NOVI ZAKON O DEVIZNOM POSLOVANJUAgaevi Sanela, dipl. oec. Revicon doo Sarajevo Seminar KPE: Poetak obavezne fiskalizacije i druge aktualnosti Septembar 2010. godina1

stari Zakon o deviznom poslovanju je u FBiH na snazi od 1998. godine, i ne odgovara zahtjevima aktuelnog trenutka harmonizacija entiteskih zakona o deviznom poslovanju, u RS je na snazi novi Zakon o deviznom poslovanju od 2009. godine. zahtjevi potpisivanja Privremenog sporazuma o stabilizaciji i pridruivanju EU i donoenje Programa mjera za provedbu ovog sporazuma.

2

ZAKON O DEVIZNOM POSLOVANJU Objavljen u Sl. novinama FBiH broj 47/2010 od 04. 08. 2010. godine Stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u Sl. novinama 05. 08. 2010. godine Ovim Zakonom se stavlja van snage stari Zakon o deviznom poslovanju (Sl. novine FBiH broj 35/98) i Zakon o kreditnim poslovima sa inostranstvom (Sl. novine FBiH, br. 2/92 i 13/94)

3

Rok je est mjeseci za donoenje podzakonskih akata

Na snazi su podzakonska akta doneena po starom Zakonu, sve do donoenja novih Do sada objavljena dva Pravilnika: Pravilnik o postupku otvaranja i voenja deviznih rauna i deviznih tednih uloga rezidenata u banci (Sl. novine FBiH, broj 56/10) od 06. 09. 2010. godine Pravilnik o uslovima i nainu otvaranja, voenja i zatvaranja rauna nerezidenata u banci (Sl. novine FBiH, broj 56/10) od 06. 09. 2010. godine Pripremljeno pet Odluka ija se objava oekuje u narednom periodu4

Definisanje rezidenta: Rezidentima se smatraju: pravna Dilemalica sa sjeditem u Bosni i Hercegovini izuzev njihovih oko statusa (ne)rezidenta za: predstavnitava koja se nalaze izvan BiH,

Organizacije Evropske zajednice predstavnitva, podrunice i drugi organizacioni dijelovi stranih pravnih lica upisanih u EUPM nadlenih organa u BiH, Organizacije UN, registar i sl.? poduzetnici (obrtnici i trgovci) i druga fizika lica koji samostalno obavljaju djelatnost radi sticanja dohotka i registrovani su kod Prema usmenom stajalitu Odjela za spreavanje nadlenog organa, pranja novca prebivalitem u BiH, osim fizikih lica iji boravak u fizika lica sa i finansiranje terorizma, sva pravna lica inostranstvu traje due od 183 dana, koja su po Uredbi o upisu stranih predstavnitava fizika kao nerezidenti, imaju takav status bez dozvole upisana lica - strani dravljani koji u BiH borave na osnovuobzira za na boravak, odnosnodeviznom poslovanju ????? novi Zakon o vize, due od 183 dana, osim diplomatskih i konzularnih predstavnika stranih zemalja i lanova njihovih porodica, diplomatska, konzularna i druga predstavnitva iz BiH u inostranstvu koja se finansiraju iz budeta, kao i dravljani BiH zaposleni u tim predstavnitvima i lanovi njihovih porodica.5

Karakter i vrste tekuih poslova Tekuim poslovima smatraju se poslovi zakljueni izmeu rezidenata i nerezidenata, ija namjera nije prenos kapitala (l. 2. st. 1. taka 9. Zakona) Plaanja i prenosi na osnovu tekuih poslova, izmeu ostalog, obuhvataju (l. 2. st. 1. taka 10. alineja 4.): .............. (alineje 1 3) prenosi u korist fizikih lica po osnovu: doznaka radnika, penzija, invalidnina i ostalih socijalnih primanja, prijenose po osnovu poreza i taksi, meudravne saradnje, isplata po tetama na osnovu ugovora o osiguranju, prijenose po osnovu pravosnanih i izvrnih sudskih odluka, prijenose po osnovu dobitaka u igrama na sreu, naknada za koncesije, lanarine i kazne (penale) i umjerene doznake na ime trokova za izdravanje porodice.6

Nerezident moe transferisati sredstva u inostranstvo nakon predoenja uvjerenja da nema neizmirenih carinskih i poreskih obaveza (lan 32.). ta se podrazumijeva pod transferom sredstava? Za koji iznos transfera sredstava su potrebna navedena uvjerenja i potvrde ..... ?????

