۆل )ئه گه رچ����ی دانا(. مه زنه كان گه له به خه س����ڵه تی با ئه م هه مو خه ڵكه ناڕازییه ش، وه ك نمه كح����ه رام س����ه یربكرانایه ، ب����ه اڵم گرفته كه ئه وه یه كه ژه نراڵه كانی ئێمه نمه كێكی ئه وتۆیان نییه ، كه خه ڵكی

پێی نه زانن و پشتی تێبكه ن.

[email protected]

تایبه‌ت)399( سێشه ممه 662013/10/22

59

ئا: ئاوێنه

كوڕه الوێكی تازه پێگه یش���تو له سه ره تای مانگی ئۆكتۆب���ه ر، له بۆنه یه كی جیهانیدا ده رك���ه وت و بوه جێگه ی باس و خواس���ی گه رمی میدیا كوردیه كان. هه بون به ترس و گومان���ه وه له و ده ركه وتنه ی���ان ده ڕوانی و هه ش���بون به ش���انازیه وه م���ژده ی هاتنی شازاده یه كی نوێی بارزانییان ده دا به گوێی

خه ڵكدا.

ئیدری���س، كوڕه گ���ه وره ی نێچیرڤان بارزانی سه رۆكی حكومه تی هه رێم، له رۆژی 2ی ئه م مانگه له كۆنفرانسێكی جیهانیداو له كیشوه ری ره شه وه له به رده م زیاتر له 1000 الوی جیهان���دا، به ئینگلیزییه ك���ی به هێزو له ش���ێوه ی گه نجێكی به ویق���اردا، كه وته باس و خ���واس له باره ی چه ند پرس���ێكی

دیاریكراو له هه رێمی كوردستاندا.ل���ه و كۆنفرانس���ه دا كه ت���ا 5ی هه مان مانگ���ی خایان���د، زیاتر ل���ه 1250 گه نج و الو به ش���داربون. ئیدری���س ك���ه قژێكی قه ترانی و خاوی هه یه و به بااڵیه كی به رزی ت���ازه هه ڵچ���وه وه هاته س���ه ر ته خته ی ش���انۆ ب���ۆ پێشكه ش���كردنی وته ك���ه ی ، له كاتی چاوخش���اندنی به ناو وش���ه كانی س���ه ر په ڕه كه ی به رده می���دا، ئه وه نده ی له گه نجێكی سیاس���ی مه شقپێكراو ده چو تا له داهات���ودا وه ك ش���ازاده یه كی نوێ رۆڵ ببینێت، هێنده له نوێنه رێك نه ده چو نماین���ده ی هه رێمێ���ك بكات كه هێش���تا به هه زاران گه ن���ج و الوی ده رچوی زانكۆو په یمانگاكان پاش چه ندین ساڵ خوێندن، چاوه ڕێ���ی وه رگرتن���ی س���اده ترین مافی

خۆیانن كه دامه زراندنه . ژماره یه كی به به ش���داری كۆنفرانسه كه زۆر له كه س���ایه تی به ناوبان���گ و الوان���ی جیه���ان له 190 واڵت���ی جی���اوه ، به ناوی )لوتك���ه ی ی���ه ك جیهانی گه ن���ج 2013( له شاری جوهانس���بێرگی باشوری ئه فریقا كوردس���تانیش هه رێم���ی ئه نجام���دراو به ش���اندێك به ش���دارییان تێ���دا كرد كه ژماره یان نزیك���ه ی 30 گه نج و الو ده بون. به بۆچون���ی چاودێران، له و كۆنفرانس���ه دا ئیدریس���ی تازه پێگه یش���تو، روبه روی دو خاڵ���ی زه ق���ی دژبه یه ك ب���ۆوه : یه كه م، كۆنفرانس���ه كه تایبه ته به و گه نج و الوانه ی ته مه نیان له نێوان 18 بۆ 30 س���اڵیدایه و به گوێره ی ئه و مه رجانه ی خودی ماڵپه ڕی باڵویكردوه ته وه ، گه ن���ج( جیهانی )یه ك به ش���داربو ده بێ���ت "ته مه نی س���ه رو 18 س���اڵ بێت ل���ه و رۆژه ی كۆنفرانس���ه كه ئه نجامده درێت و ره نگه داوای س���ه لماندنی ته مه نی���ان لێبكرێ���ت". ب���ه اڵم ده وترێت ئیدریس ئێستا ته مه نی 17 ساڵه ، هاوكات له سه ر پوخته ی ژیاننامه ی خۆی له سایتی ره سمی رێكخراوه كه دا، ناوبراو به 16 ساڵ تۆماركراوه ، ئه م���ه ش پێچه وانه ی خودی

ئه و مه رجه ی رێكخراوه كه یه .دوه م، زۆرێ���ك له چاودێرانی سیاس���یی مه به س���ت ئه گ���ه ر ئ���ه وه دان، له گ���ه ڵ

له ده ركه وتنی ئیدریس به نوێنه رایه تی الوانی كورد له بۆنه یه كی جیهانی له وشێوه یه دا بۆ وه ك شازاده یه كی پێش���ه وه یه تی هێنانه سیاس���یی و ئاماده كردنیه تی بۆ وه رگرتنی به رپرسیارێتی سیاسیی ، حكومی و حزبی له هه رێمی كوردستاندا، ئه وا ناوبراو له روی مه عنه وی و سیاس���یه وه سه ركه وتو نه بوه له هه ڵبژاردنی ش���وێنه كه دا وه ك یه كه مین وێس���تگه ی هاتنه ناو ئ���ه و ژیانه نوێیه ، چونكه ئ���ه و واڵته ی بوه ت���ه خانه خوێی ماندێالی نیڵس���ۆن واڵتی كۆنفرانسه كه ، خاوه نی خه اڵتی نۆبڵی ئاش���تی )له ساڵی جیهانیه ، به ناوبانگی كه سایه تی 1993( و ئه و پی���اوه ی پ���اش به س���ه ربردنی 27 س���اڵ زیندانی له پێناوی واڵته كه یدا، نه ك ئاماده نه بو رێگه خۆشبكات بۆ نه وه كانی ده سه اڵتدارێتی له پێگه ی سیاسیی و سود وه ربگ���رن، به ڵكو له لوتكه ی ده س���ه اڵتی رۆیشتنه وه خێزانی خۆی و سه رۆكایه تیدا

بۆ ماڵه وه .

ئیدریس له ئێستادا ده زگایه كی خێرخوازی به ڕێوه ده ب���ات و به وته ی س���ه رچاوه یه كی نزیك له ناوب���راو كه به مه رجی ناونه هێنان هه ندێك زانیاری دركان���د، رێكخراوه كه ی ئیدریس سپۆنس���ه ری نزیكه ی 25 گه نجی كوردی به ش���داربوی ناو كۆنفرانس���ه كه ی كردوه و به پێی زانیاریه كانی ئاوێنه ش كه جیهانیه كه وه رێكخراوه ره سمی له سایتی وه ریگرتوه ، تێچوی هه ر به شداربویه ك له و كۆنفرانس���ه دا بۆ ماوه ی 4 رۆژه كه ، زیاتر له 5 ه���ه زار دۆالر )50 وه ره قه ( بوه ، واته تێچوی هه مویان نزیكه ی 125 هه زار دۆالر بوه ، له كاتێكدا له باره ی سه رچاوه ی داهاتی

ئه م رێكخراوه ی ئیدریس س���ه رچاوه كه ی ئاوێن���ه ته نها ئه وه نده ی وت كه "ئیدریس خۆی پشتیوانی ده كات و په یوه ندی له گه ڵ چه ن���د رێكخراوێكی ده ره كی هه یه و كوڕی سه رۆك وه زیرانیش���ه و ده توانێت خه رجی

بكات".رێكخراوی ی���ه ك جیهانی گه نج له الیه ن دو گه نج���ه وه له س���اڵی 2009 دامه زراوه و بنك���ه ی س���ه ره كی له له نده نه و س���ااڵنه ژماره ی���ه ك گه نج و الوی ته مه ن 18 بۆ 30 ساڵ له چوارچێوه ی كۆنفرانسێكدا پێكه وه كۆده كاته وه به مه به س���تی دروس���تكردنی په یوه ندی درێژخایه ن له پێناو دوستكردنی

گۆڕانكاریی پۆزه تیڤ.ئیدریس، له یه كێ���ك له واڵتانی ئه وروپا له قۆناغی پێنج���ی ئاماده یی ده خوێنێت و جگه له زمانی ئینگلیزی ، فارسیش ده زانێت، له كۆنفرانس���ه كه دا وتارێكی پێشكه شكرد تیشكخستنه س���ه ر ناوه ڕۆكه ك���ه ی ك���ه ئاواره كانی بواره كانی په روه رده و ره وشی رۆژئاوای كوردس���تان و ره وشی مندااڵن بو له و ش���وێنانه ی جه نگ بوه ته به ربه ستی

سه ره كی له به رده م خوێندنیان.ناوی ئیدریس ده زگا خێرخوازیه ك���ه ی روانگه یه ، گرنگی ده دات به بواری په روه رده و له و چوارچێوه یه شدا ره خساندنی ده رفه تی له وباره یه وه ئافره ت���ان، ب���ۆ خوێن���دن ئیدریس به ش���انازییه وه ده ڵێت، "شانازی به دامه زراندنی روانگه وه ده كه م به یارمه تی ژماره یه ك هاوڕێی خاوه ن ئه زمون و شاره زا، چه ندین پڕۆژه مان هه یه كه هه مو له پێناو ره خساندنی چانسی سه ركه وتنه بۆ تاك. روانگه له چوارچێوه ی پڕۆژه یه كدا هه ستاوه به كردن���ه وه ی ژوری تایب���ه ت به مندااڵنی مامۆستاكان له ناو 10 قوتابخانه دا. ئه گه ر ئه نجامه كان پۆزه تیڤ بون، ئه وا هیوادارین ئه م به رنامه ی���ه فراوانبكه ین بۆ زۆرینه ی قوتابخانه كان. هه روه ها روانگه كۆرسێكی تایبه ت به پێشخس���تنی تواناكانی ژنان بۆ 300 خوێندكاری كچی قۆناغی دواناوه ندی

ده كاته وه ".نێچیرڤان بارزان���ی باوكی ئیدریس، كه نه بیل���ه بارزانی ، كچی مه س���عود بارزانی مامی هاوس���ه ریه تی ، جگ���ه له ئیدریس، خاوه نی س���ێ منداڵی دیكه یه به ناوه كانی رانیه ، چیاڤان و مایا. ئیدریس دان به وه دا ده نێت كه له ژێر رێنوێنی باوكیدا ئاره زوی بۆ كاری رێكخراوه ی���ی و چاالكی بازرگانی ب���زواوه و ده ڵێت، "من س���وپاس گوزاری باوكم���م كه كاریگه ریه كانی سیس���تمێكی ب���ۆ ئاب���وری كۆمه اڵیه ت���ی و ك���راوه ی رونكردومه ته وه تا ئه و راده یه ی ده توانێت گه شه و ده ستكه وتی تاك په ره پێبدات".

نێچیرڤ���ان، كه زۆرێ���ك له میدیاكاران و چاودێران به باڵێكی س���ه ربه خۆو جیاوازی نێو پارتی دیموكراتی كوردستان و بنه ماڵه ی كوڕه هاوشێوه ی وه س���فده كه ن، بارزانی ده رفه تی الوی���ه وه له ته مه نی گه وره كه ی هاتنه پێش���ه وه ی بۆ ره خساوه ، به جۆرێك له ته مه نی 23 س���اڵیدا ده بێت���ه ئه ندامی مه كته بی سیاسیی حزبه كه ی ، چونكه ئه و كوڕی ئیدریس مسته فا بارزانی بوه ، واته

شــازاده كــــــــان بــه ڕێــوه ن

یه كێك���ی دیكه له به ش���داربوه گه نجه كورده كانی كۆنفرانس���ی ی���ه ك جیهانی گه نج له باش���وری ئه فه ریق���ا، محه مه دی كوڕی ئه میری كۆمه ڵی ئیسالمی "عه لی باپیر" بو، ئه و كه ته مه نی 26 س���اڵه و له زانكۆیه كی ناودار و ش���ارێكی دڵڕفێنی به ریتانیا ماس���ته رو دكتۆرای خوێندوه ، باسی له وه كرد كه به ته نگ چه سپاندنی له عێراق و دیموكراس���ییه وه یه پرۆسه ی

كوردستان. هه رچه ن���ده ئه می���ری ب���اوك چه ند ساڵێك له مه وبه ر "دیموكراسی " به "كوفر" ناوده ب���رد، ب���ه اڵم "ئه می���ری بچ���وك" كه هاوس���ه رگیریی له گ���ه ڵ خاتونێكی بارزان���ی ك���ردوه ، له كۆنفرانس���ی یه ك جیهانی گه نجدا پێداگری له س���ه ر ئه وه

ك���رد كه ئه و هه مو هه وڵ و كۆشش���ێكی ب���ۆ بنیاتنان���ی دیموكراس���ی له عێراق و

كوردستان بخاته گه ڕ.محه مه دو هه مو ئیدریسه كان وه ك هه ر هاواڵتییه ك���ی تر مافی كاری سیاس���ی و رێكخراوه یی���ان هه ی���ه ، ب���ه اڵم ئه وه ی له خه ڵك���ی تر جیایانده كات���ه وه ئه وه یه ك���ه زۆربه ی ه���ه ره زۆری ئ���ه و خه ڵكه گه نجه ئه وه یان ب���ۆ نالوێت وه ك كوڕی سه ركرده و ئه میره كان له زانكۆی كه نه دی و به ریتان���ی بخوێنن و وه ك ئه مه ریك���ی و ئه وانیش هاوینان ده ریا و ئۆقیانوسه كانی سه رتاسه ری دونیا ته ی بكه ن و زستانیش له ڤێالدا له جوانیه كانی سروشت رابمێنن. ئه م گه نجانه كه به شێكن له ده ره به گایه تی گه نجی نوێنه رایه تی دیجیتال و مۆدێرن و كورد ده كه ن هی���چ جیاوازییه كیان نییه

له گه ڵ ده ره به گه كالسیكیه كان.كورت���ه ی له س���ه ر له كۆمێنتێك���دا وتاره كه ی محه مه د عه لی باپیر له په یجی تایبه ت���ی خ���ۆی له ت���ۆڕی كۆمه اڵیه تی "كاك نوسیویه تی كه سێك فه یسبوكدا، محه مه د سوێند به خوا شانازی به تواناو لێهاتوی���ت ده كه م به اڵم ب���اوه ڕ بكه ئه و پ���رۆژه و وتاره ی ش���انازی پێوه ده كه ی زیاتر له ئینش���ا داڕش���تنی ته له به یه كی

سه ره تایی ده چێت".له سایه ی ئه م نوخبه سیاسیه دا خه ریكه نه ریتێك له كوردس���تاندا ده چه س���پێت، ئه وی���ش ئه وه یه كه كوڕی س���ه ركرده و به گ ده بێت به س���ه ركرده و به گ و كوڕی مانه وه ی به می���رات به ئه میر، ئه میریش ده س���ه اڵت له باوك���ه وه بۆ ك���وڕ له ناو هه مو حیزب و رێكخراوێكی كوردس���تاندا له س���ه ر گره و ئه وانه ی به دیده كرێ���ت، سیاس���ی ده ره به گایه تی كۆتاییهاتن���ی هاواڵتییه وه به بنیاتنانی ده كه ن و خه ون ده بینن له ناو حیزبه كوردییه كاندا، دوای

سه راب كه وتون.

ئه و رۆژان���ه ی كه ئیدری���س بارزانی ك���وڕی س���ه رۆك وه زی���ری هه رێم���ی كوردس���تان و محه مه دی كوڕی ئه میری كۆمه ڵی ئیس���المی له باشوری ئه فه ریقا

له كه ی���ف و س���ه فای كۆنفرانس���ی یه ك جیهانی گه نج���دا له گه ڵ پۆلێك گه نجی ن���ازداری ئه وروپا و ئه مه ریكاو ئاس���یا و ئوس���تورالیادا كاتی���ان به ده مه ته ق���ێ به س���ه رده برد، ش���ه ڕڤانی كوڕی ساڵح رۆژئ���اوای له ده ڤه رێك���ی موس���لیم به گولل���ه ی چه كداره كانی كوردس���تان ده وڵه ت���ی ئیس���المی له عێراق و ش���ام پێك���را و گیانی له ده س���تدا، هه رچه نده ئه ویش ك���وڕی س���ه ركرده ی حیزبێك بو ك���ه باوكی ده یتوان���ی له ئارامترین و خۆشترین ش���وێنی ئه م دنیایه دا ژیانی بۆ دابین بكات، به اڵم س���اڵح موسلیمی باوكی ده یویست له جیاتی ئه وه ی كوڕی خه ڵكی به كوش���ت بداو گولله له سنگ و به رۆك���ی كوڕی خه ڵكی ت���ردا ببینێت، راس���تگۆیانه جه نگا و به رله وه ی خه ڵكی ب���ه ره و نه هامه تی راپێچ ب���كات، ئازارو گولله له سنگی خۆی و كوڕه كه یدا بینی.

ئه میری "دیجیتال"

شه ڕڤان.. رێچکه ی شکاند

برازای مه سعود بارزانیه .له دایكبوی ساڵی بابه گه وره ، ئیدریسی 1944-ه و هه میش���ه كه س���ی پله یه كی ناو پارتی بوه پاش مه ال مس���ته فای بارزانی كه ل���ه روی دیپلۆماس���یه وه نوێنه رایه تی پارتی دیموكراتی كوردس���تانی كردبێت. ل���ه 31ی كانون���ی دوه می س���اڵی 1987 له ته مه ن���ی 43 س���اڵیدا له ده ڤه ری ورمێ دڵ به جه ڵته ی كوردس���تان له رۆژهه اڵتی

گیانی له ده ستداوه .باوك���ی نێچیرڤان )ئیدری���س بارزانی ( به ه���ۆی ناكۆكی���ه قوڵه كانی ن���او پارتی دیموكراتی كوردستان له سه ر جێگرتنه وه ی مه ال مس���ته فا بارزان���ی ، به تایبه ت له گه ڵ باڵ���ی س���امی عه بدولڕه حمان، چانس���ی ئ���ه وه ی نه بو ئ���ه و خه ون���ه ی به دیبێت. ئێستاش ئیدریس���ی كوڕی نێچیرڤان كه به ن���اوی باپیری���ه وه ناون���راوه ، چه ندین له مپه ری قورستری له به رده مه بۆ گه یشتن بابه گه وره ی ، هاوش���ێوه ی به خه ونێك���ی چونك���ه وه ك باس���ده كرێت ملمالنێیه كی تون���د له نێ���وان باوك���ی )نێچیرڤ���ان( و بارزانی( ئامۆزاكه ی )مه سرور مه س���عود دا هه یه له س���ه ر پله هه س���تیاره كانی ناو حزب، به تایبه تی جێگرتنه وه ی مه س���عود بارزانی وه ك س���ه رۆكی پارتی دیموكراتی

كوردس���تان. ب���ه اڵم ئه مه له و راس���تیه كه مناكاته وه ، كه ئیدریسی بچوك چه ندان چانس���ی له به رده مه بۆ ئه وه ی له داهاتودا ببێت���ه ده موچاوێكی كاریگه ری ناو حزب و

بنه ماڵه ش.له كۆتایی ئه و كۆنفرانسه ی كه ئیدریس وه ك كاراكته رێك���ی نوێ تێیدا ده ركه وت، رێنمایی وینی ماندێالی هاوسه ری نیڵسۆن ماندێال بۆ الوه به شداربوه كان ئه وه بو كه كاتێك گه ڕانه وه بۆ واڵته كه تان "هه وڵبده ن بزانن حكومه ت چ���ۆن كاره كانی ده كات، بزانن پاره ی واڵته كه تان بۆ كوێ ده چێت و بۆ ئ���ه م مه به س���ته له گه ڵ س���ه ركرده ی

واڵته كه تان بكه ونه گفتوگۆ".پرس���یاری گه وهه ری لێ���ره دا ئه وه یه ، ئیدری���س ده توانێ���ت ئ���ه م رێنمایی���ه ی وین���ی له چوارچێ���وه ی كاره كانی خۆی و رێكخراوه كه ی���دا جێبكات���ه وه ؟ ده توانێت پرسیاری ئه وه له حكومه ت بكات كه داهاتی هه رێمی كوردس���تان چۆن سه رفده كرێت و بۆ ك���وێ ده چێت؟ هه ركات رێكخراوه كه ی ئیدریس بتوانێت وه اڵمی راسته قینه ی ئه م پرس���یارانه ئاشكرابكات، بێگومان زۆرێك له گه نجان���ی هه رێم ناڕازیی نابن، بۆ چه ند س���اڵێكی تریش ئیدری���س له بۆنه ی له و

شێوه یه دا نوێنه رایه تیان بكات.

رێكخراوه كه ی ئیدریس

سپۆنسه ری نزیكه ی 25 به شداربوی

كۆنفرانسه كه ی كردوه و خه رجیی

هه ر یه کێکیان )50 وه ره قه ( بوه

ئیدریس و نێچیرڤانی باوکی

محه مه د عه لی باپیر

شه رڤان ساڵح موسلیم

Page 7: ژماره 399

كوڕه كه ی مالیكی باس له چه ندین پۆستی كوڕه تاقانه كه ی سه رۆك وه زیرانی عێراق ده كرێت، باوكیشی هه فت���ه ی راب���ردو رایگه یان���د كوڕه ك���ه ی به ڵێنده رێك توانیوێتی س���ه وز له ناوچه ی ده س���تگیر ب���كات، كه هێ���زه ئه منیه كان ئه م بك���ه ن. ده س���تگیری نه یانتوانی���وه باسكردنه ئاشكرایه ش شه پۆلێك ناڕه زایی و له ئاس���تی میدیاو پارله مانتاراندا ره خنه ی

لێكه وته وه .س���ه رۆك وه زیرانی عێراق نوری مالیكی خاوه نی سێ كچ و كوڕێكه ، تاكه كوڕه كه ی ناوی ئه حم���ه ده و ته مه نی )32( س���اڵه و ده رچ���وی كۆلێژی یاس���ایه ، له گه ڵ كچی گه وره راوێژكاری س���ه رۆك وه زیران ش���ێخ عه بدولحه لیم زوهێری هاوسه رگیری كردوه . عه لی مالیك���ی راگه یاندن���ی راوێ���ژكاری موسه وی ، رایده گه یه نێت ئه حمه د به رپرسی به دواداچونی موڵكه حكومیه كانه له ناوچه ی

سه وز.قانون ده وڵه تی پارله مانت���اری به وته ی عه ممار شبلی ، ئه حمه د به رپرسی ئاسایشی ناوچه ی س���ه وزه و ه���ه ر كه س���ێك مافی ده ستگیركردنی له و ناوچه یه دا هه بێ ، ئه وا ئه س���تۆی ده كه وێته جێبه جێكردنه ك���ه ی ئه حمه د. ب���ه اڵم میدیاكانی عێراق ئه حمه د نوس���ینگه ی به ڕێوه ب���ه ری واده ناس���ێنن تایبه ت���ی س���ه رۆك وه زیران���ه ، هه ندێكی به ڕێوه به ری یاری���ده ده ری ده ڵێن دیكه ش

نوسینگه كه ی باوكێتی .هه فته ی راب���ردو، مالیكی له دیمانه یه كدا له گ���ه ڵ كه ناڵ���ی س���ۆمه رییه ، رایگه یاند س���ه وز له ناوچ���ه ی ك���وڕی ئه حم���ه دی كه خاوه نی ده ستگیركردوه ، به ڵێنده رێكی ش���ه ش بینایه له و ناوچه یه و شه ش بلیۆن دینار ق���ه رزاری ده وڵه ت���ه و كۆمپانیایه كی پاس���ه وانی بێ مۆڵه تی هه یه ، جگه له سه د ئۆتۆمبێل���ی قاچاخ و زیاتر له س���ه د پارچه چه كی بێده نگ. وتیش���ی "هێزه ئه منیه كان نه یانتوانیوه ئه و كه س���ه ده س���تگیر بكه ن كه فه رمانی ده ستگیركردنی هه بوه ، به اڵم ئه حمه دی كوڕم توانی ده ستگیری بكات".

لێدوانه ك���ه ی مالیك���ی هه رایه كی زۆری سیاسی و میدیایی لێكه وته وه . له وباره یه وه لیس���تی عێراقیه مه یس���ون پارله مانتاری ده مه لوجی ئاش���كرای كرد ئه حمه د كه ناڵی س���ۆمه رییه ی كڕیوه و چه ندین كه ناڵی تری كردۆته وه ، ئه وه ش له پێناوی كۆنترۆڵكردنی میدیای عێراقی . وتیش���ی "عوده ی بچوك ده یه وێ���ت عێراق بۆ حكوم���ی دیكتاتۆری بگێڕێت���ه وه . ئه و به رپرس���ی نوس���ینگه ی باوكێت���ی و موچه ك���ه ی ده ملی���ۆن دینار تێناپه ڕێن���ێ ، به اڵم له ڕێگه ی گرێبه س���ته خه یاڵیه كان���ه وه له گه ڵ كۆمپانیا بیانیه كان پاره ی ده ستكه وتوه ". بۆیه داوایكرد لیژنه و ده س���ته ی نه زاهه لێكۆڵین���ه وه ی له گه ڵدا بكه ن، ب���ۆ زانین���ی قه ب���اره ی پاره كانی

له ناوخۆو ده ره وه ی عێراقدا.هه رچه ن���ده مالیك���ی ئام���اژه ی به وه دا ب���ه اڵم ده س���تگیركراوه ، به ڵێنده ره ك���ه پارله مانت���اری ره وت���ی س���ه درو ئه ندامی لیژنه ی ئاس���ایش و به رگری حاك���م زاملی زانیاریی���ه كان به ڵێنده ره كه ده ڵێ "به پێی پارله مانت���اره ئ���ه و ده س���تگیرنه كراوه ". لێدوانه ك���ه ی مالیكی به "س���وكایه تیكردن" ب���ه به س���وپاو ده زگا ئه منیه كان���ی عێراق ناوده بات و ده ڵێ "ئایا ده چێته عه قڵه وه ئه و هێزانه نه توانن داواكراوێك ده ستگیربكه ن و ئه حم���ه دی ك���وڕی بتوانێ���ت؟ له كاتێكدا ئه حمه د وه زیفه یه كی مه ده نی له سه رۆكایه تی

وه زیران هه یه و به رپرسێكی ئه منی نیه ".له الی���ه ن خۆی���ه وه وته بێ���ژی ب���ه ره ی دیالۆگ و پارله مانتار حه یده ر مه ال، پێیوایه لێدوانه ك���ه ی مالیك���ی راگه یاندنی مه رگی س���وپای عێراق���ی ته مه ن )92( س���اڵه ، چونكه "ملیۆنێك و )500( هه زار س���ه رباز بكه ن، نه یانتوانیوه كه س���ێك ده س���تگیر كه چی ئه حمه د توانیوێتی !". پاشان ده ڵێت "لێدوانه ك���ه ی مالیكی ره فت���اری دیكتاتۆر بیری عێراقیه كان ده خاته وه ، كه نه وه كانیان

له سه رو ده وڵه ت و دامه زراوه كانی داده نا".میدیاكاری���ش چاالك���وان و ژماره ی���ه ك له ڕێگ���ه ی به یاننام���ه و كه مپینه كانیانه وه ، داواده ك���ه ن مالیكی پۆزش ب���ۆ میلله ت و هێ���زه ئه منیه كان بهێنێته وه و ده ڵێن "واڵت بۆته ده وڵه تی مافیا و هیچ كه س���ێك تیایدا رێزی قانون ناگرێ ". هه روه ها پارله مانتاری عێراقیه ره عد ده هله كی ، لێدوانه كه ی مالیكی "له س���ایه ی نه بونی ده وڵه تی دامه زراوه یی " به كارێكی ئاسایی ناوده بات و ده ڵێ "نه بونی قانونی راس���ته قینه كه به یه كسانی به سه ر هه موان���دا جێبه جێ بكرێ ، یارمه تیده ره بۆ

دروستكردنی دیكتاتۆری گه وره و بچوك".

7 (399( سێشه ممه 2013/10/22 تایبه‌ت

پرۆفایل

ئا: سۆران كامه ران

له دیمانه یه كدا له گ���ه ڵ ئاوێنه ، موفتی عێراق شێخ رافیع رفاعی ، رایده گه یه نێت ئه و گروپانه ی خه ڵكی ده كوژن س���ه ر به ئێران و رێكخراوی قاعیده ن. له باره ی ئه و كه سانه ش���ی خۆیان ده ته قێننه وه یان كاری ته قین���ه وه ئه نجام ده ده ن، ده ڵێ "ئه و كه س���انه له دین ده رچون و په یوه ندییان به ئیسالمه وه نییه ". ره خنه له سه ركرده سوننه كانی عێراق ده گرێت و

به نوێنه ری سوننه یان نازانێت.

ئاوێنه : له ئێس���تادا ژماره یه ك میدیای عێراق باس���ی له راگواس���تنی س���وننه ل���ه و ناوچان���ه زۆرین���ه ی ش���یعه ن و ئێ���وه ده ك���ه ن، به پێچه وانه ش���ه وه له راگرتنی ئه م راگواستنه دا رۆڵتان چی

بووه ؟رفاعی : راگواستنی هاواڵتیان له شوێن و جێگه ی خۆیان له الیه ن خوای گه وره وه زۆر قورسه ، ئه مه سته مێكی بێ وێنه یه . ئێم���ه بانگه وازم���ان كرد بۆ س���ه رۆك وه زیران و پێمانوت ئه و كه س���انه ی كه هاواڵتی���ان راده گوێزن له ش���وێنه كانی خۆی���ان و خه ڵ���ك ده ك���وژن كۆمه ڵێ میلیش���یای س���ه ر به ئێران و رێكخراوی قاعیده ن، ئه م دوو الیه نه هه ردووكیان پاڵش���تیان مالیكی���ه وه له الی���ه ن س���ه ركرده كانی مالیكی لێده كرێ���ت. له گرتوخان���ه قاعی���ده ی رێكخ���راوی ده رهێنا جارێكی���ان به فه رمانی دادگاو

جارێكیتریش به هه اڵتن.ته قینه وه و ده ڕوانن���ه چ���ۆن ئاوێنه : ئه م ئایا تیرۆریس���تیه كان، ك���رده وه

كرده وانه به شێكن له ئاینی ئیسالم؟ رفاعی : ئه م كرده وانه نه كاری ئیسالمه نه ڕێنمایه كانی ئیسالم رێگایان پێده دات و هی���چ په یوندییه كی���ان به دینه وه نیه ، ئیس���الم له م كرده وانه بێ به رییه . ئه و كه سانه ی ئه و كرده وانه ئه نجام ده ده ن له دین ده رچوون و هیچ په یوه ندییه كیان ب���ه م دینه وه نیه . ئه وان���ه ی ته قینه وه ده كه ن كه س���انی بۆگه ن���ن و زیاتر ئه و كه سانه ن خوێن و بیروباوه ڕیشیان پیس بووه . ئاینی ئیسالم ناوی ئیسالمه واتا ئاش���تی و پێكه وه ژیان، ئ���ه م دیینه ی ئێم���ه فه رمانمان پێ ن���اكات له چاكه

زیاتر له به رامبه ر خه ڵك.ئاوێن���ه : هه ندێ كه س ره خن���ه له وه ده گ���رن ك���ه عه مام���ه به س���ه ره كان ده ستوه رده ده نه نێو كاری سیاسیه وه ،

ئێوه وه اڵمتان چیه ؟رفاع���ی : من له و كه س���انه م كه حه زم به عه مامه به س���ه ری سیاسی نیه شیعه بێت یان سوننه . به اڵم داواكردنی ماف و له به رانبه ر ده م و چاوی راوه س���تانه وه س���ته مكار فه رمانێكی شه رعیه . ئه گه ر

سیاسه تیش بریتی بێت له ئیداره دانێكی باش و ئاراس���ته كردنی خه ڵك بۆ باشه هیچ ش���تێكی تێدانیه ، ب���ه اڵم ئه گه ر ل���ه وه ی كه سیاس���ه ت بریت���ی بێت هه ندێ له سیاس���یه كان به كاریده هێنن و په یڕه وی ده كه ن، ئه وه له گه ڵ كه سێك ك���ه عه مامه به س���ه ر بێ���ت ناگونجێ، چونك���ه عه مام���ه به س���ه ر پیاوێك���ه پێویس���ته نمونه ی پێغه مبه ری ئیسالم بێت له ڕاس���تگۆیی . به داخه وه یه كێك له سه ره كیترین نیش���انه ی سیاسێكانی ئه م���ڕۆ بریتی���ه له درۆك���ردن، ئه گه ر درۆن���ه كات سیاس���یه كی س���ه ركه وتو نابێت، بۆی���ه ئێم���ه داوا ده كه ین كه هه ریه كێك له ئێمه پێگه و شوێنی خۆی

بزانێت.ئاوێنه : رۆڵی موفتی چیه له چاره سه ر هه ڵوه س���راوه كانی كێش���ه كردن���ی عێراق، هی���چ به رنامه یه كتان هه یه بۆ

نزیككردنه وه ی بیروبۆچونه كان؟رفاعی : كاری موفتی ئه وه یه كه حوكمی خوای گه وره ب���ۆ خه ڵكی روونبكاته وه له س���ه ر هه م���وو ئ���ه و رووداوانه ی كه كه موكوڕیمان بڕواناك���ه م رووده ده ن، هه بێ���ت له جێبه جێكردن���ی ئه ركه كه ی خۆمان، به اڵم سیاس���یه كان به شیعه و س���وننه وه بۆچون و فه ت���وا وه رده گرن شێوه یه ی به و موفتیه كان له مه رجه ع و له گه ڵ ئاره زوه كانیان ده گونجێ، ئه گه ر بۆچونێك یان فه تواییه ك له گه ڵ حه زو ئاره وزوه كانی���ان بگونجێ وه ریده گرن و ده یخه نه سه ر سه ریانه وه ، به اڵم ئه گه ر دژی ئه وان بوو ده یكێشن به دیواره كاندا. بۆیه ئێمه بێ ئومێد بوین له و كه سانه كه هیچ ش���تێك به الیانه وه گرنگ نیه ،

ته نها كورسیه كه ی خۆیان نه بێت.ئاوێنه : ئێوه وه ك موفتی س���وننه كان له عێراق، تاچه ند رازیت له و كه سانه ی

كه سه ركردایه تی سوننه ده كه ن؟رفاعی : به هی���چ ش���ێوه ك رازی نیم، سیاسیه كانی عێراق به سوننه و شیعه وه

له هه ندێكیان بڕی جگه ده س���تمانیان نه بێت كه رێژه یان زۆر كه مه ، كه سیان تێ���دا نیه كه خزمه تێك���ی ئه م واڵته ی كردبێت. ئه و سیاس���یانه ی كه به ناوی س���ونه وه له ده س���ه اڵتدان نوێنه رایه تی حه زو نوێنه رایه تی ناك���ه ن، س���وننه ئاره وزوه كانیان ده كه ن، هیچ كه س���ێك نیه له سیاسیه كان سه ركردایه تی سوننه

بكات.ئاوێنه : واتا پێتانوایه ئه م س���ه ركرده سوننانه س���ه ركردایه تی سوننه ناكه ن

له عێراقدا؟رفاع���ی : ئایا ئه و كه س���ه نوێنه رایه تی س���وننه ده كات كه س���ه ردانی ئێران ده كات و ده س���ت ده خاته نێو ده ستی قاسم س���لێمانی ! كه ده س���تی سوره ئه وانه ی���ان عێراقیه كان. به خوێن���ی نوێنه رایه ت���ی س���وننه ده ك���ه ن ك���ه خه ڵكه ك���ه ی س���ه رده بڕدرێن، ئه ویش له گه ڵ ئه و الیه نه ده بێت كه كه سه كه ی

ده چه وسێنێته وه .ئاوێنه : نزیكه ی ده مانگه خۆپیشاندانی هاواڵتیانی عه ره بی سوننه به رده وامه ، به ب���ڕوای ئێ���وه تاك���و ك���ه ی ئ���ه و

خۆپیشاندانانه به رده وام ده بن؟رفاعی : خۆپیش���اندان ت���ا ئه و كاته ی جێبه ج���ێ خۆپیش���انده ران داواكاری ده كرێت، به رده وام ده بێت. رۆژێك دێت داوای ناچارده بێت سه رجه م حكومه ت نوری بكات. جێبه جێ خۆپیشانده ران مالیكی س���ه رۆك وه زیران له سه ر زاری خۆیه وه به ڵێنی ئه وه ی به تایبه تی پێدام كه س���ه رجه م داوای خۆپیش���انده ران به جێده گه یه نێ و سوێندی خوارد، به اڵم تائێستا هیچ داوایه كی خۆپیشانده رانی هه م���وو له گ���ه ڵ به جێنه گه یان���دوه ، خۆپیشانده ران به رده وام ئه مانه ش���دا ده جوڵێنێ ده سه اڵتدارانه ئه و كورسی كه له به رامبه ر پێشێلكردنی مافی مرۆڤ

راوه ستاوه .ئاوێن���ه : هه ن���دێ ك���ه س پێیانوای���ه

خۆپیش���اندانی س���وننه كان له الی���ه ن ده وڵه ت���ه دراوس���ێكانه وه پاڵپش���تی

ده كرێت، به تایبه تی قه ته ر؟به یاننامه یه كم خ���ۆی له كاتی رفاعی : ده ركرد و وتم ئێمه سه ر به هیچ الیه نێك نین و هیچ الیه نێك پاڵپشتیمان ناكات و نوێنه رایه تی هیچ ئه جێندایه كی ده ره كی ناكه ی���ن. جارێكیان داوام له س���ه رۆك وه زی���ران كرد ئه گه ر ده توانێ س���وێند بخوات كه ئه و نوێنه رایه تی ئه جێندای ئێ���ران و هیچ واڵتێك ن���اكات. له عێراق

ئه م تۆمه تانه ئاساییه ، ئه وان تۆمه تی ئه وه یان به خشیه وه كه خۆپیشانده ران تیرۆریس���تن، ئه وه حكومه ته كه تیرۆر به كارده هێنێ و خۆپیشانده راندا له گه ڵ له حه ویجه و به كوش���تنیان ده ستیكرد فه لوج���ه و موس���ڵ وس���امه ڕا، ئ���ه م حكومه ته هیچ ئامرازێكی نه هێش���ته وه دژی خۆپیش���انده ران به كارینه هێنێت. ئێمه به رده وامین له س���ه ر ئه م ڕێڕه وه ، ئێمه كۆمه ڵێ كه س���ی سته ملێكراوین و پێویسته سته م له سه رمان هه ڵگیرێت، ئێم���ه پابه ندین له س���ه ر ئ���ه وه ی كه ش���ه قامه كان س���ه ر ده رچوینه ت���ه تێپه ڕ خۆم���ان س���نوری له پێناویداو ناكه ین، ئێم���ه ئارام ده گرین و پابه ندی

سه رجه م خاله مرۆییه كانین.داواكانتان گه ش���بینن ئێ���وه ئاوێنه : له الیه ن حكومه ته وه جێبه جێ بكرێت؟

رفاعی : ئێمه گه شبین نابین به مالیكی و هاوشێوه ی مالیكی بۆ جێبه جێ كردنی داوای خۆپیش���انده ران، به اڵم بڕوامان

به خوا زۆر به هێزتره له و كه سانه .كه س���ه ده س���تگیركردنی ئاوێن���ه : سوننه خۆپیش���اندانه كانی دیاره كانی به رده وامی هه یه ، به م دوایانه ش چه ند كه س���ێكی دیكه یان ده ستگیركرا، ئێوه

چۆن لێكیده ده نه وه ؟ده ستگیركراون كه سانه ی ئه و رفاعی : نه چه كی قورس���یان پێ بوو نه چه كی س���وك، ئه وان���ه كۆمه ڵێ ك���ه س بون كه داوای مافێكی ره واو ده س���توریان ده كرد، به اڵم ئێمه له یاس���ای جه نگه ڵ ده ژین و حكومه ت ده سه اڵتی گه یشتۆته س���ه ر گه ردنی هاواڵتیان���ی ئه م واڵته و

نایه وێ مافی كه س بدات.ئاوێن���ه : بانگ���ه واز ئاڕاس���ته ی ك���ێ ده ك���ه ن بۆ ئ���ه وه ی ده س���تگیركراوه عه ره به سوننه كان كه سااڵنێكه زیندانین

ئازادبكرێن؟رفاع���ی : ئ���ه وه خه ڵك���ه ك���ه داوای ده كه ن، گیراوه كانی���ان ئازادكردن���ی ك���ه به ب���ێ هیچ هۆی���ه ك گی���راون و نزیكه ی م���اوه ی ده مانگه به رده وامن ئازادكردن���ی داوای له خۆپیش���اندان و ده س���ه اڵته ئه م ده كه ن. گی���راوه كان خه ڵ���ك هه ڕه مه ك���ی به ش���ێوه یه كی ده ستگیرده كات و خۆشی باش ده زانێت كێ تاوانباره ، زۆربه ی ئه و كه س���انه ی كه تاوانبارن خۆیان ده س���تیان داوه ته بۆیه بێتاوان، ده ستگیركردنی خه ڵكی ئێمه داوا له هه موو كه سێك ده كه ین كه دڵێكی به م واڵته ده س���وتێت، هه موو مرۆڤێ���ك زه ڕه یی���ه ك غیره ت���ی هه یه له ناخیدا به زه یی دادپه روه ری و له سه ر هه یه ، داوا له هه م���وو الیه نێك ده كه ین كه هه ڵوێس���تی خۆی���ان روونبكه نه وه مافی پێش���ێلكردنه ی ئه م له به رامبه ر

مرۆڤه كه له عێراقدا هه یه .

ئا: ئاوێنه

رێكخ���راوی قاعیده له ته كتیكێكی نوێدا بۆ ئه نجامدانی كرده ی خۆكوژی له الیه ن ژنانه وه ، په ناده باته به ر خۆشه ویستی . ل���ه م رێگه ی���ه وه ئه ندامێك���ی قاعیده له گ���ه ڵ خۆشه ویس���تی په یوه ن���دی كچێك دروس���تده كات و پاش پته وبونی به كارده هێنێت كچه ك���ه په یوه ندییه كه ب���ۆ ئه نجامدان���ی ك���رده ی خۆكوژی . ده كات ئاشكرای ئه منی به رپرس���ێكی تائێستا چوار كچیان به ر له خۆته قاندنه وه ده ستگیركردوه ، له ماوه ی سێ ساڵیشدا زیاتر له بیست ژن خۆیان ته قاندۆته وه .

