®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu kiÕn tróc nhµ c«ng céng ,ph©n lo¹i nhµ c«ng céng

Ch−¬ng 1

1

®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu kiÕn tróc nhµ c«ng céng ,ph©n lo¹i nhµ c«ng céng

Néi dung

®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu kiÕn tróc nhµ c«ng céng, ph©n lo¹i nhµ c«ng céng

1.1. ®Þnh nghÜa nhµ c«ng céng vµ ph©n lo¹i:Ph©n nhãm nhµ c«ng céng. Ph©n nhãm nhµ c«ng céng theo quy m« x©y dùng.Ph©n nhãm nhµ c«ng céng theo ®èi t−îng phôc vô.

2

Ph©n nhãm nhµ c«ng céng theo ®èi t−îng phôc vô.

1.2. §Æc ®iÓm nhµ c«ng céng:

1.3. ®Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng kh«ng gian c«ng céng:Chøc n¨ng vµ vai trß cña tæ chøc kh«ng gian c«ng céng.Ph©n lo¹i vµ néi dung c«ng n¨ng c¸c h×nh th¸i kh«ng gian c«ng céng.C¸c thµnh phÇn kh«ng gian thuéc ®« thÞ.C¸c yªu cÇu vµ ®Æc thï v¨n ho¸ cña kh«ng gian më.Nhu cÇu vµ nguyÖn väng cña ng−êi d©n trong vÞªc tæ chøc kh«ng gian.

®« thÞ

3

®« thÞ --------------------> > > >

C«ng tr×nh c«ng nghiÖp C«ng tr×nh C¤NG CéNG Nhµ ë

1.1. §Þnh nghÜa nhµ c«ng céng:

4

Nhµ c«ng céng lµ lo¹i nhµ d©n dông ®−îc thiÕt kÕ x©y dùng nh»m phôc vô c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n nghÒ nghiÖp hay ®Ó tháa m·n c¸c nhu cÇu sinh ho¹t, v¨n hãa tinh thÇn còng nh− vui ch¬i gi¶i trÝ cña con ng−êi.

KiÕn tróc nhµ c«ng céng phong phó, ®a d¹ng nh− chÝnh c¸c nhu cÇu cña céng ®ång.

1.1.1. dùa theo ®Æc ®iÓm chøc n¨ng, c¸c nhµ c«ng céng cã thÓ chia thµnh c¸c nhãm lín sau:

C«ng tr×nh GD-§T CQ hµnh chÝnh-v¨n phßng c«ng tr×nh y tÕ c«ng tr×nh giao th«ng

5

Cöa hµng,XN ¨n uèng c«ng tr×nh th−¬ng m¹i c«ng tr×nh v¨n hãa c«ng tr×nh thÓ thao

C«ng tr×nh DV ®êi sèng c«ng tr×nh giao liªn c«ng tr×nh thÞ chÝnh c«ng tr×nh t«n gi¸o kØ niÖm

C¸c lý do t¹o nªn sù kh¸c biÖt cña KiÕn Tróc nhµ c«ng céng

kiÕn tróc

H×nh thøc(forme)

ThÓ lo¹i(type)

®a d¹ng:

6

1- §a d¹ng t¹o nªn bëi ®Þa h×nh, ®Þa c¶nh.2- §a d¹ng vÒ c«ng n¨ng.3- §a d¹ng vÒ kÕt cÊu.4- VËt liÖu phong phó.5- Quan niÖm vµ ph−¬ng ph¸p s¸ng t¸c cña KiÕn Tróc S−.

1.1.2 dùa theo tÝnh chÊt quy m« x©y dùng, c«ng tr×nh c«ng céng ®−îc chia thµnh hai nhãm lín:

Nhãm 1: c«ng tr×nh cã quy m« x©y dùng línPhæ cËp ë nhiÒu n¬i, thi c«ng thiÕt kÕ dùa vµo nh÷ng cÊu kiÖn mÉu, thiÕt kÕ ®iÓn h×nh, th−êng cã quy m« nhá vµ trung b×nh, phôc vô ë c¸c c¬ së ®Þa ph−¬ng.

