75% от гласувалите на ”Забраненияреферендум“ искатзадължителен вот

www.ecovarna.info Брой 47, година XIV, Октомври, 2015 г., Цена 0.50 лв.Информационен бюлетин на ОЦОСУР, фондация „МЕЙДЕЙ“, МК „Приятели на морето“

Íà 31 îêòîìâðè îòáåëÿçàõìå Ìåæäóíàðîäíèÿ äåí íà ×åðíî ìîðå ñòðàäèöèîííî ïî÷èñòâàíå íà ïëàæà “Âåòåðàí”. Áëàãîäàðèì íà âñè÷êèåíòóñèàñòè, êîèòî ñå âêëþ÷èõà â ïî÷èñòâàíåòî è îïàçâàíåòî íà ïðèðî-äàòà! Äî íîâè ñðåùè ñëåäâàùîòî ëÿòî íà åäíî ïî-÷èñòî ìîðå!

Дипломирахасе първите

екоакадемици във Варна

Освен да строят с екоматериали, да правят домашен сапун и да замерват UV-лъчите, първите варненски екоакадемици се научиха да готвят едновременновкусно и здравословноÂàðíà âå÷å ìîæå äà ñå ïîõâàëè

ñ ïúðâèòå ñè åêîàêàäåìèöè. Òàêàíàðåêîõà ìëàäåæèòå, êîèòî ïðåçëÿòíàòà âàêàíöèÿ è ðàííàòà åñåí ñåîòäàäîõà íà çäðàâîñëîâíè è ïðè-ðîäîñúîáðàçíè àëòåðíàòèâè è íà-÷èí íà æèâîò âúâ Âàðíà.

Ñòðîèõà ñ êèðïè÷ è ñëàìà, ãîò-âèõà áåç ïå÷åíå, áåç çàõàð è áðàø-íî, æèâÿõà êàòî èñòèíñêè ñúðâàé-âúðè íà ïàëàòêè è áåç òå÷àùà âîäà.È íå ñàìî, ÷å îöåëÿõà, íî èì õàðå-

Общественият център за околна средаи устойчиво развитие организира

младежка академия за екоиновацииñà è ñúáðàõà îêîëî ñåáå ñè äåñåòêèïîñëåäîâàòåëè. Çàùîòî òîâà íå ååêñöåíòðè÷íà ìîäà, à îòãîâîðíîñòè îòíîøåíèå êúì ïðèðîäàòà. Àêîñòå ñêåïòè÷íè è ñìÿòàòå, ÷å íèêî-ãà íå áèõòå íàïðàâèëè íåùî ïîäîá-íî, âè ïðåäëàãàìå äà íàó÷èòå ïî-âå÷å çà ïðîåêòà è ðàçêàçèòå îòïúðâà ðúêà íà ó÷àñòíèöèòå â íåãî.

Ïîäðîáíîñòè,êàêòî è çäðàâîñëîâíè âåãàí

ðåöåïòè íà ñòð. 4 è 5

Íà ñòð. 2

Граждани: Питахмеобщина Варназа велоалеите,тя ни отговориза температурата натопене на течния битум Íà ñòð. 3

Повечеот половинатаот европроектитес проблемипри изпълнениетоÍà ñòð. 6

Вмъкват ГМО в националнатастратегия за селскостопанство

Íà ñòð. 7

2брой 47 Âîòúò

Ìåæäèííèÿò ïðåãëåä íà Åâðî-ïåéñêàòà ñòðàòåãèÿ çà áèîðàçíîîá-ðàçèå äî 2020 ã., ïóáëèêóâàí îò Åâ-ðîïåéñêàòà êîìèñèÿ, ïîêàçâà, ÷åïðåç ïîñëåäíèòå ãîäèíè íÿìà çíà-÷èì íàïðåäúê ïî îòíîøåíèå íàñïèðàíåòî íà çàãóáàòà íà áèîðàç-íîîáðàçèåòî è çà âúçñòàíîâÿâàíå-òî íà åêîñèñòåìèòå, îòáåëÿçâàò îòWWF Áúëãàðèÿ.

Ñïîðåä äîêëàäà ïðè÷èíèòå çàòîâà ñà íåäîñòàòú÷íîòî ïðèëàãàíåíà ïðèðîäîçàùèòíîòî çàêîíîäàòåë-ñòâî è íàðàñòâàùèÿò íàòèñê îòñòðàíà íà ñåëñêîñòîïàíñêèÿ ñåê-òîð.

Åâðîïåéñêàòà ñòðàòåãèÿ, ïðèåòàîò äúðæàâèòå-÷ëåíêè íà ÅÑ ïðåç2011 ã., âêëþ÷âà øåñò îñíîâíèöåëè, êîèòî äà îñèãóðÿò ñïèðàíå-òî íà çàãóáàòà íà ðàñòèòåëíè èæèâîòèíñêè âèäîâå, æèçíåíîâàæ-íè çà íàøåòî çäðàâå è çà óñòîé÷è-âîòî ðàçâèòèå íà êîíòèíåíòà è íàöÿëàòà ïëàíåòà. ×åòèðè ãîäèíè ïî-êúñíî íèêîÿ îò öåëèòå íå e ïðè-áëèæåíà.  îáëàñòòà íà ñåëñêîòîñòîïàíñòâî è ãîðèòå âúîáùå íå ñåîò÷èòà íàïðåäúê. Äåéñòâèÿòà íàïîëèòèöèòå â òåçè îáëàñòè ñàòâúðäå ïîñðåäñòâåíè, ñìÿòàò ïðè-ðîäîçàùèòíèöèòå. Íåîòäàâíà âúâÂåëèêîáðèòàíèÿ WWF è äðóãè íå-ïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè ñúäè-

õà áðèòàíñêè èíñòèòóöèè çàðàäèïðîâàëà èì äà ðàáîòÿò ñúñ ñåëñêî-ñòîïàíñêèÿ ñåêòîð, çà äà ñå ñïðà-âè ñ ðàçðàñòâàùîòî ñå çàìúðñÿâà-íå, êîåòî ñïèðà âúçñòàíîâÿâàíåòîíà ïðèðîäàòà.

Ñúùåâðåìåííî, áëàãîäàðåíèå íàåâðîïåéñêàòà ìðåæà îò çàùèòåíèòåðèòîðèè „Íàòóðà 2000”, ñúñòîÿ-íèåòî íà ìíîãî ìåñòîîáèòàíèÿ èâèäîâå â Åâðîïà ñå å ïîäîáðèëî.Ïîëçèòå çà ïðèðîäàòà, õîðàòà è èêî-íîìèêàòà, ïðîèçòè÷àùè îò òîâà,ñèëíî ñå óâåëè÷èõà. Òîâà ïîêàçâà,÷å ñúùåñòâóâàùîòî åêîçàêîíîäàòåë-ñòâî ðàáîòè åôåêòèâíî è ñå íóæ-äàå åäèíñòâåíî îò ñòðèêòíî èç-ïúëíåíèå.

Æåíâèåâ Äåëàäðèåð, äèðåêòîðíà Åâðîïåéñêèÿ îôèñ íà WWF, çÿ-âÿâà: „Çàðàäâàõìå ñå íà èçêàçâàíå-òî íà çàìåñòíèê-ïðåäñåäàòåëÿ íàÅÊ Òèìåðìàíñ îò Íþ Éîðê. Òîé ñåàíãàæèðà äà ïðåâúðíå öåëèòå íàóñòîé÷èâî ðàçâèòèå â ñèëíè ïîëè-òè÷åñêè äåéñòâèÿ. Ñåãàøíèÿò ìåæ-äèíåí ïðåãëåä íà ñòðàòåãèÿòà íàÅÑ çà áèîëîãè÷íîòî ðàçíîîáðàçèåå äîáðà âúçìîæíîñò çà êîíöåíòðè-ðàíå íà óñèëèÿòà âúðõó îïàçâàíå íàáèîëîãè÷íîòî ðàçíîîáðàçèå â Åâ-ðîïà è â ñâåòà”.

Ìàðòèíà Ìëèíàðè÷, åêñïåðò ïîïîëèòèêèòå â îáëàñòòà íà áèîðàç-

íîîáðàçèåòî èâîäèòå çà åâðî-ïåéñêèÿ îôèñíà WWF, äîïú-ëâà: „Êîìèñèÿ-òà òðÿáâà äà èç-ïîëçâà âëàñòòàñè, çà äà íàêàðàä ú ð æ à â è ò å -÷ëåíêè äà ïðè-ëàãàò åôåêòèâ-íî äèðåêòèâèòåçà ïòèöèòå èìåñòîîáèòàíè-ÿòà è äà èçãðà-äè ïîñëåäîâà-òåëíè ïîëèòè-êè â îáëàñòòà íà åíåðãèéíàòà èòðàíñïîðòíàòà èíôðàñòðóêòóðà,êàêòî è çà ñåëñêîòî ñòîïàíñòâî.Òðÿáâà äà ñå îáúðíå ñåðèîçíî âíè-ìàíèå íà èíòåíçèâíîòî çåìåäåëèå,åäíà îò îñíîâíèòå ïðè÷èíè çà çà-ãóáàòà íà áèîëîãè÷íî ðàçíîîáðà-çèå. Ïðîèçâîäñòâîòî íà õðàíè çà-âèñè îò ïðèðîäàòà è òðÿáâà äà äîï-ðèíåñå çà îïàçâàíåòî é, à íå çà íåé-íîòî èç÷åçâàíå.”

“Äà îïàçèì ïðèðîäàòà æèâà”, åìîòîòî íà êàìïàíèÿòà çà ñïàñÿâà-íå íà åâðîïåéñêèòå äèðåêòèâè çàïòèöèòå è ìåñòîîáèòàíèÿòà, âúçîñ-íîâà íà êîèòî ñúùåñòâóâà ìðåæàòàîò çàùèòåíè òåðèòîðèè „Íàòóðà

2000”.  ìîìåíòà Êîìèñèÿòà ïðî-ó÷âà íóæäàòà îò ïðåðàçãëåæäàíå íàäèðåêòèâèòå. Êàìïàíèÿòà å îðãà-íèçèðàíà îò êîàëèöèÿ íà íåïðàâè-òåëñòâåíè îðãàíèçàöèè â öÿëà Åâ-ðîïà (BirdLife, Åâðîïåéñêîòî áþðîïî îêîëíà ñðåäà, „Ïðèÿòåëè íà Çå-ìÿòà” - Åâðîïà). Áëàãîäàðåíèå íàòàçè êàìïàíèÿ, ïîâå÷å îò 500 000äóøè îòêëèêíàõà íà ïîêàíàòà çàó÷àñòèå â îáùåñòâåíàòà êîíñóëòà-öèÿ íà ÅÑ è çàÿâèõà íà Åâðîñúþçàäà çàùèòàâà çàêîíîäàòåëñòâîòî,êîåòî ãàðàíòèðà ñúùåñòâóâàíåòî íà„Íàòóðà 2000”. Òîâà å íàé-âèñîêè-ÿò áðîé õîðà, ó÷àñòâàëè äîñåãà âïðîó÷âàíå íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç.

