cnc freze cevrimleri

T.C. MLL ETM BAKANLII

MEGEP(MESLEK ETM VE RETM SSTEMNN GLENDRLMES PROJES)

MAKNE TEKNOLOJS CNC FREZE EVRMLER

ANKARA-2006

Milli Eitim Bakanl tarafndan gelitirilen modller; Talim ve Terbiye Kurulu Bakanlnn 02.06.2006 tarih ve 269 sayl Karar ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda kademeli olarak yaygnlatrlan 42 alan ve 192 dala ait ereve retim programlarnda amalanan mesleki yeterlikleri kazandrmaya ynelik gelitirilmi retim materyalleridir (Ders Notlardr). Modller, bireylere mesleki yeterlik kazandrmak ve bireysel renmeye rehberlik etmek amacyla renme materyali olarak hazrlanm, denenmek ve gelitirilmek zere Mesleki ve Teknik Eitim Okul ve Kurumlarnda uygulanmaya balanmtr. Modller teknolojik gelimelere paralel olarak, amalanan yeterlii kazandrmak koulu ile eitim retim srasnda gelitirilebilir ve yaplmas nerilen deiiklikler Bakanlkta ilgili birime bildirilir. rgn ve yaygn eitim kurumlar, iletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modllere internet zerinden ulalabilirler. Baslm modller, eitim kurumlarnda rencilere cretsiz olarak datlr.

NDEKLERAIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET-1 ..................................................................................................... 3 1. CNC FREZEDE DELK LEME EVRMLER ............................................................. 3 1.1. CNC Frezede Yaplacak ve leme Uygun evrim Seme....................................... 3 1.1.1.Delik Delme............................................................................................................ 4 1.1.2. Delik Bytme evrimleri (G86, G87, G88) ...................................................... 11 1.1.3. Klavuz ekme evrimi (G84)............................................................................ 14 1.1.4. Rayba ekme evrimi (G85) .............................................................................. 15 1.2. evrimlerin Simlasyonu ve Tezgahta Uygulanmas................................................. 16 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 19 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 21 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 22 RENME FAALYET-2 ................................................................................................... 24 2. CNC FREZEDE CEP BOALTMA EVRM ................................................................ 24 2.1. CNC Frezede Yaplacak ve leme Uygun Cep evrimini Seme ......................... 24 2.1.1. Dikdrtgen Cep Boaltma evrimi (G24) ........................................................... 25 2.1.2. Dairesel Cep Boaltma evrimi (G25)................................................................ 26 2.2. evrimlerin Simlasyonu ve Tezgahta Uygulanmas................................................. 27 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 29 PERFORMANS DEERLENDRME .............................................................................. 31 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 32 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 33 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 37 NERLEN KAYNAKLAR.................................................................................................. 39 KAYNAKA ......................................................................................................................... 40

i

AIKLAMALAR AIKLAMALARKOD ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 521MMI133 Makine Teknolojisi Bilgisayarl Makine malat CNC Freze evrimleri CNC freze tezgahlarnda program hazrlama, ilem srasn belirleme, simlasyon yapabilme becerilerini ieren bir renim materyalidir. 40 / 24 Makine imalatlnda gerekli olan i gvenlii , i kazalarna kar gvenlik nlemleri ile alan ortak modlleri alm olmak. CNC frezede deiik evrimleri programlamak. Genel Ama Bu modl ile uygun ortam ve ara gereler salandnda CNC frezede evrimleri programlayabileceksiniz. Amalar CNC frezelerde delik delme, delik bytme, klavuz ve rayba ekme evrimlerini programlayabileceksiniz. CNC frezelerde cep oluturma evrimini programlayabileceksiniz. Atlye, snf, el aletleri, CNC freze tezgah, bilgisayar, rnek iler. Her faaliyet sonrasnda o faaliyetle ilgili deerlendirme sorular ile kendi kendinizi deerlendireceksiniz. retmen, modl sonunda size lme arac (uygulama, soru-cevap)uygulayarak modl UYGULAMA FAALYETLER ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek deerlendirecektir

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI LME VE DEERLENDRME

ii

GR GR

Sevgili renci, Gnmzde, sanayide gittike artan sayda kullanlan CNC tezghlar retime esneklik, para bana dk maliyet, istenilen tolerans ve kalitede para retimi gibi konularda byk kolaylklar salamaktadr. malatn ana hedefi; en ksa zamanda, en az retim maliyeti (hammadde, elektrik, iilik giderleri, v.b.) ile tketicinin bekledii kalitede retimi gerekletirmektir. Bu ama dorultusunda NC ve daha sonra, CNC tezghlar imalat sektrne girmitir. Gelien imalat yntemleri dorultusunda, 90l yllarn bandan itibaren, lkemiz, orta ve byk lekli retim atlyelerinde CNC tezghlar yaygn olarak kullanlmaktadr. CNC takm tezgahlarnda belirli ilemleri yapmak iin kullanlan kodlar vardr. Ancak baz ilemler bir dizi ayn hareketin tekrar eklinde olduu iin bu hareketler tek bir komut satrnda gsterilerek bu ilemler ksaltlmtr. Bu kodlarn renilmesi ile ok byk boyutlarda ve karmak saysal girdilerin girilmesi ile yaplacak ilemler kk boyutlara ve sade saysal veriler ekline dnr. Bu nedenle bu kodlarn renilmesi kullanc iin olduka nemli faydalar salayacaktr. Bu nedenle bu kodlarn ve komut satrlarnn renilmesi sizin iin CNC programlamada ncelikleriniz arasnda olmaldr.

1

2

RENME FAALYET-1 RENME FAALYET-1AMACNC frezelerde delik delme, delik bytme, klavuz ve rayba ekme evrimlerini programlayabileceksiniz.

ARATIRMABir matkap tezgahnda delik delerken ilem basamaklar nelerdir? Aratrnz. evrenizdeki CNC freze tezgah bulunan iletmelerdeki CNC operatrleri ile grerek delik delmede ka yntem olduunu aratrnz.

