cooltura issuu 628

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

shutterstock_289986974 [Converted].pdf 1 23/03/2016 14:41:00

cooltura.co.uk 14 (628)2 kwietnia 2016

628-COVER.indd 1 29/03/2016 15:29:46

628-MAKIETA 1 01-23.indd 2 29/03/2016 17:57:35

628-MAKIETA 1 01-23.indd 3 29/03/2016 17:57:36

Unit 8, Odeon Parade 480 London Road, Isleworth, TW7 4RL

GODZINY OTWARCIA: 9.00 – 17.00 TEL: 020 8846 3615 FAX: 020 8741 9490

www.cooltura.co.uk, [email protected]

REDAKTOR NACZELNYKORDIAN KLACZYŃSKI

[email protected], wew. 256

Z-CA REDAKTORA NACZELNEGOPIOTR DOBRONIAK


DZIENNIKARZESYLWIA MILAN

[email protected] MARCIN URBAN, wew. 248

[email protected] A. ZELLER


DZIAŁ GRAFICZNY wew. 260 AGATA OLEWIŃSKA [email protected] WOŹNICZKA [email protected]

TOMEK WALĘCIUK [email protected]

WSPÓŁPRACOWNICYTOMASZ BOREJZA / PRZEMYSŁAW ĆWIK / MAŁGORZATA

DEMETRIOU / MAGDALENA GIGNAL / PIOTR GULBICKI / SERGIUSZ HIERONIMCZAK / MATEUSZ MADEJSKI / ŁUKASZ MARCZEWSKI / ANNA PAWLETA / MARCIN SZCZEPAŃSKI / PIOTR URBANIK /

TOMASZ WILCZKIEWICZ / KAROLINA ZAGRODNA / RADOSŁAW ZAPAŁOWSKI

KOREKTA BEATA TOMCZYK [email protected]

MARKETING I [email protected]

DYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYKRZYSZTOF CHOWANIEC [email protected], wew. 244

WICEDYREKTOR MARKETINGU I REKLAMYJOANNA ROŻEK [email protected], wew. 246

SPECJALIŚCI ds. MARKETINGU I REKLAMYEWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA [email protected] wew. 245

EWA MROCZEK [email protected], wew. 250 MAŁGORZATA SAS [email protected], wew. 263

GRZEGORZ URBANEK [email protected]

DZIAŁ OGŁOSZEŃ I PRENUMERATA

EWA SUŁKOWSKA-LEŚNIARA [email protected]

0208 846 3614

KSIĘGOWOŚĆ RADOSŁAW STASZEWSKI [email protected]

KATARZYNA CEGIEŁKA [email protected]

DYSTRYBUCJA [email protected] Sara-Int Ltd.

ISSN 1743-8489

Poglądy zawarte w felietonach i listach do redakcji są osobistymi przekonaniami ich autorów i nie zawsze pokrywają się z przekonaniami redakcji Cooltury. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie

prawo do skracania i prze reda go wania tekstów. Publikowanie zamieszczonych teks tów i zdjęć bez zgody redakcji jest niezgodne

z prawem. Strony depeszowe redagowane są w oparciu o materiały Polskiej Agencji Prasowej.

coolturamagazine #coolturaUK issuu.com/cooltura tablet / smartfon

POLISHWEEKLYMAGAZINEW NUMERZE 628.

092

012

006 W OBIEKTYWIE

008 NA WYSPACH

014 PRZEGLĄD PRASY

018 UNIA EUROPEJSKA

020 GOSPODARKA

024 TEMAT NUMERUPsy wojny pod nowym szyldem

030 KOMENTARZ TYGODNIASpokojnie, to tylko terror

032 FELIETONOni ze mną nie rozmawiają. Oni do mnie mówią.

036 SPOŁECZEŃSTWO5 lat za obozy polskie

038 TECHNOLOGIEShell Eco – marathon 2016 w Londynie

040 TRANSPORT

Okładka: TOMCIO WALGCIO

042 CAFÉ COOLTURANadchodzące wydarzenia

054 KSIĘGARNIA

058 WIELKA BYTANIA OD KUCHNICamastra i Amaro

Dea Latis – Kobiety, piwo

i czekolada

062 ZDROWIE I URODAKrągłe kobiety są fajne

066 GUEST ROOM Tomasz Mielcarek: Poezję nie jest

łatwo definiować

070 OGŁOSZENIA DROBNE

092 SPORT

096 KRZYŻÓWKA

097 HOROSKOP

016

628-MAKIETA 1 01-23.indd 4 29/03/2016 17:57:44

628-MAKIETA 1 01-23.indd 5 29/03/2016 17:57:45

006 Zdjęcie tygodniaTaki jesT LONDYN

Jezus z Trafalgaru

Tysiące osób oglądało

rekonstrukcję Drogi Krzyżowej w Wielki Piątek na Trafalgar Square w Londynie. Podobne inscenizacje odbywają się tutaj każdego roku.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 6 29/03/2016 17:57:47

Fot.

PAP/

EPA

/Will

Oliv

er

628-MAKIETA 1 01-23.indd 7 29/03/2016 17:57:49

008 WIADOMOŚCINA WYSPACH

» Przeciwników Brexitu, czyli wyj-ścia Wielkiej Brytanii z UE, jest

nadal więcej, ale ich przewaga liczebna nad zwolennikami takiego wyjścia maleje – wynika z opublikowanego w zeszły czwartek sondażu pracowni Survation, przeprowadzonego przed zamachami w Brukseli.

Brytyjczyków popierających pozo-stanie ich kraju w Unii Europejskiej

było 46 proc., czyli o dwa punkty pro-centowe mniej niż w ostatnim sondażu tego ośrodka z lutego.

Za wyjściem Wielkiej Brytanii opo-wiedziało się 35 proc. respondentów – o dwa punkty procentowe więcej niż w lutym, a 19 proc. jeszcze nie wyrobiło sobie zdania.

Badanie przeprowadzono drogą tele-foniczną z udziałem 1 006 osób. Zostało

zrealizowane przed wtorkowymi ata-kami terrorystycznymi w Brukseli na lot-nisku Zaventem i na stacji metra Mael-beek w pobliżu siedzib unijnych instytu-cji. Do zamachów przyznało się do nich Państwo Islamskie.

W referendum, które odbędzie się 23 czerwca, obywatele Wielkiej Bryta-nii zadecydują, czy ich kraj ma pozostać w UE, czy też ją opuścić. «

» Podczas skanowania grobu w kościele Świętej Trójcy natra-

fiono na „dziwne zakłócenia w szkielecie od strony głowy” oraz na ślady datowane na później niż pogrzeb Szekspira.

Zdaniem prowadzącego badania archeologa Kevina Collsa ze Staffordshire University potwierdzałoby to pogłoski, po raz pierwszy wzmiankowane w opowiada-niu z 1789 roku, a później odrzucane jako plotka, że w XVIII wieku złodzieje naruszyli miejsce pochówku literackiego geniusza i ukradli stamtąd jego czaszkę.

– Moim zdaniem jest bardzo, bardzo możliwe, że czaszka (Szekspira) wcale nie znajduje się w kościele Świętej Trójcy – powiedział Colls.

Z parafialnych ksiąg wynika, że 25 kwietnia 1616 roku, dwa dni po swojej

śmierci, autor „Hamleta” został pocho-wany w tej świątyni w swym rodzinnym Stratford-upon-Avon, około 160 km na północny zachód od Londynu, w wieku 52 lat.

Zdaniem Collsa odkrycie jego zespołu „niewątpliwie będzie przyczynkiem do dyskusji i debat między uczonymi oraz da początek kontrowersyjnym teoriom”. Jednak niektórzy znawcy życia i twórczo-ści Szekspira są sceptyczni – dodaje agen-cja Associated Press.

Szef Instytutu Szekspira na Uniwer-sytecie Birmingham Michael Dobson twierdzi, że opowiadanie, w którym po raz pierwszy jest mowa o ukradzionej czaszce, to tylko literacka fikcja, a w XVIII wieku bynajmniej nie panowała moda na rabowanie grobów pisarzy.

Także pastor Patrick Taylor z kościoła Świętej Trójcy nie jest przekonany, że czaszka rzeczywiście została zabrana. Przypomniał, że nie planuje się otwar-cia grobu, więc „będziemy musieli żyć z tą niepewnością”.

Jak zauważa AP, pozostawienie grobu w spokoju to mądra decyzja, gdy spoj-rzy się na inskrypcję zdobiącą nagrobek Szekspira: „Przyjacielu, na miłość boską, zaprzestań wykopywania spoczywają-cych tutaj prochów. Błogosławiony ten, który oszczędzi te kamienie, a przeklęty ten, który ruszy moje kości”. «

Maleje przewaga przeciwników Brexitu

W grobie Szekspira brakuje jego czaszki?Archeolodzy, którzy za pomocą specjalnego radaru zbadali grób Williama Szekspira w jego rodzinnej miejscowości Stratford-upon-Avon, dokonali zaskakującego odkrycia: według nich wszystko wskazuje na to, że w grobie poety nie ma jego... czaszki.

Grób Williama Szekspira

628-MAKIETA 1 01-23.indd 8 29/03/2016 17:57:50

628-MAKIETA 1 01-23.indd 9 29/03/2016 17:57:52

010 WIADOMOŚCINA wyspAch

» Na samym początku pilotażo-wym programem od przyszłego

roku ma być objętych 840 szkół, czyli około jedna czwarta wszystkich funk-cjonujących. Rząd uspokaja jednak, że wkrótce powinny znaleźć się dota-cje na podobne zajęcia dla pozostałych uczniów.

– Nie możemy zaakceptować, że Wielka Brytania we wszelkich rankin-gach poziomu edukacji zajmuje tak niskie pozycje. Teraz jest odpowiedni czas, żeby poważnie zainwestować w edukację, co poprawi jakość życia następnych poko-leń – tłumaczy wprowadzenie zmian Osborne.

Dzieci zostaną w szkołach dłużejOd czasów wiktoriańskich przyjęte było, że dzieci kończą zajęcia szkolne o godzinie 15.30. Teraz ma się to zmienić. Brytyjski minister finansów George Osborne zapowiedział sporą dotację dla systemu szkolnictwa, która da szansę na dodatkowe zajęcia dla setek tysięcy uczniów na Wyspach.

Kanclerz przewiduje, że dłużej otwarte szkoły będą stanowiły odczu-walną pomoc dla części rodziców, któ-rzy w tym czasie są jeszcze w pracy i mają problem z zapewnieniem odpo-wiedniej opieki swoim pociechom.

Podkreślono również, że dłuższe godziny otwarcia szkoły nie będą ozna-czały „przechowalni” uczniów, którzy siedzą nad swoimi tabletami i smart-fonami. Pięć dodatkowych godzin lek-cyjnych tygodniowo ma być przezna-czonych na pozalekcyjne zajęcia spor-towe lub artystyczne.

Kolejną zmianą w systemie edu-kacji jest obowiązek przekształcenia wszystkich szkół publicznych w aka-demie do 2022 roku. Da im to więk-szą niezależność w ustalaniu wła-snego budżetu, programu i pensji nauczycieli.

Do końca bieżącej kadencji parla-mentu na finansowanie zmian zostało przeznaczone 1,5 miliarda funtów. Dyrektorzy korzystając z tych środ-ków mają zapewnić dodatkowe zaję-cia i opłacić nadgodziny dla części załogi.

Wprowadzane nowości to element zmian w bieżącym budżecie, ogłoszo-nych przez Ministra Finansów w rzą-dzie Davida Camerona. W planach jest między innymi podniesienie progów podatkowych, co oznacza, że mniej osób „wpadnie” w 40-procentowy próg. W związku z zawirowaniami na chiń-skiej giełdzie i spowolnieniem tamtej-szej gospodarki, ogłoszona zostanie również niższa prognoza wzrostu dla Wielkiej Brytanii. W związku z tym pla-nowane jest przeprowadzenie dalszych cięć w innych dziedzinach na łączną sumę 4 miliardów funtów. «

628-MAKIETA 1 01-23.indd 10 29/03/2016 17:57:54

011

628-MAKIETA 1 01-23.indd 11 29/03/2016 17:57:56

012 WIADOMOŚCINA wyspAch

» Założony w 1986 roku „The Independent” ma profil libe-

ralno-lewicowy, ale prezentuje też poglądy prorynkowe. Gazeta zdobyła wielu czytelników między innymi za sprawą stanowczej krytyki wojny prze-ciwko terroryzmowi po atakach na bliźniacze wieże World Trade Center w 2001 roku, a także zdecydowanej

opozycji wobec inwazji na Irak, która nastąpiła dwa lata później.

„Przez trzy dekady zwalczaliśmy hipokryzję, ignorancję, tyranię, biedę, wtórność, fałsz oraz nonsensy cele-brytów. Jeśli dbasz o to, o co walczy-liśmy, dołącz do nas w nowej bitwie – cyfrowej” – napisali w zatytułowa-nym „Wojna trzydziestoletnia” poże-

gnalnym tekście redakcyjnym dzien-nikarze „Independent”.

Ostatnie wydanie gazety zawiera między innymi podziękowania od bry-tyjskiego premiera Davida Camerona, który napisał, że likwidacja papie-rowej wersji dziennika to „smutny dzień dla brytyjskiego dziennikar-stwa”. „Nie zawsze zgadzałem się

Fot.

PAP/

EPA

/Will

Oliv

er

Ostatni drukowany „The Independent”Po blisko 30 latach od ukazania się pierwszego numeru, brytyjski dziennik „The Independent” w sobotę 26 marca po raz ostatni ukazał się w druku. Odtąd będzie dostępny tylko w wersji elektronicznej. Gazeta od lat zmagała się z problemami finansowymi.

Ostatnie papierowe wydanie dziennika „The Independent”.

Gazeta od wielu lat przynosiła straty

628-MAKIETA 1 01-23.indd 12 29/03/2016 17:57:58

013z tą gazetą, ale bez wątpienia odegrała istotną rolę w samym sercu wolnych mediów Wielkiej Brytanii” – napisał szef rządu.

Książe William podziękował gazecie za „poważne opisywanie wydarzeń międzynarodowych i spraw społecznych, a w szczególności za zobowiązanie do informowania o kwestiach środowiskowych”.

Gazeta przynosiła straty od 1993 roku i w 2010 roku zanotowała skumulowany deficyt przekracza-jący 300 milionów funtów. W najlepszych latach wydawana była w nakładzie ponad 400 tys. egzem-plarzy dziennie, jednak w 2015 roku liczba ta spa-dła do 40 tys.

Od 2010 roku tytuł należy do rodziny byłego agenta KGB i rosyjskiego miliardera Aleksandra Lebie-diewa, który kupił ją za funta przy jednoczesnym zobowiązaniu wydania blisko 10 milionów funtów na utrzymanie gazety w kolejnych latach. Należy do niego również największy londyński dziennik „Eve-ning Standard”.

Po epizodzie pracy dla rosyjskiej władzy – działa-jąc pod przykrywką attache ekonomicznego w amba-sadzie w Londynie Lebiediew zapobiegał transfe-rom pieniędzy poza granice kraju – stał się zagorza-łym krytykiem działań Kremla. Atakował też innych rosyjskich oligarchów działających w Wielkiej Bry-tanii za nuworyszowskie zachowania.

Do miliardera należy też częściowo niezwykle krytyczna wobec Putina „Nowaja Gazieta”, której korespondentką była zamordowana dziennikarka Anna Politkowska.

W 2011 roku nowi wydawcy rozpoczęli także wydawanie siostrzanego tytułu „i”, zawierającego „streszczenie najważniejszych wydarzeń na świecie” dla czytelników, którzy w coraz większym stopniu byli przyzwyczajeni do czytania informacji w inter-necie, ale wciąż chcieli sięgać po papierową gazetę z najważniejszymi informacjami. Ten tytuł będzie nadal wydawany także po zamknięciu drukowanej wersji „The Independent”.

„Technologia, która trzydzieści lat wcześniej pozwoliła nam zaistnieć, teraz sprawiła, że dalsze utrzymanie (pełnej) drukowanej gazety stało się niemożliwe” – napisał w tekście o historii „Inde-pendent” pierwszy naczelny gazety Andreas Whit-tam Smith.

„Za życia tej gazety dziennikarstwo zmieniło się nie do poznania – w efekcie zmuszając nas do zmian i dostosowania się do technologii i zwyczajów, któ-rych twórcy tego tytułu nie mogli przewidzieć. (...) Sześć lat temu moja rodzina kupiła jeden z najwspa-nialszych tytułów w historii dziennikarstwa. Jedno-cześnie tracił on jednak 25 milionów funtów rocz-nie, a liczba codziennych czytelników spadła poniżej 100 tys. w druku i 500 tys. w internecie” – napisał w ostatnim numerze zarządzający gazetą syn właści-ciela Jewgienij Lebiediew, który ocenia, że „Indepen-dent” ma obecnie 3 mln czytelników internetowych. „Dzięki temu dzisiejsza zmiana nie jest efektem sła-bości, ale siły” – konkluduje Lebiediew. «

628-MAKIETA 1 01-23.indd 13 29/03/2016 17:57:59

014 WIADOMOŚCIPrasa na WysPach

Pałac brzydki, a w Hyde Parku nie ma drzewNie wszystkim dogodzisz...

Przygotowała: Sylwia MilaN Źródło: Daily Mail

» Stolica UK oczami niektórych turystów:

Za drogo Korki Pułapki cenowe dla niewtajemni-

czonych Pod Pałacem Buckingham nie ma

królowej. Można stać godzinami, a nie ujrzysz nawet pół członka rodziny królewskiej. Ich nawet nie ma w domu! Jak daleko w oknie ujrzysz, że coś się poruszyło to nie myśl, że to królowa albo księżniczka, tylko sprzątaczka.

Godzinami trzeba stać, aby zoba-

czyć wartę królewską, ot i cała atrakcja.

– Pałac Buckingham to nieciekawy, betonowy blok. O wiele lepiej wygląda w internecie. Do Muzeum Figur Woskowych stoi

się w kolejce godzinami. Przesada. I po co? Aby zrobić zdjęcie z Bra-dem Pittem, Angeliną Jolie i innymi. Jakby sukces tych celebrytów miał się przenieść na zwykłych ludzi.

Wizyta w Muzeum Historii Naturalnej za straszna. Ze względu na dinozaury. W ofercie bilety czasowe, które mają uchronić turystów przed poceniem się w tłumie zwiedzających. Z tej bez-nadziejnej wycieczki widać więcej ludzkich pach, niż dinozaurów.

Usytuowany w centrum miasta na 350 akrach ziemi Hyde Park został również skrytykowany przez jed-nego z turystów, za zbyt małą ilość drzew. To prawdopodobnie jeden z największych parków w okolicach Londynu z najmniejszą ilością drzew i cienia. Tylko puste pole trawy roz-ciągającej się na horyzoncie. Miło jest tu może dla osób uprawiają-cych jogging.

Tower Bridge? Nic spektakular-nego. Odwiedzenie go może mieć sens jedynie, gdy chcesz mieć dobry widok na Tower of London.

British Museum? Za nudne... «

Dane: TripAdvisor

628-MAKIETA 1 01-23.indd 14 29/03/2016 17:58:00

015przegląd prasy

Londyn znajdzie się pod wodąW ciągu najbliższych dekad?

Źródło: Daily Mail

» Do 2100 roku na skutek topnienia lodow-ców poziom wód podniesie się na tyle, że

zakryje Londyn, Nowy Jork, Rio de Janeiro, Szanghaj. Większość naukowców potwierdza, że woda idzie do góry. Stale. Jedni mówią, że zanim zaleje poczekamy dekady, inni że stulecia. Gdyby rację mieli ci pierwsi to w ciągu 50 – 150 lat morza i oceany podniosą się o kilka metrów. Łatwo wyobrazić sobie widok miasta, które przykrywa woda na wysokość nawet kilku pięter. Dane pochodzą z europejskiego magazynu naukowego "Atmospheric Chemistry and Physics", który wymie-nia pierwsze objawy nadchodzącej katastrofy. Wśród nich znajdują się: narastające fale ekstremalnych upa-łów, powodzie, wdzieranie się wody na ląd, sztormy i rozpad gór lodowych na części. Da się powstrzymać? Tak, mówią zwolennicy teorii o redukcji emisji zanie-czyszczeń do atmosfery.