2100 áúëãàðñêè ãðàæäàíè äàäî-õà ìíåíèåòî ñè „çà” èëè „ïðîòèâ”çàäúëæèòåëíîòî ãëàñóâàíå, êàêòî è„çà” èëè „ïðîòèâ” ìàæîðèòàðíèÿèçáîð íà ÷àñò îò íàðîäíèòå ïðåä-ñòàâèòåëè íà ñïåöèàëíî ñúçäàäå-íà çà öåëòà îíëàéí ïëàòôîðìà, íà-ðå÷åíà „Çàáðàíåíèÿ ðåôåðåíäóì”- zareferendum.bg. Ãëàñóâàíåòî ñåïðîâåäå îò 13 ñåïòåìâðè äî 25 îê-òîìâðè. Ïðåç öÿëîòî âðåìå íà êàì-ïàíèÿòà ñå âèæäàøå áðîÿò íà ãëà-ñóâàëèòå, à â êðàÿ íà èçáîðíèÿ äåí

áÿõà îòâîðåíè è ïî-ïîäðîáíèòåäàííè.

Êàòåãîðè÷åí ïðåâåñ è ïî äâàòàâúïðîñà èìàò ãëàñóâàëèòå ïîëîæè-òåëíî. Íà âúïðîñà „Ïîäêðåïÿòå ëè÷àñò îò íàðîäíèòå ïðåäñòàâèòåëèäà ñå èçáèðàò ìàæîðèòàðíî?” 94%îò ãëàñóâàëèòå íà ïëàòôîðìàòà ñàîòãîâîðèëè ñ „äà”, à 6 % – ñ „íå”.Íà âòîðèÿ âúïðîñ – „Ïîäêðåïÿòå ëèâúâåæäàíåòî íà çàäúëæèòåëíî ãëà-ñóâàíå íà èçáîðèòå è íàöèîíàëíè-òå ðåôåðåíäóìè?”, ñà „äà” ñà ãëà-

ñóâàëè 75%.Ñòàòèñòèêàòà ñî÷è, ÷å 1% îò

„ãëàñîïîäàâàòåëèòå” ñà ìëàäåæè äî18 ã., 86% ñà íà âúçðàñò ìåæäó 18è 60 ã., à 13% ñà íàä 60-ãîäèøíàâúçðàñò. Äåëúò íà ãëàñóâàëèòåìúæå å ìàëêî ïî-ãîëÿì îò òîçè íàæåíèòå – 53 ñðåùó 47%.

Äàííèòå ñî÷àò îùå, ÷å íàé-ãî-ëÿì å ïðîöåíòúò íà ãëàñóâàëèòå âñòîëèöàòà – 35%, ñëåäâàí îò ãëà-ñóâàëèòå â îáëàñòíèòå ãðàäîâå –31% è îò ïî-ìàëêèòå ãðàäîâå –24%. Ïî „çàáðàíåíèòå âúïðîñè” ïî5% îò ãëàñóâàëèòå ñà õîðà, æèâåå-ùè íà ñåëî è áúëãàðè, æèâååùèèçâúí ïðåäåëèòå íà ñòðàíàòà.

Ðåøåíèåòî çà ïðîâåæäàíå íàåëåêòðîíåí ðåôåðåíäóì áåøå âçå-òî ñ 238 ãëàñà „çà” è 2 „âúçäúðæàëèñå” îò îáùî 240 ïðåäñòàâèòåëè íàãðàæäàíñêè îðãàíèçàöèè îò 10 ñå-ëèùà íà ñòðàíàòà. Òå ãëàñóâàõà âåäèí è ñúùè ÷àñ íà 13 ñåïòåìâðè,êàòî âçåìàíåòî íà ðåøåíèå áåøåïðåäàâàíî ÷ðåç êîíôåðåíòíà âðúçêàïðåä ïðåäñòàâèòåëè íà ìåäèèòå âïðåñêëóáà íà ÁÒÀ â Ñîôèÿ. Íàé-ìíîãî ïðåäñòàâèòåëè íà ãðàæäàíñ-êè îðãàíèçàöèè ó÷àñòâàõà îò Âàð-íåíñêà îáëàñò – íàä 40, êàòî åäíà÷àñò îò òÿõ ñå âêëþ÷èõà îò Âàðíà, àäðóãà – îò ñåëî Ãîðèöà, Âàðíåíñêî,êúäåòî áÿõà ñúáðàíè â ðàìêèòå íàñåìèíàð íà „Áëóëèíê”. Îðãàíèçàòîðíà èíèöèàòèâàòà âúâ Âàðíà áåøå

75% от гласувалите на „Забраненияреферендум“ искат задължителен вот

Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíàñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎ-ÑÓÐ). Âúâ âîòà ñå âêëþ÷èõà îùåãðàæäàíè îò Ñîôèÿ, Ïëîâäèâ, Áóð-ãàñ, Âåëèêî Òúðíîâî, Ïëåâåí, Ãàá-ðîâî, Òúðãîâèùå è Êàðëîâî.

Ïðåç þëè íàðîäíèòå ïðåäñòàâè-òåëè îòõâúðëèõà ïðåäëîæåíèåòî çàíàöèîíàëåí ðåôåðåíäóì ïî äâà îòîáùî òðè îáùåñòâåíî çíà÷èìèâúïðîñà. Ïî òîçè íà÷èí ëèøèõàãðàæäàíèòå îò âúçìîæíîñòòà äàèçðàçÿò ìíåíèå îòíîñíî çàäúëæè-òåëíîòî ãëàñóâàíå è ìàæîðèòàðíèÿèçáîð, îñòàâÿéêè åäèíñòâåíîâúïðîñà çà åëåêòðîííîòî ãëàñóâà-íå (êîåòî íåìèíóåìî ùå ñå ñëó÷èâ áúäåùå).

Ñîöèîëîãè÷åñêèòå ïðîó÷âàíèÿ,êàêòî è ñúáðàíèòå ïðåç 2014 ã. íàä500 000 ïîäïèñà â ïîäêðåïà íà ïðî-âåæäàíåòî íà ðåôåðåíäóì çà èç-áîðíèòå ïðàâèëà ïîêàçàõà, ÷å äðó-ãèòå äâà âúïðîñà ñà ìíîãî ïî-âàæ-íè çà õîðàòà.

Ñúáðàíèòå íà îíëàéí ðåôåðåí-äóìà äàííè (áðîÿ íà ãëàñîâåòå „çà”è „ïðîòèâ” ïî äâàòà âúïðîñà) ùåáúäàò ïðåäñòàâåíè íà ïîëèòèöèòå,ìåäèèòå è îáùåñòâåíîñòòà. Îðãà-íèçàòîðèòå î÷àêâàò äà áúäå ïðîâî-êèðàí îáùåñòâåí äåáàò çà ìÿñòîòîè ðîëÿòà íà ãðàæäàíèòå ïðè âçå-ìàíå íà ðåøåíèÿ è çà âçàèìîîòíî-øåíèÿòà ìåæäó âëàñòòà è ãðàæäà-íèòå.

Представители на граждански организации от Варна се събраха, за да гласу-ват за провеждането на електронен референдум по забранените от Народнотосъбрание въпроси.

Биоразнообразието продължава драстично да намалява4 г. след приемането на Европейската стратегия за спиране загубата на растителни и животински видове, нито една от целите й не е изпълнена

3 брой 47Ãðàæäàíè â äåéñòâèå

„Íà ïèòàíå êîëêî âåëîàëåè èìàâúâ Âàðíà, îòãîâîðúò îò îáùèíàòàáåøå çà òåìïåðàòóðàòà íà òîïåíåíà òå÷íèÿ áèòóì.” Òîâà å åäèí îòêîìåíòàðèòå, ïîëó÷åí ïðè îöåíêàíà èíñòèòóöèîíàëíàòà ñðåäà âúâÂàðíà îò íåïðàâèòåëñòâåíà îðãà-íèçàöèÿ (âåëîêëóá), ó÷àñòâàëà âïðîó÷âàíåòî çà ãðàæäàíñêîòî ó÷à-ñòèå â îáùèíà Âàðíà. Äðóã èíòå-ðåñåí è ïîêàçàòåëåí ïðèìåð å äà-äåí îò ñêåéò êëóá, êîéòî âíåñúëñòàíîâèùå îò 20 ñòðàíèöè â îáùè-íàòà çà îïàñíîñòòà äà ñå èçïîëçâàÑêåéò ïàðêà â ãðàäà.  îòãîâîð íà

òîâà àäìèíèñòðàöèÿòà ìó âúðíàëàäîãîâîð, ñ êîéòî ðàçðåøàâà íà êëó-áà äà ïðàâè òðåíèðîâêèòå â íåãî.

Êàòî ïàðòíüîð íà ìðåæàòà Ôî-ðóì ãðàæäàíñêî ó÷àñòèå (ÔÃÓ),Îáùåñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíàñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎ-ÑÓÐ) îðãàíèçèðà ôîêóñ – ãðóïà çàîöåíêà íà Èíäåêñà íà ãðàæäàíñêî-òî ó÷àñòèå âúâ Âàðíà.  íåÿ áÿõàïðåäñòàâåíè àêòèâíè ãðàæäàíè èíåïðàâèòåëñòâåíè îðãàíèçàöèè,ðàáîòåùè íà òåðèòîðèÿòà íà îáùè-íàòà.

ÔÃÓ, â ïàðòíüîðñòâî ñ Áúëãàðñ-

êèÿ öåíòúð çà íåñòîïàíñêî ïðàâî,ðàçðàáîòè âúïðîñíèöè è ìåòîäîëî-ãèÿ çà îöåíêà íà åôåêòà îò ãðàæ-äàíñêîòî ó÷àñòèå íà îáùèíñêî èíàöèîíàëíî íèâî. Òå ñà äîñòúïíèíà ñàéòà íà ìðåæàòà çà âñè÷êè, êî-èòî èìàò èíòåðåñ è æåëàíèå äàïðîâåäàò îöåíêàòà è äà ñðàâíÿòñâîÿòà îáùèíà ñ îñòàíàëèòå âÁúëãàðèÿ.

Ôîðóì ãðàæäàíñêî ó÷àñòèå ñåçàå ñ ïðåäèçâèêàòåëíàòà çàäà÷à äàñëåäè ïåðèîäè÷íî òðè âçàèìî-ñâúðçàíè àñïåêòà íà ãðàæäàíñêîòîó÷àñòèå. Îò åäíà ñòðàíà – ñðåäàòà,

â êîÿòî òî ñå ðàçâèâà – ïðè êàêâèóñëîâèÿ è íà êàêâà íîðìàòèâíàáàçà ïðîòè÷à äèàëîãúò ìåæäóãðàæäàíè è èíñòèòóöèè. Îò äðóãàñòðàíà – êîëêî ÷åñòî è êàêâè èí-ñòðóìåíòè èçïîëçâàò ãðàæäàíèòå èîðãàíèçàöèèòå, çà äà ñå âêëþ÷àò âïðîöåñà íà âçåìàíå íà ðåøåíèÿ. Èíàé-âå÷å – êàêúâ å åôåêòúò îò ïðè-ëàãàíåòî íà ðàçëè÷íèòå ìåõàíèç-ìè çà ãðàæäàíñêî ó÷àñòèå, êàêâî åâúçäåéñòâèåòî èì âúðõó ðàáîòàòàíà ìåñòíèòå è íàöèîíàëíèòå âëà-ñòè è ðåøåíèÿòà, êîèòî òå ïðîèç-âåæäàò.

