contemporary thai art

38
ศิลปะไทยร่วมสมัย เวลาและเส้นแบ่งของความ เป็นสภาวะร่วมสมัย

Upload: kobu-nannicha

Post on 06-Apr-2016

279 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

ศิลปะไทยร่วมสมัย | เวลาและเส้นแบ่งของความเป็นร่วมสมัย media arts and design

TRANSCRIPT

Page 1: Contemporary thai art

ศิลปะไทยร่วมสมัยเวลาและเส้นแบ่งของความ

เป็นสภาวะร่วมสมัย

Page 2: Contemporary thai art

ศิลปะไทยร่วมสมัย

2

Page 3: Contemporary thai art

เวลาและเส้นแบ่งของความเป็นสภาวะร่วมสมัย

3

Page 4: Contemporary thai art

content

08

14

18

22

24

34

ศิลปะร่วมสมัยไทย

กับยุคสมัยและเวลา

อะไรคือความร่วมสมัย?

กระแสสภาวะร่วมสมัย

กับระบบความเชื่อใน

renovation

กับความเป็นไทย

ความเชื่อในความเป็น

ร่วมสมัย

ประเด็นความร่วมสมัย

ในรัฐชาติไทย

4

Page 5: Contemporary thai art

5

Page 6: Contemporary thai art

6

Page 7: Contemporary thai art

ศิลปะไทยร่วมสมัย

7

Page 8: Contemporary thai art

ศิลปะร่วมสมัยไทยกับยุคสมัยและเวลา

ความเป็นศิลปะร่วมสมัยในประเทศไทย หากจะ

อ้างอิงถึงเวลาที่ชัดเจน แน่นอน ว่าเกิดขึ้นครั้งแรก

เมื่อใดนั้น คงทำาได้ยาก แต่สิ่งที่อ้างอิงได้อย่างเป็น

เหตุเป็นผลและพอที่จะนับได้ว่าเป็นเวลาแห่งการก่อ

ร่างสร้างตัวศิลปะร่วมสมัยในไทยที่ชัดเจนที่สุด คง

เห็นว่าเป็นช่วงเวลาประมาณ พ.ศ. 2466 ซึ่งเป็นปี

ที่ประเทศได้รับอาจารย์ศิลป์ พีรศรี จาก ประเทศ

อิตาลี (นามเดิมคือ คอร์ราโด เฟโรจี) ตรงกับสมัย

รัชกาลที่ 6 ในขณะนั้นมารับตำาแหน่งช่างปั้น ที่

ประเทศสยามในวันที่ 14 มกราคม พ.ศ. 2466 และ

เป็นช่วงเวลาเดียวกันที่ ท่านได้นำาพาเอาวิทยาการ

ความรู้ เทคนิคการสร้างงานศิลปะจากตะวันตกเข้า

มาด้วย เกิดการปรับตัวที่ทำาให้ศิลปะไทยนั้น

“ทันสมัย” ขึ้น

คำาว่า “สมัย” ในบริบทนี้ อาจจะเป็นสิ่งหมายว่า

ไทยเรา มีความพยายามให้ ศิลปะของไทย ก้าวหน้า

ไปให้ทัดเทียมกับ ช่วงเวลาในแบบตะวันตก

ด้วยการศึกษาเอา เทคนิค แนวคิด และวิชาการ

ความรู้ แบบตะวันตกในช่วงเวลานั้น ที่เริ่มหลั่งไหล

เข้ามาในไทย มาพัฒนาและสร้างความเป็นไทยแบบ

ทันสมัย ซึ่งก่อให้เกิดกระแสนิยมตะวันตกกับการ

สร้างงาน จากการเรียนรู้ สู่การทดลอง และปรับใช้

ให้เป็น ‘ศิลปะไทยร่วมสมัย’

