DİŞİ ÜREME ORGANLARI -YUMURTALIK

-Anomaliler: Aplazi, Agenesi, Hipoplazi, Hermaphroditism-intersex

-Yumurtalık kistleri -folliküler kistler

-atretik folliküler kistler

-lutein kistleri

-teka lutein kistleri

-parovarium kistler

Sonu-Önemi: Yumurtalık kistleri kalıcıdır.

-Atrofi: Yaşlılık. Küçük ve serttir. Follikül yoktur, korpus luteum vardır.

-Kan dolaşım bozuklukları: Fizyolojik kanama

Patolojil kanama

a-tedavi sırasında

b-tavuklarda

c- nöyrotik

-Oophoritis: Yumurtalık dokusunun yangısıdır. Seyrek rastlanır. Etkenler kan ile

gelir.

-YUMURTALIK YOLU- Oviduct- Tuba Uterina- a- Salpingitis: Yumurtalık yollarının yangısıdır, En önemli son kısırlık

oluşturmasıdır.

-UTERUS -Anomaliler; Aplazi, Hipoplazi

-Uterusta Patolojik Durum Değişiklikleri a-Antero-Retro-Latero-Versio Uteri

b-Hernia Uteri

c-İnvaginatio Uteri

d-Torsio Uteri

e-Prolapsus Uteri

Uterusun Kistik Glanduler Hiperplazisi

• Tanım; Uterus mukozasının konjesyonlu kalınlaşmasıdır.Mukoza çok sayıda kist

içerir.

• Sebep; Östrojen Hormon fazlalığı

• Uterus mukozası kırmızı –mor renkte , kalın ve kistlerle dolu durumdadır.

• Mikroskobik olarak ; Uterus mukoza epitel tabakası ve bezler hiperplaziye

durumdadır. Ve bazı bezlerde kistleşmeler oluşur.

• Sonu; Sebep kalktığında iyileşme olabilir. Sebepler devam ederse olay pyometraya

dönüşebilir.

• Uterusta Atrofi: Uterusun normale bakış küçülmesidir. Yaşlı hayvanlarda ve gelişimini

tamamlamamış hayvanlarda yumurtalıkların alınması.

• Uterusta Hiperemi:

Pasif Hiperemi, Aktif Hiperemi

• Uterusta Kanama: Fizyolojik ve Patolojik

METRİTİS-Uterus Yangısı

CERVİX UTERi

Anomaliler

Cervix’te Hypoplasie

Cervix’te Hypertrophie

Cervix’te Dilatation-Diveritkül

Cervix’te Hiperemi-Hemoraji

Cervix Yangısı a)Cervicitis

b)Cervix Uteru Cystleri – Nabathion

- - Garthner

1)Güç Doğum

2)Travmatic – dilatatör

3)Suni tohum- katater travması

c)Cervix’te Fibrosis-Prolapsus

1) Güç doğum, travmatik yaralar

2) Chronic Cervicitis

3) Chronic Endometritis

VAGİNA

Vagina Anomalileri: Hypoplasi, Atresi

Vagina Kistleri a)Bartolin Bez Kisti : - Bez kanalının Kronik yangısı

- Kronik Vaginitis

- Klorlu naftalin

- Oestrogen etkisi

b)Gartner Bez kisti : - Kronik Vaginitis yaralanma

- Oestrogen fazlalığı

- Klorlu naftalin

Vagina-Vulva Travma : İnek,kısrak ; Güç Dogumlar ,İri boga, Küçük olanlar iyileşir,Fıtıklaşma ,peritonit

Prolapsus Uteri Vulva Ödemi -Travma -Güç doğum –

Tympani – Dispozisyon

Oestrogen etkisi -ıkınma +Yangı –

Ostrogen İçeren yem

Küflü mısır - Küflü yem

• VAGİNİTİS ET VULVİTİS

• Dirençli olmasının nedenleri :

a)Kutan mukoza

b)Asidik Ortam => Epitelial Glikogen +Oestrogen

c)Yersel Bağışıklık

• Vaginitis Cat.Acuta veya Kronika 1) Vaginitis Cat.Acuta veya Chronica

2) Necrotic Vaginitis et Vulvitis

• Bulaşıcı Vaginitisler 1) Vesiculer vaginitis => coital exanthem

- Vagina mukozasının bulaşıcı,kabarcıklı yangısıdır.