Граждани: Питахме общинаВарна за велоалеите, тя ниотговори за температуратана топене на течния битум

Пред-ставителина граж-данскиорганиза-ции отВарна сесъбраха, зада дадатоценка наефекта отгражданс-котоучастие ивзаимодей-ствието мус местнатавласт

Форум гражданско участие разработи въпросник и методологияза оценка на ефекта от гражданското участие на общинско и национално ниво

4брой 47 Тема на броя

Ïðåç èçìèíàëîòî ëÿòî Îáùå-ñòâåíèÿò öåíòúð çà îêîëíà ñðåäà èóñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎÑÓÐ)ïðåäëîæè íà ìëàäåæèòå âúâ Âàð-íà äà ñå âïóñíàò â íåîáèêíîâåíîïðèêëþ÷åíèå íà çíàíèåòî è äà ñòà-íàò ïúðâèòå „àêàäåìèöè” ïî åêîè-íîâàöèè âúâ Âàðíà. Ïðîåêòúò áåøåíàñî÷åí êúì ìëàäè õîðà äî 29 ãî-äèíè, êîèòî ñà åêîîðèåíòèðàíè, íî

Младежка академия заекоиновации събра последователи

на природосъобразния живот

íå èñêàò äà ñå îòêúñâàò îò ãðàäñ-êàòà ðåàëíîñò. Àêàäåìèÿòà äàäåâúçìîæíîñò íà ìëàäèòå äà ïðèäî-áèÿò ðàçíîîáðàçíè ïðàêòè÷åñêèóìåíèÿ, êîèòî äà èì ïîìîãíàò âïðîôåñèîíàëíî è ëè÷íî îòíîøå-íèå â áúäåùå.

Ïîäãîòâåíàòà îò åêîëîãè÷íàòàîðãàíèçàöèÿ „àêàäåìèÿ” âêëþ÷âà-øå ÷åòèðè „äèñöèïëèíè”, êîèòî

ó÷àñòíèöèòå òðÿáâàøå äà ïðåìèíàò,çà äà ñå „äèïëîìèðàò”. Òîâà áÿõàðåöèêëèðàíå, çäðàâîñëîâíî è ïðè-ðîäîñúîáðàçíî õðàíåíå, ñòðîèòåë-ñòâî ñ åñòåñòâåíè ìàòåðèàëè è çäðà-âîñëîâíà ñðåäà çà æèâîò â ãðàäà.

Çà äà çàâúðøàò âñÿêà äèñöèïëè-íà, ìëàäåæèòå òðÿáâàøå äà ïðåìè-íàò ïðåç ÷åòèðè åòàïà: òåîðèÿ, çà-ïîçíàâàíå ñ äîáðè ïðàêòèêè,âúòðåøíà ïðàêòèêà è ðàçðàáîòâà-íå íà áèçíåñ ïëàí. Òå èìàõàâúçìîæíîñò äà íàó÷àò ïîëåçíè èèíòåðåñíè ôàêòè ïî âñÿêà îò òå-ìèòå, äà ïîñåòÿò íà ìÿñòî ðàáîòåùáèçíåñ èëè äðóã òèï äåéíîñò âñúîòâåòíàòà îáëàñò, äà èçïðîáâàòíà ïðàêòèêà êàê äà ðåöèêëèðàò, äàïðèãîòâÿò çäðàâîñëîâíî õðàíà, äàñòðîÿò ñ åñòåñòâåíè ìàòåðèàëè èëèäà èçìåðâàò ñ ïðîôåñèîíàëíè óðå-äè çäðàâîñëîâíàòà ñðåäà â ãðàäà. Âêðàÿ íà âñÿêà äèñöèïëèíà ñ ïî-ìîùòà íà åêñïåðòè òå òðÿáâàøå äàîôîðìÿò áèçíåñ ïëàí çà åêîèíîâà-öèÿ â ñúîòâåòíàòà îáëàñò.

Åäèí îò íàé-óñïåøíèòå ðàáîòå-ùè áèçíåñè â îáëàñòòà íà åêîèíî-âàöèèòå âúâ Âàðíà, êîéòî ìëàäå-æèòå ïîñåòèõà, áåøå Öåíòúðúò çàåíåðãèéíè ðåøåíèÿ, äåëî íà ôèð-ìà ”3Ê“ ÀÄ. Èíæåíåðèíãîâàòàêîìïàíèÿ, ñïåöèàëèçèðàíà â îáëà-

ñòòà íà åíåðãåòèêàòà è åêîëîãèÿ-òà, å èçãðàäèëà öåíòúðà â êâ. Àñ-ïàðóõîâî, äî ñãðàäàòà íà Áèçíåñèí-êóáàòîðà. Òîâà å èçöÿëî ïàñèâíà èåíåðãèéíî íåçàâèñèìà îôèñ ñãðà-äà, ïîñòðîåíà âúðõó çåìåäåëñêàçåìÿ, áåç äîñòúï äî åëåêòðîïðå-íîñíàòà ìðåæà.  íåÿ â ðåàëíè óñ-ëîâèÿ âñåêè ìîæå äà ñå çàïîçíàå ñäîñòúïíè òåõíè÷åñêè ðåøåíèÿ çàåíåðãèéíà åôåêòèâíîñò è ïî-åôåê-òèâíî óïðàâëåíèå íà âîäíèòå ðå-ñóðñè.

Âñè÷êè ó÷àñòíèöè, ïðåìèíàëèóñïåøíî àêàäåìèÿòà, ó÷àñòâàõà âñïåöèàëíà öåðåìîíèÿ ïî äèïëîìè-ðàíå, êîÿòî îôèöèàëíî ãè óäîñòîèñúñ ñåðòèôèêàò çà „Ìëàäøè àêàäå-ìèê â îáëàñòòà íà åêî èíîâàöèè-òå”.

Àêàäåìèÿòà ñå îðãàíèçèðà âïîäêðåïà íà èíèöèàòèâàòà Âàðíà– Åâðîïåéñêà Ìëàäåæêà Ñòîëèöà2017. Îñíîâíàòà öåë áåøå äà ñåïîäêðåïè èäåÿòà çà ñîöèàëíèòåèíîâàöèè â ìëàäåæêàòà îáëàñò÷ðåç ïî-åêîëîãè÷íî íàñî÷åíè äåé-íîñòè. Ïðîåêòúò ñå ðåàëèçèðà ñôèíàíñîâàòà ïîäêðåïà íà ÎáùèíàÂàðíà ïî ïðîãðàìà „Ìëàäåæêèïðîåêòè 2015”, óïðàâëÿâàíà îòÄèðåêöèÿ „Îáðàçîâàíèå è ìëàäåæ-êè äåéíîñòè”.

Ëèëè Âà÷åâà, 27 ã.:Ùå ïðåäàì íàó÷åíîòî íà ïî-ìëàäèòåÍàó÷èõ çà àêàäåìèÿòà îò ìîÿ ïðèÿòåëêà è ñå çàïèñàõìå çàåäíî. Äî-

âîëíà ñúì, ÷å ãî íàïðàâèõ. Íàé-âïå÷àòëÿâàùîòî ïî âðåìå íà öÿëîòîîáó÷åíèå áåøå åêîëàãåðúò â ñåëî Åçåðåö. Òàì ðàçáðàõ êàêâî å òîâà åêî-ñòðîèòåëñòâî è êàê ìîæå äà áúäå ðåàëèçèðàíî íà ïðàêòèêà îò âñåêè.Íî íå ñàìî. Íà ëàãåðà îòêðèõ, ÷å ìîãà äîñòà íåùà äà âúðøà è ñàìà, áåç÷óæäà ïîìîù. Êàòî ñå âúðíàõ âêúùè, íàïðèìåð, ñè ïîïðàâèõ äóøà. Ïðè-äîáèõ äðåáíè íàâèöè, êîèòî ñìÿòàì, ÷å ùå ñà ìè ìíîãî ïîëåçíè â åæåä-íåâèåòî. Ìîæå äà ñå êàæå, ÷å ñúì â ïðî-öåñ íà ïðîìÿíà íà íà÷èíà ñè íà æèâîò.Ïúðâîòî íåùî, îò êîåòî ñìÿòàì äà ñåîòêàæà å ñòðå÷ ôîëèîòî çà îïàêîâêà íàïðîäóêòè. Ðåøèëà ñúì äà èçïîëçâàì ïî-âå÷å êóòèè çà ñúõðàíåíèå.

Ïî âðåìå íà àêàäåìèÿòà çà ïúðâè ïúòâ æèâîòà ñè ðåöèêëèðàõ. Âúîáùå íå ñèãî ïðåäñòàâÿõ òàêà! Âúçïèòàòåë ñúì âó÷èëèùå è ñìÿòàì äà ïðåäàì íàó÷åíî-òî íà ïî-ìëàäèòå – ñ ïðèìåð è çíàíèÿ!

Äèëÿíà Áîæêîâà, 27 ã.:È ñàìî 5 ë âîäà íà äåí ìîæå äà òè ñòèãàÏðî÷åòîõ â ìåäèèòå çà âðåäíèòå óëòðàâèîëåòîâè ëú÷è è çàìåðâà-

íèÿòà, êîèòî ïðàâè åêîëàáîðàòîðèÿòà íà ÎÖÎÑÓÐ. Âëÿçîõ âúâ ôåéñ-áóê ñòðàíèöàòà íà ñäðóæåíèåòî è îò òàì íàó÷èõ è çà åêîàêàäåìèÿòà.Ñðåäíîòî ìè îáðàçîâàíèå å ñâúðçàíî ñ åêîëîãèÿ. Ìîæå áè çàòîâà ïðî-ÿâèõ èíòåðåñ è ñå çàïèñàõ.

Íàé-èíòåðåñíî, ðàçáèðà ñå, áåøå íà åêîëàãåðà â ñåëî Åçåðåö, êúäå-òî âúðøåõìå âñè÷êî ñàìè, ñàìî ñ ïîäðú÷íè ìàòåðèàëè. Äî ïðåäè òîâàáÿõ õîäèëà íà ïàëàòêà çà íå ïîâå÷å îò äâà äíè, íî íå è áåç åëåêòðè÷å-ñòâî, áåç çàðÿäíî, ñúñ ñòðàííà òîàëåòíà… è ñ áàíÿ, â êîÿòî âîäàòà ñå

çàòîïëÿ ñàìî îò ñëúíöåòî è ðàçïîëàãàø ñ 5 ëèòðà âîäà íà äåí! Íî…ïàê íè ñòèãàøå. Áÿõìå êàòî íà òèéìáèëäèíã íà îòêðèòî – èìàøå èí-òåðåñíè èãðè. Èìàøå è ñ êîãî äà óïðàæíÿ àíãëèéñêèÿ ñè.

