Taal- en cultuurverschillenTaal- en cultuurverschillen(ATTK II / IC II)(ATTK II / IC II)

college 2 college 2

Relatie taal & cultuur en taal & denkenRelatie taal & cultuur en taal & denken Cultuurverschillen: HofstedeCultuurverschillen: Hofstede

MededelingenMededelingen

Indeling presentaties staat op Indeling presentaties staat op www.koetschruiter.nlwww.koetschruiter.nl

Presentatie wordt vooral beoordeeld op Presentatie wordt vooral beoordeeld op inhoudinhoud.. Gebruik van goede en diverse bronnen erg Gebruik van goede en diverse bronnen erg

belangrijk! Zie bronnenlijst in je reader en op belangrijk! Zie bronnenlijst in je reader en op www.koetschruiter.nl

Opdrachten: begin tijdig met de leesopdracht (4 Opdrachten: begin tijdig met de leesopdracht (4 artikelen)artikelen)

Samenvatting taalkundige begrippenSamenvatting taalkundige begrippen

S en S worden gescheiden onderzocht. S en S worden gescheiden onderzocht. Toch zit er in iedere boomstructuur ook semantische Toch zit er in iedere boomstructuur ook semantische

kennis.kennis. De regelmatigheid en de voorspellende kracht van De regelmatigheid en de voorspellende kracht van

syntactisch regels zijn erg groot. Wantrouwen?syntactisch regels zijn erg groot. Wantrouwen? Bij het op grotere schaal invoegen van semantische Bij het op grotere schaal invoegen van semantische

data in syntactische structuren gaat de regelmaat data in syntactische structuren gaat de regelmaat verloren.verloren.

Misschien worden S en S niet zonder reden Misschien worden S en S niet zonder reden gescheiden onderzocht.gescheiden onderzocht.

Ergativiteit 1Ergativiteit 1

transitief werkwoord (tV): werkwoord met lijdend voorwerptransitief werkwoord (tV): werkwoord met lijdend voorwerp intransitief werkwoord (iV): werkwoord zonder lijdend intransitief werkwoord (iV): werkwoord zonder lijdend

voorwerpvoorwerp iV: hulpwerkwoord iV: hulpwerkwoord hebben hebben of of zijnzijn ergatief werkwoord (eV): bepaalde klasse van iV, ergatief werkwoord (eV): bepaalde klasse van iV,

hulpwerkwoord uitsluitend hulpwerkwoord uitsluitend zijnzijn. ‘proceswerkwoorden’. ‘proceswerkwoorden’

tV De man leest de krant >> de gelezen krant (van LV)tV De man leest de krant >> de gelezen krant (van LV) iV De man lacht >> *de gelachte maniV De man lacht >> *de gelachte man eV De bloem verwelkt >> de verwelkte bloem (van O)eV De bloem verwelkt >> de verwelkte bloem (van O)

Ergativiteit 2Ergativiteit 2

Theta stucturenTheta stucturen tV: AG[ PAT _ ]tV: AG[ PAT _ ] iV: AG[ _ ]iV: AG[ _ ] eV: [PAT _ ]eV: [PAT _ ] eV is een proceswerkwoord. O ondergaat iets en is eV is een proceswerkwoord. O ondergaat iets en is

dus eerder Patiens dan Agensdus eerder Patiens dan Agens De taal van de Navaho indianen is duidelijk ergatief.De taal van de Navaho indianen is duidelijk ergatief. De invloed van de omstandigheden op taal en de De invloed van de omstandigheden op taal en de

invloed van taal op zijn sprekersinvloed van taal op zijn sprekers

Sapir Whorf hypotheseSapir Whorf hypotheseHoofdstuk 17: relatie taal & denkenHoofdstuk 17: relatie taal & denken

De De Sapir-Whorf hypotheseSapir-Whorf hypothese, vernoemd naar de Amerikaanse, vernoemd naar de Amerikaanse taalkundigen Edward Sapir en Benjamin Lee Whorf, stelt taalkundigen Edward Sapir en Benjamin Lee Whorf, stelt dat onze waarneming wordt bepaald door de taal die we dat onze waarneming wordt bepaald door de taal die we tot onze beschikking hebbentot onze beschikking hebben. .