อาจารย์ศิลป์ พีรศรี

8

Page 9: Contemporary thai art

จากปัจจัยที่มีส่วนต่อเรื่องการเปลี่ยนถ่าย

เวลาของศิลปะไทยสู่ศิลปะไทยร่วมสมัย

บริบทของเวลาเองก็ได้ทำางานร่วมกับการ

ผลิตศิลปะร่วมสมัย ที่เป็นเรื่องของการที่

ศิลปินได้หยิบยืม แนวคิด เทคนิคจากหลายๆ

ช่วงเวลา

การเปลี่ยนแปลงการปกครองมาสู่ระบอบ

ประชาธิปไตย ที่มีผลกระตุ้นความหมายของ

เสรีภาพและปัจเจกภาพ ผสานสัมพันธ์กับรากฐาน

ของการเติบโตของศิลปะสมัยใหม่มากขึ้น

ในอีกด้าน ศิลปินไทยเองก็ได้ไปศึกษาและนำาความรู้

ด้านวิชาการต่างๆและการมองความงามแบบ

ตะวันตกเข้ามาเผยแพร่

จนเกิดศิลปินที่สืบทอดแนวคิด ศิลปะแบบตะวันตก

ต่อมาเรื่อยๆ มาสร้างเป็นรูปแบบที่เป็นเอกลักษณ์

ของศิลปิน ผสมผสานเข้าไปด้วย ในผลงานศิลปะ

ที่ถูกผลิตขึ้นนั้นเอง ย่อมมีการหล่อหลอม สภาพ-

แวดล้อม ค่านิยม ความรู้สึกนึกคิด บรรยากาศของ

สังคมในช่วงเวลานั้นของไทยเข้าด้วย เพื่อให้เกิดเป็น

อัตลักษณ์ของความเป็นไทยในงานศิลปะร่วมสมัย

แบบไทย แต่ความเป็นไทยมันไม่สามารถกำาหนด

อย่างแน่นอนตายตัวได้ ความหมายของ ความเป็น

ไทย มันเปลี่ยนแปลงไปตามยุคสมัยและสัมพันธ์

กับสิ่งอื่นที่มากระทบอยู่ตลอดเวลา ส่งผ่านต่อๆไป

แต่ละยุคสมัยไปข้างหน้าเรื่อยๆ และการใส่

อัตลักษณ์ความเป็นไทยของศิลปินเอง มันก็มีความ

แตกต่าง ตามทัศนคติและมุมมองของศิลปินและ

สังคมเองด้วย

ซึ่งช่วงเวลานั้น ไม่ได้มีแค่ช่วงเวลาของวัฒนธรรม

เพียงแค่หนึ่งอย่าง แต่ได้หยิบยืม มาจากหลากหลาย

ช่วงเวลาของวัฒนธรรมที่แตกต่าง มันเปรียบเสมือน

ว่า มี timeline ที่เป็นเส้นขนานกันหลายเส้นอยู่ใน

ระนาบเดียวกัน และนำาเดินไปตามระยะเวลาของ

ตัวมันเองไปเรื่อยๆ ศิลปินได้ทำาหน้าที่หยิบแนวคิด

ของแต่ละเส้นขนานเวลา และแตกต่างช่วงเวลามา

ประกอบสร้างเป็นผลงานศิลปะตัวเอง ซึ่งมันเป็น

เสมือนจุดเริ่มต้นของศิลปะร่วมสมัย ที่หากเราจำากัด

ความจากเรื่องของ ‘เวลา’ อาจจะพูดอีกอย่างได้ว่า

เราเอา อดีต มาเรียนรู้ และทำางานขึ้นมาใหม่

เช่น เพื้อ หริพิทักษ์, ถวัลย์ ดัชนี, ทวี นันทขว้าง,

ประยูร อุลุปาฎะ, ชลูด นิ่มเสมอ, ประหยัด พงษ์ดำา,

บัณทิต ผดุงวิเชียร

ตามด้วยศิลปินรุ่นต่อๆ มา เช่น รุ่ง ธีระพิจิตร,

ปรีชา เถาทอง, วิโชค มุกดามณี, เขมรัตน์ กองสุข,

อิทธิพล ตั้งโฉลก, เฉลิมชัย โมษิตพิพัตน์,

คามิน เลิศชัยประเสริฐ, อารยา ราษฎร์จำาเริญสุข,  

ศราวุธ ดวงจำาปา

9

Page 10: Contemporary thai art

10

Page 11: Contemporary thai art

หากเวลา เป็นตัวกำาหนด ความเป็นร่วมสมัยของ

‘งานศิลปะ’ แสดงว่า การที่ศิลปิน กำาหนดคำาจำากัด

ความแก่ผลงานตัวเองว่า เป็นศิลปะร่วมสมัย มัน

ก็อาจจะขึ้นอยู่กับ timeline ของตัวศิลปินด้วย ที่

แต่ละคนมีอำานาจและสิทธิ์ต่อผลงานตนเองที่จะ

กำาหนดมันขึ้น จึงเกิดเป็น timeline ของการนิยาม

ความเป็นศิลปะร่วมสมัย ในแบบศิลปินคนนั้นขึ้น

และมันจะดำาเนินต่อไป และคงความเป็นศิลปะ

ร่วมสมัยก็ต่อเมื่อ ยังคงสร้างความต่อเนื่องให้กับ

timeline ตัวเอง ด้วยการที่ศิลปินยังคงผลิตผลงาน

และกำาหนดบทบาทของมันให้ร่วมกับยุคสมัยและ

ให้ความหมายมันว่าเป็นงานร่วมสมัย จนถึงวันที่ตัว

ศิลปินคนนั้นหยุดทำางานหรือเสียชีวิตลง timeline

ศิลปะร่วมสมัยในแบบของเขาก็สิ้นสุดลง แต่ไม่ได้

หมายความว่า ศิลปะร่วมสมัยบน timeline เส้น

อื่นจะหยุดลง มันยังคงดำาเนินต่อไปเรื่อยๆในแบบ

ที่ศิลปินคนอื่นจะกำาหนด หรือให้ความหมายกับมัน

ดังนั้นศิลปินจึงมีอิสระที่หยิบยืม แนวคิดหรือเทคนิค

จากช่วงเวลาต่างๆ และจากวัฒนธรรมที่หลากหลาย

มาสร้างผลงานให้เกิดความเป็นไปได้ใหม่ๆ ไปข้าง-

หน้าได้เรื่อยๆ ไม่รู้จบ

ศิลปินบางคนเอง ก็หยิบยืมแนวคิด เทคนิค จาก

timeline ของศิลปิน ที่ดำาเนินไปด้วยกัน หรือหยุด

ลงแล้วมา ผสมผสานกับงานตัวเอง เพื่อให้เวลาของ

ศิลปะร่วมสมัยในแบบของศิลปินเองเดินหน้าต่อไป

ศิลปินจึงสามารถกำาหนดความ “เก่า-ใหม่” ของ

ความรู้ แนวคิดได้ จากการเปรียบเทียบระยะเวลา

บน timeline ของตนเองเปรียบเทียบกับ timeline

ศิลปินหรือแนวทางศิลปะอื่นได้ ทำาให้ ความเก่าและ

ใหม่ หรือระยะเวลาของศิลปะร่วมสมัยมันจึงไม่คงที่

และไม่ชัดเจน ในมุมมองของช่วงเวลาที่แตกต่างกัน

ในอีกด้านหนึ่ง การเติมเต็มความเป็นศิลปะร่วม

สมัยของศิลปินเอง ไม่ใช่แค่ศิลปินเท่านั้น ที่กำาหนด

ทิศทางของผลงาน ยังหมายรวมถึง บริบทสังคม,

สภาพแวดล้อม, และบรรยากาศของสังคมในช่วง

เวลานั้น ที่ได้เติมเต็มเนื้อหาของงานศิลปะให้

สามารถบ่งบอกช่วงเวลาที่ชัดเจนของศิลปะได้ เช่น

ศิลปะในช่วงปี 2540 อาจจะมีหน้าที่บทบาทวิพากษ์