ئه ندامانه ی ی���ان س���ه ركرده ئ���ه و رێكخ���راوی قاعیده كه خۆشه ویس���تی له گه ڵ كچاندا چێده كه ن، به "رۆمیۆی قاعیده " ناوده برێ���ن، وه كو ئاماژه یه ك بۆ چیرۆكی رۆمیۆو جولێتی نوس���ه ری ناس���راوی ئینگلی���ز شكس���پیر. ئ���ه و كه سه ش هه رگیز خۆی واده رناخات كه

ئه ندامی قاعیده یه .ئه م پالنه نوێیه ی قاعیده كه ماوه ی نزیكه ی سێ ساڵه له سنوری پارێزگای دانیش���توانه كه ی زۆرینه ی ك���ه دیاله عه ره ب���ی س���وننه مه زهه ب���ن په یڕه و ده كرێ���ت، بوه ت���ه جێگه ی مه ترس���ی بواری كۆمه اڵیه تی و له الی پس���پۆڕانی رایده گه یه ن���ن به كارهێنانی په یوه ندییه

مرۆییه كان و خۆشه ویستی بۆ ئه نجامدانی ته قینه وه و ك���رده ی خۆكوژی ، كارێكی

زۆر مه ترسیداره . )ن. ل( ژنێكه و ته مه نی سی ساڵێك زیاتره و دانیشتوی گه ڕه كێكی رۆژئاوای خۆشه ویس���تی چیرۆكی به عقوبه ی���ه ، كچێك���ی هاوڕێی و ئه ندامێك���ی قاعیده ناوب���راو به وت���ه ی ده كات. ئاش���كرا كچه كه ی هاوڕێی له گ���ه ڵ كوڕێكدا كه له ده یه ی دوه می ته مه نیدا بوه په یوه ندی خۆشه ویس���تیان دامه زراندوه . كوڕه كه وا خ���ۆی ناس���اندوه ك���ه فه رمانبه ره حكومه ت و له فه رمانگه كانی له یه كێ���ك ماڵیان له ناوچه یه كی نزیك به عقوبه یه . ئه م ك���چ و ك���وڕه هێن���ده په یوه ندی خۆشه ویس���تی نێوانی���ان به تین بوه و دیاریكردنی "ته نها ئاستێك گه یشتۆته

رۆژی ماره بڕینیان مابو".ئه و ژنه باس له وه ده كات، هاوڕێكه ی به رل���ه وه ی ماره ببڕدرێ���ت له كرده وه و هه ڵس���وكه وته كانی خۆشه ویس���ته كه ی كه وتۆت���ه گومان و دڕدۆنگی���ه وه ، هه ر ئه وه ش وایلێكردوه هه س���ت به مه ترسی ب���كات به رانب���ه ری و "له رۆژانی كۆتایی په یوه ندییه كه یان���دا زۆر به ح���ه زه ره وه مامه ڵه ی له گه ڵدا ده كرد". كۆتایی ئه م چیرۆك���ه ی رۆمیۆی قاعی���ده و جولێتی دیال���ه ب���ه وه كۆتایی دێ���ت له كۆتایی ساڵی رابردودا، هێزێكی تایبه تی ئه منی له به غ���داوه دێن و له هه ڵمه تێكی گه ڕان و

پش���كنیندا كوڕه ده س���تگیر ده كه ن و رایده گه یه نن یه كێكه له س���ه ركرده كانی

رێكخراوی قاعیده .به پێ���ی گێڕانه وه كانی )ن(، ئامانجی هاوڕێكه ی له خۆشه ویس���تی كوڕه ئه و هاوس���ه رگیری نه ب���وه ، به ڵكو بۆ ئه وه بوه كچه كه بخزێننه ریزه كانی رێكخراوی قاعیده وه و دواتر بۆ پالن و مه رامه كانی

خۆیان به كاریبهێنن.ئ���ه وه ته نها ئه و ژن���ه نییه كه باس له چیرۆكی فریودانی قاعیده له ژێر ناوی خۆشه ویس���تیدا ب���كات، به ڵكو به پێی لێدوان���ی س���ه رچاوه یه كی هه واڵگ���ری ناوخۆی���ی له دیال���ه ، له م���اوه ی س���ێ س���اڵی رابردودا توانیویان���ه چوار كچ له نێوان ته مه نیان كه ده س���تگیربكه ن (15 - 25( س���اڵیدا ب���وه و كه وتونه ته ئه ندام���ان و خۆشه ویس���تی داوی سه ركرده كانی قاعیده وه ، به اڵم كچه كان رۆمیۆكانیان راس���ته قینه ی ناسنامه ی نه زانی���وه و بیئاگابون له وه ی كه به ره و

ئاینده یه كی مه ترسیدار به ڕێوه ن.هه واڵگرییه ك���ه س���ه رچاوه رونیده كاته وه ، پالنه كه ی قاعیده له چه ند قۆناغێك پێكدێت، سه ره تا به په یوه ندی خۆشه ویستی ده س���ت پێده كات، پاش كۆشش���ی زۆر ده كه ن ب���ۆ داڕوخاندنی باری ده رون���ی كچه كان، تاوه كو بتوانن ب���ۆ پ���الن و مه به س���ته كانی خۆی���ان به كاریانبهێن���ن. دواهه می���ن قۆناغیش

ئه وه یه به پاساوی پاكردنه وه ی رۆحیان له ت���اوان، پش���تێنی بۆمبڕێژكراوی���ان لێده به س���تن و ئاراس���ته یان ده كه ن بۆ كوش���تنی هاواڵتی���ان و به ئامانجگرتنی حكوم���ی و كه س���ایه تیه به رپ���رس و

خێڵه كیه كانی نه یاری قاعیده .س���ه رچاوه كه ئام���اژه ب���ه وه ده كات هێ���زه )2010(دا س���اڵی له كۆتای���ی ئه منی���ه كان توانیویانه یه كه م حاڵه تی له و ش���ێوه یه ئاش���كرا بكه ن، به دوای ئه وه ش���دا به پێ���ی پالنێك���ی ئه منی و به رله وه ی خۆیان بته قێننه وه توانیویانه

سێ كچی تر ده ستگیر بكه ن.پارێزگای ئه منیه كانی ده زگا ئاماری دیال���ه ده ریده خ���ات ته نه���ا له ماوه ی زیات���ر 2009(دا، - 2006( س���ااڵنی له بیس���ت حاڵه تی خۆك���وژی له ڕێگه ی ژنانه وه ئه نجام���دراوه ، كه بوه ته هۆی ك���وژران و برینداربون���ی ده یان كه س و چه ندین كه س���ایه تی حكومی و ئه منی و س���ه ركرده كانی س���ه حوه ش كراونه ته

ئامانج.چاودێران���ی كاروباری ئه منی جه خت له وه ده كه نه وه چیرۆكی رۆمیۆی قاعیده چیرۆكی راسته قینه ن و داواده كه ن ده زگا ئه منیه كان ئه و هه واڵن ئاش���كرا بكه ن و كار ب���ۆ هۆش���یاركردنه وه ی هاواڵتیان

بكه ن.چاودێری ئه منی غه س���ان روبه یعی ، رۆمیۆی چیرۆكی ب���ه وه ده كات ئاماژه

قاعیده راس���ته قینه یه . ب���ۆ به ڵگاندنی وته كانیش���ی نمونه ی ئه وه ده هێنێته وه كه یه كێك له و كچانه ی ده ستگیركراون ناوخۆیی���ه وه كه ناڵێك���ی له ڕێگ���ه ی پیش���اندراوه و باس���ی له چیرۆكی خۆی كردوه . ئه و كچه ش كاتێك به پشتێنێكی بۆمبڕێژك���راوه وه ره وانه ك���راوه بۆ ناو له ده وروبه ری پرس���ه یه كی ش���یعه كان بته قێنێته وه به رله وه ی خۆی به عقوبه ،

ده ستگیركراوه .روبه یعی داواده كات ده زگا ئه منیه كان هه س���تیاری به ه���ۆی بابه ت���ه ئ���ه و كۆمه اڵیه تی���ه وه په رده پ���ۆش نه كه ن، گش���تی به رژه وه ندی له ب���ه ر به ڵك���و ئاش���كرا بكرێ���ن، ئ���ه وه ش له پێناوی هاواڵتی���ان "هۆش���یاركردنه وه ی له مه ترس���یه كان و توان���ای قاعیده ، كه هه مو ش���تێك بۆ ئه نجامدان���ی تاوان و

كوشتن ده قۆزنه وه ".پس���پۆڕی كاروب���اری كۆمه اڵیه ت���ی له به عقوبه زافر لهێبی ، پێیوایه قاعیده باری ده رونی و نائومێدی كچانی به ناوی خۆشه ویستیه وه قۆستۆته وه ، دواتریش تاوانه كان "پاكردنه وه ی پاساوی له ژێر به پێ���ی ئایدۆلۆژیای قاعی���ده ، كچه كه ئام���اده ده كرێت ب���ۆ خۆته قاندنه وه ". به كارهێنان���ی ناوب���راو به وت���ه ی ئامرازه "مه ترسیدارترین خۆشه ویستی كه قاعیده ب���ۆ په ره پێدانی كاره كانی

به كاریده هێنێت".

موفتی‌‌عێراق‌شێخ‌رافیع‌رفاعی‌‌بۆ‌ئاوێنه‌:سه ره كیترین نیشانه ی سیاسیه كانی ئه مڕۆ بریتیه له درۆكردن

"دڵداری " داوه نوێیه كه ی قاعیده بۆ ژنان

رافیع ته ها رفاعی عانی

ساڵی )1959( له فه لوجه له دایكبوه دكت���ۆرای ماس���ته رو به كالۆری���ۆس و به غدا له زانكۆی ئیسالمی له شه ریعه تی

به ده ستهێناوه ماوه ی )28( ساڵ پێشنوێژو وتارخوێنی

چه ندین مزگه وتی عێراق بووه له ژماره ی���ه ك ناوه ندی ئاینی زانس���ته

شه رعیه كانی وتۆته وه سه رپه رشتیاری ده یان نامه ی ماسته رو

دكتۆرای كردوه ساڵی )2007( كراوه ته موفتی عێراق

خاوه نی )12( به رهه می چاپكراوه ئێستا مامۆستایه له زانكۆی سلێمانی

سیاسیه كان به شیعه و سوننه وه

بۆچون و فه توا وه رده گرن

له مه رجه ع و موفتیه كان به و

شێوه یه ی له گه ڵ ئاره زوه كانیان

ده گونجێ

Page 8: ژماره 399

ئابوری(399( سێشه ممه 2013/10/22 8ئه‌م‌الپه‌ڕه‌یه‌‌به‌‌سپۆنسه‌ری‌گروپی‌کۆمپانیاکانی‌قه‌یوان‌چاپ‌و‌باڵوده‌کرێته‌وه‌

ئا: ئاسۆ سه راوی

هه مو ئه و خه رجیانه ی ئه مساڵ حاجیانی كورد له به جێهێنانی فه ریزه ی

حه جكردن خه رجیانكردوه ، به كرێی هاتوچۆو مانه وه و خواردن و دیاریه

جۆراوجۆره كانیان نزیكه ی 20ملیۆن دۆالر بوه .

وته بێژی وه زارتی ئه وقاف و كاروباری ئاینی مه ریوان نه قشبه ندی له لێدوانێكدا بۆ ئاوێنه له واڵتی سعودیه وه رایگه یاند كه خه رجی هه مو ئه و حاجیه كوردانه ی ئ���ه م س���اڵ چونه ته واڵتی س���عودیه به مه به ستی به جێهێنانی فه رزی حه ج،

نزیكه ی 20ملیۆن دۆالر بوه .

ئه و دیاریانه ی حاجیان ده كڕن چییه ؟به وت���ه ی مه ریوان نه قش���به ندی ئه و كااڵیانه ی حاجیان له واڵتی س���عودیه ی ده كڕن به زۆری بریتیه له خورما و ئاوی زه مزه م و ته سبیح و سیواك و بۆن و زێڕ و چه ندین جۆر دی���اری ژنانه و مندااڵنه ، ئ���ه و باس ل���ه وه ش ده كات كه به هۆی زۆریی ئ���ه و كه لوپه الن���ه ی كڕیویانه ، له رێگه ی ناچاربون له حاجیان به شێك وشكاییه وه به ئوتومبیلی بارهه ڵگر ئه و كااڵیانه بنێرنه وه كوردس���تان، ئه مه ش وه ك ئ���ه و ده ڵێت "هه ر حاجیه ك بۆی هه ی���ه ته نها 30 كیل���ۆ كااڵ و كه لوپه ل

شه حن بكات بۆ ناو فڕۆكه ".

مانه وه ی چوارشه و له خێمه دا 330 دۆالره

وته بێژه كه ی لێدوانه كه یدا له درێژه ی وه زاره ت���ی ئه وقاف و كار وب���اری ئاینی ئه وه ش���ی خس���ته ڕو كه بۆ مانه وه ی حاجیان یه كش���ه و له عه ره فه و 3 شه و له مین���ا له ن���او خێم���ه دا، حكومه تی سعودیه بڕی 330 دۆالر له هه ر حاجیه ك

وه رگرتوه ، ئه و پاره یه ش پێش���وه خته له گه ڵ ته س���لیمكردنی پاره ی حاجیان بۆ س���عودیه كان ره وانه ك���راوه ، واته وه ك ئه و ده ڵێت "له كۆی ئه و 4ملیۆن و دوسه د هه زار دیناره ی كه هه ر حاجیه ك داوێتی بۆ سه رجه م خه رجیه كانی له م

مانگه دا ئه و پاره یه وه رده گیرێت".

حاجیه كان حه زیان له دیاری سعودیه یه سه باره ت به وه ش ئایا ئه وان به حاجیه ك���ورده كان ناڵێ���ن ك���ه دیاریه كانیان له كوردس���تان بكڕن، نه ك له سعودیه ، ئه م���ه ش له پێناوی ئ���ه وه جوڵه یه كی ئابوری به هۆی���ه وه بكه وێته بازاڕه كانی هه رێمی كوردس���تانه وه ، نه قش���به ندی وه اڵمه كه ی نه خێر بو، هۆكاره كه ش���ی

وه ك خۆی ده ڵێت "ئێمه پێیان ناڵێین، به ڵكو مورشیده كانی حه ج پێیانده ڵێن ب���ه اڵم كاریگه ریی ئه وتۆی نیه ، چونكه حاجیه كان حه ز ده كه ن لێره له سعودیه

دیاری بكڕن".

سااڵنه پاره یه كی مۆڵی هه رێم ده چێته سعودیه

ئابورین���اس و له وباره ی���ه وه ه���ه ر ئابوری كوردستان سه رۆكی مونته دای فه یسه ڵ عه لی ئاماژه به وه ده كات كه قسه كردن له سه ر ئه وه زۆر هه ستیاره ، "چونك���ه خه ڵك���ی وه ك به جێهێنانی ئه ركێكی ئاینی ئه و گه ش���ته ده كه ن"، به اڵم ئه و ئابوریناسه تیشكیش ده خاته س���ه ر ئه وه ی ، كه سااڵنه له و رێگایه وه

پاره یه ك���ی مۆڵی هه رێم ده چێته واڵتی سعودیه ، ئه و وتیشی "نه ك هه ر له كاتی حه جكرندا، به ڵكو بۆ گه شتی عه مره ش به هه مانشێوه پاره یه كی زۆر له هه رێمی كوردس���تانه وه س���ااڵنه ده برێته واڵتی س���ه رمایه یه كی واته سااڵنه سعودیه ، زۆری هه رێم ب���ه دۆالر ئه چێته قازانجی

واڵتێكی تره وه ".

ئه گه ر دیارییه كان له هه رێم بكڕن سودی چییه ؟

به بڕوای س���ه رۆكی مونته دای ئابوری كوردستان، ئه گه ر حاجیان له هه رێمیش كاریگه ریه كی بك���ڕن، دیاریه كانی���ان گرنگ���ی بۆ بوژان���ه وه ی ئابوری هه رێم نابێت، چونكه زۆرینه ی ئه و دیاریانه ی

كااڵی له هه رێم���دا ده یك���ڕن حاجیان هیچ���ی ده ره وه ی���ه و هاورده ك���راوی به رهه م���ی ناوخۆی كوردس���تان نییه ، به اڵم له گه ڵ ئه وه ش���دا ده ڵێت "به اڵم كڕین له هه رێمدا هه ر باش���تره النیكه م جوڵه یه ك���ی كه می بازرگان���ی له نێوان چه ن���د بازرگانێك���ی كه م���ی هه رێمدا دروس���ت ده كات، جوڵه یه ك له ناوخۆی

هه رێمدا دروست ده بێت".

"وه به رهێنان له سعودیه بۆ هه رێم كارێكی ئاسان نییه "

له سعودیه له واڵتان به شێك ده وترێ كاری وه به رهێنانی���ان كردوه ، به نمونه گه وره و میوانخانه ی خاوه ن���ی بونه ته سااڵنه حاجیانی واڵتی خۆیان ده به نه

ئه و میوانخانانه و به و جۆره ش پاره یه كی زۆری واڵته كه ی���ان ناچێته س���عودیه و له مانه وه ی ش���وێنی حه وانه وه دا خه رج له خه رجی زۆرێ���ك ناكرێ���ت، چونكه حاجی���ان ل���ه و رێگایه وه ی���ه خ���ه رج ده كرێت، ب���ه اڵم به بۆچونی ئابوریناس فه یسه ڵ عه لی ئه وه بۆ هه رێم كارێكی ئاس���ان نییه ، ئه و وتی "دروستكردنی له س���عودیه یان كڕینی میوانخانه یه ك سه رمایه یه كی ئێجگار زۆری پێویسته ، ئێمه نه سه رمایه دارێكی وه هامان هه یه كارێكی وه ها ب���كات، نه حكومه تیش كارێك���ی وه های پێده كرێ���ت، چونكه حكومه ت ئیداره ی وه به رهێنانی ناوخۆی پێناكرێت ئیتر له كوێ ده توانێ ئیداره ی

وه به رهێنان له ده ره وه ی واڵت بكات".

"خه‌رجی‌‌ئه‌مساڵی‌‌حاجیانی‌‌كورد‌20ملیۆن‌دۆالر‌بوه‌"

سه ردار عه زیز

رێکه وت���ی یه کش���ه ممه رۆژی توێژینه وه ی ئینس���تیتوی 2013/10/6به کورتی ک���ه نێوده وڵه تی هه رێم���ی و به زمان���ی ئینگلیزی بهIRIS ناس���راوه، سلێمانی له ش���اری ئه مریکی له زانکۆی مێزگردێکی ده رباره ی نه وت و کێشه كانی له عێراق���دا س���ازکرد. مێزگرده كه یه ك ت���ه واوی خایاند، س���ه رله ئێواره رۆژی له کاتژمێ���ر 3:30 ب���ه دواوه کراوه بو بۆ هه م���وان. ئه م راپۆرت���ه ده رباره ی ئه و به ش���ه ی کۆنفرانسه كه یه که بۆ هه موان له به شه كانی سه رله به یانی من کراوه بو. به ش���دارنه بوم. هه ر له سه ره تاوه هه ست به ئ���ه وه ده كرا که ی���ه ک ره نگیه ك یان هاو دیدێ���ک به به ش���داربوانه وه دیاره، بۆیه به گشتی زمان و شێوازی ده ربڕینی

مێزگرده كه یه ك ئاوازبو.زانکۆی ئه مریکی له جێگایه كی نوێدایه که کۆمه ڵێک باڵه خانه ی به ردینی دڵگیره. له چونه ژوره وه دا هه س���ت ده كه یت که بۆ جێگایه ک ده چی���ت که بۆنی پاره ی لێدێت. ئه م زانکۆیه به ته مه نی که میه وه هه رزو بوه ته پێشه نگی هه مو زانکۆکان له هه رێم���دا. لێره خوێندکار به س���اڵێک زیاتر زمانی ئینگلیزی فێرده بێت باشتر له وه ی که سێک پاش چوارساڵ خوێندنی هه مان زم���ان له ه���ه ر زانکۆیه كی تری کوردس���تان. فێربونی زمانی ئینگلیزی به ربه سته كانی به س���ه ر په رینه وه یانی به رفراوان���ی به ده ری���ای گه یش���تن ئه ده بیات���ی ه���ه ر بوارێک���ی مه عریفه. ئ���ه م زانکۆیه له بواری تردا پێش���ه نگه کاتێ���ک ده كرێته وه به س���ه ر کۆمپانیا و کۆمه ڵگادا، سه رباری ئه مه تاقه زانکۆیه که هه رچه نده زانکۆیه كی وانه وتنه وه یه بوارێکی کردنه وه ی له س���ه ره تای به اڵم

تایبه تدایه بۆ توێژینه وه.گه واهی ئیواره یه ئ���ه و مێزگرده كه ی هه مو ئه مانه ب���ون. مێزگرده كه له الیه ن مامۆستا بیالل وه هابه وه به رێوه چو، که

مامۆستایه له هه مان زانکۆ.پێکهاتبون مێزگرده ك���ه ئه ندامان���ی

له مورات ئوزچه لی���ک، که دیپلۆماتێکی ناس���راوه و باڵوێزی پێشوی تورکیا بوه له عێراق. مورات به ئاگایه له وردو درشتی په یوه ندی نێ���وان هه رێم و تورکیا. ئێمه له ئه نق���ه ره چه ن���د هه فته یه ك پێش���تر ده س���تپێکردنی پێش بینی. یه كترمان به کۆمپاون���دی پێک���ه وه مێزگرده ك���ه زانکۆکه دا پیاس���ه یه كمان کرد. مورات پ���اش مێزگرده ک���ه چ���وه الی به رهه م ساڵح و ش���ه و الی ئه و میوان بو. مورات یه كێكه له و که س���انه ی ک���ه هیوایه كی زۆری به په یوه ندی هه رێم و تورکیا هه یه، هه روه ها باوه ڕی به وه یه که ئه گه ر عێراق شکس���ت بهێنێت، هه رێم س���ه ربه خۆیی وه ربگرێ���ت تورکیا پش���تیوانی ده بێت. مورات باسی ئه وه ی کرد که په یوه ندی نێ���وان هه رێ���م و تورکیا زیاتر گه ش���ه ده كات، حکومه ت���ی تورک���ی هانده ری کۆمپانیا تورکیه كانه ک���ه بێنه هه رێم. الی ئ���ه و قه یرانی سیاس���ی له عێراقدا

ئه وه یه که هه ر الیه ك ده خوازێت براوه ی هه مو شتێک بێت یان ته نها براوه بێت.

ت���ر له به ش���داربوه كانی یه كێ���ک رۆژنامه نوس���ی ناس���راوی بواری نه وت و غ���از له عێراق���دا بێ���ن الندۆ ب���و. بێن به رێوب���ه ری س���ایتی راپۆرت���ی نه وتی عێراق���ه Iraq oil report، ک���ه یه كێکه له سایته موعته به ره كان له بواری هه واڵ و زانی���اری ده رباره ی که رت���ی نه وت و غاز له عێراقدا. بێن بروای وه هابو کێش���ه ی عێراق له س���ه ر ه وه له الیه ن سیاسیه كان یان چینی نوخبه وه چاره س���ه ر ناکرێت. ئه وه ی ده بێت چاره سه ری بکات خه ڵكه. خه ڵکه له رێگای ده نگدان و فش���اریانه وه ده توانن ره فتاری سیاس���یه كان بگۆڕن. دیاره ئه مه دیدێک���ی کیتابی یوتوپیه. له عێراقدا شتێک بونی نیه ناوی خه ڵک بێ���ت. هه مو ئ���ه وه ی هه ی���ه تۆپه ڵه ی جه ماوه رین که له رێ���گای ئاین و پاره و ته له فزیونه وه به ئاس���انی بۆ هه ر کوێت

بوێت ئاراس���ته یان ده که یت. بۆیه دیدی بێن الن���دۆ هه رچه ن���ده راس���ته به اڵم ناراسته، یان خه یاڵیه. خه ڵك له بوارێکی ئاڵۆزو وش���کی وه ك ئابوری سیاس���ی سامانی سروشتی تێناگه ن، بۆیه ده بێت س���اده بکاته وه، بۆیان هه بێت که سێک ئه م پرۆس���ه ی س���اده کردنه وه هه میشه پرۆس���ه ی له خش���ته بردنه. گه ر خه ڵك ده خ���وازن وه ك واڵت���ی قه ت���ه ر پاره ی نه وت به سه ریاندا دابه شبکرێت، له قه ته ر داهاتی تاکێک نزیکه ی هه ش���ت ده فته ر دۆالره له ساڵێکدا ئه وا له ئێستای عێراق ی���ان هه رێمدا ناگاته نی���و ده فته ریش. بۆیه ن���ه وت و غاز ته نها ده توانرێت وه ک پاڵپش���تێک بێت بۆ ئابوریه كی گه شاوه

نه ك وه ك تاکه سه رچاوه.به شداربویه كی تر لوئه ی الخطیب بو. Iraq Energy لوئ���ه ی خاوه ن س���ایتییه که س���ایتێکی ه���ه واڵ و توێژینه وه یه ده رباره ی نه وت و غاز له عێراقدا. هه روه ها

راوێ���ژکاری وه زاره تی نه وت���ی عێراقه. لوئ���ه ی له کۆتای���ی هه ش���تاکان له گه ڵ خوش���که كه یدا هاتوه ته سلێمانی له وێ له قوتابخان���ه ی ش���ۆرش خوێندویه تی و پاش���ان چوت���ه ده ره وه ی واڵت. دیدی ئ���ه و وه هابو که س���ه رد ه می نه وت و غاز به م زوان���ه کۆتایی دێ���ت. به ڵگه ی بۆ ئه م���ه ئه وه ب���و که س���ه رده می به ردین ب���ه رد کۆتایی نه هات به کۆتایی هاتنی به ڵک���و به دۆزین���ه وه ی ئام���رازی نوێ یان جیاوازتر. ئه مه قس���ه ی وه زیرێکی نه وتی س���عودیه. لوئه ی بروای وه هابو که له س���ی س���اڵی داهاتو پێشکه وتنی ته کنه لۆجیا نه وت و غاز ده کاته کااڵیه كی بێکه ڵ���ك. رۆژی دوایی له س���یمنارێکی لوئه ی���دا ئاماده ب���وم که یان���ه ی نه وت ئاماده یانکردب���و، لوئه ی له وێ باس���ی له وه كرد که بۆ هه رێمی کوردستان وه ها باش���ه که له عێراقدا بمێنێته وه چونکه ئه وه له هه م���و هه ڵبژارده کانی تر زیاتر

به س���وده بۆ هه رێم، چ له روی ئابوری، ئاس���ایش، پێگه و کاریگه ری. دیاره ئه م دیده جێگای لێکدانه و مش���تومڕه، ئایا هه رێ���م چی بۆ باش���ه. ئاڵۆزیه كی زۆر هه یه ل���ه روی ئابوری سیاس���ی له هه ر هه ڵبژارده یه ك هه رێ���م هه ڵبژێرێت، ئایا ببێته به ش���ێکی فه رمی ی���ان نافه رمی تورکیا، یان ببێته جێگایه كی سه ربه خۆ که هی���چ ئاماده كاریه كی بۆ نه كراوه نه ل���ه روی ده زگا، ل���ه روی نێوده وڵه تی نه له روی ژێرخانی ئابوری، نه روی بونیادی

نه ته وه ییه وه.خه ڵکانی تر به شداربون له مێزگرده كه دا وه ك به رێوب���ه ری داناغاز. به اڵم ئه وه ی ش���ایانی باس بێت شوان زواڵڵه. شوان له له نده ن داده نیشێت ماوه یه ك خانه یه كی راوێژکاری به رێوه ده برد. من دوجاری تر ش���وانم دیوه جارێک له زانکۆی رێدینگ جارێکی تر له خانه ی بیری چاتم هاوس. ئه وه ی به الی منه وه جێگای س���ه رنج بو له دیدی ئ���ه ودا ئه وه بو که سیاس���ه تی نه وت���ی هه رێمی به ب���اش ده زانی به اڵم ئه وه ی ر ه خنه ی هه بو لێی له سیاس���ه تی نه وتی هه رێمدا الیه نی په یوه ندی گشتی ب���و. به مانایه كی تر وه زاره تی س���امانه سروش���تیه كان ته نه���ا الیه نێکی خراپی بریتی���ه له الیه نی میدیای���ی. من چه ند سامانه له وه زاره تی له مه وبه ر س���اڵێک سروشتیه كان خۆیان ئه مه م بیست، ئه وان که س���ێکی کوردی ئینگلیزی زمانیان بۆ بواری میدیا داناوه که توانای نیه له گه ڵ میدیای کوردیدا له په یوه ندیدابێت، دیاره ئاشتی هه ورامی خۆشی که سێک نیه که یان دیپلۆماسیانه بدوێت، ش���اره زایانه به ڵک���و زیات���ر هه ڵه ش���ه یی و هه ڵچونی

ده رونی به قسه كانیه وه دیاره. له کۆتایی���دا چاالکبون���ی زانکۆ وه ك ناوه ندێک که الیه نه جیاوازه کان به یه كه وه ببه ستێت و هه وڵی به رهه مێنانی مه عریفه بدات مای���ه ی دڵخۆش���یه له جێگایه كی وه ك له ش���ارێکی کوردس���تان و وه ك سلێمانی. سلێمانی شایسته ی زانکۆیه كه ک���ه پێش���ه نگ بێ���ت له به رهه مهێنانی

مه عریفه دا.

مێزگردێک‌ده‌ربار‌‌ه‌ی‌نه‌وت‌له‌زانکۆی‌ئه‌مریکی‌له‌سلێمانی

سلێمانی شایسته ی زانکۆیه كه که پێشه نگ بێت

له به رهه مهێنانی مه عریفه دا

مێزگرده که ی زانکۆی ئه مریکی له سلێمانی

هه ر حاجیه ك بۆی هه یه ته نها 30

كیلۆ كااڵ و كه لوپه ل شه حن بكات بۆ

ناو فڕۆكه

زۆرینه ی حاجیانی کورد دیاریه کانیان له سعودیه ده کڕن نه ک له هه رێمی کوردستان

Page 9: ژماره 399

(399( سێشه ممه 92013/10/22 لۆکاڵ

ئا: ئاسۆ سه راوی

دوای پێكهێنانی كابینه ی هه شته می حكومه ت و یه كه م دانیشتنی خولی

چواره می په رله مان، ده سته ی نه زاهه ی هه رێم، فۆڕمی ئاشكراكردنی سه روه ت و سامان، به زۆرێك له به رپرسانی هه رێم

پڕده كاته وه ، هه ر به رپرسێكیش ئاماده نه بێت ئه و فۆڕمه پڕبكاته وه ،

وه ك سه رۆكی ده سته ی نه زاهه ی هه رێم ده ڵێت "جگه له باڵوكردنه وه ی ناوه كه ی به چه ند ملیۆن دینارێكیش

غه رامه ی ده كه ین".

فۆڕمه كه ئاماده كراوه سه رۆكی ده سته ی ده ستپاكی هه رێم حاكم ئه حم���ه د ئه ن���وه ر له لێدوانێكدا ب���ۆ ئاوێنه ئه وه ده خات���ه رو كه دوای دروستكردنی حكومه تی ئاینده ی هه رێم و دانیش���تنی خولی داهاتوی په رله مان، ئاش���كراكردنی فۆڕمی ده س���ته كه یان به رپرس���ان و س���امانی س���ه روه ت و ئه ندامان���ی هه رس���ێ ده س���ه اڵته كانی دادوه ری و جێبه جێكردن و یاس���اندانان

پڕده كاته وه .وه ك ناوب���راو ئاماژه ی پێده كات ئه م كاره وه ك هه نگاوێك���ی خۆپاراس���تنه له تێ���وه گالن له گه نده ڵی ، له و فۆڕمه دا نه ك هه رچیان هه یه به ناوی خۆیانه وه به ڵكو پێویسته هه رچیان به ناوی منداڵی خوار 18س���اڵ و هاوسه ره كانیشیانه وه وه ك له ئێستاشدا ئاشكرایبكه ن، هه یه ئه و باسی ده كات فۆڕمه كه ئاماده كراوه "فۆڕمه كه ئاماده یه و له و باره یه وه هیچ گرفتێكم���ان نییه ، له ئێستاش���دا ئێمه خه ریك���ی خۆرێكخس���تنی كاره كان���ی

ده س���ته ین، به ته واوبون���ی كاره كانمان دوای پێكهێنان���ی كابین���ه ی داهاتوی حكومه تی هه رێم ده س���ت ب���ه و كاره

ده كه ین".

فۆڕمه كه چه ند پرسیار له خۆ ده گرێتسه رۆكی ده سته ی ده ستپاكی هه رێم ئ���ه وه ش ده خاته رو ك���ه پڕكردنه وه ی له به رپرس���انی زۆرێ���ك فۆڕم���ه كان قایمقام و ته نان���ه ت ده گرێته وه هه رێم به ڕێوه ب���ه ری ناحیه كان و ئه فس���ه رانی پله ب���ااڵو ئه وانه ش كه پله ی تایبه تیان هه یه . س���ه باره ت به وه ش كه فۆڕمه كه

چه ن���د پرس���یار له خۆده گرێت، حاكم ئه حم���ه د ئه نوه ر هێما به وه ده كات كه هه مو پرس���یاره كانیان ل���ه دو الپه ڕه دا كورتكردۆت���ه وه و ئه و وتی "فۆڕمه كه ی ده سته ی ده س���تپاكی عێراق پرسیاری زۆر تێدایه و گه لێك فراوانه ، به اڵم ئێمه بۆ ئاس���انكاری هه مویمان كردۆته دو

الپه ڕه ".

به شێك له به رپرسان موڵك و ماڵه كانیان به ناوی خۆیانه وه نییه

ئ���ه وه ی تێبین���ی ده كرێت و زۆرجار باسی راگه یاندنیش���ه وه له كه ناڵه كانی

لێوه كراوه كه به ش���ێك له به رپرس���ان موڵ���ك و ماڵه كانیان به ناوی كه س���انی ت���ره وه ده ك���ه ن، ن���ه ك خۆی���ان بۆ ئه وه ش حاكم ئه حم���ه د ده ڵێت "وه ك هه ن���گاوی یه كه م ئێم���ه فۆڕمه كه یان له رێ���گای دوات���ر پێپڕده كه ین���ه وه ، خۆمان���ه وه ده كرێ���ت به دواداچون بۆ ئه وه ش بكه ین كه به رپرس هه یه ماڵ و نییه ، خۆی���ه وه به ناوی موڵكه كان���ی ب���ه اڵم به دڵنیایه وه ئه وه یان باس���ێكی تره ده بێ���ت كاری تری ب���ۆ بكه ین". به رپرسێك هه ر ئه گه ر له كاتێكیش���دا ئاش���كراكردنی فۆڕم���ی ئاماده نه ب���و

سه روه ت و سامانه كه ی پڕبكاته وه ، ئه وا وه ك حاكم ئه حمه د رونیده كاته وه جگه له ده زگاكانی ناوه كه ی له باڵوكردنه وه ی راگه یاندن���ه وه ئ���ه وا به چه ن���د ملیۆن

دینارێكیش غه رامه ی ده كه ن.

ئاشكرا كردنی سه روه ت و سامان له زۆرێك له واڵتان هه یه

مه حمود عه ل���ی خۆش���یه وه له الی ئه ندامی كه مپینی دادپه روه ری له موچه ل���ه و هه نگاوه ی وێڕای ده ستخۆش���ی هه رێم، جه خت ده س���تپاكی ده سته ی ل���ه وه ش ده كاته وه كه پێویس���ته ئه و

ئه و ئه نجامب���ده ن. به زویی كاره ی���ان وتیش���ی "ئه وه ی الی ئێمه گرنگه وه ك كه مكردنه وه ی كه مپینه كه ی خۆم���ان، په رله مانت���ار و ئیمتیازات���ی موچ���ه و په رله مانتاریه ، خانه نشینی نه هێشتنی ئاشكراكردنی سه ره وت و سامانیش پێش وه رگرتنی پۆست و نه ریتێكه له زۆربه ی واڵت���ان هه یه هی���وادارم به رپرس���انی هه رێمیش پێ���ش ناچاركردنیان خۆیان ئ���ه و هه ن���گاوه به���اون و س���ه روه ت و

سامانه كه یان ئاشكرا بكه ن".

فۆڕمی ئاشكراكردنی سه روه ت و سامان به به رپرسانی هه رێم پڕده كرێته وه

سه‌رۆكی‌‌ده‌سته‌ی‌‌نه‌زاهه‌:‌هه‌ر‌به‌رپرسێك‌پڕی‌‌نه‌كرده‌وه‌،‌غه‌رامه‌ی‌‌ده‌كه‌ین‌و‌ناوه‌كه‌شی‌‌باڵوده‌كه‌ینه‌وه‌

ئا: ئاسۆ

له كوشتارگه ی نوێی سلێمانی ، ئاژه ڵی ورده به 6هه زار دینار و گه وره ش

به 30هه زار دینار سه رده بڕدرێت، له رۆژانی جه ژنیشدا هه ر ئه و نرخه بو، كه چی

به شێك له خه ڵكی به 100تا150هه زار دینار له ماڵه كانیاندا بۆ قوربانیكردن ئاژه ڵیان

بۆ سه رده بڕدرا.

بۆ قوربانیكردن نه چونه كوشتارگه وه زارت���ی پێش���تر هه رچه ن���ده كش���توكاڵ له رێ���گای به ڕێوه به رایه تی���ه هاواڵتیانی ئ���اگاداری ڤێته رنه ریه كانه وه ب���ۆ ئ���اژه ڵ س���ه ربڕینی ك���ه ك���رد، قوربانیك���ردن، ببه نه س���ه ربڕینخانه كان "ئه م���ه ش له پێن���او پاراس���تنی ژینگه و ته ندروس���ت گۆش���تێكی گه یاندن���ی به خه ڵك���ی "، ب���ه اڵم وه ك لێپرس���راوی هۆبه ی كوش���تارگه كان له به ڕێوه به رایه تی ڤێته رنه ری س���لێمانی د. بورهان عومه ر پێ���ده كات، كه مترین ئام���اژه ی عه ل���ی له قه سبخانه كان رویان له جه ژندا خه ڵكی كردوه و ئه و ده ڵێت "له هه ر چوار رۆژه كه ی جه ژندا له كوشتارگه ی نوێی سلێمانی 215 ئاژه ڵی ورده و 15ره ش���ه واڵخ بۆ خه ڵكی

سه ربڕڕاوه ".

به نرخێكی هه رزان ئاژه ڵ سه رده بڕنئ���ه و به رپرس���ه ی ڤێته رن���ه ری وه ك له كوشتارگه ی ده كاته وه له سه ر جه ختی نوێی سلێمانی ، ئاژه ڵی ورده به به رده وام به 6ه���ه زار دینار و گ���ه وره ش به 30هه زار دینار س���ه رده بڕدرێ و پاكده كرێت، ئه وه له كاتێكدا نرخی سه ربڕین و پاكردنی ئاژه ڵ به 100تا150هه زار قه س���ابخانه له دره وه ی دینار ب���وه و ئه و وتی "دی���اره هاواڵتیان بۆیه پێنه گه یش���توه به باش���ی ئه مه یان له كوش���تارگه كان روی���ان كه مترینی���ان ك���ردوه " ه���ه ر به وت���ه ی د.بورهان نه ك له شاری سلێمانیدا به ڵكو له زۆرینه ی قه زا و ناحیه كان كوشتارگه كان ئاماده ن به و نرخه

كه مه ئاژه ڵ بۆ هاواڵتیان س���ه رببڕن. ئه و باس له به رزی ئاستی خاوێنی كوشتارگه ی نوێی س���لێمانی ده كات و ئه وه ده خاته رو كه هه م���و رۆژێ���ك دوای ته واوبونی كار ده شۆررێت ئه مه جگه له وه ی هه فتانه دو رۆژ پشوی كوشتارگه كه یه و له و رۆژانه شدا

پاكده كرێته وه .

سلێمانی شارێكی گۆشت خۆره كوشتارگه ی نوێی سلێمانی له قه ره گۆل، بۆ ماوه ی 3ساڵ دراوه ته كه رتی تایبه ت بۆ ئاسایدا900تا1000 له رۆژانی به ڕێوه بردن و ئاژه ڵی ورده و نزیكه ی 100 ره شه واڵخێكی تێدا س���ه رده بڕدرێ ، ئه مه ش بۆ شارێكی وه ك سلێمانی وه ك د.بورهان رونیده كاته وه زۆر زۆره و ئ���ه و ده ڵێ���ت "ده كرێت بڵێین ئه م ش���اره به راورد به گه لێك شاری تر، زۆرترین گۆش���تی تێدا ده خورێ ". ئه وه ی مایه ی سه رنجه ، له كاتێكدا كوشتارگه كه ی س���لێمانی له الی���ه ن كه رت���ی تایبه ته وه

به ڕێوه ده برێ���ت، ب���ه اڵم به پێچه وان���ه وه كوش���تارگه كه ی ش���اری هه ولێر له الیه ن حكومه ته وه به ڕێ���وه ده برێت و نه دراوه ته كه رتی تایبه ت، ده رباره ی ئه وه د. بورهان ده ڵێت "راسته هه ردو كوشتارگه كه سه ر به وه زاره تی كشتوكاڵن، به اڵم له ده سه اڵتی پارێزگاردایه كه نه یداته كه رتی تایبه ت و به كارمه ن���دی حكومی به ڕێ���وه ی به رێت، به ڕای من بدرێته كه رتی تایبه ت باشتره و

پاك و خاوێنیشی باشتر ده بێت". ناوبراو هێما به وه ش ده كات ك���ه له گه ڵ ئه وه ی كوشتارگه كه دراوه ته كه رتی تایبه ت، به اڵم خۆشیان راس���ته وخۆ چاودێری كاره كانی ده كه ن "جگه له چه ندین كارمه ند، رۆژانه 6پزیش���كی ئێم���ه چاودێری و پش���كنین

ده كه ن".

په یامه كه به باشی نه گه یشتۆته هاواڵتیان

لێپرس���راوی هۆب���ه ی كوش���تارگه كان جه خ���ت له وه ش ده كات���ه وه ، كه یه كێك له هۆكاره كانی ئ���ه وه ی كه مترین هاواڵتی روی���ان قوربانیك���ردن ب���ۆ له جه ژن���دا له كوش���تارگه كردوه ، ئه وه یه كه پێشتر له راگه یاندنه كانه وه ئه و په یامه به باش���ی نه گه یشتۆته سه رجه م هاواڵتیان، كه به و نرخه هه رزانه له كوشتارگه دا ئاژه ڵه كانیان ب���ۆ س���ه رده بڕدرێت. ئه و وت���ی "ئه گه ر

س���ه رجه م راگه یاندن���ه كان هاوكاربونایه ژماره یه كی په یام���ه دا ئ���ه و له گه یاندنی زۆرتر رویان له كوش���تارگه ده كرد، ئێمه كه ده ڵێین با رویان له كوشتارگه بكردایه ه���ه ر له ب���ه ر هه رزانی نرخی س���ه ربڕین نییه ، به ڵكو له به ر پاراس���تنی ژینگه شه ، به داخ���ه وه له هه ندێك گ���ه ڕه ك له رۆژانی جه ژندا پاش���ه ڕۆی س���ه ربڕینی ئاژه ڵمان

ده بینی فڕێدرابو".

بۆ قوربانیكردن، كه مترین كه س چوه كوشتارگه كان"كوشتارگه‌ی‌‌سلێمانی‌‌كه‌رتی‌‌تایبه‌ت‌به‌ڕێوه‌ی‌‌ده‌بات،‌ئه‌وه‌ی‌‌هه‌ولێر‌حكومه‌ت"

که ژاوه ی ئۆتۆمبێلی کۆمه ڵێک به ر پرس له شاری هه ڵه بجه فۆتۆ: ئاراس عوسمان

ئه وه ی الی ئێمه گرنگه ، كه مكردنه وه ی

موچه و ئیمتیازاتی په رله مانتار و نه هێشتنی خانه نشینی په رله مانتاریه

قه سابێک له کاتی که وڵکردنی ئاژه لێکدا فۆتۆ: ئارام که ریم

له كوشتارگه ی سلێمانی ، ئاژه ڵی ورده به 6 هه زار و

گه وره ش به 30 هه زار دینار سه رده بڕدرێ، به اڵم له دره وه به 100

تا150هه زار دیناره

Page 10: ژماره 399

C M Y K

‌ره‌نگاڵه(399( سێشه ممه 2013/10/22 [email protected]@gmail.com (399( سێشه ممه ‌2013/10/22ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

توانایه كی باش���ت هه یه بۆ راپه ڕاندنی كاره كانت، چاوه ڕێ���ی به ماوه یه كی تر به ده س���ت هه وڵه كانت ئه نجامه كان���ی

ده كه وێت و قازانجیان لێده كه یت.

ئه و هیوایه ی ده مێكه چاوه ڕێت ده كرد نزیكبۆت���ه وه ، ده وروبه ره ك���ه ت زیاتر خۆشه ویستیت ده ده نێ تۆش له بیریان

مه كه و زیاتر لێیان نزیك ببه وه .

دڵنیاب���ه له زۆرب���ه ی كاره كان���ت ئه م ماوه یه به خت یاوه رت ده بێت و دڵخۆش ده بیت، به باش���ی بی���ر له بڕیاره كانت

بكه وه با هه ڵه نه كه یت.

له تواناكان���ی س���ود زیات���ر هه وڵب���ده خ���ۆت وه ربگری���ت، ته ندروس���تیت به ره و به ئاس���وده یی هه س���ت باش���ترده ڕوات و ده كه یت و هه فته یه كی خۆش به رێده كه یت.

كه شێكی ئارام به سه ر ده به یت و رزگارت ده بێت له و كێش���ه زۆرانه ی ماوه یه كه س���ه رقاڵیانكردویت، به ته واوه ت���ی

پێویسته بیر له داهاتوش بكه یته وه .

ئه گ���ه ر زۆر به باش���ی بی���ر له خ���ۆت نه كه یته وه ره نگ���ه روبه روی ناره حه تی ببیته وه كه كاریگه ری له س���ه ر داهاتوو

ئێستات ده بێت.

خۆت ب���ه دور بگره له هه ر ناره حه تیه ك ك���ه ئ���ه م ماوه ی���ه توش���ی ده بیت. سه فه رێكی كورت ئه نجام ده ده ن له گه ڵ

خێزانه كه تان.

هێنده شته كان له خۆت كه ڵه ك مه كه و ئازایان���ه رایانپه ڕێن���ه ب���ا هێنده ی تر سه رقاڵت نه كه ن. خێزانه كه ت پێویستی

به تۆیه .

هێنده بیر له رابردو مه كه وه و چاوه ڕێی هه نگاوه كانی داهاتوبه . هه ندێ كێشه خۆشه ویسته كه ت، نێوانت و ده كه وێته

هه ینی رۆژی به ختته .

ئه م هه فته یه روبه روی كه شێكی نائارام و پڕ له دڵه ڕاوكێ ده بیته وه له گه ڵ كه سه ته ندروس���تی ئ���اگاداری نزیكه كانت.

خۆتبه كه شه كه بۆ تۆ باش نیه .

كاتێكی گونج���اوه بۆ تێپه ڕاندنی ئه و كێش���انه ی كه وتۆته نێوان تۆو هاوڕێ ده س���كه وتێكی خۆشه ویس���ته كانت،

دارایی باشت ده بێت.

قرژاڵدوانه‌‌

ئه و پرۆژان���ه ی به ده س���ته وه ن ره نگه له روی ببێ���ت، جێبه جی به ش���ێكیان گۆڕان���كاری توش���ی س���ۆزداریه وه

چاوه ڕواننه كراو ده بیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

10

ئه مڕۆ ك���ه نه خۆش���ی ترس���ناكترین دوژمن���ی خانمانه له هه م���و جیهاندا, نه خۆشی ش���ێرپه نجه یه )شێرپه نجه ی مه مك(, كه هه ریه ك له ئێمه هه میش���ه ترسی ئه وه مان هه یه كه خوانه خواسته كه س���انی نزیكم���ان توش���ی ئه مجۆره نه خۆش���یه بن, ڕاس���ته ڕه نگه توشبو نه بیت ب���ه اڵم پشتگوێخس���تنی ڕه نگه ترس���ناك بێ���ت, هه مو س���اڵێك له م كات���ه داو به ته واوی له مانگی )10(دا كه ته واوی مانگه كه بۆ هه مو ئه و كه س���ه

به هێزو به جه رگانه یه .ئ���ه وه ی ك���ه ئاره زومه ندانی فاش���ن و پێمانخۆش���ه ئاگادارنین, خۆگۆڕی���ن پێتانبڵێی���ن ئ���ه و ڕه نگ���ه په مه ییه ی كه وه كو كچێك هه میش���ه ئاره زوتانه و، به ڕه نگی ت���ۆی خانم ناس���راوه , ئه وا مان���ای پارێزگاریكردنه له ته ندروس���تی خۆت و هه میش���ه بۆ زیاتر ئاگاداربونت پێویس���تت به پش���كنینی ته واو هه یه , بۆی���ه پێویس���ته بزانیت فاش���ن جگه له وه ی ئاره زوش���ت پڕده كات���ه وه ئه وا

نامه یه كی ڕونیش ده دات.

پێمانخۆش���ه پێتانبڵێین كه به ته واوی ساڵی )2013( به پایزێكی په مه یی ڕه نگ بكه بۆ هه مو ش���وێنێك كه مه به سته ,

به مه رجێك پارچه كان گونجاوبن:• په مه ی���ی كاڵ )گوڵ���ی( ڕه نگێك���ی ناسكه , كاتێك له ناو خێزان و بۆنه یه كی س���اده ی درێژی عه زیه كی تایب���ه ت, په مه یی بۆ ئه مساڵ زۆر جوانه , ئه گه ر ئاره زوت به تایبه تمه ندی زیاتركرد تاگێك دروست بكه له گوڵی سروشتی و دایبنێ و

قژت به خاوی بۆ خواره وه , ته واوه .• په مه ی���ی تۆخ, ك���ه ڕه نگێكی زیاتر فه رمیی���ه , ئه گ���ه ر ئاره زوتكرد بۆ ناو ئۆفیس وه كو جاكێت یاخود پارچه یه كی تێ���ری وه ك عه زی, ت���ه واو گونجاوه , یاخود قه میس���ێكی گوڵ���داری په مه یی

تۆخ.• جانت���ای په مه یی دوربه لێی, پێاڵو گه ر بۆ بۆن���ه ی تایبه ت بێت, ده بێت, ب���ه اڵم ئێكسس���واراتی په مه ی���ی زۆر دوربه لێی,تۆش خ���ۆت بێبه ش مه كه چونكه ره نگه ته نها كه مێك ڕاوێژكاری و

یارمه تیت پێویست بێت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

په مه یی... نامه ی پشكنین بۆ هه مو خانمان!