- İnek ve kısraklarda görülür

- Aşım mevsimlerinde,salgınlar şeklinde görülür

Makro : Mukoza üzerinde serpilmiş halde peteşial kanamalar oluşur.Nekrozlar vardır.

2 ) Granuler Vaginitis

Vulva mukozasının papüllü yangısıdır.

En fazla ineklerde görülür.

Makro : Vulva mukozası kırmızı renktedir.

Üzerinde 1-2 mm’lik kabartılar vardır.

Mukoza üzerinde seropurulent eksudat vardır.

Klitoris çevresi pembe dut manzarasındadır.

3 ) Veneral Epididymitis ed vaginitis (EPİVAG) 4 ) Viral Vaginitis-bulaşıcı anterior vaginocervisitis 5 ) Dourin-Exanthema Coitale paraliticum Vagina- vulva mukozasının sümüksel vaziküllü,ülserli akut yangısıdır.

Tek tırnaklılarda gelişir Etken : Trypanosoma equiperdum

Makro : Vagina-vulvada seroprulent eksudat

Vagina vulvada ülserler sınırlı pigmentsiz nedbeler

6 ) Dermatitis Ulserosa

PLACENTA VE YAVRU ZARLARI PATOLOJİSİ

• Placentitis C) Adventital Placentation

• Placenta Mole D) Hydroamnion-Hydroallantois

• Amnnion plaklar ve Plasental Kalsifikasyon

A.PLACENTİTİS- Plasenta dokusunun yangısıdır.

-Villi corialis-chorion-allantochorion

Sebep : 1. Annenin Septisemik hastalıkları

2. Travma-gebe uterusa

3. Enfek.Abort => mikroorg + protozoon

4. Viral Abort sonrası

Mikro : Nectoric vasculitis- Tromboz

Focal Nekroz – Pseudocyst

Synstial Hücre – İnclusion

B.PLACENTAL MOLE -Uterustaki embriyo veya fötüsün ölümünden sonra geriye kalan villi korialislerin

büyümesiyle oluşan et benzeri şekilsiz kitleler.Köpek-domuz Villi koriyalislerin

özellikle Stroma (damardan yoksun) sürekli büyür,trofoblastlar artar.

-Mola cystica -Mola carneoso -Mola hydatiforme racemosa

-Mola sanguinelenta -Mola villosa Sonu : Tümör - (Chorion tümörleri)

Mole ölebilir => atılır,

Haemorragie olabilir,

Chorionic gonodotrophin =>ovarium büyür,KİST

Plasenta ve Yavru Zarları Patolojisi C: Adventitial Placentation: Karunkel ve kotiledon, dışındaki bölgelerde plesanta

gelisimi

Sebeb: Karunkel’lerin sayıca az oluşu (yangı ve travma sonucu)

Makro: Kotiledon sayısı az, kotiledonlar arası üreme bölgeleri var. Sonu: Gebelik hali sürmez.

D: Hydroamnion-Hydroallantois: Yavru zarları içindeki sıvının aşırı artışıdır.

Sebep: 1- Anne hast. Kalp-Karaciğer.

2-Parazitism olayı- anne

3-Adventitial Plesantation

4-Yavru zarları bükülmesi

5-Annede yetersiz kötü beslenme

6-Annede anemi

7-Buzağı ve kuzuda anomali

8-Placentitis yapan hast.

Sonu:Çoğunlukla fötus, başlangıçta atılır. Atılmazsa, uterusta felç ve güç doğum

meydana gelir.

E:Amnion Plaklar ve Plesental Kalsifikasyon: -Amnion kesesi içinde, dağınık halde bulunan donuk, beyaz renkli plaklar

Sebep: - Trofoblast tabakasındaki hücrelerin, squamous metaplazisi

- Trofoblast tabakasındaki hücrelerin, damar duvarlarındaki dejenerasyon ve nekroz

PATOLOJİK GEBELİK-EKTOPİ (Graviditas Extrauterine )

1) GRAVİDİTAS OVARİCA- Ovarial Gravidite 2) GRAVİDİTAS TUBARİA- Oviduct Gravidite 3) GRAVİDİTAS ABDOMİNALE- Abdominal Gravitide 1 – Ovarial Gravidite 2. Tubalarda Gravidite

ABORT-YAVRU ATMA Normal doğum süresinden önce fötusun canlı veya ölü olarak atılmasıdır

Ana rahmi dışında canlılığını sürdüremeyecek gelişim döneminde atılmasıdır.