Bzdura, powtarzają inni, nie da się nic zrobić. To zmiany już rozpoczęte, których zatrzymać się nie da. Wszystko to prawda. Ocieplenie klimatu ma miejsce. Wiemy nawet w jaki sposób do niego dochodzi, jednak to za duża siła natury, aby jej przeciwdziałać w zna-czącym stopniu. Ekstremalnie wysokie temperatury pomiędzy tropikami i biegunami tworzyć będą niesa-mowicie silne burze. Już raz tak było, 120 tys. lat temu, gdy nastąpiło naturalne ocieplenie klimatu na skutek którego poziom wód podniósł się o 6 – 9m. W perio-dyku „Natural Climate Change” naukowcy mówią rze-czywiście o zatopieniu wielu miejsc na świecie poło-żonych przy linii brzegowej. Ośrodki i centra roz-mieszczone na zagrożonym terenie będą musiały być zawczasu przeniesione na tereny w głąb lądu. Najgor-szy scenariusz przewiduje skok o 7 stopni Celsjusza do 2300 roku. Rozmiar oceanów znacznie się powiększy, tak więc w ciągu nadchodzących 100 lat należy pod-jąć konkretne decyzje co do przyszłości tych miejsc. Zwolennicy teorii naturalnego ocieplenia uspokajają, że reakcje klimatu rozłożone są na tysiące lat, aczkol-wiek pierwsze odczuwalne dla nas zmiany, nastąpią dużo szybciej. (SM) «

628-MAKIETA 1 01-23.indd 15 29/03/2016 17:58:00

016 WIADOMOŚCINa Wyspach

Rolnicy protestowali w stolicy

» YouGov przepytało mieszkańców stolicy Wielkiej Brytanii, którzy są

rodzicami, o ich największe obawy zwią-zane z przyszłością swoich pociech. Oka-zało się, że to nie przypadkowa ciąża, pro-blemy z używkami czy ze złym żywieniem przyprawiają ich o nowe siwe włosy. Lon-dyńczycy najbardziej obawiają się, czy ich dzieci będą miały czym oddychać.

Aż 43 procent rodziców wskazało jakość powietrza jako największe zagro-żenie dla zdrowia pociech. Gdy pytano się o to, czy rodzica martwi zanieczysz-czenie powietrza w Londynie, aż dwie

trzecie badanych przyznało, że jest to dla nich problem, a tylko trzy osoby na sto powiedziały, że w ogóle się tym nie przejmują.

Londyński smog, choć nieporówna-nie mniejszy niż przed laty i osiągający poziomy, o których wiele miast w Polsce mogłoby pomarzyć, może stać się głów-nym tematem samorządowej kampanii wyborczej. Wszyscy kandydaci na burmi-strza Londynu przyznali, że chcą się zmie-rzyć z tym problemem, choć najbardziej przekonująco w tej kwestii wypada kan-dydatka zielonych Sian Berry. «

Rodzice niepokoją się o czyste powietrze

OtO głóWne 10 zAgrOżeń DlA DzIeCI zDAnIeM lOnDyńskICh rODzICóW (W nAWIAsIe prOCent respOnDentóW)1. Zanieczyszczenie powietrza 43%2. stres 29%3. Zła dieta 23% 4. Mała aktywność fizyczna 21% 5. Narkotyki 17% 6. Alkohol 16% 7. Papierosy 13% 8. Nie wiem 8% 9. Coś innego 9% 10. Seks bez zabezpieczeń 4%

Badanie przeprowadził YouGov w drugim tygodniu marca na

reprezentatywnej grupie 1015 respondentów

Fot.

PAP/

EPA

/And

y Ra

in

Farmerzy ze wszystkich zakątków Anglii i Walii zjechali do londynu, by zaprotestować w centrum brytyjskiej stolicy przeciwko narzucaniu cen na produkty rolnicze przez supermarkety. Demonstranci wzywali władze do obrony interesów rolników.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 16 29/03/2016 17:58:03

017

628-MAKIETA 1 01-23.indd 17 29/03/2016 17:58:06

018 WIADOMOŚCIunia europejska

» – Z tego co wiemy, terroryści prze-mieszczali się po Europie dość

swobodnie, między innymi do Francji czy Austrii. (...) Belgia była w przeszło-ści nazywana „upadłym państwem” i dziś coraz bardziej widać, że faktycznie nie jest w pełni sprawnie funkcjonującym euro-pejskim krajem. To wynika z porażającej słabości instytucji, zwłaszcza źle wyposa-żonych i zbyt małych służb specjalnych – twierdzi Lenarz.

Jak podkreśla, belgijskie służby mają szczegółową wiedzę o terrorystach przebywających na terenie kraju, ale ze względu na ograniczone możliwości ope-racyjne, nie są w stanie wszystkich sku-tecznie obserwować.

– Zamachowcy mają tego świado-mość, wykorzystują te dziury instytucjo-nalne i właśnie dlatego wybrali Brukselę na swoją europejską centralę – podkreśla, dodając, że Belgia ma najwyższy odsetek zidentyfikowanych bojowników Państwa Islamskiego w stosunku do liczby miesz-kańców kraju.

Lenarz, która w przeszłości praco-wała także między innymi dla brytyjskiego rządu, powiedziała, że konieczne jest zwiększenie wymiany informacji wywia-

dowczych, a także centralna koordynacja działań, aby uniknąć chaosu związanego z istnieniem kilkudziesięciu relacji bilate-ralnych pomiędzy członkami Unii Europej-skiej, bez ogólnego obiegu informacji.

– Sama Belgia nie jest w stanie roz-wiązać tego problemu i w krótkim okresie zreformować swoich służb – potrzebuje do tego wsparcia pozostałych państw Unii Europejskiej. Problem polega na tym, że żadna z dużych europejskich służb – bry-tyjskie MI6, niemieckie BND – nie chce, aby ktokolwiek wtrącał się w ich opera-cje. W efekcie ich skuteczność jest znacz-nie mniejsza niż gdyby do takiej współ-pracy doszło – ocenia.

Jak podkreśla, działania antyterro-rystyczne mają charakter na tyle uniwer-salny, że ich skoordynowanie nie powinno wzbudzić oporu nawet w eurosceptycz-nych krajach, jak Wielka Brytania.

– Terrorystów nie interesują nasze granice, państwa narodowe i różnice: wszyscy jesteśmy dla nich wrogiem, bez znaczenia, czy w Belgii, Francji czy w Wiel-kiej Brytanii. O miejscu ataku zdecyduje to, gdzie będzie najłatwiej go przeprowa-dzić i gdzie to przyniesie największy roz-głos – mówi ekspertka.

Lenarz powiedziała, że w przypadku dobrze funkcjonujących służb specjalnych jedynym realnym zagrożeniem są ataki tzw. samotnych wilków, czyli pojedyn-czych osób, przeprowadzone bez szero-kiej koordynacji działań.

– Każdy telefon, kontakt, próba zapla-nowania większej akcji sprawiają, że akcja staje się zauważalna dla służb. W pewnym sensie takie ataki jest łatwiej zatrzymać – ocenia, dodając, że fakt, iż w Brukseli doszło do skoordynowanego i wcześniej przygotowanego zamachu podkreśla skalę klęski lokalnych służb.

Jej zdaniem Polska nie była dotąd w centrum zainteresowania terrory-stów i nic nie wiadomo o istniejących na jej terenie siatkach potencjalnych zama-chowców, ale „organizacja Światowych Dni Młodzieży lub szczytu NATO może zwró-cić ich uwagę i stanowić okazję do wyko-rzystania dla swoich celów” – ostrzega ekspertka.

Jak podkreśla Lenarz, za przykład dobrze funkcjonujących służb może słu-żyć brytyjskie MI6, które w ciągu ostat-nich 18 miesięcy udaremniło siedem ata-ków terrorystycznych na terytorium Wiel-kiej Brytanii. «

Otwarte granice stanowią zagrożenieZamachy w Brukseli pokazały, że belgijskie służby nie są w stanie ochronić swoich granic, co zagraża bezpieczeństwu całej strefy Schengen – ocenia ekspert ds. bezpieczeństwa Julie Lenarz, dyrektor wykonawcza Human Security Centre w Londynie.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 18 29/03/2016 17:58:07

019

628-MAKIETA 1 01-23.indd 19 29/03/2016 17:58:09

020 WIADOMOŚCIGospodarka

» – Mirai był najważniejszym samochodem 2015 roku. Wraz

z tym modelem nadeszła przyszłość motoryzacji. Wodór może stać się alter-natywą dla kopalin, a tym samym obro-nić nas przed dominacją ropy naftowej. To jest samochód wprowadzający cały świat w zupełnie nową epokę – wyja-śnił polski juror konkursu World Car of The Year, Maciej Pertyński.

W konkursie Mirai pokonał mię-dzy innymi BMW 330 e Plug-in-hybrid, Volkswagena Passat GTE, Mercedesa-Benza C 350e, Nissana Murano Hybrid czy Nissana X-Trail Hybrid.

Toyota Mirai powstała na bazie koncepcyjnego modelu Toyota FCV, który zaprezentowano w 2013 roku na Tokyo Motor Show. Dwa lata póź-

niej, jako seryjny model został wpro-wadzona do sprzedaży w Japonii, Niem-czech, Wielkiej Brytanii, Danii i Stanach Zjednoczonych.

Energia elektryczna zasilająca sil-nik w samochodzie powstaje dzięki reakcji wodoru z tlenem w ogniwach. Wodór jest zmagazynowany pod ciśnie-niem 700 barów w dwóch trójwar-stwowych zbiornikach z kompozytów z włókna węglowego i szklanego.

Producent przypomina, że wodór, który można pozyskać w sposób eko-logiczny np. z wykorzystaniem ener-gii wiatrowej, i który łatwiej magazy-nować niż prąd, ma stać się paliwem przyszłości. Stosowanie go na przemy-słową skalę może zmniejszyć o 80 proc. emisję dwutlenku węgla do atmosfery,

generowaną z powodu wykorzysty-wania paliw kopalnych – przekonuje japoński koncern.

W USA funkcjonuje obecnie kilka-naście stacji tankowania wodoru, tego typu infrastruktura jest także na tery-torium Niemiec, Danii i Wielkiej Bryta-nii. Sieć stacji tankowania wodoru ma powstać również w Polsce.

Pierwsza w ciągu najbliższych 5 lat. Takie obiekty znajdą się w Warsza-wie, Poznaniu, Białymstoku, Szczecinie, okolicach Łodzi, Trójmiasta i Katowic oraz we Wrocławiu i Krakowie – tłu-maczy Toyota.

Projekt jest koordynowany przez Instytut Transportu Samochodowego i ma zostać zrealizowany do 2023 roku. «

Fot.

Dav

id B

ecke

r/Ge

ttyI

mag

es

Ekologiczny samochód rokuPodczas salonu samochodowego w Nowym Jorku przyznano wodorowej Toyocie Mirai tytuł World Green Car of The Year – czyli ekologicznego auta roku. Na krótkiej liście finalistów znalazły się nowa Toyota Prius i Chevrolet Volt.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 20 29/03/2016 17:58:11

628-MAKIETA 1 01-23.indd 21 29/03/2016 17:58:13

022 WIADOMOŚCIGospodarka

» Temat ten od miesięcy zajmował opinię publiczną w Wielkiej Bry-

tanii i sprawił, że ponad 300 tys. ludzi podpisało internetową petycję „Skończ-cie z opodatkowaniem miesiączki”.

Jesienią zeszłego roku rząd zapowie-dział, że pozwoli na przekazywanie wpły-wów z „podatku od tamponów” organiza-cjom działającym na rzecz kobiet.

Odprowadzanie narzuconego przez

UE 5-procentowego podatku VAT od kobiecych artykułów higieny intymnej brytyjscy przeciwnicy Unii Europej-skiej przedstawiali jako przykład wtrą-cania się Brukseli w sprawy suweren-nego państwa.

Minister skarbu George Osborne powiedział, że unijni przywódcy zgo-dzili się na zaproponowane przez Komi-sję Europejską zniesienie tego podatku.

Rzecznik premiera Davida Camerona poinformował, że szef rządu „forsował” ten postulat wśród pozostałych przywód-ców i zdołał zdobyć ich poparcie.

23 czerwca w Wielkiej Brytanii odbę-dzie się referendum, w którym Brytyj-czycy zdecydują, czy ich kraj ma opuścić UE czy w niej pozostać. Rząd Camerona przekonuje, że dla kraju korzystniejsze będzie pozostanie we Wspólnocie. «

» Firma doradcza Boston Consul-ting Group (BCG) bada, gdzie

uczący się i pracujący już w Wielkiej Brytanii Polacy chcą robić karierę. Tym razem ankieterzy sprawdzili też, jakie plany wobec nich ma biznes nad Wisłą.

Okazuje się, że londyńskie Polish Eco-nomic Forum w ciągu pięciu lat urosło do rangi największej polskiej imprezy gospodarczej poza krajem i stało się platformą spotkań biznesu ze studen-tami. Start był jednak trudny.

– Na początku na forum nie poja-wiały się żadne firmy z kraju – przy-znaje Nina Hałabuz, odpowiedzialna za komunikację i marketing w BCG. Firmy nie widziały szans na skusze-nie absolwenta Oxfordu, Cambridge czy LSE. Ale okazuje się, że studenc-kich emigrantów motywują nie tylko wysokie zarobki, lecz także praca przy ambitnych projektach, a takich nad Wisłą wcale nie brakuje – twier-dzi „Puls Biznesu”. «

Zniosą „podatek od tamponów” Władze Wielkiej Brytanii poinformowały o porozumieniu z Komisją Europejską ws. likwidacji 5-proc. podatku VAT od kobiecych artykułów higienicznych. Zapowiedź zniesienia „podatku od tamponów” eurosceptycy przedstawiają jako zwycięstwo nad unijną biurokracją.

Polski biznes rekrutuje na emigracjiPolskie firmy dostrzegły wartość rodaków studiujących na Wyspach, ale tylko nieliczne zabiegają o absolwentów. Sprawę opisał „Puls biznesu”.

628-MAKIETA 1 01-23.indd 22 29/03/2016 17:58:14

023

628-MAKIETA 1 01-23.indd 23 29/03/2016 17:58:15

024 TEMAT NUMERUwojna i biznes

Marcin SzczepańSki

» Nie wiadomo, kiedy pojawiło się wśród naszych przodków zjawi-

sko wojny. Bez większego ryzyka można założyć, że istniało ono zawsze. Wiadomo natomiast, że od zarania dziejów ludzie gotowi byli płacić za to, by ktoś inny wal-czył w ich imieniu. Na przestrzeni wie-ków najemnictwo przeżywało wzloty i upadki swojej popularności; było też w różny sposób uzasadniane. W swoim obecnym kształcie jest ono jednak zjawi-skiem zupełnie nowym i wyłamującym się z dotychczasowych definicji.

Każdy, kto choćby pobieżnie śle-dził telewizyjne czy prasowe doniesie-nia z wojen w Iraku, Afganistanie, byłej Jugosławii czy lokalnych konfliktów w Afryce, musiał spotkać się ze zjawi-skiem prywatnych firm wojskowych. Jak sama nazwa wskazuje, są to cywilne pod-mioty świadczące usługi o charakterze

paramilitarnym. Było o nich głośno przede wszystkim w Iraku, gdzie wyko-nywały na rzecz sił koalicji antyirackiej cały szereg usług – od sprzątania czy kate-ringu przez logistykę, aż po konwojowa-nie transportów czy ochronę kluczowych obiektów, np. ambasad czy strategicznych obiektów przemysłowych. Częste były przypadki, w których pracownicy tych firm zmuszeni byli używać broni, sta-jąc się tym samym regularnymi żołnie-rzami. W szczytowym okresie konfliktu w Iraku sama tylko armia amerykańska zatrudniała ich grubo ponad 100 tys. Sta-tystyki obejmujące Irak oraz Afganistan mówią o ponad 250 tys. pracownikach prywatnych firm wojskowych.

NAjEMNicy pozA kontroląCzym współczesne prywatne firmy wojskowe różnią się od swoich

Psy wojny pod nowym szyldemNajemnictwo to zjawisko niemal równie stare jak wojna. choć zmieniało się przez wieki, to nigdy nie zniknęło całkowicie. na przełomie XX i XXi wieku powróciło z nową siłą w postaci tzw. prywatnych firm wojskowych, budząc przy tym wiele kontrowersji. Wielka Brytania jest jednym ze światowych centrów tego zjawiska.

»

628-MAKIETA 2 24-41.indd 24 29/03/2016 17:56:20

025

Średniowieczni rycerze najemni, szwajcarscy najemnicy, floty kaperskie czy francuska Legia Cudzoziemska, zawsze

stanowiły część sił zbrojnych danego państwa. Współczesne prywatne firmy wojskowe nie podlegają dowództwu armii,

przez co rząd, który je zatrudnia nie bierze na siebie niemal żadnej odpowiedzialności za ich działania

628-MAKIETA 2 24-41.indd 25 29/03/2016 17:56:23


historycznych poprzedników? Kluczową różnicą jest ta, że starożytni, średniowieczni czy nowożytni najemnicy stano-wili zawsze rzeczywistą część armii kraju ich rekrutującego, który brał odpowiedzialność za ich działania. Czy to średnio-wieczni rycerze najemni, obecni niemal w każdej ówczesnej armii, słynni szwajcarscy najemnicy uzbrojeni w halabardy

w czasie wojen włoskich, floty kaperskie czy korsarskie na morzach i oceanach całego świata czy wreszcie XX-

wieczna francuska Legia Cudzoziemska – wszystkie te formacje łączył fakt, że były częścią sił zbrojnych

danego państwa czy władcy. I to właśnie kwestia odpowiedzialności stanowi tu kluczowy ele-

ment. Prywatne firmy wojskowe związane są co prawda kontraktami z odpowiednimi

departamentami rządowymi ale w prak-tyce nie stanowią części sił zbrojnych

ani nie podlegają dowództwu armii. Z drugiej strony, rząd nie bierze na siebie niemal żadnej odpowiedzial-ności za ich działania.

Jakie są praktyczne konse-kwencje takiego stanu rzeczy? Jest

ich wiele. Najbardziej oczywistą jest rachunek ekonomiczny wynikający z out-

sourcingu określonych, często bardzo dro-gich, usług. Po drugie, jak już wspomniano, rząd zmywa z siebie de facto odpowie-dzialność za popełniane przez pracow-ników tych firm wykroczenia czy prze-stępstwa. Co prawda w prawie niektórych

krajów taka odpowiedzialność istnieje (np. w USA), jednak wizerunkowo nie uderza

to tak bardzo w rząd, jak ewentualne prze-stępstwa popełnione przez żołnierzy. Oznacza

to, że poszkodowany zmuszony jest często wyto-czyć powództwo konkretnej firmie i potykać się

przed sądem z jej prawnikami. Inną „korzyścią” dla rządu jest, jak to miało miejsce w przypadku USA w Iraku, niezaliczanie poległych pracowników prywatnych firm do bilansu ofiar w armii. Ponow-nie, z punktu wizerunkowego oznaczało to mniej poległych „amerykańskich chłopców”.

Wreszcie, pracownicy prywatnych firm woj-skowych nie mają statusu kombatantów, co w praktyce oznacza, że podczas wojny nie chroni ich prawo międzynarodowe w postaci choćby kon-

wencji genewskich dotyczących jeńców. Firmy te działają de facto w szarej strefie prawa między-narodowego a jedyne umocowanie prawne jakie posiadają to prawo kraju, który je zatrudnia. Ist-

nieje co prawda konwencja ONZ zakazująca najem-nictwa ale ani USA ani Wielka Brytania jej nie podpi-sały, podobnie jak wiele innych państw.

Brytyjczycy przecierają szlakMówiąc o prywatnych firmach wojskowych najczę-

ściej ma się na myśli firmy amerykańskie zatrudniane przez amerykańską armię. Tymczasem pierwsza firma uznawana za prekursora całego zjawiska powstała

628-MAKIETA 2 24-41.indd 26 29/03/2016 17:56:26

027w Wielkiej Brytanii. Jej współzałożycie-lem w 1965 roku był nie kto inny, jak słynny sir David Stirling, twórca Special Air Service – brytyjskich sił specjalnych. Wraz z byłymi towarzyszami z wojska, w tym członkami elitarnego SAS, założył firmę Watchguard International, która świadczyła usługi szkoleniowe m.in. w Jemenie czy kilku krajach afrykań-skich. Stirling wiązany był również z nie-udaną próbą obalenia rządu Muammara Kadafiego w Libii w 1970 roku. Brytyj-czycy stanowili również gros członków grup najemniczych, które w latach 60. i 70. na potęgę uczestniczyły w prze-wrotach i zamachach stanu w całej nie-mal Afryce.