วิจารณ์ด้านเศรษฐกิจ การเมือง ของไทย ที่ต่างจาก

บรรยากาศการพูดคุยเรื่องเศรษฐกิจ การเมือง ใน

ปัจจุบัน หากศิลปิน ผลงาน และ ผู้ชมผลงาน อยู่ใน

ช่วงเวลานั้น อาจจะมีความรู้สึกที่เข้าถึง และเข้าใจ

บรรยากาศของสังคม ณ เวลานั้น ผ่านผลงาน

นั่นอาจจะหมายความว่ามันมีความร่วมสมัยใน

บริบทของยุคสมัยของสังคมกับผลงาน แต่ถ้าหาก

เรานำาผลงานนั้น มาวางไว้ในยุคสมัยนี้ ความหมาย

ที่มันเล่นกับบริบทเฉพาะของยุคสมัยมันอาจะไม่

ทำางาน หรือทำางานได้น้อยมาก มันจึงอาจเป็นเครื่อง

พิสูจน์ความเป็น “ศิลปะร่วมสมัย” ของงานนั้นๆ

ได้ว่ามันยังทำางานและมีความสัมพันธ์กับเรื่องของ

ยุคสมัยและเวลาอยู่ด้วยเช่นกัน ดังนั้นการพลิกผัน

ของศิลปะจึงไม่ได้ขึ้นอยู่แต่เพียงพัฒนาการของตัว

ศิลปะเองเท่านั้น หากยังมีปัจจัยภายนอกที่ส่งผล

กระทบด้วยว่าแบบใดเป็นที่นิยมในช่วงนั้น

11

Page 12: Contemporary thai art

ศิลปะร่วมสมัยของไทย มันจึงยากที่จะบอก

ว่ายุคสมัยใดหรือบริบททางเวลาใดสามารถ

กำาหนดได้ชัดเจน ไม่มีความเก่า-ใหม่ที่ระบุ

ชัดเจนได้ มันอาจจะขึ้นอยู่กับหลายๆปัจจัยที่

จะใช้จัดการหรือเรียงลำาดับเวลาในงานศิลปะ

ร่วมสมัยที่แน่นอน

ศิลปะและประวัติศาสตร์ศิลปะร่วมสมัยเองจึงมี

ลักษณะที่เป็น work in progress ซึ่งเป็นการ

ทำางานต่อเนื่องไปเรื่อยๆ ที่ครอบคลุมไม่ได้ ทำาให้จบ

ไม่ได้เพราะเวลายังไม่จบ ยังไม่มีคำาตอบได้ว่า ศิลปะ

ร่วมสมัยมันจะสิ้นสุดยังไง อาจให้ความหมายได้ว่า

หากเราระบุได้ มันก็เป็นการสิ้นสุดแล้ว

เมื่อเป็นเช่นนั้น การที่เราอาศัยอยู่ใน ความร่วมสมัย

การพยายามครอบคลุมสิ่งใดสิ่งหนึ่งจึงเป็นเรื่องที่ทำา

ไม่ได้ เพราะความร่วมสมัยหมายถึงสิ่งที่ยังไม่จบสิ้น

ที่ตัว subject ยังคงขยับอยู่

ไม่ได้เป็นเพราะศิลปะเปลี่ยนรูปไปจนตามไม่ทัน

เท่านั้น แต่เพราะเราแทบจะไม่สามารถจำากัดได้ว่า

ศิลปะควรจะเกี่ยวและไม่เกี่ยวกับอะไร เมื่อเป็นเช่น

นี้ ศิลปะที่ไปเกี่ยวข้องกับสิ่งอื่นหรือศาสตร์อื่นๆ มัน

จะยังเป็นศิลปะอยู่อีกหรือไม่?

12

Page 13: Contemporary thai art

13

Page 14: Contemporary thai art

อะไรคือความร่วมสมัย?

Contemporary คือ ‘สภาวะของความร่วมสมัย’

ซึ่งถ้าหากอธิบายนิยามในบริบทของศิลปะนั้น

Contemporary Art ก็เป็นเหมือนกับ

‘กระบวนการทางศิลปะ’ ในการนำาเรื่องของ

‘บริบท, แนวคิด, เทคนิค’ ในอดีตมาผูกโยงและใช้

ในบริบทของปัจจุบัน ซึ่งก่อให้เกิดเป็นการผสมรวม

ของ ‘อดีตและปัจจุบัน’ เกิดเป็น ‘การร่วมสมัย’ ขึ้น

มา ยกตัวอย่างงานจิตรกรรมไทยในสมัยก่อน ที่มี

มักจะเป็นการนำาเสนอเรื่องราวของวรรณคดี ไม่ก็

เป็นงานประเภทพุทธศิลป์ ผ่านรูปแบบของ ‘ลาย

ไทย’ ที่เป็นจุดเด่นของประเภทจิตรกรรมไทย ซึ่งพอ

เข้าสู่กระบวนการทาง contemporary art นั้น ตัว

ผลงานจิตรกรรมไทยได้ถูกหยิบยกมาเล่าเรื่องใหม่ๆ

ผ่านบริบทและแนวคิดของปัจจุบัน

ตัวอย่างเช่นผลงานของ จิรภัทร ทัศนสมบูรณ์ ที่

เป็นการนำาเรื่องราวของวรรณคดี วัฒนธรรม, และ

รูปแบบของความเป็นไทยมาผูกโยงเข้ากันกับรูป

แบบของสมัยปัจจุบัน

เช่นผลงาน “Sita! I have only you in my

World!” ที่เป็นการนำาตัวละคร

ของ นางสีดา ในวรรณคดีเรื่องรามเกียรติ์ ผ่านรูป

แบบของศิลปะประเภท Pop Art

ซึ่งผลงานนี้เป็นการนำาลายเส้นจิตรกรรมไทย และ

วรรณคดีในอดีตของฝั่งตะวันออก ไปผสมรวมกับ

ผลงาน Pop Art ที่เป็นเทคนิคภาพพิมพ์สมัยใหม่

ของฝั่งตะวันตก ซึ่งเกิดเป็นผลงานประเภท

Contemporary Art ขึ้นมา

14

Page 15: Contemporary thai art

15

Page 16: Contemporary thai art

ผลงาน “Hanuman vs Spiderman”

เป็นการนำาตัวแทน Hero ที่มีความ Popular ของ

ทั้งสองฝั่งทวีปมาปะทะกัน

โดยมี Spiderman เป็นตัวแทนของโลกตะวันตก

และ หนุมาน ที่เป็นตัวแทนของโลกตะวันออก ผ่าน

ลายเส้นของลักษณะความเป็นไทย

ซึ่งสิ่งนี้เป็น ‘การร่วมสมัย’ ของ อดีต + ปัจจุบัน ใน

ด้านของวัฒนธรรมของตัวละครในเรื่องแต่ง ทั้งใน

วรรณคดีและหนังสือการ์ตูน ผ่านบริบทของ

ยุคสมัย เป็นต้น

จากตัวอย่างที่ได้ยกไปด้านบนนั้น แสดงให้เห็นว่า Contemporary Art นั้น เป็นผลงานประเภทที่มีการเชื่อมโยง

เข้ากับเรื่องของเวลาและสถานที่ (Space & Time) ซึ่งทำาให้เกิดเรื่องของ บริบท (Context) ในการกำากับผลงาน

ศิลปะในงานประเภทนี้ขึ้น

กล่าวคือ ‘ตัวบริบท’ นั้นทำาให้เราเห็นและสัมผัสได้ถึงสภาวะของความร่วมสมัยต่างๆ ทั้งในผลงานศิลปะจนถึงสิ่ง

แวดล้อมในชีวิตประจำาวันของเรานั่นเอง และจากการที่ตัว Contemporary Art มีการเชื่อมโยงเข้ากับเวลานั้น