İmmature : Gelişimini tamamlamış fakat uterus dışında yaşayamayacak durumda olan

fotüsün

atılması.

Abortus premature : Erken doğum- Gelişimini tamamlamış,dış ortamda yaşayabilecek,

fakat

normal doğum süresinden önce doğum.

Sebep : A.Enfeksiyöz Olmayan Abortuslar 1. Travma =>Fiziksel Etkenler,çevre şartlarında ani değişim,sıkışma,soğuk içme

2. Toksikasyon :Özellikle ilaçlar “Arecolin,pilocarpin vb.“yine tedavi amacıyla yüksek

dozda ilaç uygulama (İntravenöz)

3. Ana Hastalıkları =>Sancı,ishal,ateş,hematüri,hemoglobinüri

4. Yavru hastalıkları

5. Yetersiz ve dengesiz beslenme

6. Yavru sayısı fazlalığı

7. Uterusun dar oluşu-Nedbeleşme

• Pneumovagina-vulva-vestibulum-vagina-cervix kapanmama

• Plasental bozukluk

• Hormonal dengesizlik,progesteron,östrojen

Makro : Hiperemi-kanama

Cu yetersizliği - Encephalomalaie

İyot yetersizliği – Kılsızlık miksödem

Placental bozuk – Subcutis İntermuskuler ödem

Enfeksiyöz Abortus Sebepleri • Brucella etkenleri => BRUCELLOZİS • Listeria etkenleri => LİSTERİOZİS • Vibrio etkenleri => VİBRİOZİS • Salmonella etkenleri => SALMONELLOZİS • Leptospira etkenleri => LEPTOSPİROZİS • Tricomonas etkenleri => TRİCOMONİAZİS • Toxoplazma etkenleri => TOXOPLASMOZİS • Mantar etkenleri => MYCOZİS • Diğer enfek.etkenler => Streptococ Border hastalığı Thaleria Şap Q Humması

VİRAL ABORTUSLAR • Atların virusi Rhinopneumanitisi (Rhinopneumonitis equi)

• Atların virusi ARTERİTİSİ

• Koyunların ENZOOTİK ABORTUSU

• Sığır Epizootik Abortusu

• Sığır enfek.Rhinotracheitisi (Vulvovaginitis pustulosa enfectiosa)

• Domuzların virusi Abortusu

BRUSELLOZİS

Brusella Abortus Bang - Sığır Brusella Ovis -

Koyun

Brusella Suis - Domuz Brusella Melitensis -

Koyun

Kaynak : Enfekte placenta,akıntı,Sperma

SIĞIR BRUCELLOZİSİ (7.-8.AY)

A) Anada Görülen lezyonlar Uterus : Dıştan normal

İç görünüm :Seropurulent necrotic endometritis

Placenta : Allantokorion => ödem pıhtılaşmış exudat,kalınlaşma

Kotiledon : Kotylodonitis acuta nekrotikans.

Kronik => Yapışma => Adesion

Mikroskobi : Uterus : lenfosit + plazmosit + epiteloid =>GRANULOM

Akut, irinli ,ulseratif,endometritis

Placenta : Acut olaylarda =>Stromada =>mononucleer

Neutrophil

Nekroz

Dev Hücre

Kronik Uterus: =>Kronic olayda =>Kotiledon adhesyon

Retensiyo Sekundenarium Plasenta : => Akut yangı =>produktiv yangı

Fibrozis => Placental + maternal villi => Adhesyon

• Atık Yavruda : Herhangi bir değişiklik görülmeyebilir.

Ödem- transudat

Abomazumda limon sarısı içerik

Kataral + fibrinli pneumonie

KOYUN VE KEÇİDE BRUCELLOZİS

Mikroskopta : Brucellosa ilgili taze düğümcük

Necrotic kireçlenmiş brucellose düğümcük

iyileşmiş düğümcük

Atrofi

LİSTERİOZİS - Özellikle encephalitis yapar.