1. CNC FREZEDE DELK LEME EVRMLER1.1. CNC Frezede Yaplacak ve leme Uygun evrim SemeCNC freze tezgahlarnda evrim (cycle); bir dizi ilemi gerekletirmek iin kendi bnyesinde bulunan komut sistemini barndran ve bunu kullancnn tek bir komutla gerekletirebildii ilemler dizisidir. ekil 1.1de rnek bir frezeleme evrimi gsterilmektedir.

ekil 1.1: rnek bir frezeleme evrimi

3

ekil 1.1 de dikdrtgen cep frezeleme evrimi uygulamas grlmektedir. evrim parametreleri girildikten sonra kesici paraya dalar, zig-zag hareketleri ile tala alarak cep boaltlr. lem bitince kesici paradan uzaklaarak balad yere geri dner. evrimlerin tekrar says evrim blounda K deeri ile belirtilir. K deeri mutlak modda (G90) aktif halde iken evrimde belirtildiinde evrim ayn pozisyonda K defa tekrarlanr. Buna mukabil evrimlerde tekrar saysnn artl modda da belirtilmesi suretiyle evrimlerin delik ileme operasyonlarn ve bunun yan sra programlama ilemini daha da kolaylatran bir zellii vardr. Artl modda aktif halde iken evrimlerde K deeri belirtildii taktirde, evrim kodunun pozisyonlandrma blounda belirtilen deerler kadar pozisyon kaydrlarak yeni elde edilen pozisyonda evrimin tekrarlanmas salanr. lem, K ile belirtilen deere ulalncaya kadar devam eder. Buna gzel bir rnek, belirli aralklar ile belirli sayda deliklerin delinme ileminin artl modda ve K deeri belirtilmek suretiyle ilenmesidir. Tekrar says sadece belirtildii blokta geerlidir. Tekrar says evrimde belirtilmedii zaman ilemin bir defa yaplaca anlalr. Sonraki ksmlarda evrimler, ekiller ile teker teker aklanacaktr. ncelikli olarak evrimleri aklamak iin vereceimiz ekillerde kullanacamz sembolleri bir grelim.

Tablo 1.1.evrim sembolleri

1.1.1.Delik DelmeCNC freze tezgahlarnda delik delinmesinde eitli evrimler kullanlmaktadr. Her delik delme evriminin kendine gre kullanm durumu vardr. rnein, ksa bir delik normal delik delme evrimi (G81) ile delinirken, derin deliklerin delinmesi iin kademeli delik delme evrimi (G83) kullanlr. ekil 1.2de bir delik delme evrimi gsterilmektedir.

ekil 1.2: Delik delme evrimi

4

Bir otomatik delik delme evrimi sras ile aadaki 6 operasyonu iermektedir: Operasyon 1 : X ve Y eksenlerinin pozisyonlanmas Operasyon 2 : R seviyesindeki noktaya hzl bota hareket ile varmak Operasyon 3 : Delii delmek/ilemek operasyonu Operasyon 4 : Deliin dibindeki operasyon (bekleme) Operasyon 5 : R seviyesindeki noktaya geriye hzl hareket ile varmak Operasyon 6 : lk balang noktasna hzl hareket ile varmak G81-G89 kodlar modal G kodlardr ve iptal edilene kadar aktif olarak kalrlar. Delik modunda delik operasyonu ile ilgili olan veriler bir kez belirtildiinde, bu deerler deitirilene kadar veya evrim iptal edilene kadar geerli kalr. evrimin ilk belirtildii blokta gerekli olan tm veriler evrim kodu ile birlikte belirtilmelidir. Sonraki bloklarda ayni evrim ile ilemler yaplacak ise sadece deitirilmesi gerekli olan evrim verileri deitirilir. Takm, delik dibine vardktan ve delik dibindeki operasyonunu tamamladktan sonra takmnn geri kma konumunun balang noktas m, yoksa emniyet noktas m olaca srasyla G98 ve G99 kotlar vastasyla belirtilir. evrimin balangcnda veya sonraki bloklarda takmn delik dibinde ilemini bitirdikten sonra hangi noktaya kaca, evrimin kullanld her bir blok iin ayr ayr belirtilir. G98 ve G99 karlkl dnml modal G kodlardr. Yani bir defa belirtildiklerinde (G98 veya G99) dier G kodu (G98 veya G99) belirtilene kadar aktif olarak kalrlar. Genel olarak ileme operasyonunun cinsine gre deise de G98 kullanlrsa evrim bitince kesici balang noktasna dner. G99 kullanlrsa evrim bitince kesici R emniyet noktasna dner. Tezgah aldnda G98 kodu aktif haldedir. Bu ekil 1.3te gsterilmektedir.

ekil 1.3: G98 ve G99 komutlar kullanm ekilleri

5

Normal Delik Delme evrimi (G81)CNC para programlarnda en ok kullanlan evrimdir. Genellikle ksa deliklerin delinmesinde ve punta delii amak iin tercih edilir. Bu evrimde ilerleme, deliin sonuna kadar uygulanr, daha sonra takm hzl (G00) hareket ile geri paradan kar. Bu evrimde takm, deliin dibine geldii zaman hibir bekleme yapmadan hzl hareketle geri dner. Normal delik delme evrimi ekil 1.4te gsterilmektedir.

ekil 1.4: Normal delik delme evrimi

Normal delik delme evrimi format u ekildedir: G81 X.Y.ZR.F.K.;

evrimde kullanlan harflerin anlamlar u ekildedir: X,Y :Delik koordinatlar Z :Delik derinlii (mm) R :Takmn delik delmek iin delik delme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) F :lerleme (mm/dak) K :Tekrar says (istenmezse yazlmaz) Aada normal delik delme evrimi ile ilgili rnek program verilmitir: G54; T04 M03 S800; G90; G99; G81 X30 Y30 Z-19 R4 F100; X60; G00 Z100; M30; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) 4 nolu takm arma, fener milini saat ibresi ynnde dndrme Mutlak programlama evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu X30 Y30 konumuna delik delme X60 konumuna delik delme Z100 noktasna hzl hareket Program sonu