7

Nhãm 2: c¸c c«ng tr×nh ®Æc biÖt:- Mang tÝnh chÊt x©y dùng c¸ thÓ, ®éc ®¸o víi yªu cÇu cao vÒ nghÖ thuËt kiÕn tróc vµ chÊt l−îng tiÖn nghi sö dông.- C«ng tr×nh ®−îc thùc hiÖn trªn c¸c thiÕt kÕ ®Æc biÖt, thÓ hiÖn sù ®éc nhÊt v« nhÞ.

1.1.3 dùa theo ®èi t−îng phôc vô vµ khai th¸c c«ng tr×nh ng−êi ta chia nhµ c«ng céng lµm 3 lo¹i:

Lo¹i 1: ®èi t−îng sö dông khÐp kÝnPhôc vô ®èi t−îng h¹n chÕ trong mét lÜnh vùcchuyªn m«n h¹n hÑp hoÆc c¸c chuyªn m«n cã quan hÖ gÇn gòi víi nhau.

VÝ dô: Tr−êng häc, c¬ quan nghiªn cøu, trô së bé…

Lo¹i 2: ®èi t−îng sö dông réng më

8

Lo¹i 2: ®èi t−îng sö dông réng mëPhôc vô cho viÖc tiÕp ®ãn réng r·i kh¸ch vµ d©n,cÇn cã tæ chøc kh«ng gian kiÕn tróc dÔ dµng tiÕpcËn vµ giao dÞch tõ ®−êng phè vµ qu¶ng tr−êng.

VÝ dô: C¸c b−u ®iÖn, nhµ ga,nhµ h¸t, s©n vËn ®éng…

Lo¹i 2: ®èi t−îng võa më võa khÐp kÝnCã nh÷ng bé phËn ®èi néi phôc vô c¬ quan vµ ®èi ngo¹i ®Ó phôc vô ®«ng ®¶o quÇn chóng

VÝ dô: Kh¸ch s¹n, th− viÖn lín, b¶o tµng triÓn l·m…

I.2 ®Æc ®iÓm nhµ c«ng céng:

-TÝnh d©y chuyÒn rÊt râ, nghiªm ngÆt t¹o ra sù phong phó ®ad¹ng cña lo¹i h×nh.

- X©y dùng hµng lo¹t ph©n bè trªn quy m« réng lín vµ cã tÝnh tÇng bËc – hÖ thèng râ rµng: cÊp c¬ së phôc vô nhãm nhµ, cÊptrung gian ë khu, quËn vµ cÊp trung −¬ng phôc vô toµn thµnh

phè, cho toµn vïng hay toµn quèc gia.

- TÝnh chÊt ®¹i chóng phôc vô cho nhu cÇu ngµy cµng cao cña

9

- TÝnh chÊt ®¹i chóng phôc vô cho nhu cÇu ngµy cµng cao cña qu¶ng ®¹i quÇn chóng nh©n d©n, ®«ng ®¶o ng−êi cïng ®Õn sö dông.

- Phong c¸ch d©n téc truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ tiÕn bé trong khoahäc kü thuËt biÓu hiÖn trong néi dung vµ h×nh thøc kiÕn tróc ®−îcchó träng nhiÒu h¬n vµ th−êng lµ bé mÆt vËt chÊt – tinh thÇn cña ®Êt n−íc.

- HÖ thèng kÕt cÊu – kh«ng gian phong phó ®a d¹ng h¬n so víi nhµ ë, nhµ c«ng nghiÖp.

- C«ng n¨ng sím bÞ lçi thêi vµ ®Ó kh¾c phôc ng−êi ta cã xu h−íngtæ chøc kh«ng gian lín v¹n n¨ng, kiÓu nhµ liªn hîp ®a chøc n¨ngvíi m¹ng l−íi cét lín (6 x 6 m) vµ (9 x 9 m) hay h¬n n÷a.