- Uterus ve fötus’e yerleşebilir.

Encephalitis + Abort => Listeriosis

(tek tük ) (% 50)

Etken : Listeria monocytogenes

Etken => sindirim => Gebeliğin 1/3 => uterus => metritis =>fötüs => ABORT

(bazen nec.sep..) (Septisemi 4-

5.gün)

Makro : Uterus : Endomtr. Simpleks =>retensiosecundarium

Necrotic septic metritis

Atık Yavru : Ölen yavru 4.veya 5. günde atılır

Kokuşma lezyon görülmez

Karaciğerde milier nekroz (dalak,böbrek,akciğer)

Mikro : Özellikle nekrotik alanda etken kümeleri

Sonu : Gebeliğin 1/3 dönemi atık,güç doğum, canlı olabilir ama kısasüre sonra ölür

VİBRİOZİS

Sığır : Vibro fötüs var.veneralis – abort 4-9.ay

Koyun : Vibrio fötüs var.İntestinalis – son 6.hafta

PATOGENEZ Sığır : Bulaşma çiftleşme ile ( 5-6 yaş boğa)

Boğa preputium,inek vaginasında kısa süre kalır.

Koyun :Sindirim kanalı => bakteriyemi

Bazen kontakt.Yolla

Deneysel olarak 4.ayda verilirse hemen abort oluşur.

MAKRO : İnek : Uterus : Hafif Endomtr.Simpleks Brusellozis benzeri

Placentada otoliz

Atık Buzağı : Deri altı ödemi,vücut boş transudat

Serozda fibrin – mide içeriği sarı pıhtılı

MİKRO : İNEK uterusu => prop.Ve submuk.Lenfosit infilt.

Placenta => yaygın histiosit infiltrasyonu

ATIK BUZAĞI : lezyon görülmez.

ATIK KUZU : Fokal Nekrotik hepatitis

Sonu : Geçici kısırlık :Abort

Premature Doğum Şiddetli metritis => ölüm

SALMONELLOZİS Ağız yolu => Salmonella Abortus Equi – Aygır-testis’te

Kısrak’ta-vagina-kolon

İrinli hemorajik placentitis

Çiftleşme :Salmonella Abortus ovis =>Koyun – sperma ile bulaşma

MAKRO: Kısrak :Uterusta akut irinli plasentitis (difteroid)placental ödem,hemorragie,hematom

kolanda yangı hemorragic purulent

Placeta’daki Nekroz (Tanıtıcı)

Koyun :Uterus => Septik metritis

Atık Tay : diffuz odem + hemorragie =>Septisemi

Atık Kuzu : Canlı olanlar 1-3 günde ölür.Omphalitis

Poliarthritis + Ttendovaginitis => Ölüm

MİKRO : Chorionda hiperemi =>Tromboz =>Kanama

Leucocyt inflt.Epitelial desquamasyon+ dejenerasyon

Vill nekrozu

Chorion kitle =>Epitel+leucocy+eritrosit

SONU : Kısrak : Doğumun son dönemi artık

Koyun : 6 hafta kala atık

Etken => fotus +placenta +uterus akıntısı

kuvvetli bağışıklık.

LEPTOSPİROZİS

L. pomona, L.İcterohemorrhagica,L Grippotyposa

L.canicola, L.Australis

Sığır,at,koyun,domuz,keçi =>ikterus,hemoglobunüri ABORT

Mukoza =>

Deri(yara,sıyrık) => 3-7 gün inc. =>kan =>septisemi (böbrek,karaciğer,gebe

uterusu)

Ağız yoluyla =>

Hemolitik Anemi – anoksi =>Placental nekroz =>fötüs =>Abort

MAKRO : Uterus-Placenta: nekroz cotiledonda ödem

Atık yavru : karın,göğüs boşluğunda ödem,kanlı seröz exudat =>kanama

Karaciğer büyük- necrotic odaklı

Böbrek,dalak büyük

MİKRO : Uterus-Placenta :Hiperemi nekroz

Atık Yavru : Neph.İnterti.Acuta nonpurulenta

Glomerulonepht.Eozinophili

Lenfoid hyper+Necrotic Hepatitis+safra pigmenti

Özel boya : (Levaditi gümüşleme)