6

Kademeli Delik Delme evrimi (G83)Bu delik delme evrimi gagalama ve tala krmal delik evrimi olarak da isimlendirilmektedir. Bu evrim daha ok uzun deliklerin delinmesinde talan dar atlmasn salamak amacyla kullanlr. Takm, her defasnda takmn ilk konumland yere hzl hareketle gelerek tekrar kesme yapt noktaya geri dner ve delme ilemi devam eder. ekil 1.5te kademeli delik delme evrimi gsterilmektedir.

ekil 1.5 Kademeli delik delme evrimi

Kademeli delik delme evrim format u ekildedir: G83 X..YZR.Q.F.K..; evrimde kullanlan harflerin anlamlar u ekildedir: X,Y Z R Q F K : Delik koordinatlar : Delik derinlii (mm) : Takmn delik delmek iin delik delme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) : Dalma miktar (mm) (bu deer artl olarak verilir) : lerleme (mm/dak) : Tekrar says (istenmezse yazlmaz)

Bu evrime rnek olarak yazlm program aada verilmitir: G54; T04 M03 S900; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) 4 nolu takm arma, fener milini saat ibresi ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G99; evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu G83 X35 Y35 Z-50 R1 Q5 F100; Kademeli delik delme evrim komut satr X65; X65 noktasna delik delme

7

G00 Z100; M30;

Z100 mm noktasna hzl hareket Program sonu

Delik Sonunda Beklemeli Delik evrimi (G82)Bu delik delme evrimi delme ilemi bitiminde bekletilerek tala krmak amacyla kesicinin bekletilmesi istenildii durumlarda kullanlr. Bu evrimde, delik sonuna kadar tala alma ilerlemesi ile ilerlenir, delik sonunda istenilen sre kadar (P) bekler, daha sonra takm hzl olarak (G00) geri gelir, yani delikten kar. ekil 1.6da bu evrim grlmektedir.

ekil 1.6: Delik sonunda beklemeli delik delme evrimi

Delik sonunda beklemeli delik delme evrim format u ekildedir: G82 X..YZRP.F.K..; evrimde kullanlan harflerin anlamlar u ekildedir: X,Y Z R P F K : Delik koordinatlar : Delik derinlii (mm) :Takmn delik delmek iin delik delme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) : Delik sonunda bekleme sresi (mili saniye cinsinden verilir) : lerleme (mm/dak) :Tekrar says (istenmezse yazlmaz)

Aada bu evrime rnek olarak yazlm program verilmitir: G54; T04 M03 S700; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) 4 nolu takm arma, fener milini saat ibresi ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G99; evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu G82 X20 Y20 Z-25 R6 P1000 F100; X20 Y20 konumuna delik delme

8

X62; X75 Y50 G00 Z100; M30;

X62 noktasna delik delme X75 noktasna delik delme Y50 noktasna delik delme Z100 mm noktasna hzl hareket Program sonu

ember zerine Eit Aralkl Delik Delme evrimi ( G34 )Bu evrim, bir ember zerinde aralarnda belirli bir a bulunan birden fazla deliin delinmesi iin kullanlr. Matkap ilk delik zerine konumlandktan sonra bu evrim arlr. evrim satrna, ember merkez koordinatlar, iki delik arasndaki a, ember ap ve delik says girilir. ekil 1.7 de bu evrim gsterilmektedir. Bu evrimden nce bir delik evrimi yazlmaldr. Komut format G34 I J N I : ember merkezinin X koordinat J : ember merkezinin Y koordinat N : Delik says.

ekil 1.7: ember zerine delik delme evrimi

G34 evrimi delikleri 360 ye datarak eit aralkl olarak deler. emberin tamamna deliklerin eit aralkl olarak datlmas istenmedii durumlarda, ember zerine istenen say kadar belli ada delik delmek iin ekil 1.8 de gsterilen evrim kullanlr.

9

Komut format: G36 I J A N I J A N : ember merkezinin X koordinat : ember merkezinin Y koordinat : Delikler aras a deeri : Delik says.

ekil 1.8: ember zerine belli ada delik delme evrimi

R55

12

75

125

ekil 1.9: Delik evrimi rnei

ekil 1.9 da verilen paraya, 110mm apndaki bir ember zerine 8 adet eit aralkl delik delinecektir. Bu ilem iin gerekli program aada verilmitir.

10

G54; T04 M03 S950;

paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) 4 nolu takm arma, fener milini saat ibresi ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G81 X180 Y75 Z-22 R3 F90; Delik delme evrimi G34 I125 J75 N8; ember zerine eit aralkl delik delme evrimi G00 Z100; Z100 mm noktasna hzl hareket M30; Program sonu

1.1.2. Delik Bytme evrimleri (G86, G87, G88)Delik bytme evrimleri (G86, G87, G88), eitli delik bytme ilemlerin gerekletirilmesi iin kullanlr. Her bir komutun kendine gre ilem ekilleri ve kullanm yeri bulunmaktadr. Delik bytme ilemi iin delik bytme bal kullanlr. G86 komutu bir deliin bytlmesi iin kullanlr. Delik sonunda fener mili durur ve hzl ilerleme ile geri dnlr (ekil 1.10).

ekil 1.10: G86 delik bytme evrimi

G 86 delik bytme evrim format u ekildedir: G86 X..YZR.F.K..; X,Y : Delik koordinatlar Z : Delik derinlii (mm) R : Takmn delik bytme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) F : lerleme (mm/dak) K : Tekrar says

11

G86 evrimine rnek olarak yazlm program aada verilmitir: G54; T04 M03 S800; G90; G00 X0 Y0 Z00 G00 Z10 G99; G86 X25 Y25 Z-12 R5 F100; G98 X60; G00 Z100; M30; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) Takm seimi ve fener milini saat ynnde dndrme Mutlak programlama Park konumuna gnderme Paraya yaklama evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu Delik bytme evrimi komutu evrim bitince balang noktasna dn komutu X60 konumunda delik byltme Z100 mm noktasna hzl hareket Program sonu