ทำาให้ตัวผลงานในแต่ละยุคสมัยนั้น มีอายุในการแสดงผลงานและความหมายของตัวผลงานเอง กล่าวคือ ตัวผล

งานศิลปะนั้นจะมีการหมดยุคสมัยไป เมื่อตัวสังคมได้ขับเคลื่อนตัวเองออกจากประเด็นเรื่องนั้นแล้วนั่นเอง ซึ่งสิ่งนี้

ทำาให้ผลงานศิลปะที่หมดยุคสมัยไปแล้วนั้นไม่ส่งผล affect ต่อตัวเรามากนัก เนื่องจากเราไม่ได้รับรู้ประสบการณ์

ของยุคสมัยนั้นโดยตรง หรือในบางครั้งเราอาจจะตีความผลงานชิ้นนั้นแตกต่างไปจากเดิม จากการที่บริบทของ

สังคมได้เปลี่ยนไปจากยุคสมัยของผลงานชิ้นนั้น ซึ่งสิ่งนี้ทำาให้มีศิลปินหลายคนได้หยิบ ผลงานศิลปะที่หมดยุคสมัย

ไปแล้ว มาดัดแปลงใหม่ผ่านบริบทของสังคมปัจจุบัน เพื่อให้ผลงานชิ้นนั้นได้รับความนิยมอีกครั้งผ่านเทคนิคและ

บริบทการนำาเสนอรวมถึงกระแสนิยมของปัจจุบัน

16

Page 17: Contemporary thai art

ผลงานการ์ตูนเรื่อง Apaimanee Saga (อภัยมณี

ซาก้า) ที่นำาวรรณคดีเรื่อง พระอภัยมณี ของสุนทรภู่

มาเปลี่ยนรูปแบบใหม่ให้กลายเป็นการ์ตูน โดยเป็น

นำาเสนอผ่านรูปแบบและเทคนิคที่เข้ากับปัจจุบัน

ทำาให้ วรรณคดีเรื่องสุนทรภู่ นั้นได้รับความนิยมอีก

ครั้ง เป็นต้น

คำาถามในประเด็นเรื่อง สภาวะร่วมสมัยในบริบท

ศิลปะ (Contemporary Art) นั้นอยู่ที่ว่า

“เส้นกั้นระยะเวลาของความเป็นร่วมสมัยนั้น อยู่ที่

ตรงไหน?”

“และอีกนานแค่ไหน ถึงจะเรียกงานชิ้นนั้นว่าเป็น

Contemporary Art ได้?”

อย่างเช่น ดนตรีในยุคปัจจุบันมี sound ของดนตรี

ที่มีการนำากลิ่นอายของดนตรียุค 1990s มาใช้ สิ่ง

นี้เรียกว่า Contemporary หรือเปล่า? ซึ่งในระยะ

เวลาที่ห่างกัน 20 ปี เป็นจำานวนระยะเวลาที่เก่า

พอที่จะเรียกว่า Contemporary ได้หรือยัง?

17

Page 18: Contemporary thai art

ซึ่งจากในหลายกรณีที่ได้มีการพูดถึงในข้างต้นเรา

จะสังเกตุเห็นได้ว่าการเข้ามาของศิลปะร่วมสมัยนั้น

ได้เปิดโอกาส ให้กับความเป็นไปได้ใหม่ๆ ในวงการ

ศิลปะได้อย่างกว้างขวาง ทั้งในการบันทึกอัตลักษณ์

ของศิลปะไทยเดิมแท้, การสร้างความหมายใหม่เพิ่ม

เติมให้กับศิลปะไทย, ฯลฯ แต่ในบางแง่มุมการเข้า

มาของศิลปะร่วมสมัยนี้ก็ทำาให้เกิดการแช่แข็งของ

วัฒนธรรมบางอย่างในสังคมที่ควรจะพังทลายลงไป

ตามเวลาเช่นกัน

ศิลปะร่วมสมัยหากมองในประเด็นของการใช้งาน

ถือได้ว่าเป็นเครื่องมือหนึ่งที่ถูกใช้งานได้ในรูปแบบที่

มีความหลากหลาย เพราะการพังทลายลงของระบบ

เวลาในความเป็นยุคสมัยที่มีความเฉพาะเจาะจง ซึ่ง

ถือได้ว่าเป็นเครื่องมือที่เปิดกว้างมาก แต่ส่วนตัว

แล้วทางกลุ่มคิดว่าในความเปิดกว้างนี้เอง

ความเชื่อหรือวัฒนธรรมบางอย่างที่ฉุดรั้งความ

ก้าวหน้าของนวัตกรรมกลับมีสิทธิในการคงอยู่อย่าง

ชอบธรรมในยุคสมัยปัจจุบัน

ตัวอย่างเช่น ไศยศาสตร์(เรื่องผีสาง) ที่ไม่ได้มีการ

พิสูจน์ทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งควรจะล้าหลังไปแล้ว

ในเวลาปัจจุบันกลับถูกพูดถึงอย่างเป็นเรื่องปรกติ

เพราะศิลปะร่วมสมัยได้สร้างช่องทางอันชอบธรรม

ไว้ให้ กลายสื่อบันเทิงที่พูดถึงประเด็นความเชื่อ เช่น

รายการคนอวดผี, ซีรีย์เรื่องเพื่อนเฮี้ยนโรงเรียน

หลอน,ฯลฯ อีกทั้งวัฒนธรรมการเคารพเทิดทูล

ชนชั้นสูงในสังคมที่น่าจะหมดสมัยไปด้วยกาลเวลา

กลับถูกความเป็นศิลปะร่วมสมัยสร้างช่องทางใน

การแสดงออกอย่างชอบธรรมในปัจจุบัน เช่น

ภาพเหมือนของกษัตริย์, การสร้างสื่อโฆษณาความดี

งามต่างๆ ของกษัตริย์ ,ฯลฯ

กระแสสภาวะร่วมสมัย กับระบบความเชื่อในสังคมไทย

18

Page 19: Contemporary thai art

19

Page 20: Contemporary thai art

20

Page 21: Contemporary thai art

ความเป็นไทยร่วมสมัย

21

Page 22: Contemporary thai art

22

Page 23: Contemporary thai art

หลังการเปลี่ยนแปลงการปกครองเป็นรัฐชาติสมัยใหม่

ชาติที่พยายามก้าวข้ามพ้นสิ่งที่ตนเองเป็น หรือพยายาม

ก้าวล้ำาโดยมี ศิลปะร่วมสมัยเป็นสิ่งขับเคลื่อน ซึ่งไม่ว่า

ชาติไหนๆ ก็พยายามก้าวพ้นตนเอง แม้จะเป็นวิธีการ

มองอดีตเพื่อก้าวข้ามผ่านปัจจุบันก็ตาม ศิลปะร่วม

สมัยนั้นก้าวพ้นจากขอบเขตของชาติทั้งในด้านภูมิ

ศาสตร์และเนื้อหา มันจึงเป็นเครื่องมืออย่างดีของ

รัฐไทยสมัยไหม่นำามาขับเคลื่อน

หากลองพิจารณาคำาที่มีผลต่อการผลิตความหมายของ

คำาว่า ‘ร่วมสมัย’ นั้นย่อมหนีไม่พ้นคำาว่า ‘สมัยใหม่’ ใน

เชิงที่เกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์ เช่นนี้แล้วความหมายของ