Òîâà, êîåòî íàó÷èõ è ùå ìè áúäå íàé-ïîëåçíî çà íàïðåä, å ñâúðçàíîñ åêîëîãè÷íîòî ñòðîèòåëñòâî. Ñëåäâàùîòî ìè íà÷èíàíèå ùå áúäå èç-ãðàæäàíåòî íà êîìïîñòíà òîàëåòíà ïî ïîäîáèå íà òàçè â åêîëàãåðà âñåëî Åçåðåö, íà íàøå ìÿñòî âúâ Âàðíà.  óïîòðåáà ùå ìè âëåçå èíàó÷åíîòî çà òîâà êàê ñå ïðàâÿò äîìàøíè ñàïóíè. Ñìÿòàì äà ãî ïðè-ëîæà íàïðàêòèêà. Ìíîãî èíòåðåñíî ìè áåøå äà íàó÷à è çà âðåäíèòåîáëú÷âàíèÿ îò àíòåíèòå íà ìîáèëíèòå îïåðàòîðè è îò ìîáèëíèòå òå-ëåôîíè, íî íàé-âå÷å ïî êàêúâ íà÷èí ìîãà äà ñå ïðåäïàçÿ.

 åêîàêàäåìèÿòà óñòàíîâèõ è îùå íåùî – ÷å íÿêîè âåãàí õðàíèìîæå äà ñà ìíîãî âêóñíè!

Àëåêñàíäðà Ïîïîâà, 25 ã.:Çà ïúðâè ïúò æèâÿõ íà ïàëàòêàÐàçáðàõ çà åêîàêàäåìèÿòà îò Ôåéñáóê è íå ñå ïîêîëåáàõ äà ñå çàïè-

øà. Åêîëàãåðúò â ñåëî Åçåðåö áåøå íàé-èíòåðåñíàòà ÷àñò îò öÿëàòàåêîàêàäåìèÿ. Çà ìåí òîâà áåøå èñòèíñêîïðèêëþ÷åíèå , çàùîòî çà ïúðâè ïúò òðÿá-âàøå äà æèâåÿ íà ïàëàòêà. Ïðèòåñíÿâàõ ñåíàé-âå÷å äàëè ùå ìîãà äà ñïÿ, íî ñå îêàçà,÷å å íàïðàçíî – íÿìàõ íèêàêâè ïðîáëåìè.È ïðåäè ó÷àñòèåòî ñè â àêàäåìèÿòà ñúì ñåîïèòâàëà äà âîäÿ çäðàâîñëîâåí íà÷èí íàæèâîò, íî ñåãà ñå óáåäèõ, ÷å òîâà òðÿáâà äàñå ïðåâúðíå â åæåäíåâèå çà õîðàòà. Òðÿáâàäà æèâååì ñïîðåä çàêîíèòå íà ïðèðîäàòà,çà äà ñìå â ñèìáèîçà ñ íåÿ è äà îöåëååì.

Çàâúðøâàì „Äèçàéí çà àðõèòåêòóðíàñðåäà” è ñìÿòàì äà çàìèíà â ÷óæáèíà.Êúäåòî è äà ñúì îáà÷å, âñè÷êî íàó÷åíî âåêîàêàäåìèÿòà ùå èçïîëçâàì â áúäåùå.

По време на едно от практическите занимания в екоакадемията

Участници в Младежката академия за екоиновации:

5 брой 47Тема на броя

×óâàëè ëè ñòå çà ãóàêàìîëå?Òîâà å âñúùíîñò ìåêñèêàíñêè ñîñ– ðàçÿäêà, ìíîãî ïîïóëÿðåí â Èñ-ïàíèÿ. Íî êîðåíèòå ìó ìîæåì äàïîòúðñèì îùå â èíäèéñêîòî ïëå-ìå àöòåêè. Ïðèãîòâÿ ñå îò àâîêà-äî, ëèìîíîâ ñîê, äîìàòè, ÷óøêè,ëóê, ïîäïðàâêè. Èçïúëíåíèåòî íàçäðàâîñëîâíàòà ðåöåïòà å åäíà îòçàäà÷êèòå íà Êðèñòèí Ïàç, èñïàí-ñêè äîáðîâîëåö è êóëèíàð, êúìó÷àñòíèöèòå â åêîàêàäåìèÿòà íàÎáùåñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîëíàñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå (ÎÖÎ-ÑÓÐ). Íî íå å ñàìî… Ïðåäñòàâå-òå ñè áðàóíèñ áåç ïå÷åíå, çàõàð èáðàøíî, õóìóñ îò ÷åðâåí áîá èëèíàõóò âìåñòî ìàéîíåçåí èëè êåò-÷óï äèï (ñîñ), ëèìîíàäà ñàìî îòëèìîí, âîäà è êàôÿâà çàõàð èëè ñòó-äåí ÷àé îò ïðÿñíî èçöåäåí ïðàñ-êîâåí è ëèìîíîâ ñîê… Âñè÷êîòîâà è îùå äîñòà ðåöåïòè áÿõà ïðè-ãîòâåíè îò êàíäèäàò-àêàäåìèöèòåíà ÎÖÎÑÓÐ â ïðàêòè÷åñêàòà ÷àñòíà ïàíåëà „Çäðàâîñëîâíî è ïðèðî-äîñúîáðàçíî õðàíåíå”. Äîìàêèí èíàñòàâíèê íà òàçè ÷àñò îò îáó÷å-íèåòî áåøå Êðèñòèí, êîÿòî ïðèåìëàäåæèòå âúâ âñå îùå íåîòêðèòà-òà ñè îôèöèàëíî ïåêàðíà-êàôå âöåíòúðà íà Âàðíà.

Çàùî åäíà ìëàäà èñïàíêà ùåïðàâè âñè÷êî òîâà â ìîðñêèÿ ãðàä?Êðèñòèí ïðèñòèãà çà ïúðâè ïúò òóêïðåäè 3 ãîäèíè, òîãàâà å ñàìî íà24 ãîäèíè – ëþáîïèòíà, èçïúëíå-íà ñ æåëàíèå äà ó÷è è îïîçíàâàíîâè êóëòóðè. Èäâàíåòî é íèêàê íåå ñëó÷àéíî – êàíäèäàòñòâà êúì Åâ-ðîïåéñêàòà äîáðîâîë÷åñêà ñëóæáà.Êîãàòî å îäîáðåíà, èçáèðà äà ðà-áîòè êàòî äîáðîâîëåö ñ õîðà ñ óâ-ðåæäàíèÿ êúì âàðíåíñêîòî ñäðó-æåíèå „Çà òåá”. Ñëåä êðàÿ íà äî-ãîâîðà ñè, ðåøàâà äà îñòàíå â

ЛимонадаÏðîäóêòè:ñîê îò 4 ëèìîíà8 ñ.ë. êàôÿâà çàõàð3 ëèòðà âîäà8 ëèñòà ìåíòàÏðèãîòâÿíå:Íàðåæåòå ìåíòàòà íà ñèòíî.

Ñîêà íà ëèìîíà, ìåíòàòà è çàõàðòàïàñèðàéòå â áëåíäåð. Äîáàâåòåâîäà è ëåä è ðàçáúðêàéòå.

Студен чай прасковаÏðîäóêòè:2 ïðàñêîâèñîê îò 2 ëèìîíà3 ëèòðà çåëåí ÷àé (4 ïàêåò÷åòà

çåëåí ÷àé + âîäà)5 ñ.ë ìåäÏðèãîòâÿíå:Ïðèãîòâÿìå ÷àé ñ 3 ëèòðà

ãîðåùà âîäà è 4 ïàêåò÷åòà çåëåí÷àé. Äîêàòî ÷àÿò å òîïúë, äîáàâåòåìåäà è ñîêà îò ëèìîíèòå è ðàç-áúðêàéòå äîáðå. Ïàñèðàòå ïðàñêî-âè ñ ïàñàòîð è äîáàâåòå ïþðå êúì÷àÿ. Äà ñå ñåðâèðà ñ ëåä.

ГуакамолеÏðîäóêòè:3 áðîÿ àâîêàäîÑîêà îò 1 ëèìîí1/2 ÷.ë. ïàïðèêàÑîë íà âêóñ1/2 ÷.ë. ÷åðåí ïèïåð1 ÷.ë. êîðèàíäúð2 äîìàòà1 ñêèëèäêà ÷åñúí1/2 ãëàâà ëóêÏðèãîòâÿíå:Íàìà÷êàéòå àâîêàäîòî ñ âèëè-

öà. Ñëåä òîâà äîáàâåòå ñîêà,ïîäïðàâêèòå è ñîëòà. Ðàçáúðêàéòåäîáðå. Íàðåæåòå ÷åñúíà, äîìàòèòåè ëóêà è ãè äîáàâåòå êúì ñìåñòà.Ñåðâèðàòå ñ 2 áð. ëèâàíñêè ïèòêè.

ХумусÏðîäóêòè:2 áóðêàíà íàõóò4 ñ.ë. òàõàí2 ñêèëèäêè ÷åñúíÑîë íà âêóñ6 ñ.ë. çåõòèí3 ñ.ë. ëèìîíîâ ñîê1/2 ÷.ë. ïàïðèêà3 ñ.ë. âîäàÏðèãîòâÿíå:Ïàñèðàòå íàõóò ñ òàõàí, ñîë,

÷åñúí, ñîê, ïàïðèêà, 3 ñ.ë. âîäà è 5ñ.ë. çåõòèí. Êîãàòî ñìåñòà å ãîòîâà,ñëàãàòå îùå ñóïåíà ëúæèöà çåõòèíâ íåÿ è ñåðâèðàòå.

БраунисÏðîäóêòè:300 ãð. îðåõè120 ãð. êàêàî600 ãð. ôóðìè (áåç êîñòèëêà)Ñîë íà âêóñ150 ãð. ñóðîâè áåëåíè áàäåìè200 ãð. ÷åðåí øîêîëàä çà

ãëàçóðà (ðàçòîïåí)Ïðèãîòâÿíå:Îðåõèòå ñå ñëàãàò â áëåíäåð è

ñå ñìèëàò ìíîãî ôèíî. Äîáàâÿòåêàêàîòî è ñîëòà. Ôóðìèòå ñåïóñêàò êúì êàêàîâàòà ñìåñ ïðèïîñòîÿííî ðàçáèâàíå. Íàêúëöâàòåáàäåìèòå è ãè ðàçáúðêâàòå ñîñòàíàëèòå ïðîäóêòè. Ñìåñòà ñåðàçñòèëà ðàâíîìåðíî â òàâà ñõàðòèÿ çà ïå÷åíå. Ðàçòîïåòåøîêîëàäà íà âîäíà áàíÿ è ãîñëîæåòå âúðõó áðàóíèòå.