G87 komutu; bir deliin para sklmeden alttan delik bytme ilemini gerekletirilmek iin kullanlr. Takm X,Y de konumlandrlnca fener mili durdurulur. Q kadar yana kaydrlr ve hzl ilerleme ile delik tabanna (hzl gelme noktasna) gelinir. Takm ters ynde yana kaydrlr ve fener mili saat ibresi ynnde dnmeye balar. Z+ ynnde tala alma ilerlemesi ile delik bytme ilemi delik derinlii kadar gerekletirilir. Sonra fener mili durur, takm yzeyden uzaklatrlr ve balama noktasna geri dnlr. ekil 1.11de bu komutun uygulama ekli verilmektedir.

ekil 1.11: Alttan delik bytme evrimi (G87) uygulama ekli

G87 delik bytme evrim format u ekildedir: G87 X..YZR.Q.P.F.K..; X,Y : Delik koordinatlar Z : R emniyet mesafesinden delik sonuna kadar olan mesafe (mm) R : Takmn delik bytmek iin delik bytme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) Q : Takm yana kaydrma miktar (mm) P : Bekleme sresi (mili saniye) F : lerleme (mm/dak) K : Tekrar says

12

Aada G87 evrimine rnek olarak yaplm program verilmitir: G54; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) T03 M03 S750; Takm deitirme ve fener milini saat ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G99; evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu G87 X25 Y25 Z-12 R-42 Q5 P1000 F100; Delik bytme evrimi komutu G00 Z100; Z100 noktasna hzl hareket M30; Program sonu G88 delik bytme evrimi benzer ekilde delik bytmede kullanlr. Delik bytme yapldktan sonra istenen sre kadar bekletilir ve fener mili durdurulur. Takm elle hzl gelme noktasna ekilir. Fener mili tekrar altrlr ve hzl ilerleme ile balama noktasna geri gelinir. ekil 1.12de bu komutun uygulama ekli gsterilmektedir.

ekil 1.12: G88 delik bytme evrimi

G88 delik bytme evrim format u ekildedir: G88 X..YZR.P.F.K..; X,Y : Delik koordinatlar Z : Delik derinlii (mm) R : Takmn delik bytmek iin delik bytme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) P : Delik tabannda bekleme sresi (msn) F : lerleme (mm/dak) K :Tekrar says

13

G88 evrimi iin aada rnek bir program verilmitir: G54; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) T02 M03 S600; Takm deitirme ve fener milini saat ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G99; evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu G88 X60 Y25 Z-18 R6 P5000 F100; Delik bytme evrim komutu G00 Z100; Z100 mm noktasna hzl hareket M30; Program sonu

1.1.3. Klavuz ekme evrimi (G84)Bu evrim; deliklere sa klavuz ekme ileminde kullanlr. Geri k hareketi balamadan nce tezgah fener mili ters ynde dndrlr. Klavuz ekme ilemi balangcnda i milinin saat ynnde dndrlmesi (M03) gereklidir. Delik dibine varldnda, geri kma ilemini yerine getirebilmek amacyla i mili saat ynnn tersi ynde dner ve dnmeyi takiben takm geri kar. Klavuz ekme ilemi srasnda operatr panelinde bulunan FEEDRATE OVERRIDE (ilerleme deitirme) anahtar devre d kalr. Ayn ekilde klavuz geri kma ilemini tamamlayncaya kadar ilerlemeyi durdurma (FEED HOLD) butonu devre d kalr. ekil 1.13te bu komutun uygulama ekli gsterilmektedir.

ekil 1.13: Klavuz ekme evrimi, CW: Sat yn, CCW: Saat yn tersi

G 84 Klavuz ekme evrim format u ekildedir: G84 X..YZR.P..F.K..; X,Y Z R P F K : Delik koordinatlar : Delik derinlii (mm) : Takmn delik bytmek iin delik bytme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) : Delik sonunda bekleme sresi (msn) : Adm :Tekrar says

14

G84 evrimi iin rnek program: G54; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) T04 Takm deitirme M03 S200; Fener milini saat ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G99; evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu G84 X35 Y25 Z-16 R2 P2000 F0.5; Klavuz ekme evrim komutu G00 Z100; Z100 mm noktasna hzl hareket M30; Program sonu

1.1.4. Rayba ekme evrimi (G85)Bu evrim deliklere rayba ekilmesi amacyla kullanlr. Delik bytmek iin de kullanlabilir. Raybalamada temel kural, raybann delik iine girerken ve karken belirli bir ilerleme hznda hareket etmesidir. ekil 1.14te bu komutun uygulama ekli gsterilmektedir.

ekil 1.14: Raybalama evrimi

G 85 raybalama evrim format u ekildedir: G85 X..YZR.F.K..; X,Y : Delik koordinatlar Z : Delik derinlii (mm) R : Takmn delik bytmek iin delik bytme konumuna hzla geldii noktann delik yzeyinden ykseklii (mm) F : lerleme (mm/dak) K :Tekrar says

15

G85 evrimine rnek program : G54; T05 M03 S250; G90; G99; G85 X25 Y25 Z-12 R4 F90; X55; G00 Z100; M30; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) Takm deitirme Fener milini saat ynnde dndrme Mutlak programlama evrim bitince R emniyet noktasna dn komutu Rayba ekme evrimi komutu X55 konumuna rayba ekme Z100 mm noktasna hzl hareket Program sonu

1.1.5. evrim ptali (G80)Yukarda anlatlan evrimler modal zellie sahiptirler. Yani komut bir satrda tanmlannca sonraki satrlarda da aktiftirler. Bu nedenle yeni bir konuma ayn evrim uygulanacaksa evrimin tamam tanmlanmadan sadece konum koordinatlarn vermek yeterlidir. G81-G88 arasnda tanmlanan evrimleri iptal etmek iin G80 komutu kullanlr.