Rush .10Enough Said .9

Runner Runner .8. 7The Fifth State

Prisoners .6Cloudy With a chance of Meat� .5

balls 2 Escape Plan .4

دوه م ب���ۆ )Captain Phillips) .3هه فته ی نمایش���كردنی له جیهاندا به پله ی س���ێیه م له ڕیزبه ندی تۆب سێی جیهانی دێ���ت , ئه م فیلمه بۆ ئه مڕۆ بڕی ته واوی زیاتر له )41( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ریكی گه ڕانده وه . ئه م فیلمه فیلمێكی دراماییه , باس له وه ده كات كه ش���تیه كی بارهه ڵگر له كاتی گواستنه وه ی بۆ شوێنی مه به سه ت توشی ده ستبه سه رداگرتن ده بێت له الیه ن پایرۆته كان���ی ك���ه ئ���ه و ش���وێنه ئاوی یه ی���ان داگیرك���ردوه , له م كات���ه دا هیچ هاوكارییه كیان به ده ستناگات, هه وڵده ده ن

كه خۆیان خۆیان ڕزگار بكه ن.

ترس���ناكی فیلمێك���ی )Carrie) .2ئه كته ری له نوان���دی ك���ه ئه مه ریكیی���ه به ناوبانگ )جولیان مۆر(و كچه ئه كته ری گه نج , كه زۆر له هه وادارانی به په رۆشه وه چاوه ڕێی ده ركه وتنی ده كه ن له م فیلمه دا كچه ئه كته ر )كڵ���ۆی گره یس مۆرتیز(, ئه م فیلمه له یه كه م هه فته ی نمایشكردنیدا بڕی ت���ه واوی زیاتر له )6( ملیۆن دۆالری گه ڕانده وه , ئ���ه م فیلمه ته واوی تێچونی (30( ملی���ۆن دۆالری تێچ���وه , كچ���ه ئه كته ر )كڵۆی( باڵویكرده وه كه زۆر ڕقی له خوێن و هه رشتێك په یوه ندی به خوێنه وه هه بێت ... به خۆشحاڵییه وه ئه م فیلمه ش

به سه ركه وتویی ته واو بو.

Gravity ) .1( بۆ جاری سێیه م توانی پله ی یه ك���ه م داگیر ب���كات و چاوه ڕوانی له بلیتفرۆش���تنی مانه وه ش���ی ده كرێ���ت جیهاندا ب���ۆ ماوه یك���ی زۆر زیاتر له هه ر فیلمێك���ی تر, ئه م هه فته ی���ه بڕی زیاتر ل���ه )148( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ریك���ی گه ڕانده وه , كه ئه م���ه ش وروژاندنێكه بۆ خۆی, هه ردو ئه كته ری سه ره كی فیلمه كه )س���اندرا بۆل���ۆك( & )ج���ۆرج كلونی( هه رچه نده زیاتر له )20( ساڵ هاوڕێیه تی كۆیانده كاته وه ب���ه اڵم ئه مه یه كه م فیلمه

كه پێكه وه ده ربكه ون

به ز)به ز( نوێترین به رهه مه كانی سینه ما

ده خاته به رده ستتانكه ئه مڕۆ له جیهانی سینه مادا كراوه ن و

بڕی زۆرترین بینه ریانهه یه و پێشكه ش به ئێوه ی خوێنه ر

ده كرێن له پله ی 10 بۆ 1)سینه مای ئه مڕۆی جیهان لێره دا

بدۆه زه وه ، به شێوه یه ك هه رگیز نه تدیبێت(

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما

11

له فه یسبوکه وه

رۆژی 18ی ئ����ه م مانگه دو گه نج كه نیشته جێی شاری سلێمانین، له شوێنی له پاركی خۆشه ویس����تی، په یك����ه ری ئازادی شاره كه یه كتریان له ئامێزگرت و ماچێكی تاهه تایی����ان كرد كه هه رگیز له مێ����ژوی ش����اردا له بی����ر نه كرێ����ت، ئه و ماچه س����ه ره تای شۆڕش����یك بو له دابونه ریتی كۆمه اڵیه تی كوردستان.

دوای ئ����ه وه ی رۆژی 12ی ئه م مانگه په یك����ه ری خۆشه ویس����تی هونه رمه ند ئ����ازادی له پارك����ی س����دیق زاهی����ر دو س����وتێنرا، نادیاردا له روداوێك����ی گه نجی ئه ویندار له شوێنی ئه و په یكه ره سوتاوه یه كتریان له ئامێز گرت و ماچی یه كتری����ان كرده وه اڵمی ئه نجامده رانی

ئه و كاره . دامه زرێن����ه رو به ڕێوه به ری ئاژانس����ی میترۆگرافی، كام����ه ران نه جم، له گه ڵ خۆشه ویس����ته كه ی )یانتین یان(، كه كچێك����ی هۆڵه ندیی����ه ، بڕی����ار ده ده ن س����وتاوه په یكه ره ئ����ه و له ش����وێنی یه كتر ماچ بكه ن و وه ك خۆیان ده ڵێن ویس����تومانه هه موان ب����ۆ ئاهه نگێكی خۆشه ویس����تی خۆی����ان بانگهێش����ت بكه ن، كامه ران له و باره یه وه ده ڵێت، نه مانتوانی هه موان بانگهێش����ت بكه ین بۆیه خۆشه ویس����تمان ئاهه نگ����ی بۆ له رێی ئه و فۆتۆیه وه بڕیارماندا كارتی بانگهێش����ت بۆ هه م����وان بنێرین. ئه و باس له وه ش ده كات سلێمانی به شاری رۆش����نبیریی ناس����راوه و له مه ره قتری لێ به رهه م نه ده هات بۆ وه اڵمدانه وه ی وه س����تاندنی په یكه ری خۆشه ویستی، چونكه هونه رمه ندو شاعیرو رۆشنبیرو نوس����ه رانی ئه م ش����اره پ����ه روه رده ی ئه وی����ان كردوه و وتیش����ی: خۆرهه اڵت خۆشه ویس����تیه عه ش����ق و كان����گای ئه گ����ه ر له كێ����وی بێس����تون و باخچه هه ڵواس����راوه كانی بابل بڕوانین ئه وانه هه موی به رهه می خۆشه ویس����تی بون، به اڵم ئێستا تاكه كانی له به ر جه نجاڵی

ژیان ئه وه یان بیرچۆته وه .به رێوب����ه ری میترۆگرافی باس له وه ش ده كات ئ����ه وان خۆیان ب����ۆ ئه و ماچه ئاماده نه كردب����و، هه روه ه����ا چاوه ڕێی

ئه وه ش نه بون به و شێوه یه ده نگدانه وه ی هه بێت و وتی: دوای ئه وه ی له په یكه ره س����وتاوه كه نزیكبوینه وه بڕیارێكی دو الیه نه ماندا كه یه كتر ماچ بكه ین، ئه و ماچه ش ته نها په یامێك بو بۆ ئه وه ی كه خۆشه ویس����تی له ناو فایبه رگاڵسی په یكه ره ك����ه دا نی����ه ، چونكه هه ندێك كۆتای����ی خۆشه ویس����تی پێیانواب����و هات����وه . له ب����اره ی ئه وه ی هه س����تی دوای ماچه ك����ه چۆن بوه ، كه نزیكه ی چوار خوله كی خایاند ناوبراو ده ڵێت: یه كه م شت فۆتۆگرافه ره كه وتی ئه مه باڵوده كه مه وه و ئه وانه ش����ی له و ناوه دا بون هیچ كاردانه وه یه كیان نه بو. به اڵم له باره ی راس����ته قینه م هه ستێكی من

خۆشه ویستیه وه ال دروست بو.ئ����ه م هه ن����گاوه ی ئه م دو عاش����قه بۆ كۆمه ڵگ����ه ی كوردی ره نگ����ه بڤه یه كی كاردانه وه كان ئه گ����ه ر بێ����ت، گه وره نه گات����ه راده یه ك����ی نه ش����از ئ����ه وه بێگومان لۆمه كردن به ش����ێكی گرنگی كۆمه ڵگه ده بێت، له باره ی كاردانه وه ی كه س����وكاری ئه و باس ل����ه وه ده كات كۆمه ڵگ����ه ی كوردی ده س����تێوه ردانی زۆری له ژیانی تایبه تی هه یه و وتیشی: ئه وه ن����ده ی بزان����م خێزان����ی من زۆر عاقاڵنه ت����ر بیرده كه نه وه له و په یامه ی م����ن. له ب����اره ی ره خنه كان����ی په یجه كۆمه اڵیه ته كان����ه وه ناوبراو باس له وه ده كات كه ئه و ته نها ده یه وێت په یامی خۆشه ویس����تی به دنیا بڵێت و، ده ڵێت من ده مه وێت ئه و ش����وێنه وه ك خۆی بمێنێته وه و هیچ په یكه رێكی لێ دروست نه كرێت����ه وه به ڵكو ده مه وێ����ت بكرێته وه ك خۆشه یس����تی و س����تۆدیۆیه كی سپۆنس����ه ری ئاماده ین میترۆگرافیش ئه وه بكه ین هه ر خێزان و خۆشه ویستێك بێته ئه و جێگه یه وێنه یه یكی یادگاری ئه وانه ی له ب����اره ی بگرین. به خۆڕایی ك����ه ده ڵێن كارێكی بێڕه وش����تیه ، ئه و ده ڵێت: من هه مو ئه وانه ی وێنه كه یان بینیوه به كه س����وكاری خ����ۆم ده بینم، وای ده بینم ئ����ه وان له من نزیك نه بون بۆ ئه وه ی بانگهێشتی هۆڵێكیان بكه م كه پێیانبڵێم من و ئه و كچه یه كتریمان

هه موان����م هۆی����ه ش ب����ه و قبوڵ����ه و بانگێشتكردوه بۆ ئاهه نگه كه مان.

یانتین ی����ان، ئه و كچ����ه ی كه له گه ڵ كامه ران ماچێك����ی جاویدانی ئاڵوگۆڕ ك����رد، كۆلی����ژی ئه نترۆپۆلۆجی ته واو وه ك ژینگه پارێزی له ب����واری كردوه و خۆبه خش����ێك كاریكردوه ، ته مه نی 31 ساڵه ، ئێس����تا له كوردستان سه رقاڵی كاری خێرخوازییه . باس له وه ده كات ك����ه یه كه مج����ار كامه ران����ی بینی����وه هه ستێكی به رامبه ری هه بوه و به الیه وه گه نجێك����ی په س����ه ند بوه و وتیش����ی: باوه ڕم نه ده ك����رد كوڕێكی كورد ببێته خۆشه ویس����تم، به اڵم هه ر له سه ره تاوه

به وزه و تواناكانی سه رسامبوم.له ب����اره ی ئ����ه وه ی كێی����ان یه كه مجار ب����ۆ ك����ردوه ده ستپێش����خه ری خۆشه ویس����تیه كه ی نێوانی����ان ئه و دو خۆشه ویس����ته ده ڵێ����ن هه ردوكم����ان ئه وه م����ان كردوه ، به اڵم ئ����ه و وێنه یه س����ه ره تای ئه وه ب����و به یه كت����ر بڵێین

یه كترمان خۆش ده وێت. یانتین ئه وه ش ده گێڕێته وه س����ه ره تا كه مێ����ك ترس����ی هه ب����وه له ماچه كه و ده ڵێ����ت: له كاتی بڕیاره كه ش����دا هیچ ش����تێك وجودی نه بو جگه له خۆمان و بڕوابونمان به خۆشه ویستی زۆر به هێزتر بو له یاس����ا. له باره ی كاردانه وه كانیش به رامب����ه ر به ماچه ك����ه ی نێوان خۆی و كام����ه ران ئه و ب����اس ل����ه وه ده كات: ده ستخۆشی زۆری به ته له فون لێكراوه و وتیشی: دڵخۆشم به وه ی كه كۆمه ڵگه ی ك����وردی به ره و كرانه وه هه نگاو ده نێت ئه وه ی ئه مڕۆ لێ����ره قه ده غه یه ، چه ند ساڵێك پێش ئێستاش له هۆڵه ندا هه ر وابوه ته نانه ت كاتێ����ك دایك و باوكی خۆشه ویس����تی یه ك بون نه یانتوانیوه یه كت����ر ببین����ن. پێش����یوایه كامه ران پیاوێكی گونجاوه بۆ ژیان و ده توانێت خۆشه ویس����تی پێببه خشێت و وتیشی" به و فۆتۆی����ه ش س����ه لماندی كه منی چه ند خۆش ده وێت". له باره ی داهاتوی په یوه ندییه كه شیانه وه كامه ران ده ڵێت: چاوه ڕێ����ی ده رفه تێك����ی گونجاوین بۆ

ئه وه ی هاوسه رگیری بكه ین.

ماچێك‌سلێمانی‌‌هه‌ژاند

تونێلی پێشڕه و له ش����اری سلێمانی تا ئێس����تا EXIATی نیه ت����ا هاواڵتیان له كاتی روداوه كان له ن����او ئه و تونێله دا س����ودی لێوه ربگرن و كه مترین قوربانی

لێبكه وێته وه .به پێی ستانداردی جیهانی ده بێت هه مو تونێلێ����ك ئێكزایتی هه بێ����ت بۆ ئه وه ی هاواڵتی����ان له كاتی رودان����ی روداوه كان س����ودی لێوه ربگرن و به كاریبهێنن تاكو كه مترین قوربان����ی لێبكه وێته وه ، به اڵم تونێلی پێش����ڕه و كه ش����اری سلێمانی به ناوچه ی ش����ارباژێڕه وه ده به ستێته وه ئ����ه و تایبه تمه ندییه ی نیه ، به ڕێوه به ری

نیش����ته جێكردنی ئاوه دانكردن����ه وه و س����لێمانیش ده ڵێت: ده توانم بڵێم تاكه ره وش����ێك نه ك كێش����ه یه ك له و تونێله ئه وه ی����ه ك����ه EXIATی نی����ه ، به اڵم له مه وال له دروس����تكردنی تونێله كانی تر ئه وه ره چاو ده كه ین ئه و خاڵه شی تێدا

جێبه جی بكرێت. پێویسته هه ر تونێلێك به پێی ستانداردی جیهانی EXIAT واته ده رچونی هه بێت، ئه وه ش به ش����ێوازی دروستكردنی چه ند مه نهۆڵێك یان دروستكردنی رێگه یه كی تر به ته نیش����ت تونێله كه وه یان دانانی

ده رگا له نێوان دو تونێلدا ده بێت.

تونێلی پێشڕه و EXIATی نیه

بۆ یه كه مجار یارییه كی كوردی له الیه ن ك���ه دروس���تده كرێت، گروپێك���ه وه یارییه كی ترس���ناكه و به زمانی كوردی و

ئینگلیزیه . Kurdify گروپ���ی یه كه مج���ار ب���ۆ Technology هه ستاون به دروستكردنی یاریه ك كه به هه ردو زمانی ئینگلیزی و كوردی، كه یاریه كی ترس���ناكه به ناوی One More Step واته یه ك هه نگاوی ت���ر. گروپه كه به رۆژنام���ه ی ئاوێنه یان راگه یان���دوه كه ئه گه ر هه ی���ه یاریه كه ته واوبێت و به ته واوه ت���ی له 2014/2/1 بكه وێته به رده ستی ئه وانه ی تامه زرۆین و

ماوه یه كی زۆره چاوه ڕێن.یارییه كه ش���ه وه بیرۆكه ی له ب���اره ی ئه وه یان راگه یاندوه كه چه ندی ساڵێك پێش ئێستا بیریان له وه كردۆته وه كه یارییه كه دروست بكه ن و ده ڵێن: سه ره تا بیرۆكه ی دروس���تكردنی یاریه كه ته نها له س���ه ره تای بو بیرۆكه یه كی خه یاڵی كۆكردن���ه وه ی دوای .2009 س���اڵی زانیاریی���ه كان هه وڵماندا خۆمان له گه ڵ ئینجنه كانی دروستكردنی یاری خۆمان فێربكه ین. وه ك كڕای ئینجن و ئه نڕیه ڵ پاش���ان ئینجن.. ئینج���ن و س���ۆرس باشترین ئینجن بۆ ئێمه یونیتی بو بۆیه ئه و ئینجنه مان به كارهێنا. ئه مه یه كه م هه وڵیشه بۆ دروستكردنی یاریه كی له م

شێوه یه به زمانی كوردی.گروپه كه باس���ی له وه ش ك���ردوه كه ئه گه ر یارییه كه مه ڵتی پله یه ر بێت ئه وا ده توانرێت له سه ر سێرڤه ره كانی فۆتۆن مه ڵتیپله یه ر ئه م یاریه بكرێت و ئه وه ش ده خه ن���ه رو كه كارده ك���ه ن بۆ ئه وه ی یارییه ك به زمانی ك���ودری بۆ ئامێری

ئێكس بۆكس وه ن دروستبكه ن.

یارییه‌كی‌كوردی‌دروست‌

ده‌كرێت

ئا: ناهیده

زۆرێك له پیاوان له هه رێمی كوردستان ئاماژه به وه ده ده ن رقێكی زۆریان

له خه نه یه و به و هۆیه شه وه هه ركاتێك له ماڵه وه له الیه ن هاوسه ره كانیانه وه به كارده هێنرێت، له به رئه وه ی قێزی

لێده كه نه وه ناچارن خۆیان ببن به كه یبانوی ماڵ و خواردن دروست

بكه ن.

ئه گه ر خه ن����ه ه����ۆكاری خۆڕزاندنه وه و قژجوانكردنی ژنان بێت و له سه رده مێكی ئافره تان����ه وه له الی����ه ن كۆن����ه وه زۆر به كارهاتبێت، به جی����اش له وه خاوه نی چه ندی����ن تایبه تمه ندیه ك����ه تاڵه كانی له هه ڵوه رین و ڕێ به هێ����زده كات و ق����ژ ڕوتاندن����ه وه ی ده گرێت و تاڵه كانیش����ی ئه س����تور ده كات، بۆی����ه هه ن����دێ له و كچان����ه ش كه هێش����تا نه چونه ته ژیانی هاوس����ه رییه وه خه نه ده گرنه س����ه ریان جگه له وه ی كه هۆكارێكیشه بۆ نه مانی

سه رئێش����ه و ئازاری سه ر. به اڵم پیاوان ده یانه وێت ژنه كانیان به كارینه هێنن.

ژین����ۆ س����ه عید، 29 س����اڵ، خانمێكی ماڵه وه ی����ه و ئ����ه وه ده گێڕێت����ه وه ك����ه هاوسه ره كه ی رازی نابێت به وه ی خه نه به كاربهێنێت و وتیشی: زۆری ڕق لێیه تی ته نانه ت نانی ده ستیش����م ناخوات. ئه و ژنه ئ����ه وه ده خاته ڕو جارێكیان خه نه ی به كارهێن����اوه مێرده كه ی تا هه فته یه ك هه روه ها نه خ����واردوه . ده س����تی نانی الوێن ئه حمه د، 35 س����اڵ، كه پیشه ی مامۆستایه باس له وه ده كات سه ره ڕای ئه وه ی كه خه نه سودێكی زۆری هه یه و ڕوتانه وه ی ق����ژو له هه ڵوه رینی ڕێگ����ه ده گرێت له هه مانكاتدا به هێزیشی ده كات جگه ل����ه وه ش ڕه نگێكی جوان به قژه كه ده به خش����ێت به اڵم هاوسه ره كه م ڕێگام پێنادات: چونكه ده ڵێت پێی تێكده چم. بۆی����ه ناچارم ب����ۆ جوانكردن����ی قژم، مێش����ی بكه م كه ئه م����ه ش زیانی زۆری

پێگه یاندوه .پێده چێ����ت ئه م����ه هه ر پیش����ه ی ژنان

نه بێت خه نه بده ن له س����ه ریان ته نانه ت كچانی����ش به دوای باش����ترین خه نه وه ن بۆ ئه وه ی قژیان ج����وان بكه ن، ئه وه تا چاوان حس����ێن، 17 ساڵ چه ند ساڵێكه خه نه به كارده هێنێت و ده ڵێت: س����ه رم فێری خه نه بوه ، ده ترس����م كه شومكرد

پیاوه كه م نه هێلێت به كاریبهێنم.له سلێمان، بانوان ئارایشتگای خاوه نی شه هال عه بدواڵ ئاماژه به وه ده دات ئه وان به هیچ ش����ێوه یه ك خه نه به كارناهێنن و ده ڵێ����ت: ئه و ئیش����ه نه بۆ خ����ۆم و نه بۆ خانم����ان ده كه م چونكه به ڕاس����تی مێرده ك����ه م ڕازی نییه و بۆنه كه ی به الوه زۆر ناخۆشه هه رچه نده خه نه زۆر سودی باشی هه یه و ڕه نگی قژه كه دره وشاوه ترو تاڵه كانیش����ی به هێزتر ده كات. سیروان س����دیق، كه پیاوێك����ی خاوه نی دو ژنه ده ڵێ����ت هه ری����ه ك له خێزانه كانم پێش ئ����ه وه ی ژیان����ی هاوس����ه رییان له گه ڵ خه نه ی����ان هه ردوكی����ان پێكبهێن����م به كارهێناوه ، ئێستاش كه به كاریده هێنن

ده بێته شه ڕو ده مه بۆڵه مان.

"خه‌نه‌..‌حه‌زی‌‌ژنان‌و‌قێزی‌‌پیاوان

ئا: به ختیار حسێن

په روین شازاده ئه كته ری دیاری بواری هونه ر جه خت له وه ده كاته وه كه جیاوازیه كی زۆر ده كرێت له نێوان هونه رمه ندان، به شێوه یه ك هه ندێك

هونه رمه ند پاره یه كی زۆریان بۆ رێژراوه و هیچ به رهه مێكی ئه وتۆشیان

نیه ، له به رامبه ریشدا كۆمه ڵێك هونه رمه ندی گه وره و به توانا هه ن هیچ هاوكاریه ك نه كراون، شازاده

پێشیوایه " هیچ جۆره چاودێریه ك له كوردستان بونی نیه بۆ هونه ر".

په روین ش���ازاده ، ئه كت���ه ری دیاری له دیمانه یه كی فیل���م گۆرانی و بواری ئاوێن���ه دا" رایده گه یه نێت كاتێك ئه و كردوه و هون���ه ری به كاری ده س���تی بونی ئافره ت له و الیه نه دا زۆر كه مبوه تێپه ڕی ده س���ت له په نجه كانی ك���ه نه ده ك���رد، ئ���ه و ئه كت���ه ره ده یوت" سه ره تا له ساڵی 1982 به گۆرانیگوتن مۆس���یقای له تیپ���ی ده س���تیپێكرد مامۆستا شێتا حوزێری كه خۆی و 7 براكه ی بون له گه ڵ مامۆس���تا فوئاد ئه حمه د، به اڵم دواتر له الیه نی گۆرانی

كه مت���ر ده ركه وت���وه و زیات���ر حه زی كردوه له الیه نه كان���ی تری هونه ریش كاربكات وه كو درام���ا و فیلم و رێكالم كه به و هۆیه وه توانی ناوبانگێكی زۆر په یدا بكات، له ئێستاشدا هه وڵده دات به شێوه یه كی باش���تر كاربكاته وه بۆ ئ���ه وه ی له بواری گۆرانی گوتنیش���دا كاری زیات���ر بكات و له و الیه نه ش���دا

خزمه ت بكات.ئ���ه و هونه رمه ن���ده گله ی���ی ئه وه ش له حكومه ت ده كات ك���ه جیاوازیه كی زۆر هه ی���ه له نێ���وان هونه رمه ن���دان، به ش���ێوه یه ك ئه و هونه رمه ندانه ی كه خزمه تێك���ی زۆری هونه ری كوردییان كردوه هیچ جۆره خزمه تێك نه كراون، ئه و وه كو خۆشی هیچ جۆره هاوكاریه ك نه كراوه و زیاتر له س���ه ر ئه ركی خۆی كاره كانی خۆی ئه نجام ده دات، له گه ڵ ئ���ه وه ی زیاتر له 33 س���اڵه خزمه ت

به هونه ری كوردی ده كات. ئه و هونه رمه نده جگ���ه له وه ی وه كو ئه كت���ه ری كاری ك���ردوه هه روه ه���ا خاوه نی فیلمێكیش���ه به ناوی له یالی 2020 ك���ه س���ینارۆ و جێبه جێكردنی له فیلمه ك���ه دا كردویه ت���ی و خ���ۆی پاڵه وان پیش���انداوه ، ئافره تی وه كو

چونك���ه به وت���ه ی ئ���ه و هونه رمه نده كۆمه ڵێ���ك ئافره ت���ی شۆڕش���گێری گه وره له كورددا بونیان هه بوه ، بۆیه له و فیلم���ه دا توانیویه تی نزیكه ی 12 ئافره ت به ش���داری پێبكات كه له هیچ فیلمێك له وكاته دا نه توانراوه ئه و رێژه زۆره ی ئاف���ره ت به كاربهێنرێت، به اڵم پێش���یوایه " په روین كردویه تی ، ئه و بۆ چاودێریكردنێ���ك ج���ۆره هی���چ فیلم���ه دۆبالژك���راوه كان و ئه وانی تر له كوردس���تان بونی نیه ، هه ركه سێك هه ڵده ستێت بۆ خۆی و بۆ به رژه وه ندی خۆی كارێك ده كات و بیر له وه ناكاته وه ئه و به رهه مه باس���ی چ���ی ده كات و باسی چی ناكات، داواكاری پێشكه ش ده كات و ب���ه و هۆیه ش���ه وه پاره یه كی

زۆریشی بۆ دابین ده كرێت.په روین شازاده ، ساڵی 1960 له گه ڕه كی ساڵی له دایكبوه و سلێمانی خانه قای 1980 ماڵیان هاتۆته هه ولێر و س���اڵی 1986 ژیانی هاوس���ه رگیری هه ر له و ش���اره دا پێكهێناوه و خاوه نی 2 كچ و كوڕێك���ه ، ش���ازاده له س���اڵی 1982 كردوه و هون���ه ری به كاری ده س���تی به گۆرانی كاركردنیش���ی س���ه ره تای گوتن بوه و تاوه كو ئێستا به رده وامه .

په‌روین‌شازاده‌:‌هیچ‌جۆره‌‌چاودێرییه‌ك‌له‌كوردستان‌بۆ‌هونه‌ر‌بونی‌‌نیه‌

په روین شازاده

ل���ه ئ���ه وه ی دوای كاردانه وه ی س���وتاندنی خۆشه ویستی په یكه ری ناوشاری ئازادی پاركی سلێمانی و شكاندنی كێلی گۆڕی ش���اعیری ناسراو بێك���ه س(دا )ش���ێركۆ وێنه ی ماچی عاشقانه ی كچ و كوڕێ���ك له پاركی ئ���ازادی باڵوكرای���ه وه ، ك���ورد پیاوێك���ی ژن و مه دریدی ش���اری ل���ه وێن���ه ی ئس���پانیا، عاش���قانه ی ماچێك���ی

خۆیان باڵوكرده وه .ژنه كه ناوی )ئاڤێس���تا ئه كاونتی له سلێمان(ه ل���ه خ���ۆی تایبه ت���ی كۆمه اڵیه ت���ی ت���ۆڕی نوسیویه تی، فه یسبوك "ئ���ەوەی م���ن ماچ���م ک���ردووە کورەکوردێکی کە شەهیدە هەڵەبجەی

هاوسەری خۆمە".

کامه ران نه جم و خۆشه ویسته که ی له کاتی ماچکردنی یه کتردا

تونێلی پێشڕه و

Page 11: ژماره 399

C M Y K

‌ره‌نگاڵه(399( سێشه ممه 2013/10/22 [email protected]@gmail.com (399( سێشه ممه ‌2013/10/22ره‌نگاڵه

گاکاوڕ

توانایه كی باش���ت هه یه بۆ راپه ڕاندنی كاره كانت، چاوه ڕێ���ی به ماوه یه كی تر به ده س���ت هه وڵه كانت ئه نجامه كان���ی

ده كه وێت و قازانجیان لێده كه یت.

ئه و هیوایه ی ده مێكه چاوه ڕێت ده كرد نزیكبۆت���ه وه ، ده وروبه ره ك���ه ت زیاتر خۆشه ویستیت ده ده نێ تۆش له بیریان

مه كه و زیاتر لێیان نزیك ببه وه .

دڵنیاب���ه له زۆرب���ه ی كاره كان���ت ئه م ماوه یه به خت یاوه رت ده بێت و دڵخۆش ده بیت، به باش���ی بی���ر له بڕیاره كانت

بكه وه با هه ڵه نه كه یت.

له تواناكان���ی س���ود زیات���ر هه وڵب���ده خ���ۆت وه ربگری���ت، ته ندروس���تیت به ره و به ئاس���وده یی هه س���ت باش���ترده ڕوات و ده كه یت و هه فته یه كی خۆش به رێده كه یت.

كه شێكی ئارام به سه ر ده به یت و رزگارت ده بێت له و كێش���ه زۆرانه ی ماوه یه كه س���ه رقاڵیانكردویت، به ته واوه ت���ی

پێویسته بیر له داهاتوش بكه یته وه .

ئه گ���ه ر زۆر به باش���ی بی���ر له خ���ۆت نه كه یته وه ره نگ���ه روبه روی ناره حه تی ببیته وه كه كاریگه ری له س���ه ر داهاتوو

ئێستات ده بێت.

خۆت ب���ه دور بگره له هه ر ناره حه تیه ك ك���ه ئ���ه م ماوه ی���ه توش���ی ده بیت. سه فه رێكی كورت ئه نجام ده ده ن له گه ڵ

خێزانه كه تان.

هێنده شته كان له خۆت كه ڵه ك مه كه و ئازایان���ه رایانپه ڕێن���ه ب���ا هێنده ی تر سه رقاڵت نه كه ن. خێزانه كه ت پێویستی

به تۆیه .

هێنده بیر له رابردو مه كه وه و چاوه ڕێی هه نگاوه كانی داهاتوبه . هه ندێ كێشه خۆشه ویسته كه ت، نێوانت و ده كه وێته

هه ینی رۆژی به ختته .

ئه م هه فته یه روبه روی كه شێكی نائارام و پڕ له دڵه ڕاوكێ ده بیته وه له گه ڵ كه سه ته ندروس���تی ئ���اگاداری نزیكه كانت.

خۆتبه كه شه كه بۆ تۆ باش نیه .

كاتێكی گونج���اوه بۆ تێپه ڕاندنی ئه و كێش���انه ی كه وتۆته نێوان تۆو هاوڕێ ده س���كه وتێكی خۆشه ویس���ته كانت،

دارایی باشت ده بێت.

قرژاڵدوانه‌‌

ئه و پرۆژان���ه ی به ده س���ته وه ن ره نگه له روی ببێ���ت، جێبه جی به ش���ێكیان گۆڕان���كاری توش���ی س���ۆزداریه وه

چاوه ڕواننه كراو ده بیت.

نه‌‌هه‌‌‌نگسه‌‌تڵگیسککه‌‌واندوپشکته‌‌رازووفه‌‌ریکشێر

10

ئه مڕۆ ك���ه نه خۆش���ی ترس���ناكترین دوژمن���ی خانمانه له هه م���و جیهاندا, نه خۆشی ش���ێرپه نجه یه )شێرپه نجه ی مه مك(, كه هه ریه ك له ئێمه هه میش���ه ترسی ئه وه مان هه یه كه خوانه خواسته كه س���انی نزیكم���ان توش���ی ئه مجۆره نه خۆش���یه بن, ڕاس���ته ڕه نگه توشبو نه بیت ب���ه اڵم پشتگوێخس���تنی ڕه نگه ترس���ناك بێ���ت, هه مو س���اڵێك له م كات���ه داو به ته واوی له مانگی )10(دا كه ته واوی مانگه كه بۆ هه مو ئه و كه س���ه

به هێزو به جه رگانه یه .ئ���ه وه ی ك���ه ئاره زومه ندانی فاش���ن و پێمانخۆش���ه ئاگادارنین, خۆگۆڕی���ن پێتانبڵێی���ن ئ���ه و ڕه نگ���ه په مه ییه ی كه وه كو كچێك هه میش���ه ئاره زوتانه و، به ڕه نگی ت���ۆی خانم ناس���راوه , ئه وا مان���ای پارێزگاریكردنه له ته ندروس���تی خۆت و هه میش���ه بۆ زیاتر ئاگاداربونت پێویس���تت به پش���كنینی ته واو هه یه , بۆی���ه پێویس���ته بزانیت فاش���ن جگه له وه ی ئاره زوش���ت پڕده كات���ه وه ئه وا

نامه یه كی ڕونیش ده دات.

پێمانخۆش���ه پێتانبڵێین كه به ته واوی ساڵی )2013( به پایزێكی په مه یی ڕه نگ بكه بۆ هه مو ش���وێنێك كه مه به سته ,

به مه رجێك پارچه كان گونجاوبن:• په مه ی���ی كاڵ )گوڵ���ی( ڕه نگێك���ی ناسكه , كاتێك له ناو خێزان و بۆنه یه كی س���اده ی درێژی عه زیه كی تایب���ه ت, په مه یی بۆ ئه مساڵ زۆر جوانه , ئه گه ر ئاره زوت به تایبه تمه ندی زیاتركرد تاگێك دروست بكه له گوڵی سروشتی و دایبنێ و

قژت به خاوی بۆ خواره وه , ته واوه .• په مه ی���ی تۆخ, ك���ه ڕه نگێكی زیاتر فه رمیی���ه , ئه گ���ه ر ئاره زوتكرد بۆ ناو ئۆفیس وه كو جاكێت یاخود پارچه یه كی تێ���ری وه ك عه زی, ت���ه واو گونجاوه , یاخود قه میس���ێكی گوڵ���داری په مه یی

تۆخ.• جانت���ای په مه یی دوربه لێی, پێاڵو گه ر بۆ بۆن���ه ی تایبه ت بێت, ده بێت, ب���ه اڵم ئێكسس���واراتی په مه ی���ی زۆر دوربه لێی,تۆش خ���ۆت بێبه ش مه كه چونكه ره نگه ته نها كه مێك ڕاوێژكاری و

یارمه تیت پێویست بێت.

گۆشه یه كی تایبه ته به جل و به رگ fashion دیزاینه ر و راوێژكاری "سه فین عارفی " ئاماده ی ده كات

safeen

.arif@

yahoo.

com

Twitte

r @Safe

enArif

په مه یی... نامه ی پشكنین بۆ هه مو خانمان!

Rush .10Enough Said .9

Runner Runner .8. 7The Fifth State

Prisoners .6Cloudy With a chance of Meat� .5

balls 2 Escape Plan .4

دوه م ب���ۆ )Captain Phillips) .3هه فته ی نمایش���كردنی له جیهاندا به پله ی س���ێیه م له ڕیزبه ندی تۆب سێی جیهانی دێ���ت , ئه م فیلمه بۆ ئه مڕۆ بڕی ته واوی زیاتر له )41( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ریكی گه ڕانده وه . ئه م فیلمه فیلمێكی دراماییه , باس له وه ده كات كه ش���تیه كی بارهه ڵگر له كاتی گواستنه وه ی بۆ شوێنی مه به سه ت توشی ده ستبه سه رداگرتن ده بێت له الیه ن پایرۆته كان���ی ك���ه ئ���ه و ش���وێنه ئاوی یه ی���ان داگیرك���ردوه , له م كات���ه دا هیچ هاوكارییه كیان به ده ستناگات, هه وڵده ده ن

كه خۆیان خۆیان ڕزگار بكه ن.

ترس���ناكی فیلمێك���ی )Carrie) .2ئه كته ری له نوان���دی ك���ه ئه مه ریكیی���ه به ناوبانگ )جولیان مۆر(و كچه ئه كته ری گه نج , كه زۆر له هه وادارانی به په رۆشه وه چاوه ڕێی ده ركه وتنی ده كه ن له م فیلمه دا كچه ئه كته ر )كڵ���ۆی گره یس مۆرتیز(, ئه م فیلمه له یه كه م هه فته ی نمایشكردنیدا بڕی ت���ه واوی زیاتر له )6( ملیۆن دۆالری گه ڕانده وه , ئ���ه م فیلمه ته واوی تێچونی (30( ملی���ۆن دۆالری تێچ���وه , كچ���ه ئه كته ر )كڵۆی( باڵویكرده وه كه زۆر ڕقی له خوێن و هه رشتێك په یوه ندی به خوێنه وه هه بێت ... به خۆشحاڵییه وه ئه م فیلمه ش

به سه ركه وتویی ته واو بو.

Gravity ) .1( بۆ جاری سێیه م توانی پله ی یه ك���ه م داگیر ب���كات و چاوه ڕوانی له بلیتفرۆش���تنی مانه وه ش���ی ده كرێ���ت جیهاندا ب���ۆ ماوه یك���ی زۆر زیاتر له هه ر فیلمێك���ی تر, ئه م هه فته ی���ه بڕی زیاتر ل���ه )148( ملی���ۆن دۆالری ئه مه ریك���ی گه ڕانده وه , كه ئه م���ه ش وروژاندنێكه بۆ خۆی, هه ردو ئه كته ری سه ره كی فیلمه كه )س���اندرا بۆل���ۆك( & )ج���ۆرج كلونی( هه رچه نده زیاتر له )20( ساڵ هاوڕێیه تی كۆیانده كاته وه ب���ه اڵم ئه مه یه كه م فیلمه

كه پێكه وه ده ربكه ون

به ز)به ز( نوێترین به رهه مه كانی سینه ما

ده خاته به رده ستتانكه ئه مڕۆ له جیهانی سینه مادا كراوه ن و

بڕی زۆرترین بینه ریانهه یه و پێشكه ش به ئێوه ی خوێنه ر

ده كرێن له پله ی 10 بۆ 1)سینه مای ئه مڕۆی جیهان لێره دا

بدۆه زه وه ، به شێوه یه ك هه رگیز نه تدیبێت(

گۆشه یه كی تایبه ته به سینه ما

11

له فه یسبوکه وه

رۆژی 18ی ئ����ه م مانگه دو گه نج كه نیشته جێی شاری سلێمانین، له شوێنی له پاركی خۆشه ویس����تی، په یك����ه ری ئازادی شاره كه یه كتریان له ئامێزگرت و ماچێكی تاهه تایی����ان كرد كه هه رگیز له مێ����ژوی ش����اردا له بی����ر نه كرێ����ت، ئه و ماچه س����ه ره تای شۆڕش����یك بو له دابونه ریتی كۆمه اڵیه تی كوردستان.

دوای ئ����ه وه ی رۆژی 12ی ئه م مانگه په یك����ه ری خۆشه ویس����تی هونه رمه ند ئ����ازادی له پارك����ی س����دیق زاهی����ر دو س����وتێنرا، نادیاردا له روداوێك����ی گه نجی ئه ویندار له شوێنی ئه و په یكه ره سوتاوه یه كتریان له ئامێز گرت و ماچی یه كتری����ان كرده وه اڵمی ئه نجامده رانی

ئه و كاره . دامه زرێن����ه رو به ڕێوه به ری ئاژانس����ی میترۆگرافی، كام����ه ران نه جم، له گه ڵ خۆشه ویس����ته كه ی )یانتین یان(، كه كچێك����ی هۆڵه ندیی����ه ، بڕی����ار ده ده ن س����وتاوه په یكه ره ئ����ه و له ش����وێنی یه كتر ماچ بكه ن و وه ك خۆیان ده ڵێن ویس����تومانه هه موان ب����ۆ ئاهه نگێكی خۆشه ویس����تی خۆی����ان بانگهێش����ت بكه ن، كامه ران له و باره یه وه ده ڵێت، نه مانتوانی هه موان بانگهێش����ت بكه ین بۆیه خۆشه ویس����تمان ئاهه نگ����ی بۆ له رێی ئه و فۆتۆیه وه بڕیارماندا كارتی بانگهێش����ت بۆ هه م����وان بنێرین. ئه و باس له وه ش ده كات سلێمانی به شاری رۆش����نبیریی ناس����راوه و له مه ره قتری لێ به رهه م نه ده هات بۆ وه اڵمدانه وه ی وه س����تاندنی په یكه ری خۆشه ویستی، چونكه هونه رمه ندو شاعیرو رۆشنبیرو نوس����ه رانی ئه م ش����اره پ����ه روه رده ی ئه وی����ان كردوه و وتیش����ی: خۆرهه اڵت خۆشه ویس����تیه عه ش����ق و كان����گای ئه گ����ه ر له كێ����وی بێس����تون و باخچه هه ڵواس����راوه كانی بابل بڕوانین ئه وانه هه موی به رهه می خۆشه ویس����تی بون، به اڵم ئێستا تاكه كانی له به ر جه نجاڵی

ژیان ئه وه یان بیرچۆته وه .به رێوب����ه ری میترۆگرافی باس له وه ش ده كات ئ����ه وان خۆیان ب����ۆ ئه و ماچه ئاماده نه كردب����و، هه روه ه����ا چاوه ڕێی

ئه وه ش نه بون به و شێوه یه ده نگدانه وه ی هه بێت و وتی: دوای ئه وه ی له په یكه ره س����وتاوه كه نزیكبوینه وه بڕیارێكی دو الیه نه ماندا كه یه كتر ماچ بكه ین، ئه و ماچه ش ته نها په یامێك بو بۆ ئه وه ی كه خۆشه ویس����تی له ناو فایبه رگاڵسی په یكه ره ك����ه دا نی����ه ، چونكه هه ندێك كۆتای����ی خۆشه ویس����تی پێیانواب����و هات����وه . له ب����اره ی ئه وه ی هه س����تی دوای ماچه ك����ه چۆن بوه ، كه نزیكه ی چوار خوله كی خایاند ناوبراو ده ڵێت: یه كه م شت فۆتۆگرافه ره كه وتی ئه مه باڵوده كه مه وه و ئه وانه ش����ی له و ناوه دا بون هیچ كاردانه وه یه كیان نه بو. به اڵم له باره ی راس����ته قینه م هه ستێكی من

خۆشه ویستیه وه ال دروست بو.ئ����ه م هه ن����گاوه ی ئه م دو عاش����قه بۆ كۆمه ڵگ����ه ی كوردی ره نگ����ه بڤه یه كی كاردانه وه كان ئه گ����ه ر بێ����ت، گه وره نه گات����ه راده یه ك����ی نه ش����از ئ����ه وه بێگومان لۆمه كردن به ش����ێكی گرنگی كۆمه ڵگه ده بێت، له باره ی كاردانه وه ی كه س����وكاری ئه و باس ل����ه وه ده كات كۆمه ڵگ����ه ی كوردی ده س����تێوه ردانی زۆری له ژیانی تایبه تی هه یه و وتیشی: ئه وه ن����ده ی بزان����م خێزان����ی من زۆر عاقاڵنه ت����ر بیرده كه نه وه له و په یامه ی م����ن. له ب����اره ی ره خنه كان����ی په یجه كۆمه اڵیه ته كان����ه وه ناوبراو باس له وه ده كات كه ئه و ته نها ده یه وێت په یامی خۆشه ویس����تی به دنیا بڵێت و، ده ڵێت من ده مه وێت ئه و ش����وێنه وه ك خۆی بمێنێته وه و هیچ په یكه رێكی لێ دروست نه كرێت����ه وه به ڵكو ده مه وێ����ت بكرێته وه ك خۆشه یس����تی و س����تۆدیۆیه كی سپۆنس����ه ری ئاماده ین میترۆگرافیش ئه وه بكه ین هه ر خێزان و خۆشه ویستێك بێته ئه و جێگه یه وێنه یه یكی یادگاری ئه وانه ی له ب����اره ی بگرین. به خۆڕایی ك����ه ده ڵێن كارێكی بێڕه وش����تیه ، ئه و ده ڵێت: من هه مو ئه وانه ی وێنه كه یان بینیوه به كه س����وكاری خ����ۆم ده بینم، وای ده بینم ئ����ه وان له من نزیك نه بون بۆ ئه وه ی بانگهێشتی هۆڵێكیان بكه م كه پێیانبڵێم من و ئه و كچه یه كتریمان

هه موان����م هۆی����ه ش ب����ه و قبوڵ����ه و بانگێشتكردوه بۆ ئاهه نگه كه مان.

یانتین ی����ان، ئه و كچ����ه ی كه له گه ڵ كامه ران ماچێك����ی جاویدانی ئاڵوگۆڕ ك����رد، كۆلی����ژی ئه نترۆپۆلۆجی ته واو وه ك ژینگه پارێزی له ب����واری كردوه و خۆبه خش����ێك كاریكردوه ، ته مه نی 31 ساڵه ، ئێس����تا له كوردستان سه رقاڵی كاری خێرخوازییه . باس له وه ده كات ك����ه یه كه مج����ار كامه ران����ی بینی����وه هه ستێكی به رامبه ری هه بوه و به الیه وه گه نجێك����ی په س����ه ند بوه و وتیش����ی: باوه ڕم نه ده ك����رد كوڕێكی كورد ببێته خۆشه ویس����تم، به اڵم هه ر له سه ره تاوه

به وزه و تواناكانی سه رسامبوم.له ب����اره ی ئ����ه وه ی كێی����ان یه كه مجار ب����ۆ ك����ردوه ده ستپێش����خه ری خۆشه ویس����تیه كه ی نێوانی����ان ئه و دو خۆشه ویس����ته ده ڵێ����ن هه ردوكم����ان ئه وه م����ان كردوه ، به اڵم ئ����ه و وێنه یه س����ه ره تای ئه وه ب����و به یه كت����ر بڵێین

یه كترمان خۆش ده وێت. یانتین ئه وه ش ده گێڕێته وه س����ه ره تا كه مێ����ك ترس����ی هه ب����وه له ماچه كه و ده ڵێ����ت: له كاتی بڕیاره كه ش����دا هیچ ش����تێك وجودی نه بو جگه له خۆمان و بڕوابونمان به خۆشه ویستی زۆر به هێزتر بو له یاس����ا. له باره ی كاردانه وه كانیش به رامب����ه ر به ماچه ك����ه ی نێوان خۆی و كام����ه ران ئه و ب����اس ل����ه وه ده كات: ده ستخۆشی زۆری به ته له فون لێكراوه و وتیشی: دڵخۆشم به وه ی كه كۆمه ڵگه ی ك����وردی به ره و كرانه وه هه نگاو ده نێت ئه وه ی ئه مڕۆ لێ����ره قه ده غه یه ، چه ند ساڵێك پێش ئێستاش له هۆڵه ندا هه ر وابوه ته نانه ت كاتێ����ك دایك و باوكی خۆشه ویس����تی یه ك بون نه یانتوانیوه یه كت����ر ببین����ن. پێش����یوایه كامه ران پیاوێكی گونجاوه بۆ ژیان و ده توانێت خۆشه ویس����تی پێببه خشێت و وتیشی" به و فۆتۆی����ه ش س����ه لماندی كه منی چه ند خۆش ده وێت". له باره ی داهاتوی په یوه ندییه كه شیانه وه كامه ران ده ڵێت: چاوه ڕێ����ی ده رفه تێك����ی گونجاوین بۆ

ئه وه ی هاوسه رگیری بكه ین.