Áúëãàðèÿ. Æèâåå è ðàáîòè èçâåñò-íî âðåìå â Ñîôèÿ, íî íå ñïèðà äà ÿòåãëè êúì ìîðñêèÿ áðÿã. Îêîí÷à-òåëíî ñå çàâðúùà òóê ñëåä êàòî ñòà-âà åäèí îò ÷åòèðèìàòà ïîáåäèòå-ëè â ïúðâîòî èçäàíèå íà Rinker’sChallenge – êîíêóðñ çà ñòàðòèðàùèïðåäïðèåìà÷è íà Öåíòúð “Ðèíêúð”êúì Ôîíäàöèÿ “Ïîìîù çà áëàãî-òâîðèòåëíîñòòà â Áúëãàðèÿ”. Íàîôèöèàëíà öåðåìîíèÿ ïðåç ìàðò,è ñëåä òåæêà ïóáëè÷íà çàùèòà íàáèçíåñ ïðîåêòè, æóðèòî ðåøàâà, ÷åïðîåêòúò íà Êðèñòèí çàñëóæàâàôèíàíñèðàíå îò 10 000 ëåâà. Òàêà„Âåãàí Ìàïà÷å” - âåãàíñêà êàôå-ïåêàðíà âðúùà âå÷å 27-ãîäèøíàòàáèçíåñ äàìà âúâ Âàðía. Îñâåí ãî-ëÿì íàáîð îò âåãàíñêè ïðîäóêòè,êàêòî è øîêîëàäè, ñëàäêèøè, òåñ-

òåíè èçäåëèÿ, „Âåãàí Ìàïà÷å“ èìààìáèöèÿòà äà îðãàíèçèðà äåáàòè,ðàáîòèëíèöè è âèäåî ôîðóìè ïîòåìè, ñâúðçàíè ñ æèâîòíèòå è âå-ãàíñêàòà åòèêà.

Îòêúäå ñå ïîÿâÿâà èäåÿòà?„Êàòî âåãàí ìè áåøå ìíîãî

òðóäíî äà íàìèðàì ñ êàêâî äà ñåõðàíÿ òóê”, âðúùà ñå ïðåäè òðè ãî-äèíè, êîãàòî ïðèñòèãà âúâ Âàðíà,Êðèñòèí. È ñàìà çàïî÷âà äà òúðñèàëòåðíàòèâè çà ãîòâåíå, äà ñúáèðàðåöåïòè, äà ñå ñíàáäÿâà ñ ïðîäóê-òè (ïðåäïî÷èòà íàøåíñêèòå, çàùî-òî âíîñíèòå é èçëèçàò äîñòàñêúïî). Êóëèíàðèÿòà é å õîáè èñòðàñò, à èñòèíñêàòà é ïðîôåñèÿïðåäïîëàãà êðåàòèâíîñò è ëþáîç-íàòåëíîñò. Êðèñòèí Ïàç å çàâúðøè-ëà æóðíàëèñòèêà è ÍÏÎ-ìå-íèäæìúíò â ðîäèíàòà ñè.  Èñïà-íèÿ å ðàáîòèëà ïî àêòóàëíàòà âìîìåíòà òåìà – ñ åìèãðàíòèòå,êàêòî è ñ ìëàäåæè â îáëàñòòà íàñîöèàëíàòà ñôåðà è îêîëíàòà ñðå-äà è óñòîé÷èâîòî ðàçâèòèå. Íî òóêâúâ Âàðíà å ðåøèëà äà íàïðàâèíåùî ñúâñåì ðàçëè÷íî, êàêòî òÿêàçâà „çà õîðà ñ ðàçëè÷íè èíòåðå-ñè”. Îñâåí ÷å ùå ïðîìîòèðà çäðà-âîñëîâíàòà õðàíà è íà÷èí íà æè-âîò, Êðèñòèí ùå áúäå ãëàâíèÿò ãîò-âà÷ âúâ „Âåãàí Ìàïà÷å”. Òÿ ùåïðåäëàãà íà îòáèëèòå ñå â íåéíî-òî ñïðåòíàòî êàôåíå-ïåêàðíà ðàç-ëè÷íè âèäîâå õðàíà, ïðèãîòâåíàáåç æèâîòèíñêè ïðîäóêòè è êîí-ñåðâàíòè – âåãàí ñóðîâè ïðîäóêòè,õëÿá ñ áðàøíî îò åëäà, íàõóò, êóðà-áèéêè áåç ãëóòåí, ìúôèíè, äîìàø-íè ëèìîíàäè, ñîêîâå, ÷àéîâå èêàôå... Çà äà ñå óáåäÿò êîëêîòî åâúçìîæíî ïîâå÷å õîðà, ÷å âêóñíà-òà õðàíà, ìîæå äà áúäå è ìíîãîïîëåçíà è çäðàâîñëîâíà!

ЗдравословнирецептиВеган пекарна и кафе

открива испанка във ВарнаКристин Паз е решила да съберe хора с различни интереси ивкусове, обединени от желанието за здравословно хранене

Кристин (вляво) вече разпространява идеите си за вкусната и здравословнахрана и набира последователи

6брой 47 Евромониторинг

ðèòå îòäàâàò òîçè èçâîä ïî-ñêîðî íàìåäèéíàòà èíôîðìàöèÿ è ðåêëàìà,îòêîëêîòî íà ðåàëíîñòòà. Íàé-ìàëúêåôåêò åâðîïðîåêòèòå ïðåç îòìèíàëèÿïðîãðàìåí ïåðèîä ñà èìàëè âúðõóåíåðãèéíàòà åôåêòèâíîñò, ñìÿòàò àí-êåòèðàíè è àíàëèçàòîðè. Ïîñòèãíà-òèòå åôåêòè ñà âèäèìè íà ïîâå÷åòîìåñòà, íî âñå îùå å ñïîðåí âúïðîñà,êîëêî ñà óñòîé÷èâè, îñîáåíî çàùî-òî ñå ïðèåìà, ÷å ñ ãðàæäàíèòå íå ñå

ðàáîòè ñèñòåìíî, çà äàïîäêðåïÿò „ìîäåðíèçè-ðàíàòà è åñòåòèçèðàíàñðåäà”.

Íåîáõîäèìî å äîèç-ãðàæäàíåòî íà ñèñòåìà-òà çà ïîäïîìàãàíå èëåñíî äîñòúïíî êðåäè-òèðàíå, çàùîòî ñèñòå-ìàòà ÔËÀà íå ñå ïðè-åìà çà äîñòàòú÷íà, ñåïîñî÷âà â äîêëàíà íàÊÓÏÔÅÑ. Âàæíî å äàèìà ïî äîáðà ñúãëàñó-âàíîñò â îïðåäåëÿíå íàïðèîðèòåòèòå è óïðàâ-ëåíèå íà îòäåëíèòå îïå-ðàòèâíè ïðîãðàìè èïîâå÷å óñòîé÷èâîñò âïîëèòèêèòå, êàòî ñåèçèñêâà ïî-çíà÷èòåëíîîò÷èòàíå íà ïîòðåáíî-ñòèòå è ñïåöèôèêèòå íàðåãèîíèòå, êîìåíòèðàòåêñïåðòèòå.

Âñå îùå ðîëÿòà íàêîíñóëòàíòñêèòå ôèð-ìè íå åäíîçíà÷íà èòúðïè íàé-ðàçëè÷íèòúëêóâàíèÿ è îöåíêè, àòðúæíèòå ïðîöåäóðè èâñè÷êè äåéñòâèÿ ïî Çà-êîíà çà îáùåñòâåíè

ïîðú÷êè ïîïàäàò â ñôåðàòà íà íåäî-âîëñòâî è ïîäîçðåíèå çà óðåäåíè èíåñïðàâåäëèâè ñäåëêè.

Ïðîöåñà íà óïðàâëåíèå íà ïðîåê-òè ïî ÎÏ ïîêàçâà íÿêîè íàøåíñêè ñå-ðèîçíè ñëàáîñòè. Âñå îùå èìà ìíî-ãî ñïîðîâå îêîëî íà÷èíà íà àäìèíè-ñòðèðàíå íà ïðîãðàìèòå. Îñïîðâàò ñåâñè÷êè ïðîìåíè, êîèòî ñå ïðàâÿò âäâèæåíèå è áåç ñúãëàñóâàíå ñ áåíå-ôèöèåíòèòå. ×àñò îò êîíòàêòèòå èñúâìåñòíàòà ðàáîòà ïî ïðîãðàìèòåïîêàçâàò íåäîñòàòú÷åí åêñïåðòåí,îðãàíèçàöèîíåí è îñîáåíî ôèíàíñîâêàïàöèòåò íà ÷àñò îò ó÷àñòíèöèòå.Ïëàíèðàíåòî íå å äîñòàòú÷íî äåöåí-òðàëèñòè÷åí è äåìîêðàòè÷åí ïðîöåñ,ñìÿòàò àíêåòèðàíèòå. Ó òÿõ îñòàâàòè ñúìíåíèÿ çà äîïóñêàíå íà êîíôëèêòíà èíòåðåñè è èìèòèðàíå íà ïóáëè÷-íîñò è êîíêóðåíöèÿ íà èäåè è ïîòåí-öèàë.

Ïîâå÷å îò ïîëîâèíàòà (53%) îòáåíåôèöèåíòèòå, èçïúëíèòåëèòå èëèïàðòíèðàùèòå îðãàíèçàöèè ïî åâ-ðîïðîåêòè äåêëàðèðàò íàëè÷èå íàïðîáëåìè â åòàïà íà èçïúëíåíèåòîèì. Íàä 1/3 èëè 34% ïðèçíàâàò çà çàò-ðóäíåíèÿ ïðè îò÷èòàíåòî, à 26 íà ñòîïîñî÷âàò åòàïà íà èçïúëíåíèåòî êàòîïðîáëåìåí. Ïðîó÷âàíåòî å èçâúðøå-íî îò Êîàëèöèÿòà çà óñòîé÷èâî ïîë-çâàíå íà ôîíäîâåòå íà ÅâðîïåéñêèÿÑúþç â Áúëãàðèÿ çà óï-ðàâëåíèå (ÊÓÏÔÅÑ) âïåðèîäà þíè-þëè òàçèãîäèíà.  íåãî âçåìàòó÷àñòèå 163 îðãàíèçà-öèè – äúðæàâíè àäìè-íèñòðàöèè, ãîëåìè èìàëêè îáùèíè, íàó÷íî-îáðàçîâàòåëíè èíñòè-òóöèè, àñîöèàöèè èìðåæè îò îðãàíèçàöèè,ìåäèè, ÍÏÎ, Ìåñòíèèíèöèàòèâíè ãðóïè(ÌÈÃ), ÷èòàëèùà è ìó-çåè, òúðãîâñêè äðóæå-ñòâà è çåìåäåëñêè ñòî-ïàíè èëè êîîïåðàöèè.Ñðåä âêëþ÷èëèòå ñå âïðîó÷âàíåòî îðãàíèçà-öèè ñåðèîçåí äÿë èìàòàäìèíèñòðàöèèòå /äúðæàâíè è îáùèíñêè/– 36%, íåñòîïàíñêèòåîðãàíèçàöèè – 28% èòúðãîâñêèòå äðóæåñòâà– 20%. Âñè÷êè òå ñà èîñíîâíè ó÷àñòíèöè âèçïîëçâàíåòî íà ñðåä-ñòâà ïî îïåðàòèâíèòåïðîãðàìè (ÎÏ).