SONU: Her dönemde Abort =>ölü =>bazen canlı (kısa ölüm)

TRİCHOMONİAZİS

Sığır =>Boğa =>BALANİTİS

Her dönem/Bazen

İnek =>vaginitis =>metritis =>gebe uterusu => ABORT

Tricomonas foetus Çiftleşme 1-2 gün

Boğa =>preputium =>irinli Balonapostitis => ACUT CAT. Vaginitis

Etken =>cervix =>uterus irinli cervitis =>metritis => ABORT

Makro : Uterus irinli mucoprulent exudat

Ölen fötüs =>atılır veya masserasyon (Rezorbe)+ölen yavru uterusta kalır.

+pyometra-irinli andometritis

Placenta’da hafif lezyon KANAMA

Uterus’ta etken görülür.

SONU : Kısırlık olabilir

TOXOPLASMOZİS Toxop.Gondii

Sığır,koyun,domuz,köpek-insan (çiğ et)

POTOGENEZ Ağız yolu =>kedi gaitası =>enfek.salya,kadavra,burun akıntısı,süt

Damlacık Enfek.

parazitemi

Girişte lezyon =>kan => sevdiği organ =>endometrium placenta

Necrotic endometritis,placentitis =>fötüs =>kan,karaciğer,akciğer necroz =>ABORT

Bazen

Masserayon Anomali

MAKRO : Necrotic endometritis placentitis

Kuzu+domuz yavrusu+ödem fibrinli exudat

Beyin,karaciğer,akciğer focal necroz

MİKRO : Endometrium+placenta focal necroz+granulamatöz lezyon

Fötüs : Akciğer intert pneumoni+granulamatöz

Beyin+medulla spinalis =>pseudocyst

Vasculer resk.Calcification

Karaciğerde Focal necroz

MYCOZİS (tek tük olaylar) Çoğunlukla inek =>Koyun =>domuz

Mycotic abort faktörleri önemli

-Hijyenik olmayan koşul (kış,yağış)

- Mantar sporlu yemler,ıslak yem

- - - Aşırı antibiyotik kullanımı gebelerde

- - - Suni tohum.Spermanın antibiyotik ile muamelesi

Aspergyllus-mucor-candida türleri

Ağız,solunum+Çiftleşme ile alınır =>placentitis mycotica

3-8. ayda ABORT Necroz

VİRAL ABORTLAR

1.Rhinopneumonitis – Kısrakların Viral Abortusu Equi : Gebeliğin 9.ve 10. aylarında (KISRAK’ta) Herpes virus

Potogenez : Damlacık Enf.+Burun akıntısı+Atık Fötüs+Bulaşık yem,su+Sindirim kanalı

Kısrakta : 2-20 gün Ateş,Enfluenza => viremi

Etken =>Akciğer =>Sinir sistemi+Fötüse (İntrauterin ölüm,daha çok atılınca görülür)

MAKRO : Annede hafif konjuktivitis+nezle

4 ay sonra abort-placenta normal

Atık Yavru : İkterus,derialtı ödemi,kanama

- Pericard+pleura+periton => ÖDEM+peteşi

- Farinks,larinks şişkin,kırmızı renkte

- Akciğer lezyonları

- Karaciğer büyük+necroz odakları

- Dalak iki misli büyük

- Lenf düğümleri büyük-hiperemik-ödem

- Timus,böbrek,idrar kesei kanamalı

MİKRO : KARACİĞER :Hepatitis parancymatosa et necroticans

Hepatitis serosa

AKCİĞER : Bronchopneumonia desquamativa et bronchiolitis necroticans

DALAK : Splenitis necroticans ve Necrosis miliaris

LENF DÜĞÜMLERİ ve DALAK’ta-NECROZ

2.Atların Virusu arteritisi 3.Koyun Enzootik Abortusu 4.Sığır Enf.Abortusu 5.Sığır Enf.Rhinotracheitis

MEME PATOLOJİSİ ANOMALİLER

Polythelia : Meme başı sayısının normalden çok olması

Athelia : Meme başlarının olmayışı

Hypothelia : Meme başlarının normalden az olması

Polymasti : Meme loblarının normalden fazla olması

GYNECOMASTİE

Erkek hayvanlarda rudimanter olan memelerin süt salgılayacak düzeyde gelişmesidir.