1.2. evrimlerin Simlasyonu ve Tezgahta UygulanmasYazlan programlarn simlasyonunu izlemek iin simlasyon program altrlarak hazrlanan CNC program editrde yazlr (ekil 1.15). Kesici ve para ayarlar yaplr.

ekil 1.15: Editr ekran sayfas

Program yazm tamamlandktan sonra ekrandan simlasyonun seyredilip kesici hareketleri kontrol edilir ve programda hata olup olmadna baklr. Simlasyon ekranna

16

girmek iin ekil 1.16da gsterilen ekrandan SIMU komutuna baslr. Ekranda simlasyon izlenir.

ekil 1.16: Simlasyon ekran sayfas

ekil 1.17: Simlasyon sonucu ilenen para

Programn tezgahta uygulanmas iin; MODE SELECT SWITCH anahtar MDI konumuna getirildikten sonra CNC kontrol paneli zerindeki alfabetik ve saysal tular sayesinde program yazlr. Daha sonra i paras referans noktas tanmlanr ve kullanlacak

17

takmlarn ayarlar yaplr. Kontrol panelindeki CYCLE START dmesine baslr ve program altrlr. ekil 1.18de programn uygulanmasnn ilem sras verilmektedir.N10 G00; N20 X10 Y15; N30 Z-15;

CYCLE START

Anahtar MDI konumunda

CNC kodu yazm

ekil 1.18: Programn tezgahta uygulanmasnda ilem sras

18

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYETAada sekli verilen i paras zerinde 4 adet delik bulunmaktadr ve bunlarn matkap ile delinmesi istenmektedir. Buna gre G81 ve G84 evrim kotlarn kullanmak suretiyle ileme programn yaznz ve simlasyonunu program zerinde yapnz. Delik derinlikleri ekil zerinde gsterilmektedir.

paras malzemesi:1050

19

LEM BASAMAKLARICNC tezgahnz program yazmaya hazr hale getiriniz veya bilgisayarnzdaki CNC programnda program yazma editrne giriniz. Verilen ekildeki noktalarn koordinatlarn kontrol ediniz. G81 ve G84 evrimlerindeki kullanlan terimlerin ne anlama geldiini reniniz ve bu deerlerin ekil zerinde olup olmadn kontrol ediniz. Programda kullanacanz kesme parametrelerini (ilerleme, devir says vb) ve kesici aralar (matkap) gibi unsurlar tespit ediniz. Deliklere di amak iin kullanacanz klavuz llerini ve buna ait kesme parametrelerini tespit ediniz. Editr sayfasna giriniz ve program yaznz Yaptnz ii kontrol ederek simlasyon sayfasna geiniz ve simlasyonunu yapnz.

NERLERalma ortamnz hazrlaynz. nlnz giyiniz. ile ilgili gvenlik tedbirlerini alnz. alma srasnda kullanacanz. bilgisayar tezgah vb aralar retmeninizin izni ile kullannz. Delik konumlar ve derinliklerini not ediniz. G81 delik delme evrimini tekrar gzden geiriniz. G84 klavuz ekme evrimini tekrar gzden geiriniz. Gerektiinde retmeninizden yardm alarak gerektiinde de tablolardan bu evrim iin gerekli kesme parametrelerini tespit ediniz. Delik aplarn kontrol ederek matkap seimi yapnz. Gerektiinde retmeninizden yardm alarak gerektiinde de tablolardan bu evrim iin gerekli kesme parametrelerini tespit ediniz. Gerekli konular gzden geiriniz. Gerekli konular gzden geiriniz. Simlasyon ve programn uygulanmas ile ilgili konular gzden geiriniz. Atelye ortamn hazrlaynz. nlnz giyerek retmeninizin izni ile CNC tezgah kullannz. Daha nceki konu ile ilgili modllerden CNC tezgaha i balama kurallarn ve gerekli dier konular gzden geiriniz. Gvenlik tedbirlerini alnz. Kesiciyi sfrlaynz. Son kontrolleri yapnz Dikkatinizi ie vererek program altrnz.

Yaptnz program kaydediniz ve CNC tezgahta uygulaynz.

20

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRMErenme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 DEERLENDRME KRTERLER Gvenlik nlemlerini aldnz m? Bilgisayardaki CNC programn veya CNC program yazma sayfasn uygun ekilde atnz m? Gerekli kesme parametrelerini tespit ettiniz mi? inizde hangi evrim kodlarn ve bu kodlardaki terimleri tespit ederek ekle gre bu terimlerin karln buldunuz mu? lem srasn tespit ettiniz mi? Program CNC programlar yazma kurallarna gre yazdnz m? Program kaydettiniz mi? Programn simlasyonunu izlediniz mi? Atelye ortamn program uygulamaya hazr hale getirdiniz mi? Gerekli gvenlik tedbirlerini aldnz m? CNC tezgahn kurallarna uygun altrdnz m? parasn kurallarna uygun ekilde baladnz m? Uygun kesicileri baladnz m? Kesicilerin ve i parasnn sfrlamasn yaptnz m? Program kurallarna gre altrdnz m? Sreyi iyi kullandnz m (1 saat)? Evet Hayr

Faaliyet deerlendirmeniz sonucunda hayr iaretleyerek yapamadnz ilemleri tekrar ediniz. Tm ilemleri baaryla tamamladysanz bir sonraki faaliyete geiniz.

21

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRMEAadaki sorularda doru seenei iaretleyiniz veya boluklar doldurunuz. 1. CNC freze tezgahlarnda bir dizi ilemi gerekletirmek iin kendi bnyesinde bulunan komut sistemini barndran ve bunu kullancnn tek bir komutla gerekletirebildii ilemler dizisine .denir. evrimlerde tekrar says hangi harf ile belirtilir? A.) A 3. G98 kodu ne i yapar? A.) B.) C.) D.) 4. Soutma suyunu aar. Kesicinin geri dnnde balang noktasna dnn salar. Fener milini durdurur. Hzl hareket salar. B.) C C.) K D.) E

2.