ماچێك‌سلێمانی‌‌هه‌ژاند

تونێلی پێشڕه و له ش����اری سلێمانی تا ئێس����تا EXIATی نیه ت����ا هاواڵتیان له كاتی روداوه كان له ن����او ئه و تونێله دا س����ودی لێوه ربگرن و كه مترین قوربانی

لێبكه وێته وه .به پێی ستانداردی جیهانی ده بێت هه مو تونێلێ����ك ئێكزایتی هه بێ����ت بۆ ئه وه ی هاواڵتی����ان له كاتی رودان����ی روداوه كان س����ودی لێوه ربگرن و به كاریبهێنن تاكو كه مترین قوربان����ی لێبكه وێته وه ، به اڵم تونێلی پێش����ڕه و كه ش����اری سلێمانی به ناوچه ی ش����ارباژێڕه وه ده به ستێته وه ئ����ه و تایبه تمه ندییه ی نیه ، به ڕێوه به ری

نیش����ته جێكردنی ئاوه دانكردن����ه وه و س����لێمانیش ده ڵێت: ده توانم بڵێم تاكه ره وش����ێك نه ك كێش����ه یه ك له و تونێله ئه وه ی����ه ك����ه EXIATی نی����ه ، به اڵم له مه وال له دروس����تكردنی تونێله كانی تر ئه وه ره چاو ده كه ین ئه و خاڵه شی تێدا

جێبه جی بكرێت. پێویسته هه ر تونێلێك به پێی ستانداردی جیهانی EXIAT واته ده رچونی هه بێت، ئه وه ش به ش����ێوازی دروستكردنی چه ند مه نهۆڵێك یان دروستكردنی رێگه یه كی تر به ته نیش����ت تونێله كه وه یان دانانی

ده رگا له نێوان دو تونێلدا ده بێت.

تونێلی پێشڕه و EXIATی نیه

بۆ یه كه مجار یارییه كی كوردی له الیه ن ك���ه دروس���تده كرێت، گروپێك���ه وه یارییه كی ترس���ناكه و به زمانی كوردی و

ئینگلیزیه . Kurdify گروپ���ی یه كه مج���ار ب���ۆ Technology هه ستاون به دروستكردنی یاریه ك كه به هه ردو زمانی ئینگلیزی و كوردی، كه یاریه كی ترس���ناكه به ناوی One More Step واته یه ك هه نگاوی ت���ر. گروپه كه به رۆژنام���ه ی ئاوێنه یان راگه یان���دوه كه ئه گه ر هه ی���ه یاریه كه ته واوبێت و به ته واوه ت���ی له 2014/2/1 بكه وێته به رده ستی ئه وانه ی تامه زرۆین و

ماوه یه كی زۆره چاوه ڕێن.یارییه كه ش���ه وه بیرۆكه ی له ب���اره ی ئه وه یان راگه یاندوه كه چه ندی ساڵێك پێش ئێستا بیریان له وه كردۆته وه كه یارییه كه دروست بكه ن و ده ڵێن: سه ره تا بیرۆكه ی دروس���تكردنی یاریه كه ته نها له س���ه ره تای بو بیرۆكه یه كی خه یاڵی كۆكردن���ه وه ی دوای .2009 س���اڵی زانیاریی���ه كان هه وڵماندا خۆمان له گه ڵ ئینجنه كانی دروستكردنی یاری خۆمان فێربكه ین. وه ك كڕای ئینجن و ئه نڕیه ڵ پاش���ان ئینجن.. ئینج���ن و س���ۆرس باشترین ئینجن بۆ ئێمه یونیتی بو بۆیه ئه و ئینجنه مان به كارهێنا. ئه مه یه كه م هه وڵیشه بۆ دروستكردنی یاریه كی له م

شێوه یه به زمانی كوردی.گروپه كه باس���ی له وه ش ك���ردوه كه ئه گه ر یارییه كه مه ڵتی پله یه ر بێت ئه وا ده توانرێت له سه ر سێرڤه ره كانی فۆتۆن مه ڵتیپله یه ر ئه م یاریه بكرێت و ئه وه ش ده خه ن���ه رو كه كارده ك���ه ن بۆ ئه وه ی یارییه ك به زمانی ك���ودری بۆ ئامێری

ئێكس بۆكس وه ن دروستبكه ن.

یارییه‌كی‌كوردی‌دروست‌

ده‌كرێت

ئا: ناهیده

زۆرێك له پیاوان له هه رێمی كوردستان ئاماژه به وه ده ده ن رقێكی زۆریان

له خه نه یه و به و هۆیه شه وه هه ركاتێك له ماڵه وه له الیه ن هاوسه ره كانیانه وه به كارده هێنرێت، له به رئه وه ی قێزی

لێده كه نه وه ناچارن خۆیان ببن به كه یبانوی ماڵ و خواردن دروست

بكه ن.

ئه گه ر خه ن����ه ه����ۆكاری خۆڕزاندنه وه و قژجوانكردنی ژنان بێت و له سه رده مێكی ئافره تان����ه وه له الی����ه ن كۆن����ه وه زۆر به كارهاتبێت، به جی����اش له وه خاوه نی چه ندی����ن تایبه تمه ندیه ك����ه تاڵه كانی له هه ڵوه رین و ڕێ به هێ����زده كات و ق����ژ ڕوتاندن����ه وه ی ده گرێت و تاڵه كانیش����ی ئه س����تور ده كات، بۆی����ه هه ن����دێ له و كچان����ه ش كه هێش����تا نه چونه ته ژیانی هاوس����ه رییه وه خه نه ده گرنه س����ه ریان جگه له وه ی كه هۆكارێكیشه بۆ نه مانی

سه رئێش����ه و ئازاری سه ر. به اڵم پیاوان ده یانه وێت ژنه كانیان به كارینه هێنن.

ژین����ۆ س����ه عید، 29 س����اڵ، خانمێكی ماڵه وه ی����ه و ئ����ه وه ده گێڕێت����ه وه ك����ه هاوسه ره كه ی رازی نابێت به وه ی خه نه به كاربهێنێت و وتیشی: زۆری ڕق لێیه تی ته نانه ت نانی ده ستیش����م ناخوات. ئه و ژنه ئ����ه وه ده خاته ڕو جارێكیان خه نه ی به كارهێن����اوه مێرده كه ی تا هه فته یه ك هه روه ها نه خ����واردوه . ده س����تی نانی الوێن ئه حمه د، 35 س����اڵ، كه پیشه ی مامۆستایه باس له وه ده كات سه ره ڕای ئه وه ی كه خه نه سودێكی زۆری هه یه و ڕوتانه وه ی ق����ژو له هه ڵوه رینی ڕێگ����ه ده گرێت له هه مانكاتدا به هێزیشی ده كات جگه ل����ه وه ش ڕه نگێكی جوان به قژه كه ده به خش����ێت به اڵم هاوسه ره كه م ڕێگام پێنادات: چونكه ده ڵێت پێی تێكده چم. بۆی����ه ناچارم ب����ۆ جوانكردن����ی قژم، مێش����ی بكه م كه ئه م����ه ش زیانی زۆری

پێگه یاندوه .پێده چێ����ت ئه م����ه هه ر پیش����ه ی ژنان

نه بێت خه نه بده ن له س����ه ریان ته نانه ت كچانی����ش به دوای باش����ترین خه نه وه ن بۆ ئه وه ی قژیان ج����وان بكه ن، ئه وه تا چاوان حس����ێن، 17 ساڵ چه ند ساڵێكه خه نه به كارده هێنێت و ده ڵێت: س����ه رم فێری خه نه بوه ، ده ترس����م كه شومكرد

پیاوه كه م نه هێلێت به كاریبهێنم.له سلێمان، بانوان ئارایشتگای خاوه نی شه هال عه بدواڵ ئاماژه به وه ده دات ئه وان به هیچ ش����ێوه یه ك خه نه به كارناهێنن و ده ڵێ����ت: ئه و ئیش����ه نه بۆ خ����ۆم و نه بۆ خانم����ان ده كه م چونكه به ڕاس����تی مێرده ك����ه م ڕازی نییه و بۆنه كه ی به الوه زۆر ناخۆشه هه رچه نده خه نه زۆر سودی باشی هه یه و ڕه نگی قژه كه دره وشاوه ترو تاڵه كانیش����ی به هێزتر ده كات. سیروان س����دیق، كه پیاوێك����ی خاوه نی دو ژنه ده ڵێ����ت هه ری����ه ك له خێزانه كانم پێش ئ����ه وه ی ژیان����ی هاوس����ه رییان له گه ڵ خه نه ی����ان هه ردوكی����ان پێكبهێن����م به كارهێناوه ، ئێستاش كه به كاریده هێنن

ده بێته شه ڕو ده مه بۆڵه مان.

"خه‌نه‌..‌حه‌زی‌‌ژنان‌و‌قێزی‌‌پیاوان

ئا: به ختیار حسێن

په روین شازاده ئه كته ری دیاری بواری هونه ر جه خت له وه ده كاته وه كه جیاوازیه كی زۆر ده كرێت له نێوان هونه رمه ندان، به شێوه یه ك هه ندێك

هونه رمه ند پاره یه كی زۆریان بۆ رێژراوه و هیچ به رهه مێكی ئه وتۆشیان

نیه ، له به رامبه ریشدا كۆمه ڵێك هونه رمه ندی گه وره و به توانا هه ن هیچ هاوكاریه ك نه كراون، شازاده

پێشیوایه " هیچ جۆره چاودێریه ك له كوردستان بونی نیه بۆ هونه ر".

په روین ش���ازاده ، ئه كت���ه ری دیاری له دیمانه یه كی فیل���م گۆرانی و بواری ئاوێن���ه دا" رایده گه یه نێت كاتێك ئه و كردوه و هون���ه ری به كاری ده س���تی بونی ئافره ت له و الیه نه دا زۆر كه مبوه تێپه ڕی ده س���ت له په نجه كانی ك���ه نه ده ك���رد، ئ���ه و ئه كت���ه ره ده یوت" سه ره تا له ساڵی 1982 به گۆرانیگوتن مۆس���یقای له تیپ���ی ده س���تیپێكرد مامۆستا شێتا حوزێری كه خۆی و 7 براكه ی بون له گه ڵ مامۆس���تا فوئاد ئه حمه د، به اڵم دواتر له الیه نی گۆرانی

كه مت���ر ده ركه وت���وه و زیات���ر حه زی كردوه له الیه نه كان���ی تری هونه ریش كاربكات وه كو درام���ا و فیلم و رێكالم كه به و هۆیه وه توانی ناوبانگێكی زۆر په یدا بكات، له ئێستاشدا هه وڵده دات به شێوه یه كی باش���تر كاربكاته وه بۆ ئ���ه وه ی له بواری گۆرانی گوتنیش���دا كاری زیات���ر بكات و له و الیه نه ش���دا

خزمه ت بكات.ئ���ه و هونه رمه ن���ده گله ی���ی ئه وه ش له حكومه ت ده كات ك���ه جیاوازیه كی زۆر هه ی���ه له نێ���وان هونه رمه ن���دان، به ش���ێوه یه ك ئه و هونه رمه ندانه ی كه خزمه تێك���ی زۆری هونه ری كوردییان كردوه هیچ جۆره خزمه تێك نه كراون، ئه و وه كو خۆشی هیچ جۆره هاوكاریه ك نه كراوه و زیاتر له س���ه ر ئه ركی خۆی كاره كانی خۆی ئه نجام ده دات، له گه ڵ ئ���ه وه ی زیاتر له 33 س���اڵه خزمه ت

به هونه ری كوردی ده كات. ئه و هونه رمه نده جگ���ه له وه ی وه كو ئه كت���ه ری كاری ك���ردوه هه روه ه���ا خاوه نی فیلمێكیش���ه به ناوی له یالی 2020 ك���ه س���ینارۆ و جێبه جێكردنی له فیلمه ك���ه دا كردویه ت���ی و خ���ۆی پاڵه وان پیش���انداوه ، ئافره تی وه كو

چونك���ه به وت���ه ی ئ���ه و هونه رمه نده كۆمه ڵێ���ك ئافره ت���ی شۆڕش���گێری گه وره له كورددا بونیان هه بوه ، بۆیه له و فیلم���ه دا توانیویه تی نزیكه ی 12 ئافره ت به ش���داری پێبكات كه له هیچ فیلمێك له وكاته دا نه توانراوه ئه و رێژه زۆره ی ئاف���ره ت به كاربهێنرێت، به اڵم پێش���یوایه " په روین كردویه تی ، ئه و بۆ چاودێریكردنێ���ك ج���ۆره هی���چ فیلم���ه دۆبالژك���راوه كان و ئه وانی تر له كوردس���تان بونی نیه ، هه ركه سێك هه ڵده ستێت بۆ خۆی و بۆ به رژه وه ندی خۆی كارێك ده كات و بیر له وه ناكاته وه ئه و به رهه مه باس���ی چ���ی ده كات و باسی چی ناكات، داواكاری پێشكه ش ده كات و ب���ه و هۆیه ش���ه وه پاره یه كی

زۆریشی بۆ دابین ده كرێت.په روین شازاده ، ساڵی 1960 له گه ڕه كی ساڵی له دایكبوه و سلێمانی خانه قای 1980 ماڵیان هاتۆته هه ولێر و س���اڵی 1986 ژیانی هاوس���ه رگیری هه ر له و ش���اره دا پێكهێناوه و خاوه نی 2 كچ و كوڕێك���ه ، ش���ازاده له س���اڵی 1982 كردوه و هون���ه ری به كاری ده س���تی به گۆرانی كاركردنیش���ی س���ه ره تای گوتن بوه و تاوه كو ئێستا به رده وامه .

په‌روین‌شازاده‌:‌هیچ‌جۆره‌‌چاودێرییه‌ك‌له‌كوردستان‌بۆ‌هونه‌ر‌بونی‌‌نیه‌

په روین شازاده

ل���ه ئ���ه وه ی دوای كاردانه وه ی س���وتاندنی خۆشه ویستی په یكه ری ناوشاری ئازادی پاركی سلێمانی و شكاندنی كێلی گۆڕی ش���اعیری ناسراو بێك���ه س(دا )ش���ێركۆ وێنه ی ماچی عاشقانه ی كچ و كوڕێ���ك له پاركی ئ���ازادی باڵوكرای���ه وه ، ك���ورد پیاوێك���ی ژن و مه دریدی ش���اری ل���ه وێن���ه ی ئس���پانیا، عاش���قانه ی ماچێك���ی

خۆیان باڵوكرده وه .ژنه كه ناوی )ئاڤێس���تا ئه كاونتی له سلێمان(ه ل���ه خ���ۆی تایبه ت���ی كۆمه اڵیه ت���ی ت���ۆڕی نوسیویه تی، فه یسبوك "ئ���ەوەی م���ن ماچ���م ک���ردووە کورەکوردێکی کە شەهیدە هەڵەبجەی

هاوسەری خۆمە".

کامه ران نه جم و خۆشه ویسته که ی له کاتی ماچکردنی یه کتردا

تونێلی پێشڕه و

Page 12: ژماره 399

بیروڕا(399( سێشه ممه 122013/10/22 [email protected]

)1)

ئەنجام���ە بەراییەکانی هه ڵبژاردنی ئەم ج���ارە پێماندەڵێ���ن ک���ە ڕیزبەندییەکی دروستبووە له کوردستاندا نوێی سیاسی کە دەش���ێت ه���ه م دۆخێکی سیاس���ی نوێ و ه���ه م هه ندێک هاوکێش���ەی نوێی بهێنێتەکایەوە. لەگەڵخۆیدا دەس���ەاڵت هه ڵبژاردنەکان نیشانیانداین پارتی هێزی ژم���ارە یەک���ە له کوردس���تانداو ژمارەی دەنگەکان���ی بەب���ەراورد به هه ڵبژاردن���ی پێش���وو زیادیکردوە. یەکێتی نیشتیمانی ک���ە دووب���ارە"ەوە، له هێزی"یەکەم���ی لۆژیک���ی پەنجا به پەنجای دابەش���کردنی دەس���ەاڵت و "ڕێکەوتنامەی س���تراتیژی" سێهه م و بۆهێزی گۆڕا دروس���تیکردبوو، ژمارەی دەنگەکانی بەشێوەیەکی بەرچاو کەمیک���رد. بزوتنەوەی گ���ۆڕان له هێزی ژمارە سێی کوردس���تانەوە بوو بەهێزی ژمارە دو و به بەراورد به دەنگەکانی جاری پێشو دەنگەکانی ئەم جارەی زیادیکردوە. ئیسالمییەکانی کوردستانیش وەک بلۆکی چوارەمی هێ���ز له کوردس���تاندا مانەوە و ژم���ارەی دەنگەکانیان بەبەراورد به جاری

پێشو کەمیکردوە.ئ���ەو پرس���یارەی پێویس���تە لێ���رەدا له خۆمانی بکەین ئەمەیە: ئەم هه ڵبژاردنە چی پێووتین و چ ش���تێک له دۆخی دوای هه ڵبژاردندا شوێنی س���ەرنج و تێڕامانە؟ بەبۆچوون���ی م���ن دەکرێ���ت له وەاڵم���ی ئەو پرس���یارەدا ئەم چەن���د دەرەنجامە

هه ڵبهێنجین.یەکەم: کوردستان خاوەنی "کایەیەکی سیاس���ی"ئاڵۆزە کە خۆش���بەختانە هیچ هێزێ���ک له هێزەکان���ی ناو ئ���ەم کایەیە خاوەنی هه یمەنەیەک���ی ڕەها نییە. ئەم هه ڵبژاردنە نیش���انیداین کۆمەڵگای ئێمە به ڕەهایی ب���ڕوای خۆی به هی���چ هێزێک نەبەخش���یوە، سیاس���ییەکان له هێ���زە چەندە بڕوا بەرامبەر به هێزێک له هێزەکان هه ی���ە، لەهه مانکاتدا لەو بڕوایە گەورەتر بێبڕوایی بەرامبەر ب���ەو هێزە لەئارادایە. بەم مانایە هیچ هێزێک ناتوانێت "ئیرادەی گش���تیی" ئ���ەم کۆمەڵگای���ە به ئیرادەی خۆی بزانێت و ویس���تی خۆی بەویس���تی "ئیرادەی یەکسانبکات. کۆمەڵگا هه موو گشتیی" له کۆمەڵگای ئێمەدا ئیرادەیەکی دابەش���ە لەنێ���وان زیاد له هێ���زو الیەن و هه ڵبژاردن���ە ئ���ەم گروپێکیسیاس���یدا. نیشانیداین ناتوانین لەڕێگای یەکسانکردنی نەتەوە به "خێزان" و نیشتیمان به "دایک" و نەتەوەییەوە بە"باوک"ێکی سەرکردەکان باز بەسەر هه موو ئەو جیاوازییە سیاسی و کە بنێنین ڕەمزییان���ەدا کۆمەاڵیەت���ی و دروس���تبوون. ئێم���ەدا له کۆمەڵ���گای دەرەکیش دوژمنی داتاش���ینی تەنانەت زۆرینە لەدەوری ئەم یان ئەو هێز بەتەنها کۆ ناکات���ەوە. بۆیە ئەوەی پێویس���تە بێناوەرۆکە ناسیۆنالیس���تییە زمانە ئەو نییە کە لەس���ەر دروستکردنی کۆمەڵێک وێنەی سادە بۆ نەتەوە کاردەکات، بەڵکو زمانێکی سیاسی و مێژوویی و زانستی نوێ پێویس���تە کە بتوانێت ئاڵۆزییەکانی ئەو دونیا سیاسی و کۆمەاڵیەتییە دەربخات کە

له کوردستاندا دروستبووە.هه ڵبژاردنەکان هه ڵمەت���ی دووه���ه م: نیشانیانداین ش���تێک بەناوی سیاسەتی "لەبیرچوونەوەی هاوبەش���ەوە" له دونیای ئێمەدا بوون���ی نییە. هه م���وو هێزەکان چییان به ب���اش زانی ب���ۆ خزمەتکردنی خۆی���ان لەس���ەر هێزەکانی ت���ر وتیان، حەرامێکی سیاسی بوونی نەبوو دەستی ب���ۆ نەبرێ���ت. هه ڵبەس���تنی تۆم���ەت و ناش���یرینەکانی ڕووداوە گێڕان���ەوەی دروس���تکردنی تا یەکت���ری، مێ���ژووی ڕووداوی درۆزنانەو ساختەکارانە بەشێک ب���وو له هه ڵمەتی هه ڵبژاردن���ەکان. ئێمە دەزانی���ن کاتێ���ک ئارنس���ت رێنان باس له دروس���تبوونی نەت���ەوە دەکات بوونی "سیاس���ەتێکی هاوبەش���ی بیرچوونەوە" به مەرجێکی گرنگی دروستبوونی نەتەوە دەزانێت. الی ڕێنان نەتەوە تەنها خاوەنی کۆمەڵێ "س���ەروەریی هاوبەش" نییە کە پێویس���تە ب���ەردەوام وەبیربهێنرێتەوە، بەڵک���و خاوەن���ی کۆمەڵێک "ش���ەرمی لەبیریببرێتەوە. پێویستە کە گەورە"شە ش���ەرمی نەتەوەی���ی هێما ب���ۆ ڕووداوە نەتەوەیەک مێژووی ناو ناش���یرینەکانی

دەک���ەن، لەوانە خیانەتە گەورەکان، ئەو ڕووداوانەی نیش���انی ئەدەن نەتەوە نەک تەنه���ا خێزانێکی هاوب���ەش و میهره بان نیی���ە، بەڵکو پڕیەتی له هێ���زی ناکۆک و ناتەباو دژبەی���ەک کە بەڕۆحی دوژمنەوە مامەڵەی یەکتری دەکەن. ڕێنان پێیوایە نەتەوە دروس���ت نابێت گەر بڕێکی زۆری ئەم ناشیرینیانەی ناو مێژوو لەیادنەکرێن. هه ڵبژاردن���ەکان هه ڵمەت���ی ئ���ەوەی نیش���انیداین غیاب���ی الن���ی هه رەکەمی "سیاسەتی بیرچوونەوەیەکی هاوبەش"ە، نەبوونی النی هه ره کەمی ڕێکەوتنە لەسەر ئ���ەوەی چ���ی لەمێ���ژوودا لەیادبکرێت و چی���ش وەبیربهێنرێت���ەوە. له هه ڵمەتی بەرنامەی سیاسی تەنها هه ڵبژاردنەکاندا ملمالنێیەکی بەڵکو ئامادەنەبوو، جیاواز س���ەختی نێوان یاداوەرییە جیاوازەکان و وێنە ناکۆکەکان���ی ڕابردووش ئامادەبوو. بۆ نموونە پارتی ڕووداوی 31 ئابی وەک ڕۆژی سەروەریی نەتەوەیی نمایشدەکات و بەدەس���کەوتێکی مێژووی���ی دەزانێ���ت، لەکاتێکدا سەرجەمی هێزەکانی دەرەوەی پارتی وەک خیانەتێکی نەتەوەیی گەورە هه رەکەمی النی نەبوون���ی وێنایدەکەن. هاوبەش" "بیرچوون���ەوەی سیاس���ەتی لەپشتی ئەو هه س���تەوە بوو کە ئەگەری پێکدادانی هێزەکان ئەگەرێکی زیندووە.

س���ێهه م: بوون���ی چەن���دان ڕێ���گای جیاواز بۆ ئەنجامدانی س���اختەکاریی کە چارەسەرکردنیان یەکێک له ئەرکە سیاسی و ئەمڕۆکەی هه رەگرنگەکان���ی ئەخالقییە کۆمەڵ���گای ئێمەیە. بۆ نموونە، ڕاس���تە پارتی به ڕەسمی 3٨ کورسی پەرلەمانی هێناوە، بەاڵم زیرەکییەکی ئەوتۆی ناوێت بۆ ئەوەی لەوە دڵنیابین ئەم کورسییانە پارتی ڕاس���تەقینەی هێ���زی دەرب���ڕی له کۆمەڵگای ئێمەدا نییە. هه موو کەسێک ئ���ەو ڕاس���تییە دەزانێت ک���ە بڕێک لەو کورسییانە کورسی تەزویرن و هێزی پارتی لەو ژمارە ڕەس���مییە کەمترە. زیادکردنی پارێزگاکەی دانیشتوانی هه ردوو ژمارەی ژێر دەس���ەاڵتی پارتی بەڕێژەیەک تەواو جی���اواز له ڕێ���ژەی زیادکردن���ی ژمارەی دانیشتوانی ش���ارەکانی تری کوردستان، بوونی ناوی زیاد له س���ەد ه���ه زار مردوو لەناو لیستی دەنگەکاندا، مۆنۆپۆڵکردنی پارت���ی بۆ پارێزگای دهۆک و س���ەپاندنی ئەمنی س���ەربازی و هه یمەنەی سیاسی و ڕووت بەسەر ئەو شارەدا، کڕینی دەنگ و پیادەکردنی فشار و ترساندن و بەکارهێنانی دەزگاکان���ی دەوڵەت بۆ قازانجی حیزبی، له کوردانی پارچەکانی بڕێ���ک دەنگدانی تر و دەنگدانی ژمارەیەک لەدانیش���توانی به قازانج���ی جێناکۆکەکانی���ش ناوچ���ە پارتی، کڕینی کەس���انی ناو کۆمیسیۆنی هه موویان هه ڵبژاردنەکان، س���ەربەخۆی هێزی ک���ە پێدەڵێ���ن ئەوڕاس���تییەمان ڕاس���تەقینەی پارتی لەو 3٨ کورس���ییە ڕەس���مییە کەمت���رە. بەب���ێ کارک���ردن ب���ۆ ڕێگرت���ن له س���اختەکاری و تەزویر، کۆمەڵگای ئێمە هێزی ڕاس���تەقینەی هیچ

هێزێک له هێزەکانی خۆی ناناسێت.هه ڵبژاردنەکان دەرەنجام���ی چوارەم: نەک تەنه���ا هه موو هێزەکان ناچاردەکات لەگەڵیەکدا، دیالۆگەوە گفتوگۆ و بکەونە نیش���انئەدات ئەوڕاس���تییەش بەڵک���و داڕش���تنەوەیەکی ئێمە کە کۆمەڵ���گای دەوێت. دەس���ەاڵتی هاوکێشەکانی تری کۆمەڵگایە ئەم نیش���انیداین هه ڵبژاردن لەگەڵ ئەو هه یمەن���ە گەورەیەی پارتیدا نییە. بەس���ەر دەزگاکانی حوکمڕانی���دا بەجۆرێک نەک تەنه���ا پارتی و کۆتاکانی ناتوانن بەتەنها حوکمڕانبن، بەڵکو لەزۆر ڕووش���ەوە الوازکردنی یەکێتی بەش���ێکە له هه وڵدانی ئەم کۆمەڵگایە بۆ ڕێگەگرتن لەهه یمەنەی بەزۆر س���ەپێندراوی پارتی بەس���ەر هه موواندا. خەڵکی کوردس���تان ئەو ڕاس���تییە دەزانن ئەوەی هه یمەنەی پارت���ی لەکوردس���تاندا دروس���تکردوە، ئەوەی وایک���رد له دونی���ای دوای کەوتنی ڕژێمەکەی س���ەدامدا پارت���ی بەو ڕادەیە بەهێزببێت، هێ���زی ناوەکی پارتی خۆی نیی���ە، بەڵک���و تەس���لیمبوونی تەواوی یەکێتییە به خواس���تە دەسەاڵتگەرەکانی پارتی. لەزۆر ڕووەوە س���زادانی یەکێتی نیش���تیمانی لەم هه ڵبژاردنەدا س���زادانی ئەو سیاسەتانەی یەکێتییە کە ئەو دۆخی

هه یمەنەیەی بۆ پارتی مەیسەرکردووە.

ح���زب چیە؟ پێناس���ەی حزب جۆر بەج���ۆرە، بەپێ���ی سروش���تی ه���ەر حزبێ���ک دەگۆڕدرێت. حزبەکە س���ەر بەچین���ی کرێ���کارە ی���ان بەب���ۆرژوا. له نێوانیاندا ئالێرەوە جیاوازیی ئاشکرا دەردەکەوێ. حزبێکی چەپ و کرێکاری میانڕەو بورژوازی، له حزبێکی جیاوازە

یان راستڕەو.بەهەرحاڵ راستترین پێناسەی حزب ئەمەیە: حزب ل���ه دەرەوەی چینەکان و چینایەت���ی ه���ەر نیی���ە، ئەگەرچ���ی به رواڵ���ەت پێچەوانەی ئ���ەوەش خۆی پیشانبدات، یان الفی ئەوە لێبدات کە

نوێنەری هەمو چینەکانە.ح���زب دەربڕینی سیاس���ی چینێکە، هاوبەش���ی بەرژەوەندیی بیروب���اوەڕو چینێک و چەن���د توێژێکی کۆمەاڵیەتیی کەس���انێک پێک���ەوە کۆدەکاتەوە کە باوەڕی���ان ب���ەو رێب���ازو بیروب���اوەڕو تێئۆرییە دیاریکراوە هەیەو ئیلتیزامیان

پێوە دەکەن.ح���زب ئامڕازێکی خەباتە بەدەس���ت رەنجدەرەکان���ەوە توێ���ژە چی���ن و هێنانەدیی له پێن���او تێکۆش���ان ب���ۆ کۆم���ەڵ تاکەکان���ی ئامانجەکان���ی له خۆشگوزەرانی و کامەرانی و یەکسانی و

دادپەروەریی کۆمەاڵیەتیدا.بۆ هەر حزبێ���ک بەرنامەو پەیڕەوی ناوخۆ هەیە. یەکەمیان ئامانجە نزیک و دورەکانی حزبەکە وەک پڕۆگرامێک تێدا دیاریکراوەو، دوەمیان ئەو رێوش���وێن و ش���ێوازی کارکردنەی بۆ هێنانەدی ئەو ئامانجان���ە دەگیرێنەبەر کە له بنەڕەتدا لەسەر بنەمای دیموکراسی داڕێژراون.

ئامانج���ی س���ەرەکیی ه���ەر حزبێک گەیشتنە دەسەاڵتی سیاسیە.

ژێرکەوتن���ی هەرەس���هێنان و دوای له یەکێتیی سۆسیالیزم تاقیکردنەوەی سۆڤیەت و واڵتانی خۆرهەاڵتی ئەوروپا لیبرالیزمی نوێ له زۆر واڵتداو لەوانەش واڵتی ئێمە هاتەسەر شانۆ بۆ سەپاندنی

پاشەکش���ەیەکی گش���تی و نەهێشتنی کەرت���ی گش���تی له ئابوری���داو ب���ەرە بەرە له تەندروس���تی و پەروەردەش���داو له کاتێکدا تایبەتی، کەرتی پشتگیریی نەقابەکان���ی کرێ���کاران و نەقابەکانیتر س���ەرمایەدارەکان و حزب���ه ل���ەروی هاوکارانیاندا راوەس���تابون و بەرگرییان له مافەکانی ئەو چین و توێژانە دەکرد. ب���ەاڵم لەس���ایەی نیولیبرالیزم���دا ئەو نەقابان���ەش کەرتکران و ئ���ەو رۆڵەیان لەدەس���تدا کە بەرگ���ری له کرێکارانی

چەوساوەو مافخوراو بکرێت.زیندویەتی تێئۆریی زانستانەی چینی کرێکار لەوەدای���ە بەپێی بەخۆداهاتن و پەرەس���ەندنی کۆمەڵگا بی���رو رێبازی خۆی نوێ دەکاتەوە، له هەلومەرجێکدا کە بەرەی س���ەرمایەداری کێش���ەکانی توندت���ر دەب���ن و زۆرانب���ازی له نێوان )قەیرانی پەرەدەس���تێنێ هێزەکانیدا ئابوری واڵتانی سەرمایەداری و کۆمەڵە کۆماریی���ەکان و ئێ���ورۆ، دەوڵەت���ی

دیموکراتەکانی ئەمریکا وەک نمونە(.ئەم بارودۆخانە هیوایەکیان کردۆتەوە بەب���ەر کۆمەڵ���داو بەتایبەت���ی الوان ک���ە چاوببڕنە راس���تکردنەوەی هەڵەو بارودۆخەکە بەبونی حزبێکی پێش���ڕەو ب���ۆ س���ەرکردایەتی کردن���ی خەباتی کە الوان بەتایبەتی زەحمەتکێش���ان و چاویان بڕیوەتە سەرکەوتنەکانی هێزە چەپ���ەکان له هەندێ واڵتداو وردبونەوە

له ئەزمونەکانیان.هەڵس���وڕانی هەر حزبێ���ک و ئەندام و کادیرەکان���ی دەبێ بەپێ���ی پەیڕەوی

ناوخۆو پڕوگرامی حزبەکە بێت.تەنیا حزب���ه ئەنارشیس���تەکانن کە بیروباوەڕی سەرکردایەتی کردن و هەمو

چەشنە رێکخستنێک دەدەنە دواوە. حزب���ی چین���ە چەوس���اوەکان یەک س���ەرکردایەتی دەبێ���ت و هی���چ جۆرە دەس���تەبەش و ش���تی وای تێدا نابێت. هەم���و بڕیارەکانی ناو س���ەرکردایەتی یان دەستە حزبیەکان به زۆربەی دەنگ

بڕیار دەدرێن.هەر ئەندام و دەستەیەک بۆیان هەیە به بۆچون و هەڵوێست و بڕیارەکانی حزب قای���ل نەبن، بەاڵم دەب���ێ ئەوە نەبێتە کۆس���پ لەڕێگ���ەی جێبەجێکردن���دا. ه���ەروا دەب���ێ له ناوخ���ۆی ئ���ۆرگان و لێکۆڵینەوەیان حزبیەکان���دا دەس���تە لەس���ەربکرێت. هەر له ش���انەو دەستە حزبیەکان���ەوە تا دەگات���ە کۆنفرانس و کۆنگرە کە بەرزترین دەس���ەاڵتی هەر رێوش���وێنیتر زۆر ئەمانەو حزبێک���ە. کە له پەی���ڕەوی ناوخۆی حزبەکاندا بۆ

پەیڕەوکردن جێگیرکراون. لەبارودۆخ���ی سیاس���ی و ئابوری و گەلێک عێراقدا ئێس���تای کۆمەاڵیەتی

دیاردەی ترس���ناک هەن و ئاڵۆزتربون، ئابوری و توندی سیاس���ی و قەیرانێکی کۆمەاڵیەتی و تایەفەگەری سەریهەڵداوە، ب���ۆ نمون���ە دوای چەن���د س���اڵێکیتر لەس���ەدا چلی بودژەی دەوڵەت دەچێ ب���ۆ خانەنش���ینیی موچە ب���ەرزەکان، ه���ەژاران و کرێ���کاران و جەم���اوەری ژیانیان گوزەران و باری کەمدەرامەتان گرانت���ر دەبێ���ت، تەنان���ەت ئەوانەی ناویاندەبرێ نیش���تیمانی" به "بۆرژوای خراپتر دەس���تکەوتیان ژی���ان و باری دوکاندارە گ���ەورەو بازرگانانی دەبێ، مامناوەن���دو گچک���ەکان دەکەونە بەر رەحمەتی سۆپەرمارکێتە زەبەالحەکان، هەن���دێ له کۆمپانیاکان بێبەش���دەکەن س���ەرمایەدارانی له کۆنتراک���ت، مامناوەندیی واڵت لەترس���ی گەندەڵی بخەن���ە س���ەرمایەکانیان ناتوان���ن کاولکراوی ئاب���وری ژیرخانی کارەوە، دەس���تی ئەمریکای سەردەمی بریمەرو دواترچەند ساڵ و چۆن رژێمێکی گەرەکە

هەستێتەوە؟!تەنگوچەڵەم���ەو ناکۆک���ی "ناوەند" و هەرێم بەتینتردەبن، دو لیوا س���ەرباز سوپا ئەفس���ەرێکی بەس���ەرۆکایەتی هەڵوەشاوەکەی سەدام بەرەو کەرکوک و دەجوڵێنن و دەوروپش���تی ناوچەکانی دەس���تورو پێچەوانەی بەچەش���نێکی یاس���اکان رایانگەیاند کە گوێ نادەنە ڕای پارێ���زگاری کەرکوک و ئەنجومەنی کەرکوک و پارێ���زگای هەڵبژێ���ردراوی پۆلیس و دامەزراوەکانی بەڕێوەبەرایەتی کەرکوک. بەپێی سیاسەتی تایەفەگەری سەرۆک خێڵە عەرەب و تورکمانەکانیان کۆک���ردەوە، بەبێ نوێنەران���ی کورد، بەمەبەستی هاندان و تەیارکردنیان دژی

کوردو هەرێمی کوردستان.له بارودۆخی ئێس���تای کوردس���تاندا بابەت���ی زۆر حزبایەت���ی و بابەت���ی هاوپەیوەند، بەتایبەتی دوای راگەیاندنی ئەنجامەکان���ی هەڵبژاردن���ی پەرلەمان تردا له زۆر ش���وێنی له راگەیاندنەکان و

کەوتونە بەر باس و لێکۆڵینەوە.ل���ەزۆر حزبدا ئەم دیاردانە هەس���ت پێدەکرێ���ن ک���ە پێموای���ە هەڵ���ەن و بەشێکن له هۆکارەکانی ئەو بارودۆخەی توش���یانبون، دەمەوێ ئ���ەوەش بڵێم کە نەبردن���ەوە له هەڵبژاردندا یان کەم کورسی هێنان کارەساتێک نیە حزبێک بەرێت، نەمان هەڵوەشاندنەوەو بەرەو ئ���ەو حزبه گ���ەورە یان گچک���ە بێت. بەڵک���و پاڵپێوەنەرێکە بۆ لێکۆڵینەوەو باس���کردنی هۆکارەکان و هەنگاونان بۆ

چارەسەرکردنیان له ئایندەدا.- حزبێ���ک بەش���ێکی زۆر له ئەن���دام و بڕیارەکانی گوێنادەن���ە کادیرەکان���ی بگ���رە حزبەکەی���ان و س���ەرکردایەتی

بەدناویشی دەکەن.- حزبێک چەندان کادیری، یان ئەندامی له راگەیاندنەکانەوە، خۆیان بەئارەزوی س���ەرکردایەتی و رای به پێچەوان���ەی ئۆرگانەکانی دیکەی حزبەوە، بۆچون و رای خۆی���ان دەردەب���ڕن و ئ���ەم و ئەو تاوانباردەکەن و له س���ەرکردایەتیەکەی بەدناوی���ان دەک���ەن. له باس���ەکانیاندا ش���تێک بۆ وتەبێژی فەرمیی حزبەکە

ناهێڵنەوە. - حزبێک دو جێگری سکرتێرو یەکێکی کارگێڕی هەن کە هەموش���یان ئەندامی مەکتەبی سیاس���ی حزبەکەن، هەریەک به جۆرێک وت���اردەدەن، کە هەندێکیان پێوەدیارە، دەستەبەش���یی جیاوازی و هەریەکەمیان دەم���ی کردەوە ئەوانیتر

بەدوایدا، نابێ بێدەنگبن..- حزبێک کەس���ێکی س���ەرکردایەتیی پلەیەک ش���تی وا دەڵی له قوتوی هیچ عەتارێکدا نی���ە! دەربارەی نەیارێکیان دەڵێت: ئێمە ئەوانین و ئەوان ئێمەن..! نیوەی پتری ئاخافتنەکانی پێچەوانەی بۆچون���ی س���ەرکردایەتیانە" بڕی���ارو

ئەوەندەی کە راگەیەنراوە".ئ���ەوەی ب���ۆ ه���ەر حزبێ���ک -بڵێن"داهێنەرە"و پەیڕەوی رێوش���وێنە زانس���تیە لێنینیەکان له ژیانی ناوخۆیی حزبەکەی���دا ن���اکات، له جیاتی کۆمیتە تایبەتمەندیە پسپۆڕەکان، "ژورەکان"ی گوای���ە داهێناوە، لەکاتێک���دا له زوەوە له ئەمریکا بەکاردێن، بۆ نمونە به توالێت " دەڵێن )ژوری پشودان- رێست روم(، )ژوری هەواڵەکان- نیوز روم(، )ژوری

ئابوری( و تاد...

ئه ندازیار عومه ری حاجی عینایه ت

گه ر سه رنجی ئه و ئه نجامانه بده ین كه كۆمسیۆنی بااڵی هه ڵبژاردنه كان له رۆژی 2٨ ئه یلولی 2013 له هه ولێر رایانگه یاند بۆمان رونده بێته وه ك���ه كۆی ژماره ی ده نگده ران���ی توركم���ان و مه س���یحی و ئه رمه ن ل���ه م پڕۆس���ه ی هه ڵبژاردنه دا له 25000 ده نگده ر تێپه ڕ ناكات له كاتێكدا له سه ر زاری هه ندێك له و كه مه نه ته وانه ده بیس���تین كه پارتی تۆمه تبار ده كه ن به وه ی كه هانی ئه ندامه كان و الیه نگرانی خ���ۆی داوه كه پش���تگیری هه ندێ له و لیس���تانه بكه ن و س���ه ریانبخه ن كه واته كه متر ژماره یه ش له و ده نگده ره كانیان بون، لێره وه بۆمان رونده بێته وه كه به و هاوكاریه ی پارتیش���ه وه بۆ هه ندێ له و لیستانه ته نها 25000 كه س ده نگیانداوه بۆ وه ده ستهێنانی 11 كورسی له كاتێكدا له 2 نزیكبوه ت���ه وه ك���ورد ده نگده ری ملیۆن بۆ وه ده س���تهێنانی 100 كورسی واته 20000ده نگ بۆ یه ك كورسی ئه مه یه جه وهه ری نابه رامبه ریه كه و ئێمه ده خاته گومانه وه كه بۆچی نرخی كورس���ی بۆ كورد وه ك زۆرینه هه ش���ت ئه وه نده ی نرخی كورس���ی كه مینه بێت؟! ئه گه ر مه رامێك له پش���ت دانانی ئ���ه م ژماره زۆره وه نیه بۆ كه مینه كان؟ ئه ی خێره مافی كه م���ه نه ته وه له نه ته وه ی زۆرینه

زیاتره به و رێژه زۆره ؟! بۆ ئه وه ی ئه م پرسه یه كالیی بكرێته وه باشتره به په له س���ه رژمێری له هه رێمی كوردس���تان ئه نجام بدرێ���ت و قه واره ی حه قیقی هه مو پێكهاته كانی كوردستان ) كورد، توركمان، عه ره ب، مه سیحی ، ئه رمه ن، كاكه یی، یه زیدی ( ده ربكه وێت و ئ���ه و كاته ده كرێت یاس���ای نوێنه رانی

كۆتای كه مینه كان به شێوه یه كی دروست دابڕێژرێته وه و یاساكه هه موار بكرێته وه ناكرێت حاڵه تێك���دا له هه م���و ب���ه اڵم ئه و كه م���ه نه ته وه ییانه ب���ێ نوێنه ربن له پارله مانی كوردستان و به الی كه مه وه ده بێت نوێنه رێكیان هه بێت و س���ه قفێك ب���ۆ نوێنه رایه ت���ی دابنرێت ب���ۆ نمونه ئه گ���ه ر هه ر كه مه نه ته وه یه ك ژماره یان له 10000ك���ه س زیاتر بو یه ك نوێنه ریان هه بێت )ئه گ���ه ر نه ش���توانن به رێگای هه ڵبژاردن یه ك كورسی به ده ستبهێنن( به اڵم ناكرێت بێ سه رژمێری به شێوه یه كی هه ڕه مه كی 5 كورسی بدرێته توركمان و 5 بۆ مه سیحی و یه ك بۆ ئه رمه ن له كۆی 111 كورسی 11 كورسی بدرێته ئه وان و خه ڵكی كورد له س���ه ر رێ���ژه ی %90ی كورس���یه كان كێبڕكێ بكه ن و له %10 ی بدرێته كه مینه كان بێ ئه وه ی ژماره یان دیار بێت له كاتێكدا له پارله مانی عێڕاق له كۆی 325 كورس���ی مه س���یحیه كان 5 كورس���یان هه ی���ه ) به ڕێژه ی %1,5 ( به مه رجێ���ك زۆربه ی مه س���یحیه كان له ده ره وه ی هه رێم���ن و له به غدا ده ژین و له پارله مانی عێڕاق ش���تێك نیه به ناوی ئه وانی���ش وه ك توركم���ان و كۆت���ای پێكهاته ی س���ێهه می عێڕاق به ش���داری مه س���یحی باش���تره بۆی���ه ده ك���ه ن له كوردس���تان توركمانیش ئه رم���ه ن و وه ك پێكهاته یه كی ره سه نی كوردستان بچنه هه ڵب���ژاردن و وه ك برا كورده كان كورس���ی خۆیان مس���ۆگه ر بكه ن و گه ر كورس���ی زیاتریان هێنا ئه وه باش���تر! ئه گ���ه ر نه ش���یانتوانی یه ك كورس���یی به ده س���تبهێنن كۆی ده نگ���ی كاندیده مه سیحیه كان یان توركمان یان ئه رمه ن ده ربهێنرێ���ت و بكرێته كورس���ی بۆ ئه و كاندی���ده ی كه زۆرتری���ن ده نگی هێنا و

ئه گ���ه ر نه یكرده یه ك كورس���یی بۆیان بكرێته یه ك كورس���ی، ئه گه ر بوه یه ك كورس���ی و نی���و بكرێت���ه دو به مه رجێ هی���چ كه م���ه نه ته وه ییه ك ب���ێ نوێنه ر نه بێ���ت، ب���ه اڵم نابێت به م ش���ێوه یه و بێ بونی هیچ بنه مایه كی ستاس���تیكی 11 كورس���یان پ���ێ بدرێ���ت و هه ندێك له وانه ی كورس���ی وه رده گ���رن به ناوی كه مینه ئه ندام���ی پارتێكی كوردی بن و دواج���ار ببنه پاش���كۆی ئ���ه و پارته ، ئه وه قابیلی قه بوڵ نیه و پێویس���ته ئه و ئه ندام پارله مانان���ه ی كه مه نه ته وه كان به رگری���كاری سه رس���ه ختی مافه كانی میلله تی خۆیان و گه لی كوردستان بن و نه بنه پاشكۆی هیچ الیه نێك و به رده وام له گه ڵ الیه نی ده س���ه اڵتداری حكومه تدا نه بن الیه نگری راستی بن و سه ربه خۆیی ته واوی���ان هه بێت و به یه ك مه ودا دوربن له هه مو الیه ن���ه كوردیه كان و بۆ ئه وه ی ئه م راستیه بس���ه لمێنن ئێمه چاوه ڕێ ده كه ین بۆ ئه وه ی بزانین ئایا پارسه نگ ده ب���ن له گ���ه ڵ پارت���ی و یه كیه ت���ی ؟ الیه نه كانی له گ���ه ڵ هاوپه یمانی ی���ان ئۆپۆزس���یۆن ده ك���ه ن ب���ۆ پێكهێنانی

حكومه ت.ب���ه ڕای من پێویس���ته نوێنه ری نه ك توركمان و مه س���یحی به ڵك���و كاكه یی و یه زیدیه كانیش نوێنه ریان له پارله مانیش هه بێت به اڵم وه ك ده ڵێن )هه مو شتێ به مه رجێ به مه عن���ا( خوێش به خوێ و س���ه ربه خۆ و پاش���كۆ نه بن و له هه موی كلتوری و ماف���ی پێویس���ته گرنگت���ر رۆش���نبییری ئه م كه م���ه نه ته وه ییانه پارێزراو بێت و مافی به ڕێوه بردنی خۆیان هه بێت و ئه گ���ه ر ناوچه یه كی دیاریكراو هه بێ���ت له هه رێمدا و %95 ب���ه ره وژوری دانیشتوانه كه ی له كه مینه یه كی دیاریكراو

بن مافی ئۆتۆنۆمیشیان هه بێت.داهاتوه پارله مانی ئه ركی سه رشانی ئ���ه م پرس���ه یه كالیی بكات���ه وه و ئه م 11 كورس���یه یه ده ك���ه ی ك���ه له بانكی كۆتای���ی پارتیدای���ه كورس���یه كانی پێبهێنێ، ئه وی���ش به هه مواركردنه وه ی یاس���ای هه ڵبژاردن به شێوه یه ك هه مو الكان له سه ری رێبكه ون و كه مینه كانیش مافیان پارێزرا و بێت. دەرەنجامی‌هه‌ڵبژاردنەکان

دیسان‌لەمەڕ‌حزبایەتی

قسه‌یه‌کی‌تر‌سه‌باره‌ت‌به‌كورسی‌كه‌مه‌‌نه‌ته‌وه‌كان!