7

Obavljanje kapitalnih poslova Platnim karticama se ne moe vriti plaanje po kapitalnim poslovima (lan 7. st. 4. Zakona) Kako e banka kontrolisati ove transakcije? Rezident ne moe izvriti plaanje prema inostranstvu na osnovu simuliranog ugovora ili druge nevjerodostojne dokumentacije odnosno zakljuiti ugovor u kojem nije navedena stvarna vrijednost (lan 7. st. 5. Zakona) Kako e banka kontrolisati ove transakcije? Rezident moe doznaiti sredstva u inostranstvo radi sticanja vlasnitva nad nekretninama u inostranstvu ako je podmirio obaveze po osnovu poreza i doprinosa (direktni i indirektni porezi i doprinosi), osim ako posebnim Zakonom ili Lista reciprociteta meudravnim ugovorom nije drugaije propisano (l. 17. st. ili? 1).8

Nerezident moe vriti plaanje radi sticanja vlasnitva nad nekretninama u FBiH, osim ako posebnim zakonom ili meudravnim ugovorom nije drugaije propisano (l. 17. st. 2). Lista reciprociteta ili? Rezidenti i nerezidenti mogu slobodno vriti plaanje i prenos kapitala po osnovu sticanja, prodaje i likvidacije direktnih investicija u inostranstvu i u FBiH, samo ako je taj posao izvren u skladu sa propisima o vanjskotrgovinskom poslovanju (lan 15.) Ko ovo kontrolie i koja je potvrda / uvjerenje (i da li je) potrebna za dokazivanje?9

deviznog kreditiranja u Federaciji, Vlada FBiH e podzakonskim aktom propisati i druge osnove po kojima u Federaciji, otplate deviznog kreditase u FBiH moe izvriti plaanje, naplaivanje i prenos u i isplati tete poslovima osiguranja isplaivanja premije osiguranja devizama iustranoj gotovini. nerezidentima, kao i sa rezidentima koji obavljaju investicione radove i privrednu djelatnost u inostranstvu, Strana gotovina koju rezident naplati pod slobodnim prodaje i kupovine robe sa konsignacionih skladita, u udlovima navedenim u Zakonu i podzakonskim zonama i u slobodnim carinskim prodavnicama, aktima, mora se poloiti na vrijednosnih papira koji glase na stranu valutu, kupovine i prodajedevizni raun najkasnije narednog dana. isplate strane gotovine sa devizne tedne knjiice i deviznog rauna, kao i prenosa deviza sa jedne devizne tedne knjiice na drugu, odnosno sa jednog deviznog rauna na drugi istog lica, Do donoenja nove Odluke / podzaknskog akta, na kupovine i prodaje, odnosno plaanja i naplate potraivanja i dugovanja snazi po vanjskotrgovinskim poslovima rezidenta - pravnih lica nastalihje stara Odluka o uslovima pod kojima se i domaoj po tekuim i kapitalnim poslovima, odnosno da se poduzetnikapravnoj osobi moe dati odobrenjekreditnih poslova sai inostranstvom,FBiH izvri u efektivnom naplata plaanje u uplate depozita kao sredstva osiguranja. stranom novcu (Sl. novine FBiH, broj 02/00)10

Plaanja u Federaciji koja se mogu vriti u devizama i stranoj gotovini:

Plaanja u devizama ili ... ? Naelno, Zakon propisuje obavezu da rezidenti i nerezidenti za plaanje prema inostranstvu koriste devize, ukoliko nije drugaije propisano (lan 3. st. 1. Zakona) Platni promet izmeu nerezidenata i rezidenata u FBiH se vri u KM U FBiH se moe vriti ugovaranje u devizama, ali plaanje mora biti u KM, osim u sluajevima koji su navedeni u Zakonu, i osim u Odluci koju e donijeti FMF

11

Kompenzacije, cesija i asignacije sa stranim pravnim licima Plaanje, naplaivanje i prenos po tekuim i kapitalnim poslovima izmeu rezidenata i nerezidenata vri se slobodno, u skladu sa Zakonom (lan 6.) FMF e podzakonskim aktom propisati uslove pod kojima se plaanje i naplata izmeu rezidenata i nerezidenata moe vriti kompenzacijom, ustupanjem potraivanja, preuzimanjem duga i dr. Usmeno iz FMF da nee vie biti dosadanje prakse podnoenja zahtjeva za saglasnost.12

Dokumentacija o izvrenom plaanju Prije izvrenja naloga za plaanje, Banka je obavezna o: klijentu da osigura informacijeIzvod (i to kakav) Uslovima pod kojima se izvrava nalog za 1450 Obr. plaanje Vrijeme potrebno za izvrenje plaanja ovjeren i obraen Nainu obrauna provzije i dr. trokova

SWIFT

Nakon izvrenja naloga za plaanje, Banka je obavezna klijentu da obezbijedi informacije o: Izvrenom plaanju Originalnom iznosu po kojem je izvreno plaanje Iznosu svih trokova i provizija koje je klijent duan da plati Datumu valute13

Rokovi za naplatu, povrat, uvoz ...Novi Zakon je propisao obavezu za rezidenta: 1. Izvoz robe i usluga : obaveza naplate i unosa u FBiH sredstava plaanja po ovom osnovu iz inostranstva je u roku od est mjeseci od dana izvoznog carinjenja, odnosno od dana izvrenja usluge (do sada je rok bio devedeset dana). FMF taj rok izuzetno moe produiti za 60 dana.