Delik delmede takmn delik sonuna kadar ayn ilerleme ile ilerleyip daha sonra hzl olarak geri dnd ve genellikle ksa deliklerde ve punta delii delmede tercih edilen delik evrimi ..evrimidir ve kodu ..dur. G81 evriminde R neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Delik koordinatn Emniyetli yaklama mesafesini Son noktay lerlemeyi

5.

6.

Gagalama nedir? A.) B.) C.) D.) Kularn gaga hareketidir. Timsahlarn dnme hareketidir. Kesicinin saa sola hareketidir. G83 evrimi olarak tanmlanan kademeli delik delme evrimidir.

7.

G82 delik sonunda beklemeli delik delme evriminde P neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Takm apn lerlemeyi Delik dibinde matkabn bekleme sresini Delik koordinatlarn

22

8.

G86 kodu hangi ilemi gerekletirir? A.) B.) C.) D.) Delik bytmeyi Alttan delik bytme ilemini Gagalamada kullanlr Soutma suyunu amada

9.

G87 kodu hangi ilemi gerekletirir? A.) B.) C.) D.) Delik bytmede Alttan delik bytmede Hzl ilerlemede Soutma suyunu amada

10.

Klavuz ekme evrimi hangisidir ? A.) G86 B.) G90 C.) G84 D.) G54

11.

Rayba ekme evrimi hangisidir ? A.) G86 B.) G85 C.) G90 D.) G51

12.

Hangi kodla evrimler iptal edilir? A.) G17 B.) G86 C.) G87 D.) G80

DEERLENDRMECevaplarnz cevap anahtar ile karlatrnz ve doru cevap saynz belirleyerek kendinizi deerlendiriniz. lme sorularndaki yanl cevaplarnz retmeninizden yardm alarak tamamlayanz. tekrar ederek, aratrarak ya da

23

RENME FAALYET-2 RENME FAALYET-2AMACNC frezelerde cep oluturma evrimini programlayabileceksiniz

ARATIRMACNC freze tezgahlarnda cep boaltma nedir? Aratrnz. CNC freze tezgahlarnda cep boaltma ilemleri iin ne tr kotlar kullanlmaktadr? Aratrnz.

2. CNC FREZEDE CEP BOALTMA EVRM2.1. CNC Frezede Yaplacak ve leme Uygun Cep evrimini SemeCNC freze tezgahlarnda operatrn i ve yaplacak ilem cinsine uygun cep frezeleme evrimleri semesi nemli bir husustur. Gerekli kriterler gz nne alnarak cep boaltma evrimleri seilmelidir. Paralarn yzeylerinde cep eklinde girinti elde etmek amacyla kullanlan evrimlere cep frezeleme evrimleri denir. Bu evrimler aln frezeleme evrimlerine benzer yapdadr. evrimle ilgili parametreler girildikten sonra dikdrtgen veya dairesel cep boaltma ilemleri yaptrlabilir. Dikdrtgen cep evrimi iin G24 ve dairesel cep evrimi iin ise G25 kodu kullanlr. Cebin boyutlar, derinlii, hzl gelme noktas, kesicinin yana kayma miktar gibi parametrelerin tanmlanmas gerekmektedir. ekil 2.1de dikdrtgen ve dairesel cep boaltma evrimi ile ilenmi paralar grlmektedir.

a)

b)

ekil 2.1: Cep boaltma evrimleri. a) Dikdrtgen cep, b) Dairesel cep

24

2.1.1. Dikdrtgen Cep Boaltma evrimi (G24)Bu evrim, bir para iine dikdrtgen bir cep amak iin kullanlr. Kesici, belirtilen paso derinliklerinde bir dizi zig-zag hareketi yaparak belirtilen derinlikte cep frezeler. Cep ileme bitince kesici balang noktasna geri dner. Bu evrim ekil 2.2de gsterilmektedir.

ekil 2.2: Dikdrtgen cep frezeleme evrimi

G24 dikdrtgen cep frezeleme evrim format u ekildedir: G24 X..YLW.Z..R.Q..D.F..; X,Y L W Z R Q D F : Cebin sol alt kesinin koordinatlar : X ekseninde cebin boyu (mm) : Y ekseninde cebin eni (mm) : Cep derinlii (mm) : Kesicinin i paras yzeyine hzl gelme noktas (mm) : Kesicinin bir sonraki tala iin yana kayma mesafesi (mm) : Z ekseninde dalma miktar (mm) : lerleme (mm/dak)

Aada G24 evrimi iin yazlm rnek program verilmitir: G54; paras koordinat sistemi, sfr noktas (1.seim) T04 Takm arma M03 S800; Fener milini saat ibresi ynnde dndrme G90; Mutlak programlama G00 Z50; Hzl hareket G00 X50 Y50; Hzl hareket ile park konumuna gnderme G24 X25 Y25 L60 W40 Z-5 R2 Q5 D3 F90; Dikdrtgen cep evrim komutu G00 Z100; Z100 noktasna hzl hareket M30; Program sonu

25

2.1.2. Dairesel Cep Boaltma evrimi (G25)Bu evrim, bir para zerinde dairesel bir cep boaltma ilemi gerekletirmek iin kullanlr. Burada kesici, belirtilen ykseklie ve cebin merkez noktasna hzla gelerek belirtilen ilerleme hznda merkezden da doru kayarak cebi boaltr ve her paso derinliinden sonra tekrar merkeze gelerek ilemeye devam eder. Bu ilem belirtilen cep derinliine ulalncaya kadar devam eder. Dairesel cep frezeleme evrimi ekil 2.3te gsterilmektedir.