جەالل دەباغ

پێویسته نوێنه ری نه ك توركمان و

مه سیحی به ڵكو كاكه یی و یه زیدیه كانیش

نوێنه ریان له پارله مانیش هه بێت به اڵم )هه مو شتێ

به خوێ و خوێش به مه عنا(

حزبێک عیلمانیەو، وەک ئیسالمیەکان باسی بەهەشت و

دۆزەخ و دنیا ئاخربون دەکات!

19 »»

Page 13: ژماره 399

پرس���یارو بۆچونی زۆر هه ن له باره ی ه���ۆكاری كه مكردنی ده نگه كانی كۆمه ڵی په رله مانیه كه ی له هه ڵبژاردنه ئیس���امی مانگی رابردو، جه وهه ریترین پرسیارێكیش كه ده بێت بكرێت بریتیه له وه ی كه بۆچی هێزێكی وه ك كۆمه ڵی ئیسامی كه ماوه ی چوار س���اڵه وه ك هێزێكی ئۆپۆزس���یۆن ده رده كه وێت كه چی ن���ه ك هه ر ناتوانێ به شێكی ده نگی ناڕازی شه قامی كوردی به رێت بۆ خۆی ، به ڵكو به شێك له ده نگی

ئه ندامانی خۆشی له ده ست ده دات؟ئه وه ی گه وره ی هۆكارێكی باوه ڕم وایه كه كۆمه ڵی ئیسامی نه كرده ره قه مێكی گه وره له و هه ڵبژاردنه دا، به ته نیا بۆ ئه وه ناگه ڕێته وه كه وه ك هێزیكی ئۆپۆزسیۆن، هێزێكی تری ئۆپۆزس���یۆنی به هێزی وه ك بزوتن���ه وه ی گۆڕان���ی له به رامب���ه ر بوه ، به ڵكو هۆكاری ه���ه ره گه وره به بۆچونی من ده گه ڕێته وه بۆ ئ���ه وه ی كه كۆمه ڵی

تائێس���تاش حی���زب ئیس���امی وه ك نه یتوانی���وه متمانه و ئومێدی به ش���ێكی گ���ه وره ی ش���ه قامی ن���اڕازی خه ڵك بۆ الی خۆی رابكێش���ێت و ببێته هێزێك كه جێگای ئومێ���دی خه ڵكانی ناڕازی بێت، گه وره تری���ن گرفتی كۆمه ڵی ئیس���امی بریتیه له الوازی ئومێدی شه قامی ناڕازی به وه ی ك���ه وه ك هێزێكی ئۆپۆزس���یۆن گوزارش���ت له ناڕه زایه تیه كانی���ان بكات، هۆكاری ئه م الوازی ئومێده ی به ش���ێكی شه قامیش بۆ چه ند هۆكارێك ده گه ڕێته وه ، ناڕۆشنی خیتابی سیاسی له دیارترینیان كۆمه ڵ له سروش���تی مامه ڵه كردنی وه ك هێزێكی ئۆپۆزس���یۆن و په یوه ندی له گه ڵ ده سه اڵت، به ش���ێكی گه وره شی هۆكاری ئ���ه و نارۆش���نیه ی خیتاب���ی سیاس���ی كۆمه ڵیش، بۆ ئه و بیدعه سیاسیه ی به شی زاڵی س���ه ركردایه تی كۆمه ڵ ده گه ڕێته وه كه مامۆس���تا عه لی باپیریشیان له گه ڵدا بو، كه له كۆنفراسی یه كه می ساڵی رابردو س���ه پێنرا كه بریتی بو له وه ی )به چاكی ده سه اڵت بڵێین چاك و به خراپیشی بڵێین خ���راپ!( ئه م خیتابه هه ر له س���ه ره تاوه دیاربو كه شه قامی ناڕازی كوردی قبوڵی ن���اكات و به خراپ ده ش���كێته وه به س���ه ر

ئاینده ی كۆمه ڵی ئیسامیدا.هه روه ه���ا هۆكارێكی تری���ش، ره نگه رایه ڵێ���ك به مان���ه وه ی په یوه ن���دی له په یوه ندی نارۆش���نی كۆمه ڵ هه بوبێت كه به ده س���ه اڵته وه ، له په یوه ندیه كان���ی

دواج���ار ب���ۆ ه���ه ر مه به س���تێك بوبێت دوردۆنگ���ی ل���ه الی ش���ه قامی ك���وردی دروس���تكردو نه یانده توانی له سروش���تی ئ���ه و جموجۆڵ���ه تێبگه ن ك���ه هه ندێ له س���ه ركرده كانی كۆمه ڵ ئه نجامیانده دا، ك���ه دیارترینیان رێكخس���تنی دیدارێكی ئۆپۆزس���یۆن و س���ه ركرده كانی نێ���وان س���ه رۆكی هه رێم بو به هه وڵ و جموجۆڵی راسته خۆی مامۆستا عه لی باپیر، گرفتی ئه م ج���ۆره جوڵ���ه و په یوه ندیانه ش ئه و كات���ه خراپ كه وتنه وه ك���ه بێ به رهه م و

شكستخواردو بون!هۆكارێك���ی تریش كه هه بێ���ت بریتیه ل���ه وه ی ش���ه قامی ن���اڕازی له ب���ه رده م سیاس���ی جی���اوازی خیتاب���ی دو كۆمه ڵی ئیس���امی داب���و، خیتابێك كه گوزارشتی له په رله مان فراكسیۆنه كه مان لێده كرد كه خیتابی ته واو ئۆپۆزس���یۆن ب���وو، خیتابێكی تر كه س���ه ركردایه تی گوزارش���تی لێده ك���رد ك���ه خیتابێك بو وه ك پێش���تر ئام���اژه م پێی���دا به چاكی ده سه اڵت بڵێت چاك و به خراپیشی بڵێت خراپ، دڵنیام به شێكی گه وره ی شه قامی ناڕازی له ئه دای فراكس���یۆنه كه مان رازی ب���وه ، ب���ه اڵم به گومان���ه وه روانیویه تی ل���ه و خیت���اب و جموجۆڵه سیاس���یانه ی ك���ه ئه می���رو س���ه ركردایه تی هه یانبوه و دواجاری���ش له س���ه ر خیتاب���ی دوه میان كه هی س���ه ركردایه تی ب���وه ، جه ماوه رو

شه قامی ناڕازی بڕیاری خۆیان داوه !

له میش���ێل فۆكۆوه فێربوین كه به شی هه ره گ���ه وره ی ه���ۆكاری به دحاڵیبون و له گفتوگۆدا، به ئه نجامێ���ك نه گه یش���تن ده گه ڕێت���ه وه بۆ ئه وه ی ك���ه الیه نه كانی گفتوگۆكه ر سه ر به یه ك سیسته می فیكری نین، ه���ه ر ئه مه ش���ه واده كات له یه كدی گه یشتن و پێكگه یشتن تاڕاده یه ك كارێكی دژواربێ���ت، وه ك گفتوگۆی نێوان تایپێك له رۆشنبیران كه سه ر به دونیای ته قلیدی و تایپێك���ی تر كه س���ه ر به جیهانی نوێن. بێگومان مه به ست له یه ك سیسته می فیكری ئه وه نییه كه هه موان وه كیه ك و چونیه ك بیربكه نه وه ، به ڵكو بیركردنه وه و روانینێكه كه به جیاوازیه وه توانای ژیانكردن له نێو یه ك سیس���ته م و چوارچێوه یه كی فیكری

هاوبه شیاندا هه یه .له نێ���و دونی���ای سیاس���ه ت و ج���ۆری بیركردنه وه و ئایدیای كوردیدا، دۆزینه وه ی جیاوازی قوڵ و ریش���ه یی تا ئاس���تێكی زۆر حاڵه تێك���ی ك���ه م هه س���تپێكراوه ، له م ڕوانگه یه وه ك���ه الیه نه جیاوازه كانی سیاسه ت توانیبێتیان له روی پراكتیكیه وه هۆش���یاری جیاك���ه ره وه ی وێنه یه ك���ی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی ، تایبه ت له ئاستی بنكه ی جه ماوه ریاندا پیش���انبده ن و ببنه خاوه ن ناس���نامه یه كی جی���ا له ئه وانیدی له روی دیس���كۆرس و روانین ب���ۆ دۆخی كۆمه اڵیه ت���ی و دواجاری���ش میكانی���زم و فیكری و رێكخراوه یی و كاری ئامرازه كانی مامه ڵه له گه ڵ بزواندن و به ره وپێش���بردنی هۆش���یاری مرۆڤی ك���وردی و پێدانه وه ی به ت���اك و كۆمه اڵیه تیان���ه شوناس���ی ده ربازكردن���ه وه ی له هه ڵپه ڕی���ن و چه پڵه

لێدان و قیژه و هاواری مێگه لی . نامه وێت بڵێم كۆی هێزه سیاسیه كانی كوردس���تان وه ك یه ك سیاسه ت ده كه ن و وه ك یه ك بیرده كه ن���ه وه و وه كو یه كیش بۆ رۆڵی حیزب و ئیداره و ژیان و كۆمه ڵگه ده ڕوانن، بێگوم���ان جیاوازی هه ن، به اڵم جیاوازیه كان به ش���ی ئه وه ن���ده تۆخ نین بۆش���ایی نێوان ئ���ه م هێزان���ه ی هێنده به رینكردبێت���ه وه بتوانی���ن به ئاس���انی و له ئاس���تی گش���تیدا ئه م هێزان���ه له روی فۆرمی بیركردن���ه وه و روانین و بونیادنانی له خانه یه كی جیاوازدا فیكری سیسته می زۆر تایبه تت���ردا پۆلێ���ن بكه ی���ن، ئ���ه م راستیه ش به ئاسانی له بنكه ی جه ماوه ری

حیزبه كاندا به دیده كرێ .ده توانین بڵێین ئه گه ر به ربه س���ته كانی

سه ره وه ی هه ندێك له حیزبه كان بكرێنه وه ، له خواره وه دا هه ست به هه مانجۆر له روانین بۆ ژیان و سیاس���ه ت و حی���زب و كۆمه ڵگه ده كه ی���ن، واته ش���ێوه یه ك له یه كجۆری و به ش���ێوه یه كی له بیركردنه وه دا ته بای���ی گشتی س���ه باره ت به زۆر بابه تی سیاسی و كۆمه اڵیه تی و ئاب���وری ئاماده بونی هه یه ، بۆی���ه كاتێك بڕیاربه ده س���تانی هه ره می س���ه ره وه توان���ای تێپه ڕاندن���ی ناكۆكیه مێژویی و به ربه س���ته س���ایكۆلۆژیه كانیان هه بێت، ئاس���انتر ئ���ه م هێزانه ده توانن گفتوگ���ۆ بك���ه ن و له گفتوگۆكانیش���یاندا ته نانه ت هاوب���ه ش، ئه نجام���ی بگه ن���ه بڕوام وایه به ش���ێك ل���ه م هێزانه مێژو و سیس���ته می كارو بیركردنه وه یان ئه وه نده لێكنزیك و له یه كچ���وه ده رفه تی ئه وه یان له به رده مدایه ئه گه ر نه یشبن به یه ك، ئه وا ده توانن النیكه م بۆ ماوه یه كی درێژخایه ن هاوپه یمان بن و به رنامه و ستراتیژی كاری هاوبه ش���یان بۆ دیموكراتیزه كردنی ژیان و كۆمه ڵگ���ه هه بێت، بزوتن���ه وه ی گۆڕان و یه كێتی نیش���تمانی كوردستان دو هێزی سیاس���ین كه له هه ر هێزێكی دیكه زیاتر ده توانن و بگره له ئێس���تادا پێویستیش���ه س���ه رزه مینی كاری هاوب���ه ش بدۆزنه وه و له نێو یه ك سیسته می فیكریدا كاربكه ن و رێكخس���تنه وه ی كۆمه ڵگ���ه و مامه ڵ���ه ی بنچینه ی له سه ر هاونیش���تمانیانی كورد هاواڵتیب���ون له ئۆرگانه كان���ی سیاس���ی و ئی���داری و س���وپاییدا بكه نه پرینس���یپ و ل���ه روی ئه خاقیه وه پابه ن���دی بن. ئه م حاڵه ت���ی له یه كچ���ون و وه كیه كیه له روی دونیابینیه وه له نێوان به ش���ی هه ره زۆری هێزه سیاس���یه كانی كوردس���تاندا بونی هه یه كه به بڕوای من جگه له به رژه وه ندی س���ه ره وه ی حیزب���ه كان، ده س���ته یه كی ژماره ی ل���ه روی بچوكه كانیان تایب���ه ت ده نگ و كورس���ی په رله مانیه وه ، رێگرێكی دیكه ی بابه تی نادۆزینه وه بۆ یه كخستنی كاری رێكخراوه یی و حیزبیان، تایبه ت كه ئه وان چه ندین هه ڵبژاردنیش���یان ئه زمون كردوه و قه ب���اره ی خۆیان تاقیكردۆته وه و سه نگی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی خۆیشیان باش ده زانن، بۆیه دروستكردنی به ره یه ك له نێوانیان���دا به ر له هه ر كه س���ێكی تر بۆ خۆیان پێداویستیه كی گرنگی مانه وه یان و پیشاندانی وێنه و قه باره یه كی جیاوازتره . ئ���ه م حاڵه ته بۆ هێزه ئیس���امیه كانیش هه م���ان دۆخه و ده توانن له س���ه ر بنه مای سیس���ته مێكی فیك���ری هاوب���ه ش كاری هاوبه ش درێ���ژه پێبده ن، ئه گه ر نه بنه وه به یه ك هێزی سیاس���یش. بێگومان ئه م بۆچون���ه مانای داخس���تنی ده روازه كانی ب���ه رده م كاری هاوبه ش���ی نێ���وان هێزه ئاینی عه لمانی و جیاوازه كانی سیاس���یه نیی���ه ، چونكه ئه وانی���ش ده توانن كاری هاوبه ش له ده سه اڵت یان له ئۆپۆزیسیۆندا به یه ك���ه وه بكه ن، وه ك چ���ۆن له ماوه ی چوار س���اڵی رابردودا شاهیدی ئه مجۆره له كاركردن بوین و تا ئه ندازه یه كی باشیش

ڕو به ره و سه ركه وتن بون.به كورتی ده مه وێ ئه وه بڵێم كه دۆخی سیاس���ی و كۆمه اڵیه تی كوردستان له روی بابه تیه وه پێویس���تی زۆری ب���ه وه هه یه ك���ه به ر له وه ی هێزێكی سیاس���ی زیاتر ل���ه وه ی كه هه ی���ه ، هه ژمون���ی حیزبی و ئیداری و ئابوری و س���وپایی خۆی به سه ر له كۆمه ڵگه ی ژی���ان ك���ۆی جومگه كانی كوردیدا بسه پێنێت، به مانایه كی دی به ر له وه ی نارنجۆكه كه فڕێبدرێت، پێویس���ته ئه و هێزانه ی روی���ان له كرانه وه ی زیاتری له روی دیموكراتیزه كردنیه تی ، كۆمه ڵگه و مه بده ئی���ه وه بی���ر ل���ه كاری هاوب���ه ش و فراكس���یۆنی په رله مان���ی هاوبه ش، یان النیك���ه م هاوپه یمانی بكه ن���ه وه له كاری سیاس���ی و په رله مانی���دا، چونك���ه دوای فڕێدان���ی نارنجۆكه كه ئی���دی مناڵه كانی هه موم���ان وه ك یه ك ئازاری���ان پێده گاو

وه ك یه ك ده مرن.ئه لبێ���ر كام���ۆ به ش���ێك له یاخیب���وه روس���ه كانی به "بك���وژه به به زه یی���ه كان" ناوب���ردوه . ئه و یاخیبوانه كۆمه ڵێك الوی وه ك )كالیایی���ڤ، دۆرا بریلیان���ت و...( بون. ئه مانه بۆ ئامانجێكی دور خه باتیان ده ك���ردو ئومێدیان به پاش���ه رۆژێك هه بو بهێننه دی ، تێدا ئامانجه كانیان���ی بتوانن ب���ه اڵم ش���ێوازی خه ب���ات و ئامرازه كانی كارك���ردن و تێكۆش���انیان ئابڕومه ندان���ه بو. راس���ته ئه مانه باوه ڕی���ان به تیرۆری سیاس���ی هه بو، ب���ه اڵم هه رگیز ئافره ت و له سه عاتی كاتێك نه ده كوشت. منداڵیان سفردا ئۆتۆمبێلی دۆقی روسیا به جێگه ی دیاریك���راودا تێده په ڕێ ، كات���ی ئه وه یه كالیایی���ڤ نارنجۆكه كه ی ب���ۆ فڕێبدات و بیكوژێ���ت، ب���ه اڵم به ه���ۆی بینینی دو منداڵ له نێ���و ئۆتۆمبێله كه یدا و به خاتری

پاراس���تنی گیان���ی ئ���ه وان نارنجۆكه كه فڕێن���ادات، دواتر كه لێی ده پرس���ن بۆ له وه اڵم���دا ئه نجامن���ه داوه ، كاره ك���ه ی ده ڵێ :"كوش���تنی مندااڵن شتێكه له گه ڵ شه ره فی ئاده میزاددا ناگونجێ ، خۆ ئه گه ر شۆڕشه كه مان ده ستبه رداری ئه و شه ره فه بو، ئه وا منیش ده س���تبه رداری ش���ۆڕش ده بم". به بۆچونی كالیاییڤ ئامانجه كانی ش���ۆڕش چه ند پیرۆزبن، ده بێ ش���ێوازو ئامرازه كانیش هێنده پیرۆزو مرۆڤدۆستانه

بن.شۆڕش���گێڕه ه���اوڕێ كالیایی���ڤ و روس���ه كانی ئه گه رچی بڕوایان به شێوازی تیرۆری سیاسی هه بو، به اڵم نرخ و به های مرۆڤب���ون وه ك به ربه س���تێكی ئه خاقی گه وره له به رده میاندا وه س���تایه وه كاتێك زانیان ئه نجامدانی كوشتنی دۆقی روسیا ده بێ به نێو كوشتن و ئازاردانی منااڵنێكی بێگوناهدا تێبپه ڕێت، بۆیه له م چركه ساته ده س���تبه رداری ئام���اده ن مێژویی���ه دا كوش���تنی دۆق ب���ن له پێناو پاراس���تنی گیان���ی دو منداڵ���دا، چونك���ه له بڕوای ئه واندا ش���ۆڕش ده بێ ئه و به هاو نرخانه رێ���ز لێبگرێت كه مرۆڤبون���ی مرۆڤه كان ده پارێزێت و هه مانكات رێگری ده كات له و دۆخ و حاڵه تانه ی ژیانیان ده خاته به رده م

هه ڕه شه و مه ترسیه وه .ل���ه دوای هه ڵبژاردن���ی 21ی ئه یلول���ی ئه مس���اڵ و راگه یاندن���ی ئه نجامه كان���ی ، له چاوه ڕوان���ی كوردس���تان هه رێم���ی براوه كانی هێ���زه سیاس���یه ملمانێ���ی به پێكهێنان���ی س���ه باره ت هه ڵب���ژاردن كابین���ه ی نوێی حكوم���ه ت ژیان ده كات، كه به بڕوای من تا ئه ندازه یه كی زۆر ئه وه له به ش���ێك له م هێزانه ده خوازێت له پێناو ئازادی و روبه ره كانی فراوانتركردن���ه وه ی جۆرێك كۆمه ڵگ���ه دیموكراتیزه كردن���ی ته نانه ت هاوب���ه ش و كاری له یه كنزیكی و فراكس���یۆنی په رله مانی هاوبه شیش وه ك پێداویستیه كی هه نوكه یی و به ربه ستێكیش له به رده م فڕێدان و ته قینه وه ی نارنجۆكه كه

له گفتوگۆوه بگۆڕن بۆ كاری پراكتیكی .له كاتێكدا ئه م هێزان���ه النیكه م له روی میدیاكانیان���دا له كارنام���ه و تیۆری���ه وه ئه وه یان راگه یاندوه كه وه ك پرینس���یپ نیی���ه و بڕوای���ان به تی���رۆری سیاس���ی تی���رۆردان، له س���ه نگه ری ش���ه ڕی دژه ئه مه له الی���ه ك، له الیه كی دیكه وه ، مێژو و به دیاریكراوی هاوب���ه ش س���ایكۆلۆژیای ده توانێت یه كێتی���دا، گ���ۆڕان و له نێوان بكرێته ئه م س���ه رزه مینه ی نه ته نها ئه م دو هێزه به ڵكو هه مو ئه و هێزانه یشی كه جۆرێك له نزیكیان له نێواندا هه یه له روی بیركردنه وه و سیس���ته می دیس���كۆرس و هه وڵ���دان ب���ۆ دامه زراندن���ی حكومه تی هاواڵتی ، هه مو ئه مانه به یه كه وه ده توانن ببنه ئه م به ره مه ده نیه مۆدێرنه ی توانای بینینی نارنجۆكه كه یان هه بێت به ر له وه ی فڕێبدرێ���ت، چونك���ه كه فڕێ���درا مناڵی

هه موان وه ك یه ك ده كوژێت.

رێبین هەردی

هی���چ گومانێکی تێدا نی���ە کە له پاش 2٥-٧ی 2٠٠٩وە بۆ یەکەمجار له مێژووی سیاس���ی کوردس���تاندا، ئۆپۆزسیۆنێکی چاالک و کاریگەرو بەهیز دروس���تبوو کە ئەگەرچ���ی هەرچیەکی ک���رد دوو هێزە حوکمڕانەک���ە گوێیان لێنەگ���رت، بەاڵم خەڵک���ی کوردس���تان گوێی���ان لێگرتن و نەک متمانەی به رەخنە و پێش���نیارەکانی ئەم هێزە لەدەس���تنەدا، بەڵکو متمانەی زیاتری���ان پێک���ردن و کورس���ی زیاتریان پێبەخشین. ئۆپۆزسیۆن له ٣٨ کورسیەوە بون به ٤٠ کورسی و دوو هیزەکەش پێکەوە له ٥٩ کورسیەوە دابەزین بۆ ٥٦ کورسی. لەمان���ەش گرنگتر ئەوەیە ئ���ەو هێزەی زۆرترین کورسی پەرلەمانی بەدەستهێناوە بەهەموو توانا مادیەکەوەیەوە نەیتوانیوە ل���ه ٣٨ کورس���ی له کۆی 111 کورس���ی زیات���ر بۆ خۆی دەس���تەبەر بکات. واتە گەورەترین براوەی ئەم هەڵبژاردنە جگە له کەمایەتیەک���ی بچوکی ن���او پەرلەمان

زیاتری نەهێناوە.کاک نێچیر راس���تیکرد ئۆپۆزس���یۆن هیچی نەکرد جگە له داهێنانی تەپڵ لێدان و ب���ەاڵم بیریچوو دەبه هاویش���تن نەبێت، بڕیارماندابوو، ئێم���ە لەبەرئەوەی بڵیت به هیچ ش���ێوەیەک و له هیچ دۆخێکدا گوێ ل���ەم هێزە نەگرین و درێژە به سیاس���ەتی پەنجا به پەنجا لەسەردەمێکدا بدەین کە دەمێکە له ئەرزی واقع���دا بونی نەماوە. ئۆپۆزسیۆن تەپڵ لێدان و دەبه هاویشتن و هاتوه���اواری له پەرلەمان���دا داهێنا و دوو هێزە حوکمڕانەکە نەیانبیست و وەک کاک نێچیر وتی ئەم کارەیان به هیچ له قەڵەمدا، بەاڵم خەڵکێکی زۆر کە متمانەی به س���ێ هێزەکەی ئۆپۆزس���یۆن بەخش���یوە ئەو هاتوهاوارەیان بیست و تێگەێشتن چی لەم واڵتەدا رووئەدات و چ هێزێکیش بڕیاریداوە تا سەر گوێ نەگرێت و تاکە هونەرێکیش بیزانن ئەوەیە زەوتی مافی خەڵک بکەن تەنان���ەت له هەڵبژاردنیش���دا، خەڵکێکی زۆر به چاوی خۆیان بینییان چۆن ئەوانە بەیەک دانیشتن، دوو هەڵبژاردنی گرنگی کوردستانیان له خەڵک زەوتکردو رێگەیان نەدان وەک مافی سەرەکی خۆیان له پاش چوار ساڵ س���ەرۆکی هەرێمی کورستان هەڵبژێرنەوەو له پاش نزیکه ی دە س���اڵ هەڵبژاردن���ی ئەنجومەن���ی پارێ���زگاکان بکەن. دوو هێزی حوکمڕانی کوردس���تان بێ سڵکردنەوە له هیچ شتێک و بێ ئەوەی هیچ بیانوی���ەک هەبێت، بەمەیلی خۆیان دوو هەڵبژاردنی���ان له خەڵ���ک زەوتکردو عەزیەتی ئەوەیان کێش���ا لەبری خەڵک بڕیاربدەن چ له س���ەرۆکایەتی هەرێم و چ دەس���ەاڵت پارێزگاکاندا له ئەنجومەن���ی ه���ەر بەدەس���ت خۆیانەوە بێ���ت. ئەمە له کاتێک���دا ب���ۆ هەم���وان ئاش���کرا بوو النیک���ەم له گەورەترین و پ���ڕ ژمارەترین س���ێ کوردس���تاندا، هەرێمی پارێزگای هیزە ئۆپۆزس���یۆنەکە له سێ هەڵبژاردنی سەرەکیدا)هەڵبژاردنەکانی 2٠٠٩، 2٠1٠، 2٠1٣(، زۆرینەی رەهایان لەم پارێزگایەدا بەدەس���تهێناوە. هەر ئەم پێش���ێلکاریە گەورەی���ە کە تەنها له قاموس���ی پارتی و یەکێتی���دا جێگەی ئەبێتەوە، بەس���ە بۆ ئەوەی ئاش���کرای ئەو راستیە بکات کە هیچ له عەقڵیەتی دوو هێزە حوکمڕانەکەی پاش تەنانەت نەگ���ۆڕاوە. کوردس���تان له پاش دوای���ش و هەڵبژاردن���ەی ئ���ەم ئەوەی هەڵب���ژاردن پێگەی هەموو هێزە ئاشکراکرد، کوردس���تانی سیاسیەکانی بەاڵم پێناچێت هیچ له عەقڵیەتی سیاسی دوو هێزە دەس���ەاڵتدارەکەی کوردستانی هێزەکانی کورسی هەڵبژاردن گۆڕیبێت. گ���ۆڕی، بەاڵم بیرکردن���ەوەی دوو هێزی دەس���تکاری کوردس���تانی حوکمڕان���ی نەکردووە. پاش ئەو هەم���وو نارەزایی و پاش ئەوەش���ی بۆیاندەرکەوت قەبارەی ه���ەر یەکەیان لەواڵت���دا چەندە، کەچی به هەم���ان لۆژیکی جاران قس���ە ئەکەن و

بیرئەکەنەوە.ئایا لەگەڵ ئەمجۆرە هێزە سیاسیانەدا قسەکردن له حکومەتی بنکەفراوان کارێکی راس���تە؟ ئای���ا دوو هێز ک���ە ئەوکاتەی بۆیاندەرک���ەوت رەنگ���ە نەتوانن پێگەی خۆیان له هەڵبژاردنی س���ەرۆکی هەرێمی پارێزگاکاندا له ئەنجومەنی کوردس���تان و هەڵبژاردنەکەی���ان ه���ەردوو بپارێ���زن، پەکخست، هیچ سودێکی هەیە لەگەڵیاندا حکومەتێکی بنکە فراوان دروستبکەیت؟ ئەگەر ئەم کارەش���ت ئەنجامدا ئەتوانی لەگ���ەڵ ئ���ەم عەقڵیەت���ەدا کار بکەیت و

شتێکی باش بەرهەمبهێنیت؟

ی���ەک ش���ت ئاش���کرایە دوو هێزەکە بەشداری ئۆپۆزس���یۆن پێیانخۆشە زۆر له حکومەت���دا ب���کات، بەو نی���ازەوە کە بەشداریکردنیان ئەبێتە هۆی بێدەنگیان و تێ���وە گانی���ان له ح���ەزی دەس���ەاڵت و پ���ارە به جۆرێک کە هەم���وو ئەو بەڵین و لەپێناویدا ک���ە لەبیربباتەوە مژدانەیەن دروس���تبون و کاریان بۆ ک���ردووە )وەک وایانلێهات(. چ���ۆن یەکێت���ی و پارت���ی ئەم���ە جگە لەوەی چی���دی له پەرلەماندا تەپڵ لیدان و هاتوهاوارو دەبه هاوێش���تن نامێنێ���ت ک���ە کاک نێچی���ر به کارێکی لەهەمانکاتدا ب���ەاڵم ئەزانێت، بێکەڵکی خەون به نەمان و نەهێشتنیەوە ئەبینێت. حکومەت���ی بنکە فراوان حکومەتێکی بێ ئۆپۆزسیۆن ئەبێت له دۆخێکدا کە خاوەنی دوو هێزی سیاسین کە بونی ئۆپۆزسیۆن بەو هەم���وو کارایی و چاالکیەوە نەیتوانی زەڕەیەک لەبیرکردنەوەیان بگۆڕێت، ئاخۆ به نەبوونی ئۆپۆزس���یۆن چ���ۆن ئامادەی

گۆڕانکاری ئەبن؟

س���ێ هیزە ئۆپۆزسیۆنکە وەک بنەما بڕیاری بەش���دارییان لەحکومەتدا هەیە، ب���ەاڵم ئەمەش خاڵی گرنگ���ە کە نابێت هەرگی���ز لەبیریانبچێت���ەوە: بەش���داری له حکومەت���دا تەنها ت���ا ئەوکاتە مانای هەیە کە ئیرادەیەک بۆ گۆڕان و چاکسازی له دوو هێزەکەدا ببینن، ئەگینا نابێت هیچ دوودڵ بن لەوەی گ���ەر ئەم ئیرادەیەیان ن���ەدی )کە تا هەنوکە هی���چ نابینرێت( بەردەوامبن له ئۆپۆزسیۆنبون و خۆیان بۆ ملمانێکی وردو دریژخایەن به سیاسەتی دوو حیزبه حوکمڕانەک���ە ئامادە بکەن. مان���ەوە له ئۆپۆزس���یۆنبوندا هەزارانجار له حکومەتێک���ی له بەش���داری باش���ترە بنکەفراوان���دا ک���ە نەک بۆ چاکس���ازی و گۆڕان، بەڵکو بۆ تێوەگان و بێدەنگکردنی

ئۆپۆزسیۆن دروستبووە.گەڕانەوە بۆ هاتوهاواری ناو پەرلەمان، راگەیاندنی رەخنەگرانە و جواڵندانی شەقام له هەموو ئەو شوێن و کاتانەدا کە پێویست ئ���ەکات، هەزارانج���ار له بەش���داریکردن له حکومەتێکدا باش���ترە کە هیچ نیازێکی ب���ۆ گۆڕان���کاری نی���ە. راس���تەقینەی ئۆپۆزسیۆن ئەمڕۆ بەهێزترە له خولەکانی پێش���وی و ئەبێت به متمان���ە به خۆبون و به جەماوەرەکەی خ���ۆی بۆ ملمانێیه کی سیاس���ی گەرم ئامادە بکا تا ئەوکاتەی ئیدی دوو هێزەکە بەڕاس���ت تێئەگەن کە ناتوانن بەو کورس���یە کەمانەی هەیانە، حاکم���ی رەهای کوردس���تان ببن و جگە گوێ بەرژەوەندیەکانی���ان، له خۆی���ان و بۆ هیچ ش���تێک نەگرن، ئاسۆی بەردەم ئۆپۆزسیۆن رونە و ئاسۆی دەسەاڵتدارانی کوردس���تان روو له تاریکی. تا ئەوکاتەش س���وربن لەس���ەر ئەوەی تەنها گوێ بۆ خۆی���ان بگرن و ئامادە نەب���ن گۆڕانکاری بکەن، هیچ داهاتویەکی گەش چاوەڕێیان ناکات. لەبەرهەم���وو ئەوانە پێموایە لەم قۆناغەشدا و لەبەردەم دوو هێزی سیاسیدا کە س���ورن لەس���ەر ئ���ەوەی رێکەوتنی بپارێ���زن کە س���ەرچاوەی س���تراتیژی سەرەکی زوربەی نەهامەتیەکانی هەرێمی کوردس���تانە ل���ه دوای روخانی س���ەدام حسێنەوە، واباشترە بێدوودڵی سەنگەری ئۆپۆزس���یۆن هەڵبژێرن و ل���ەوە دڵنیابن ماوەیەک���ی زۆر ناخایەنێت )زوتر لەوەی چاوەڕوان ئەکرێت( س���ەنگ و کاریگەریان

زۆر بەهیزتر و پتەوتر ئەبێت.

هەڵبژاردن پێگەی هەموو هێزە سیاسیەکانی کوردستانی ئاشکراکرد،

بەاڵم پێناچێت هیچ له عەقڵیەتی

سیاسی دوو هێزە دەسەاڵتدارەکەی

کوردستانی گۆڕیبێت

له نێو دونیای سیاسه ت و جۆری

بیركردنه وه و ئایدیای كوردیدا، دۆزینه وه ی

جیاوازی قوڵ و ریشه یی تا ئاستێكی زۆر حاڵه تێكی كه م

هه ستپێكراوه

كۆمه ڵی ئیسامی وه ك حیزب تائێستاش

نه یتوانیوه متمانه و ئومێدی به شێكی گه وره ی شه قامی

ناڕازی خه ڵك بۆ الی خۆی

رابكێشێت و ببێته هێزێك كه جێگای ئومێدی خه ڵكانی

ناڕازی بێت

13 )٣٩٩( سێشه ممه 22/1٠/2٠1٣ [email protected]بیروڕا

ئۆپۆزسیۆن و حکومەتی بنکە فراوان

به ر له فڕێدانی نارنجۆكه كه ، به ر له مردنی منداڵه كان

د.جه عفه ر عه لی

شكستی كۆمه ڵ له به رده م پرسیاردا!

شۆڕش ئه نوه ر

Page 14: ژماره 399

د. ساالر باسیره

حیزبه سێبه ره كان و حكومه تی بنكه فراوان

له س���ایه ی حیزبه ده س���ه اڵتداره كانی هه رێم���ی كوردس���تان چه ندین حیزبی س���ێبه ر دروس���تبوه كه بونه ته هۆی س���ه رلێتێكدانی ڕای گش���تی ب���ه وه ی گوایه سیس���ته می فره حیزب���ی پیاده له ڕوی س���ێبه ریش حیزبی ده ك���رێ. زانس���تی سیاس���یه وه ب���ۆی بڕوانین كاریگه ری���ی خراپ���ی هه ی���ه له س���ه ر ه���ه روه ك دیموكراس���ی. پرۆس���ه ی ئه حزابی س���ێبه ر میدیای س���ێبه ریش هه ی���ه . كۆمه ڵ���ه ئه حزابێ���ك له الیه ن دو حیزبه ك���ه ی ده س���ه اڵت )یه كێتی و پارتی( له كاتی شه ڕی نێوخۆ )1995(به كارهێنانیان به ئامانجی دروستكراون له دژایه ت���ی یه كتر. به پێ���ی ئامارێكی فه رمی���ی وه زاره ت���ی ناوخۆ له س���اڵی 2010 ته نه���ا له هه ولێ���رو ده���ۆك 29 له الی���ه ن وه زاره تی سیاس���ی حیزبی ناوخۆ مۆڵه تی���ان پێدراوه ، 21 حیزبی تری���ش داوای مۆڵه تی���ان پێش���كه ش كردبو. جگه ل���ه وه زیاتر له 10 حیزبی ت���ر له پارێ���زگای س���لێمانیش به پێی پێدراوه . مۆڵه تیان نافه رمی ئامارێكی ئه گ���ه ر مۆله ت بدرێت به و 21 حیزبه ی ت���ر ئ���ه وا ژم���اره ی حیزب���ه كان له م هه رێمه ده گاته )ئه مڕۆش���ی له س���ه ر بێ���ت( زیاتر له 60 حی���زب )خه ندان ، 2010/8/27( ، ئ���ه وه ب���ۆ هه رێمێكی نزیك پێنج ملیۆن دانیش���توان. حیزبی تر هه ن نه مۆڵه تیان پێدرابو نه بودجه چونكه ده س���ه اڵت به حیزبی س���ێبه ر، یان به ئه حزاب���ی وه ال نایانبینێت وه ك دیموكرات���ی، چاره س���ه ری حیزب���ی حیزبی كۆمۆنیس���یتی كرێكاری. به اڵم چه ن���د ئه حزابێكی ت���ری بچوك هه ن له نێو لیس���تی هاوپه یمانی كوردستان

)هه ندێكیان له سه رده می شاخه وه هه ن وه ك حیزبی سۆسیالیس���ت دیموكراتی س���ێبه ر ئه حزابی كه كوردس���تان..( نین ب���ه اڵم خراونه ته نێو ئه و ش���ێوه "هاوپه یمانی���ه "ی دو حیزبه قائیده كه )یه كێت���ی و پارت���ی( و ب���ه م رێگایه وه گوایه به ش���داری ده سه اڵتن. سه باره ت به كورسی په رله مان ئه م حیزبه بچوكانه به پێی رێژه یه كی دیاریكراوی س���ه دی هه ڵبژاردن نه گه یشتونه ته ئه م شوێنه ، به ڵكو بۆ مه به ستێكی سیاسی هێنراون. ی���ه ك الیه نه له الی���ه ن ده س���ه اڵته وه "به شدارپێكراون" له ده سه اڵتدا )به ناوی حكومه تی بنكه فراوان( به اڵم بێ بونی هیچ كاریگه رییه ك له س���ه ر ده سه اڵت، گه رنا هیچ كام له مانه به پێی ئاماره كان هه رگیز ئه و رێژه سه دییه پێویسته یان به ده س���تنه هێناوه بتوان���ن پێی بگه نه كورس���ی په رله مان )باس���ه كه بریتیه له هه ڵبژاردنی 2005 ه وه هه تا به رواری ئه م نوسینه (. كه واته به ڕواڵه ت كۆمه ڵه ئه حزابێ���ك له هاوپه یمانیه ك���دا ده چنه هه ڵبژاردن���ه وه ب���ه اڵم له ژێ���ر چه تری حیزبی كۆكراونه ته وه و قائیددا حیزبی تاك به ئاراسته ی هه میش���ه قائیدیش حیزبیدا ده ڕوات. ئه م میتۆده له مێژوی سیاس���یدا كاری پێكراوه و دیارده یه كی نوێ نیه . كه واته هۆكاری ئه وه له چیدایه ئه حزابێكی له م جۆرانه بچنه نێو گوایه حكومه تێكی بنكه ف���راوان و له بودجه ی له كاتێكدا پێب���درێ پاره یان گش���تی سیس���ته مه سروش���تی له راس���تی و سیاسیه كه تێگه یش���تون چیه ؟ لێره دا حیزبه بچوكه گوایه "به شدارپێكراوه كان پروپاگانده ئامرازی له ده سه اڵتدا" وه ك سیاس���ی به س���ه قامگیریی خزم���ه ت قائیدو س���ه رۆك ده س���ه اڵت و حیزبی ده كه ن كه لێ���ره دا بریتین له یه كێتی و پارتی. له گه ڵ ئه وه ش���دا هه ندێك له و حیزبانه ی نێو "حكومه تی بنكه فراوانی"

ژێر ده س���ه اڵتی دو حیزب���ه قائیده كه ب���اری خۆیان گرانكردوه به دروش���می دیموكراسی و دادپه روه ری و چه سپاندنی سه روه ری یاس���او ده ستاوده ستكردنی

ئاشتیانه ی ده سه اڵت.. تاد.

هه ڵبژاردن ئامرازه بۆ قه واره و پێویستبون به حیزب

بۆ وه رگرتن���ی مۆڵه ت به پێی یاس���ا به س���وده ئه و حیزبه ژماره ی پێویست

له ئه ندامی هه بێت و بتوانێت به ش���داری هه ڵبژاردن���ه كان ب���كات. ئه گه ر به پێی یاسایه كی لیبراڵ دوای دیاریكردنی ماوه ی زه مه نی بۆی نه یتوانی بچێته پرۆسه ی هه ڵبژاردنه وه ئه وا سه ندنه وه ی مۆڵه ت لێی به پێی یاس���ا پێویست بێت و ئه و حیزبه شه رعیه تی خۆی له ده ستئه دات. لێره دا هه ڵب���ژاردن ئامرازێكی گونجاوه بۆ ده ركه وتنی قه واره و پێویس���تیبونی كۆمه ل بۆ حیزبێكی سیاسی دیاریكراو )بێگومان دور له هه ڵبژاردنێكی ساخته كه ببێته هۆی له ده ستدانی ده نگه كانی حیزبێك و زیادكردنی ده نگی حیزبێكی ت���ر له س���ه ر بنه م���ای وه الو وه فا بۆ س���ه رۆك و حیزبی قائی���د وه ك ئه وه ی 2013 /9 /21 نه ك���ه ی د ر ا له هه ڵبژ

روی���داوه (. ناكرێ حیزبێكی ره س���ه ن بكرێته قوربانی سیاس���ه تێكی چه وت. ئه گ���ه ر حیزبێك دوای س���ااڵنێكی زۆر له بونی هه رگیز به ش���داری هه ڵبژاردنی به و پێویس���تیبون دی���اره نه كردبێت حیزب���ه نیه و ناكرێ ب���ه رده وام بودجه وه ربگرێت ئیتر حیزبێكی ده س���ه اڵتدار بیداتێ یان به ناوی یاساوه پێی بدرێت كه سامانی گه له . دیاره لێره دانه بونیان باشتره . ده بێت ئه وه ش بزانرێت ته نیا له رێگای ئه حزاب و رێكخراوی سیاسیه وه ده نگده ر ده توانێت ئیراده ی سیاس���ی

خۆی له واقیعدا پراكتیزه بكات.

كۆی پاره ی پێدراو به حیزب و رێكخراوه كان

كۆی ئه و پارانه ی له بودجه ده درێت به حیزبه كوردیه كان ده كاته چل و پێنج ملیاردو سه دوحه فتاو پێنج ملیۆن دینار. له ساڵی 2004 تا ساڵی 2010 یه كێتی و پارت���ی بۆ هه ر مانگێك هه ریه كه ی 35

ملیۆن دۆالریان بۆ خۆیان بردوه .

فارس نه ورۆڵی

له س����اڵی 1992 یه ك����ه م هه ڵبژاردنی ئ����ازاد له مێ����ژوی گه ل����ی كوردس����تان كۆمه اڵیه ت����ی زه مین����ه ی ئه نجام����درا شۆڕش����گێڕانه و نه فه س����ێكی ئه وكاته ئایدۆلۆج����ی ئاراس����ته ی ده كرد چونكه دوای ڕاپه ڕین����ی خه ڵكی كوردس����تان و ده ركردنی به عسییه كان بو له كوردستان خه ڵكی تازه ئاشنای ئازادی و دیموكراتی بوب����ون كوردس����تان له دۆخێكی خراپی ئابوری����دا بو هه رچۆن ب����و هه ڵبژاردنی ساڵی 1992 وێستگه یه كی گرنگی ژیانی سیاسی و دیموكراتی خه ڵكی كوردستانه ل����ه و مێژوه به دواوه كوردس����تان به ره و گه ش����ه ی ئابوری و سیاسی و دیموكراتی هه ن����گاوی نا س����ه ره ڕای چه ند ڕوداوی ناخۆش����ی ناوخ����ۆ به ئه مڕۆ گه یش����ت، هه ڵبژاردنی )2013/9/21(ی په رله مانی به به شداری هه ڵبژاردنه ئه م كوردستان چه ن����دان ق����ه واره ی سیاس����ی جیاواز به شداری ده س����ه اڵت له ئۆپۆزس����یۆن و تیادا ك����رد ده ره نجام����ی هه ڵبژاردنه كه له كۆی گش����تی پڕۆسه كه س����ه ركه وتو له به رژه وه ن����دی گش����تی خه ڵكی ب����و كوردس����تاندا بو ئه وه ی له م پڕۆسه یه دا گرنگه ئاماژه ی پێبدرێ و هه ڵوێس����ته ی له س����ه ر بكرێ له ڕوی ئه رێی و نه رێییه وه ده توانین له چه ند خاڵێكدا به رجه سته ی

بكه ین كه بریتین له :1- خه ڵكی كوردستان به هۆشیارییه كی باش����تر له پێش����و به ئارامی به شدارییان له ده نگدان����دا كرد و ئه رك و مافی خۆیان

به جێهێنا.2- خه ڵك����ی كوردس����تان مه س����جێكی گرنگی����ان دا ب����ه ده ره وه ی ماڵی كورد كه خه ڵكی كوردس����تان ئه گه ر هه لیان ب����ۆ بڕه خس����ێ ده توان����ن وه ك گه النی پێشكه وتوی جیهان به شداری له پڕۆسه ی

دیموكراتیدا بكه ن.نه ت����ه وه بیان����ی و چاودێران����ی -3یه كگرتوه كان و هه مو هێزه سیاسییه كان پرۆس����ه كه یان به س����ه ركه وتویی ناساند كه به ڕای هه مویان پڕۆس����ه كه )95%(

به پاكی ته واوب����وه ئه مه ش پێوانه یه كی نمونه ییه له ناوچه كه دا.