Tradycje brytyjskich najemników kontynuowały w latach 70. i 80. takie firmy jak Control Risks czy Defence Sys-tems, które w dużym stopniu rekrutowały pracowników spośród byłych członków SAS. W czasie wojny w Iraku (po 2003 roku) w szczytowym momencie działało w rejonie konfliktu około 60 brytyjskich firm o charakterze paramilitarnym. W tej chwili ich liczba jest znacznie większa a podmioty takie jak G4S, Aegis Defence Services czy Control Risks należą do naj-większych w tej branży.

Firmy te, podobnie jak ich ame-rykańskie odpowiedniki, nie mają już wiele wspólnego z najemnictwem okresu dekolonizacji. Są to ogromne korporacje o zyskach rzędu setek milionów funtów rocznie. Zatrudniają one często wysokich rangą emerytowanych wojskowych lub byłych członków rządu, posiadają rozbu-dowane działy PR czy marketingu i pro-wadzą globalne interesy.

Z raportu organizacji charytatywnej War on Want, poświęconemu zjawisku prywatnych firm wojskowych wynika, że aż 14 tego typu firm ma swoje siedziby w Hereford, tuż obok bazy jednostki spe-cjalnej SAS, a przynajmniej 46 zatrudnia obecnie byłych żołnierzy brytyjskich sił specjalnych.

IrackI boom na usługI wojskoweChoć na sporą skalę brytyjskie firmy woj-skowe znajdowały zajęcie już w latach 90. (pierwsza wojna w Iraku, konflikt w byłej Jugosławii, Afryka), to swego rodzaju inkubatorem tej branży stała się wojna iracka z 2003 roku. Według relacji pra-cowników tych firm, przytaczanych przez raport War on Want, zapotrzebowanie na

tego typu usługi było wówczas tak duże, że kontrakt na wiele milionów funtów można było otrzymać bez konieczności wykazania się większym doświadcze-niem czy rekomendacjami.

Brytyjskie firmy od początku kon-fliktu świadczyły szereg usług dla ame-rykańskiej armii (np. w zakresie szkole-nia i wyposażenia irackich sił bezpieczeń-stwa), a także dla nowego rządu irackiego po jego ukonstytuowaniu się w 2006 roku (jak choćby ogromny kontrakt dla Aegis Defence Services na ochronę kluczowych obiektów w portowym mieście Basra przed zamachami terrorystycznymi). Na sporą skalę z usług prywatnych firm wojskowych korzystał w Iraku także rząd brytyjski. Rocznie miały to być kontrakty na średnio 50 mln funtów.

Co ciekawe, zapotrzebowanie na tego typu usługi nie wygasło w Iraku ani po zakończeniu działań zbrojnych, ani nawet po wycofaniu się z tego kraju wojsk koalicyjnych. Największymi zlece-niodawcami zostały wówczas prywatne koncerny (ze szczególnym uwzględnie-niem sektora naftowego), chcące pro-wadzić interesy w nadal niespokoj-nym Iraku. Oprócz typowych zadań jak ochrona pól naftowych, rurociągów czy budynków biurowych, firmy te świadczą usługi bardziej kojarzące się z wywia-dem oraz lobbingiem.

afryka wcIąż dzIkaOczywiście działalność prywatnych firm wojskowych to nie tylko okres wojny w Iraku i Afganistanie. Kluczowym ryn-kiem dla tego typu podmiotów od dawna była i jest Afryka. Jak już wspomniano, działalność grup najemników sięga tam okresu dekolonizacji. Nieustanne kon-flikty międzynarodowe oraz wewnętrzne stanowiły idealną pożywkę dla firm ofe-rujących usługi paramilitarne.

Regionalnym centrum tego biznesu była, szczególnie w latach 90., Repu-blika Południowej Afryki, gdzie obalenie apartheidu sprawiło, że źródło utrzyma-nia straciły nagle setki, jeśli nie tysiące, członków sił specjalnych oraz służb bez-pieczeństwa. Na ich bazie powstały firmy, takie jak choćby najsłynniejsza z nich – Executive Outcomes, które dosłownie trzymały w szachu rządy wielu mniej-szych krajów. Dopuszczały się przy tym wielu zbrodni a także wykorzystywały swoją pozycję do przejmowania kontroli nad nielegalnym handlem surowcami

Pracownicy prywatnych firm wojskowych nie mają statusu kombatantów, (...) nie chroni ich prawo międzynarodowe w postaci choćby konwencji genewskich dotyczących jeńców

»

628-MAKIETA 2 24-41.indd 27 29/03/2016 17:56:27


czy kamieniami szlachetnymi (np. ropą w Anglii czy diamentami w Sierra Leone). Przy czym w ich interesie nie leżało osta-teczne rozwiązywanie konfliktów a wręcz przeciwnie, umiejętne ich podtrzymy-wanie by nie stracić źródła dochodów. Wiele z tych firm zostało ostatecznie zdelegalizowanych a ich szefowie tra-fiali przed sądy.

Nowym impulsem dla zaintere-sowania Afryką ze strony prywatnych firm wojskowych była tzw. arabska wio-sna. Nowe rządy krajów Afryki Północ-nej (Tunezja czy Libia), chcąc umocnić swój chwiejny autorytet, zwracały się często w stronę takich właśnie podmio-tów. Jeszcze większe zapotrzebowanie na owe usługi generował sektor prywatny, w tym wielkie międzynarodowe firmy naftowe, obawiające się o bezpieczeń-stwo swoich instalacji wydobywczych i przesyłowych.

Co ciekawe, z usług prywatnych kon-traktorów w zakresie doradztwa czy logi-styki korzystają w Afryce także organi-zacje międzynarodowe, jak choćby ONZ w trakcie misji stabilizacyjnej w Demo-kratycznej Republice Kongo czy Unia Europejska podczas operacji w Czadzie oraz Republice Środkowoafrykańskiej.

Wszystkie największe brytyjskie firmy wojskowe obecne są w Afryce. Dla przykładu, Aegis Defence System chwali się doświadczeniami z 18 afrykańskich

krajów a G4S podaje, że w Afryce osiąga obroty rzędu 500 mln funtów.

NA MoRzAch i ocEANAchZupełnie nowym kierunkiem zaangażo-wania dla prywatnych firm wojskowych stały się w ostatnich latach morza i oce-any. Nasilająca się skala współczesnego piractwa zmusza armatorów do korzy-stania z usług tych firm do ochrony prze-wożonych ładunków oraz szkolenia wła-snych pracowników.

Ponownie pierwszoplanową rolę odgrywają na tym rynku firmy brytyjskie. Ponad połowa firm zrzeszonych w ramach stowarzyszenia na rzecz Bezpieczeństwa Sektora Morskiego (SAMI) to podmioty zarejestrowane w Wielkiej Brytanii.

Według stowarzyszenia skala zapo-trzebowania na tego typu usługi rośnie z roku na rok. Na samym Oceanie Indyj-skim, najbardziej dotkniętym proble-mem piractwa, działa ponad 200 takich firm a ich obroty przekraczają już 500 mln dolarów rocznie. Kwota robi wra-żenie zwłaszcza, że obsadzanie uzbrojo-nymi ochroniarzami statków pod brytyj-ską banderą możliwe jest dopiero od paź-dziernika 2011 roku.

Oprócz firm świadczących usługi para-militarne w szerokim zakresie, jak choćby wspomniana już wielokrotnie G4S, ist-nieją również podmioty specjalizujące się

właśnie w ochronie statków czy instalacji wydobywczych na morzu. Rekrutują one pracowników zarówno wśród byłych żoł-nierzy sił specjalnych, jak również mary-narki wojennej. Według raportu War on Wants, jedna z nich dysponuje własną flotą kilku łodzi zdolnych przewieźć 40 osób. Na każdej z nich stacjonuje helikop-ter oraz zdalnie sterowane drony.

Postępująca militaryzacja mórz i oce-anów ma też jednak swoją ciemną stronę. Nasilenie piractwa powoduje bowiem coraz częstsze przypadki, gdy uzbrojeni ochroniarze ostrzeliwali niewinnych ryba-ków w obawie przed potencjalną próbą ataku. Innym częstym nadużyciem jest kupowanie przez wiele spośród takich firm broni i innego sprzętu na czarnym rynku. Pozwala to obniżyć koszty oraz uniknąć żmudnych procedur administracyjnych. Jedną z brytyjskich firm przyłapanych na tym procederze była Protection Ves-sels International. Jej pracownicy zostali aresztowani w Erytrei pod zarzutem niele-galnego handlu bronią i prób jej przerzutu za granicę a także szpiegostwa.

Innym sposobem omijania ogra-niczeń w dostępie do broni i sprzętu wojskowego są tzw. „pływające zbro-jownie”. Są to zacumowane na stałe bądź ruchome okręty, na których pry-watne firmy wojskowe przechowują swój sprzęt. Według raportu War on Wants działa ich obecnie na Oceanie Indyjskim

628-MAKIETA 2 24-41.indd 28 29/03/2016 17:56:29

029około 20. Wykorzystują one lukę w prawie międzyna-rodowym, dotyczącą jurysdykcji nad obszarami mórz i oceanów poza wodami terytorialnymi. Przykładem może być tu firma Sea Marshals, która zarządza jedną z takich „pływających zbrojowni”. Co ciekawe statek, na którym znajduje się magazyn broni i sprzętu, pływa pod banderą nie mającej dostępu do morza Mongolii.

Największym operatorem tego typu pływających magazynów, z których korzystają również brytyjskie firmy jest podmiot o nazwie Avant Grade Military Servi-ces. Firma ta jest bezpośrednio związana z rządem Sri Lanki a na pokładzie jej statków znajduje się uzbroje-nie armii tego kraju.

Aby ukrócić korzystanie z szarej strefy w postaci „pływających zbrojowni”, brytyjski rząd stworzył w 2013 roku regulacje dotyczące legalnego działania takich jed-nostek na wodach międzynarodowych. Wydano wówczas około 50 koncesji na tego typu działalność.

Luki prawne psują wizerunekJest to jednak jedna z niewielu prób uregulowania sek-tora prywatnych firm wojskowych w brytyjskim sys-temie prawnym. Wielka Brytania nie posiada bowiem kompleksowych rozwiązań prawnych dotyczących tej branży. Według raportu Transparency International z lutego tego roku, stwarza to niepokojącą lukę prawną, która daje pole do nadużyć. Jedyną realną możliwością regulowania tego sektora są bezpośrednie kontrakty pomiędzy rządem a firmami, z których usług korzysta. Cały ogromny sektor usług paramilitarnych na rzecz podmiotów prywatnych pozostaje więc de facto poza nadzorem państwa.

Istnieje co prawda międzynarodowy kodeks postę-powania dla firm z tego sektora (IcoC), którego Wielka Brytania jest sygnatariuszem, a który jest czymś na kształt próby samoregulacji ze strony branży. Dokument ten, stworzony w 2010 roku, jest jednak zupełnie dobro-wolny i brak podpisu pod nim nie dyskwalifikuje firmy ze starań o rządowe czy prywatne kontrakty.

Jak podkreśla raport War on Wants, dokument ten jest niewystarczający jako mechanizm regulacyjny. Wła-dze stowarzyszenia, które powstało w oparciu o ten dokument, mają bardzo ograniczone możliwości kon-troli przestrzegania standardów przez poszczególne firmy, a też nie mają do dyspozycji żadnych konkretnych sankcji wobec podmiotów, którym udowodni się łama-nie zapisów kodeksu.

Brak wiążących regulacji międzynarodowych oraz często nieskuteczne i pełne luk prawnych regulacje poszczególnych krajów sprawiają, że sektor prywatnych usług wojskowych jest i pewnie jeszcze długo będzie postrzegany jako szara strefa. Dobrej prasy nie zapew-niają sobie również same firmy, które często dopusz-czają się mniejszych lub większych nadużyć. Wreszcie, za prywatnymi firmami wojskowymi wciąż ciągnie się zła sława historycznych najemników i nawet fakt, że wiele z nich notowanych jest na światowych giełdach i de facto działa jak wiele innych międzynarodowych korporacji, nie jest w stanie zerwać tej metki. «

628-MAKIETA 2 24-41.indd 29 29/03/2016 17:56:29

030 KOMENTARZ TYGODNIApolityka

Radosław Zapałowski

» Celem terrorystów nie jest śmierć ani zniszczenie. To są jedynie

środki do celu – zogniskowania uwagi na swojej polityce dzięki masowemu rozgło-sowi, który jest nieodłącznym elementem krwawych ataków. Bomby są wypaczoną formą PR. Rozlana krew cywilów szaloną wersją politycznej reklamy. Strach, prze-rażenie i chaos zdziczałą próbą budowa-nia marki. Niezwykle skuteczną. Zeszło-tygodniowe zamachy w Brukseli powią-zane z atakami w Paryżu i zatrzymaniem Salaha Abdeslama (współorganizatora zamachów we Francji z 13 listopada 2015 roku, który ukrywał się w Bruk-seli) są właśnie tym.

Samo zabijanie przypadkowych przechodniów dla terrorystów jest bez

znaczenia. Liczy się skala reakcji na ich bestialstwa, emocje opinii publicznej i działania elit politycznych. Terroryzm, nieco parafrazując Carla von Clausewitza, jest kontynuacją polityki za pomocą innych środków. Za atakami na Paryż i Brukselę stoi twór zwany Państwem Islamskim, który używając aktów ter-roru realizuje swoją politykę legitymizo-waną ideologią islamskiego ekstremizmu. W tym celu wykorzystuje, jak pokazała dotychczasowa praktyka, mieszkańców Francji, Belgii, Stanów Zjednoczonych, najczęściej byłych imigrantów lub ich dzieci. Dlatego silne głosy, które obar-czają odpowiedzialnością za akty ter-roru uchodźców są niedorzecznością. Imigranci nie są źródłem terroryzmu, chociaż mogą być i często są wykorzysty-wani jako narzędzie. Ewentualne zamy-

kanie granic, masowe wysiedlenia czy przymusowe deportacje – majaki prawi-cowych populistów, które pojawiają się za każdym razem, gdy w świecie zachod-nim wybuchają bomby – nic nie dadzą. Terror będzie się nasilał niezależnie od liczby muzułmanów zamieszkujących zachodnie metropolie. Jeśli cel jest poli-tyczny i pojawia się silna wola jego reali-zacji, znajdzie się też metoda i ochotnicy. Jak podczas Olimpiady w Monachium w 1972 roku.

Złudne pocZucie beZpiecZeństwaKiedy buzują emocje a krwawe obrazki przewijają się bez przerwy na ekra-nach telewizorów, ludzie zapominają, że w praktyce nie ma sposobu na zapew-

Medialne emocje oraz nawoływania do zemsty jedynie nakręcają spiralę przemocy i radykalizmu. Reakcja europy na zamachy w brukseli powinna być powściągliwa.

Spokojnie, to tylko terror

Fot.

Sylv

ain

Lefe

vre

/ Get

ty Im

ages

Lotnisko w Brukseli chwilę po zamachu

628-MAKIETA 2 24-41.indd 30 29/03/2016 17:56:32

031031nienie społeczeństwu całkowitego bez-pieczeństwa i ochrony przed terrory-zmem. Mówienie, że jest inaczej, jest myśleniem magicznym, albo cynicznym populizmem. Bez względu na upraw-nienia służb specjalnych, środki finan-sowe, narzędzia do inwigilacji, nadzór i morderczą pracę policji czy anality-ków, liczbę żołnierzy, militarny arsenał i potencjał siatki wywiadowczej, zde-terminowani terroryści będą w stanie nas zaatakować. Polityka terroru jest stara jak świat i towarzyszy większości konfliktów. Terror, czyli zastraszanie i zaszczepianie grozy społeczeństwu – stosowały zarówno legiony rzymskie, jak i piloci bombowców w czasie dru-giej wojny światowej. Po obu stronach. Terror jest „standardowym wyposaże-niem” każdej armii. Dlatego też mówie-nie o „walce z terroryzmem” jest rów-nie sensowne jak nawoływanie do walki z wiatrakami. Dopóki istnieje wola poli-tyczna, terror nie zniknie. Bo sam terro-ryzm nie jest abstrakcyjnym produktem abstrakcyjnej ideologii lub religii, tylko metodą. Taktycznym narzędziem, wyko-rzystywanym przez konkretne podmioty realizujące konkretną politykę. Skutecz-ność w ograniczaniu skali rażenia aktów terrorystycznych zależy od zdolności do właściwego rozpoznania tych podmiotów. W przypadku ataków na Paryż i Bruk-selę źródło ataków jest znane, a ich cel dobrze zdefiniował François Hollande – to nie Francja ani Belgia, lecz Europa. A dokładniej: kreowanie w Europie cha-osu i zwiększanie psychozy oraz strachu. A w dłuższej perspektywie zniszczenie zachodniego modelu politycznego, demo-kracji i liberalizmu.

Oczywiście samo diagnozowanie nie wystarczy. Tak jak i ewentualnie zniszcze-nie tzw. Państwa Islamskiego, a nawet, co pojawia się w rojeniach co bardziej nierozsądnych komentatorów, „święta wojna” z islamem. Problem jest o wiele bardziej złożony i wynika z rozbicia i chaosu na Bliskim Wschodzie, do czego doprowadziła zresztą polityka Zachodu. Nie da się więc obronić przed falą prze-mocy zalewającą europejskie miasta bez stabilizacji regionu. A do tego nie ma ani pomysłu, ani jasnej strategii ani odpo-wiedniego politycznego klimatu. Zachód sam jest pogrążony w politycznym kry-zysie, który z każdymi kolejnymi wybo-rami i z nabierającymi znaczenia skraj-nie prawicowymi populistami przybiera jedynie na sile.

Banalność zła

W swojej książce „Branding Terror” Artur Beifuss, były analityk ds. zwalczania ter-roryzmu w Organizacji Narodów Zjedno-czonych pisze, że „terroryzm to jest zupeł-nie normalne zjawisko, wręcz banalne. To media czynią z ataków coś niezwy-kłego”. To fakt. I na tym opiera się siła terroru. Wszyscy piszą tylko o tym, jak straszny jest terroryzm – dużo o wybu-chach, śmierci, krwi. I dlatego jest to bar-dzo ciężki, mroczny temat, o którym nie potrafimy rozmawiać. Jesteśmy tak spa-nikowani, przerażeni, że nie wiemy, jak się za niego zabrać.

Tymczasem wszelkie badania akade-mickie dość jasno mówią, że terroryzm jako strategia militarna czy polityczna jest nieskuteczny. Ogromna większość grup terrorystycznych nie przetrwa wię-cej niż dziesięć lat i nie osiągnie swoich

celów. Doskonale rozumieją to bojownicy Państwa Islamskiego, którzy jako pierwsi świadomie wykorzystują terror i przemoc nie tyle do realizacji swojej polityki, co do promowania swojej „marki”. Spekta-kularne zamachy i barbarzyńskie egze-kucje mają z jednej strony budzić przera-żenie, a z drugiej imponować i zachęcać do wstępowania w szeregi tej organiza-cji. Obcięte głowy pokazywane na serwi-sach społecznościowych są obrzydliwą, ale skuteczną metodą rekrutacyjną. Tak jak mord na ponad trzydziestu osobach w Brukseli. Problem w tym, że okolicz-ności i klimat w Europie powodują, że oprócz PR Państwo Islamskie osiąga swoje polityczne cele – destabilizując i kreując chaos na starym kontynencie. Reakcja opinii publicznej, antyuchodźcza

i antymuzułmańska panika, postępujące rozbicie i tak wątłej jedności europejskiej, którą ujawnił kryzys wywołany napły-wem uchodźców, jest realizacją wyma-rzonego scenariusza terrorystów. Dla-tego tym bardziej istotne, bardziej niż w przypadku wcześniejszych zamachów, jest zachowanie zimnej krwi. I dotyczy to raczej „zwykłych ludzi” niż elit politycz-nych, które świadome zagrożenia wciąż zachowują się powściągliwie. „To czas, by Europa się jednoczyła. Nie możemy żyć w strachu, musimy działać razem i wspólnie walczyć z terrorem – mówił Guy Verhofstadt, były premier Belgii i szef liberałów w Parlamencie Europejskim. Szybko pojawiły się typowe retoryczne zaklęcia o „integrowaniu mniejszości z resztą społeczeństwa”, czy „niepiętno-waniu wszystkich muzułmanów z racji zamachów”, ale ich wydźwięk jest coraz słabszy. Bo „zwykli ludzie” coraz bar-

dziej się radykalizują. Mowa nienawiści z internetu przenika do głównego nurtu debaty publicznej. Ksenofobiczni, nieod-powiedzialni politycy, zyskują poparcie i znaczenie.