สมัยใหม่ มีความลื่นไหลแปรแปลี่ยนความหมายต่าง

วาระกัน ซึ่งความหมายของสมัยใหม่นั้นก็ย่อมเกิดจาก

การทำางานของระบบความต่างของภาษา เมื่อเรานำาไป

เปรียบเทียบกับคำาว่า ‘สมัยเก่า’ ซึ่งคำานี้เราจะไม่เอ่ยถึง

เลยถ้าไม่มีสิ่งเปรียบเทียบเกิดขึ้น เนื่องจากเราจะไม่รับ

รู้คำาว่า ‘เก่า’ เลยเพราะมันเป็นสิ่งเดิมที่คงอยู่ร่วมกับ

เรามาโดยตลอด จนกระทั้งบางสิ่งเข้ามาถึงจะรับรู้ว่าสิ่ง

เดิมมันเก่าไปแล้วและเรียกการเข้ามาด้วยคำาว่า ‘ใหม่’

ในชาติไทย ซึ่งการเปรียบเทียบความหมายของถ้อยคำา

ที่เกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์ก็เช่นกัน

ความเป็นสมัยใหม่มันจะมีความหมายก็ต่อเมื่อไปเปรียบ

เทียบกับประเพณี วัฒนธรรมพื้นถิ่น และนั้นคือความ

ลื่นไหลของความหมายที่แปรเปลี่ยนไปโดยตลอดนั้น

ก็ส่งผลกระทบต่อความหมายของ ‘ร่วมสมัย’ ด้วย

แต่ในความจริงแล้วความเป็นสมัยใหม่นิยม

(modernism) ในชาติไทยนั้นยังคงเป็นเพียงการนำาเข้า

มาของรูปแบบงานศิลปะจากตะวันตก ไม่ใช่การนำาแนว

คิดแต่อย่างใด สมัยใหม่นิยมในชาติไทยจึงเป็น

การพยายามทำาตัวให้ ‘ทันสมัย’ เท่านั้นเอง และการ

ได้รับการอุปถัมภ์จากรัฐ ทำาให้การไขว้คว้าความเป็น

สมัยใหม่กลับกลายเป็นสิ่งที่เป็นขนบและ

อนุรักษ์นิยมเสียเอง

แต่ถึงอย่างไรในยุคของทุน ศิลปะที่กลายเป็นเครื่องมือ

อนุรักษ์นิยมของรัฐจะมีการแข่งขันประกวดให้รางวัล

มีการเก็บสะสมผลงานของกลุ่มเศรษฐี ศิลปะกลายเป็น

สินค้าไปอย่างไรก็ตามในยุคของการเติบโตของ

เศรษฐกิจนี้ ก็เอื้องต่อการก้าวไปสู่นานาประเทศและ

การรับอิทธิพลใหม่ของต่างชาติมากขึ้น การเกิดกลุ่ม

ศิลปินที่มีแนวคิดปัจเจกชนนิยมนั้นส่งผลต่อความคิด

เชิงวิพากษ์นั้นสร้างศิลปะที่มีการวิพากษ์วิจารณ์ต่อ

ขนบเดิม ไม่ว่าจะเรื่องของความเป็นไทยหรือร่วมทั้ง

ระบบทุนนิยมเอง ยกตัวอย่างเช่น กลุ่มศิลปินรุ่นใหม่

นาวิน ลาวัลย์ชัยกุล, ฤกษ์ฤทธิ์ ตีระวนิช, หรือ

คามิน เลิศชัยประเสริฐ ต่างก็มีขนบแนวคิดการทำางาน

ศิลปะที่เปลี่ยนไปจากเดิมของศิลปะในชาติไทยหากจะ

กล่าวได้ว่า มีการแตกตัวออกของศิลปินเป็นสองกลุ่มซึ่ง

คือ กลุ่มที่ยังอยูในขอบเขตของชาติกับกลุ่มที่พยายาม

หนีของขอบเขตนั้น ระหว่างสองกลุ่มนั้นมีแนวคิดที่

อยู่ระหว่างกลาง แนวคิดที่ว่าคิดแบบสากล ปฏิบัติ

แบบท้องถิ่นจึงเกิดขึ้น เราจึงได้เห็นในงานของ

ศิลปินรุ่นใหม่ที่หยิบจับความเป็นท้องถิ่นมานำาเสนอใน

แนวคิดแบบสากลอยู่มาก และศิลปินในหน้าที่

ปัจเจกชนผลิตกรอบของคำาว่าร่วมสมัยขึ้นมาเอง

ความร่วมสมัยในรัฐชาติไทย

23

Page 24: Contemporary thai art

Renovationกับความเป็นไทย

ร่วมสมัย

ในคำาว่า “สมัย” ในบริบทนี้ อาจจะเป็นสิ่งหมายว่า

ไทยเรา มีความพยายามให้ ศิลปะของไทย ก้าวหน้า

ไปให้ทัดเทียมกับ ช่วงเวลาในแบบตะวันตก ด้วย

การศึกษาเอา เทคนิค แนวคิด และวิชาการความรู้

แบบตะวันตกในช่วงเวลานั้น ที่เริ่มหลั่งไหลเข้ามาใน

ไทย มาพัฒนา สร้างความเป็นไทยแบบทันสมัย

ก่อให้เกิดกระแสนิยมตะวันตกกับการสร้างงาน จาก

การเรียนรู้ สู่การทดลอง และปรับใช้ให้เป็นแบบ

ศิลปะไทยร่วมสมัย

24

Page 25: Contemporary thai art

ยุคสมัยปัจจุบันได้น่ากลัวและเชื้อเชิญให้ผู้คนกลับไป

หาวัฒนธรรมในอดีต แต่ความพิเศษของการ