Îáîáùàâàéêè ìíå-íèÿòà íà ðåñïîíäåíòè-òå çà îòäåëíèòå åòàïèîò èçïîëçâàíåòî íà ôîíäîâåòå íà ECâ ïåðèîäà 2007-2013, îò êîàëèöèÿòàîò÷èòàò êàòî íàé-ïðèåìëèâ îò ãëåä-íà òî÷êà íà óñïåøíè ïðîöåäóðè èïðàêòèêà åòàïà íà êàíäèäàòñòâàíå.Îò òàì ñ÷èòàò, ÷å â ñëåäâàùèÿ ïåðè-îä, àäìèíèñòðàöèÿòà íà åâðîïåéñêè-òå ôîíäîâå â Áúëãàðèÿ òðÿáâà äà âëî-æè äîïúëíèòåëíî óñèëèÿ çà äà ñå ïî-äîáðè êà÷åñòâîòî íà ðàáîòàòà ïî âðå-ìå íà ðåàëèçàöèÿ è îò÷èòàíå íà åâ-ðîïðîåêòèòå.

Åêñïåðòèòå îò êîàëèöèÿòà îíàãëå-äÿâàò òîçè ñè èçâîä ñ ïðèìåðà çàêåðâàíà îò êàìèëè, çà êîèòî ñêîðîñ-òòà íà ïðåäâèæâàíå ñå îïðåäåëÿ îòíàé-áàâíàòà.  ñëó÷àÿ òîâà ñå ÿâÿâàïðîöåñà íà èçïúëíåíèå íà ïðîåêòè-òå. „Àêî èñêàìå ïîâå÷å “ñêîðîñò” (óñ-âîÿâàíå íà åâðîïåéñêè ñðåäñòâà ïðèïîñòèãàíå íà ïîëîæèòåëíè åôåêòè),ñè çàñëóæàâà àäìèíèñòðàöèÿòà äà

áúäå ïðèïîçíàòà ïîâå÷å êàòî ïàðò-íüîð, îòêîëêîòî êàòî êîíòðîëèðàù èñàíêöèîíèðàù îðãàí íà åòàï èç-ïúëíåíèå íà ïðîåêòèòå”, ñìÿòàò îòÊÓÏÔÅÑ.

Ïðîãðàìèðàíåòî ñúùî ñúáèðà 32% íåãàòèâíè îöåíêè, êîåòî ñàìî ïîñåáå ñè å ÷åðâåíà ëàìïà. Íàé-ãîëå-ìèòå êðèòèêè ñà îòíîâî â ÷àñòòà èç-ïúëíåíèå. Òðÿáâà äà ñå èçëåçå îòôîðìàëíîñòòà íà ïðîöåñà è äà ñå íà-

ïðàâè êðà÷êà êúì ðåàëíî ïàðòíüîð-ñòâî ìåæäó ðàçëè÷íèòå ñóáåêòè, àí-ãàæèðàíè ñ ïëàíèðàíå è èíâåñòèðà-íå íà åâðîôîíäîâåòå â Áúëãàðèÿ, ñåïîñî÷âà â äîêëàäà, èçãîòâåí ñëåäïðîó÷âàíåòî.

Èíôîðìàöèÿòà çà äîêëàäà å ñúáè-ðàíà ïî ìåòîäà íà ïðÿêîòî èíòåðâþ ñöåë äà îñèãóðè ìàêñèìàëíà äèàëîãè÷-íîñò íà ó÷àñòíèöèòå, êàòî ïîçâîëÿâàäà ñå äîðàçâèâà è óòî÷íÿâà ñ àðãóìåí-òè è ïðèìåðè èçêàçâàíàòà òåçà.

Öåëòà íà ïðîó÷âàíåòî å êðèòè÷íîäà îñìèñëèì ïðîöåñà íà êàíäèäàò-ñòâàíå, íåãîâèòå ïðîöåäóðè, íà÷èíèíà óïðàâëåíèå íà ôèíàíñîâèòå ñðåä-ñòâà è êàêâè åôåêòè è ðåçóëòàòè ñàïîñòèãíàòè ñ òÿõ. Àíàëèçúò òðÿáâàäà ïîäïîìîãíå ïîäîáðÿâàíåòî íà âçà-èìîäåéñòâèåòî ìåæäó ðàçëè÷íèòåñòðàíè â ïðîöåñà – îðãàíè íà óïðàâ-ëåíèå íà ÎÏ, îáùèíè, äúðæàâíè àä-

ìèíèñòðàöèè, òúðãîâñêè äðóæåñòâà,íåñòîïàíñêè îðãàíèçàöèè è äð.

Âúïðåêè íàé-ìàëêîòî êðèòèêè êúìïðîöåñà íà êàíäèäàòñòâàíå, îò èíòåð-âþòàòà èçëèçà, ÷å 61 îò îïèñàíèòå ïðî-åêòè ñà îäîáðåíè äî 6 ìåñåöà, 50 – äî1 ãîäèíà, 36 – ìåæäó 13 è 24 ìåñåöà èåäâà 27 - â ðàìêèòå íà 3 ìåñåöà.

9 íà ñòî îò àíêåòèðàíèòå îðãàíè-çàöèè ïðèçíàâàò, ÷å ñà áèëè ïîäëî-æåíè íà íàòèñê âúâ âðúçêà ñ êàíäè-

äàòñòâàíå èëè ðåàëèçàöèÿ íà ïðîåêòïî îïåðàòèâíèòå ïðîãðàìè

Ïîâå÷å îò 1/3 îò àíêåòèðàíèòå ïî-çíàâàò èëè ñà áèëè ñâèäåòåëè íà ñëó-÷àè, êîãàòî íÿêîÿ îðãàíèçàöèÿ å ñïå-÷åëèëà ïðîåêò, íî ñå å îòêàçàëà îò ðå-àëèçàöèÿòà ìó. Ïðè÷èíèòå çà òîâà ñàíàé-âå÷å çàáàâÿíåòî â ïðîöåñà íàîäîáðåíèå è ïðîìåíåíèòå îáñòîÿòåë-ñòâà ïðåç òîâà âðåìå çà êàíäèäàòñòâà-ùèÿ.

Åäíà ÷åòâúðò îò ó÷àñòíèöèòå âïðîó÷âàíåòî íå ñà íàÿñíî êàêâà åïîëèòèêàòà íà òÿõíàòà îáùèíà çà îò-êðèòîñò è ïàðòíüîðñòâî, à 20% îò-ãîâàðÿò, ÷å ëèïñâà òàêàâà.

Ïî îòíîøåíèå íà åôåêòèòå îò ðå-àëèçèðàíèòå ïðîåêòè ïî îïåðàòèâíè-òå ïðîãðàìè íà òåðèòîðèÿòà íà ñúîò-âåòíèòå îáùèíè, íàé-ãîëÿì äÿë ñìÿ-òàò, ÷å ñå å ïîäîáðèëà èíôðàñòðóê-òóðàòà è ñãðàäíèÿ ôîíä. Àíàëèçàòî-

Повече от половината отевропроектите с проблеми

при изпълнениетоАко искаме повече „скорост“, си заслужава администрацията да бъде припозната

повече като партньор, отколкото като контролиращ и санкциониращ орган

Плисването не менчета и рязането на лентички се превърна в нарицателно за усвояването на евросредствау нас. Проблемите при изпълнението обаче често водят и до незадоволителен резултат в края.

Снимка: zonaburgas.bg

7 брой 47Мутанти

Ñúçäàâàíå íà íîâè ñîðòîâå çåìåäåëñêè êóëòó-ðè ïî ïúòÿ íà êîìáèíèðàíå íà òðàäèöèîííàòà èãåííî-ìîäèôèöèðàíàòà ñåëåêöèÿ ñ óñòîé÷èâîñòêúì ñóøà, áîëåñòè, çàñîëÿâàíå, òåæêè ìåòàëè èäð. Òîâà òðÿáâà äà ñå ñëó÷è ó íàñ â ñðåäíîñðî÷åíïåðèîä (îò 9 äî 16 ãîäèíè) ñïîðåä Íàöèîíàëíàñòðàòåãèÿ çà óñòîé÷èâî ðàçâèòèå íà ñåëñêîòî ñòî-ïàíñòâî â Áúëãàðèÿ, ðàçãëåäàíà îò çåìåäåëñêà-òà êîìèñèÿ â Íàðîäíîòî ñúáðàíèå.  äîêóìåíòàå äàäåí ïðèìåð ñ Àâñòðàëèÿ, êúäåòî „âå÷å ñàñúçäàäåíè íîâè ñîðòîâå îò ïøåíèöà, îòëè-÷àâàùè ñå ñ ïî-äîáðî óñâîÿâàíå íà âîäà-òà, êîåòî ïîâèøàâà ïðîäóêòèâíîñòòà ñ 10-15%”. Ïîñî÷åí å è ïðèìåð îò Êèòàé çàîäîáðÿâàíåòî íà êîìåðñèàëíè ñîðòîâåîðèç ñ óñòîé÷èâîñò êúì íàñåêîìè, êàê-òî è íà öàðåâèöà ñ ðàöèîíàëíî óñâî-ÿâàíå íà ôîñôîðà.  äúëãîñðî÷åíïåðèîä (ïîâå÷å îò 16 ãîäèíè)ñòðàòåãèÿòà ïðåäâèæäà ñúçäà-âàíå íà ñîðòîâåæèòíè ðàñòåíèÿ,ñïîñîáíè äà óñ-âîÿâàò àçîòà îòâúçäóõà, êàêòî èíà ìíîãîãîäèø-íè æèòíè êóëòó-ðè, êîåòî ùÿëîäà äîâåäå äî ïî-ðÿäêî ïîâòîðíîçàñÿâàíå.  äî-êóìåíòà ñå ïî-ñî÷âà îùå ñúçäàâàíå íà „Ñ4” îðèç, êîéòî äà ïî-äîáðè ðÿçêî ôîòîñèíòåòè÷íàòà àêòèâíîñò è äà óâå-ëè÷è ïî-äðàñòè÷íî äîáèâà ïðè òàçè íàé-âàæíà çàèçõðàíâàíåòî íà íàñåëåíèåòî êóëòóðà.

Ïóáëèêóâàíåòî íà ñòðàòåãèÿòà áåøå îïðåäåëå-íî îò ïðèðîäîçàùèòíè îðãàíè-çàöèè, êàòî „íàãúë îïèò çà ïî-ðåäåí ïúò äà áúäå ðàçïèñàíîÃÌÎ â äúëãîñðî÷åí ïëàí, êàòîöåë çà Áúëãàðèÿ”.

Àâòîð íà äîêóìåíòà å ðåê-òîðúò íà Òðàêèéñêèÿ óíèâåðñè-òåò â Ñòàðà Çàãîðà ïðîô. ÈâàíÑòàíêîâ, êîéòî å äåïóòàò îòÀÁ è åäèí îò âíîñèòåëèòå ìó,à â àâòîðñêèÿ êîëåêòèâïðèñúñòâà íå áåçèçâåñòíèÿ çà-ùèòíèê íà ÃÌÎ àêàä. ÀòàíàñÀòàíàñîâ îò Ñúâìåñòíèÿ ãåíî-ìåí öåíòúð. Ïîðàäè ôàêòà, ÷åïîäîáíà íàöèîíàëíà ñòðàòåãèÿå âíåñåíà îò äåïóòàò, à íå ïîñúîòâåòíèÿ ðåä îò ìèíèñòåð-ñòâîòî è ñëåä òîâà îò Ìèíè-ñòåðñêè ñúâåò, ÍÏÎ è áðàíøî-âèòå îðãàíèçàöèè íå ñà èíôîð-ìèðàíè ïðåäâàðèòåëíî çà ðàç-ãëåæäàíåòî ìó. Ïðîåêòúò å ïîäêðåïåí îò Ìèíè-ñòåðñòâîòî íà çåìåäåëèåòî è õðàíèòå (ÌÇÕ), à íàçàñåäàíèåòî ïðè ðàçãëåæäàíåòî ìó ïðèñúñòâà èçàì.-ìèíèñòúð Öâåòàí Äèìèòðîâ, íî íèòî åäèíáðàíøîâè ïðåäñòàâèòåë íà ÍÏÎ.