Media żerując na popularności tematu taśmowo produkują informacje z muzułmanami, emigrantami i uchodź-cami na pierwszym planie. Nakręcając tym samym spiralę nienawiści i nietole-rancji. Radykalny islam się klika i kreuje radykalizm na Zachodzie. Polityczny cel terrorystów – pokazanie, że liberalna demokracja jest fikcją i doprowadzenie do prześladowań muzułmanów niebez-piecznie zbliża się do realizacji. Najlepszą ochroną przed tą strategią jest powścią-gliwość i spokój, ale Europejczykom pusz-czają nerwy. «

Antyuchodźcza i antymuzułmańska panika, postępujące rozbicie i tak wątłej jedności europejskiej, którą ujawnił kryzys wywołany napływem uchodźców, jest realizacją wymarzonego scenariusza terrorystów

628-MAKIETA 2 24-41.indd 31 29/03/2016 17:56:33

032 felietonznowu dobroniak

» Prawdopodobnie problem jest większy. Obecnie dużo ludzi sporo

mówi, ale większość niestety ma mało do powiedzenia – if you know what I mean ;)

I tak przykładowo. Byłem jakiś czas temu na kongresie polskich organiza-cji studenckich. Na kongresie sporo dys-kusji panelowych. Słowo „dyskusja” jest tutaj kluczem. Takim zaginionym. Ponie-waż to, co się tam odbywało, „dyskusją” nie było. To znaczy było, ale tylko w obrę-bie osób w tzw. panelu. Potem, gdy zaczy-nały się „pytania z sali”, zaczynał się pro-

blem. Generalnie chodziło o to, że pytań nie było. Były za to oświadczenia czy wyznawanie swoich poglądów. Żeby nie było, że to studenci tylko tacy „mądrzejsi”, to podam przykład z targów w Cannes – MIPIM. Tym razem dyskusja panelowa z udziałem ministra Mateusza Morawiec-kiego plus kilku ekspertów. I znowu. Czas na pytania z sali. Czyli czas na oświadcze-nia ludzi siedzących w audytorium. I nagle niespodzianka. Zaczęły się pytania. Czyli jednak można?

Można. Jeśli nie jest się Polakiem. Tak się złożyło, że jedyne pytania zadali

podczas tego „panelu” tylko obcokra-jowcy. Polacy wydawali jak zwykle jedy-nie oświadczenia albo peany na cześć obecnej władzy.

To skłoniło mnie do pewnych przemy-śleń – chociaż to słowo na pewno dla niektó-rych na wyrost. Dobra, raczej były to spo-strzeżenia. Jak zwał tak zwał. Pojawiło mi się w głowie pytanie, co takiego wydarzyło się w naszych głowach, że wygłaszamy tylko opinie. Nie mamy żadnych pytań. Wszyscy już wszystko wiedzą. I doszedłem. Na razie tylko do wniosku. Takiego lekkiego. Bez głęb-szych badań socjologicznych, chociaż fakt, że dopiero po jednym głębszym można to zagadnienie szybciej rozebrać.

Polakom brakuje po prostu autorytetów. Każdy jest autorytetem dla siebie samego. Mało tego, spróbujmy mieć inne spojrzenie na świat. Inne od spojrzenia innego Polaka. Wtedy leci hejt. Taki lekko głupi. Obrażający moją inteligencję. Hejt patriotyczny jednak często z błędami ortograficznymi i stylistycz-nymi. I tu dygresja: Jak można być patriotą nie znając dobrze ojczystego języka?

Wracając do meritum. Nie ma autory-tetów. Nie ma. Obecna władza sama strze-liła sobie w stopę, dyskwalifikując autory-tety według niej „niegodne”. Z tego hejtu na większość „wielkich Polaków” pozostało tyle, że teraz trudno PiS-owi wstawić na pomniki nowe autorytety, według nich te „godne”. Kto Mieciem wojuje, ten od Mie-cia ginie – mawiał pewien trzeci oficer na znanym polskim żaglowcu.

Jak inaczej tłumaczyć, że partia i jej zwolennicy, którzy określają się katoli-kami, krytykują papieża? Tak, hipokryzja. Terlikowski i Lisicki na papieży! Śmiech. Po prostu śmiech.

Niech ten rząd znajdzie już jakąś agen-cję pijarową, bo naprawdę robi się żenada. I to muszą być co najmniej dwie agencje – jedna polska, a druga zagraniczna. Żeby było jaśniej, bo jak ktoś z PiS-u to przez przypadek przeczyta to jeszcze mu się pomyli. Zatem dużymi literami: ZAGRANICZNA AGENCJA PIJAROWA DLA ZAGRANICZNYCH, POLSKA AGENCJA PIJAROWA DLA KRAJOWYCH.

Bo znowu jak się komuś pomyli to wyj-dzie jakaś kiszka. Niestety zagraniczni nie kumają Polski, a krajowi nie kumają zagra-nicznych. Stąd te problemy. Eeeee… «

„Oni ze mną nie rozmawiają. Oni do mnie mówią”

Skarżyła się jedna z bohaterek serialu „Dom”. Chodziło o to, że rodzina wygłasza do niej tylko komunikaty. Żadnego dialogu. Tylko informacje. Takie jakby oświadczenia.

Fot.

PAP/

EPA

/ A

ndre

u D

alm

au

628-MAKIETA 2 24-41.indd 32 29/03/2016 17:56:34

033

628-MAKIETA 2 24-41.indd 33 29/03/2016 17:56:35

034 poradnikPRAWO

628-MAKIETA 2 24-41.indd 34 29/03/2016 17:56:38

035

628-MAKIETA 2 24-41.indd 35 29/03/2016 17:56:40

036 WIELKA BRYTANIASPOŁECZEŃSTWO

Wiktor Moszczyński

»Wielka Brytania świetnie wie-działa jak promować swoje inte-

resy gospodarcze, polityczne i kulturalne za granicą, szczególnie przez BBC i dzia-łalność British Council, ale nigdy nie okre-ślała tego jako „obrona dobrego imie-nia Anglii”. Brytyjczycy w swoim czasie popełniali wielokrotnie więcej zbrodni, choćby w koloniach i w Irlandii. Była to czarna strona ich tzw. misji cywilizacyj-nej. Lecz widocznie Brytyjczycy nie czuli się wystarczająco zakompleksieni, aby mieć potrzebę tłumaczenia się. Zaś ich sukcesy gospodarcze, naukowe i kultu-ralne mówiły same za siebie.

W latach 90.,gdy Polska znalazła się w sytuacji bardziej stabilnej, zaczęły poja-wiać się w mediach brytyjskich od czasu do czasu wyskoki polonofobii opartej przede wszystkim na stosunkach polsko-żydow-skich z czasu wojny. Zacząłem coraz czę-ściej wgłębiać się w wypowiedzi Żydów, którzy przeżyli okupację w Polsce jeszcze jako dzieci, podczas gdy ich rodzice, którzy mieli bardziej dojrzały stosunek do prze-żyć wojennych, już odeszli. Gdy ich rodzice traktowali polskie rodziny, które ich prze-chowywały w najprymitywniejszych często warunkach, jak zbawców, świadomi tego, co Polakom groziło za ratowanie Żydów – dzieci pamiętały głównie wszystko co nega-tywne, a więc niewygodę, głód, upokorzenia, a przede wszystkim wieczny strach przed zdradą przez innych Polaków. W odpowie-dzi na tego rodzaju oskarżenia trzeba było reagować z pewnym wyrozumieniem, ale również stanowczością, w obronie polskiego państwa podziemnego i całej wielostronnej bohaterskiej akcji ratowania Żydów. A indy-widualne akcje zdrady traktowaliśmy jako winę zdemoralizowanych jednostek czy wspólnot pozbawionych swoich stałych autorytetów, jak np. w Jedwabnem.

Ale w tej atmosferze oskarżeń o współ-udział Polaków w zbrodniach hitlerowskich

pojawił się jeszcze inny element, który był jakby urzeczywistnieniem poczucia krzywdy Polaków, choć na ogół był spo-wodowany przez nieszczęśliwy splot dwu-znacznego przymiotnika. Chodziło o nie-fortunne określenie „Polish concentration camp”. Dla zachodnich dziennikarzy był to po prostu niechlujny skrót myślowy. Obozy były w Polsce, czyli obozy były „polskie”. Właściwie gdyby nie ta atmosfera gorą-cej polemiki w sprawie roli Polaków pod okupacją niemiecką, określenie powyższe sami traktowalibyśmy jako dorywczą iry-tację. Lecz teraz traktujemy je niemal jako akt oskarżenia. Walka z tym określeniem stała się priorytetem dla dyplomacji polskiej i dla każdego Polaka. Z początku wszelkie próby poprawienia tych błędów redaktorzy angielscy odrzucali jako objaw przesadnej wrażliwości Polaków. Tłumaczyli nam, że to był po prostu skrót geograficzny. Lecz gdy odpisywałem, że nikt nie określa więzienia w Guantanamo na Kubie jako kubańskie, lecz jako amerykańskie, gazety poważniej-sze zrozumiały brak logiki w ich argumen-tacji, a najbardziej pomogła nam oficjalna zmiana przez Unesco w nazwie Oświęci-mia i innych obozów zagłady w roku 2007 na „German Nazi Concentration and Exter-mination Camp”. Problem jeszcze pozostał w Wielkiej Brytanii, np. w BBC i w gazetach lokalnych, gdzie często pojawiały się opisy młodych uczniów angielskich ze swoich wrażeń z wyjazdu do „polskiego obozu” w Auschwitz.

(…) Widać jednak, że dla nowego rządu w Polsce, uwrażliwionego jeszcze bardziej niż jego poprzednik na temat „dobrego imie-nia Polski”, te sukcesy nie były wystarcza-jące. Dwa tygodnie temu nowy wicemini-ster sprawiedliwości Patryk Jaki oświadczył na konferencji prasowej, że przygotowuje projekt umożliwiający wytaczanie spraw karnych i cywilnych za używanie zwrotu typu „polski obóz”, za które groziłaby kara do 5 lat więzienia. Przestępstwem ma być przypisywanie Polsce udziału i odpowie-

dzialności w zbrodniach III Rzeszy. Propo-nuje również zapisanie w Konstytucji że „dobre imię RP i narodu polskiego podlega ochronie prawnej”.

Jestem jak najbardziej za tym, abyśmy jako Polacy, przy pomocy władz RP, popra-wiali błędne informacje o Polsce w pra-sie i polemizowali ze wszelkimi oszczer-stwami. Ale wprowadzenie groźby postę-powania karnego byłby wyśmiany za gra-nicą, a w Polsce podważałby prawidłowość prac naukowych wykazujących przykłady współpracy, świadomej czy nieświadomej, między poszczególnymi jednostkami czy organizacjami polskimi a władzami nie-mieckimi.

(…) Historycy polscy mają obowiązek dotarcia do prawdy w tych sprawach nawet jeżeli ta prawda jest dla nas przykra i iry-tująca. Ale ta irytacja nie może być powo-dem wprowadzenia restrykcji prawnych tylko dlatego, że daje społeczeństwu pewne poczucie satysfakcji, a daje nadgorliwym urzędnikom czy prokuratorom sygnał do polowania na tych, co piszą o sprawach drażniących nas. To nie pasuje do państwa wolnego i demokratycznego. Kłamstwa za granicą zwalcza się prawdą naukowo udo-wodnioną, a ignoranckie błędy zwalcza się ambitnym i kosztownym programem edu-kacyjnym, a nie groźbami prawnymi.

Pamiętajmy że Turcy wprowadzili już zaostrzone przepisy chroniące „dobre imię tureckości”, dzięki którym osadzają naukowców w więzieniu za oskarżenie rządu tureckiego o masakrę Ormian 100 lat temu, a obecnie za restrykcje przeciw Kurdom. Mimo tego cały świat jest zgodny, że Turcy tę masakrę wykonali i że prawa Kurdów są deptane. Nie zachowujmy się jak zakompleksieni Turcy; Wielka Brytania jest lepszym przykładem w bronieniu swo-ich interesów i wartości za granicą.

Pełny tekst do przeczytania w Tygodniu Polskim z 1 kwietnia

2016 r. Skróty pochodzą od redakcji.

5 lat więzienia za obozy polskieJako wiceprezes zjednoczenia Polskiego, a później jako rzecznik tej organizacji, brałem aktywny udział w „promowaniu spraw polskich” w Wielkiej Brytanii. zawsze uważałem to określenie jako bardziej „dojrzałe” niż „bronienie dobrego imienia Polski”. W końcu, jaki inny kraj zachodni bawił się w podobne określenia.

628-MAKIETA 2 24-41.indd 36 29/03/2016 17:56:41

037

628-MAKIETA 2 24-41.indd 37 29/03/2016 17:56:43

038 WYDARZENIATechnologie

Do rywalizacji zostało zaproszonych 229 drużyn studenckich z 28 krajów.

» Ponad 200 ultra-energoosz-czędnych pojazdów już tego lata

będzie mknąć dookoła Olimpijskiego Parku im. Królowej Elżbiety w Londy-nie podczas Shell Eco-marathon. Jest to pierwsza edycja tego wydarzenia w sto-licy Wielkiej Brytanii.

Zawody potrwają od 30 czerwca do 3 lipca 2016 roku. Odbędą się one w połą-czeniu z czterodniowym festiwalem Make the Future – okazją do poznania nowych pomysłów i rozwiązań dla wyzwań ener-getycznych współczesnego świata.

– Od 30 lat Shell Eco-marathon dostarcza inspiracji zdolnym młodym

naukowcom z całego świata, by mogli samodzielnie zaprojektować i zbudo-wać innowacyjne, energooszczędne pojazdy – powiedział Erik Bonino, pre-zes Shell w Wielkiej Brytanii. – Cieszę się, że tegoroczną edycję Shell Eco-ma-rathon organizujemy właśnie w Londy-nie podczas festiwalu Make the Future. Będzie to doskonała okazja, aby przyj-rzeć się studentom, dla których techno-logia, kreatywność i nauka nie znają gra-nic – dodał Bonino.

Organizatorzy Shell Eco-marathon zapraszają studentów do zaprojekto-wania i skonstruowania pojazdów, które

Shell Eco-marathon 2016 w Londynie

628-MAKIETA 2 24-41.indd 38 29/03/2016 17:56:44

039przejadą możliwie najdłuższą odległość na ekwiwalencie jednego litra paliwa.

Polska reprezentacja na Shell Eco-marathon 2016: ELVIC TEAM z Politechniki Lubel-

skiej Green Arrow z Politechniki Warszaw-

skiej Hydrogen CarPG z Politechniki Gdań-

skiej Iron Warriors z Politechniki Łódzkiej SKAP 2 z Politechniki Warszawskiej Smart Power Urban z Politechniki

Śląskiej WAT ECO TEAM z Wojskowej Akade-

mii Technicznej Rotor z Państwowej Wyższej Szkoły

Zawodowej w KrośnieZawody Shell Eco-marathon odby-

wają się w Europie już po raz 31., a Pol-ska uczestniczy w nich od 11 lat. Z każ-dym rokiem poprzeczka stawiana przed drużynami jest coraz wyżej. Coraz bar-dziej restrykcyjne są też wymagania. – Cieszymy się, że reprezentacja zespołów z Polski mimo to nadal jest bardzo liczna i wierzymy w kolejne sukcesy naszych studentów – zaznaczyła Agata Hinc, rzecznik prasowy Shell Polska.

Pierwsza edycja Shell Eco-ma-rathon odbyła się w 1985 r. Podczas tego wyścigu zwycięski pojazd przeje-chał 680 kilometrów na jednym litrze paliwa. Obecnie zauważyć można zróż-nicowane podejście uczestników do kwestii konstrukcji swoich maszyn. Począwszy od użycia drukarek 3D, po wykorzystywanie zastępczych źró-deł energii, innych niż paliwo. Obecny rekord wynosi 3771 kilometrów prze-jechanych na jednym litrze paliwa – wystarczająco, aby dotrzeć z Londynu do Rzymu i z powrotem.

Więcej informacji na temat konkursu można znaleźć na stronie www.shell.com lub na portalach społecznościowych Facebook i Twitter, a na temat festiwalu Make the Future na stronie www.shell.co.uk/makethefuture.

O Shell ecO-marathOnZawody Shell Eco-marathon zapewniają uczestnikom przestrzeń do przetesto-wania zaprojektowanych przez siebie pojazdów. Ma to na celu zainspirowanie młodych ludzi do wiązania przyszłości z nauką i inżynierią.

Wyzwanie stawiane przed uczest-nikami wymaga od nich innowacyjnego

podejścia do rozwiązywania problemów, a także kreatywności oraz umiejętności współpracy. Jest to wyjątkowe, prak-tyczne doświadczenie, które wyposaża studentów w nieocenione umiejętno-ści i wiedzę w zakresie zadań inżynie-ryjnych: projektowania, konstruowa-nia i obsługi własnoręcznie stworzo-nego pojazdu.

W 2016 r. po raz pierwszy zawody odbędą się w Londynie i po raz pierw-szy bliżej przestrzeni publicznej. Zespoły konkurować będą ze sobą na torze ulicz-nym, przygotowanym specjalnie na tę okoliczność.

W dniach 30 czerwca – 3 lipca, euro-pejska edycja Shell Eco-marathon będzie świętować swoją 31. rocznicę. Zawody, to nie tylko wyzwania, ale też działania podjęte podczas tego wydarzenia, mające na celu zaangażowanie i zainspirowanie mieszkańców Europy, zainteresowanych przyszłością energii oraz technologiami, które sprostają przyszłym potrzebom energetycznym.

Shell Eco-marathon jest globalną inicjatywą, odbywającą się corocznie w Europie, Azji i Stanach Zjednoczonych. Tegoroczna azjatycka edycja odbędzie się w dniach 3-6 marca w stolicy Filipin – Manili. Edycja amerykańska będzie miała miejsce w Detroit w stanie Michi-gan, od 22 do 24 kwietnia.

Make the Future jest festiwalem pomysłów i innowacji, wspierający nowa-torskie rozwiązania energetyczne. To także platforma dla współpracy, inno-wacji oraz rozmów na temat globalnych wyzwań energetycznych. Make the Future to czterodniowe wydarzenie, odbywa-jące się w londyńskim Parku Olimpij-skim im. Królowej Elżbiety w dniach 30 czerwca – 3 lipca 2016 r. Poprzez wir-tualne doświadczenia oraz praktyczne eksperymenty naukowe, odwiedzający będą mogli zobaczyć, jak może wyglądać energia przyszłości, czy będzie wydo-bywana z jej odnawialnych źródeł czy za pomocą technologii gazowych, bądź niskoemisyjnych.

W Parku Olimpijskim im. Królowej Elżbiety na odwiedzających czeka piękna zielona przestrzeń przeplatana wodnymi szlakami. Miejsce słynie także z wyda-rzeń sportowych oraz wieży ArcelorMit-tal Orbit, z której podziwiać można spek-takularne widoki. Park znajdujący się w sercu wschodniego Londynu, zapew-nia również nowe miejsca pracy, ośrodki kulturalne i edukacyjne. «

Co to jest? Porusza się 25 km/h, zrobione jest za pomocą drukarki 3D i może pokonać trasę z Londynu do Rzymu i z powrotem, zużywając tylko jeden litr paliwa?

Więcej informacji na temat festiwalu:

www.shell.co.uk/makethefuture

Więcej informacji na temat konkursu:

www.shell.com

628-MAKIETA 2 24-41.indd 39 29/03/2016 17:56:44

040 TRANSPORTlondyn

Przygotował: Marcin Urban

» Kończący kadencję mera Londynu Boris Johnson wykorzystał ostat-

nie chwile w gabinecie, by jeszcze raz zanegować budowę trzeciego pasa star-towego na lotnisku Heathrow i przeko-nać do swojej wizji budowy nowego lot-niczego huba na ujściu Tamizy. W rapor-cie przygotowanym na zlecenie ratusza wyliczono negatywne skutki trzeciego pasa dla zdrowia i budżetu państwa. I tak, na szkodliwy hałas będzie narażo-nych dodatkowo 500 tys. mieszkańców

Boris Johnson zniechęca do rozbudowy Heathrow

Londynu, w tym ponad 40 tys. dzieci ze 124 szkół. To więcej niż w przypadku pięciu innych lotnisk razem wziętych, które rywalizują z Heathrow o pozwo-lenie na rozbudowę. Zdaniem eksper-tów trzeci pas zwiększy zachorowalność okolicznych mieszkańców na choroby serca, wylewy i choroby psychiczne, co będzie kosztować budżet nawet 25 mld funtów w ciągu 60 lat. Poza tym rozbu-dowa Heathrow zwiększy ruch na dro-gach prowadzących do portu, a co za tym idzie: zanieczyszczenie środowiska i liczbę wypadków.