โหยหาอดีตในปัจจุบันก็คือการทำาให้อารมณ์

โหยหาอดีตกลายมาเป็น Kitsch นั่นคือการจับเอา

ประสบการณ์ทางภาพพจน์ที่อาจจะเคยอ่าน เคย

เรียน หรือเคยเห็น (ตามนวนิยายย้อนยุค ละคร

ภาพยนตร์ ภาพถ่าย หรือคำาบอกเล่าของราษฎร

อาวุโส) อันหลากหลายมาขยำารวมผสมปนเปให้

กลายออกมาอยู่ในแพ็คเกจสำาเร็จรูปของอดีต

ทัศนคติแบบ Kitsch ที่มาพร้อมกับการผลิตสร้าง

วัฒนธรรมย้อนยุคก็คือการที่ผู้คนฟูมฟายโหยหา

อดีตหรือวัฒนธรรม “เทียม” ที่พวกเขาไม่รู้จัก

และลุ่มหลงอยู่ในอุดมการณ์โดยมีความซาบซึ้งทาง

อารมณ์อันเป็นตัวปิดกั้นไม่ให้เกิดการตั้งคำาถาม

หรือที่เรียกว่า “รสนิยมสาธารณ์เบ็ดเสร็จ” อีกทั้ง

ตัวอุดมการณ์ที่อยู่เบื้องหลังนี้ก็ไม่เปิดโอกาสให้มี

การตั้งคำาถามใดใด ดังจะสังเกตได้จากสิ่งประดิษฐ์

ทางวัฒนธรรมจัดฉากในภาพยนตร์ย้อนยุค ว่าเราไม่

สามารถที่จะตั้งคำาถามต่อเนื้อหาหลักในสิ่งเหล่านั้น

ได้ เพราะการตั้งคำาถามคือ “การกรีดมีดแหวกฉาก

หลังเวที และเปิดช่องให้เราได้ยลเห็นสิ่งที่ซุกซ่อน

อยู่”

ที่มีกระบวนการพัฒนาและโหยหาอดีต จาก

ความเป็นไทยประเพณี

(Traditional thai)

ไทยพื้นบ้าน

(Folk thai)

ความเป็นไทยร่วมสมัย

(contemporary)ไทยไทย

1 2

3 4

25

Page 26: Contemporary thai art

โครงสร้างที่ว่านี้คือการแบ่งโซนของพื้นที่เชิง

ชาติพันธุ์ (ethno-space) ซึ่งจะทำาให้เราแบ่งความ

เป็นไทยออกได้เป็นสี่แบบ

1. ไทยประเพณี (traditional Thai) มีทั้งความเป็น

ศิลปะและความแท้ที่สำาคัญ ศักดิ์สิทธิ์จนนำาไป

ดัดแปลงไม่ได้ ไทยแบบนี้อุปถัมภ์และสืบทอดโดย

รัญและชนชั้นสูง ดำารงอยู่ในวัด วัง พิพิธภัณฑ์ และ

สถาบันเชิงวัฒนธรรมแห่งชาติ

2. ไทยพื้นบ้าน (folk Thai) ไม่เป็นศิลปะในเชิง

ที่วิจิตรบรรจงเท่าไทยประเพณี แต่มีคุณค่าทาง

วัฒนธรรม แพราะมีความแท้ ซึ่งมักจะหมายความ

ว่ามีความสัมพันธ์แนบแน่นกับวิถีชีวิตที่เรียบง่าย

เช่น ในชนบทไทยพื้นบ้านอาจจะถูกอุปถัมภ์โดย

รัฐ ชนชั้นกลาง และชาวบ้าน และดำารงอยู่ในชุมชน

พิพิธภัณฑ์ท้องถิ่นต่างๆ

3. ไทยๆ (vernacular Thai) เป็นไทยแบบชายขอบ

เพราะทั้งไม่แท้และไม่เป็นศิลปะ ไม่เป็นวัฒนธรรม

เพราะไม่ได้มาจากอดีต เป็นสิ่งที่เกิดขึ้นในกระแส

บริโภคนิยมของสังคมสมัยใหม่ ซึ่งเน้นความ

สนุกสนานบันเทิงหรือไม่ก็ประโยชน์เฉพาะหน้า

เราจะพบความเป็นไทยๆ ได้ทั่วทุกที่

เป็นสิ่งที่เกิดจากการผสมผสาน ลอกเลียนแบบ ไม่

ได้เกิดจากการประดิษฐ์คิดค้นใหม่ ยิ่งไปกว่านั้น ยัง

เต็มไปด้วยคุณค่าต่างๆ ที่เคยถูกถือว่า “ไม่ไทย”

เช่น มีที่มาจากชนบท ชนขั้นล่าง ชนกลุ่มน้อย เป็น

พื้นบ้านที่ไม่ใช่ภูมิปัญญา ปะปนด้วยไสยศาสตร์และ

ความงมงาย รวมทั้งผลประโยชน์ของธุรกิจนอก

ระบบ

4. ไทยร่วมสมัย (contemporary Thai) เป็นศิลปะ

แต่ไม่มีความแท้ และดำารงตัวอยู่เหนือวัฒนธรรม

เพราะหมายถึงการนำาเอาของไทยๆ มานำาเสนอใน

บริบทใหม่

ที่มีกระบวนการพัฒนาและโหยหาอดีต จาก

ความเป็นไทยประเพณี

(Traditional thai)

ไทยพื้นบ้าน

(Folk thai)

ความเป็นไทยร่วมสมัย

(contemporary)ไทยไทย

1 2

3 4

26

Page 27: Contemporary thai art

ความเป็นไทยร่วมสมัย (contemporary)

ความเป็นไทยร่วมสมัย (contemporary)

ความเป็นไทยประเพณี

(Traditional thai)

ไทยพื้นบ้าน (Folk thai)