A) Sahici Gynecomastie : Erkeklerde meme bezinin süt salgılayacak şekilde

gelişmesidir.Teke,koç

- Hormonal düzensizlikler

B) Yalancı Gynecomastie : Erkekte yağ dokusuna ilgili meme büyümesidir.Süt salgısı

yoktur.

Memede Kist : Kanalların kistik biçimde genişlemesidir.

Kanallara yakın bölgede yaralanma,kronik üremeli yangılar

Memede Kan Dolaşım Bozuklukları :

A) Hiperemi . -Fizyolojik : gebeliğin sonuna doğru

- Yangısal : Özellikle Akut Meme yangısı

B.Memede kanama -Travmatik : Vurma,çarpma,irkiltici ilaçlar

- Yangısal : Akut mastit,Vit C. Eksikliği,Bitki zehirlenmeleri

C.Memelerde Hematom : Meme dokusunda sınırlı,dışarı çıkıntı yapan kanama odağı

D:Memede Emboli-Tromboz : Mastitlerde damarlarda gelişir.

Memede ödem : a) Fizyolojik meme Ödemi : Doğuma yakın dönemler

Hormonlara ilgili

6-12 gün

b)Patolojik Meme ödemi : A) Mastitis’e ilgili olmayan:Vücuttaki dolaşım

bozuklukları

B) Mastitis’e ilgili olanlar : Mastitis Sebepleri

Memede Concrementler : Corpora Amylacea, 5-25 Mikron çapında yuvarlak kırmızı-mor

Meme Başı Derisinde Yer Alan Hastalıklar

• Meme başı derisinde görülen hastalıklar a) Urtıcarıa : Yersel yangısal ödem,dış sebepler,iç sebepler

Deride solgun,kırmızı,dört köşeli kızartılar,

Kabartılar.

Sonu : İz bırakmadan kaybolur

b)Meme başında yanık : Yangınlar,sıcak uygulamalar.

c)Meme başında donma : İz bırakmadan iyileşir,gangrene olur.

ç) Meme başında fagopyrism : Beslenmeye bağlıi

Güneş ışınlarının sebep olduğu

nekrotik dermatitis olayı,

Sebep : Kara buğday,Yonca,Burçak,Tırfıl

Fenotiazin.

iyileşme oranı yüksektir.

d)Meme başlarında ekzama-Ekzantemler : Derinin epidermis

tabakasının yüzlek

yangısı,epidermitis

• Eksojen Ekzama : Dış etkilere bağlıdır,seyrektir.

• Endojen Ekzema : B-1) Besin maddeleri ve beslenmeye bağlı ekzantemler-Marnillitis

(Patates,küflü yemler,balık unu,asma yaprağı,vb.)

B-2) Yersel viral hastalıklara bağlı ekzantemler.

B-3) Sistemik hastalıklara bağlı ekzantemler.

B-2) Yersel Hastalıklara Bağlı Ekzantemler : B-2 a) Herpes Mamillitis (Bovine Herpes Mamillitis): Veziküler Dermatitis yapar.Temmuz-Aralık-İnek-Düveler % 95 2 yıl bağışıklık

Bulaşma : Sağım sırasında ellerle,sağım makineleri,sinek ve böcekler.

- Kızarıklık,kabarcık, 2 cm çapında.

- Ortalama 15 – 20 günde iyileşir.

B-2b)Çiçek hastalığı : Çiçek virusu,deride vezikulo-pustuler ekzantem

İnek,koyun,keçi

Hastalık çiçek lezyonlu ineklerden sağım sırasında sağlam

ineklere taşınır.

Makroskobi : Meme başlarında bezelye büyüklüğünde kabartılar oluşur.bunların

ortalarında göbekleri vardır. Ve

çevrelerinde kırmızı birer hale bulunur.Zamanla bu kabarcıklar irinleşir. Sonu : Epidermis’in Rejenerasyonu ile iyileşme olur.Ortalama 15 gün sürer.Geriye

çiçeğe özgü izleri kalır.

Yaralar enfekte olursa iyileşme uzar, Mastitis oluşabilir.