4- پڕۆس����ه ی قبوڵكردنی ده ره نجام كه كوردستان نیشتیمانی یه كێتی له الیه ن كه له هێزی دوهه مه وه بو به هێزی سێهه م ئه م����ه خاڵێكی ئه رێنیی����ه له كۆمه ڵگای كوردس����تاندا ك����ه فێ����ری قبوڵكردنی ده س����ه اڵت و كردن����ی ده ستاوده س����ت ده ره نجامی پێش����بڕكێی ئیجابی بكه ین ده توانین ئه مه به گۆڕانكارییه ك له ئه قڵی حزبی سیاس����ی كوردی����دا به دی بكه ین

ئیتر به هه ر هۆكارێك بوبێ .سیاس����ی جورئه ت����ی خه ڵك����ی -5

په یداكردوه .6- مه س����ه له ی خێڵ و عه ش����یره تگه ری

كاریگه ری جارانی نه بو.7- پ����اره كه مت����ر توان����ی كاریگه ری دان����ێ ئه گه رچی له الیه ن زۆر كاندیده وه مه بله غ����ی به رچ����او س����ه رفكرا ب����ه اڵم خه ڵكانێك����ی زۆر به قه ناعه ت����ی خۆیان ده نگیاندا كه واته وه ك ڕۆشنبیرێك ده ڵێ له نێ����وان جوڵه ی پ����اره و جوڵه ی بڕوا و قه ناعه تدا جوڵه ی بڕوا سه ركه وت بۆیه كاندیده كانی زۆربه ی به سه ر ده نگه كان

ناوقه واره كاندا دابه ش بو.8-چه مك����ی دیموكراتییه ت و كۆمه ڵگای مه ده نی و ئازادییه كان بوبوه دروش����می ب����ێ سیاس����ییه كان هێ����زه هه م����و جی����اوازی بیروڕا تا ئ����ه و ڕاده یه هێزه خ����اوه ن ئایدۆلۆجییه كانی ئیس����امی و له بنه ماكان����ی كۆمۆنیس����ته كان وازیان خۆیان هێنا و بانگه ش����ه كانیان له س����ه ر ئازادی و دیموكراتی ب����و ئه مه خاڵێكی ئه رێنیه كه چیت����ر ئایدۆلۆجیا ناتوانێ بڕی����ار بدا به ڵكو ئ����ه وه داخوازییه كانی

خه ڵك و ئازادییه كانه بڕیار ده دات.كوردستان هه ڵبژاردنی س����ه ره تای -9به لیس����تی داخرا و بو هه ڵبژاردنی 21/ 9 لیس����تی نیمچه كراوه بو خاڵی سلبی ئه م جۆره هه ڵبژاردنه ئه وه یه كاریگه ری خراپی له سه ر ئاشتی كۆمه اڵیه تی هه یه واته دودڵی گومان و كینه ده خاته نێوان بنه ماڵه كان و تاك����ه كان و خێزان����ه كان و به ن����ده ب����ه ڕای بۆی����ه هاوڕێكان����ه وه

هه ڵبژاردنی داهاتو یاخ����ود داخراو بێ یاخود كراوه ی ڕه ها.

10- بۆ س����ه لماندنی یه كس����انی نێوان ژن و پیاو له به رئه وه ی داوای یه كس����انی نێوانی����ان ده كه ن پێم واب����ێ كۆمه ڵگای داهاتو كوردس����تان بۆچه ن����د س����اڵی ده گاته ئه و ئاس����ته ی كه ئیتر ئافره ت به ده نگی خ����ۆی بچێته په ڕله مان و كۆتا نه مێنێ به ڕای من ده بێ ڕێكخراوه كانی ئافره ت����ان ئه م خێره سیاس����ییه قبوڵ نه كه ن و هه ركه سه و به مافی خۆی بچێته

په ڕله مان.11- ڕاسته یه كێتی كورسییه كانی كه می ك����رد و له هێزی دوهه مه وه ب����و به هێزی س����ێهه م به اڵم ئه وه ته نها یه كێتی نیه بكات به خۆیدا پێداچونه وه پێویس����ته به ڵكو پێویسته هه مو هێزه سیاسیه كان له ده ره نجامی ئه م هه ڵبژاردنه پێداچونه وه به خۆیاندا بكه ن و خوێندنه وه یه كی نوێ

بۆ كۆمه ڵگا بكه ن.12- خاڵێك����ی تر ش����ێوازی هه ڵبژاردن ناشیرین ده كات ئاڕاسته كردنی له ناكاوه بۆ كاندید یاخود پشتگیری نامه عقوالنه یه له الیه ن هه ندێ كه س����ه وه ب����ێ ئه وه ی ملمانێ����ی په رله م����ان و له مه عریف����ه ی هه ڵبژاردن تێبگات، به اڵم ئه وه ی گرنگه ئه وه ب����و خۆش����به ختانه هه ڵبژاردنه كه سه ركه وتو بو پێویس����ته ئیتر خه ڵك و بكات په رله مانتاره كان چاودێری میدیا بۆ ئ����ه وه ی ئ����ه و به ڵێنان����ه ی له كاتی بانگه ش����ه دا به خه ڵكیان ده دا تاچه نده ڕاستگۆده بن به رامبه ری ، له هه مان كاتدا ده بێ په رله مانتاره كان به ئه ركی خۆیان هه س����تن چی له به رژه وه ن����دی خه ڵكدا ب����و كاری ب����ۆ بك����ه ن وه ك ئاماژه مان پێدا هه ڵبژاردن ته واو بو، ئێس����تا چی بكرێ����ت ؟ ب����ه ڕای من هه مو ق����ه واره سیاس����ییه كان و ئه ن����دام په رله مانه كان پێویسته ده ركی ئه م قۆناغه ی ئێستای كوردس����تان بكه ن بزانن چی پێویسته واته پرس����یاری چیتانك����رد؟ به رامبه ر یه كت����ری وازی لێبێن����ن و هه موالی����ه ك بڵێ����ن چ����ی بكه ی����ن؟ ئ����ه م قۆناغه ی كابینه ی دروس����تكردنی بۆ كوردستان

نوێ پێویستی به هاوكاری هه مو الیه كه ، نابێ براوه كان به س����ایكۆلۆجیای غرور و ئه وانه ش پێیانوایه كه سه ركه وتو نه بون یاخود كورس����ی پێویس����تیان نه هێناوه به س����ایكۆلۆجیای شكس����ت به ڕق����ه وه س����ه یری پڕۆس����ه كه بكه ن كۆمه ڵگای كوردس����تان پێویس����تی به حكومه تێكی بنكه فراوان����ه ك����ه حكومه ت����ی هاواڵتی بێت و پارێ����زگاری له به رژه وه ندی بااڵی نیشتیمان بكات و وه اڵمی داخوازییه كانی خه ڵ����ك بداته وه ، بالێره وه پێش����بڕكێی خزمه تگ����وزاری بكه ین چیتر هێنده زبر مامه ڵه ی یه كتر نه كه ی����ن، له ڕاگه یاندن ش����تێك نه م����ا به یه ك����ی نه ڵێی����ن، با ئه م قۆناغ����ه تێپه ڕێنی����ن هه لومه رجی ناوچه كه واده خوازێ خۆمان كۆكه ینه وه بۆپه ڕین����ه وه بۆ قۆناغێك����ی تر به یه ك خیتابی سیاس����ی و هێ����زی كۆمه اڵیه تی تۆكمه ت����ر خۆم����ان ئاماده كه ی����ن ت����ا له گۆڕانكارییه كانی ناوچه كه دوانه كه وین دژی له گه نده ڵ����ی و له هه مانكات����دا گه نده ڵ����كاران و بانده كانی كۆكردنه وه ی س����ه روه ت بێده نگ نه بین كه واته ده بێ بۆ قۆناغی داهاتو پرسیاری سه ره كیمان ڕویه كه وه ،)سیاس����ی ، له هه مو ئه وه بێ عه داله ت����ی ئاب����وری ، كۆمه اڵیه ت����ی ، كۆمه اڵیه تی ، ئازادی ، دیموكراس����ی(چی به رهه م بهێنین بۆ هه رێمی كوردستان؟ چه ن����ده به رهه م بهێنین بۆپێداویس����تی ئه م قۆناغه ؟ چۆن كاربكه ین بۆ ئه وه ی به رهه مێك����ی ته ندروس����ت پێش����كه ش بكه ین؟ كه واته با هیچ كه س و الیه نێك نه بێت����ه نوس����ه رو ده رهێن����ه ری هی����چ س����یناریۆیه ك كه ئارامی و پێشكه وتنی هه رێم����ی كوردس����تان ڕابگرێت یاخود بش����ێوێنێ بۆیه ته نها سیناریۆیه ك بۆ كوردس����تان و هه رێمی قۆناغ����ه ی ئه م پێكهێنانی كابینه ی حكومه ت پێویست ب����ێ ده بێ به رژه وه ن����دی بااڵی خه ڵك و ڕه چاوبك����رێ و كوردس����تان هه رێم����ی هه م����و قه واره یه ك به پێ����ی ده ره نجامی هه ڵبژاردنه كان و ڕێژه ی كورس����ییه كانی وه ك كاره كته ری ناو س����یناریۆكه ڕۆڵ

بگێڕن.

نیاز نه جمه دین

خه ڵ���ك دونی���ا له سه رتاس���ه ری ب���ه دوای سپه یس���ێكدا ده گه ڕێ���ت كه ئه م نه كردبێ���ت. داگیری سیاس���ه ت ش���ه پۆله ، كه به وه ڕسبون له سیاسه ت ب���ۆ به نرخ���ی ناوده برێت، وانه یه ك���ی كۆمه ڵگ���ه ی ك���وردی تازه ئاش���نا بو به دیموكراسیه ت نوسیوه ته وه و ناكرێت

له یادبكرێت.مه به ست له وه ڕس���بون یان ئیرهاقی له سیاسه ت بێزاربونی خه ڵكه سیاسی یان الوازبونی متمانه یه تی به سیاسه ت، حزبایه تی، هه ڵبژاردن و، سیاسه تمه دار. به پێ���ی كتێبێكی مێژونوس���ی ئابوری به ره گ���ه ز به ریتان���ی نیاڵ فیرگه س���ن ل���ه 1981 له ئیرله ن���دا ته نیا ،)2000(24%ی خه ڵ���ك ده یوت س���ه ر به هیچ پارتێك نی���ن، له 1989 ب���و به %58. ل���ه 29%ی ل���ه 1983 له ئه ڵمانی���ا بێئومێدبون ده یان���وت وه ڕس و خه ڵك له حزب���ه كان، ده س���اڵ دوای ئه وه بو حزبی له 1952دا، له به ریتانیا به %57. پارێ���زگاران ش���تێك كه مت���ر له )3( س���ێ ملیۆن ئه ندام���ی هه بو، له 1997 ب���و ب���ه )400( ه���ه زار ك���ه س. نه ك ئه ندامبون له حزبێكدا، به ڵكو به شداری ب���و. سس���ت له هه ڵبژاردنه كانی���ش له ئه وروپای ده نگدان رێژه ی له 2009دا یه كگرتو 43% بوه )كه س���یش نه یوت

57%كه ی تریان كه مته رخه من!(. هه ر له م پرۆسه یه دا، كه وتنی شكۆی یه كجاره كی ئ���ه و مه خلوقه قۆرخكارو به رژه وه ندخوازه ی ناوی سیاسه تمه داره ك���ه دابه زیه واقی���ع. له خه یاڵ���ه وه مژده كان���ی زه مینی واقی���ع له س���ه ر خۆیش���ی هه ڵوه رین، سیاس���ه تمه دار له س���ه ر شانۆی سیاس���ه ت ده وه رێت. تاتچ���ه ری پارێ���زگاران و تۆنی بله یری پارتی كرێ���كاران ته نی���ا دو نمونه ن. ئه زمونه تاڵه ی���ه ك له دوای یه كه كانی سیاس���ه تمه داری دیكتات���ۆرو لیبراڵ و دیموكراسخواز به ئه ندازه یه ك بێئومێدی به رامبه ر به م توێژه نه وس���نه خسته وه ك���ه ل���ه 69%ی روپێویه ك له نه مس���ا له 1989و له )75%(ی ته مه ن )25-18( له فه ره نس���ا له 1999دا به ڕه هایی بڵێن گه نده ڵ و توێژێكی "سیاس���ه تمه داران

به رتیلخۆرن".له میان���ه ی له رۆژئ���اوا خه ڵ���ك تاقیكردنه وه ی س���ه دان سیاسه تمه دار، پێست و به سپی متمانه به به خش���ینی ره شپێس���ت، به كاتۆلیك و پرۆتستانت، به بێئیم���ان و چه پ���ڕه و، به لیب���راڵ و ئیماندار، بینیان له زۆربه ی وێستگه كاندا كۆمه ڵگه كه ی���ان خه مبارترك���رد، ئه وه فێربون سیاس���ه تمه دار سه اڵحیاتێكی گه وره ی پێدراوه و شایسته ی ئه و هه مو متمانه یه نیه ، تێگه یشتن "گۆڕان به ره و باشتر" له ده ره وه ی توانای ئه م توێژه یه . سیاس���ه تمه دار په یوه ندی دیپلۆماسی ده خاته جێ���ی ئ���ازادی. له به ر هه مو ئه مانه ئه و به سروشتی خۆی ناتوانێت به ده گمه ن نه بێت هێنده ی رۆش���نبیری ئازادیخ���وازو بوێر بێترس ده س���ت بۆ هه مو بابه تێكی حه رام به رێت، نایه وێت به رامبه ر به شتێك نه بێت )پۆست، پله و پایه و، هه یمه نه ( شه ڕ دژی نایه كسانی و

كۆیایه تی به رپا بكات.نكوڵی ناك���ه م، س���ه رباری ئیرهاق به ده ست سیاس���ی و سیاسه ت تا ئه و راده ی���ه ی زۆرن ئه وانه ی نایانه وێ كه م تا زۆر چاالكی سیاسی بنوێنن، ئه وه ی تا ئێس���تا له جیهانی دیموكراسیش���دا نه گ���ۆڕاوه ئه وه یه كه سیاس���ه تمه دار له چه قی بڕیارداندایه . ره نگه ئه مه بێت مێژونوس���ی هۆبزباومی له ئێریك وای بڵێ���ت ك���ردوه به ریتان���ی ئاب���وری گۆڕی، هه مو ش���تێكی ته كنۆلۆجی���ا به اڵم نه یتوانی بڕیاری چاره نوسس���از له سیاسه تمه دار وه ربگرێته وه . گرفته كه ئه وه یه سیاسه تمه دار گه نده ڵ بێت یان نا له توانایدای���ه وه ك فریادڕه س خۆی وێنا بكات و رای گش���تی ئاراسته ی ئه و جێگایه بكات كه ده یه وێت �� ته نانه ت

ئه گه ر جه نگ و وێرانكردنیش بێت.رۆژئ���اوا ئه مه ش���دا، له گ���ه ڵ چه ندی���ن هه ن���گاو له پێ���ش هه رێمی كوردستانه وه یه . سیاسه تمه داری كورد ته نی���ا بڕیارده ری یه كه می سیاس���ه ت نیه ، به ڵكو كلیلی چاره سه ری زۆربه ی ته نانه ت كۆمه اڵیه تیه كانیش���ه ، گرفته دیاریده ی "ته قه ی خۆشی" له ناوناچێت

له س���ه ر داواو فه رمانی ئه وان نه بێت. كۆمه اڵیه ت���ی مێژوی���ی و ژینگ���ه ی له كوردس���تان س���ه اڵحیاتی بێسنوری بۆ سیاس���ه تمه دار ده س���ته به ركردوه ، له هه ره م���ی به رێوه بردن���ی كۆمه ڵگه دا ئه وانی خستۆته به رزترین پله . چاالكی و خزمه تگوزاری هه مو پیش���ه وه ره كانیتر ئه ندازیار، وه رزش���وان، )پزیش���ك، له به رامب���ه ر هت���د( هونه رمه ن���د... سیاس���ه تدا په كیانكه وتوه ، راستتر بۆ تێركردنی سیاس���ه ت و سیاس���ه تمه دار به ستراوه ته وه گه ش���ه یان په كخراون، به جیهان���ی په یوه ندی���ان به ئاس���تی په یوه ندیه ره وته دا، له م سیاسه ته وه . كۆمه اڵیه تی و مرۆییه كان كه وتونه ته به ر هه ڕه شه ی زاڵبونی په یوه ندی سیاسی روت، خه ریكه داده ماڵرێن له په یوه ندی

مرۆیی و له ئاڵوگۆڕی خزمه تگوزاری.

خه ڵ���ك له ملمانێ���ی به ش���ێك سیاس���ه تمه دار له گه ڵ له كوردس���تان ب���ۆ پاشه كش���ه كردنه ب���ه م مه خلوقه برسیه ی ده س���ه اڵت، به اڵم هه ر ئه مه له سیاس���ه ت. ئام���اژه ی وه ڕس���بونه خه ڵك له كوردس���تان خه ریكبو هه ر زو سیاسه تمه دار به سیاس���ه ت و متمانه ی نه مێنێ���ت و تاهه تایه وه ڕس���بێت، گه ر به گش���تی و )كورد-عه ره ب( ملمانێی له دایكبون���ی ئۆپۆزس���یۆن به تایبه تی نه بونایه . ئۆپۆزسیۆن وه ك ئامرازێكی فش���ارو به هێزكردنی روبه ری كێبڕكێی هه بوبێت، قازانجی ده ش���ێت سیاسی ملمانێی كه لتوری له هه مانكاتدا به اڵم قێزه ونی حزبایه تی ده وڵه مه ند كرده وه تا ئ���ه و راده ی���ه ی به "زمان���ی ژماره " له گ���ه ڵ پارت���ی فه رمان���ڕه وا یه كتری ریسوا ده كه ن و دواتریش زۆر به سانایی ده ڵێ���ن "هه موان برای یه كترین، كه س ئۆپۆزس���یۆن ئه گ���ه ر نی���ه ". دۆڕاو له هه رچی���دا قازانج���ی هه بوبێ���ت بۆ كۆمه ڵگه ، ل���ه وه دا زیانی پێگه یاند كه هه مو س���تراتیژیدا له په یماننامه یه كی شێوازێكی ره خنه گرتنی له ناوبرد و یه ك گوت���اری بۆ ره خنه گرتن له ده س���ه اڵت سه پاند، گوتاری "له گه ڵ من بیت دژی ده سته اڵتیش���ی هاوكات گه نده ڵیت"، له یه كێتی و پارتی���دا كورتكرده وه . له م پرۆسه یه ش���دا، س���ه ته الیتی ك���وردی به ش���داریه كی گه وره ده كات له دنه دان له بری ره خنه گرتن���ه ، ش���ێوازی به م

به رهه مهێنانی مه عریفه . له جیهان���ی بونی���ادی گرفتێك���ی له س���نوری سیاس���ه ت و حزبایه ت���ی و توانای س���ه ركرده ی سیاس���ی به راورد به فراوان���ی و پێداویس���تی كۆمه ڵگه دا، ته نی���ا حزب���ی بازبازێن���ی هه ی���ه . مه قامی تۆخده كاته وه و سیاسه تكردن حزب و س���ه ركرده كانی به هێز ده كات. چێژبینین بۆ س���په یس دروستكردنی له ژی���ان و گ���ه ڕان به دوای ش���وێنێك و په یوه ندیه ك بۆنی سیاسه تی لێنه یه ت له الی���ه ك و بۆ به ش���داری له گه ش���ه ی كۆمه ڵگه له الیه كیتره وه به سنوردانان بۆ سیاسه ت و حزبایه تی ده ست پێده كات،

نه ك به تواندنه وه له ناویدا.

بیرورا)399( سێشه ممه 2013/10/22

حیزبه سێبه ره كان بودجه ی حیزبه كان و حكومه تی بنكه فراوان

خوێندنه وه یه ك بۆ ده ره نجامی هه ڵبژاردنه كان و پێكهێنانی كابینه ی نوێ

14

دورنزیک گۆشه یه که

سه ردار عه زیزو نیاز نه جمه دین ده ینوسن

وه ڕسبون له سیاسه ت

ئۆپۆزسیۆن وه ك ئامرازێكی فشارو

به هێزكردنی روبه ری كێبڕكێی سیاسی ده شێت

قازانجی هه بوبێت، به اڵم له هه مانكاتدا كه لتوری ملمانێی قێزه ونی حزبایه تی ده وڵه مه ند كرده وه

ئه گه ر حیزبێك دوای سااڵنێكی

زۆر له بونی هه رگیز به شداری

هه ڵبژاردنی نه كردبێت دیاره پێویستیبون به و

حیزبه نیه و ناكرێ به رده وام بودجه

وه ربگرێت كه سامانی گه له

19 »»

Page 15: ژماره 399

15 (399( سێشه ممه 2013/10/22 [email protected]تەندروستی

نه‌شته‌رد.گۆران عەبدواڵ دەینوسێت

کێ دەوێرێ وەزارەتی تەندروستی وەربگرێت؟

تەندروستی شوێنێکی پێناچێت وەزارەتی له گفتگ����ۆ فەرمی و ئەت����ۆی داگیرکردبێت نافەرمیەکانی الیەنە براوەکانی هەڵبژاردن. هەرچەندە هێش����تا زوە بۆ بڕیاردان له سەر قورس����ایی وەزارەت����ی تەندروس����تی وەکو کارتێکی دانوس����تانی هێزە سیاس����یەکان، ب����ەاڵم پۆس����تی وەزی����ری تەندروس����تی وەک����و پارویەک����ی چەوری دابەش����کردنی پۆس����تەکاندا دەرناکەوێت. دەش����ێت ئەمە ڕەنگە هەڵبگرێت؛ له لێکدانەوەی����ەک زیاد هێشتا گفتوگۆکان له سەرەتاو به نهێنی بن و نەزانین ئاخۆ وەزارەتی تەندروستی له کوێی ئەولەویاتی هێزە سیاسیەکاندایە، هەروەها ڕەنگە دەرنەچونی ئەو پزیشکانەی خۆیان کاندیدکردب����و ب����ۆ ئەندامێت����ی پەرلەمان کاریگ����ەری هەبوبێ����ت لەس����ەر نەبون����ی گەرموگوڕیی بۆ یەکالکردنەوەی پۆس����تی وەزیری تەندروس����تی بۆ الیەنێکی سیاسی دیاریک����راو. ه����ۆکارەکان هەرچییەک بن، گرنگینەدانی هێزە سیاسیەکان بەوەزارەت و سیستمی تەندروستیی هەڵەیەکی سیاسی کوشندەیە. ئەو هەڵەیە زەرەری بۆ خودی ئەو هێزە سیاسیانە دەبێت و ڕەنگدانەوەشی دەبێت لەس����ەر دۆخی تەندروستیی نزیک و

داهاتوی کوردستان. زەرەری یەکه م پەیوەندی به چانسی خودی ئەو هێزە سیاس����یانەوە هەیە بۆسەرکەوتن له هەڵبژاردنەکان����ی داهات����ودا. ڕودان����ی کارەساتە تەندروس����تیەکانی وەکو مردنی هاواڵتیان ب����ه دەرزی و دەرمان����ی کواڵیتی نزم و کوێرکرنی چاوی هاواڵتیان و گەندەڵی ش����ێرپەنجەیی له سیس����تمی تەندروستیدا کاریگ����ەری ڕاس����تەوخۆیان هەبو لەس����ەر دەنگەکان����ی یەكێتیی نیش����تیمانیی. ئەو هێ����زەی کە ب����ۆ ماوەی ٨ س����اڵ دەچێت وەزارەت����ی تەندروس����تی بەدەس����تەوەیە، شکستی هێنا لەوەی سیاسەتێکی سوشیال دیموکرات لەو وەزارەت����ەدا جێبەجێبکات، بەڵک����و له س����ەرمایەدارەکان بەئەمەکت����ر هاوکێش����ەکانی قازان����ج و بەتایبەتکردن����ی جێبەجێکرد. گێلیەکی گەورە دەبێت ئەگەر شکستەکانی یەكێتیی لەبواری تەندروستیدا به یەکێ����ک له هۆکارەکان����ی پاشەکش����ەیی ئەو حیزب����ه له هەڵبژاردنەکان����دا نەبینین. به دیوەکەی تردا، هێزە سیاسیەکان دەبێت سیاس����یان چاوکراوەیی ئاگایی و ئەوەندە هەبێت بۆ ئەوەی کاریگەری ڕاس����تەوخۆی وەزارەت����ی تەندروس����تی لەس����ەر پ����اک و خاوێن����ی هەڵبژاردنەکان ببین����ن. دواجار ئەوە وەزارەتی تەندروس����تیە کە بەرپرسە هەڵبژارنەکان کۆمسیۆنی له هاوکاریکردنی ب����ۆ پاککردن����ەوەی تۆم����اری دەنگدەران له ن����اوی م����ردوەکان. له پ����اڵ ئەوەش����دا، وەزارەتی تەندروس����تی ب����واری به هەندێک له کارمەندەکان����ی دا تەزویر بکەن لەڕێی داخڵکردنی نەخۆش����ی س����اختەوە له رۆژی

هەڵبژاردندا. گوێنەدانی هێزە سیاس����یەکان به سیستم و وەزارەتی تەندروستیی زەرەری درێژخایەنی دەبێت. له کاتێکدا ک����ە وەزارەتی دارایی و پێش����مەرگە و سروش����تیەکان و س����امانە ناوخ����ۆ ل����ەو وەزارەتانەن ک����ە زۆرترین و دەکرێ، لەسەر کێبڕکێیان گەرموگوڕترین وەزارەتی تەندروستیی کەمتر دەرده کەوێت. ڕودواێک����ی جیهانیی گەورەی چەند رۆژێک پێ����ش ئێس����تا، کوش����ندەیی ئ����ەو هەڵە س����تراتیژیە دەردەخات کە هێزە سیاسیە کوردیی����ەکان دەیکەن به پشتگوێخس����تنی وەزارەت و سیستمی تەندروستیی. زلهێزێکی گ����ەورەی وەکو ئەمری����کا له چەند هەفتەی ڕابوردودا له لێواری خۆکوژیەکی سیاس����یدا بو. کۆمارییەکان )یا ڕاس����تتر کوتلەیەکی ناو ئ����ەو حیزبه کە به پارتی چا ناس����راوە( ئیفالسپێکردنی هەڕەشەی لەژێر ویستیان خزمەتی به یاس����ای ئەمریکادا، شکس����ت س����ەرۆک ک����ە بهێن����ن تەندروس����تیی ئۆبام����ا کردویەت����ی به یەکێ����ک له ئامانجە س����تراتیژیەکانی خۆی. واتە کێش����ەیەکی گەورەی زلهێزێکی دەتوانێت تەندروستیی وەکو ئەمریکا بخاتە سەر چۆک، ئەی ئاخۆ ئەو بوارە دەتوانێت چی له کۆرپە هێزێکی

وەکو ئێمە بکات؟له پاڵ ئەم زەرەرە درێژخایەن و نزیکانەدا، هی����چ هێزێکی سیاس����ی خ����اوەن ئاگایی و دوربین����ی و خوێندنەوەی واقیعی بێت و ئەو مەترسییە گەورانە نەبینێت کە تەندروستی و سیس����تمە س����ەقەتەکەی دروس����تیدەکەن لەس����ەر ئاسایش����ی نەتەوەییمان. لێشاوی پەنابەرەکانی س����وریا و نەبونی ئاوی پاکی خواردن����ەوە، بەتەنها بەس����ە ب����ۆ ڕودانی پەتایەک����ی فراوانی کۆلێرا وەکو ئەوەی کە س����اڵی پار ڕویدا، بەاڵم ئەمجارە لەس����ەر

ئاستێکی فراوانتر و کوشندەتر. هەمو ئاماژەکان پێماندەڵێن کە وەزارەتی تەندروستی هیچی له سامانە سروشتیەکان و پێش����مەرگە و ناخۆ و دارای����ی کەمتر نیە. ئاخۆ هێزە سیاس����یەکان ئ����ەوە دەبینن یا نا؟ زۆری نەماوە وەاڵمی ئەو پرسیارەمان

دەستبکەوێت.

ئا: د.دلێر ڕەئوف حەمە

نەخۆش وەک چۆن مافی هەیە کە لەژمارە 39٥ باسمانکرد

بەهەمانشێوەش ئەرکی لەسەرە، ئەرکەکانی نەخۆش بەرامبەر

پزیشک و کارمەندانی نەخۆش خانەو رێزگرتنە له یاسای نەخۆشخانەکە.

پێویس����تە خێزانەکەی نەخ����ۆش و ڕەچاوی ئەم خااڵنە بکەن.

1. پێویس����تە نەخۆش ڕاستگۆبێت تەواوی زانیاری پزیشکەکەی و لەگەڵ

بداتێ دەربارەی نەخۆشیەکەی.2. نەخۆش لێپرسراوە دەربارەی ئەو

حاڵەتانەی کە پێشتر بەسەریداهاتون و ئ����ەو دەرمانان����ەی کەوەریگرتون یان خەوێنرابێت ئەگ����ەر له نەخۆش����خانە پێویستە پزیشکەکەی ئاگاداربکاتەوە.3. نەخۆش ئەگەر له هەر ئاس����ت و پلەیەکدا بێت پێویستە ڕێز له پزیشک و

ستافی نەخۆشخانە بگرێت.٤. پێویس����تە نەخ����ۆش ڕەچ����اوی ئەو پالنی چارەس����ەرکردنە بکات کە

پزیشکەکەی بۆیدادەنێت.٥. نەخۆش ئەبێت لێپرس����راویەتی وازی ئەگ����ەر هەڵبگرێ����ت ئ����ەوە پێ����ش هێن����ا له چارەس����ەرکردن

تەواوبونەکەی.٦. ئەبێ����ت نەخ����ۆش ڕەچاوی ئەو

کاتان����ە بکات کە پزیش����کەکەی بۆی دادەنێت و له کاتێکدا نەیتوانی پێویستە

پزیشکەکەی لێئاگاداربکاتەوە.٧. پێویستە نەخۆش سەرجەم کەل و

پەلی ناو نەخۆشخانە بپارێزێت.ئەهلیەکان����دا له نەخۆش����خانە .٨پێویستە نەخۆش بەرامبەر ئەو کارەی بۆی کراوە بڕێک پارە بدات بەستافی

نەخۆشخانەکە.9. پێویس����تە نەخۆش و خێزانەکەی ڕەچاوی یاس����اکانی ناو نەخۆش����خانە

بکەن.10 . کاتێک نەخۆش له نەخۆشخانە چارەسەرکردنی تەواو دەبێت پێویستە

بەزویی نەخۆشخانە بەجێبهێلێت.

ئەو ئه ركانه ی نه خۆش پێویسته بیزانێت

منداڵەكەت له خۆراكی ناتەندروستییانە لێكۆڵین����ەوەكان دەڵێن كە دوربخەوەو نزیكەی 90% ی ئەو خۆراكانەی مندااڵن دەیخۆن رێژەیەك����ی بەرزیان له چەوری و

شەكرو خوێ تێدایە. ئەم رێژە بەرزەی چەوری و ش����ەكرو خوێ دو جار پترە لەو بڕەی كە رۆژانە بۆ مندااڵن پێویستە، بەتایبەتی چەورییە تێرەكان. هەروەها لێكۆڵینەوەكان باس ل����ەوەش دەك����ەن كە ئ����ەو خۆراكانەی له قوتابخانەكان����دا دەخورێ����ن بەه����ای خۆراك����ی باش����یان نییە ك����ە قوتابی رۆژانە پێویس����تییەتی، باوترین خۆراكی له سەندەویچێكی بریتییە قوتابخانەكان پەتات����ەی لەگ����ەڵ س����پی س����ەمونی س����وره وكراو یان لەفەیەكی فەالفل یان دانەی����ەك ش����وكوالتە، ب����ۆ نمونە هیچ

میوەیەك����ی تێ����دا نییە، س����ەوزەكانی تێدانییە، ش����یرو بەرهەمەكانی ش����یری تێ����دا نییە، گەلێك مادەی گرنگی تریان كەم����ە. رێژە زۆرەكەی خوێ كە دەگاتە من����دااڵن له س����ەمونی س����پی و جپس و دەگرێت، سەرچاوە پەتاتەوە فینگەری رێژە زۆرەكەی ش����ەكریش له خواردنەوە بس����كویت ش����وكوالتە و گازدارەكان و س����ەرچاوە دەگرێت. دایك و باوكان زۆر زەحمەت دەبینن له هاندانی منداڵەكانیان بۆ خۆراكی سودبەخش چونكە بەزۆری منداڵ����ەكان خۆی����ان بڕی����ار دەدەن كە چی دەخۆن. بەهەرحاڵ، پێویس����تە كە من����دااڵن هانبدرێن بۆ پەس����ەندكردنی خۆراكە س����ودبەخش و گرنگەكان كە بۆ بەرگریی بەهێزكردنی سیستمی گەشە و

لەش پێویستن.

.90% ی ئه و خۆراكانه ی مندااڵن ده یخۆن

ناته ندروستن

ئا: مه رزی شێخانی

كێشه ی خێزانی و كێشەی دارایی، خەمی له دەستدانی كەسێكی نزیك و

نەخۆشی،هه مو ئه مانه هۆكارن بۆ خه مۆكی بەاڵم ئەگەر هەست

بەخەمۆكی دەكەن و هیچ یەكێك لەم هۆكارانە بونی نییە، دەستنیشانكردنی

خەمۆكی كارێكی دژوار دەبێت. ئه م چه ند خاڵه سه یرانه ی خواره وه

هۆكارێكن بۆ خه مۆكی .

� كەشی هاوینە: تێكچونی وەرزی كە بەخەمۆكی زس���تانە ناسراوە كاریگەری زۆری بەس���ەر كۆمەڵێك كەسدا دەبێت، بەاڵم بۆ بەش���ێكی تر ئ���ەم خەمۆكییە ل���ەوەرزی هاوین���دا رودەدات. خەمۆكی له هاویندا ئەو كات���ە رودەدات كە لەش درەنگ لەوەرزێكی تازەدا تاقیدەكرێتەوە. ئ���ەوەش بەه���ۆی نەبونی هاوس���ەنگی كیمیاوی مادەی میالتونین و له هۆرمۆنی

مێشك بێت. كات زۆرب���ەی جگەرەكێش���ان: �هۆش���بەرەكانی مادە جگەرەكێش���ان و تر یەكێك���ە له هۆكارەكان���ی خەمۆكی، ب���ەاڵم ئەوانەی كە دوچ���اری خەمۆكی له جگەرەكێش���ان دەك���ەن. رو دەب���ن نیكۆتین كاریگەری لەسەر چاالكییەكانی مێش���ك دەمارەكان���ی گواس���تنەوەی دادەنێت و دەبێتە ه���ۆی بەرزكردنەوەی ك���ە ئاس���تی دوپامی���ن و س���روتۆنین میكانیزمی كاركردی چارەس���ەرییەكانی دوركەوتن���ەوە خەمۆكیش���ە. دژە له جگەرەكێش���ان دەبێتە هۆی هاسەنگی

مادەی كیمیاوی مێشك. � غ���ودەی دەرەق���ی: كاتێك غودەی تیرۆئیدی نەتوانێ���ت هۆرمۆنی تیرۆئید كاتەدا بەرهەمبهێنێت،ل���ەم پێویس���ت نەخۆش توش���ی تیرۆیید ب���وەو یەكێك هۆرمۆنە خەمۆكییە. ئەم له نیشانەكانی

ئ���ەم هۆرمۆن���ە چەند كارێ���ك ئەنجام دەدات، ب���ەاڵم گرنگتری���ن ئەركی وەكو رێكخستنی دەمارەكان و گواس���تنەوەی

ئاستی سروتونینی لەشە. � راهاتن لەس���ەر كەمخەوی: جێگەی سەرس���وڕمان نییە كە كەمی خەو زیانی لێدەكەوێت���ەوە، ب���ەاڵم دەبێت���ە هۆی دەركەوتن���ی نیش���انەكانی خەمۆكیش. ئ���ەو دەرك���ەوت له توێژینەوه یەك���دا، كەمخەون، تەندروس���تانەی بەشداربوە دوای بینینی دیمەن���ی دڵتەنگ چاالكی مێشكیان زۆرتر بو بەبەراورد لەگەڵ ئەو بەش���داربوانەی كە ئاستی خەویان باش بوە. ئ���ەوەش وەك په رچەكردارێكە كە كەسانی توشبو بەخەمۆكی هەیانە. ئەگەر باش نەخەون، مێشكتان كاتێكی نابێت نۆژەنكردن���ەوەی خانەكانی و دوبارە بۆ

ئەمەش هۆكارێكە بۆ خەمۆكی.

� زۆر كاركردن بەفەیس���بوك: ئەگەر كاتێك���ی زۆر ب���ۆ س���ایت و چاتك���ردن بەس���ەر دەبەن توێژین���ەوەكان ئەوەیان خەمۆك���ی ئەم���ە ك���ە س���ەلماندوە لەن���او بەتایبەت���ی لێدەكەوێت���ەوە، نەوجەواناندا كە له ملمالنێی ئینتەرنێت و پەیوەندییەكاندان و هاوڕێیەتی و روانینیان ب���ۆ جیهان تاڕادەیەك دورە له راس���تی. بەشێك له پسپۆڕان بەخەمۆكی فەیسبوك

ناویدەبەن.. � شوێنی نیشتەجێبون: گفتوگۆ لەسەر ئەوەی ژیانی الدێ باشترە یا شار، ئەمە باس���ێكی بێكۆتایە. بەاڵم توێژینەوەكان ئەوە دەردەخەن كە ئەوانەی له ش���اردا دەژین ) 39%( زۆرتر توش���ی خەمۆكی ئەوان���ەی لەگ���ەڵ به ب���ەراورد دەب���ن له الدێكاندا دەژین. لێكۆڵینەوەكانی 2011 بۆ ئەم مەبەس���تە ئ���ەوە روندەكاتەوە:

شارنش���ینەكان له بەش���ێكی مێشك كە گ���رژی و نیگەران���ی رێكدەخ���ات، زیاتر چاالك���ی هەیە و رێژەیەك���ی زۆری گرژی نەخۆشی دەرونی لێدەكەوێتەوە. ئاستی جۆراوجۆرەكان���دا لە واڵت���ە خەمۆك���ی

جیاوازەو له هەندێك لەواڵتاندا باوترە.� نەخواردن���ی ماس���ی: كەم���ی رۆنی ماس���ی كە له ماس���ی س���الومۆن و رۆنی روەكی دەس���ت دەكه وێ���ت رەنگە ببێتە هۆی توشبون به خەمۆكی. توێژینەوەكان پەیوەن���دی نێوان كەم���ی بەكارهێنانی بەاڵم دەستنیشانكرد، ماسی و خەمۆكی له ناو پیاواندا ئ���ەم بابەتە دیارنەكەوت. ئەم رۆنە گواستراوە دەماریەكانی وەكو س���روتونین رێكدەخەن كە دەبێتە هۆی ئەم روداوە. پێكهاتەكانی ماسی یارمەتی كەمكردن���ەوەی خەمۆكی لەم كەس���انە دەدات كە توش���ی نەخۆش���ی دەرونی

بون. � پەیوەن���دی الوازی نێوان خوش���ك و ب���را: هەرچەندە هەم���و پەیوەندییەكی خ���راپ خەمۆكی لێدەكەوێت���ەوە، بەاڵم له توێژینەوەیەكی ئەمه ریكی كە له ساڵی 200٧ ئەنجامدرا دەركەوت ئەو پیاوانەی ك���ە ب���ەر له تەمەنی 20 س���اڵی لەگەڵ خوشك و براكانیان توشی ملمالنێ بون، له سااڵنی دواییدا توشی خەمۆكی دەبن. هەرچەن���دە ئەوە روننەبۆتەوە كە بۆچی پەیوەندی نێوان خوشك و برایان ئەوەندە گرنگە، ب���ەاڵم پس���پۆڕان پێیانوایە كە ئەم پەیوەندییانه دەكرێت به توانس���تی پەیوەس���ت هاوتەمەنەكان پەیوەن���دی هۆیەكانی، به لەبەرچاونەگرتنی بكرێت. ب���ەاڵم ناكۆكی نێوان خوش���ك و برایان دەكرێت ببێتە هۆی توشبونی خەمۆكی

له تەمەنی ٥0 ساڵیدا.

چه ند خاڵێكی سه رسوڕهێن كه توشی خه مۆكیت ده كات

Page 16: ژماره 399

خوێندن(399( سێشه ممه 162013/10/22

كۆنگره ی مامۆستایان چی ده گۆڕێت؟!

ساڵح میروه یس

یه كێتی مامۆس���تایانی كوردستان له نێو به گه وره ترین رێكخ���راوه پیش���ه ییه كاندا رێكخ���راو ئه ژمار ده كرێ���ت و نوێنه رایه تی نزیكه ی 150 هه زار مامۆستایه ك ده كات، ب���ه اڵم ده توانرێ���ت بوترێت ك���ه یه كێكه دروستكردنی له ئاستی له نائه كتڤیترینیان فشارو داكۆكی له مافی ئه ندامانی ، سااڵنێك بو ئه م رێكخراوه به ه���ۆی ئه نجامنه دانی كۆنگ���ره نه به س���تنی هه ڵب���ژاردن و تاڕاده یه كی متمانه ی خۆی ش���ه رعیه ت و مامۆس���تایان به كورت���ی له ده س���تدابو نائومێدبون له م س���ه ندیكایه و مه سه له ی مامۆس���تایانیش په یوه ن���دی ئینتیم���ا و له ده رهێنانی مامۆس���تایانه وه به یه كێتی ناس���نامه یه ك زیاتر هیچی تر نه بو. به اڵم دوای به س���تنی 12هه مین كۆنگره ی خۆی ل���ه 10/4/ 2011 ئه م رێكخ���راوه توانی شه رعیه ت و متمانه بۆ خۆی بگه ڕێنێته وه و )س���ه رده م و لیس���ته كانی بونی به هۆی تازه ی له سكرتاریه تی یه كگرتو( كۆمه ڵ و له وه له مڕۆژنه دا گوێمان مامۆس���تایاندا، بوكه سه رۆكی یه كێتی مامۆستایان باسی له وه كرد كه 26 ئ���ه م مانگه كۆنگره یه ك ده به س���تن و ئاماژه ی به وه ك���رد كه ئه م كۆنگره یه ته واوكاری كۆنگره ی 12هه مین ده بێت كه 2011/10/4 به سترا و هه روه ها هه ڵسه نگاندن و پێداچونه وه یه ك ده بێت بۆ دو س���اڵی كاركردنی یه كێتی مامۆستایان كۆنگره 12هه می���ن به س���تنی ل���ه دوای پێش كۆنگ���ره ده مه وێت ئ���ه وه به بیری به شداربوانی كۆنگره بهێنمه وه كه نابێت له بیربچێت كه مامۆس���تایانی ئه وه ی���ان كوردستان به وپه ڕی دڵسۆزی و هه ستكردن به به رپرسیاریه تیه وه به شداری هه ڵبژاردنی یه كێتی مامۆس���تایانیان ك���رد و متمانه و ده نگیان به ئێوه به خش���ی و كه چی ئێوه دوساڵه كارێكی واتاننه كردوه كه جێگه ی ده ستخۆش���ی بێت، ئێمه ی مامۆس���تایان دوای 21هه می���ن كۆنگره ی مامۆس���تایان چاوه ڕوان���ی كار و چاالكی گ���ه وره بوین، چاوه ڕوان���ی ئ���ه وه بوین )س���كرتاریه ته هه ڵبژاردنه كان به ڵێنه كانی ڕه نگاڵه یه كه ( بكه ن به ك���ردار، چاوه ڕوان���ی ئه وه بوین به هۆی بونی فره لیستیه وه له سكرتاریه تی بگۆڕێ���ت، ش���ت زۆر مامۆس���تایاندا مامۆستایان چاوه ڕوانی ئه وه بوین )لیستی هاوبه ش( یه كێتی مامۆستایان پرۆژه باران ب���كات، ب���ه اڵم به داخه وه دوای دوس���اڵ له كاركردن نه ك نه تانتوانی ببنه نماینده و داكۆكیكارێك���ی ڕاس���ته قینه له مافه كانی مامۆستایان به ڵكو به هۆی هه ندێ پرۆژه ی دیراس���ه نكراوی سه قه تی وه ك زیادكردنی س���ه عاته كانی خوێن���دن و دابه ش���كردنی سیمكارتی )كۆڕه ك و ئاسیاسێڵ( وه زیاتر واقع���ی ژیانی مامۆس���تایانتان ئاڵۆزو پڕ كێش���ه كرد، ئومێد ده كه م به شداربوانی كۆنگره ك���ه ی 26ی مامۆس���تایان ل���ه م په یام���ه ی م���ن تێگه یش���تبن به تایبه تی براده رانی لیس���تی )س���ه رده م و كۆمه ڵ و یه كگرتو( كه هه مومانیان نائومێد و توشی شۆك كرد، هیوادارم ئه مجاره یان به پالن و به رنامه یه ك���ی تۆكم���ه وه به ش���داری له و كۆنگره یه دا بكه ن و بیكه نه س���ه ره تایه كی تازه و پ���ڕ له گۆڕان���كاری له واقعی كاری مامۆس���تایاندا، یه كێت���ی رێكخراوه ی���ی كۆنگره كه ی 26مانگی مامۆستایان بكه نه په نچه ره یه ك ب���ۆ ئاوڕدانه وه یه كی جیدی له و كێش���ه و گرفتانه زۆرانه ی كه له مڕۆدا ده ناڵێن���ن به ده س���تیه وه مامۆس���تایان وه كو كێش���ه ی نیشته جێبون، توندوتیژی سیاسی ، س���زدانی به مامۆس���تایان، دژ بوار ڕه خس���اندن بۆ مامۆس���تایان به دور ده س���ته به ركردنی حیزبی ، له ئینتیم���ای بواری زیاتری خوێندن بۆ مامۆس���تایانی خاوه ن بڕونامه ی دبلۆم، ئه مه و ژماره یه ك مامۆس���تایان ت���ری داواكاری كێش���ه و ك���ه هی���وادارم به ش���داربوانی كۆنگره ی 26مانگ مامۆس���تایان به پالن و به رنامه ی ته ندروس���ته وه ئاوڕی جیدیان لێبده نه وه ، چون مامۆستایانی كوردستان كه ده نگ و متمانه یان به ئێوه به خشیوه مافی خۆیانه به رهه م���ی ئ���ه و ده ن���گ و متمانه دانه یان ئه م���ڕۆ بێ���ژم مه به س���تمه بچنن���ه وه ، مامۆستایانی كوردستان ده یانه وێت به ڵێن و مامۆستایانی هه ڵبژاردنی دروش���مه كانی به عه مه لی له ئه رزی واقع و له ژیانی ڕۆژانه ی هیوادارین ، ڕه نگبداته وه مامۆس���تایاندا كۆنگره ی���ه ك بێ���ت له ب���واری عه مه لیدا ڕاس���پارده كانی جێبه جێ بكرێن و بخرێنه خزمه تی مامۆس���تایانی كوردس���تانه وه و ته نها قسه یه ك نه بێت بۆ ڕاگه یاندنه كان و دوات���ر بیرمانبچێت���ه وه ، هه نگاوێك بێت ب���ۆ ئه نجامدانی چاكس���ازی و گۆڕانكاری له ئه دائی كاركردنی یه كێتی مامۆستایانی كوردستاندا به ش���ێوه یه ك كه بگۆنجێت له گه ڵ هه لومه رجی ت���ازه ی واقعی كاری

رێكخراوه یی له هه رێمی كوردستاندا.