W lipcu ubiegłego roku złożona z ekspertów i doradzająca rządowi Air-ports Commission, stwierdziła, że roz-budowa Heathrow jest ekonomicznie bardziej uzasadniona niż rozbudowa lotniska Gatwick, które także stara się o pozwolenie na budowę nowego pasa. Po protestach mieszkańców i organiza-cji ekologicznych rząd opóźnił podjęcie ostatecznej decyzji o tym, gdzie powsta-nie nowy pas. Rozstrzygnie się to naj-wcześniej latem tego roku po przepro-wadzeniu dodatkowej oceny oddziały-wania na środowisko. «

628-MAKIETA 2 24-41.indd 40 29/03/2016 17:56:46

041

Transport for London z powodze-niem zakończył testy systemu, który zapobiega przekraczaniu dozwolonej prędkości przez kierowców autobu-sów miejskich. Pionierskie rozwiąza-nie nie było dotąd używane w Wielkiej Brytanii. W ramach testów dwa auto-busy zostały wyposażone w elektro-niczny moduł, który monitoruje pręd-kość pojazdu i prędkość dozwoloną na danej ulicy. W razie zbyt szybkiej jazdy system zapobiega dalszemu przyspie-szaniu i zbija prędkość do przepisowej. W czasie testów autobusy jeździły z dozwoloną prędkością przez 97 - 99 proc. czasu. System osiągał najwięk-szą skuteczność w strefach, w któ-rych wprowadzono ograniczenie do 20 mil na godzinę. Od przyszłego roku w automatyczną kontrolę prędkości będą wyposażone wszystkie nowe autobusy trafiające do zajezdni.

Komputer zwolni kierowców autobusów

Drogowa rewolucja w Wandsworth Town

Fot.

Tran

spor

t for

Lon

don

Mat

eria

ły T

rans

port

for L

ondo

n

W 2018 roku rozpocznie się rewitaliza-cja centrum dzielnicy Wandsworth Town – podał Transport for London. Zmieni się organizacja ruchu, a co za tym idzie prze-bieg linii autobusowych. W planach jest budowa ścieżek rowerowych. Zmiany mają poprawić bezpieczeństwo przede wszystkim pieszych i rowerzystów. Nowe rozwiązania uspokoją też ruch na głów-nych skrzyżowaniach i obniżą poziom hałasu. Dzięki przebudowie ożywiona zostanie za to Wandsworth High Street, co ma pomóc działającym tam sklepika-rzom. Rewitalizacja będzie finansowana przez TfL i władze dzielnicy Wandsworth.

628-MAKIETA 2 24-41.indd 41 29/03/2016 17:56:48

042 CAFÉ COOLTURAlondyn

628-MAKIETA 3 42-67.indd 42 29/03/2016 17:02:04

043

Przygotował MARCIN URBAN

7-28.04. Londyn. Kina: BFI Southbank, Barbican, ICA, Regent Street Cinema, Close-Up Cinema, London Film Academy, Rich Mixwww.kinoteka.org.uk

Przegląd najnowszych polskich filmów i produkcji, które przeszły do klasyki polskiej kinematografii. W tym roku organizatorzy przygotowali przeglądy dorobku Agnieszki Holland, Jerzego Skolimowskiego i zmarłego niedawno Andrzeja Żuławskiego. Wśród najnowszych obrazów zobaczymy m.in. „Ciało” Małgorzaty Szumowskiej - film nagrodzony na festiwalu w Berlinie, „Anatomię zła” Jacka Bromskiego - zwycięzcę festiwalu w Gdyni, „Karbalę” Krzysztofa Łukasiewicza i „Obce niebo” Dariusza Gajewskiego. Festiwal otworzy najnowszy film Jerzego Skolimowskiego „11 minut” (07.04. Barbican Cinema), a na zamknięcie zobaczymy debiutancki film Janusza Morgensterna „Do widzenia, do jutra”. Po projekcji odbędzie się koncert jazzowy, w którym wystąpi Wojtek Mazolewski Quintet.

FESTIWAL POLSKICH FILMÓW KINOTEKA

COOLTURAPOLECA

11 Minut, reż. Jerzy Skolimowski

628-MAKIETA 3 42-67.indd 43 29/03/2016 17:02:06

044 CAFÉ COOLTURALONDYN

wystawy » FROZEN PLANET: FACE TO FACE

Od 25.03. SEA LIFE London Aquarium, County Hall, Riverside Building, Westminster Bridge Rd, Londyn SE1 7PB. Stacja: Westminster. Otwarte codziennie 10:00 – 18:00. Bilety: £24.50 dorośli, £18.10 dzieciwww.visitsealife.com/london

SEA LIFE London Aquarium zaprasza na wirtualny spacer śladami twórców znakomitej serii dokumentów BBC Frozen Planet. Nowa stała ekspozycja w atrakcyjny sposób pokazuje życie zwierząt na biegunie północnym. Dzięki nowoczesnej technologii zobaczymy zapierający dech w piersiach zimowy krajobraz, a nawet zajrzymy pod lodowiec.

» RUSSIA AND THE ARTS: THE AGE OF TOLSTOY AND TCHAIKOVSKY

17.03. – 26.06. National Portrait Gallery, St. Martin's Pl, Londyn WC2H 0HE. Stacja: Charing Cross, Embankment, Leicester Square. Otwarte: sob. – śr. 10:00 – 18:00, czw. - pt. 10:00 – 21:00. Wstęp: £5www.npg.org.uk

Największa w ostatnich latach wystawa portretów wybitnych Rosjan przygotowana we współpracy z moskiewską galerią Tretiakowską. Okazją do kooperacji jest jubileusz 160-lecia obu galerii. W tym samym czasie w stolicy Rosji są eksponowane portrety znanych Brytyjczyków na wystawie „Elizabeth to Victoria: British Portraits from the Collection of the National Portrait Gallery”.

» PREMIER Z WOSKU

Madame Tussauds, Marylebone Road, Londyn NW1 5LR. Stacja: Baker Street. Otwarte: patrz strona galerii. Bilety: od £23.10www.madametussauds.com/london

Muzeum figur woskowych Madame Tussauds pokaże w kwietniu podobiznę Narendra Modi - premiera Indii. Został on uznany przez magazyn Time za jednego z najbardziej wpływowych polityków świata 2015 roku.

COOLTURAPOLECA

628-MAKIETA 3 42-67.indd 44 29/03/2016 17:02:08

045

© S

tate

Tre

tyak

ov G

alle

ry, M

osco

w

Modest Mussorgsky pędzla Ilia Repin, 1881

teatr» THE SUGAR-COATED BULLETS OF THE BOURGEOISIE

07-30.04. Arcola Theatre, 24 Ashwin Street, Dalston, Londyn E8 3DL. Stacja: Highbury & Islington, Whitechapel. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo sob. 15:00. Bilety: od £10www.arcolatheatre.com

Sztuka porównuje życie mieszkańców Chin w dwóch epokach – rozkwitu komunizmu za panowania Mao Zedonga (1943-1969) i w 2016 roku, gdy gospodarka warta jest 11 trylionów dolarów i ma znaczący wpływ na ekonomię całego świata. W obsadzie jest 8 brytyjskich i azjatyckich aktorów m.in. Andrew Leung i Anna Leong Brophy.

» DUTCHMAN

06-16.04. Young Vic, Young Vic, 66 The Cut, Waterloo, London SE1 8LZ. Stacja: Waterloo. Spektakle: pon. – sob. 19:30, dodatkowo śr. i sob. 14:30. Bilety: od £10www.youngvic.org

W wyjątkowo gorący dzień Lula i Clay spotkają się w nowojorskim metrze. Luźna rozmowa, stopniowo przechodzi we flirt, a z biegiem czasu we wzajemną fascynację. Podróż zmierza jednak do katastrofy. Sztuka bada źródła rasizmu i uprzedzenia rasowe obecne we współczesnych relacjach. Reżyserka Ola Ince jest laureatką 2016 Genesis Future Directors Award.

COOLTURAPOLECA

628-MAKIETA 3 42-67.indd 45 29/03/2016 17:02:09

046 CAFÉ COOLTURALONDYN

» GOODNIGHT MISTER TOM

05 – 09.04. Richmond Theatre, Little Green, Richmond, Surrey TW9 1QJ. Stacja: Richmond. Spektakle: pon. – sob. 19.30, dodatkowo śr., czw. i sob. 14.30. Bilety: od £14.40www.atgtickets.com/venues/richmond-theatre

Głównym bohaterem jest młodych chłopak William Beech, który zostaje ewakuowany z zagrożonego wojną Londynu na prowincję, gdzie nawiązuje przyjaźń ze starzejącym się odludkiem o imieniu Tom. Sztuka zdobyła nagrodę Oliver Award i jest przeznaczona dla widzów w wieku od 8 lat.

Fot.

Dan

Tsa

ntili

s

» DOCTOR FAUSTUS

09.04. – 04.06. Duke of York’s Theatre, St Martin’s Lane, Londyn WC2N 4BG. Stacja: Leicester Square. Spektakle: pon. – sob. 19:30, czw. i sob. 14:30. Bilety: od £15thejamielloydcompany.com

Kit Harington znany z filmu „Game of Thrones” w roli Faustusa. Licząca 400 lat opowieść została przeniesiona we współczesne realia społeczeństwa trawionego przez chciwość i obsesję na punkcie celebrytów. Reżyserem jest Jamie Lloyd.

kino» EDDIE THE EAGLE

Od 01.04. Komedia, UK. Reż. Dexter Fletcher, wyst. Taron Egerton, Hugh Jackman, Christopher Walken

Dexter Fletcher przypomina sylwetkę najbardziej znanego brytyjskiego skoczka narciarskiego, który słynął z efektownych lądowań na buli. To właśnie „Eddie Orzeł” skłonił organizatorów konkursów do wprowadzenia kwalifikacji.

COOLTURAPOLECA

628-MAKIETA 3 42-67.indd 46 29/03/2016 17:02:11

047» BLACK MOUNTAIN POETS

Od 01.04. Dramat, UK. Reż. Jamie Adams, wyst. Tom Cullen, Alice Lowe, Dolly Wells, Rosa Robson

Neurotyczne siostry Claire i Lisa Walker po dokonanym przestepstwie znajdują schronienie w górach Walii, a także inspirację, która zmieni ich życie.

koncerty» MUSE

03-15.04., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £51

Phot

o by

Mic

hael

Buc

kner

/Get

ty Im

ages

» VICTORIA

Od 01.04. Dramat, Niemcy. Reż. Sebastian Schipper, wyst. Laia Costa, Frederick Lau, Franz Rogowski, Burak Yigit, Max Mauff

Młoda Hiszpanka po przeprowadzce do Berlina poznaje młodego chłopaka i jego przyjaciół. Niewinna znajomość ma ukryty cel. Mężczyźni planują skok na bank.

COOLTURAPOLECA

628-MAKIETA 3 42-67.indd 47 29/03/2016 17:02:12

048 CAFÉ COOLTURALONDYN+OPERA

» BRAINSTORM

06.04., godz. 19:00. O2 Forum Kentish Town, 9-17 Highgate Rd, Londyn NW5 1JY. Stacja: Kentish Town. Bilety: od £28

» FISH (MARILLION)

29.04., godz. 20:00. Islington Assembly Hall, Upper St, Londyn N1 2UD. Stacja: Highbury & Islington. Bilety: tylko ze zwrotów

» ANASTACIA

02.05., godz. 19:00. London Palladium, Argyll St, Londyn W1F 7TF. Stacja: Oxford Circus. Bilety: £43.85

» BRYAN ADAMS

07.05., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £46

» MORLINY COOLTURA FESTIVAL: KRZYSZTOF KRAWCZYK, ANIA DĄBROWSKA, GRZEGORZ HYŻY

14.05., godz. 18:00. Shepherd’s Bush Empire, Stacja: Shepherd’s Bush. Bilety: od £25

» RONAN KEATING

29.09., godz. 19:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: TBC

» ANDREA BOCELLI

01.10, godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £45

» ROD STEWART

22.11., godz. 19:00. O2 Arena, Millennium

Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £73

» JUSTIN BIEBER

11-12 i 14-15.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £53.50

» LAURA PAUSINI

15.10., godz. 18:30. Eventim Apollo, 45 Queen Caroline Street, W6 9QH Londyn, Stacja: Hammersmith. Bilety: £43.75

JAZZ CAFE POSK

» GUY TORTORA BAND FEAT. JANOS BAJTALA

02.04., godz. 20:30. Bilety: £12

» VASILIS XENOPOULOS

08.04., godz. 20:30. Bilety: £8

» ANDY NOWAK TRIO

09.04., godz. 20:30. Bilety: £8

Phot

o by

Jim

Dys

on/G

etty

Imag

es

» JEAN MICHAEL-JARRE

7.10., godz. 18:30. O2 Arena, Millennium Way, North Greenwich, Londyn. Stacja: North Greenwich. Bilety: od £35

» OMD

09.05., godz. 19:00. Royal Albert Hall, Kensington Gore, Londyn SW7 2AP. Stacja: South Kensington. Bilety: tylko ze zwrotów

Phot

o by

Get

ty Im

ages

COOLTURAPOLECA

628-MAKIETA 3 42-67.indd 48 29/03/2016 17:02:13

049

Dr Jacek kornak

» Od dawna czekałem na produk-cję „Borysa Godunowa” w Royal

Opera House. To opera Modesta Musorg-skiego – jedno z najwspanialszych dzieł rosyjskiej muzyki. Rosyjski romantyzm miesza się tutaj z niekonwencjonalnymi rozwiązaniami melodycznymi i harmo-nicznymi, zapowiadającymi koniec pew-nej epoki i początek modernizmu.

Jednak „Borys Godunow” to nie jedynie lekcja z historii muzyki, to przede wszystkim poruszający dramat władzy ilustrowany potężną muzyką. W muzyce Musorgskiego są nawią-zania do rosyjskiego folkloru, monu-mentalne sceny chóralne, intymne arie oraz wyszukana, mroczna orkiestracja. Wszystko to jest idealnym materiałem na udaną produkcję operową.

Produkcja Richarda Jonesa jest osa-dzona we wnętrzach przypominających cerkiew. Czasy nie są bliżej sprecyzo-wane, na dobrą sprawę akcja może dziać się na początku XVII wieku, jak rów-nież w latach 60. XX wieku. Zapewne to celowy zabieg reżysera, który chce uwypuklić uniwersalny aspekt dramatu władzy, która niszczy ludzi na szczycie prowadząc ich często do szaleństwa lub śmierci. Scenografia nie zmienia się pod-czas całej opery. Ruch sceniczny jest dość dynamiczny, ale trochę miałem wrażenie, że gdy reżyser nie wiedział co w danej chwili zrobić na scenie, to kazał chórowi i aktorom biegać wte i wewte. Jednak nawet przy tym całym bieganiu po sce-nie wizualnie czuje się znudzenie, oglą-dając przez ponad dwie godziny tę samą scenografię. Nawet krzykliwe kostiumy nie bardzo pomagają. Jones skupił się na

ukazaniu szaleństwa Godunowa – jednak mam wrażenie, że to produkcja dla nisko-budżetowego, prowincjonalnego teatru operowego, a nie dla jednej z czołowych scen operowych na świecie.

Z pewnością jednak warto wybrać się na to przedstawienie ze względu na muzykę. Antonio Pappano wspaniale poprowadził orkiestrę Opery Królew-skiej w Londynie. Pod jego batutą muzyka Musorgskiego zniewalała swoją potęgą i budziła niepokój przez swoją dwuznacz-ność. W tytułowej roli wystąpił Bryn Ter-fel. Ten walijski bas-baryton stworzył poruszającą postać władcy na krawę-dzi szaleństwa. Momentami zabrakło mi siły i autorytetu w jego głosie, natomiast poruszające były liryczne fragmenty par-tii Godunowa. Terfel wykreował scenicz-nie przekonującą i sympatyczną postać zagubionego władcy. «

Wielka opera, mała produkcja

Bryn Terfel jako Boris Godunov

© R

oh. P

hoto

grap

h By

Cat

herin

e A

shm

ore

628-MAKIETA 3 42-67.indd 49 29/03/2016 17:02:14

bu

y o

ne

ge

t o

ne

Ofe

rta

doty

czy

bile

tów

na:

par

ter,

II pi

ętro

, III

pięt

ro i

jest

waż

na d

o

końc

a m

arca

628-MAKIETA 3 42-67.indd 50 29/03/2016 17:02:16

bu

y o

ne

ge

t o

ne

Ofe

rta

doty

czy

bile

tów

na:

par

ter,

II pi

ętro

, III

pięt

ro i

jest

waż

na d

o

końc

a m

arca

628-MAKIETA 3 42-67.indd 51 29/03/2016 17:02:18

052 CAFÉ COOLTURAfestiwal

» Festiwal Days of Poland corocz-nie odbywa się w maju, obok lon-

dyńskiego ratusza w Potters Fields Park, malowniczo położonego przy słynnym moście londyńskim Tower Bridge. Sam festiwal jest wspaniałą okazją do zapre-zentowania dorobku kulturalnego, jak i kulinarnego Polski.

W niedzielę 1 maja w samym sercu Londynu będzie czekać moc atrakcji, zarówno dla dorosłych, jak i dla dzieci, m.in. konkursy z nagrodami przeprowa-dzone przez naszych sponsorów i patro-nów medialnych. Na głodnych i spra-gnionych będzie czekała tradycyjna pol-

ska kuchnia. „Bardzo się cieszymy, że możemy już po raz trzeci zaprezentować brytyjczykom oraz osobom odwiedza-jącym Londyn polskie tradycyjne tańce ludowe oraz wyśmienitą kuchnię pol-ską. Nasz festiwal z roku na rok staje się coraz bardziej popularny. W planach na przyszły rok mamy przeniesienie festi-walu do większego parku znajdującego się w Centrum Londynu, który pomie-ści ponad 50 000 osób.” - mówi Ewelina Krzysztofik, Organizator.

Na festiwalowej scenie zobaczymy zespoły folklorystyczne Mazury, Orlęta oraz Karolinka, w różnych grupach wieko-wych, które, jak co roku muzyką, strojami i tańcem, zatrzymują przechodniów i tury-stów, budząc wielkie zainteresowanie oraz porywając do tańca festiwalową publicz-ność. Gwiazdą wieczoru będzie legenda polskiej muzyki, zespół Lombard.

Zespół Orlęta, pod okiem pani Bar-bary Klimas zaprezentuje zabawne i fascy-nujące inscenizacje polskiego folkloru, pełne tańca, śpiewu i flirtu. Orlęta są wie-loletnim amatorskim zespołem polskiej

1 maja w Potters Fields Park odbędzie się kolejna edycja festiwalu „Days of Poland”. Gwiazdą wieczoru będzie dobrze znany publiczności zespół Lombard.

Już wkrótce kolejna edycja festiwalu Days of Poland!

pieśni i tańca folklorystycznego. Chętnie przyjmują do zespołu nowych członków, nawet początkujących.

Potters Fields Park cieszy się z kolej-nego spotkania z zespołem Karolinka. Zespół Jolanty Kuterby prezentuje jak co roku niesamowitą atmosferę i urok polskiego folkloru, pieśni i tańca przy udziale ponad 70 utalentowanych wyko-nawców.

Nie mniej emocji dostarczy grupa Mazury YMCA, która w zeszłorocznej edycji oczarowała zgromadzonych swo-imi talentami. Piosenki rozbawiają gości swoim humorem, a fantastyczna chore-ografia urzeka widzów.

Martin Fitch, muzyk dobrze znany z programu „Jaka to melodia?”, jak co roku poprowadzi festiwal oraz zaśpiewa kilka dobrze znanych piosenek.