““De hypothese, die stelt dat de cultuur van een taalgemeenschap De hypothese, die stelt dat de cultuur van een taalgemeenschap de taal bepaalt of beinvloedt, en dat de taal het wereldbeeldvan de taal bepaalt of beinvloedt, en dat de taal het wereldbeeldvan het individu beinvloedt wordt meestal de Sapir-Whorf het individu beinvloedt wordt meestal de Sapir-Whorf hypothese genoemd”hypothese genoemd”

(uit Sociolinguistiek (1986) van Rene Appel, Gerard Hubers en (uit Sociolinguistiek (1986) van Rene Appel, Gerard Hubers en Guus Meijer)Guus Meijer)

Sapir Whorf hypotheseSapir Whorf hypothese

““There are significant differences in There are significant differences in understanding the world, created by understanding the world, created by differences in language systems.”differences in language systems.”

Sterkste vorm: Taal bepaalt je wereldbeeld. Sterkste vorm: Taal bepaalt je wereldbeeld.

Tegenwoordig: Taal Tegenwoordig: Taal bepaaltbepaalt niet de manier niet de manier waarop we naar de wereld kijken, maar waarop we naar de wereld kijken, maar beïnvloedtbeïnvloedt die wel. die wel.

Sapir-Whorf hypothese op internetSapir-Whorf hypothese op internet

http://www.kennislink.nl/publicaties/taal-kleurt-wereldbeeldhttp://www.kennislink.nl/publicaties/taal-kleurt-wereldbeeld http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/18859006/http://noorderlicht.vpro.nl/artikelen/18859006/

Eigen voorbeelden van invloed van taal op denken en cultuur?Eigen voorbeelden van invloed van taal op denken en cultuur? ““Er is [….] nog steeds weinig duidelijkheid over de relatie Er is [….] nog steeds weinig duidelijkheid over de relatie

tussen taalsysteem en kultuur, een relatie, die al eeuwenlang tussen taalsysteem en kultuur, een relatie, die al eeuwenlang onderwerp is van allerlei spekulaties, die voor een groot onderwerp is van allerlei spekulaties, die voor een groot gedeelte gebaseerd zijn op vooroordelen over zaken als ‘de gedeelte gebaseerd zijn op vooroordelen over zaken als ‘de zuiverheid van talen’ of ‘de geest van een volk’” zuiverheid van talen’ of ‘de geest van een volk’” (uit (uit Sociolinguistiek (1986) van Rene Appel, Gerard Hubers en Guus Meijer)Sociolinguistiek (1986) van Rene Appel, Gerard Hubers en Guus Meijer)

Taal & Cultuur: ConnotatiesTaal & Cultuur: Connotaties

Geef bij de volgende woorden de eerste Geef bij de volgende woorden de eerste associaties die in je opkomen (ongeveer 4)associaties die in je opkomen (ongeveer 4)

OntbijtOntbijt

DierDier

ZondagZondag

FamilieFamilie

ConnotatiesConnotaties

ConceptConcept UniverseelUniverseel Cultureel bepaaldCultureel bepaald Persoons-gebondenPersoons-gebonden

OntbijtOntbijt

DierDier

ZondagZondag

FamilieFamilie

Conclusies Taal, cultuur & denkenConclusies Taal, cultuur & denken Verschillende opvattingen:Verschillende opvattingen:

Taal is een expressie van cultuur, van systemen van denken, van Taal is een expressie van cultuur, van systemen van denken, van waarnemen. Cultuur bepaalt het wereldbeeld en de taal (vb. van waarnemen. Cultuur bepaalt het wereldbeeld en de taal (vb. van Nederlandse woorden voor waterwegen).Nederlandse woorden voor waterwegen).