14

Rokovi za naplatu, povrat, uvoz ...2. Izvoz robe i usluga sa ugovorenim rokom naplate duim od est mjeseci smatra se kreditnim poslom, u smislu Zakona o deviznom poslovanju. Obaveza unosa u FBiH sredstava plaanja koja su ostvarena po osnovu prodaje plaene robe koja se nalazi u inostranstvu, i koja se neposredno isporuuje u inostranstvo, u roku od est mjeseci od dana izvrenog plaanja. FMF e propisati uslove evidentiranja i prijavljivanja.

15

3. Uvoz dobara i angaovanja stranih usluga - unaprijed plaena roba ili usluge se moraju uvest u FBiH u roku od est mjeseci od dana izvrenog plaanja (do sada je rok bio 90 dana). Ukoliko se ne uveze roba ili usluga u propisanom roku (est mjeseci), duan je da vrati unaprijed plaeni iznos u roku od osam dana od dana izvrenog plaanja. Posao uvoza robe ili usluge sa ugovorenim rokom duim od est mjeseci od dana plaanja smatra se kreditnim poslom sa inostranstvom.16

4. Izvoenje investicionih radova u inostranstvu rezident izvoa radova duan je ostvarenu dobit po tom osnovu i devize koje je naruilac radova zadrao kao garanciju za osiguranje kvaliteta izvrenih radova i preostala sredstva na raunu unijeti u FBiH u roku od osam radnih dana od dana zavretka radova, odnosno od isteka garantnog roka (do sada je taj rok bio 90 dana - za unos ostvarene dobiti i 60 dana - za unos sredstava po osnovu date garancije).

17

5. Ostvarena dobit po osnovu obavljanja privredne djelatnosti u inostranstvu, koju ne iskoristi za namjene utvrene Zakonom o vanjskotrgovinskom poslovanju rezident je duan unijeti u FBiH u roku od osam radnih dana od dana iskazivanja dobiti. Zakon o vanjskotrgovinskom poslovanju je propisao namjenu: poveanje osnovnog uloga u preduzeu u inostranstvu , osnivanje drugog preduzea u inostranstvu, pokrivanje gubitka istog ili drugog preduzea u inostranstvu, osnivanje novih preduzea i otkupljivanje osnovnog uloga drugih preduzea u inostranstvu, davanje kredita preduzeu u inostranstvu u kome je dobit ostvarena ili drugom preduzeu u inostranstvu18

Dobit koju je nerezident ostvario direktnim ulaganjem se slobodno prenosi, pod uslovom da su u FBiH izmirene sve obaveze po osnovu poreza i doprinosa. Prenos u inostranstvo ostatka likvidacione ili steajne mase nerezidenta je slobodan pod uslovom da su u FBiH izmirene sve obaveze po osnovu poreza i doprinosa. Izmirenje poreznih obaveza dokazuje se odgovarajuim uvjerenjem Porezne uprave Federacije, kao i uvjerenjem Uprave za indirektno oporezivanje BiH.19

Kreditni poslovi banka ne moe rezidentu odobravati kredit u devizama, izuzev kada se takav kredit koristi za plaanje uvoza roba i usluga iz inostranstva. rezidenti ne mogu meusobno odobravati devizne kredite. zabranjeno je odobravanje finansijskih kredita nerezidentima iji je rok dospijea krai od jedne godine. nije doputeno kreditiranje u domaoj valuti izmeu rezidenata i nerezidenata. finansijske kredite iz inostranstva rezident obavezno koristi preko domae banke ili deviznog rauna u inostranstvu. Izuzetno moe i preko inostrane banke ako je ugovorom o kreditu predvieno plaanje roba i usluga direktno dobavljau ili ako se kreditom otplauje ranije zakljueni kredit u inostranstvu (refinansiranje).20

Fiziki prenos sredstava plaanja strana gotovina, platne kartice i ekovi koji glase na stranu valutu mogu se slobodno unositi u FBiH iz inostranstva, svaki prenos ija visina prelazi iznos koji kao maksimalan propie FMF mora se prijaviti carinskim organima, dozvoljava se iznoenje KM u inostranstvo od fizikih lica (rezidenata i nerezidinata) i banaka pod uslovima koje propie FMF, FMF e da propie uslove pod kojima nerezident moe iznositi u inostranstvo stranu gotovinu i ekove koje je stekao u Federaciji, svako iznoenje konvertibilnih maraka, strane gotovine i ekova iznad propisanog iznosa prijavljuje se carinskom organu.21

Zakljuak: FMF treba da donese jo vei broj podzakonskih akata Potrebno dodatno usaglaavanje sa Zakonom o deviznom poslovanju RS-a Potrebno usaglaavanje sa propisima o spreavanju pranja novca i finansiranju teroristikih aktivnosti

22

Hvala na panji!

23