Wstęp na festiwal jest bezpłatny. Szczegóły dotyczące wzięcia udziału oraz informacje o festiwalu można śledzić na stronie internetowej www.daysofpolan-dlondon.com oraz na fanpage'u wydarze-nia na Facebooku Days of Poland. «

628-MAKIETA 3 42-67.indd 52 29/03/2016 17:45:55

053

628-MAKIETA 3 42-67.indd 53 29/03/2016 17:02:20

054 CAFÉ COOLTURAKSIĘGARNIA

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Arkadiusz OnyszkoNajbardziej wyczekiwana piłkarska biografia ostatnich lat. „Fucking Polak” powraca! Jego książka wywołała w Danii skandal. Geje? „Nienawidzę ich”. Dziennikarki sportowe? „Głupie blondynki”. Duńczycy? „Zakłamany naród”. Jego ówczesny klub FC Midtjylland zwolnił go w trybie natychmiastowym. Wcześniej polski bramkarz musiał odejść z Odense, po tym jak został skazany za groźby pod adresem żony…

Jedenaste przykazanieConnor Fitzgerald jest wzorowym mężem i ojcem – a także najlepszym agentem CIA. Od 28 lat prowadzi podwójne życie, ale dopiero tuż przed przejściem na emeryturę napotyka wroga, z którym nie może sobie poradzić. Tym wrogiem jest... jego szefowa, która pragnie go zniszczyć.

Księga zachwytówAutor bestsellerowych książek „Miedzianka”, „Wanna z kolumnadą” czy „13 pięter” tym razem przygotował przewodnik po tym, co w Polsce piękne, znaczące, koszmarne, monumentalne i widowiskowe. Filip Springer przejechał całą Polskę a teraz my, podążając jego śladem, możemy spojrzeć na nowo na gmachy, które zachwycają lub straszą.

Redaguje PIOTR DOBRONIAK

Sensownik» Czy to ma sens? Ile razy dziennie

zadajemy sobie to pytanie. Cza-sem udaje się znaleźć na nie odpowiedź, ale czasem nie. Może najważniejszy jest sam proces jej poszukiwania?

Sensownik to zbiór felietonów Hanny Samson publikowanych na łamach maga-zynu „Sens”. Rzeczywistość poddana oglądowi znakomitej pisarki i dzienni-karki, ukazuje swoje nieznane dotych-czas oblicze. Hanna Samson porusza sze-rokie spektrum tematów, a to co je łączy – to wnikliwe spojrzenie mądrej kobiety. Niejeden raz podczas lektury przyjdzie nam zgodzić się z autorką i westchnąć „to ma sens!”.

Hanna Sam-son – pisarka, psy-cholożka, trenerka i terapeutka. Zade-biutowała w 1996 roku powieścią „Zimno mi, mamo”. Następ-nie opublikowała sze-reg książek m.in. „Miłość. Reaktywacja”, „Wojna żeń-sko-męska i przeciwko światu”. Matka dorosłej córki. W Fundacjach Feminoteka i CEL prowadzi grupy terapeu-tyczne dla kobiet doświadczają-cych przemocy. «

628-MAKIETA 3 42-67.indd 54 29/03/2016 17:02:23

055

CiemnośćKiedy na pustyni Atakama zawaliło się wnętrze góry podziurawionej górniczymi korytarzami, 625 metrów pod ziemią, w ciemności, wilgoci, bez jedzenia i wody pitnej zostało uwięzionych 33 mężczyzn. Akcja ratownicza w kopalni San José wydawała się niemożliwa. Dopiero po 17 dniach przez mały otwór o szerokości zaledwie 15 cm udało się nawiązać kontakt z uwięzionymi górnikami. Spod ziemi wyszli 69 dni po katastrofie.

Tata w budowieTomasz Bułhak – autor popularnego bloga „Tata w budowie”, w programie „Pytanie na śniadanie” opowiadał o pełnych emocji zmaganiach świeżo upieczonego taty z atrakcjami, jakich dostarcza obcowanie z niemowlakiem oraz o nieustannym odkrywaniu nowych perspektyw i punktów widzenia na sytuacje, które trzeba redefiniować, bo pojawił się nowy aktor.

PionekW gliwickim parku zostaje brutalnie zamordowana młoda dziewczyna. Przypomina to lokalnej społeczności o seryjnym mordercy, który zabijał kobiety w Bytomiu, Gliwicach i Zabrzu. Skazany za te zbrodnie Wampir z Szombierek niedługo wyjdzie na wolność.

Książki do kupienia na:

BookTO.pl

Dom Rothschildów» Rothschildowie to najbar-

dziej wpływowa rodzina naj-nowszej historii. Potężni bankierzy i przemysłowcy żydowskiego pocho-dzenia, którzy trzęśli dziewiętnasto- i dwudziestowiecznym światem, zna-cząco wpływając na historię całych państw.

Dziś nazwisko Rothschild na całym świecie kojarzy się z gigan-tyczną fortuną, aż trudno uwierzyć, że wszystko zaczęło się od rodzin-nej firmy handlującej tekstyliami i skromnego antykwariatu założonego w połowie XVIII wieku we frankfurc-kiej kamienicy z czerwonym szyldem. Niall Ferguson, jeden z najsławniej-szych historyków świata, profesor uni-wersytetów Harvarda, Oxfordu i Stan-forda, stworzył pionierską monogra-

fię ujawniającą tajemnice rodu i jego wielkiego sukcesu. Uka-zujący się wła-śnie w Polsce pierwszy tom „Prorocy finansów 1798-1848” trafił na listę dziesięciu naj-lepszych książek roku Business Week i szybko stał się bestsellerem.

Jest to również opo-wieść o świecie XIX i XX wieku: o gospodarce, kultu-rze, ewolucji wielkiej finan-sjery i znaczeniu tych prze-mian dla naszego współcze-snego życia. «

628-MAKIETA 3 42-67.indd 55 29/03/2016 17:02:27

056 CAFÉ COOLTURANA SCENIE

628-MAKIETA 3 42-67.indd 56 29/03/2016 17:02:30

057

628-MAKIETA 3 42-67.indd 57 29/03/2016 17:02:32

058 CAFÉ COOLTURAWielka Brytania od kuchni

SeRgiUSz HieROnimCzAk [email protected]

» Pamiętam, kiedy byłem małym chłopcem to samochodziki na

resorkach były czymś, czego każdy pragnął z całych sił. Wysyłaliśmy też pocztówki do różnych zachodnich firm z nadzieją odesła-nia przez nie jakichś gadżetów. Najczęściej były to firmy motoryzacyjne, bo one przysy-łały nam prospekty z nowymi modelami lub – jeśli się miało więcej szczęścia – to nawet zestawy naklejek. Jak tylko któryś z chłopa-ków dostał przesyłkę, to w szkole była sensa-cja. Pamiętam jak za kilka naklejek z Miche-lina dostałem w drodze wymiany nowiut-kiego „resoraka” prosto z „Pewexu”.

Właśnie tak rozpoczął się mój pierw-szy „żywy” kontakt z firmą od opon. Od naklejek ze spasionym ludzikiem, o któ-rym na początku nie wiedziałem, że jest z opon. Nigdy nawet nie przypuszczałem, że jeszcze o tej firmie usłyszę, a zwłaszcza w kontekście zawodu kucharza. Co może bowiem mieć wspólnego firma oponiarska z gotowaniem, za wyjątkiem wyglądającej na obżartą maskotki? Otóż ma. W świecie kulinariów Michelin to standard nie mniej znany niż w świecie opon.

Wszystko to za przyczyną niejakiego pana Andre Michelin, właściciela firmy produkującej opony. Wpadł on na pomysł, aby dla lepszej promocji firmy wydać prze-wodnik po restauracjach, w których warto się zatrzymać podróżując automobilem. Sam nawet nie przypuszczał jakie znacze-nie będzie miał dla przyszłości gastrono-mii. Pierwszy egzemplarz wydano w 1900 roku i w prosty sposób opisywał on miej-sca, gdzie można się zatrzymać na posi-łek i nocleg podróżując po Francji. Dwa-dzieścia lat później katalog był tak popu-larny, że powołano specjalną grupę tajnych inspektorów, mających za zadanie jeździć po rożnych zakątkach kraju i anonimowo określać stan kuchni w danej restauracji lub tawernie.

System był prosty i zarazem bardzo skuteczny. Polegał na trzystopniowej oce-nie miejsca, potwierdzonej gwiazdkami. W 1933 roku sposób ten został wdrożony na terenie Paryża, gdzie upowszechnił się jako najbardziej prestiżowy sposób oceny klasy restauracji. Trzy gwiazdki stały się celem wielu restauratorów, a ich posiadanie stanowi klucz do sukcesu i uznania w świe-cie gastronomicznym. Gwiazdki Michelin to przede wszystkim klucz do sukcesu dla

kucharzy. Każdy szef kuchni za którego pano-wania lokal uzyska choć jedną gwiazdkę ma otwarte drzwi do kariery i dobrego wyna-grodzenia. System Michelin upowszechnił się i w tej chwili niezależnie od kontynentu 3 gwiazdki to znak dla smakosza, że nie powi-nien być zawiedziony tym, co go spotka.

W tym odniesieniu Polska daje radę w konkurencji z innymi krajami. Mamy świetnych kucharzy i już, a może aż, 2 restau-racje z upragnionymi gwiazdkami. Jedną z nich jest „Atelier Amaro” w Warszawie, pod okiem słynnego Wojciecha Modesty Amaro i druga też w Warszawie – „Senses”, gdzie króluje włoski wprawdzie, ale dobry Andrea Camastra.

Dzisiaj coś wykwintnego w katego-rii klasyk. Autorem dania jest kompozytor i znawca kuchni Gioacchino Rossini. Gdy zamówił danie swego pomysłu, kelner, który je serwował, uznał je za tak niesmaczne, że odwrócił się (tourner) plecami (dos) do kompozytora i jego potrawy. «

WołoWina a'la TOURnedOS ROSSini

Składniki:50 dag polędwicy wołowej (4 plastry - odcięte z cieńszej strony)20 dag wątróbki kurzej20 dag pieczarek2 łyżki madery3 łyżki oliwy6-8 dag sklarowanego masła4 kromki bułki paryskiejpieprz i sól SpoSób przygotoWania: Kromki bułki posmarować masłem (odro-binę masła zostawić), ułożyć na natłusz-czonej masłem rozgrzanej patelni i ładnie zrumienić z obu stron, trzymać w cieple. Oczyszczone pieczarki i wątróbkę foie gras osuszyć, pokroić w plastry. Umyte i osuszone plastry wołowiny lekko zbić tłuczkiem, uformować w okrągłe befsztyki, oprószyć pieprzem i smażyć po 2 min z każdej strony na mocno rozgrzanej oliwie. Przełożyć befsztyki na ogrzany talerz, przykryć, by nie wystygły, a na po-zostałym na patelni tłuszczu usmażyć foie gras, a potem pieczarki, osączyć i przełożyć na osobne talerzyki. Do sosu pozostałego na patelni wlać maderę, podgrzać, miesza-jąc. Na każdej grzance położyć befsztyk, na nim posoloną, oprószoną pieprzem foie gras i grzyby. Skropić sosem z patelni. Smacznego!

Camastra i Amaro

628-MAKIETA 3 42-67.indd 58 29/03/2016 17:02:34

059

628-MAKIETA 3 42-67.indd 59 29/03/2016 17:02:38

060

» Kobiety raczej nie pijają piwa, a ten złocisty trunek nie pasuje

do czekolady? Nieprawda! Kobiety mogą uwielbiać piwo, a znakomitym dodat-kiem do piwa może być właśnie czeko-lada. Mógł się przekonać o tym każdy, kto przybył w zeszły wtorek do pubu The Clarence przy Whitehall w Londynie na imprezę „Beer & Chocolate tasting” zor-ganizowaną przez Dea Latis.

Organizacja Dea Latis regularnie umożliwia w wielu miejscach na terenie Wielkiej Brytanii degustacje wybranych gatunków piwa i potraw. Celem kampa-

udzielała ekspertka od piwa i czeko-lady Jane Peyton.

– Majowie opisywali czekoladę jako pokarm bogów. Znam wielu ludzi, którzy i dzisiaj z tym się zgadzają. Piwo i cze-kolada są idealnymi partnerami. Oba zawierają równowagę goryczki i słody-czy, więc jeśli się je spożywa razem, ich smakowe tekstury wzajemnie się uzu-pełniają – twierdzi Peyton.

Kolejna degustacja Dea Latis to Brewsters Brunch. Odbędzie się pod-czas imprezy Birmingham Beer Bash w sobotę 22 lipca. (kik) «

Kobiety, piwo i czekolada

nii jest przekonanie kobiet do picia tego narodowego brytyjskiego napoju.

Ostatnia edycja imprezy – degusta-cja przedwielkanocna – odbyła się we wtorek 22 marca w pubie The Clarence przy Whitehall w Londynie, gdzie ponad 20 osób zgromadziło się, aby skoszto-wać pięciu gatunków piwa, do którego serwowano specjalnie dobrane czeko-lady. Dzięki temu zestawieniu goście mogli poczuć, jak piwo z czekoladą wza-jemnie wzmacniają swoje smaki. Wska-zówek, jak na tej mieszance najlepiej może skorzystać nasze podniebienie,

Dea Latis: Ros Shiel i Kimberley Owen

Uczestnicy spotkania Dea Latis

CAFÉ COOLTURAWielka Brytania od kuchni

628-MAKIETA 3 42-67.indd 60 29/03/2016 17:02:40

061

Dea Latis powstała w 2010 r. Jej nazwa nawiązuje o celtyckiej bogini piwa. Gromadzi wokół siebie kobiety związane z branża piwowarską i pubami, które dzielą się między sobą nabytymi podczas pracy doświadcze-niem i wiedzą. Organizacja regularnie organizuje na terenie całej Wielkiej Brytanii degustacje piwa i różnych potraw. Zrzesza około 260 kobiet. Są śród nich zarówno menadżero-wie w browarach, kontrolerzy jako-ści, jaki i pisarki, blogerki czy po pro-stu piwoszki.

Więcej informacji:

dealatis.org.uk

Podczas degustacji do odpowiednich gatunków piwa serwowano specjalnie dobrane gatunki czekolady

Elgood’s Coolship – Divine Dark Chocolate with Raspberries

Erdinger Weissbier – Green & Black’s White Chocolate

Badger Ales Poachers Choice – Valrhona Jivara Milk Chocolate

Left Hand Brewing Nitro Milk Stout – Divine Milk Chocolate with Toffee &

Sea Salt

Hogs Back Brewery Montezuma’s Chocolate Lager – Montezuma’s

Lordy Lord

628-MAKIETA 3 42-67.indd 61 29/03/2016 17:02:42

062 CAFÉ COOLTURAZDROWIE I URODA

» Modelki z obfi-tym biustem nie

są w cenie. Bo trzeba dla nich szyć specjalne stroje – z miejscem na ten biust. Trzeba też przy projektowa-niu mody brać pod uwagę stanik lub gor-set. A modelki naj-częściej wychodzą na wybiegi bez biu-stonoszy. Tak jest wygodniej i przebie-ranie się jest szybsze. Zresztą byłe modelki rzadko sobie po zakończeniu kariery powiększają biusty, czasem tylko kory-gują kształt.

Młode dziewczyny na ten element na razie nie zwracają uwagi, bo z racji wieku mają także na ogół drobne biusty.

Kiedy jednak dorastają, przeistaczają się w doro-

słe kobiety – natychmiast pragną dużego biustu. Fakt,

przy pełniejszych kształtach i bluzka lepiej leży i dekolt jest

ponętniejszy, talia szczuplejsza a biodra nie wystają.

Operacje powiększania biustów są coraz powszechniej-

sze. I często panie fundują sobie powiększenie o dwa, trzy numery.

Dzięki temu wszystko w ich życiu się zmienia. Czy na lepsze?

Zalety drobniejszego lub śred-niego biustu są znane – łatwiej się ubrać, można lato spędzać bez krę-

pującego biustonosza, nie musimy przy dobieraniu fantazyjnych ubrań pamiętać, że trzeba ukryć solidny biustonosz lub dobrać taki, który nie będzie psuł kreacji.

A duży biust, czyli taki od numeru miseczki F i więcej? O tym wiedzą doskonale panie z natury w takie walory kobiecości wyposażone. One chętnie pozbyłyby się ciężaru. Jedna pierś to nawet 4 kg. Obciążają kręgo-słup, powodują zmiany w postawie i co za tym idzie, dolegliwości kręgosłupa. Biustonosz wcina się w ramiona, barki bywają obolałe. Zaś nabycie dobry, dopasowany i odpowiedniej jakości biustonosz to sukces prawdziwy, oku-piony poszukiwaniami i mierzeniem dziesiątków egzemplarzy w sklepach z bielizną. Ponadto, ponieważ piersi składają się z tkanki gruczołowej ale i tłuszczowej – każde przybranie na wadze najpierw widoczne jest w zmia-nie rozmiaru piersi. Uprawianie wielu dziedzin sportu lub tylko form rekre-acji przy obfitym biuście nie jest moż-liwe lub uciążliwe. Niestety, zabieg zmniejszenia biustu jest operacją znacznie ryzykowniejsza dla zdrowia, niż wszycie silikonowych wkładek.

Kiedy pierś dorosłej kobiety jest płaska i jest dla niej problemem – operacja powiększająca biust jest zba-wieniem. Z całą pewnością poprawi samopoczucie i doda pewności sie-bie. Podobnie, jak zabieg podniesienia przedwcześnie zwiotczałych piersi. Ale fundowanie sobie za własne pie-niądze i jeszcze większe cierpienia ogromnych, sztywnych jak piłki fut-bolowe piersi może oznaczać, że tak naprawdę nie o piersi chodzi. «

MW Media (JD)

Mały czy duży biust?

Dla młodych dziewcząt wzorem do naśladownictwa, jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny, są modelki. Wiemy, jak wyglądają – wysokie, chude, bez bioder oraz… biustów. I nie wynika to z ich niskiej wagi. Ponadto, mogłyby sobie przecież powiększyć biust operacyjnie, co czynią prawie tak samo chude gwiazdki estrady.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 62 29/03/2016 17:02:43

063

Krągłe kobiety są fajne

Tadeusz Oszubski, MW Media

»W ciągu ostatnich dekad kobiety widoczne na okładkach popular-

nych czasopism stawały się z roku na rok coraz szczuplejsze. Tę estetyczną normę dyktował świat mody. Czy jednak modelka, nawet nie szczupła, tylko chuda, jak fasola, rzeczywiście stanowi dla większości męż-czyzn ideał piękna?

W maju 2012 roku wyznaczające modowe trendy czasopismo „Vogue” ogło-siło, że rezygnuje z publikowania zdjęć zbyt chudych modelek. Powodem takiej decyzji miała być troska o zdrowie kobiet, które

ulegając presji próbują stać się chudzielcami, ale zamiast osiągnąć ideał piękna wpa-dają w chorobę – anoreksję lub bulimię. Świat mody wykazał się dobrym sercem? A może to tylko przejaw zdrowego roz-sądku, bo marketingowcy od mody wresz-cie odkryli, że nie da się promować norm estetycznych na siłę? Po prostu nie da się postępować wbrew zasadom wytworzo-nym w mężczyznach przez ewolucję. A te zasady są wyraziste, czego dowodzą naj-nowsze ustalenia naukowców.

Zespół brytyjskich uczonych z Uniwer-sytetu Londyńskiego przeprowadził kom-

pleksowe badania nad tym, jaki typ kobiet najsilniej działa na panów. Aby

wydobyć od samców prawdę, a nie opinię ugruntowaną aktualną modą, podłączono aparaturę badawczą do mózgów panów, a następnie pokazano uczestnikom eksperymentu zdjęcia kobiet o rozmaitych typach urody i budowy. Wia-domo, mężczyźni z reguły są wzrokowcami, więc ich mózgi natychmiast reagowały na obraz. Według brytyjskich uczonych nie ma wątpliwości, że wbrew modzie na szczu-płe modelki, panowie za najbardziej este-tyczne uznają krągłe kobiety.

Przyglądanie się kobiecie o krągłych kształtach działa na około 75 proc. męż-czyzn. I to dosłownie

działa jak narkotyk! Gdy mężczyzna patrzy na taką kobietę uaktywnia się część jego mózgu odpo-wiadająca za nagradzanie, poczucie speł-nienia oraz reakcję na alkohol i narkotyki. Według uczonych, krągłe kobiety są dla mężczyzn najbardziej estetyczne, bo tak ustaliła mądra ewolucja.