هه رجاره و که سێک ده ینوسێت

ته‌خته سپی

ئا: ئاراس عوسمان

به بڕیاری وه زاره ت���ی په روه رده ، نزیكه ی 170 قوتابخانه و خوێندنگای گونده كانی به پارێزگای س���لێمانی الده برێن و سه ر له ش���وێنیان كۆمه ڵ���گای په روه رده یی چاره سه كردنی به مه به ستی ده كرێته وه كێشه ی نه بونی مامۆستاو گه ڕاندنه وه ی به ش���ێك له خه رجی س���ااڵنه ، ئه مه ش له گوندنش���ینانی زۆرێ���ك نیگه ران���ی لێكه وتۆته وه و مامۆستایان و شاره زایانی نازانن ب���ه دوری پ���ه روه رده ش بواری ئ���ه م بڕی���اره كێش���ه ی كۆمه اڵیه ت���ی

لێبكه وێته وه .

نیاز عه زیز، پسپۆڕی بواری زانسته كانه و ماوه ی چوارساله له گونده كانی ده وروبه ری پارێزگای سلێمانی مامۆستایه ، نیگه رانه

له كردن���ه وه ی كۆمه ڵگای په روه رده یی و ده پرس���ێت، "ئای���ا هی���چ زه مانێ���ك هه یه كێش���ه دروس���ت نه بێت له نێوان گوندنش���یناندا؟ مه ترسی ئه وه ش هه یه كه ئه و گونده ی ده ستنیش���ان ده كرێت بۆ كردن���ه وه ی قوتابخانه تێیدا، ره نگه ره چ���اوی الیه نی عه ش���ایه ری و حزبی به دوادا كێش���ه ی كۆمه اڵیه تی بكرێت و بێ���ت، بۆیه داخس���تن و كه مكردنه وه ی گونده كان كه دوات���ر دورنیه زۆرێكیان

چۆڵ بكرێن".هاوكات نه وش���یروان حه مه غه ریب، ئه ندام���ی یه كێت���ی مامۆس���تایان لقی سلێمانی له باره ی بڕیاری كه مكردنه وه ی قوتابخان���ه له گونده كان���دا ب���ۆ ئاوێنه بڕیاره ئه و رایگه یاند،"جێبه جێكردن���ی كۆكردن���ه وه ی ب���ۆ باش���ه كارێك���ی به اڵم له یه ك جێگ���ه دا، مامۆس���تایان

ئێس���تا هیچ قوتابخانه یه كی ش���یاوی تێدانیه ب���ۆ خوێندن ل���ه روی دیزاین و

خاوێنی ژینگه كه ی ".نه جمه دی���ن خۆیش���یه وه له الی���ه ن په روه رده ی گشتی به رێوه به ری عه لی ، كردنه وه ی له باره ی پارێزگای سلێمانی كۆمه ڵگه ی په روه رده ی و كه مكردنه وه ی قوتابخان���ه ی گون���ده كان ب���ۆ ئاوێنه ده ڵێ���ت: "ده مانه وێت كرێ���ی هاتوچۆ بۆ ئ���ه و خوێندكارانه خ���ه رج بكه ین و له گوندێكی ده وروپش���تی خۆیان درێژه به خوێندن بده ن، مامۆس���تای پسپۆری كۆبكه ینه وه و هه مو پێداویس���تیه كانیان

بۆ دابینبكرێت".حه مه غه ریب، به بڕیاره كه گه ش���بین نیه و ئام���اژه ی به وه كرد"ناكرێت له به ر ناسیاوی ، گونده كه ی فاڵنه كه س بكرێته سه نته رێك بۆ ئه وانی دیكه ، بۆیه ته نها

خوێندن گرنگ نیه ، به ڵكو پێویس���تی به بازاڕێك���ی نزیكه بۆ ئ���ه و گوندانه و دابینكردنی ش���وێنێك ب���ۆ مانه وه یان، چونكه ره نگه هه ندێك ناوچه له وه رزی هه بێت و هاتوچۆی مه ترس���ی زستاندا

كێشه بۆ خوێندن دروست بكات".به رێوه ب���ه ری گش���تی پ���ه روه رده ی پارێزگای سلێمانی ، هێما به وه ش ده كات "زۆرێك له و خوێندكارانه ی گه یشتونه ته قۆناغ���ی ناوه ن���دی دوركه وتونه ت���ه وه مامۆس���تا و نه بونی به هۆی له خوێندن بۆیه له گونده كه یاندا، ناوه ندی قۆناغی به رنام���ه ی وه زاره ت به و ش���ێوه یه كه له چوار یان دو الدێدا یه كێكیان ده كه ینه سه نته رو خوێندگای تێدا ده كه ینه وه ".

به وت���ه ی به رێوه ب���ه ری گش���تی ئه و هه نگاوه بڕیاری وه زاره تی په روه رده یه و ده بێ���ت له هه رچ���وار به رێوه به رێتی���ه

گشتیه كان جێبه جێ بكرێت، چاوه ڕێش كه س���وكاری ناڕه زای���ی ده كرێ���ت خوێندكاران���ی لێبكه وێت���ه وه ، ب���ه اڵم ئه گ���ه ر گوندێك هه بێ���ت و رازی نه بێت خوێندكاره كان���ی بگوازرێت���ه وه ئ���ه وا

ناتوانین قوتابخانه كه دابخه ین.پارێ���زگای س���لێمانی خاوه ن���ی 13 به رێوه به رێت���ی په روه رده ی���ه ، نزیكه ی 2000 قوتابخان���ه ی له خۆگرتوه ، به پێی دواین ئاماری به ڕێوه به رایه تی گش���تیی په روه رده ی پارێزگای س���لێمانی ، 350 له گونده كانی قوتابخان���ه و خوێندن���گا ده وروبه ری س���لێمانی هه ن كه به پێی بڕیاره كه ی وه زاره ت بێت ده كرێنه 180 قوتابخانه له نێو الدێ و گونده كاندا، بۆ كه گوندنش���ینیش خوێندكارێكی هه ر هاتوچ���ۆ ده كات بڕی 40 ه���ه زاری بۆ

خه رج ده كرێت.

ئا: به ختیار حسێن

مامۆس����تایه كی توركمانی له هه ولێر رایده گه یه نێت به هۆی ئه وه ی به رگری كوردس����تان ئ����ااڵی له ش����ه هیدان و له الیه ن له قوتابخانه ك����ه ی ، ك����ردوه خوێندنی گش����تی به رێوه به رایه ت����ی توركمان����ی له وه زاره ت����ی پ����ه روه رده ب����ۆ گواس����تراوه ته وه س����زادراوه و قوتابخانه یه كی تر، به ڕێوه به ری گشتی خوێندن����ی توركمانی����ش له وه زاره تی

په روه رده ئه و وتانه ره تده كاته وه .

بنه ڕه تی مامۆس����تایه كی قۆناغ����ی له قوتابخانه ی ئاق قۆینلوی توركمانی كه ل����ه وه ده كات ب����اس له هه ولێ����ر، خوێندن����ی گش����تی به ڕێوه ب����ه ری توركمان����ی له وه زاره ت����ی پ����ه روه رده پێش دو س����اڵ له مه وبه ر س����ه ردانی قوتابخانه ك����ه ی ئه وانی كردوه و داوای له به ڕێوه به ری ئه و قوتابخانه یه كردوه كه نابێت چیتر خوێندكاره كان له كاتی هه ستانه سه رپێ بڵێن بژی كوردستان و نه مری ب����ۆ ش����ه هیدان و نابێت ئااڵی

كوردستانیش به رزبكرێته وه .مامۆس����تا لی����پ زنی����ل نوره دین،

له قوتابخان����ه ی وه رزش مامۆس����تای ئ����اق قۆینلوی بنه ڕه ت����ی توركومانی ئ����ه وه ش ده كاته وه له س����ه ر جه خت قبوڵنه بوه و ئه مه ی����ان ئ����ه وان ك����ه قوتابخانه كه یان به ڕێوه ب����ه ری له گه ڵ سكااڵیان له س����ه ر به ڕێوه به ری گشتی سه رپه رشتیاری توركمانی و خوێندنی تۆماركردوه ، قوتابخانه ك����ه كارگێری به اڵم له الی����ه ن وه زاره تی په روه رده وه قوتابخانه یه ك����ی ب����ۆ س����زاداوه و هه رچه ن����ده گواس����تراوه ته وه ، ت����ر گواس����تنه وه كه ی فه رمان����ی دوات����ر راگی����راوه و داوای لیژنه یان كردوه بۆ چاره سه ركردنی كێش����ه كه ، به اڵم دو

ساڵ تێپه ڕی تا لیژنه كه هات. مامۆس����تایه ئ����ه و به وت����ه ی به ده س����ه اڵتبون و س����كااڵلێكراوه كان پشتگیریان لێكرا، بۆیه دوای ماوه یه كی كورت فه رمانی گواستنه وه ی جارێكی ب����ۆ ده رچ����وه و گوازراوه ته وه بۆ تر قوتابخانه یه كی تر، نوره دین پێشیوایه ، "غه درم لێكراوه ك����ه گوازراومه ته وه ، له به رئه وه ی خانه واده كه م چونكه من خاوه نی دو ش����ه هیده م، بۆیه به رگریم كردوه كوردستان ئااڵی له شه هیدان و

كه چی سزایانداوم ".

له الیه ن خۆیشیه وه مامۆستا خالید رۆس����ته م، به ڕێوه ب����ه ری قوتابخانه ی ئاق قۆینلۆی توركمانیش قس����ه كانی ئه و مامۆستایه به راست وه سفده كات و ده ڵێ����ت، "ئ����ه و مامۆس����تایه غه دری لێكراوه كه بڕیاری گواس����تنه وه ی بۆ ده رك����راوه ، له كاتێكدا ئه و س����كااڵی له س����ه ر به ڕێوه به ری گشتی خوێندنی توركمانی هه بوه ، به اڵم له بری ئه وه ی ئه وانه سزابدرێن كه سكااڵیان له سه ر پ����ه روه رده وه زاره تی تۆمارك����راوه ،

مامۆستاكه ی سزاداوه ".گشتی به ڕێوه به ری له به رامبه ریشدا به وه كال����ه ت توركمان����ی خوێندن����ی له وه زاره ت����ی پ����ه روه رده ، فه خره دین قس����انه ئ����ه و هه م����و به هائه دی����ن قس����انه "ئه و ده ڵێت، ره تده كاته وه و دورن له راس����تیه وه ، چونكه ئه وان دو لیژنه ی لێكۆڵینه وه یان له سه ر دانراوه و گواس����تراوه ته وه ، ئه وانیش به بڕیاری ج����اری یه كه م ك����ه ئه و مامۆس����تایه به فه رمانێك����ی گواس����تراوه ته وه كارگێری بوه كه سه رپه رش����تیارێكی پسپۆڕی وه رزشی و سه رپه رشتیارێكی پ����ه روه رده ی ب����ون، له به رئه وه ی ئه و

كه سه 7 به شه وانه ی هه بوه ".

له باره ی ئ����ه وه ش كه وتراوه نابێت دروشمه كانی "بژی كوردستان و نه مری ب����ۆ ش����ه هیدان" ل����ه و قوتابخانه یه دا بوترێت����ه وه ، به هائه دین ده ڵێت "ئه مه دو س����اڵ و نیو به رله ئێستا بو شتێكی ئاوا باسكرا، ئه مه ش ته نها هه فته یه كی نه برد، ئیتر وه كو ج����اران گه ڕایه وه و قوتابخانه یه ك����ی له هه م����و ئێس����تا توركمانی ده گوترێته وه و هه موش����یان پابه ن����دن به و بڕیاران����ه ی كه له الیه ن حكومه تی پ����ه روه رده ی وه زاره ت����ی

هه رێمه وه ده رده چێت".مامۆس����تا فه خره دی����ن هه م����و ئه و قسانه ش ره تده كاته وه كه له به رئه وه ی ئ����ه وان لیژنه كه ی����ان ناس����یوه بۆیه له به رژه وه ن����دی ئه وان قس����ه یكردوه ، چونك����ه وه ك خۆی وت����ی ئه و وه كو به ڕێوه به رێكی گشتی ئه و مافه به خۆی

نادات كه كارێكی ئاوا بكات.له ئێس����تادا له هه رێمی كوردس����تان 20 قوتابخان����ه ی توركمانی هه یه كه چواریان له كفرین و یه كێك له سلێمانی و هه م����و له هه م����و له هه ولێ����رن، 15قوتابخانه كانیش نزیكه ی 1920 قوتابی هه ی����ه ، خوێندنیش ل����ه و قوتابخانانه

به زمانی توركمانیه

هه ر خوێندكارێك هاتوچۆ بكات، 40 هه زار دیناری پێده درێتپه روه رده ی سلێمانی 170 قوتابخانه ی گونده كان داده خات

مامۆستایه كی توركمانی : له به رئه وه ی به رگریم له شه هیدان و ئااڵی كوردستان كردوه ، سزادراوم

ناكرێت له به ر ناسیاوی ، گونده كه ی

فاڵنه كه س بكرێته سه نته رێك بۆ

ئه وانی دیكه ، بۆیه ته نها خوێندن

گرنگ نیه ، به ڵكو پێویستی به بازاڕێكی نزیكه بۆ ئه و گوندانه و

دابینكردنی شوێنێك بۆ

مانه وه یان

به ڕێوه به ری گشتی خوێندنی توركمانی داوای

له به ڕێوه به ری ئه و قوتابخانه یه کردوه

که نابێ چیتر خوێندکاره کان بڵێن

بژی کوردستان

ره نگه هه ندێك ناوچه له وه رزی زستاندا مه ترسی هاتوچۆی هه بێت و كێشه بۆ خوێندن دروست بكات

Page 17: ژماره 399

(399( سێشه ممه 2013/10/22 [email protected]کۆمه‌اڵیه‌تی

ژنێک "منداڵەکەی سکم کچ بو، بۆیە تەاڵقەکەم کەوت و بێوەژن بوم" ئا: سارا قادر

شیرین به مەلۆتکە سی و پێنج رۆژیەکەیەوە لەبەر ژوری چاودێری

پزیشکیدا ڕاوەستابو، تا منداڵەکەی بکوتێت و بەدەم گریانەوە وتی" کە خوا نەگبەتی کردی کچت ئەداتێ، سكم حەوت مانگ بو کە سۆنەرم کردو به مێردەکەم وت سکم هەیە،

کردی به شەڕ لەگەڵمدا، چونکە ئەوە پێنجەمین کچمان بو بۆیە جنێوێكی

زۆری پێدام و قوتوی شەکرەکەی تێگرتم و هەر لەوێدا تەاڵقی دام".

ئەو لەکاتی قس����ەکردندا فرمێس����کی خۆی و گریانی کۆرپەکەی تێکەڵ بەیەک بب����ون و ه����ەر زو زو دەی����وت " خوایە پێنج کچ����ی هەتیو به چی بەخێو بکەم،

ئەگەر بش����یاندەمەوە دەس����ت باوکیان بێباکانە دەیانخاتە ژێر دەستی باوەژن و خۆش����م لەخەفەتدا دەمرم، بەاڵم ئێستا ئاواتەخوازم خۆم بمرم و دوریی کچەکانم

نەبینم".تەمەن نەخوێندەواری ژنێکی شیرین 3٨ ساڵەو وەک باسیکرد لە1٧ ساڵییەوە ش����ویکردوە به پیاوێک کە زۆر لەگەڵیدا خراپب����وە، ب����ەاڵم لەبەرئ����ەوەی خۆی باوەژنداربوە، نەیویس����توە تەالقبدرێت و هەمو شتێکی لەمێردەکەی قبوڵکردوە، بەاڵم" دواجار بەه����ۆی نەبونی کوڕەوە تەاڵقیاندام، ب����ەاڵم ئاینیش بێرەحمانە مامەڵە لەگەڵ ژن دەکات، بەو س����کەوە كه چومەوە الی باوکم هەرچەندە چەند کەس����ێک وتیان تەاڵقی ناکەوێت بەاڵم مامۆس����تا ئاینیەکە وت����ی لەبەر ئەوەی سکەکەی کچە تەاڵقی کەوتوەو پێویست

بەوە ناکات چاوەڕێ بکات".مامۆستایانی ئایینی رای خۆیان هەیە لەس����ەر ئەو بابەتە ک����ە ئەگەر ژنێکی س����كپڕ منداڵەک����ەی کوڕبێ����ت تەاڵقی ناکەوێ����ت لەبەرئەوەی ک����وڕ میراتگری باوکە، بەاڵم ئەگەر س����کەکەی کچ بێت

تەاڵقی کەوتوە. مامۆستا د. ئەحمەد شافیعی ئەندامی لیژنەی هەرێم باسی لەوە کرد کە ئەگەر پیاوێ����ک ژنێ تەاڵق ب����دات منداڵەکەی سکی کوڕ بێت یان کچ تەاڵقی دەکەوێت" چونکە بەپێ����ی هەر چوار مەزهەبەکەی ئایینی پیرۆزی ئیسالم جیاوازی لەنێوان کوڕو کچدا نەک����راوەو تەنها پەیوەندی بەبەسەرچونی عادە)سوڕی مانگانەوە( هەیە کە ئەویش هەر بەدانانی سکەکەی عادەک����ە ت����ەواو دەبێ����ت و تەاڵقەک����ە

دەکەوێت".

مامۆس����تا کامەران عەلی خوارەحم هاوڕا لەگەڵ مامۆس����تا شافیعیدا وتی" ئه وه نده ی به ن����ده زانیبێتم به دواداچونم ك����ردوه بۆ ئ����ه و بابه ته له ش����ه ریعه تی ئیس����المدا هیچ بنه مایه كی نیه ئه وه ی ئافره تی سكپڕ ئه گه ر سكه كه ی كوڕبێت ئ����ه وه ته اڵقی ناكه وێت خ����ۆ ئه گه ر كچ بێت ئه وه ته اڵق����ی ده كه وێت له بنه مادا موناقه ش����ه ی نێوان زانایانی ئیس����الم و فقیهه كان ئه س����ڵه ن له س����ه ر ئه وه نیه كوڕبێت یان كچ به ڵكو مه داری نیقاشه كه له نێوان و زانای����ان و نه ریتێكی بێبنه مادا هه یه ئه ویش ئه وه یه ئایا ئافره تی سكپڕ ته اڵقی ده كه وێت ی����ان نا؟ له عورفێكدا هاتوه كه گوایه ئه گه ر ئافرت س����كپڕبو جی����اوازی ب����ێ ناكه وێ����ت! ته اڵق����ی نێ����وان كوڕ و كچ له م كاته ش����دا زانایان به سه رسوڕمانه وه پرسیار له سه رچاوه ی

ئه م قسه یه ده كه ن و ده ڵێن ئەسڵەن شتی وا نیه له ش����ه رعداو به كۆده نگی زانایان و بێ جی����اوازی ئافره تی س����كپڕ ته اڵقی به هه میش����ه یی ته اڵقه كه ش ده كه وێت و س����ونه تییه چونكه ئافره ت كه سكپڕبو ئیتر خوێنی سوڕی مانگانه ی نامێنێت و ته اڵقه كه ی ده بێت به ته اڵقی س����ونه تی واته داده مه زرێت و حسابی بۆ ده كرێت بۆ زانیاری زیاتر ئه وه بزانه كه له ئیسالمدا

شێوازی ته اڵقدان دو جۆره :أ/ ته اڵقی سونه تی : واته به وشێوه ی ك����ه له قورئان����دا ئاماژه ی ب����ۆ كراوه و پێغه مبه ری ئازیزی����ش )د خ( فه رمانی پێك����ردوه له كات����ی پاكێتی����ه ك ك����ه س����ه رجێگه یی تێدا نه كرابێت یان كاتی س����كپڕیی ، له و دو كاته دا خێزانەکانتان

ته اڵقبده ن ئه گه ر ناچاربون به و كاره .ب/ ته اڵق����ی بدعی : وات����ه : داهێنراو

پێچه وان����ه ی س����ونه ت، وه ك ئ����ه وه ی له كاتی ته اڵقبدا خێزانه كه ی كه س����ێك خوێنی س����وڕی مانگانه ، ی����ان خوێنی له كات����ی پاكێتیداو ی����ان منداڵب����ون، سه رجێگه یش����ی ك����ردوه له گه ڵ����ی له و پاكێتی����ه دا، كه ته اڵقی داوه ئەو ته اڵقە هی����چ ئیعتیباری نییەو به ته اڵقی بیدعی

دادەنرێت.بۆیه حاڵی ئافره تی س����كپڕ هه میشه له پاكێتیدای����ه و هه ركات ت����ه اڵق بدرێت تێیدا ب����ا ئه گه ر سه رجێگه یش����ی تێدا كرابێ����ت به اڵم هه ر ته اڵق����ی ده كه وێت و هیچ جیاوازییه كیش نیه له نێوان ئه وه ی

سكه كه ی كوڕه یان كچ. س����ەرباری ئەو زانیاریانە ئێس����تاش ش����یرین باوەڕی وایە ئەگەر س����کەکەی ک����وڕ بوایە تەاڵق نەدەدراو خۆی و پێنج

کچ سەرگەردان نەدەبون.

سیاسیەکان فێری ماچکردن بون؟لەماچەکەی تاڵەبانیەوە بۆ ماچەکەی پارکی ئازادی

ئا: کاوە ڕەش، بەریتانیا

ماچ بریتیە لەکرداری پەستانی لێوی کەس����ێک لەسەر بەش����ێک لەجەستەی تری هەرش����تێکی یاخ����ود بەرامب����ەر بەمەبەس����ت. لەدونیاشدا جۆرو شێوازو ئامانجەکانی ماچکردن زۆرن. کرداری ماچ چەند جۆرێکە بەگشتی و چەند جۆرێکی تایبەتیشی هەیە پەیوەستە بەکەڵچەری نەت����ەوە جی����اوازەکان. دەکرێ چەند بیربخەین����ەوە، ماچەکان جۆرێکی ماچ ڕێزگرت����ن، خۆشەویس����تی، دەک����رێ، پیرۆزبایک����ردن، هاوڕێیەتی، ئاش����تی، ئایینی، تا ماچی سیاس����ی بن. ئەوەی

ب����اوە ماچکردنی ئەمڕۆ لەجیهاندا زۆر )لێو(ە. جوڵەی ماچ دەش����ێ هەندێک کات وەک س����یمبوڵ یاخود شێوەیەکی فەرمی نێ����وان مرۆڤ����ەکان وەربگرێت. ئ����ەوەی جێی بایەخ و س����ەرنجی میدیاو هاواڵتیان����ە، زیاتر ماچی کەس����ایەتیە هاوس����ەرەکانیانە، سیاس����ییەکان و یاخود کا تێک سیاس����ییەکان ماچی یان بەرامبەر ڕاموس����انی کەسی سیاس����ی دەکەن ئەوا دەشێ بەو مانایە بێت، کە کارەکانیان باش ڕۆیش����توە. ژمارەیەک س����ەرۆک و سیاس����ی واڵتان����ی جیهان، لەکاتی کۆڕو کۆبونەوە جەماوەرییەکان، واباوە خۆیان و هاوس����ەرەکانیان ئامادە

دەب����ن، بەتایی����ەت لەکات����ی گەش����تی واڵتان����ی دەرەوە، بەمەش هەندێک کات لەپڕۆتۆکوڵە نێودەوڵەتیەکانداو لەکاتی پێش����وازیدا، هاوسەری هەردو سەرۆکی واڵت، ئامادە دەبن. ئەگەر نمونەی زۆربەی واڵتانی خۆرئاوا بهێنینەوە، س����ەرۆک و س����ەرکردە سیاس����یەکانیان بەردەوام، هاوسەرەکانیان هاوشان و هاوسەفەریانن، بۆ گەش����ت و کۆبونەوە جەماوەریەکان، بەتایبەت لەکاتی بانگەشەی هەڵبژاردن، بەپێچەوانەوە پێش����وازیکردندا. یاخود لەناو واڵتانی خۆرهەاڵت و ئیس����المیدا، بەدەگم����ەن هاوس����ەری سیاس����یەکان دەردەک����ەون، یاخ����ود ه����ەر نابینرێن.

بەریتان����ی guardianی ڕۆژنام����ەی لەڕاپۆرتێک����دا چی����رۆک و وێنەی چەند هاوسەرەکانیانی جیهان و سیاس����یەکی کامی����رۆن، دەیڤی����د باڵوکردۆت����ەوە. س����ەرۆک وەزیرانی بەریتانی����ا، لەدواین لێوەکانی سامانتای کۆنفرانسدا ویستی هاوس����ەری ماچ بکات، ب����ەاڵم بەهۆی زیرەک����ی هاوس����ەرەکەیەوە نەیتوان����ی لەب����ەردەم ئامادەبواندا ماچی لێوەکانی بکات، بەڵکو سامانتای هاوسەری تەنها کردارەش����ی بەو بۆگرتەوە، باوەش����ی کامی����رۆن سەرزەنش����ت ک����را، بەوەی کە هێش����تا فێری ش����ێوازی ماچکردنی

سیاسی نه بوه .

ئیدمیڵباند سەرۆکی پارتی کرێکارانی هاوسەرەکەی بەردەوام کە بەریتانیا، ماچکردن���ی لەکات���ی لەگەڵدای���ە، هاوسەرەکەیدا زۆری تێپەڕاند بەقسەی ماچکردنی لەکاتی ئ���ەو میدیاکاران،

تەنان���ەت هاوس���ەرەکەیدا، لێ���وی چاوەکان���ی داخس���ت و وەک ئ���ەوەی لەژوری هۆتێلدا ب���ن و بەتەنها خۆیان ب���ن. رۆژنامەنوس���ان دەڵێن هێندەی

نەمابو بگەنە ئۆرگازم.

بەش����ێک ماچکردن����ی لەس����ەر لەسەرۆکی واڵتانی جیهان، سیاسیە ش����ێوازی لەهێندێ����ک پی����اوەکان هاوڕەگەزباز بەماچ����ی ماچکردندا،

نیکۆاڵ ماچکردنی وەک ناسێنراون، س����ارکۆزی س����ەرۆکی فەرەنس����او عەبدولعەزیز بوتەفلیقه ی س����ەرۆکی

جه زائیر.

س���یلڤیۆ برلسکۆنی سەرۆک وەزیرانی ئیتاڵیا، ئەو سەرۆکەی زۆربەی ئافرەتان لەکات���ی دیدارەکانیدا ترس���اندوە بەوەی ماچکردنی سەرکوڵم، لەجێی هەمیش���ە یاخود دەس���ت لەش���اندانی میوانەکانی بەتایبەت خانمەکان، زۆری تێدەپەڕێنێت و

خ���ۆی بۆ ماچ���ی لێ���وەکان دەهاوێژێ. برلسکۆنی لەکاتی دیداری خانمە بازرگان، ئەیم���ە مارس���یگاگلە، هەوڵی���دا ماچی لێوەکانی بکات، بەاڵم ئەویش له وكاته دا زیرەکانە خۆی س���وڕاند، بۆیە برلسکۆنی

بەناچاری ال ڕومەتی ماچکرد.

ئۆباما لەکاتی پرێس کۆنفرانس���ێکدا کوڵمەکانی ڕاموس���ان و ماچی ویستی خانمە ئاونگ س���ان س���وکی سەرۆکی

ب���کات، بەاڵم بۆرم���ا ئۆپۆزس���یۆنی س���ەرکەوتو نەب���و، زۆری نەمابو ئەو

خاتونە بەپشتدا بکەوێت.

لەکوردستان و عێراقیشدا ئەوەی زیاتر دەرکەوتبێ���ت لەگەڵ هاوس���ەرەکەی، ج���ەالل تاڵەبان���ی س���کرتێری ینک و ب���وە. عێ���راق کۆم���اری س���ەرۆک مەس���عود بەپێچەوان���ەی تاڵەبان���ی بارزانی���ەوە، بەردەوام هاوس���ەرەکەی هاوس���ەفەری بوە، لەکاتی پێشوازی و تاڵەبانی و نێودەوڵەتیەکاندا. گەش���تە ماچکردنی کۆندالی���زا رایس، لەمانگی

چواری 200٨دا، لەکاتی سەردانیکردنی بۆ بەغدا، وێنەی ڕاموسان و ماچکردنی لەالی���ەن خانم���ە ئ���ەو الڕومەت���ی زۆرێک مانش���ێتی بوە تاڵەبانی���ەوە، جیهان. بەناوبانگەکان���ی لەرۆژنام���ە ڕەنگە ڕایس خۆی بۆ ئەو س���وپرایزەی تاڵەبانی ئامادە نەکردبێت، بۆیە بەچاو داخس���تنەوە رومەت���ی ب���ۆ تاڵەبانی

بردەپێش.

ماچی لیۆنید برێژنێڤ، سه ركرده ی یه كێتی سۆڤیه ت و ئیریك هۆنێكه ری سه رۆكی ئه ڵمانیای رۆژهه اڵت کاتی خۆی هه رای نایه وه

بوش و كچه یاریزانی باله ، ئیمیڵی ئاده م

به ناوبانگتری���ن ماچ���ی دنیا.. دو خۆپیش���انده ری عاش���ق له کات���ی پێکدادانی خۆپیشانده ران و پۆلیسدا خه ریکی ماچکردنن له ڤانکۆڤه ری که نه دا

Page 18: ژماره 399

‌سه‌رتیپ‌جه‌وهه‌ر

بارودۆخی‌سوریا‌جیاوازتر‌له‌گۆڕانكاریی‌‌واڵتانی‌‌دیكه‌ی‌‌‌وه‌ك‌میس���رو‌تونس‌و‌لیبی���او‌یه‌م���ه‌ن،‌ملمالنێیه‌كی‌توندی‌نێوده‌وڵه‌ت���ی‌‌و‌ئیقلیم���ی‌و‌بگره‌‌هێزو‌گروپه‌‌جیاوازه‌كانی‌‌به‌دوایخۆیدا‌هێنا،‌ئه‌گه‌ر‌خه‌ڵكی‌س���وریا‌)غه‌یره‌‌كورد(‌قوربانیی‌‌شه‌ڕو‌شۆڕو‌ئه‌و‌بارودۆخه‌ی‌‌ئێستا‌بن،‌ئه‌وا‌كورد‌قوربانیی‌شه‌ڕی‌‌ئیتنیك���ی‌و‌ئاینی‌‌و‌دواتر‌ملمالنێی‌‌نێو‌

ده‌وڵه‌تی‌‌و‌گروپه‌‌نه‌یاره‌كانه‌.

له‌گه‌ڵ‌ده‌س���تپێكی‌روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌سوریا‌له‌گه‌ڵ‌رژێمی‌ئه‌سه‌د،‌دواتر‌دروس���تبونی‌‌چه‌ندی���ن‌گروپی‌رژێمی‌ روبه‌روبون���ه‌وه‌ی‌‌ ب���ۆ‌ جیاواز‌كوردس���تانییه‌كانی‌‌ ناوچ���ه‌‌ به‌عس،‌س���وریا‌كه‌وتن���ه‌‌ده‌س���ت‌هێزه‌كانی‌‌په‌ی���ه‌ده‌،‌)ك���ه‌‌له‌الی���ه‌ن‌په‌كه‌كه‌وه‌‌دروس���تكراون(‌كه‌وتنه‌‌ده‌س���تی‌‌ئه‌م‌ناوچان���ه‌‌به‌بێ‌‌ش���ه‌ڕو‌روبه‌ڕوبونه‌وه‌‌له‌گه‌ڵ‌سوپاو‌داموده‌زگاكانی‌‌به‌عس،‌پێش���وه‌خته‌ی‌‌ رێككه‌وتنێكی‌ بۆن���ی‌‌نێ���وان‌په‌كه‌ك���ه‌و‌رژێمی‌س���وریای‌‌لێده‌ه���ات،‌هه‌رچۆنێ���ك‌بێت‌س���وپا‌له‌هه‌مو‌ناوچه‌‌كوردییه‌كان‌كش���ایه‌وه‌‌

جگه‌‌له‌حه‌سه‌كه‌و‌قامیشلۆ‌نه‌بێت.سیاس���ه‌ته‌ی‌‌ ب���ه‌م‌ ئه‌س���ه‌د‌بپێكێت،‌ ئامانجێك‌ چه‌ند‌ توانیویه‌تی‌‌له‌الیه‌ك‌س���نوری‌‌)توركیا-‌س���وریا(‌توركیا‌ راسته‌وخۆی‌‌ له‌ده‌ستێوه‌ردانی‌‌بپارێزێ���ت،‌به‌وپێی���ه‌ی‌‌په‌كه‌كه‌‌دژی‌توركیایه‌،‌ه���اوكات‌له‌ڕێی‌‌په‌كه‌كه‌وه‌‌بكات‌ س���وریا‌ ئۆپۆزسیۆنی‌‌ ش���ه‌ڕی‌‌

به‌ئیسالمی‌و‌علمانییه‌كانه‌وه‌.كێش���ه‌ی‌‌ك���ورد‌له‌س���وریا‌ته‌نه���ا‌روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‌هێزه‌‌نه‌یاره‌كانی‌‌كوردو‌رژێمی‌س���وریا‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌كێش���ه‌ی‌‌ئ���ه‌و‌ملمالنێ‌‌ناته‌ندروس���ت‌و‌ گه‌وره‌‌تون���ده‌ی‌‌نێوان‌هێ���زه‌‌كوردییه‌كانه‌،‌به‌وه‌كاله‌ته‌‌ كه‌‌هه‌ندێكی���ان‌ش���ه‌ڕی‌‌یان‌ ئایدۆل���ۆژی‌ ملمالنێیه‌كی‌ ن���ه‌ك‌به‌هۆی‌‌جی���اوازی‌فكریی‌‌و‌چۆنییه‌تی‌‌كاركردن،‌كاریگ���ه‌ری‌نه‌رێنی‌‌كردۆته‌‌س���ه‌ر‌كۆی‌‌بارودۆخی‌كورد‌له‌سوریاو‌ره‌نگه‌‌سه‌ره‌نجام‌و‌لێكه‌وته‌كانی‌‌له‌گه‌ڵ‌به‌رده‌وامی‌ئه‌و‌ملمالنێیه‌‌به‌تێپه‌ڕبونی‌‌

كات‌زیاتر‌بێت.په‌كه‌كه‌‌له‌ڕێی‌‌دروستكردنی‌حزبێكی‌نوێ‌‌به‌ناوی‌‌پارتی‌‌یه‌كێتی‌‌دیموكراتی‌)په‌ی���ه‌ده‌(‌‌كه‌‌ت���ه‌واو‌له‌ژێر‌ركێف‌و‌به‌ش���ێك‌ رێنماییه‌كان���ی‌‌خۆیدای���ه‌و‌له‌س���ه‌ركرده‌‌مه‌یدانییه‌كان���ی‌‌خه‌ڵكی‌كوردس���تانن،‌ باكوری‌ یان‌ رۆژهه‌اڵت‌به‌اڵم‌ئه‌وانه‌ی‌‌له‌شاشه‌ش‌ده‌رده‌كه‌ون‌خه‌ڵكی‌رۆژئاوای‌‌كوردستانن‌و‌هێزێكی‌س���ه‌ربازیی‌له‌ژێ���ر‌ن���اوی‌و‌به‌ن���اوی‌‌یه‌كینه‌كانی‌‌پاراستنی‌‌گه‌ل‌)یه‌په‌گه‌(‌دروستكردو‌ته‌واوی‌ناوچه‌‌كوردییه‌كانی‌‌كۆنترۆڵكرد‌بێ‌‌به‌شداریپێكردنی‌هیچ‌

هێزێكی‌دیكه‌.له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌كش���انه‌وه‌یه‌‌داموده‌زگا‌خزمه‌تگوزارییه‌كان���ی‌‌ مه‌ده‌نیی���ه‌‌ماونه‌ته‌وه‌و‌ ده‌وڵه‌تی���ی‌‌وه‌كخۆی���ان‌موچ���ه‌و‌كاروباری‌‌خۆیان‌به‌ڕێده‌كه‌ن،‌ب���ه‌اڵم‌په‌ی���ه‌ده‌‌كۆنترۆڵ���ی‌‌هه‌م���و‌كاروبارێكیان‌كردوه‌،‌له‌گه‌ڵ‌بونی‌‌ئه‌م‌كۆمه‌ڵێك‌ په‌ی���ه‌ده‌ش‌ داموده‌زگایانه‌‌داموده‌زگای‌‌تایبه‌ت‌به‌خۆی‌‌هه‌یه‌،‌بۆ‌نمونه‌‌ئاسایش‌و‌به‌ندیخانه‌و‌شاره‌وانیی‌‌هه‌یه‌،‌شاره‌وانییه‌كه‌ی‌‌په‌یه‌ده‌‌له‌شاری‌‌قامیش���لۆ‌ته‌نها‌چه‌ند‌س���ه‌دمه‌ترێك‌له‌شاره‌وانییه‌كه‌ی‌‌رژێمی‌ئه‌سه‌د‌دوره‌،‌ه���اوكات‌ده‌زگایه‌كی���ان‌هه‌یه‌‌به‌ناوی‌‌)ماال‌گه‌ل(‌كه‌‌زیاتر‌رۆڵی‌‌دادگایه‌كی‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌چاره‌سه‌ری‌‌هه‌ندێ‌كێشه‌‌

ده‌بینێت.به‌ر‌له‌ده‌س���تپێكردنی‌ش���ه‌ڕ‌له‌ناو‌كوردس���تان‌ له‌رۆژئ���اوای‌‌ س���وریا،‌ئه‌نجومه‌نێك‌هه‌بو‌به‌ناوی‌‌ئه‌نجومه‌نی‌‌نیش���تیمانی‌‌ك���ورد-‌له‌س���وریا،‌كه‌‌ژماره‌یه‌ك‌الیه‌نی‌‌كوردی‌له‌خۆده‌گرت،‌له‌دوای‌‌ده‌س���تپێكردنی‌ئه‌م‌بارودۆخه‌‌ئ���ه‌م‌ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌خۆی‌‌كۆك���رده‌وه‌‌ل���ه‌‌15الیه‌ن���ی‌‌سیاس���ی‌و‌رێكخراوی‌په‌كه‌كه‌‌ له‌به‌رامبه‌ردا‌ الوان،‌ گه‌نجان‌و‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ به‌ن���اوی‌‌ ئه‌نجومه‌نێك���ی‌گه‌لی‌‌كورد‌له‌س���وریا‌دامه‌زراند،‌ئه‌م‌دو‌ئه‌نجومه‌ن���ه‌‌ئه‌گه‌رچی‌له‌پرس���ی‌

له‌سوریا‌ كورد‌ پاراس���تنی‌‌ نه‌ته‌وه‌یی‌‌كۆك‌بون،‌به‌اڵم‌له‌شێوه‌ی‌‌ئیداره‌دانی‌‌چۆنیه‌ت���ی‌‌ كوردس���تان‌و‌ رۆژئ���اوای‌‌ئێس���تای‌‌ دۆخی‌ له‌گه‌ڵ‌ مامه‌ڵه‌كردن‌س���وریاو‌په‌یوه‌ندی‌له‌گ���ه‌ڵ‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌و‌‌واڵتانی‌‌ناوچه‌كه‌‌ناكۆك‌بون،‌چونك���ه‌‌په‌یه‌ده‌‌كه‌‌درێژكراوه‌ی‌‌په‌كه‌كه‌ی���ه‌‌س���ه‌ر‌به‌هێڵ���ی‌)ئێران-‌س���وریا-‌روس���یا(یه‌و‌ئه‌نجومه‌نه‌كه‌ی‌‌دیكه‌ش‌ك���ه‌‌‌15الیه‌ن‌له‌خۆده‌گرێت،‌ژماره‌یه‌كیان‌له‌ژێر‌هه‌یمه‌نه‌و‌كۆنترۆڵی‌‌پارتی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان-‌عێراقن‌و‌به‌شێكیشیان‌بێده‌ره‌تانن‌و‌ته‌نها‌حزبی‌پێش���ڤه‌رۆ‌نه‌بێت‌)پارتی‌‌دیموكراتی‌پێش���ڤه‌رۆ‌له‌سوریا(‌به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌حه‌می���د‌ده‌ورێش‌نزیكایه‌تییان‌له‌گه‌ڵ‌یه‌كێ�ت���ی‌‌نیش���تیمانیی‌‌كوردس���تان‌هه‌یه‌،‌به‌تایب���ه‌ت‌په‌یوه‌ندی‌تایبه‌تی‌‌نێ���وان‌مامجه‌الل‌و‌حه‌می���د‌ده‌روێش‌كاریگه‌ری‌‌ له‌مێژینه‌یه‌و‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌به‌س���ه‌ر‌په‌یوه‌ندی‌هه‌ردوالوه‌‌هه‌بوه‌،‌ئێس���تا‌جارجاره‌‌س���ه‌ردانی‌ ئه‌ویش‌هه‌ولێ���ر‌ده‌كات‌و‌بوه‌ته‌‌جێی‌‌ناڕه‌زایی‌‌

یه‌كێتی‌‌نیشتیمانی‌‌كوردستان.سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌هه‌وڵێكی‌به‌ته‌نهایدا‌یه‌كێت���ی‌‌و‌ به‌ش���داریپێكردنی‌ ب���ێ‌‌الیه‌نه‌كان���ی‌‌دیك���ه‌ی‌‌كوردس���تان‌بۆ‌ئاش���تكردنه‌وه‌ی‌‌هێ���زو‌گروپه‌كان���ی‌‌رۆژئ���اوا،‌رێككه‌وتنێكی���ان‌مۆرك���رد‌رێككه‌وتنی‌‌ به‌ناوی‌‌ له‌)2012/07/10(‌هه‌ولێ���ر‌له‌نێوان‌ه���ه‌ردو‌ئه‌نجومه‌نی‌‌رێككه‌وتنه‌كه‌‌ زۆرینه‌برد‌ به‌اڵم‌ رۆژاوا،‌م���رد،‌چونكه‌‌داود‌ئۆغل���ۆی‌‌وه‌زیری‌‌هه‌ولێ���رو‌ هات���ه‌‌ توركی���ا‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌له‌گه‌ڵ‌گروپه‌كانی‌‌س���وریا‌كۆبۆوه‌‌بێ‌‌به‌ش���داریپێكردنی‌په‌ی���ه‌ده‌،‌ئه‌مه‌ش‌

یه‌كسانبو‌به‌له‌باربردنی‌رێككه‌وتنه‌كه‌،‌نه‌ك‌ئ���ه‌وه‌‌به‌ڵكو‌په‌یه‌ده‌‌گوش���اری‌زیاتری‌‌خسته‌‌سه‌ر‌الیه‌نگرانی‌پارتی‌‌

له‌سوریا.ئه‌وێ‌ ناكۆكییه‌كان���ی‌‌ به‌رده‌وام���ی‌بارگرژییه‌كی‌توندی‌له‌نێوان‌ئه‌نجومه‌نی‌‌دروس���تكرد،‌ په‌یه‌ده‌‌ نیش���تیمانیی‌‌و‌تا‌ئاس���تی‌‌توندوتیژی���ی‌و‌گرتن‌دواتر‌له‌روبه‌روبونه‌وه‌ی‌‌ ئه‌وه‌بو‌ كوشتنیش،‌گه‌نجی‌ پێنج‌ عامودا‌ خۆپێشاندانێكی‌كورد‌كوژران‌به‌ده‌ستی‌‌چه‌كداره‌كانی‌‌په‌یه‌ده‌،‌ئه‌و‌بارگرژییه‌ی‌‌نێوان‌چه‌ند‌حزبێكی‌ك���وردی‌و‌په‌یه‌ده‌‌په‌یوه‌ندی‌به‌و‌ملمالنێیه‌‌ئاش���كرایه‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌‌له‌نێ���وان‌پارتی‌‌و‌په‌كه‌ك���ه‌‌هه‌یه‌،‌واته‌‌پارتی‌‌له‌ڕێی‌‌چه‌ن���د‌حزبێكی‌كوردی‌س���وریا‌ده‌ی���ه‌وێ‌‌نفوزی‌خ���ۆی‌‌له‌و‌ناوچه‌ی���ه‌‌بره‌و‌پێبدات،‌به‌اڵم‌په‌كه‌كه‌‌رێگره‌و‌به‌هه‌مو‌ش���ێوه‌یه‌ك‌روبه‌روی‌‌ده‌بێت���ه‌وه‌،‌پارت���ی‌‌بۆخۆی‌‌له‌س���ه‌ر‌هێڵ���ی‌‌توركیا‌ئه‌مری���كا‌یاریده‌كات‌و‌په‌كه‌ك���ه‌‌پێیوایه‌‌ه���ه‌ر‌جموجۆڵێكی‌مه‌س���عود‌ به‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌ پارت���ی‌‌توركیا‌ به‌جموجۆڵی‌‌ یه‌كسانه‌‌ بارزانی‌‌له‌كوردس���تانی‌‌سوریا،‌پێشتریش‌ئه‌و‌هه‌وڵێكیاندا‌ له‌پارتی‌‌ نزیكن‌ حزبانه‌ی‌‌ب���ۆ‌ئاودیوكردنی‌نزیك���ه‌ی‌‌‌70بۆ‌‌80گه‌نج‌كه‌‌له‌كوردستانی‌‌عیراق‌چه‌كدار‌كراب���ون،‌ب���ه‌اڵم‌هێزه‌كان���ی‌‌په‌یه‌ده‌‌له‌سنوری‌‌كوردستانی‌‌عیراق‌هه‌مویانیان‌گرتن‌و‌ژماره‌یه‌كیان‌بۆماوه‌یه‌كی‌درێژ‌له‌به‌ندیخانه‌‌هێش���ته‌وه‌،‌ئه‌م‌هه‌وڵه‌ی‌‌

پارتی‌‌دیسان‌سه‌رینه‌گرت.به‌كورت���ی‌‌جگ���ه‌‌له‌په‌كه‌ك���ه‌‌هیچ‌گروپێكی‌دیكه‌‌له‌رۆژئاوای‌‌كوردستان‌چه‌ك���داری‌نیی���ه‌،‌س���ه‌ره‌تا‌حزب���ی‌

پێش���ڤه‌رۆ‌ژماره‌یه‌ك‌چه‌كداری‌نارده‌‌به‌ره‌كان���ی‌‌ش���ه‌ڕ‌له‌پ���اڵ‌هێزه‌كانی‌‌یه‌په‌گ���ه‌‌ب���ه‌اڵم‌په‌كه‌ك���ه‌‌ئه‌م���ه‌ی‌‌به‌كارهێنا‌بۆ‌به‌رژه‌وه‌ندی‌خۆی‌‌و‌حزبی‌پێشڤه‌رۆ‌بڕیاریدا‌چیتر‌به‌شدارینه‌كات‌چونكه‌‌كه‌س���ی‌دیكه‌‌به‌شدارینه‌كرد،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌په‌كه‌كه‌‌رێگه‌نادات‌پارت‌و‌الیه‌نه‌كانی‌‌دیكه‌‌به‌ش���داری‌پاراستنی‌‌ناوچه‌ك���ه‌‌بك���ه‌ن‌به‌ڵك���و‌ده‌یه‌وێت‌پارت‌و‌الیه‌ن���ه‌كان‌له‌ژێر‌ركێفی‌ئه‌ودا‌