Çàñåäàíèåòî íà çåìåäåëñêàòà êîìèñèÿ ïðåç îê-òîìâðè ñå ñëó÷âà ìàëêî ñëåä êàòî Ìèíèñòåðñòâî

íà çåìåäåëèåòî è õðàíèòå ðàçïðîñòðàíè äî ìåäè-èòå, ÷å îòñòîÿâà ïîçèöèÿòà Áúëãàðèÿ äà å îñâî-áîäåíà îò îòãëåæäàíå íà ÃÌÎ êóëòóðè. Çåìåäåëñ-êîòî âåäîìñòâî ïîñî÷èëî òîâà â 10 óâåäîìèòåë-íè ïèñìà äî Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ, çà äà ãàðàí-

òèðà, ÷å â ñòðàíàòà íè íÿìà äà ñå êóëòèâèðàò ÃÌÎïðîäóêòè. Ïî òîçè íà÷èí òðÿáâà äà ñå íàïðàâèíåâúçìîæíî êîðèãèðàíåòî íà ãåîãðàôñêèÿ îáõâàòíà áàçà ïîñòúïèëè çàÿâëåíèÿ èëè ðàçðåøåíèÿ íàÃÌÎ ïðîäóêòè çà êóëòèâèðàíå.

Ñ ïðåäïðèåìàíåòî íà òåçè äåéñòâèÿ òðÿáâàøåäà ñå çàáðàíè êóëòèâèðàíåòî íà òåðèòîðèÿòà íàñòðàíàòà íà ñëåäíèòå ÃÌÎ ïðîäóêòè:

1. öàðåâèöà Bt11xMIR604xGA21;2. öàðåâèöà MIR604;3. öàðåâèöà GA 21;4. öàðåâèöà Bt11;

5. öàðåâèöà 1507 x 59122;6. öàðåâèöà 59122;7. öàðåâèöà 1507;8. öàðåâèöà MON 810;9. ñîÿ 40-3-2;10. êàðàìôèë Moonshadow 1.Îò 2 àïðèë äî 3 îêòîìâðè 2015 ñòðàíèòå-÷ëåí-

êè íà ÅÑ èìàõà âúçìîæíîñòòà äà çàÿâÿò ÷ðåç îôè-öèàëíî ñòàíîâèùå äî Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿ çàá-ðàíà çà îòãëåæäàíå íà ãåíåòè÷íî ìîäèôèöèðàíèêóëòóðè íà òåðèòîðèÿòà íà ñòðàíàòà.

Òîâà ïðàâî å äàäåíî íà âñÿêà ñòðàíà ÷ëåíêà ñäèðåêòèâà 2015/412 èëè Ðåãëàìåíò No 1829/2003.Áúëãàðèÿ ñå âúçïîëçâà îò òîâà ñè ïðàâî â ïîñëå-äíèÿ âúçìîæåí ñðîê, ñëåä êàòî îò êîàëèöèÿ „Çàäà îñòàíå ïðèðîäà â Áúëãàðèÿ” àëàðìèðàõà îáùå-

ñòâåíîñòòà, ÷å ñòðàíàòà íè íå å ðåàãèðàëà.Âúïðåêè óñèëèÿòà íà ïðèðîäîçàùèòíèöè-

òå è ïðàâîòî äàäåíî îò åâðîïåéñêàòà äè-ðåêòèâà, â êðàÿ íà îêòîìâðè Åâðîïåéñ-êèÿò ïàðëàìåíò îòõâúðëè âúçìîæíîñò-òà îòäåëíèòå ñòðàíè â Åâðîïåéñêèÿñúþç äà ìîãàò äà çàáðàíÿâàò âíîñà íàñâîÿ òåðèòîðèÿ íà îäîáðåíè â ñúþçàÃÌÎ õðàíè èëè ôóðàæè.

Ïðåäëîæåíèåòî íà Åâðîïåéñêàòà êî-ìèñèÿ áåøå êðèòèêóâàíî êàêòî îò ïàð-ëàìåíòà, òàêà è îò íåïðàâèòåëñòâåíèîðãàíèçàöèè, çàùîòî áè äîâåëî äîâúâåæäàíåòî íà ãðàíè÷åí êîíòðîë âñúþçà. Àðãóìåíòèòå áÿõà, ÷å çàáðàíàòàìîæå äà äîâåäå äî ôðàãìåíòèðàíå íà

ïàçàðà è ùå íàðóøè ïðèíèöèïà íà ñâîáîäíî äâè-æåíèå íà ñòîêè â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç. Íå å ÿñíî è÷èñòî ïðàêòè÷åñêè êàê áè ìîãúë äà ñå îñúùåñòâÿ-âà êîíòðîëúò ïðè ïîëîæåíèå, ÷å ìåæäó ìíîãîäúðæàâè íÿìà ãðàíèöè. Ïðåäëîæåíèåòî çà îò-

õâúðëÿíå èäåèòå íà Êîìèñèÿòàáåøå ïîäêðåïåíî îò 577 äåïóòà-òè, 75 áÿõà ïðîòèâ è 38 –âúçäúðæàë ñå.

Ñåãà Åâðîïåéñêàòà êîìèñèÿèìà ïðàâî äà ðàçðåøàâà – ñëåäíàó÷åí àíàëèç – âíîñà íà ãåííî-ìîäèôèöèðàíè ïðîäóêòè çà èç-ïîëçâàíå çà õðàíà è ôóðàæè, êàê-òî è îòãëåæäàíåòî èì â Åâðîïåé-ñêèÿ ñúþç. Îäîáðåíè çà âíîñ ñàíàä 60 ãåííîìîäèôèöèðàíè ïðî-äóêòè, ãëàâíî îò Ñåâåðíà èÞæíà Àìåðèêà. Ðàçðåøåíà çàîòãëåæäàíå â ñúþçà å ñàìî åäèíñîðò ãåííîmîäèôèöèðàíà öàðå-âèöà. Îòõâúðëÿíåòî íà ïðåäëî-æåíèåòî îò Åâðîïåéñêèÿ ïàðëà-ìåíò îçíà÷àâà, ÷å Êîìèñèÿòàòðÿáâà äà ãî ïðåðàáîòè èëè äàñå îòêàæå îò íåãî.

97% áúëãàðèòå ñà íà ìíåíèå, ÷åÁúëãàðèÿ òðÿáâà äà ïðîäúëæè äà îòñòîÿâà, âêëþ-÷èòåëíî è ïðåä Åâðîïåéñêèÿ ñúþç, ñúùåñòâóâà-ùèòå çàáðàíè çà îòãëåæäàíå íà ÃÌÎ íà íåéíà òå-ðèòîðèÿ. Òîâà ïîêàçà ïîñëåäíîòî èçñëåäâàíå íàîáùåñòâåíîòî ìíåíèå, ïðîâåäåíî îò ÍÖÈÎÌ ïðåç2010. Òåçè íàãëàñè íå ñà ïðîìåíåíè, êàòåãîðè÷íèñà ïðèðîäîçàùèòíèöè.

РЕДАКЦИОНЕН ЕКИП:

Редактор Свилена Ганева,Предпечат Валери Христов

Печат Печатница „Разград Полиграф“

Издава: Обществен център за околнасреда и устойчиво развитие,адрес: Варна 9010, ПК 79,тел. 052/306 423web: www.ecovarna.infoe-mail: pecsd@net-bg.net

Вмъкват ГМО в националнатастратегия за селско стопанство

След 9 години у нас да се създават нови сортове чрез комбиниране натрадиционната и генно-модифицираната селекция, е записано в документа

Понякога ги хващат10 òîíà ãåííîìîäèôèöèðàíà ñîÿ îòêðèõà èí-

ñïåêòîðè îò Àãåíöèÿòà ïî õðàíèòå â ïðåðàáîò-âàòåëíî ïðåäïðèÿòèå â Áóðãàñ ïðåç îêòîìâðèò.ã. Íà ôèðìàòà å íàëîæåí àêò, êàòî ãëîáàòà ùåå â ðàçìåð ìåæäó 50 000 è 70 000 ëåâà.

Ñóðîâèíàòà å ñúñ ñòðàíà íà ïðîèçõîä Óêðàé-íà è å èçïîëçâàíà çà ïðîèçâîäñòâî íà ïàêåòèðàíè ÿäêè. ×àñò îò òÿõ ñà ñòèãíàëè äî òúðãîâ-ñêàòà ìðåæà, íî ñà âçåòè ìåðêè çà èçòåãëÿíåòî èì, óòî÷íÿâàò îò Àãåíöèÿòà ïî õðàíèòå.

Ëàáîðàòîðíèòå ðåçóëòàòè ïîêàçâàò ñúäúðæàíèå â ðàìêèòå íà ðàçðåøåíîòî çà óïîò-ðåáà ÃÌÎ, íî â êîëè÷åñòâî íàä 5%, êîåòî íå å åòèêèðàíî ñïîðåä èçèñêâàíèÿòà íàçàêîíîäàòåëñòâîòî.

Ïðîäóêòèòå, ïðîèçâåäåíè îò òàçè ñóðîâèíà, íå ñà îïàñíè çà êîíñóìàöèÿ, íî ïîä-âåæäàò ïîòðåáèòåëÿ, ñúîáùàâàò îò Àãåíöèÿòà ïî õðàíèòå. Öÿëîòî êîëè÷åñòâî å âúçáðà-íåíî è ñîáñòâåíèêúò íà ïðåäïðèÿòèåòî ùå ðåøè äàëè äà óíèùîæè ïðîäóêòà, èëè äàãî ïðååòèêåòèðà, êàòî îáÿâè ñúäúðæàíèåòî íà ÃÌÎ.

Ïîçíàéòå êúäå ùå îòèäå ãåííî-ìîäèôèöèðàíàòà ñîÿ! Âåðîÿòíî â ñëàäêàðñêè öåõèëè çàâîä, êúäåòî ùå ÿ õàïíåì êàòî äîáàâêà âúâ âàôëè, ñëàäêèøè, øîêîëàä (ïîäôîðìàòà íà ñîåâ ëåöèòèí), à ìîæå è â ñîåâ ñîñ...