Naukowcy już wcześniej stwierdzili, że statystycznie to panie o pełnej figurze są

bardziej płodne, mają zdrowsze dzieci i rza-dziej chorują na serce. Czyli moda modą, ale doświadczeń ewolucyjnych nie da się zapomnieć, bo stoją za nimi miliony lat doświadczeń. Wystarczy zresztą rzut oka na najdawniejsze portrety kobiet wyko-nane przez twórców sztuki jaskiniowej ponad 33 tysiące lat temu, aby upewnić się, co do wspomnianej wyżej zasady.

330 wieków temu namalowano je lub wyryto na ścianach grot Chauvet i La Marche we Francji. Z tego okresu pochodzą też rzeź-bione w kamieniu lub w kości figurki przed-stawiające nagie kobiety, tak zwane

paleolityczne wenus. Ten wzorzec piękna powszechnie obowią-zywał, bo archeolodzy odkryli takie statu-etki na ogromnym obszarze, od Hiszpanii po jezioro Bajkał. Typową przedstawicielką tej stylistyki jest Wenus z Willendorfu, zna-leziona w Dolnej Austrii. Wszystkie te pra-dawne przedstawienia kobiet dokumentują poczucie estetyki artystów sprzed ponad trzech setek wieków i przedstawiają panie o określonym typie sylwetki.

Tradycja nie kłamie. Charaktery-styczną cechą paleolitycznych Wenus są tak zwane rubensowskie kształty, a to jest zbieżne z ustaleniami naukowców na temat wzorca atrakcyjności powstałego w toku ewolucji. «

jakie kobiety najsilniej działają na mężczyzn? wydaje się, że łatwo odpowiedzieć na to pytanie, wystarczy przecież rzut oka na okładki kolorowych czasopism. okazuje się, że to błędne przekonanie.

628-MAKIETA 3 42-67.indd 63 29/03/2016 17:02:44

064 REKLAMAzdrowie

ZadZwoń i Zapytaj o oGŁoSZENiE RaMKowE 020 8846 3614

628-MAKIETA 3 42-67.indd 64 29/03/2016 17:02:45

065

628-MAKIETA 3 42-67.indd 65 29/03/2016 17:02:47

066 CAFÉ COOLTURATwórczość wszelaka

Tomasz mielcarek, londyński poeta, spotkał się ze swoimi czytelnikami w POSKlubie na czwartym piętrze Polskiego Ośrodka Społeczno Kulturalnego w Londynie. Przedstawiał tam swój tomik pt. „Obecność/Presence” oraz opowiadał o współczesnej poezji polskiej, przekraczaniu granic i braku miłości w swoich wierszach. Razem z poetą rozmawiały Zuzanna Muszyńska i Magdalena Chojnowska.

» Czym jest poezja?

Poezję nie łatwo jest zdefiniować. Dla mnie poezja to swoista rozmowa z czytelnikiem. Próba pokazania wła-snego obrazu świata, prostych rze-czy, które codziennie mijam na ulicy;

Tomasz Mielcarek – urodzony w 1974 roku poeta, tłumacz; członek Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie i grupy artystycznej KaMPe. Jego wiersze były przekładane na angielski, bia-łoruski, bułgarski, niemiecki, rosyjski i słowacki. Laureat XIX edycji konkur-su im. Jacka Bierezina. Za debiutancki tomik „Obecność/Presence” (wyd. Dom Literatury w Łodzi, 2014, tłum. David Malcolm) otrzymał Nagrodę Poetycką Złoty Środek Poezji im. Artura Fryza.

Poezję nie jest łatwo zdefiniować

LatoKobiety wylały z wiader pomyje,a potem rozrzuciły resztki jedzenia za domy przy polach.Spocone końskie grzbiety lśnią w lipcowym słońcu. Powietrze spuchnięte od owadówSzeleści w gardle, drapie.

Lato;rozcierane w palcach, pachnące suchym mchemi gorącą smołą z dachów garaży.Lepkie.

ŚwiatłoŚwiatła nie widać,dopóki wpadając do pokoju,nie rozpadnie się na książkę, łóżko, stółi drżący cień twojej dłoni,gdy z trudem sięgasz po szklankę z wodą.

ŚwitNoc blednie. Przez szpary w deskach starej szopywślizgują się krople rosy i zapach zbutwiałego drewnastaje się jeszcze intensywniejszy.

Mgły schodzą w dół rzeki.Nieznośny jazgot ptaków uderza jak dzwon –nad katedrą lasu góruje teraz świt.

wydarzeń najzwyklejszych. Sztuka obserwacji.

Czy chłopak ze Szczecinka pisał inne wiersze niż facet z Londynu?

Na pewno teraz piszę inaczej, gdyż mam więcej doświadczeń, więcej

628-MAKIETA 3 42-67.indd 66 29/03/2016 17:02:48

067

POSKlub wraz z tygodnikiem „Cooltura”

zapraszają wszystkich na nastrojowy

WIECZÓR PRZY POEZJI I ŚPIEWIE

Jeśli chcesz posłuchać twórczości poetów,

literatów czy muzyków, koniecznie musisz nas odwiedzić.

Zapraszamy również do współpracy wszystkich chcących

zaprezentować swoją twórczość.

Wieczór Twórczości Wszelakiejpod patronatem

tygodnika „Cooltura”

Wieczór Twórczości Wszelakiej

POSK, 238-246 King StreetHammersmith

London W6 0RFZapraszamy w czwartki

godz. 19.00 POSKlub, 4 piętro

przeczytałem, mój warsztat jest lep-szy niż warsztat chłopaka ze Szcze-cinka. Zauważyłem też, że jako emi-grant częściej sięgam do przeszło-ści. Tak powstał mój tomik, to jest tak naprawdę książka powrotów.

Czy ta książka powstałaby, gdybyś nadal mieszkał w Polsce?

Ale ta książka właśnie powstała w Polsce! [śmiech] Niemal w całości, z wyjątkiem dwóch wierszy. Trzy lata temu złamałem nogę z przemieszcze-niem i spędziłem przymusowe pięć tygodni w Szczecinku. Gdy po kilku dniach ból ustał, zacząłem wychodzić o kulach na spacery. Odwiedzałem miej-sca, do których wcześniej nie miałem czasu dotrzeć. Zabierałem ze sobą syna. To było fantastyczne pięć tygodni.

Czyli te wiersze wzięły się z wałę-sania?

Tak. Podmiotem lirycznym jest przechodzień, który się "szwenda", obserwuje otaczający go świat i w naturalny sposób staje się uczest-nikiem codziennych zdarzeń. Jed-

nak tylko pozornie jest to wędrówka bez celu. Często wraca on bowiem po swoich śladach do miejsc, w których dawno nie był.

W twoich wierszach jest dużo natury.

Wychowywałem się wśród zieleni, w okolicach Szczecinka jest mnóstwo lasów i jezior. Uwielbiam być w lesie, a w pobliżu Londynu nawet nie wiem, gdzie miałbym pojechać, żeby znaleźć prawdziwy las. Są oczywiście piękne parki, utrzymane w angielskim stylu, ale zbyt dużo w nich przewidywal-ności. Natury bardzo mi brakuje, dla-tego właśnie pojawia się tak często w moich wierszach. Niestety nasza cywilizacja ucieka przed naturą. Pró-bujemy odgrodzić się od niej betono-wymi ścianami. Może to strach przed czymś, czego do końca nie rozumiemy, nad czym nie możemy zapanować?

Napisałbyś wiersz o zmianach kli-matycznych?

Hmm, dlaczego nie. Jestem tą tematyką żywo zainteresowany.

Dotyka ona przecież każdego z nas, a w dalszej perspektywie nasze dzieci i wnuki. Jeżeli chodzi o wiersze zaan-gażowane, trzeba być jednak ostroż-nym, żeby z jednej strony nie wpadać w patos, z drugiej natomiast w publi-cystykę.

A o czym nie napisałbyś wiersza?Nie sądzę, żeby był taki temat.

Aleksy Wróbel zauważył ostatnio, że nie piszę wierszy o miłości. Rzeczywi-ście, jeśli miłość pojawia się w nich, to nie rzuca się w oczy.

A czy jest w nich miejsce na słowo „kurwa”?

Raczej nie. Najbardziej wulgarne słowo, jakiego do tej pory użyłem, to bodajże „burdel” w wierszu „Pora-nek”. Nie widzę potrzeby mówie-nia takim językiem, chociaż czasami zręcznie użyty wulgaryzm potrafi wzmocnić przekaz. Pamiętajmy, że wiersz jest krótką formą i dlatego tak ważne jest jak najlepsze wyko-rzystanie przestrzeni, w której się mieści. «

628-MAKIETA 3 42-67.indd 67 29/03/2016 17:02:50

068

628-MAKIETA 4 68-91.indd 68 29/03/2016 17:59:00

069

628-MAKIETA 4 68-91.indd 69 29/03/2016 17:59:02

070 OGŁOSZENIAdrobne

mieszkaniado wynajęcia

SMS: 81616 KOD: 01cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

Wynajmę pokój jedno-osobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazien-ki. Darmowy parking. Internet. £80/tydzień + 2 tyg. depozytu. Ra-chunki wliczone. Tel. 07462663981

Wynajmę pokój dwu-osobowy na Putney / Barnes (SW15). Dom jednorodzinny, pełne wyposażenie, duża kuchnia, dwie łazienki. Darmowy parking. In-ternet. £130/tydzień + 2 tyg. depozytu. Rachunki wliczone. Tel. 07462663981.

>Barnes pokoj do wynajecia w dzielnicy Barnes 07474555288

>Becontree Pokoj trzy osobowy w spokojnym domu nie daleko metra.65/tydz + 65depozyt, metro District Line (Becontree (Dagenham Heathway) autobusy 5, 62, 173, N15 m. 07500986555

>Bruce Grove, N17 6RU, Pokoj jedynka, £85/tydz. +gaz i energia do podzialu. Wspolna kuchnia, lazienka, internet. Dostepne od zaraz. 02088851890, 07436792779.

>Camberwell samodzielne mieszkanie (studio flat) do wynajecia.Idealne dla pary. Nowoczesne budownictwo.Camberwell (2 strefa).Cena 250 tyg. Dzwon 07949083585.

>Canning Town - pokoj do wynajecia, rachunki,internet wliczone.2 strefa, w mieszkaniu 2 osoby, dobry dojazd do Stratford, canary, O2arena, Centrum, 07861856252

>Duża dwójka dla jednej osoby w domu po kapitalnym remoncie. Blisko metra i autobusów £110 za tydzien rachunki wliczone. Wymagana kopia paszportu. 07713456466

>East Ham do wynajeca jedynka na East Ham w czystym i spokojnym

domu z internetem tel. 07471697399 uwaga bez depozytu.

>East Ham do wynajeca jedynka na East Ham w czystym i spokojnym domu z internetem tel. 07471697399 uwaga bez depozytu

>Edmonton, N18 2SA, £1250/mies. 2 bed mieszkanie z ogrodem. Podwojna sypialnia, pojedyncza sypialnia, kuchnia z salonem, mala lazienka z prysznicem, ogrod. Od zaraz. 02088851890

>Enfield Witam mam do wynajecia ladna, dwojka mieszkanie znajduje sie na Enfield wymagam 480 miesięczni +1 tyg depozytu wiecej info pod numerem 07442070273 Renata.

>Enfield witam mam do wynajecia ladna, dwojke mieszkanie znajduje sie na Enfield wymagam 480 miesięczni +1 tyg depozytu wiecej info pod numerem 07442070273 Renata

>Hounslow. jedynka w domu z ogrodem.blisko komunikacji i sklepow. tel.07523510272

>Luton, Dunstable, LU6 1AF. £1150/mies. 3 bed dom. 3 sypialnie, salon, oddzielna kuchnia, ogrod, garaz. Dostepne od polowy marca. 02088851890, 07436792779, 07436582103

>Mitcham Pokoj 1ka na Mitcham dla nie konfliktowej bez nalogow kobiety. Internet, ogrod, bus-sklep 3 min. Spokojnie, czysto i tego również oczekujemy 07779631159

>Muswell Hill, N10 1ET, £760/mies +elektryka. Duze studio na poddaszu z aneksem kuchennym, lazienka z prysznicem. Dostepne od zaraz. Blisko przystanku autobusowego. 02088851890, 07436582103

>Muswell Hill/Bush Hill Park, N9 9SH Duze ladne studio, £775/

(postępuj według instrukcji)

Uwaga! Ogłoszenia drobne (£1) reklamujące jakąkolwiek działalność usługową lub handlową, nie będą zamieszczane. Ten typ ogłoszeń można zamieścić, jako ogłoszenie ramkowe (szczegóły poniżej), kontaktując się z DZIAŁEM MARKETINGU.

Telefonicznie:

lub online:

jAK ZAMIEścIćOGŁOsZENIEUWAGA! Ogłoszenia przyjmowane są do PONIEDZIAŁKU DO GODZ. 15.00. Ogłoszenia przesłane po godzinie 15.00 opublikowane będą w następnym wydaniu cooltury (decyduje godzina otrzymania ogłoszenia przez redakcję, w związku z tym prosimy o wcześniejsze wysyłanie ogłoszeń).

Warunki:

internet cooltura.co.uk

ramkowe (usługi)

sms 81616

1. Wszystkie ogłoszenia drobne przyjmowane są do poniedziałku do godziny 15.00. Każde ogłoszenie wysłane po tej godzinie zostanie zamieszczone w następnym numerze.2. Ogłoszenia wysłane z innego numeru niż podany w ogłoszeniu

zostaną odrzucone, ogłoszenia napisane drukowanymi literami zostaną

odrzucone (OPŁATA ZA OGŁOsZENIE NIE PODLEGA ZWROTOWI).3. Dopuszczalna długość ogłoszeń drobnych to 160 znaków.4. Gdy treść ogłoszenia jest obraźliwa lub przekracza zasady

powszechnie przyjętych norm społecznych, redakcja zastrzega sobie prawo do nie umieszczania ogłoszeń. Prosimy o prawidłowe podawanie numerów telefonów. W przypadku podania niepełnego numeru (czyli zawierającego mniej niż 11 cyfr) ogłoszenie

nie zostanie wydrukowane. Redakcja nie ponosi odpowiedzialno-ści za treść ogłoszeń i zastrzega sobie prawo do ich skracania

oraz do nie umieszczania bez podawania przyczyny.5. Wszelkie ogłoszenie dot. usług towarzyskich nie będą zamieszczane.6. Ogłoszenia (szczególnie te przesłane sMs-em) drukowane są w oryginalnej treści i pisowni.

020 8846 3614

cooltura.co.uk£30

+vat

Ramka do 25 słów

Ramka do 15 słów

£25 +vat

Koszt ogłoszenia £1 + standardowa opłata operatoraWpisz: cL (spacja) kod (spacja) treść ogłoszenia. Przykład: cL 01 Wynajmę pokój... 079 111X111XKoniecznie podaj numer telefonu w treści smsa taki sam jak ten z którego wysyłasz!

Kody działów:

cL 01 mieszkania wynajmęcL 02 mieszkania szukamcL 03 praca damcL 04 praca szukamcL 05 kupię

cL 06 sprzedamcL 07 auto-motocL 08 randka w ciemnocL 09 inne

628-MAKIETA 4 68-91.indd 70 29/03/2016 17:59:03

071mies. Mieszkanie na 1 pietrze. Podwojna sypialnia, osobna duza kuchnia, lazienka z waana i wc. Dostepne od 9 kwietnia. 02088851890, 07436582103

>Palmers Green, N22 8NS, Luksusowy dwupoziomowy apartament, 4 bed. £2000/mies. 4 podwojne sypialnie, salon,oddzielna kuchnia, lazienka z wanna, taras. Po remoncie. 02088851890, 07715677401

>South Norwood 1-osobowy pokoj do wynajecia w South Norwood dla kulturalnej, spokojnej, niepalacej dziewczyny £100 tyg + 1 tydz depozytu (internet i rachunki wliczone) 07792222928

>Stansted wynajmę duży pokój w Stansted ,miejsce parkingowe, liwing, Polska telewizja, ogród ,blisko pociąg, autobusy, rachunki wliczone 2 toalety. Szukam osoby czystej . 07594840113

>Stockwell. Wynajme miejsce w pokoju we flacie czystym i spokojnym, 5 min.od st.metra, tel.07748348973 po 17.00-tej.

>Streatham Common Witam! Mam do wynajęcia pokój dwójkę dla jednej osoby na Streatham Common. Dom z przestronnym salonem. Mieszkają tylko 3 osoby. Koszt 130£/tydz.Dwa tyg. Depozyt 07438340226

>Tottenham Hale, N17 9EZ, 2 bed flat z ogrodem. £1275/mies. Ladne 2 bed flat: 2 podwojne sypialnie, przechodni salon, kuchnia z jadalnia, ogrod. Dostepne od 19 kwietnia. 02088851890, 07715677401

>Tottenham, N17 6EE, Pokoj jedynka, £90/tydz. + gaz i energia do podzialu. 07436792779, 02088851890

>Wembley Park Pokoje do wynajecia okolica Wembley Park NW9 Wysoki standard. Kontakt pod nr 07944307263

>Winchmore Hill, N21 3DH, Piekny 5 bed dom. £2995/mies. 5 podwojnych sypialni, Osobna kuchnia, salon, jadalnia, 2 lazienki, podjazd, ogromny ogrod. Dostepny od 22/02/16. 02088851890, 07436582103, 07715677401

>Wynajmę pokój dwójkę dla pary lub dwóch osób. Dom z ogrodem, parkingiem i dostepem do internetu. Po wiecej info proszę dzwonić. 07438497727

pracadam


Dzień Otwarty dla Pielęgniarek w East and North Hertfs NHS Trust, Steveage 09-04-2016 miedzy 10.00 a 16.00. Dowiedz sie wiecej na www.nursesinherts.com

Firma Sara-Int Ltd poszukuje księgową. Wymagania: min 1 rok doświadczenia na tere-nie UK, znajomość VAT, PAI, self-assessment i LTD company. Dobry angielski w mowie i piśmie. Praca na pelen etat. e-mail:[email protected] tel: 02088463606

>Szukam dziewczyn, ktore chcialyby zostac konsultantka Avon www.konsultantka-anglia.co.uk

>Szukamy fryzjera lub fryzjerki do salonu na Perivale Praca na cały etat z mozliwością zatrudnienia na kontrakt. Prosze o kontakt Justyna 07481302602

>Poszukuję osoby do sprzątań domów prywatnych na cały etat. Praca legalna 07769332520

>Avon - zostań konsult na super zasadach, od zaraz I bez ryzyka! Potrzeb wiecej info? Wyslij SMS Avon oddzwonię! Magda 07727062239 Www.buyorsellcosmetics.co.uk

pracaszukam


Plastrowanie na wysoki standard 12 lat w UK. Transport, narzędzia, duża ekipa więcej info pod nr. tel.07907929169

>Elektryk-Hydraulik z 12 letnim doświadczeniem w angielskiej firmie z własnymi narzędziami i vanem. certificaty NICEIC i Gas

628-MAKIETA 4 68-91.indd 71 29/03/2016 17:59:04

072komputeryserwis

zasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

HL-Computer Service; Profesjonalne na-prawy; Reinstalacja Windows; Usuwanie wirusów; Instalacja Internetu; Technik-Informatyk; Olgierd 07961222932

H-Tech Serwis Kom-puterowy. Rozwią-zywanie wszelkich problemów z Laptopa-mi i PC. Odzyskiwanie Danych, Instalacje, Administracja, Zabez-pieczanie Sieci, CCTV. Dojazd do Klienta. Tel.: 07723012148, email: [email protected] www.halskytech.co.uk

Naprawa: laptop, ta-blet, konsola, telefon, Zmiana języka, wirusy, przegrzewanie się, wymiana ekranu/kla-wiatury, strony www, kamery CCTV, rok gwa-rancji. Laptop zastęp-czy dojazd do klienta tel. 07411123340

transportprzewozy, paczki


Lotniska Van 9 osobowy i Przepro-wadzki – największy van Licencja PCO i ubezpieczenie. Od-powiedzialny kierow-ca. Taniej kontakt 07985600960

Przeprowadzki , wy-wóz śmieci Londyn i cała Anglia, duży van z windą, profesjonalna obsługa. Przewóz na lotniska, dziewięcio-osobowy van. Piotr, 07749174695

Przewozy Osób i Pa-czek z adresu na ad-res!!! +447593207041 Wieloletnia firma z doświadczeniem Za-praszamy serdecznie do zapoznania się z naszą ofertą. Odwiedź nasze strony interne-towe oraz facebooka: www.bus-anglia.com

Potrzebujesz prze-wieźć swoje rzeczy? Przeprowadzka już od £25 za jeden kurs. Zadzwoń już teraz, nie wahaj się! Grze-gorz-07521004927 Dostępny od rana do późnego wieczora. pojemnosc-14[m3]

usługiróżne


Architekt rejestro-wany w Anglii wyko-nuje projekty: lofts, extensions. Usługi: Planning Applications and Building Control mob.: 07708696377 [email protected]

Rozliczenia podat-kowe, rejestracja i rozliczenia Self employed. Work-ing Tax Credit, Child Tax Credit. Pomoc w benefitach. Kontakt 07475957191

Profesjonalne sesje fo-tograficzne: fotografia noworodkowa, dziecię-ca, rodzinna i okolicz-nościowa. Zapraszam na moja stronę www.fairyworldphotogra-phy.co.uk Super niskie ceny. Zapraszam 07736217120

Safety. tel 07707717053

>Poszukuje pracy jako pomocnik malarza lub murarza może być też jako pomocnik przy przeprowadzkach nr. 07466063971. [email protected] Rafał utr nin.