به‌شداریبكه‌ن.ئێس���تا‌دوای‌‌ئه‌م‌بارگرژییه‌‌پارتی‌‌له‌رێگ���ه‌ی‌‌دیك���ه‌وه‌‌كه‌وتۆت���ه‌‌ PDKملمالنێ���ی‌‌په‌كه‌ك���ه‌‌ی���ان‌په‌ی���ه‌ده‌‌ئه‌وی���ش‌ كوردس���تان،‌ له‌رۆژئ���اوای‌‌به‌داخس���تنی‌‌س���نوره‌كان،‌مه‌به‌ست‌له‌داخس���تنی‌‌س���نور‌رێگه‌گرت���ن‌بو‌هاتوچۆیه‌كی‌ بازرگانیكردنێك‌و‌ له‌هه‌ر‌بازرگانیی‌بو‌به‌روی‌‌رۆژئاواو‌هاوكات‌به‌رته‌نگ‌كردنه‌وه‌ی‌‌هاتوچۆو‌ده‌رچه‌بو‌ب���ه‌روی‌‌په‌ی���ه‌ده‌،‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ش���دا‌هه‌وڵێ���ك‌بو‌بۆ‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌په‌یه‌ده‌‌هیچ‌ده‌س���تكه‌وتێكی‌ماددی‌ل���ه‌ده‌روازه‌ی‌‌ده‌ستنه‌كه‌وێت،‌ كوردس���تان‌ هه‌رێمی‌گوم���رگ،‌ له‌وه‌رگرتن���ی‌‌ به‌تایب���ه‌ت‌چونك���ه‌‌په‌ی���ه‌ده‌‌ئ���ه‌و‌س���نورانه‌ی‌‌له‌هه‌ر‌ س���ه‌رانه‌‌ باج‌و‌ كۆنترۆڵكردوه‌و‌ئه‌گ���ه‌ر‌ هاتوچۆیه‌ك‌وه‌رده‌گرێ���ت‌

هاتوچۆی‌‌خه‌ڵكیش‌بێت.‌له‌گ���ه‌ڵ‌ئ���ه‌م‌س���نور‌داخس���تنه‌‌بارودۆخ���ی‌كورد‌له‌س���وریا‌هێنده‌ی‌‌دیك���ه‌‌خراپتر‌بوه‌،‌پارت���ی‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌چه‌ن���د‌كه‌ناڵێك���ی‌تایب���ه‌ت‌به‌خۆی‌‌له‌نێوانیاندا‌رێكخ���راوی‌‌بارزانیی‌ماوه‌‌ماوه‌‌هاوكاری���ی‌ده‌گه‌یه‌نێته‌‌رۆژئاوا،‌بۆنمون���ه‌‌دو‌ملی���ۆن‌لیت���ر‌نه‌وت���ی‌‌

ئه‌نجومه‌ن���ی‌‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ له‌زس���تاندا‌نیشتیمانییه‌وه‌‌به‌سه‌ر‌خه‌ڵكی‌له‌چه‌ند‌شارێك‌دابه‌شكرد،‌ئه‌م‌كارانه‌ی‌‌پارتی‌‌ئه‌گه‌رچی‌له‌الی���ه‌ن‌په‌یه‌ده‌وه‌‌رێگه‌ی‌‌لێناگیرێ���ت‌ب���ه‌اڵم‌جێ���ی‌‌نیگه‌رانیی‌زۆره‌،‌هاوكات‌بارزانی‌له‌ڕێگه‌ی‌‌دانانی‌‌كه‌س���ێك‌به‌ناوی‌‌حه‌می���د‌ده‌ربه‌ندی‌كه‌‌لێپرس���راوی‌دۆس���یه‌ی‌‌رۆژئاوایه‌‌له‌س���ه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌رێ���م‌له‌نزیك���ه‌وه‌‌كارده‌كات‌ب���ۆ‌زیادكردن���ی‌نف���وزی‌‌پارتی‌‌له‌رۆژئ���اوا،‌حزبه‌‌كوردییه‌كانی‌‌رۆژئ���اوا‌ده‌س���توپێیان‌به‌س���تراوه‌و‌بێده‌ره‌تانن‌له‌ئاست‌هاوكاریی‌ماددی،‌هاوكاریكردنیان‌و‌ له‌ڕێگ���ه‌ی‌‌ پارت���ی‌‌دروستكردنی‌گروپی‌جیاواز‌ده‌یه‌وێت‌به‌ره‌یه‌ك���ی‌یه‌كگرتو‌به‌رامبه‌ر‌په‌كه‌كه‌‌به‌اڵم‌ په‌ی���ه‌ده‌‌دروس���تبكات،‌ ی���ان‌له‌به‌رئ���ه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌گروپان���ه‌ی‌‌پارتی‌‌كۆیانده‌كات���ه‌وه‌و‌ب���ه‌رده‌وام‌هاوكاری‌ماددیان‌ده‌كات‌چه‌كدار‌نین،‌تائێستا‌نه‌یتوانیوه‌‌جموجۆڵێكی‌ئه‌وتۆ‌بكات.ماوه‌ی���ه‌ك‌به‌رله‌ئێس���تا‌له‌هۆتێ���ل‌كاپیت���ۆل‌له‌هه‌ولێر‌بۆ‌م���اوه‌ی‌زیاتر‌له‌هه‌فته‌ی���ه‌ك‌له‌ژێ���ر‌سه‌رپه‌رش���تی‌‌چه‌ند‌لێپرسراوێكی‌پارتی‌‌زنجیره‌یه‌ك‌گ���روپ‌و‌ به‌ژماره‌ی���ه‌ك‌ كۆبون���ه‌وه‌‌پارتی‌‌جی���اوازی‌رۆژئاواك���را‌له‌پێناو‌یه‌كخس���تنیان‌له‌یه‌ك‌حزب���ی‌نوێدا،‌س���ه‌ره‌نجام‌پارتی‌‌توانی‌‌چوار‌حزب‌له‌س���وریا،‌ كورد‌ دیموكراتی‌‌ )پارتی‌‌حزب���ی‌ئ���ازادی،‌حزبی‌ئ���ازادی‌2،‌پارت���ی‌‌یه‌كێت���ی‌‌ك���ورد‌له‌س���وریا(‌یه‌كبخات‌و‌بڕیاره‌‌به‌مزوانه‌‌راگه‌یاندنی‌كۆتای���ی‌‌ده‌ربك���ه‌ن‌بۆ‌ب���ون‌به‌یه‌ك‌حزب‌له‌ژێر‌ناوی‌‌پارت���ی‌‌دیموكراتی‌‌كوردستان‌‌�‌‌س���وریا،‌‌وه‌ك‌لقی‌پارتی‌‌

له‌سوریا‌كاربكه‌ن.جگه‌‌له‌م‌هه‌وڵ���ه‌،‌پارتی‌‌له‌ماوه‌ی‌‌مانگی‌رابردوو‌هه‌ستا‌به‌كۆكردنه‌وه‌ی‌‌نزیك���ه‌ی‌‌‌150رۆژنامه‌نوس���ی‌رۆژئاوا‌به‌مه‌به‌ستی‌‌دروستكردنی‌سه‌ندیكایه‌ك‌بۆ‌رۆژنامه‌نوس���انی‌‌رۆژئ���اوا‌تاوه‌كو‌بكه‌وێت���ه‌‌ژێ���ر‌ركێفی‌خ���ۆی‌‌و‌له‌و‌له‌سه‌ر‌ ئیعالمیی‌ كاریگه‌ری‌‌ رێگه‌یه‌وه‌‌په‌كه‌ك���ه‌‌دروس���تبكات،‌ب���ه‌اڵم‌له‌م‌ژماره‌یه‌‌له‌ماوه‌ی‌‌دوو‌رۆژی‌‌كۆنگره‌‌كه‌‌له‌هۆڵی‌‌میدیا‌له‌هه‌ولێر‌به‌سترا،‌زیاتر‌ل���ه‌‌‌50كه‌س‌كش���انه‌وه‌و‌رایانگه‌یاند‌ئ���ه‌م‌كۆنگره‌ی���ه‌‌ته‌نها‌ش���كلییه‌و‌بۆ‌مه‌به‌س���تێكی‌تایبه‌تی‌ب���ووه‌و‌پارتی‌‌كه‌سێكیش���یان‌ له‌پش���ته‌وه‌یه‌تی‌،‌ده‌ستنیشانكرد‌ س���ه‌ندیكا‌ به‌نه‌قیبی‌به‌ن���اوی‌‌)ج‌م(‌به‌ش���ێك‌له‌وان���ه‌ی‌‌له‌كۆنگره‌بوون‌ووتیان‌ئێمه‌‌نه‌مانزانیوه‌‌بوبێ���ت،‌ رۆژنامه‌ن���وس‌ ئه‌وكه‌س���ه‌‌ده‌ستبه‌جێ‌‌په‌یه‌ده‌‌رونكردنه‌وه‌یدا‌كه‌‌به‌هیچ‌شێوه‌یه‌ك‌دان‌به‌م‌سه‌ندیكایه‌‌

نانێن.له‌گه‌ڵ‌ئ���ه‌م‌جموجۆڵ���ه‌دا‌په‌كه‌كه‌‌له‌گ���ه‌ڵ‌ مامه‌ڵ���ه‌ی‌‌ زیره‌كانه‌ت���ر‌ئه‌می���ش‌ ك���رد،‌ بارودۆخه‌ك���ه‌دا‌به‌ره‌وانه‌كردن���ی‌س���اڵح‌موس���لیم‌بۆ‌ئه‌نقه‌ره‌‌به‌مه‌به‌ستی‌‌گفتوگۆكردن،‌واته‌‌په‌كه‌ك���ه‌‌پێیواب���و‌پارتی‌‌به‌ده‌س���تی‌‌توركیا‌ئه‌م‌كارانه‌‌ده‌كات‌بۆیه‌‌هه‌ستا‌به‌گفتوگۆی‌‌راس���ته‌وخۆ‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌نه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌پارتی‌،‌ئه‌گه‌رێكی‌زۆریش‌هه‌یه‌‌په‌یه‌ده‌‌كه‌‌یه‌كسانه‌‌به‌‌په‌كه‌كه‌،‌ده‌روازی‌ره‌سمی‌له‌گه‌ڵ‌توركیا‌بكاته‌وه‌‌

نه‌ك‌له‌گه‌ڵ‌سنوری‌هه‌رێم‌و‌پارتی‌.په‌ی���ه‌ده‌‌له‌رۆژئ���اوای‌كوردس���تان‌‌وه‌ك‌حزبێك���ی‌ش���مولی‌‌كارده‌كات،‌ده‌ستیگرتوه‌‌به‌سه‌ر‌هه‌مو‌جومگه‌یه‌كی‌س���ه‌رباری‌‌ حوكمڕانیی‌،‌ ده‌س���ه‌اڵت‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌هێشتا‌داموده‌زگا‌حكومییه‌كانی‌‌رژێمی‌ئه‌س���ه‌د‌له‌وێدا‌ماون‌و‌به‌كڕی‌

ئیشی‌خۆیان‌ده‌كه‌ن.له‌گه‌ڵ‌ئه‌م‌دۆخه‌‌ناهه‌مواره‌ی‌‌سوریاو‌ئه‌و‌گوش���اره‌‌زۆره‌ی‌‌له‌س���ه‌ر‌خه‌ڵكه‌‌له‌روی‌‌ئابورییه‌وه‌،‌ده‌یان‌هه‌زار‌هاواڵتی‌له‌س���نوره‌كانی‌‌‌هه‌رێمی‌كوردس���تان‌كۆبون���ه‌وه‌،‌پارتیش‌كه‌‌س���نوره‌كانی‌‌له‌پڕ‌ به‌رده‌سته‌‌ كوردس���تانی‌‌ رۆژاوای‌‌ده‌رگای‌‌ك���رده‌وه‌‌بۆ‌په‌ڕینه‌وه‌ی‌‌ده‌یان‌هه‌زاركه‌س‌له‌ش���ه‌ورۆژێكدا،‌خه‌ریك‌بو‌ببێت���ه‌‌كۆڕه‌وێكی‌دیكه‌ی‌‌رۆژاوییه‌كان،‌په‌یه‌ده‌‌ بۆس���ه‌ر‌ ئه‌م���ه‌‌وه‌ك‌گوش���ار‌لێكدرای���ه‌وه‌،‌به‌ومانای���ه‌ی‌‌ماوه‌ی���ه‌ك‌هاوكاریكردنی���ان‌و‌ دوای‌‌ لێره‌ب���ن‌و‌حه‌واندنه‌وه‌یان‌بگه‌ڕێنرێنه‌وه‌‌رۆژئاوا‌وه‌ك‌هه‌واداری‌پارتی‌‌و‌نه‌یاری‌په‌یه‌ده‌،‌به‌اڵم‌به‌پێێ‌‌زانیارییه‌كان‌په‌یه‌ده‌‌له‌كۆمه‌ڵگاو‌كوردس���تانیش‌ هه‌رێمی‌ خێوه‌تگه‌كانی‌‌كه‌وتۆت���ه‌‌جموجۆڵ‌بۆ‌دروس���تكردنی‌

رێكخستنی‌‌حزبی.ئێستا‌بارودۆخی‌سیاسی‌و‌ئابوریی‌و‌له‌رۆژئاوا‌ كۆمه‌اڵیه‌تی����ش‌ ته‌نان����ه‌ت‌ئابوریی����ه‌وه‌‌ ل����ه‌روی‌‌ زۆرخراپ����ه‌،‌له‌الیه‌ن‌ ئابلوق����ه‌دراون‌و‌ به‌ت����ه‌واوی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌و‌توركیا‌رێگه‌یان‌لێ‌گیراوه‌،‌به‌روی‌‌ناوچه‌كانی‌‌دیكه‌ی‌‌له‌روه‌‌ خراپیدایه‌،‌ له‌وپه‌ڕی‌‌ سوریاش‌قوربانی‌ بونه‌ته‌‌ سیاسییه‌كه‌یشییه‌وه‌‌ملمالنێیه‌ك����ی‌توندی‌نێ����وان‌پارتی‌‌و‌په‌كه‌ك����ه‌،‌ن����ه‌‌په‌كه‌ك����ه‌‌نوێن����ه‌ری‌‌س����وریایه‌‌ خه‌ڵك����ی‌ راس����ته‌قینه‌ی‌‌هه‌رچه‌ن����د‌عومقێكی‌مێژوییان‌له‌گه‌ڵ‌رۆژئاوا‌هه‌یه‌،‌ن����ه‌‌پارتیش‌نوێنه‌ری‌‌خه‌ڵكی‌س����وریایه‌و‌له‌ڕێی‌‌هاوكاری‌و‌پش����تیوانی‌‌دارای����ی‌‌جوله‌به‌ح����زب‌و‌الیه‌نه‌كان����ی‌‌س����وریا‌ده‌كات،‌كه‌واته‌‌س����ه‌ره‌نجام‌گه‌ل����ی‌‌كورد‌له‌س����وریا‌له‌الی����ه‌ك‌قوربانیی‌‌ده‌س����تی‌‌رژێمی‌س����وریاو‌ئه‌و‌سیاس����ه‌ته‌‌شۆڤینیه‌ن‌كه‌‌نزیكه‌ی‌‌سه‌د‌س����اڵه‌‌به‌رده‌وامه‌و‌ته‌واو‌ماندوی‌كردون،‌له‌الیه‌كی‌دیكه‌‌كه‌‌ دیكه‌ن‌ ملمالنێیه‌ك����ی‌ قوربان����ی‌له‌نێوان‌دو‌هێزی‌‌كوردیدا‌هه‌یه‌و‌هیچ‌په‌یوه‌ندییه‌كی‌به‌وان����ه‌وه‌‌نییه‌‌به‌اڵم‌له‌س����ه‌ر‌خاكی‌ئه‌وان‌به‌ڕێوه‌ده‌چێت،‌ئ����ه‌وان‌ده‌یان����ه‌وێ‌‌خۆی����ان‌بڕی����ار‌له‌چاره‌نوس����ی‌خۆی����ان‌ب����ده‌ن‌نه‌ك‌له‌قه‌ندیل‌و‌هه‌ولێر‌رێنمایی‌‌ده‌ربچێت‌و‌له‌بێده‌رتانیی‌‌ به‌ناچاری����ی‌و‌ ئه‌وانیش‌كۆببن����ه‌وه‌و‌ هه‌ولێ����ر‌ له‌هۆتێلێك����ی‌

چاوه‌ڕێی‌‌ده‌ربازبون‌بكه‌ن.

رۆژئاوای کوردستان له نێوان به رداشی پارتی و په که که دا

تایبه‌ت)399(‌سێشه‌ممه‌‌2013/10/22 18

كورد،‌جگه‌‌له‌قوربانی‌

ده‌ستی‌‌ئه‌سه‌د،‌بۆته‌‌قوربانی‌

ملمالنێیه‌كی‌توندی‌نێوان‌په‌كه‌كه‌و‌

پارتی‌

هیچ‌كام‌له‌م‌دو‌هێزه‌‌نوێنه‌ری‌‌خه‌ڵكی‌رۆژئاوا‌

نین،‌كه‌چی‌له‌بری‌ئه‌وان‌له‌هه‌ولێرو‌قه‌ندیل‌بڕیاره‌كان‌

ده‌رده‌چن

بازگه‌یه‌کی‌یه‌په‌گه‌‌له‌‌رۆژئاوای‌کوردستان

که‌مپی‌ئاواره‌کان‌له‌‌عه‌ربه‌ت

Page 19: ژماره 399

(399( سێشه ممه 2013/10/22 19تایبه‌ت

حیزبه‌‌سێبه‌ره‌كان...‌پاشماوه‌له ماوه ی شه ش ساڵدا هه ردو حیزبی ناوب����راو پێن����ج ملیاردو چ����ل ملیۆن دۆالری����ان پێدراوه . له كاتێكدا كه كۆی بودجه ی ساڵی 2004 و 2005ی هه رێمی كوردس����تان پێنج ملیاردو 454 ملیۆن دۆالر بوه . ئه م دیارده یه به ڵگه ی بونی ده وڵه تی حیزبیه . له 2010 ده بوایه 90 ملیارد دینار ته رخانبكرێت بۆ حیزبه كان ب����ه اڵم حكومه ت����ی كابینه ی ش����ه ش حیزب و داوه ته دیناری 197.5ملیارد په س����ه ندكردنی به بێ رێكخ����راوه كان یاس����ای حیزب����ه كان. له س����اڵی 2011 ، )200( ملی����ارد دینار ب����ۆ مینحه ی حیزب����ه كان دانراوه . بۆ س����اڵی 2012 هه مان بڕه پاره له بودجه بۆ حیزبه كان دراوه . هه روه ه����ا جی����اوازی ده كرێت له پێدانی پ����اره به حیزب����ه كان. هه یه ده نگی زۆرتر هێناوه له هه ڵبژاردنه كاندا كه چی پ����اره ی كه متر پێئه درێت وه ك له حیزبێك����ی ت����ر كه ده نگ����ی كه متر هێناوه . بزوتنه وه ی گۆڕان مانگانه 600 ملیۆن دینار وه رده گرێت ، به اڵم حیزبی شیۆعی كوردستان 580 ملیۆن دیناری پێئه درێ ئه م����ه له كاتێكدا ده نگه كانی

بزوتنه وه ی گۆڕان چه ند جارێك له وه ی حیزبی ش����یوعی زۆرتره . یان حیزبی سۆسیالیست دیموكراتی كوردستان كه 350 ملیۆن دیناری پێئه درێت، حیزبی زه حمه تكێشانی كوردستان 280 ملیۆن، بزوتنه وه ی ئیسالمی 200 ملیۆن، به اڵم ب����ۆ حیزبی ئاینده ته نه����ا 120 ملیۆن دینار. پێویس����ته بودج����ه ی ئه حزاب و حكومه ته وه له الی����ه ن رێكخ����راوه كان ته ندروست( )یاس����ای یاس����ا به پێی رێكبخرێ����ت ن����ه ك به پێ����وه ری وه الو وه فا بۆ س����ه رۆك و ده س����ه اڵت. ئه گه ر به پێی یاسای ئه حزاب بودجه و مۆڵه ت رێكبخرێ����ت دیاره زۆرێ����ك به تایبه ت مانه وه ی����ان س����ێبه ره كان له حیزب����ه ده پوكێت����ه وه . پێدانی پ����اره له الیه ن حیزب����ی ده س����ه اڵته وه به حیزبێكی تر ئه وا ده بێته هۆی پابه ندكردنی حیزبی پاره وه رگ����ر و كڕین����ی وه الو وه فای بۆ س����ه رۆك و ده س����ه اڵت. ته نان����ه ت بۆ پرۆس����ه ی هه ڵبژاردنیش بودجه وه ك پێویست بدرێ. نایاسایی بێت كه س و الیه نێك به ش����ێوازێكی ناشه رعی پاره له پرۆس����ه ی هه ڵبژاردندا به كاربهێنێت

ب����ۆ مه به س����تێكی ته س����كی حیزبی و كه سی خۆی.

رێكخراوه كانرێكخراو و س����ه نته ره كان بودج����ه ی له كۆی 1200 رێكخراوه كانی كۆمه ڵگای رۆش����نبیری و س����ه نته ری مه ده ن����ی و گروپه كان تی����پ و ناوه ن����دو بنك����ه و مانگان����ه نزیك����ه ی 426 رێكخ����راوو، سه نته ر ملیاردێك و 456 ملیۆن دینار وه رده گرن. له كۆی ئه و رێكخراوانه ته نها 214 رێكخراوی NGO، و 185 ناوه ندو س����ه نته رو بنكه ی رۆشنبیری مینحه ی حكومه تی����ان پێدراوه . لێ����ره دا گرنگه ئاماژه ی پێبدرێ كه نزیكه ی هه مو ئه و رێكخراوان����ه ی پاره یان پێئه درێ وه ك زۆرین����ه ی حیزب و میدیا س����ێبه ره كان دروس����تیكردون و خ����ۆی ده س����ه اڵت له خزمه ت����ی ده س����ه اڵتدان ئیتر ئه گه ر ئ����ه و رێكخراوان����ه ناوی س����ه ربه خۆو بێالیه نیش����یان به خۆیانه وه لكاندبێت. ئه م رێكخراوان����ه حكومه ت له بودجه ی گ����ه ل پاره ی����ان پێئ����ه دات. به وته ی وه زی����ری دارای����ی حكومه ت����ی هه رێم

بایز تاڵه بانی، له هه رێمی كوردس����تان ژماره ی رێكخراوه رۆش����نبیریه كان 75 س����ه رجه میان ده زگا، 14 س����ه نته رو ده كات����ه 89. هه روه ه����ا رێكخ����راوه رێكخ����راون. 286 "زانس����تیه كان" یه كێتیه كان 35، لیژنه ی ئۆلۆمپی 742 لیژنه . به الم بۆ وه زاره تی پیشه سازی و بازرگان����ی كه بۆ پێش����كه وتنی واڵت و كه مكردنه وه ی بێكاری پێویسته ته نها (0.8%( بودجه ی بۆ دانراوه . پشكی ته رخانكراو ب����ۆ مافی مرۆڤ 0.4%ی بودجه ی����ه . ب����ه اڵم ب����ۆ ئه نجومه ن����ی كوردس����تان وه زیرانی س����ه رۆكایه تی (2.7%( ی له بودجه بۆ ته رخانكراوه . ب����ۆ وه زاره ت����ی ناوخ����ۆ )%10.06(. .)10.58( پێش����مه رگه وه زاره ت����ی نزیكه ی 4/1 داهاتی كوردستان ده چێت بۆ ئ����ه م دو وه زاره ته .چاوه ڕێی ئه وه م شكۆمه ندی و س����ه ربه خۆیی بگه ڕێته وه بۆ په رله مانی ئاینده و رۆڵ و كاریگه ریی هه بێت له س����ه ر سیس����ته می سیاسی، دیموكراس����یه ت و م����اف به رقه رار بێت گه رنا زو یان دره نگ له وانه یه شۆڕش و

راپه رینی لێبكه وێته وه .

وات���ە گەرچ���ی خ���ودی هیومانیزم دەشێت، ئەکتێکی ش���ێواو و فۆرمێکی دیک���ەی توندوتیژی بێ���ت، بەاڵم ئەم لەدایک له خۆرهەاڵت فۆرمە شێواوەش ئایدۆلۆژیاکان و هەم���وو لێرە نەبووە، توندوتیژی���ی زمان���ی هێ���زەکان قس���ەدەکەن. له خۆره���ەاڵت ش���تێک نییە ناوی هاوس���ۆزیی ئینسانی بێت، مرۆڤەکانی خۆرهەاڵتی تا ئێستا ڕیشە هاوبەشە ئینسانییەکانی نێوان خۆیان نەدۆزیوەتەوە، مرۆڤ وەک بوونەوەرێکی جیاواز و س���ەربەخۆ، وەک سوبێکتێکی ئازاد، وەک بوونێکی دابڕاو له شوناس���ە ئایدۆلۆژییەکەی مەزهەبی و نەتەوەیی و بوون���ی نییە. مرۆڤ هەمیش���ە مۆری گروپێک ی���ان ئایدۆلۆژایەکی پێوەیە و ل���ەو روانگەی���ەوە دەبینرێ���ت. ئ���ەم شوناسی ڕەهایەی به ئایدۆلۆژیزیکردنە مرۆڤ، تەنیا خێڵ���ەکان و نەتەوەکان و حیزب���ەکان لەگ���ەڵ یەک���دا نایکەن، بەڵکو ئەو ڕۆش���نبیرانەش دەیکەن کە شوناس���ی سیاس���ی مرۆڤ به پێوەری هەموو رەهەندە ئینس���انییەکانی تری

دەزانن. لێرەدا پرسیار ئەوەیە کە ئامادەگی بەردەوام���ی ئ���ەم هێزە تێکش���کێن و ئ���ەم چیمانپێدەڵێ���ت؟ وێرانس���ازە هەم���وو ش���ەڕانگێزییە بەرەاڵی���ە کە له جەنگ���ە بەردەوامەکانی خۆرهەاڵتدا، کە له ڕەفت���اری دەوڵەتدا، کە له زمانی سیاسیدا، کە له ش���ێوەکانی بەرگریدا، ک���ە له مۆراڵ���ی ڕۆژان���ەی مرۆڤەکاندا دەردەکەوێ���ت، ئایا وێرانکاری���ی رووتن یاخ���ود بەش���ێکن له پرۆس���ەی جێگا خاڵیک���ردن بۆ ش���تێکی ن���وێ. گەر ئاوڕ له بەش���ەکانی پێشووی ئەم باسە بدەینەوە، خۆمان له نێوان دوو تێزەدا دەبینین���ەوە. یەکەم/ غەریزەی مەرگ ناعەقاڵنیی���ە ک���ە هێزێکی وێران���کار، دۆخی بەرەو ئۆرگانیی���ەکان پێکهاتە هێمنی و نەجواڵن���ی ڕەها دەگێڕێتەوە. هێزێکی م���ەرگ، غەری���زەی دووەم/ نەفیکردن���ی له توان���ای نەفیک���ەرە، دونی���ا و جێگرتنەوەی بەسیس���تمێکی ئاڕاستەی هێزێکە سەمبولییەوە دێت. مەرگ���ی دووەم دەکرێ���ت، مەرگێ���ک

ئەویدی لەهەر ئەگەرێکی زیندوبوونەوە دووربخات���ەوە. دەبێ���ت بڵێم گەرچی فرۆید خۆی پێ لەس���ەر تێزەی یەکەم دادەگرێ���ت، ب���ەاڵم ه���ەردوو تێزەکە له بنەڕەتدا روویەک���ی فرۆیدیان هەیە، یاخ���ود دەکرێت بڵێین کە گەش���ەی الکانیان���ەی تیورەی م���ەرگ، گەرچی له زۆر ڕووەوە جی���اوازە لەگەڵ فۆرمی بنەڕەت���ی و ئەس���ڵی تیورەکەدا، بەاڵم تەنی���ا به بنەما فرۆیدیی���ەکان دەکرێت

بیری لێبکرێتەوە. لێرەدا له نێوان س���ێ جەمس���ەرداین له فەزای خۆرهەاڵتیدا، کە هەرسێکیان بەرەو الی تێرمی تاناتۆسی فرۆیدی یان غەرزیەی مەرگم���ان دەبەنەوە. یەکەم : هەوڵدان بۆ گێڕانەوەی سیس���تم بۆ دۆخێکی جێگر و س���ەرەتایی. دووەم: دان نەن���ان به بوون���ی ئەویدیدا، وات���ە ڕەتکردنەوەی ڕەهای ئەویدی. سێهەم: پاککردنەوەی ب���ۆ ب���ەردەوام هەوڵی فەزای س���ەمبولی له سەمبوله نامۆکان. هەر چییەک دەربارەی غەریزەی مەرگ له خۆرهەاڵت بڵێی���ن دەبێت به ناو ئەو

س���ێ تەوەرەدا بڕوات. به ب���ڕوای من له خۆرهەاڵت ڕەنگە بەبێ تێگەیش���تن به ڕێوەبچێ���ت، له فەیلەس���وفان زۆر ب���ەاڵم بەبێ فرۆید تا ئەندازەیەکی زۆر له خۆرهەاڵت، توندوتیژی ئەس���تەمە. تەنیا دەرەنجامی به ئاکام نەگەیش���تنی غەریزەیەک���ی چەپێن���راو نییە، بەڵکو سیستمێکی سەمبولی قووڵتری له پشتە، کە تێیدا خۆپاراس���تن و خۆوێرانکردن، ئ���ەو له ناوب���ردن و خ���ود له ناوبردن، زۆر لەیەک نزی���ک و تێکەاڵون. هەموو قس���ەیەکی غەریزەی ژی���ان و گووتاری مانەوە، به قس���ەیەکی مەرگپەرس���تی و هەناس���ەیەکی م���ردن بارک���راوە. ئەو تێکەڵکردن���ە فرۆیدییە ڕەس���ەنەی کە له نێوان ئیرۆس و تاناتۆسدا الی فرۆیدا هەیە، له خۆرهەاڵت بەجۆرێکی ڕۆژانەو ترس���ناک دەبینرێت. پێکەوەنوس���انی به خواس���تی ژی���ان خواس���تی وێرانکردن���ەوە، وادەکات فرۆید یەکێک بێت له هەرە بیریارە گرنگەکانی ئێستا، بۆ خوێندنەوەو تێگەیشتن لەسروشتی

ماشێنە فاشیستییەکانی خۆرهەاڵت.

سوپاس و پێزانینزۆر سوپاسی به ڕێزان دكتۆر ئاری سامی و دكتۆر نزار و ستافی سڕكردن و

یه كه یه كه ی كارمه ندانی نه خۆشخانه ی شه هید ئاسۆ ده كه م هیوای سه ركه وتنیان بۆده خوازم له كاره كانیاندا، هه روه ها هیوادارم به رده وام بن

له خزمه ت كردن.به هادین حه مه ره شید عارف

ونبونناسنامه یه كی ژوری بازرگانی سلێمانی ونبوه به ناوی )جالل محمود احمد (

هه ركه س دۆزیه وه بیگه ڕێنێته وه بۆ پرسگه ی ئاوێنه .

ده‌رباره‌ی‌غه‌ریزه‌ی‌مه‌رگ...‌پاشماوه‌‌

- حزبێک کەناڵەکانی تەرخانکردوە بۆ بەدناوکردنی س����ەرکردەو کادیرەکانی حزبەکانیت����ر. ئەوان بڵێن قیر رەش����ە ئەمان دەڵێن سپیەو ئەوان بڵێن سپیە

ئەمان دەڵێبن رەشە!- حزبیک قسەی س����ەرزمان و بنزمانی ئەگەر حزبایەتی����ەو، ح����زب و لەدژی له دەریادا ماسیەک بمرێ دەڵێ خەتای

حزبەکانە.- حزبێ����ک لەگ����ەڵ گەندەڵکارانی ناو حزبەکەی خۆیدا هیچ ناکات، باس����ی گەندەڵکاری لەناو حزبێکیتردا دەکات.- حزبێک وەک هەندێکیتریش وادادەنێ ئازادی و دیموکراتی و رونی)شەفافیەت( ئەوەی����ە هەرچی����ت دەوێ بیڵێی����ت، هەرچیت ئارەزوە بیکەیت، کەس����یش

نابێ دەستبخاتە ڕێت.- حزبێک عیلمانیەو، وەک ئیسالمیەکان باسی بەهەشت و دۆزەخ و دنیا ئاخربون

دەکات!س����تراتیژی رێکەوتن����ی حزبێ����ک -بەاڵم هەی����ە، حزبێکیت����ردا لەگ����ەڵ پێکەوە به لیس����تی هاوب����ەش و لەگەڵ هاوپەیمانەکانی دیکەیان ناچنە کۆڕی بزان����ن هەریەکەیان تا هەڵبژاردنەوە، له پەرلەمان����دا چەند کورس����ی دەبێ.

ئەمە ئەزمونگەری نەبێ چییە.!- حزبێک وێڕای رێکەوتنی س����تراتیژی حزبێکیت����ردا، لەگ����ەڵ مۆرک����ردن س����ەرکردەکانی و سەردانێکی له هەمو له بواری له مۆرکردن����ی کۆنتراکتەکانی نەوت و ش����تەکانی ت����ردا لەگەڵ دنیای هەرێمەکەو دنیادا، له گش����ت دەستەی ئەندامێکی هی����چ نوێنەرایەتیەکان����دا

هاوستراتیژیەکەی بەشدارناکات.- حزبی پچوک لەس����ەر خوانی حزبی گ����ەورە ن����ان دەخۆن، ب����ەاڵم حزبی فەرامۆشیان لەهەمو ش����تێکدا گەورە دەک����ەن، کەچی ئ����ەوان هەمو رەوت و سیاس����ەتەکانیان بۆ پەسند دەکەن و،

ورتەیان لێوەنایەت.- حزب����ی پچوک����ن، لەکاتێک����دا دەبێ پش����ت به جەماوەر بەهێ����زو گەورەبن، جەم����اوەرە ل����ەو الی����ەک ب����ەاڵم بەشداری نەبەپش����تگیری و ناکەنەوە، نەبه بەرگ����ری خۆپیش����اندانەکانیان، لەماف����ی زەوتک����راوو داخوازیەکانیان

تاد...- حزبێک����ی پچوک نوێنەرە تاقانەکەی له پەرلەمان����دا ورت����ەی لێوەنایەت، بۆ بۆ بەرزناکاتەوە دەن����گ جارێکی����ش تەنانەت کرێ����کاران و لەمافی بەرگری یان هەڵیانبژاردوە، دەنگدەرانەی ئەو بۆ دەرخس����تنی ناتەواوی یاسایەکانی

کۆن و نوێ..-حزبێکی پچوک یەکێک لەسەرکردەکانی دەنگ بۆ پاڵێوراوی حزبێکیتر دەدات.. حزبایەتی و مەرجی به پشتگوێخستنی

"بەهێزی راکێشانی" خزمایەتی.!! بەهەرح����اڵ ئەم قۆناغ����ە به راگوزاری دەزانم و لەوباوەڕەدام گەلی کوردستان و حزب و هێ����زە نیش����تیمانپەروەرەکانی ل����ەم قۆناغ����ەش تێپەڕدەب����ن و ئ����ەم کوردس����تانەش رێگای دیموکراس����ی و هەمو س����ەرکەوتوانە و گەش����انەوەی پلەکانی دەبڕێت، بەرەو کۆمەڵگایەکی ن����وێ لەس����ایەی بڕیاردان����ی ماف����ی

چارەنوسدا.

دیسان‌لەمەڕ‌حزبایەتی...‌پاشماوه‌

له‌به‌ر‌نه‌هاتن‌‌به‌ده‌نگ‌داوكارییه‌كانیانه‌وه‌‌شۆفێرانی‌بارهه‌ڵگر‌خۆیان‌رێگه‌ی‌سه‌ره‌كی‌نێوان‌ناحیه‌ی‌ته‌كیه‌و‌ئاغجه‌له‌ر‌پینه‌‌ده‌كه‌نه‌وه‌

فۆتۆکان: مه عروف مه جید

Page 20: ژماره 399

ریشی كورد له ده ست ئه نقه ره و تاراندایه !

ره نج عه لی

پارتی و یه كێتی هێشتا سیسته می حوكمڕانییان له سه رده می شاخ و به قسه ی خۆیان له "خه باتی شۆڕش���گێڕانه "وه نه گواستوه ته وه بۆ سیسته می ئیداره كردنی حكومه ت و داموده زگاو موئه ساس���اتی راس���ته قینه ی به ڕێوه بردن و سیاسه ت داڕشتن، هه ربۆیه ئه وان تا ئێس���تاش به بێ پرس و را وه رگرتن و "ئامۆژگاری " ئه نقه ره و تاران ئیش���یان

له به ر ناڕوا و په نجه ناكه ن به ئاودا!چ كاره سات و گاڵته جاڕییه كه دوای ئه زمونكردنی سااڵنێك له شه ڕو كوشتاری نێوان حیزب و هێزه كوردییه كان، بایی ئه وه نده وانه فێر نه بوبن كه پێویست نه كات واڵتێكی وه ك ئێران بێته س���ه ر خه ت بۆ ئه وه ی دوای هه ڵبژاردن س���نورێك بۆ په ره سه ندنی گرژی و ئاڵۆزی نێوان یه كێتی و گۆڕان دابنرێت و نه گاته ئاس���تێكی نه خوازراو )وه ك

به رپرسێكی یه كێتی نیشتمانی كوردستان ده ڵێت(!وه ك ئاش���كرایه هێزه س���ه ره كیه كانی كوردستان له دوای س���ه رهه ڵدانی ناكۆكی مه كته بی سیاسی و بارزانیه وه له ده یه ی 1960دا تا ئێستا، به رده وام له پێناو مانه وه و به رده وامبونی ده سه اڵتی خۆیاندا هه وڵیانداوه له ڕێگه ی په یوه ندییانه وه له گه ڵ تاران و به غدا و ئه نقه ره دا پش���تی ركه به ره كه یان بده ن به عه ردداو بۆ ئه و مه به سته ش سڵیان له هیچ نه كردوه ته وه ، ته نانه ت له په لكێشكردنی سوپا و ده بابه ی دوژمنانیش بۆ سه ر

كوردستان.هێش���تا ئه م نه ریته به جۆرێك له جۆره كان الی حیزبه س���ه ره كیه كانی كوردستان م���اوه ، كه هه ریه ك���ه و له پێن���او به رژه وه ندییه كانی خۆیاندا له گ���ه ڵ ئه م واڵت یان ئ���ه و واڵتدا په یوه ندی ئاش���كراو ژێربه ژێریان تۆكمه و توندوتۆڵ���ه و زۆرجاریش ئه م په یوه ندیانه په یوه ندی ناس���اغڵه من و گران له سه ر به رژه وه ندییه بااڵكانی كوردستان ده كه ون، له كاتێكدا كه ئه م هێزانه ده ستپێش���خه ریكردن بۆ دانیش���تن له گه ڵ یه كتر به بچوكی ده بینن، كه چی له والوه پێشبڕكێیانه بۆ ئه وه ی ئه میان پێش ئه ویان بچێته

تاران و ئه نقه ره و به دیداری كاربه ده ستانی ئه و دو پایته خته شاد بێت.بۆچ���ی ده بێت تا ئه و ئه ندازه یه كورد وابه س���ته ی راس���پارده و فه رمانی ئه نقه ره یان تاران بێت؟ ئێس���تا پرسی گرنگ بۆ خه ڵكی كوردس���تان چۆنیه تی پێكهێنانی حكومه ت���ی داهاتوی هه رێمی كوردس���تانه ، ئایا ئه م هێزه ركه به رانه ی كوردس���تان هه نوكه به ئیراده ی سه ربه خۆو ئازادانه ی خۆیان و به دور له ده ستێوه ردانی ده رودراوسێ ئه و حكومه ته پێكده هێنن یاخود هه ر له ئێس���تاوه چاوه ڕوانن تاران و ئه نقه ره ئه مری چیان به س���ه ردا ده كات و تا ئه مان جێبه جێی بكه ن؟ ش���ه رمه زارییه بۆ كورد دوای ئه و هه م���و خه بات و قوربانیدان و ره نج و ماندوبونه له پێناو س���ه ربه خۆییدا به وجۆره هێزه كانی بێئیراده بن و نه توانن وه ك خه ڵكێكی گه وره و به ئیراده سیاس���ه ت بكه ن، له بری ئه وه ی ئه م هێزانه له سه ر بنه مای كۆمه ڵێك پره نسیپی گشتی كه هه ڵقوالوی به رژه وه ندییه بااڵكانی كورد بوایه ، خاوه نی نه خش���ه رێگایه ك بونایه و سیسته مێكی سیاس���ی تۆكمه یان له سه ر بناتبنایه ، كه چی تازه به تازه به هۆی كاڵفامییانه وه وه ك خه ڵكێكی بچوك سیاس���ه تی بچوك ده كه ن و ریشی كورد ده خه نه ده ست ئه نقه ره و

تارانه وه .

نوێنه‌ری‌ئاوێنه‌‌له‌ئه‌وروپاشوان‌حه‌مه‌‌ـ‌نه‌رویج004799004729

[email protected]کوا لێکۆڵینەوەی یاسایی لەخوێنی سۆرانی مامە حەمە، عەبدولستار تاهیر، سەردەشت عوسمان

خاوه‌نی‌ئیمتیاز:‌کۆمپانیای‌ئاوێنه‌سه‌رنوسه‌ر:‌سه‌ردار‌محه‌مه‌د

ریکالم

ئا: ئاراس عوسمان

خانوی به ڕێوه به ری پۆلیسی گه رمیان له ده ربه ندیخان له الیه ن هێزێكی تایبه ته وه به پاساوی زیاده ڕۆیی

ده ڕوخێنرێت و ناوبراویش ناڕه زایی خۆی ده گه یه نێته مه كته بی سیاسیی

یه كێتی ، به وته ی سه رچاوه یه كی تایبه تی ئاوێنه ش، ئه و كاره به بڕیاری ئه ندامێكی مه كته بی سیاسیی یه كێتی

بوه .

فای���ه ق، محه م���ه د حاج���ی عه می���د گه رمی���ان، پۆلیس���ی به ڕێوه ب���ه ری له ب���اره ی روخاندن���ی خانوه كه یه وه بۆ ئاوێن���ه رایگه یاند،"براده رانی مه كته بی سیاسی یه كێتی داوایانلێكردوم كه هیچ قسه یه ك نه كه م له سه ر ئه و مه سه له یه ، به اڵم خانوی من زیاده ڕۆ نه بوه و دیاره ده ستێك ئه مه ی كردوه و هێزێك هاتوه شكاندنی به مه به س���تی كردوه ئه مه ی كه س���ایه تی من، بۆیه س���كااڵمكردوه له مه كته بی سیاس���ی و چاوه ڕێی وه اڵمی

ئه وانم".ه���اوكات رێب���وار محه مه د، س���ه رۆكی ده ربه ندیخ���ان ق���ه زای ش���اره وانی

له لێدوانێكی تایبه ت بۆ ئاوێنه رایگه یاند" گرفتی ئ���ه و خانوان���ه ئه وه یه له پێش دادگا دراوه ته ئێمه وه ده ستبه كاربونی دروستكراون و زیاده ڕۆ به ش���ێوه ی كه

كۆنن".به وته ی سه رچاوه یه كی تایبه تی ئاوێنه ، هێنان���ی ئه و هێزه به بڕی���اری مه حمود س���ه نگاوی ئه ندامی مه كته بی سیاسیی یه كێتی ب���وه ، چونكه كێش���ه و گرفت له نێ���وان به ڕێوه ب���ه ری پۆلی���س و ئه و

به رپرسه ی یه كتێتیدا هه یه . له لێدوانێكی تایبه ت مه حمود سه نگاوی بۆ ئاوێن���ه وتی : "من هی���چ وه اڵمێكم نیه بۆ ئه و مه س���ه له یه ، م���ن ئه ندامی مه كته بی سیاسیم ناكرێت هه ندێك شت

هه یه بیڵێم".پۆلیس���ی به ڕێوه ب���ه ری ه���ه روه ك له گه ڵ "كێشه م رایگه یاند، گه رمیانیش مه حمود س���ه نگاوی نی���ه و نازانم ئه و پێش���تر به رامبه رم، هه بێت كێش���ه ی ده ستخۆشی لێكردوم كه به ڕێوه به رێكی

سه ركه توبوم".س���ه رۆكی ش���اره وانی ده ربه ندیخانیش بێئاگایی خۆی له و روداوه ده رده بڕێت و ده ڵێت، "من ئاگاداری هاتنی ئه و هێزه نه بوم و ته نها په یوه ندیان پێوه كردم كه

هێزێك دێت بۆ روخاندنی ئه و خانوانه و له م���اوه ی نیو كاتژمێ���ردا ئامێره كانی شاره وانی ئاماده بكه م. له روخاندنیشیاندا

هیچ پرسێك به من نه كراوه ".له باره ی چونی ئه و هێزه له سلێمانیه وه ب���ۆ ده ربه ندیخان و په یوه ن���دی له گه ڵ گه رمی���ان، پۆلیس���ی به ڕێوه ب���ه ری مه حمود سه نگاوی وتی ، "هیچ وه اڵمێك ناده م���ه وه ئه و هێزه ك���ێ هێناویه تی ، گه رمیان پۆلیسی به ڕێوه به ره ی له گه ڵ

په یوه ندیمان باشه و كێشه مان نیه ".س���ه نگاوی ئام���اژه ی به وه ش���كرد كه "به ڕێوه ب���ه ری پۆلیس به ب���رازای خۆم ده زانم، ئاگاداری ئه و سكااڵیه ش نیم با

سكااڵ بكات زۆر ئاساییه ".چه ند رۆژێك پێش جه ژنی قوربان نزیكه ی حه وت خان���و له ق���ه زای ده ربه ندیخان روخێن���ران و ب���ۆ ئ���ه و مه به س���ته ش هێزێكی تایبه ت له سلێمانیه وه ره وانه ی ئ���ه و ناوچه ی���ه ك���را. له نێ���و خانوه روخاوه كان���دا، خان���وی به ڕێوه به ری پۆلیس���ی گه رمیانیش به ركه وت، دواتر ئه و به ڕێوه به ره به یاننامه یه كی ده ركردو له به رامب���ه ردا ده رب���ڕی ، ناڕه زای���ی مه حم���ود س���ه نگاویش به یاننامه یه كی

وه ك وه اڵمدانه وه باڵوكرده وه .

خانوی به ڕێوه به ری پۆلیسی گه رمیان له الیه ن هێزێكی تایبه ته وه ده ڕوخێنرێت

مه حمود سه نگاوی: هیچ وه اڵمێك ناده مه وه ئه و هێزه كێ هێناویه تی

ww

w.a

we

ne

.co

m


Top Related