B-2 c) Vaccina : çiçeğe benzer lezyonlar

etken : İnsan çiçek aşısı virusu

Çiçek aşısı olan sağımcılar

4 Haftada iyileşme, yerlerinde küçük çukurlar kalır. B-2ç) Yalancı Çiçek Hastalığı (paravaccinia) Çiçek hastalığına benzer lezyonlar yapar.Fakat papullerin

ortasında göbekler

ve çevresinde kırmızı hale yoktur.

Etken : Paravaccinia virusu.

Lezyonlar kısa sürede iyileşir,sık nüksedebilir.Sağımcıların

ellerinde de kiraz

büyüklüğünde düğümler oluşur.

B-2d) Papillomatosis : Etken : Papova virus - 3,5 aylık inkübasyon

- Değme sureti ile bulaşır.

- Papillalarla tanınır.

B-3 Sistemik Hastalıklara Bağlı Ekzantemler B-3a) Şap hastalığı : Epiteliotrop virus

B-3b)Noduler Exanthema(Lumpy skin disease): Deride 0,5-5 cm çapında nodüler

oluşur.Sığırlarda görülür.

2-4 Hafta inkübasyon,Sinek ve böcekler.

B-3c) Echtyma contagiosa ovium : Koyun-keçi,vezikül ve pustuller oluşur.

Değme sureti ile bulaşır.

Kızartı,kabart,pustul ve yarıklar yapar.Kabuklar iz

bırakmadan iyileşir.

B-3 ç) Exanthema coitale vesiculosum. B-3 d) Stomatitis papullosa B-3 e) Coryza gangrenosa bovum

• Meme derisinde görülen enfeksiyöz dermatitisler : 1- Akne (Kıl Folliküllerinin Yangısı) : İrinli,nekrotik,irin yapan etkenler,meme başı ve

meme derisinin

temizlenmemesi,hava şartları

Sonu : İyileşebilir,nedbeleşir veya mastitis yapar.

2- Frunculose : Daha irin nodüllerdir.(Çıban)

3.Gangren 4. Dermatitis flariosa (stephanofilariose)

MEME YANGISI-MASTİTİS Mastitis =Mammitis : Meme bezi içindeki alveollar,süt kanalları,intersitisyel dokusunun

yangısıdır.

Galatopharitis : Sadece süt kanallarının yangısıdır.

SEBEPLER : A) HAZIRLAYICI SEBEPLER 1) Elverişsiz Çevre şartları : Hijyenik olmayan ahırlar,Elverişsiz iklim şartları,kötü

meralar.

2) Sağım Hataları : -Sağımın ihmali - Hayvanın dövülmesi

- Meme başındaki yaralar

3) Meme Başı veya Meme Bezlerindeki Anomaliler : - Sarkık,gevşek,büyük memeler

- Meme başı kanalının bozuk olması

4) Yaşlılık,hastalık gibi durumlar B)YAPICI SEBEPLER : Değişik türden bakteri,virüs,mantar gibi mikroorganizmalar

Kaynak : Enfekte memeler,hayvanın bulunduğu çevre

MASTİTİSLERİN PATOGENEZİSİ Hastalık etkenleri üç yoldan memeye gelir.

1)Galaktogen Enfeksiyon ----> İNVAZYON DÖNEMİ

----->ENFEKSİYON DÖNEMİ

----->YANGI DÖNEMİ

2.Hemotogen Enfeksiyon – Brucella,Tuberkuloz

3)Lenfogen Enfeksiyon – Aktinomikoz

(Yara enfesksiyonu)

MASTİTİSLERİN SINIFLANDIRILMASI 1.Seyirlerine ve lezyonlarına göre

a) AKUT MASTİTİSLER : Meme dokusunun seröz,fibrinli,irinli,kanamalı akut yangı.

MAKRO : Tek lopta veya 2-3 lopta olabilir.

- Yangılı lob büyümüş,sert ,deri gergin

- Kesit yüzü değişik özellikte exudat olur.

- Tedavi edilmezse kronikleşir.

b)Nekrotik Meme Yangısı : mast.acuta gravis perakut seyirli,genel hastalık hali

oluşturan nekroz ve sekosterlerle tanınan meme yangısı.

Etken : Colisp,stcph. Crynobact.prevdomona vb.