ekil 2.3: Dairesel cep frezeleme evrimi

G25 Dairesel cep frezeleme evrim format u ekildedir: G25 X..YIJ.Z..R.Q..D.F..; X,Y I ve J Z R Q D F : ember zerinde bir nokta koordinat : ember merkez koordinatlar : Cep derinlii (mm) : Kesicinin i paras yzeyine hzl gelme noktas (mm) : Kesicinin bir sonraki tala iin yana kayma mesafesi (mm) : Z ekseninde dalma miktar (mm) : lerleme (mm/dak)

G25 evrimine rnek program: G54; T04 M03 S1200; G90; G00 Z50; paras koordinat sistemi, Takm deitirme Fener milini saat ibresi ynnde dndrme Mutlak programlama Hzl hareket

26

G00 X50 Y50; G25 X50 Y70 I50 J50 Z-5 R2 Q5 D4 F90; G00 Z100; M30;

Hzl hareket Dairesel cep frezeleme evrim komutu Z100 mm noktasna hzl hareket Program sonu

2.2. evrimlerin Simlasyonu ve Tezgahta UygulanmasBir evrimin simlasyonu iin para program ncelikle simlasyon editrnde yazlmaldr (ekil 2.4).

ekil 2.4: Editr ekran sayfas

Program yazm tamamlandktan sonra ekrandan simlasyonun seyredilip kesici hareketleri kontrol edilir ve programda hata olup olmadna baklr. Simlasyon ekranna girmek iin ekil 2.5te gsterilen ekrandan SIMU komutuna baslr. Ekranda simlasyon izlenir.

27

ekil 2.5: Simlasyon ekran sayfas

Programn tezgahta uygulanmas iin; MODE SELECT SWITCH anahtar MDI konumuna getirildikten sonra CNC kontrol paneli zerindeki alfabetik ve saysal tular sayesinde program yazlr. Kontrol panelindeki CYCLE START dmesine baslr ve program altrlr. Programn uygulanmasndan nce takm sfrlama ayarlamalar, daha nce uygulanm olmasna dikkat edilmelidir. ekil 2.6da programn uygulanmasnn ilem sras verilmektedir.N10 G00; N20 X10 Y15; N30 Z-15;

CYCLE START

Anahtar MDI konumunda

CNC kodu yazm

ekil 2.6: Programn tezgahta uygulanmasnda ilem sras

28

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYETAada sekli verilen i paras zerinde dikdrtgen ve dairesel birer ada bulunmaktadr. Buna gre G24 ve G25 evrim kotlarn kullanmak suretiyle ileme programn yaznz ve simlasyonunu program zerinde yapnz. paras malzemesi:1050 ve kullanlan kesici ap 22 mm Not: Adalar parann en olarak tam ortasndadr.

29

LEM BASAMAKLARICNC tezgahnz program yazmaya hazr hale getiriniz veya bilgisayarnzdaki CNC programnda program yazma editrne giriniz. Verilen ekildeki noktalarn koordinatlarn kontrol ediniz. G24 ve G25 evrimlerindeki kullanlan terimlerin ne anlama geldiini reniniz ve bu deerlerin ekil zerinde olup olmadn kontrol ediniz. Programda kullanacanz kesme parametrelerini (ilerleme, devir says vb) ve kesici aralar (matkap) gibi unsurlar tespit ediniz. Deliklere di amak iin kullanacanz klavuz llerini ve buna ait kesme parametrelerini tespit ediniz. Editr sayfasna giriniz ve program yaznz Yaptnz ii kontrol ederek simlasyon sayfasna geiniz ve simlasyonunu yapnz.

NERLERalma ortamnz hazrlaynz. nlnz giyiniz. ile ilgili gvenlik tedbirlerini alnz. alma srasnda kullanacanz. bilgisayar tezgah vb. aralar retmeninizin izni ile kullannz. Delik konumlar ve derinliklerini not ediniz. G24 evrimini tekrar gzden geiriniz. G25 evrimini tekrar gzden geiriniz. Gerektiinde retmeninizden yardm alarak gerektiinde de tablolardan bu evrim iin gerekli kesme parametrelerini tespit ediniz. Delik aplarn kontrol ederek matkap seimi yapnz. Gerektiinde retmeninizden yardm alarak gerektiinde de tablolardan bu evrim iin gerekli kesme parametrelerini tespit ediniz. Gerekli konular gzden geiriniz. Gerekli konular gzden geiriniz. Simlasyon ve programn uygulanmas ile ilgili konular gzden geiriniz Atlye ortamn hazrlaynz. nlnz giyerek retmeninizin izni ile CNC tezgah kullannz. Daha nceki konu ile ilgili modllerden CNC tezgaha i balama kurallarn ve gerekli dier konular gzden geiriniz. Gvenlik tedbirlerini alnz. Kesiciyi sfrlaynz. Son kontrolleri yapnz. Dikkatinizi ie vererek program altrnz.

Yaptnz program kaydediniz ve CNC tezgahta uygulaynz.

30

PERFORMANS DEERLENDRME PERFORMANS DEERLENDRMErenme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. DEERLENDRME KRTERLER Gvenlik nlemlerini aldnz m? Bilgisayardaki CNC programn veya CNC program yazma sayfasn uygun ekilde atnz m? Gerekli kesme parametrelerini tespit ettiniz mi? inizde hangi evrim kotlarn ve bu kotlardaki terimleri tespit ederek ekle gre bu terimlerin karln buldunuz mu? lem srasn tespit ettiniz mi? Program CNC programlar yazma kurallarna gre yazdnz m? Program kaydettiniz mi? Programn simlasyonunu izlediniz mi? Atlye ortamn program uygulamaya hazr hale getirdiniz mi? Gerekli gvenlik tedbirlerini aldnz m? CNC tezgahn kurallarna uygun altrdnz m? parasn kurallarna uygun ekilde baladnz m? Uygun kesicileri baladnz m? Kesicilerin ve i parasnn sfrlamasn yaptnz m? Program kurallarna gre altrdnz m? Sreyi iyi kullandnz m (3 saat)? Evet Hayr

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16


31

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRMEAadaki sorularda doru seenei iaretleyiniz veya boluklar doldurunuz. 1. 2. Bir para zerinde cep eklinde bir girinti elde etmek amacyla kullanlan evrimlere .denir. Dikdrtgen cep boaltma evrimi iin hangi kod kullanlr? A.) G24 3. B.) G54 C.) G90 D.) G00

G24 Dikdrtgen cep boaltma evriminde F neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Soutma suyunu amaya lerlemeyi Cep geniliini Cep derinliini

4.