Taal beïnvloedt de manier waarop we naar de wereld kijken. (vb. van Taal beïnvloedt de manier waarop we naar de wereld kijken. (vb. van patiënt-bewoner), maar niet elk grammaticaal kenmerk vind je terug in patiënt-bewoner), maar niet elk grammaticaal kenmerk vind je terug in ons denken of handelen: Kewa versus Navahoons denken of handelen: Kewa versus Navaho

Kip of ei verhaal!Kip of ei verhaal! Taal, cultuur en denken zijn met elkaar verweven.Taal, cultuur en denken zijn met elkaar verweven. Als je een taal onderwijst, onderwijs je ook cultuurAls je een taal onderwijst, onderwijs je ook cultuur Besteed aandacht aan associaties, gebruik etc. van woordenBesteed aandacht aan associaties, gebruik etc. van woorden

Cultuurverschillen: Cultuurverschillen: Geert HofstedeGeert Hofstede

Cultuurverschillen: Cultuurverschillen: http://efil.afs.org/efi_en/view/9547http://efil.afs.org/efi_en/view/9547http://www.youtube.com/watch?v=u6ahLQWj_iEhttp://www.youtube.com/watch?v=u6ahLQWj_iE

Dimensies Hofstede:Dimensies Hofstede: 1:1: 2:2: 3:3: 4:4:

Zie Zie Met nieuwe ogenMet nieuwe ogen (H.3) of op internet: (H.3) of op internet: http://www.hetfenomeenstatus.nl/cultuurmodellen/hofstede.phphttp://www.hetfenomeenstatus.nl/cultuurmodellen/hofstede.php http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-cultural-dimensions/http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-cultural-dimensions/ http://www.geert-hofstede.comhttp://www.geert-hofstede.com//

Cultuurverschillen: Cultuurverschillen: Geert HofstedeGeert Hofstede

Cultuurverschillen in onderwijs: aan welke dimensie zijn ze gerelateerd?Cultuurverschillen in onderwijs: aan welke dimensie zijn ze gerelateerd?

Vreemd in andere culturen vanuit Nederlands perspectiefVreemd in andere culturen vanuit Nederlands perspectief Senegal: bord in de centrale hal van de school met beste leerlingen per klas. Senegal: bord in de centrale hal van de school met beste leerlingen per klas. Amerika: iedereen weet of hij/zij bij “top 10%” van de klas hoortAmerika: iedereen weet of hij/zij bij “top 10%” van de klas hoort Burundi: leerlingen moeten opstaan als leraar de klas binnenkomt, leraar staat Burundi: leerlingen moeten opstaan als leraar de klas binnenkomt, leraar staat

op podium, leerling moet opstaan als hij/zij antwoord geeftop podium, leerling moet opstaan als hij/zij antwoord geeft Burundi: vooral mannelijke lerarenBurundi: vooral mannelijke leraren Hindoestanen in NL: kiezen vooral voor studies Geneeskunde en Rechten. Hindoestanen in NL: kiezen vooral voor studies Geneeskunde en Rechten. Het dragen van schooluniformenHet dragen van schooluniformen

Vreemd Vreemd in Nederland vanuit perspectief andere culturenin Nederland vanuit perspectief andere culturen Studenten (en soms leerlingen) noemen docent bij voornaamStudenten (en soms leerlingen) noemen docent bij voornaam Docenten zeggen soms: dat weet ik niet, dat moet ik opzoeken.Docenten zeggen soms: dat weet ik niet, dat moet ik opzoeken. Studenten lopen zonder afspraak de kamer in van docentStudenten lopen zonder afspraak de kamer in van docent

Huiswerk Huiswerk voor college 3voor college 3

Opdracht bij Hoofdstuk 1van de reader: Opdracht bij Hoofdstuk 1van de reader: analyseer één van de veel gesproken thuistalenanalyseer één van de veel gesproken thuistalen

Hoofdstuk 1 en 3 van Met nieuwe ogen + Hoofdstuk 1 en 3 van Met nieuwe ogen + opdrachten uit de readeropdrachten uit de reader

Hoofdstuk 20 uit Taal- en Taalwetenschap + Hoofdstuk 20 uit Taal- en Taalwetenschap + opdrachten uit de readeropdrachten uit de reader

Volgende weekVolgende week

Gastles?Gastles?

Hoofdstuk 20: tweetaligheid en meertaligheidHoofdstuk 20: tweetaligheid en meertaligheid Diglossie: taal en statusDiglossie: taal en status CodeswitchingCodeswitching CreooltalenCreooltalen