Makro :meme büyür,çok az süt sağılabilir.Bu süt irinli,kanlı seröz olabilir.Memenin

kesit yüzünden koyu kırmızı-sarı exudatsızın geniş nekrozlar vardır.Bunların bazıları

lobun tamamını kaplar.

SONU : Nekrozlar genişse ölüm gelişir.

Nekrozlar fistolleşebilir.

Kapsüllü olarak kalır.

Meme genellikle süt veremez.

C.Kronik ve Apseli Mastitisler - Mast.Kronika Apartomafoza

- Memenin kronik ve apseli yangısıdır.

- Holştaü meme hast.,Yaz mastitisi

- Mera mastitisi

Etkenler : Coryna bacf.,E.coli spp.,sthlococlar.

Makro : meme başlarından sarı-yeşil süt gelir.

- dıştan muayenede lob içinde çok sayıda düğümcükler farkedilir.Bunların

bazıları fostüllenir.

- Aynı özellikle apselere kesit yüzünde de görülür.Süt kanalları içide böyle

exudat ile doludur.

Mikro : Apse toplusu belirgindir.

Sonu : Apse kapsüllerinden çevreye dağılan fibröz doku,meme parankimini sarar ve

fibrozis sonucu meme körelir.

ÖZEL MASTİTİSLER A)Meme tüberkülozu - En fazla ineklerde gelişir.Vücudun diğer bölgelerindeki lezyonlardan köken alan

etkenlerin kan yoluyla memeye gelmesi ile olur.

- meme tb.lu varlığına % 88 Akc.Tb.vardır.

- Akc.tb. Var olan ineklerde % 13-25 meme tb. Vardır.

+ memede gelişen lezyonlara göre 3 tip mastitis tb.vardır.

1.Milier meme tüberkulozu :- Mast. Milieris tb. Akut ve yaygın tb.şeklidir.iri

düğümcükler ile karakterizedir.

- Çoğunlukla ilk enfeksiyonun genaralizasyonu sonu

şekillenir

- meme büyür,serttir.Kesit yüzünde düğümcükler bulunur.

2.Produktif lobuler infiltratif Meme Tb. memenin Kronik Organ Tb. - Meme loblarında sınırlı kalan produktif ve infiltratif meme tb.En çok görülen meme

tb.tipidir.%80-90 bu tip tb görülür.Mikroskobide, tüberkül ve tb.granülasyon dokusu

oluşumu tipiktir.

3.Diffuz- Exudadif Kazeifikasyonlu Meme Tb. Mastitis kazeoza - Yangın kazeifikasyon nekrozu ile tanınır.Akut ve Eksudatif tb.dur.

Meme tb. Sonu ve önemi - Meme tb.çok yavaş ve sinsi gelişir

- Son döneme kadar,belirgin lezyon görülmez

- Başlangıçtan itibaren,tb.etkenleri süt ile dışarı atılır.Bu bulaşma için bir kaynaktır.

- Meme tb.açık tb.dır.

Meme Brusellosu - Brusella etkenlerine bağlı olarak memede kronik karakterde interstial mastitisler

gelişir.

- İnek,koyun,keçi

- Etkenler memeye kan yolu ile gelir.

Makro : Elle muayenede,meme dokusu içinde ,ceviz büyüklüğünde nodüller

hissedilir.memenin kesit yüzünde kıvamlı bir exudat sızar.

Mikro : Akut olaylarda : Lökositten zengin yangısal hücre infiltrasyonu

Subakut olaylarda : Az lökosit,bol lenfosit bulunan granülamatoz lezyonlar.

Kronik olaylarda : Bol lenfosit,plazma hücresi ve fibröz dokuda zengin granulomlar.

MEME AKTİNOMİKOZU Yersel özel granulasyon dokusu ve apse oluşumu ile karakterize hastalığıdır.

- inek ve domuzlarda görülür.

Etkenler : Actinomikoz israeli ve lignieresi dir.

Bulaşma lenfojen veya hematojen olur.

Makroskobi: Çoğunlukla 1 lopta olur. Bazen 2-3-4 lobtada gelişebilir.

-Elle muayenede meme başlarına yakın alanlarda düğümcükle saptanır.

-Loblar serttir.

-Kesit yüzünde ortaları irinli nodüller görülür.

Sonu: Bu lezyonlar ilerleyicidir. Meme parankiminde atrofi oluşur