>Podejmę sie opieki nad osoba starsza. Jestem pogodna lubie zwierzęta dobrze gotuje. Mam NIN i DBS Mogę tez poprowadzić dom rodzinie Grazyna Tel 07763622607

>Plastrarze z doświadczeniem szukają prac na plaster, tynki, bonding, rendering, hardwall. Wysoka jakość wykonania, własne narzędzia. Jacek 07850280135

>Doświadczony murarz tynkarz szukam pracy. Przybudowy Bloczki, cegla, klinkier, pointing. Murki ozdobne, wszelkie prace ogolnobudowlane. tel 07958253348

>Elektryk z dlugoletnim doswiadczeniem zawodowym , instalacje domestic & comercial szukam pracy. Pomoge przy awariach i problemach zwiazanych z pradem 0 7883974669

>Informatyk z wieloletnim doświadczeniem szuka pracy. Naprawiam laptopy. Projektuje strony internetowe. I wiele więcej. Cokolwiek związanego z informatyką. 07885421494

auto-motoSMS: 81616 KOD: 07cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Sprzedam vauxhall astra 1.6 benzyna 2002rok automatyczna skrzynia biegow. samochod jest sprawny przebieg 54000 mil cena 600 f do uzgodnienia 07872024912

>Ford Mondeo MK4 2007r. 126000mil,zadbane po wymianie rozrzadu oleju i filtrow.cena Ł2999 do negocjacji.wiecej info pod numerem7939044793

randkaw ciemno


>Przystojny lat 38 szuka milej dziewczyny. wiek dowolny 07581482278

>Szukam normalnej dziewczyny. kawaler 38 lat.07770933889

>Mam 56 lat , mieszkam w

Londynie . Poznam kulturalnego

pana w podobnym wieku w celu

przyjaźni , może stałego związku tel

07846285282

inneSMS: 81616 KOD: 09cooltura.co.ukzasady zamieszczania ogłoszeń – str. 70

>Witam mamy z okolic SE18,

Wprowadzilismy sie z mężem i

roczna córeczką do tej okolicy.

Szukam innych mam bo nie ma to

jak polskie pogaduszki przy kawie :-)

07897143142

>Szukam osoby ktora pracuje w

London Covent Gardens (market

warzywa, owoce).Wiecej info

07593775098

telewizjasatelitarna


Profesjonalny montaż i ustawienia anten satelitarnych. Sprze-daż całych zestawów oraz akcesoria. Tel 07725977203, 07902002757 Przemysław

Polska Telewizja Londyn NC+ , Cyfrowy Polsat Zestawy na umowę Montaż anten Zapraszamy do punktu 19 Finchley Lane NW4 1BN Hendon Sklep: 02082033162 Insta-lacje:07779631401 www.polskatelewizja.co.uk

Satelitarna Telewizja Najszybsze i naj-lepsze rozwiązanie wszystkich twoich problemów. Ustawie-nia, montaż, polskie zestawy TNK An-drzej 07840650509 07423602647

OGŁOSZENIAdrobne

628-MAKIETA 4 68-91.indd 72 29/03/2016 17:59:05

073

628-MAKIETA 4 68-91.indd 73 29/03/2016 17:59:06

074 REKLAMAUsŁUgi

628-MAKIETA 4 68-91.indd 74 29/03/2016 17:59:08

075

628-MAKIETA 4 68-91.indd 75 29/03/2016 17:59:09

076 OGŁOSZENIATRANSPORT + mOTORyzAcjA

628-MAKIETA 4 68-91.indd 76 29/03/2016 17:59:11

077

628-MAKIETA 4 68-91.indd 77 29/03/2016 17:59:12

078 OGŁOSZENIASKUP ZŁOMU

628-MAKIETA 4 68-91.indd 78 29/03/2016 17:59:14

079

628-MAKIETA 4 68-91.indd 79 29/03/2016 17:59:16

080

CIEKAWOSTKI Z ŻYCIA GWIAZDCelebryci

OGŁOSZENIAwywóz śmieci

628-MAKIETA 4 68-91.indd 80 29/03/2016 17:59:17

081

628-MAKIETA 4 68-91.indd 81 29/03/2016 17:59:19

628-MAKIETA 4 68-91.indd 82 29/03/2016 17:59:20

083

628-MAKIETA 4 68-91.indd 83 29/03/2016 17:59:22

084084084 CAFÉ COOLTURAwasze imprezy

628-MAKIETA 4 68-91.indd 84 29/03/2016 17:59:25

085

628-MAKIETA 4 68-91.indd 85 29/03/2016 17:59:27

086 REKLAMABUDOWNICTWO

628-MAKIETA 4 68-91.indd 86 29/03/2016 17:59:29

087

628-MAKIETA 4 68-91.indd 87 29/03/2016 17:59:30

088 OGŁOSZENIABUDOWNICTWO

628-MAKIETA 4 68-91.indd 88 29/03/2016 17:59:32

089

628-MAKIETA 4 68-91.indd 89 29/03/2016 17:59:33

090

628-MAKIETA 4 68-91.indd 90 29/03/2016 17:59:35

091

628-MAKIETA 4 68-91.indd 91 29/03/2016 17:59:37

092 SPORTPiłka nożna

»W porównaniu do zeszłośrodo-wego meczu z Serbią w Pozna-

niu (1:0) selekcjoner Adam Nawałka pozostawił w podstawowym składzie tylko czterech piłkarzy. Byli nimi: peł-niący w sobotę funkcję kapitana Kamil Glik, Grzegorz Krychowiak, Kamil Gro-sicki i Arkadiusz Milik. Szansę dostali m.in. Paweł Wszołek i Filip Starzyński. Obaj efektownie zaprezentowali się na tle przeciętnych Finów. Najefektywniej w polskim zespole zagrał jednak Gro-sicki. Skrzydłowy Stade Rennes strzelił dwie bramki i zaliczył dwie asysty.

Po nieco niemrawym początku bia-ło-czerwoni wyszli na prowadzenie w 18. minucie. Artur Jędrzejczyk popi-sał się precyzyjnym podaniem z prawej strony boiska, a Grosicki płaskim strza-łem przy dalszym słupku pokonał bram-karza gości.

Po niespełna dwóch minutach było już 2:0. Tym razem po kontrataku Gro-

sicki dośrodkował z lewej strony boiska, a wbiegający w pole karne Wszołek skie-rował piłkę do bramki. Od tej pory bia-ło-czerwoni mieli jeszcze większą prze-wagę i kontrolowali przebieg wydarzeń na boisku.

Efektem tego był gol w 32. minu-cie. Tym razem Wszołek z prawej strony boiska dokładnie podał do Starzyńskiego, a ten odwrócił się z piłką i pięknym, tech-nicznym uderzeniem z okolic linii pola karnego pokonał Lukasa Hradecky'ego. Wcześniej dobrej okazji nie wykorzy-stali Arkadiusz Milik i Wszołek. Finowie w tym okresie gry wyraźnie pogubili się w defensywie.

Jednak błędów nie ustrzegli się rów-nież podopieczni Nawałki. W 39. minucie naciskany przez rywala Jędrzejczyk bar-dzo ryzykownie wycofał piłkę do Artura Boruca, a ten musiał interweniować wśli-zgiem poza polem kadry. Wyjście z bramki polskiego bramkarza próbował wykorzy-

stać Roman Eremenko, ale po jego strzale piłkę z linii bramowej wybił Michał Paz-dan. Chwilę wcześniej w słupek trafił Gro-sicki po próbie dośrodkowania.

Po zmianie stron Finowie próbowali atakować nieco odważniej. Jednak dzięki temu gospodarze mieli więcej miejsca, co skrzętnie wykorzystali. W 66. minu-cie po raz drugi w tym meczu asystował Grosicki, który przedarł się prawą stroną w pole karne. Piłka po rykoszecie trafiła do Wszołka, a ten strzelił drugą bramkę w tym spotkaniu.

W 82. minucie Robert Lewandowski, który zmienił Arkadiusza Milika, trafił w poprzeczkę z rzutu wolnego.

Wynik ustalił Grosicki, który w 85. minucie wykorzystał efektowne podania z okolic środka boiska Bartosza Salamona. To była druga bramka polskiego skrzydło-wego tego dnia, a ósma w drużynie naro-dowej. Wszystkie uzyskał za selekcjoner-skiej kadencji Nawałki. «

Polscy piłkarze wygrali w zeszłą sobotę z Finlandią 5:0 (3:0) w meczu towarzyskim we Wrocławiu. To był drugi tegoroczny sprawdzian biało-czerwonych – w środę w Poznaniu pokonali Serbów 1:0.

Polacy gromią

Fot.

PAP

/ Mac

iej K

ulcz

yńsk

i

Polacy cieszą się po strzelonej bramce podczas towarzyskiego meczu Polska – Finlandia

628-MAKIETA 5 92-100.indd 92 29/03/2016 17:49:42

093

» Trofeum, które w latach 1911-1991 wręczano zwycięzcom

Pucharu Anglii, wyceniono w nadawa-nym przez stację BBC „Antiques Road-show” na ponad milion funtów. To naj-cenniejszy przedmiot w historii pro-gramu.

Trofeum wycenione przez eksperta „Antiques Roadshow” Alastaira Dicken-

sona, to trzeci puchar wręczany we wspo-mnianych rozgrywkach.

– Ciężko oceniać wartość takich przedmiotów. Ale to jest – obok trofeum Wimbledonu – najcenniejszy puchar w kraju – zaznaczył Dickenson.

Pierwszy, który wręczano od 1872 roku, został ukradziony w 1895 roku z wystawy sklepu obuwniczego w Birming-

ham, gdzie był prezentowany po zwycię-stwie Aston Villi. Drugi został zastąpiony przez angielską federację, po tym jak Man-chester United po wygranej w 1909 roku zrobił replikę trofeum, a piłkarska organi-zacja uświadomiła sobie, że nie ma do niego praw autorskich. W 1991 roku uznano, że trzeci model jest już zbyt podatny na uszko-dzenie, by go nadal używać. «

» Mistrzowie świata Niemcy prze-grali z Anglią 2:3 (1:0) w towa-

rzyskim meczu piłkarskim w Berlinie. Niemcy będą grupowymi rywalami Polaków w mistrzostwach Europy we Francji.

Niemcy prowadzili w sobotę już 2:0, ale ostatecznie to Anglicy cieszyli się ze zwycięstwa 3:2. Wyspiarze zaskoczyli mistrzów świata szybką i ofensywną grą. Przede wszystkim w defensywie ekipa Joachima Loewa ma jeszcze wiele do poprawienia. Zwłaszcza, że zaprezen-towała się w całkowicie nowej odsłonie. Za środek obrony odpowiedzialni byli teraz Mats Hummels, którego po prze-rwie zastąpił debiutant Jonathan Tah, i Antonio Ruediger, a po bokach Jonas Hector i Emre Can.

Anglicy jeszcze nigdy nie przegrali w Berlinie, a ozdobą sobotniego spotka-nia był gol zdobyty piętą przez Vardy’ego kwadrans przed końcem. «

Trzy Lwy pokonały mistrzów świata

Angielski piłkarz Jamie Vardy celebruje zdobycie gola w meczu z Niemcami

Puchar za ponad milion funtów

Fot.

PAP/

EPA

/ A

nneg

ret H

ilse

628-MAKIETA 5 92-100.indd 93 29/03/2016 17:49:43

094 SPORTwioślarstwo

» Faworyzowana przez bukmache-rów ósemka Cambridge – trady-

cyjnie oznaczona jasnoniebieskimi pió-rami na wiosłach – prowadziła przez całą długość trasy, od startu przy zachodnio-londyńskim moście w Putney do mety przed dzielnicą Chiswick.

Bardziej doświadczona, cięższa o 12 kilogramów i wyższa średnio o 1,5 cm załoga Cambridge wykorzystała swoją fizyczną przewagę, odnosząc – pomimo trudnych warunków atmosferycznych – swoje pierwsze zwycięstwo od 2012 roku.

W rozgrywanym godzinę wcześniej wyścigu kobiet wioślarki Oxfordu trium-fowały czwarty raz z rzędu, a 13. raz w ostatnich 17 edycjach.

Załoga Cambridge miała poważne problemy z ukończeniem rywalizacji po tym, jak ich łódź zaczęła nabierać wody.

Wbrew sygnalizacji sędziów, zawodniczki zdecydowały się jednak za wszelką cenę dopłynąć do mety, czym zyskały sym-patię zgromadzonych na obu brzegach Tamizy kibiców. W historii zmagań kobiet Oxford wygrał 30 razy, Cambridge był górą w 41 wyścigach.

Wyścigi osad Uniwersytetów Oxfordu i Cambridge to jedne z najstarszych zawo-dów sportowych w świecie. Rozgrywane są w edycji męskiej od 1829, a z udzia-łem pań – od 1927 roku. Od 1938 roku kolejne edycje wyścigu są relacjonowane na żywo za pośrednictwem radia i tele-wizji BBC, stanowiąc element wielka-nocnej tradycji.

Transmisja na żywo zaczyna się na dwie godziny przed wyścigiem – w jej trakcie przedstawiana jest historia rywalizacji, a także sylwetki sportow-ców reprezentujących oba uniwersy-

tety. Łączna oglądalność wydarzenia na całym świecie szacowana jest na kilka-dziesiąt milionów osób.

Jedną z legend brytyjskiego wio-ślarstwa i uniwersyteckiego wyścigu jest Daniel Topolski, syn słynnego pol-skiego malarza Feliksa Topolskiego, który dwunastokrotnie poprowadził Oksford do zwycięstwa w rywalizacji osad jako trener, dokładając do tego jedno zwycię-stwo jako zawodnik, a także dwa mistrzo-stwa świata z czasów swoich studiów. Sportowiec przez wiele lat komentował dla BBC kolejne edycje wyścigu. Zmarł w 2015 roku.

Całkowity zysk z organizacji wyda-rzenia, w tym darowizn od kibiców, będzie przekazany na cele charytatywne wskazane przez fundację Cancer Rese-arch UK zajmującą się badaniem i lecze-niem raka. »

Cambridge lepsze od OxforduÓsemka Uniwersytetu Cambridge pokonała wioślarzy Oxfordu w 162. edycji prestiżowych regat na Tamizie w Londynie (6,8 km). To była jej 82. wygrana, a rywale mają o trzy mniej. W 71. odsłonie zmagań kobiet triumfowała osada z Oxfordu.

Fot.

Ric

hard

Hea

thco

te /

Gett

y Im

ages

Osada Cambridge prowadzi z osadą Oxfordu podczas wyścigu The Cancer Research UK 2016

628-MAKIETA 5 92-100.indd 94 29/03/2016 17:49:46

095

628-MAKIETA 5 92-100.indd 95 29/03/2016 17:49:47

096 ROZRYWKAKrzyżówKa + HorosKop

628-MAKIETA 5 92-100.indd 96 29/03/2016 17:49:48

097BARAN (21.03–20.04)

Nie odkładaj spraw na ostatnią chwilę. Nie będziesz miał szczęścia w szybkim załatwianiu zaległości. Gdy zdarzy się, że zaniedbasz jakąś sprawę, szybko odbije się to na Twoich dalszych planach. Musisz być skrupulatny i jak dawno nie byłeś, dokładny i rzetelny.

BYK (21.04–20.05)

Aura za oknem sprawi, że możesz czuć się oszołomiony, jakbyś był nieobecny. Możesz mieć problemy ze skupieniem się na obowiązkach. Postaraj się dostarczyć organizmowi więcej odpoczynku, szczególnie na świeżym powietrzu. Niebawem Twoja forma powinna się poprawić.

BLIŹNIĘTA (21.05–21.06)

Będziesz rozbiegany i rozkojarzony. Możesz mieć trudności ze zmobilizowaniem się do najprostszych działań. Uważaj, aby nie umknęły Ci ważne sprawy. Spisuj sprawy do zrobienia, notuj zakupy, w końcu poproś rodzinę o pomoc, a uda Ci się wywiązać ze zobowiązań.

RAK (22.06–22.07)

Jesteś znużony i zmęczony pracą, ale to nie powód, aby pokazywać swoje niezadowolenie całemu światu. Otoczenia nie interesują Twoje humory. Skup się na przygotowaniach do spotkania rodzinnego. Ustal priorytety a poczujesz się silniejszy.

LEW (23.07–22.08)

Będziesz zabiegany, przestraszony ogromem obowiązków i zatrwożony, czy wszystko się uda. Ważne, abyś odpowiednio zorganizował sobie najbliższe dni. Nie wstydź się prosić o pomoc. Rozpisuj sprawunki do załatwienia. A przede wszystkim nie panikuj! Po świętach odpoczniesz.

PANNA (23.08–22.09)

Wyraźnie obniży się Twoje samopoczucie i forma fizyczna. Postępuj ostrożnie, nie podejmuj się żadnych dodatkowych zobowiązań ani pracy ponad swoje siły. Wieczorami koniecznie odpoczywaj. Jeśli Twoja forma nie ulegnie poprawie, skonsultuj się z lekarzem.

WAGA (23.09–22.10)

Zapowiadają się dni pełne odpoczynku a nawet lenistwa. Wygląda na to, że wszystko będziesz miał zrobione i podane pod nos. Będziesz miał okazję zadbać o siebie a nawet spędzić czas na świeżym powietrzu. Wielkanoc będzie czasem pełnym odpoczynku i luzu.

SKORPION (23.10–21.11)

Przed Tobą czas istotnych zmian, które przyniosą zarówno materialne, realne korzyści, jak i duchowe. Poczujesz, jak się odradzasz oraz jak zmieniasz się w świadomego i pewnego siebie człowieka. Będziesz miał szansę pozbyć się dotychczasowych lęków i ograniczeń.

STRZELEC (22.11–21.12)

Przed Tobą dni pełne inspiracji, miłych niespodzianek, planów i spotkań z ludźmi. Szykuje się tak bardzo lubiane przez Ciebie towarzyskie zamieszanie. Zwrócisz na siebie uwagę na niejednym spotkaniu, także kogoś, kto i Ciebie zaintryguje. Zapowiada się wiele miłych chwil.

KOZIOROŻEC (22.12–19.01)

Nie bój się przyznać do popełnionego błędu. To już połowa drogi do tego, aby go naprawić. Masz szansę zyskać bardziej ludzkie, sympatyczne oblicze. Nie powinieneś również wpędzać się w poczucie winy z powodu swojej niekonsekwencji czy braku wytrwałości.

WODNIK (20.01–18.02)

Czeka Cię trudny emocjonalnie i psychicznie czas. Możesz łatwo i szybko się irytować, możesz czuć się rozdrażniony, a do tego mogą dojść kłopoty ze zdrowiem. Zadbaj o swój komfort. Ubieraj się adekwatnie do pogody, zadbaj o wyciszenie i relaks.

RYBY (19.02–20.03)

Najbliższe dni sprawią, że poczujesz się szczęśliwy i spełniony. Twój dobry humor będzie się udzielał otoczeniu. Masz szansę być sprawcą uśmiechu i radości. Przed Tobą naprawdę bardzo szczęśliwy czas. Wykorzystaj te dni na spotkania z przyjaciółmi i na wspólne chwile z rodziną.

628-MAKIETA 5 92-100.indd 97 29/03/2016 17:49:48

628-MAKIETA 5 92-100.indd 98 29/03/2016 17:49:50

628-MAKIETA 5 92-100.indd 99 29/03/2016 17:49:52

628-MAKIETA 5 92-100.indd 100 29/03/2016 17:49:54

cooltura issuu 628

Documents