27

Page 28: Contemporary thai art

เช่น สื่อภาพยนตร์ เช่น ตำานานแม่นาคพระโขนงที่มี

วิวัฒนาการเริ่มตั้งแต่ เรื่องเล่าของชาวบ้าน กลายมา

เป็นหนัง ละคร สื่อภาพยนตร์และศาสตร์ของละคร

เวทีที่แต่ละยุคแต่ละสมัยมีเรื่องเล่าที่แตกต่างกัน

ออกไป ตัวตำานานซึ่งเป็นต้นฉบับก็ได้เปลี่ยนแปลง

ไปเรื่อยๆ แต่สิ่งที่คนไทยรับรู้คือ ตัวแม่นาคมีบุคลิก

ลักษณะยังไง มาถึงในยุคที่ทันสมัยใหม่ ตัวแม่นาค

กลับลดบทบาทลง เมื่อศาสตร์ในด้านภาพยนตร์

เปลี่ยนไป จากแม่นาคพระโขนง นำากลับมาทำาใหม่

เป็น พี่มากพระโขนง เสนอแง่มุมของพี่มากที่มีต่อ

นางนาคหรือตัวของพี่มากเองที่เป็นลูกครึ่งและนาง

นาคที่หน้าตาไม่ไทยต้นฉบับตั้งแต่ บทเพลง ทำานอง

และการแต่งกายที่ไม่ได้อิงยุคสมัยโบราณมากเกิน

ไปยังมีความร่วมสมัยของศาสตร์ด้าน film อยู่ และ

สุดท้ายมันก็ถูกกลายเป็น Metafiction นั่นคือ

แม่นาคพระโขนง เวอร์ชั่น animation เป็นการ

เปลี่ยน perception ของผู้คนร่วมสมัย เปิดมิติที่มี

ความซับซ้อนก้าวข้ามพันธกรที่เป็นต้นฉบับไปแล้ว

ไทยพื้นบ้าน

(Folk thai)

28

Page 29: Contemporary thai art

ความเป็นไทยร่วมสมัย (contemporary)

+ ไทย ไทย

29

Page 30: Contemporary thai art

หรือแม้แต่บทเพลงร่วมสมัยที่มีสัมพันธบท ในเรื่อง

เวลา สถานที่ ที่ซับซ้อนกันมากขึ้น มีการทับซ้อน

ของเพลงเก่ามาทำาใหม่, เพลงใหม่แต่ร้องด้วยทำานอง

เพลงไทยเดิม, หรือการผสมของความเก่าและใหม่

ในบทเพลง เช่น ศิลปินอย่าง สวีทนุช ที่หยิบยืม

บทเพลง ทำานองของเพลงสติงมาร้องในท่วงทำานอง

ที่เป็นไทยเดิม หรือ แต่งเพลงใหม่ที่มีการอิงยุคสมัย

วัยรุ่นสมัยใหม่ cover ร่วมกับศิลปินสมัยใหม่หรือ

นำาบทกวี กาพย์ กลอน มาใช้ในบทเพลง บ่งบอกว่า

นี่คือความเป็นไทย ใช้ดนตรีพื้นบ้าน (Folk Music)

ใช้สำานวน ภาษาที่เรียบง่าย ดนตรีประจำาชาติ ดนตรี

ลูกทุ่ง ดนตรีร่วมสมัย การผสมผสานเสียงดนตรี

อย่างเช่น เพลง : สักดอก....นะ ของ เอิร์ก lederer

เป็นการเกริ่นเพลงโหยใช้บทกวี กาพย์ กลอน เรื่อง

รามเกียร์ติ ที่เป็นบทอาขยานมาประกอบร่วมด้วย

กับบทเพลง และมีการ remix กันในรูปแบบของ

เพลงลูกทุ่งไทยร่วมสมัย ยังคงใช้บทกลอน บทกวี ที่

เป็นดนตรีพื้นบ้าน ใช้ภาษาที่เรียบง่าย ผนวกกับ

เพลงสติง ลูกทุ่ง มีการผสมผสานเสียงดนตรี เกิด

เป็นแนวเพลงที่เปิดประสบการณ์ให้คนดูใหม่ๆ

โดยที่คนดูไม่ได้เข้ามาเสพบทเพลงอย่างเดียวแต่รวม

ไปถึงโฆษณาความสวยความงามของนางเอกเอ็มวีที่

แต่งชุดไทยนั่นอยู่

30

Page 31: Contemporary thai art

Rude Boy Cover By เก่ง ธชย

ซักดอก....นะ ของ เอิร์ก เลเดอเลอร์

31

Page 32: Contemporary thai art

นอกจากนี้แล้วยังมีสื่ออื่นๆ อีกเช่น การ์ตูนไทย ซึ่ง

ในอดีต นั้นการ์ตูนก็เริ่มด้วยการ์ตูนเล่มละบาท ซึ่ง

มีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องผีสาง วิญญาณความเชื่อของ