8брой 47 Еколаборатория

35 âàðíåíöè óñïÿõà äà òåñòâàò çàîêîëî äâà ÷àñà íèâîòî íà UV çàùè-òà íà ñëúí÷åâèòå ñè î÷èëà â ìîáèë-íà ãðàæäàíñêàòà åêî ëàáîðàòîðèÿêúì Îáùåñòâåíèÿ öåíòúð çà îêîë-íà ñðåäà è óñòîé÷èâî ðàçâèòèå(ÎÖÎÑÓÐ). Èíôîðìàöèîííèÿòùàíä íà ëàáîðàòîðèÿòà áåøå ðàçïî-ëîæåí íà âõîäà íà Ìîðñêàòà ãðàäè-íà â ñðåäàòà íà ñåïòåìâðè. Áëèçî85% îò òåñòâàíèòå î÷èëà ïîêàçàõàäîáðà UV çàùèòà è ñàìî ïðè 15%òÿ áåøå íåäîñòàòú÷íà. Îêàçà, ÷åíèâîòî íà ïðîòåêöèÿ íå çàâèñè îòöåíàòà, êîÿòî ñòå ïëàòèëè çà î÷èëà-òà ñè. Ïðîäóêò çà 200 ëâ. ìîæå äàáúäå ñ „ïðîáîéíè”, äîêàòî òàêúâ çà10 ëâ. äà îñèãóðÿâà 100% ïðåäïàç-âàíå. Ìíîãî âàæåí å è íà÷èíúò íàñúõðàíåíèå. Äîðè íåçàáåëåæèìà ñïðîñòî îêî äðàñêîòèíà ìîæå äà ñåîêàæå êîâàðíà. Íåäîáðàòà UV çàùè-òà çà î÷èòå âîäè âïîñëåäñòâèå äîî÷íè çàáîëÿâàíèÿ êàòî êàòàðàêòà.

Èçìåðâàíåòî íà äèíàìèêàòà íàUV èíäåêñà íà ñëúí÷åâèòå ëú÷è ïîâðåìå íà èíôîðìàöèîííèÿ äåí ïî-êàçà, ÷å îùå â 10 ÷ èíòåíçèòåòà íàóëòðàâèîëåòîâèòå ëú÷è è ðèñêà çàçäðàâåòî íà õîðàòà å âèñîê, à â 11,30÷ ñòàâà ìíîãî âèñîê ïî ñêàëàòà íàÑâåòîâíàòà çäðàâíà îðãàíèçàöèÿ.Ïðè ÿñíî âðåìå, îùå â 10 ÷ õîðàòà,îñîáåíî ñ ïî-ñâåòëà êîæà, âúçðàñ-òíèòå è ìàëêèòå äåöà ñå íóæäàÿòîò çàùèòà. Ïðåïîðú÷èòåëíî å èç-ïîëçâàíåòî íà çàùèòíè êðåìîâå,øàïêè è áëóçè. Ïî îáÿä çäðàâíèòååêñïåðòè ïðåïîðú÷âàò äà ñå èçáÿã-

âàò èçëèçàíèÿòà íàâúí è äà ñå ñòîèíà ñÿíêà äîðè ñúñ çàùèòíè ñðåä-ñòâà.

Âàðíåíöè è ãîñòèòå íà ãðàäà,êîèòî ïîñåòèõà èíôîðìàöèîííèÿùàíä íà ãðàæäàíñêàòà åêî ëàáîðà-òîðèÿ ïîëó÷èõà è èíôîðìàöèîííèìàòåðèàëè è êîíñóëòàöèÿ îò ñïå-öèàëèñò çà çäðàâíèòå ðèñêîâå îòïðåêîìåðíîòî è èíòåíçèâíî èçëà-ãàíåòî íà UV ëú÷åíèå. Àêöèÿòàïðåìèíà ïîä ìîòîòî „Ñëúíöå çàçäðàâå, íî ñ ìÿðêà”.

Öåëòà íà èíèöèàòèâàòà å äàçàïúëíè èíôîðìàöèîííèÿ íåäî-ñòèã âúâ Âàðíà è ñòðàíàòà îòíîñíîîïðåäåëåíè ïîêàçàòåëè çà ñúñòîÿ-íèåòî íà îêîëíàòà ñðåäà.  Áúëãà-ðèÿ çà ðàçëèêà îò ìíîãî äðóãè ñòðà-íè íÿìà èçãðàäåíà ìîíèòîðèíãî-âî-èíôîðìàöèîííà ñèñòåìà çà èí-òåíçèòåòà íà ñëúí÷åâèòå óëòðàâè-îëåòîâè ëú÷è. Ïðåäè ãîäèíè îòÁÀÍ áå íàïðàâåí ïîäîáåí îïèò ñ 3äàò÷èêà çà öÿëàòà ñòðàíà - äâà â èîêîëî Ñîôèÿ, è åäèí â Øêîðïèëîâ-öè. Ïîñëåäíèÿò îáà÷å íå ðàáîòè îòþëè 2012 ã.

Âîäåíè îò æåëàíèåòî ñè äàáúäàò ïîëåçíè íà îáùåñòâîòî èíàé-âå÷å íà îíåçè, êîèòî ñà ìèñ-ëåùè, òúðñåùè è çàãðèæåíè çàçäðàâåòî ñè, îò Ãðàæäàíñêàòà åêîëàáîðàòîðèÿ êúì ÎÖÎÑÓÐ çàïî÷-íàõà äà èçìåðâàò èíòåíçèòåòà íàñëúí÷åâèòå óëòðàâèîëåòîâè ëú÷èïðåç þëè è äà ðàçïðîñòðàíÿâàò ðå-çóëòàòèòå ÷ðåç ñîöèàëíèòå ìðåæè(facebook.com/pecsd).

85% от слънчевите очила наварненци - с добра UV защита

Знаете ли, че:• Äî çåìíàòà ïîâúðõíîñò äîñòèãà åäâà îêîëî 1/2 000 000 ÷àñò îò èçëú÷âà-

íàòà â êîñìè÷åñêîòî ïðîñòðàíñòâî ñëúí÷åâà åëåêòðîìàãíèòíà åíåðãèÿ.• Íà çåìíàòà ïîâúðõíîñò åëåêòðîìàãíèòíàòà êîìïîíåíòà íà ñëúí÷åâà-

òà åíåðãèÿ å: óëòðàâèîëåòîâè ëú÷è (ÓÂË) – 1 %, âèäèìè ëú÷è – 40 %,èíôðà÷åðâåíè ëú÷è – 59 %.

• Íàé-àêòèâíà â áèîëîãè÷íî îòíîøåíèå å ÓÂ-÷àñò îò ñëúí÷åâèÿñïåêòúð, êîÿòî íà çåìíàòà ïîâúðõíîñò ïðåäñòàâëÿâà ïîòîê îò âúëíè âäèàïàçîíà îò 290 äî 400 nm.

• Ïðèçåìíèòå íèâà íà ÓÂ-ëú÷åíèåòî çàâèñè îò ðåäèöà ôàêòîðè (Ôèã. 2).• Ñðåäíèòå ÓÂ-ëú÷è (UVB) ñ äúëæèíà îò 280 äî 315 nm èìàò àíòèðà-

õèòè÷íî äåéñòâèå, ñëàá áàêòåðèöèäåí åôåêò è ïî-ìàëêî ïðîíèêâàíå âêîæàòà, à äúëãèòå ÓÂ-ëú÷è (UVA) ñ äúëæèíàîò 315 äî 400 nm èìàòåðèòåìíî (çàãàðíî) äåé-ñòâèå è ïî-äúëáîêîïðîíèêâàò â êîæàòà(Ôèã. 3).

• ÓÂË íåñïåöèôè÷-íî ñòèìóëèðàò áåëòú÷-íàòà, ìàñòíàòà, âúãëå-õèäðàòíàòà è ìèíåðàë-íàòà îáìÿíà, êàêòî èèìóííàòà ñèñòåìà íàîðãàíèçìà. Òîâà îïðå-äåëÿ îáùîîçäðàâèòåëíîòî, òîíèçèðàùîòî è ïðîôèëàêòè÷íîòî äåéñòâèåíà ñëúí÷åâèòå ëú÷è ïðè êîíòðîëèðàíî âúçäåéñòâèå.

• Ïðàâèëíî äîçèðàíè, ñëúí÷åâèòå âúçäåéñòâèÿ, ïîä ôîðìàòà íà ñëúí÷å-âè áàíè è ñëúí÷åâè çàêàëèòåëíè ïðîöåäóðè, èìàò ìíîãî äîáúð ëå÷åáåíåôåêò ïðè: àíåìèÿ è îáùà ñëàáîñò, áîëåñòè íà îáìÿíàòà íà âåùåñòâàòà(ëåê äèàáåò, çàòëúñòÿâàíå, ïîäàãðà), õðîíè÷íè ñòàâíè è ìóñêóëíè çàáî-ëÿâàíèÿ (àðòðîçè, àðòðèòè), ïðîôåñèîíàëíè çàáîëÿâàíèÿ (ñèëèêîçà, âèá-ðàöèîííà áîëåñò), ãèíåêîëîãè÷íè âúçïàëèòåëíè çàáîëÿâàíèÿ è áåçïëî-äèå, êîæíè çàáîëÿâàíèÿ (ïñîðèàçèñ, àêíå âóëãàðèñ), äèõàòåëíè çàáîëÿ-âàíèÿ (áðîíõèò, õðîíè÷íà ïíåâìîíèÿ), êîñòíî-ñòàâíà òóáåðêóëîçà, ðà-õèò, ôóíêöèîíàëíè ñìóùåíèÿ íà íåðâíàòà ñèñòåìà è äð.

• Ïðîäúëæèòåëíîòî è íåêîíòðîëèðàíî èçëàãàíå íà ÓÂË ìîæå äà äî-âåäå äî ðàçëè÷íè íåáëàãîïðèÿòíè çäðàâíè ïîñëåäèöè: ïîâèøàâàíå íàêîæíàòà è íà òåëåñíàòà òåìïåðàòóðè, îòîê íà êîæàòà, ãëàâîáîëèå, îòïàä-íàëîñò, ëîøî ñàìî÷óâñòâèå, ñìóùåíèÿ â ñúíÿ, ôîòîñúñòàðÿâàíå è ñëúí÷å-âè èçãàðÿíèÿ íà êîæàòà, ôîòîñåíñèáèëèçàöèÿ è ôîòîäåðìàòèò, ñëúí÷å-âà“åêçåìà è àëåðãèÿ, ôîòîîôòàëìèÿ è êàòàðàêòà íà î÷èòå, ðàçëè÷íè âè-äîâå ðàê íà êîæàòà è î÷èòå, è äð. Íåáëàãîïðèÿòíèòå çäðàâíè ïîñëåäèöèìîãàò äà ñå íàòðóïàò (êóìóëèðàò) ñ âðåìåòî (ãîäèíèòå).

• Íåáëàãîïðèÿòíèòå çäðàâíè ïîñëåäèöè îò âúçäåéñòâèåòî íà ÓÂ-ëú÷èòåñà êîìïëåêñíè è ñå äúëæàò íà ïðîäúëæèòåëíî è íàé-÷åñòî íåïðàâèëíîèçëàãàíå íà ñëúí÷åâè ëú÷è, óâåëè÷åíî íèâî íà ÓÂË âñëåäñòâèå èçòúíÿ-âàíåòî íà îçîíîâèÿ ñëîé, äîïúëíèòåëíî îáëú÷âàíå îò èçêóñòâåíè èçòî÷-íèöè íà ÓÂË (ñîëàðèóìè, ïðîèçâîäñòâåíè èçòî÷íèöè è äð.), „ìîäíè“òåíäåíöèè, íåäîñòàòú÷íà çäðàâíà êóëòóðà.