Dairesel cep boaltma evrimi iin hangi kot kullanlr? A.) G00 B.) G54 C.) G24 D.) G25

5.

G25 cep boaltma evriminde D neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) lerlemeyi Cep apn ember koordinatn Z ekseninde dalma miktarn

6.

G24 cep boaltma evriminde L neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Cebin enini Dalma miktarn lerlemeyi X ekseninde cebin boyunu


32

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRMEAada ekli verilen i paras zerinde alttan geniletilmesi gereken bir delik bulunmaktadr. Buna gre evrim kotlarn kullanmak suretiyle ileme programn yaznz ve simlasyonunu program zerinde yapnz. paras malzemesi: Pirin Kesici malzemesi: Sert maden u

33

DEERLENDRMErenme faaliyetinde kazandnz becerileri aadaki tablo dorultusunda lnz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 DEERLENDRME KRTERLER Gvenlik nlemlerini aldnz m? Bilgisayardaki CNC programn veya CNC program yazma sayfasn uygun ekilde atnz m? Gerekli kesme parametrelerini tespit ettiniz mi? inizde hangi evrim kotlarn ve bu kotlardaki terimleri tespit ederek ekle gre bu terimlerin karln buldunuz mu? lem srasn tespit ettiniz mi? Program CNC programlar yazma kurallarna gre yazdnz m? Program kaydettiniz mi? Programn simlasyonunu izlediniz mi? Atlye ortamn program uygulamaya hazr hale getirdiniz mi? Gerekli gvenlik tedbirlerini aldnz m? CNC tezgahn kurallarna uygun altrdnz m? parasn kurallarna uygun ekilde baladnz m? Uygun kesicileri baladnz m? Kesicilerin ve i parasnn sfrlamasn yaptnz m? Program kurallarna gre altrdnz m? Sreyi iyi kullandnz m (3 saat)? Evet Hayr


34

LME VE DEERLENDRMEAadaki sorularda doru seenei iaretleyiniz veya boluklar doldurunuz. 1. G99 kodu ne i yapar? A.) B.) C.) D.) 2. Soutma suyunu amaya Kesicinin geri dnnde emniyetli yaklama noktasna dnn salar Fener milini durdurur Hzl hareket salar

G81 evriminde X,Y neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Delik koordinatlarn Emniyetli yaklama mesafesini Son noktay lerlemeyi

3.

G87 kodu hangi ilemi gerekletirir? A.) B.) C.) D.) Delik bytmeyi Alttan delik bytme ilemini Gagalamada kullanlr Soutma suyunu amada

4.

Klavuz ekme evrimi hangisidir ? A.) B.) C.) D.) G86 G90 G84 G54

5.

G82 kademeli ve dipte beklemeli delik delme evriminde Z neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Takm apn lerlemeyi Delik derinlii + R mesafesini Delik koordinatlarn

6.

G80 kodu hangi ilevi gerekletirir? A.) B.) C.) D.) evrimi iptal eder. Soutma suyunu aar. milini dndrr. Program kaydeder.

35

7.

G24 cep boaltma evriminde W neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Yaklama mesafesini Dalma miktarn lerlemeyi X ekseninde cebin enini

8.

G25 kodu hangi ilevi gerekletirir? A.) B.) C.) D.) Dikdrtgensel cep boaltma evrimi yapar. Ekrana mesaj yazar. Dairesel cep boaltma evrimi yapar. Tularn st fonksiyonlarn kullanmaya yarar.

9.

G24 Dikdrtgen cep boaltma evriminde X,Y neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) Cebin sol alt ke koordinatlarn lerlemeyi Cep geniliini Cep derinliini

10.

G25 cep boaltma evriminde I,J neyi ifade eder? A.) B.) C.) D.) lerlemeyi Cep apn ember merkezi koordinatlarn Z ekseninde dalma miktarn

36

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARIRENME FAALYET-1 CEVAP ANAHTARI1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 EVRM C B NORMAL DELK EVRMG81 B D C A B C B D

RENME FAALYET-2 CEVAP ANAHTARI1 2 3 4 5 6 CEP FREZELEME EVRM A B D D D

MODL DEERLENDRME CEVAP ANAHTARI1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B A B C C A D C A C

37


38

NERLEN KAYNAKLAR NERLEN KAYNAKLARGLESN Mahmut, Arslan Ersin (eviri), NC Makine Programcl ve Program Tasarm, Milli Eitim Bakanl, Ankara, 1994 ZKARA Hamdi, CNCye Giri, Ankara, 1998

Glesin, M., Gll, A., zkan, A., Akdoan, G., CNC Torna ve Freze Tezgahlarnn Programlanmas , Asil Yayn Datm, Ankara, 2005

39

KAYNAKA KAYNAKAADIYAMAN Oktay, Dnel Paralar in Bilgisayar Destekli Son lemci Tasarm, Ankara, 2001.

Glesin, M., Gll, A., zkan, A., Akdoan, G., CNC Torna ve Freze Tezgahlarnn Programlanmas , Asil Yayn Datm, Ankara, 2005.KIRMIZI Cokun, Seri retimde Aparatlar ve Balama Standartlar, Konya, 1980. MALKO Cengiz, CNC Para Programlama, Ankara, 1994. CNC leme Merkezi Programlama Kitab, SES 3000, stanbul, 1998. Mechanical Manuel Supermax CNC El kitab, stanbul, 2003. Operationg Manuel Supermax CNC El Kitab, stanbul, 2003. GLESN Mahmut, CNC Ders Notlar, Ankara, 1997.

40

cnc freze cevrimleri

Documents