สิ่งศักดิ์สิทธิ์ และลายเส้นในเชิง realistic หลังจาก

นั้นไม่นานมากนัก สังคมและวัฒธรรรมก็ได้มีการ

เปลี่ยนแปลงไป ด้วยปัจจัยและบริบทต่างๆที่สื่อด้าน

comic ตะวันตกและญี่ปุ่นเข้ามาแพร่หลายในสังคม

มากขึ้น งานการ์ตูนเล่มละบาทของไทยจึงได้มีการ

เปลี่ยนแปลงไปตามลักษณะของ comic ทาง

ตะวันตกและญี่ปุ่น ทั้งการจัดวางช่อง มุมกล้อง ท่า

โพสของคาแรกเตอร์ ลายเส้น ลักษณะการเขียน

สีหน้าอารมณ์ ก็เริ่มเปลี่ยนจาก realistic เป็นทาง

ตะวันตกหรือไม่ก็ญี่ปุ่นมากขึ้น ไม่เว้นแม้แต่ช่องคำา

พูดที่มักติดเขียนเป็นวงรีแนวตั้งตามญี่ปุ่น ซึ่งญี่ปุ่นั้น

เขียนจากบนลงล่าง แต่ไทยนั้นเขียนแนวนอนจาก

ซ้ายไปขวา ความหลากหลายของเนื้อหาก็เพิ่มมาก

ขึ้นเช่นกัน มีทั้งแอคชั่น แฟนตาซี กีฬา คอมมาดี้

ฯลฯ

ในปัจจุบัน ด้วยความหลากหลายดังที่กล่าวมา

ข้างต้นนี้ จึงทำาให้ Thai comic มีการผสมผสาน

ระหว่างของเก่าแบบไทยๆ และความเป็นสากลเข้า

ด้วยกัน

ยกตัวอย่างเช่น อภัยมณีซาก้า ซึ่งเค้าโครงเดิมมา

จากวรรณกรรมของสุนทรภู่ เรื่อง พระอภัยมณี ซึ่ง

ในความทรงจำาของพวกเรานั้น ก็พอทราบเนื้อหา

และจินตภาพกันดี แต่คอมิคเรื่องนี้ได้เอามา

ประยุกต์ สร้างประวัติและเล่นกับประสบการณ์ใหม่

ของผู้อ่าน เพราะมีความเป็นแฟนตาซีมากขึ้นใน

ด้านรูปลักษณ์ของตัวละคร เช่น ทรงผม,

เครื่องแต่งกาย ที่ไม่ได้มีความเป็นไทยร้อยเปอร์เซ็น

ซึ่งทำาให้เกิดการผสมกันของยุคสมัยขึ้น

32

Page 33: Contemporary thai art

ตัวอย่างที่สอง เรื่องศาสตราอสูร ลักษณะงาน

ทั่วไปมีคล้ายคลึงกับ comic ของญี่ปุ่น แต่เนื้อหา

เรื่องราวเป็นแอคชั่นแฟนตาซี ผสมกับเนื้อหาแบบ

ดั้งเดิมคือความเชื่อเรื่องสิ่งลึกลับ สัตว์หิมพานต์

มนตรา ศาสตร์มืด ทั้งยังมีการเอาลักษณะของ

ลายไทย มาประยุกต์เข้ากับงาน และฉากสถาปัตย์

ที่แสดงถึงบ้านเมืองในยุคปัจปัน

เช่นกัน โปสเตอร์ภาพยนตร์ก็ได้มีลักษณะเป็นภาพ

ลายเส้น realistic เช่นเดียวกับงาน comic และ

ลงสีด้วยสีโปสเตอร์ ผ่านนวัตกรรมเทคโนโลยีของ

ยุคปัจจุบัน ทำาให้ตัวภาพและเทคนิคเปลี่ยนไป

แต่ท้ายที่สุดแล้ว ก็ยังโหยหาอดีต กลับไปจัดวาง

องค์ประกอบ แบบเก่าๆ และใช้สีสมัยใหม่ให้เป็น

ลักษณะเก่าๆ สร้างลวดลายให้ความรู้สึกเก่า เรา

เห็นว่า โปสเตอร์นั้นเป็นโปสเตอร์ยุคใหม่แต่กลับให้

ความรู้สึกว่ามันมีกลิ่นไอความเก่า ทั้งที่ในความเป็น

จริงแล้วมันเป็นแค่การสร้างภาพเพื่อย้อนกลับไปหา

อดีตก็เท่านั้น

33

Page 34: Contemporary thai art

ตัวอย่างของความร่วมสมัยแบบใหม่ มีการแสดงถึง

ความรู้สึกของการโหยหาอดีต บริบทของศิลปะที่ไม่

ใช่เพียงศิลปะแท้เพียงอย่างเดียว แต่เป็นการผสม

ผสานจากศิลปะที่เป็นหนึ่ง กลายเป็นสินค้าที่หวน

กลับมาในเชิงพานิชย์ และมีการแทรกซึมอยู่ในทุก

ปัจจัยในการดำารงชีวิตของมนุษย์

ในตัวอย่างที่ยกมาจะเป็นเรื่อง “ยันต์ห้าแถว”

การสักนั้นเป็นสิ่งที่พบเห็นได้ทั่วโลก แต่จะมีความ

ต่างกันไปตามบริบทความเชื่อและวัฒนธรรมที่ต่าง

กันในแต่ละพื้นที่

ในประเทศไทยสมัยโบราณ มีเหตุมาจากความเชื่อ

และความศรัทธาเลื่อมใส เพื่อเป็นขวัญกำาลังใจและ

เป็นสัญลักษณ์ คือ เป็นความเชื่ออย่างหนึ่งที่เกิดขึ้น

เป็นประเพณีนิยม หลายๆคนเชื่อว่าการสักจะทำาให้

มีโชค

การสักทั่วไปมุ่งเน้นความสวยงาม /ศิลปะ แต่การ

สักยันต์นั้นมีจุดประสงค์หลักในความเชื่อไสยศาสตร์

ไม่ได้เป็นเพียงความสวยงามในเชิงศิลปะเท่านั้น แต่

ยังมีรูปแบบที่แฝงรากเหง้าของความเชื่อเอาไว้ด้วย

ยุคสมัยที่เปลี่ยนไปทำาให้ความคิดและความเชื่อ

หลาย ๆอย่างเสื่อมถอยไป ก็ลายสักก็ยังคงเป็น

เครื่องยึดเหนี่ยวจิตใจของบุคคลอยู่

ซึ่งเป็นเรื่องของความเชื่อ เป็นเรื่องของศรัทธา แต่ได้

ถูกนำามาใช้ในเชิงพานิชย์ ทำาให้กลายเป็นการค้าขาย

ความเชื่อ และการทำาให้ความเชื่อ, ความศรัทธามา

ทำาให้เกิดรายได้

ตัวยันต์ เป็นต้นแบบของความศักดิ์สิทธิ์ จนไป

ถึงเรื่องของต้นฉบับความศรัทธา ที่มีอิทธิพลต่อ

ชีวิต ระบบทุนนิยมและบริโภคนิยมทำาให้เข้าสู่เชิง

พานิชย์โดยที่มีเรื่องทุนจากมหาอำานาจในกระแส

โลกาภิวัฒน์เข้ามาเกี่ยวข้อง

ความเชื่อในความเป็นร่วมสมัย

34

Page 35: Contemporary thai art

พัฒนาการจากศิลปะสู่วัตถุมากมายที่นำาภาพแทน

ของตัวยันต์มาเพื่อเสริมภาพลักษณ์ให้กับวัตถุ โดย

ใช้ให้การชักจูงใจหรือชี้ให้เห็นความเป็นคุณค่า

ตัวอย่างเช่น โทรศัพท์มหามงคลเครื่องแรกของโลก

ภาพพักหน้าจอเป็นยันต์ห้าแถวของแท้, สินค้าอื่น ๆ

ที่นำาภาพแทนของยันต์ห้าแถวมาใช้เพื่อเพิ่มมูลค่า

และภาพลักษณ์ให้กับตัววัตถุเพื่อส่งเสริมการขาย

35

Page 36: Contemporary thai art

36

Page 37: Contemporary thai art

บรรณานุกรม

01

02

02

ประชา สุวีรานนท.์(2552). ดีไซน์+คัลเจอร์2.

7/1 ซ.อรุณอมรินทร์ 37 ถ. อรุณอมรินทร์

บางกอกน้อย กรุงเทพฯ 10700 : สำานักพิมพ์อ่าน.

ประชา สุวีรานนท.์(2554). อัตลักษณ์ไทย จากไทยสู่

ไทยๆ. 4 ซ.เจริญนคร 31 บางลำาพูล่าง คลองสาน

กรุงเทพฯ 10600 : สำานักพิมพ์ฟ้าเดียวกัน.

ธนาวิ โชติประดิษฐ.(2553). ปรากฏการณ์

นิทรรศการ. 296 ซ.สุวิชาญดำาริ บางยี่ขัน บางพลัด

กรุงเทพฯ 10700 : สำานักพิมพ์สมมติ.

Page 38: Contemporary thai art