1.3 ®Æc ®iÓm vµ chøc n¨ng kh«ng gian c«ng céng:1.3.1: chøc n¨ng vµ vai trß tæ chøc kh«ng gian c«ng céng (KGCC)- Lµ kh«ng gian më (open space) sö dông cho c«ng chóng bªn ngoµi c¸c c«ng tr×nh kiªn tróc.- ChÊt l−îng thÈm mü cña ®¬n vÞ ë ®−îc ®¸nh gi¸ qua chÊt l−îng cña KGCC.- Cã xu h−íng ph¸t triÓn nhiÒu kh«ng gian xanh vµ c¸c ®−êng ®i bé, cã xu h−íng ®a d¹ng ho¸ vµ mang tÝnh v¨n ho¸ x· héi.

1.3.2: ph©n lo¹i vµ néi dung c«ng n¨ng c¸c h×nh th¸I KGCC

1.3.2.1.ph©n lo¹i kh«ng gian c«ng céng:1. kho¶ng s©n ch¬I (play area): Chñ yªu dµnh cho trÎ em nhi ®ång vµ thiÕu niªn.§Æc ®iÓm:

10

§Æc ®iÓm:- Cã c©y xanh vµ c¸c th¶m Thùc vËt.- Cã chç ngåi cho løa tuæi vÞ thµnh niªn.- Cã chç ®µm ®¹o cña c¸c ng−êi giµ.

2. S©n trong ®¬n vÞ ë (Play ground): §−îc thiÕt kÕ cho thiÕu niªn,vÞ thµnh niªn vµ ng−êi lín.®Æc ®iÓm:- Cã vÞ trÝ ch¬i c¸c m«n thÓ thao theo nhãm ng−êi.- Cã vÞ trÝ tô tËp, nh÷ng ®iÒu kiÖn giao tiÕp gi¶i trÝ.

2. S©n lín (recreational area): §−îc thiÕt kÕ chñ yªu cho thanh niªn

1.3.2.2.néi dung c«ng n¨ng vµ t×nh chÊt tæ hîp c¸c kgcc:

- Kh«ng gian sinh ho¹t c«ng céng lu«n g¾n liÒn víi lèi sèng vµ v¨n ho¸ céng ®ång cña con ng−êi ë ®ã.- Kh«ng gian sinh ho¹t c«ng céng t¹i trung t©m ®¬n vÞ ë ngµy cµng chøng tá vai trß cña m×nh trong ®êi sèng cña x· héi, lµ n¬i giao tiÕp ®Ó t×m kiÕm th«ng tin vµ s¸ng t¹o cña con nguêi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho con ng−êi hoµn thiÖn.- Qu¸ tr×nh tæ chøc kh«ng gian c«ng céng ®¬n vÞ ë cÇn ph¶I n¾m ®−îc c¸c c¬ së thiªt kÕ sau:

* Biªn giíi râ rµng, h×nh thµnh kh«ng gian ®a n¨ng cho c¸c ho¹t ®éng cña c¸c nhãm ®èi t−îng kh¸c nhau.

* Chó ý c¸c ®−êng ®I bé vµ c¸c trang thiÕt bÞ cña c¸c kh«ng gian träng ®iÓm.* §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña kh«ng gian c«ng céng.

11

* §a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng cña kh«ng gian c«ng céng.* NhÊn m¹nh sù liªn hÖ vÒ mÆt sö dông vµ vÒ c¶m thô thÞ gi¸c cu¶ kh«ng gian:

+ 100m lµ cù ly cã thÓ nh×n thÊy, nhËn diÖn mét c¸ thÓ.+ 700 – 100m cã thÓ ph©n biÖt tuæi t¸c, giíi tÝnh vµ ®éng t¸c cña con ng−êi.+ 30m cã thÓ nhËn biÕt ®−îc ng−êi quen.+ 20 – 25m b¾t ®Çu kho¶ng c¸ch ¶nh h−ëng.

* Kho¶ng c¸ch giao tiÕp ®−îc x¸c ®Þnh trong ph¹m vi d−íi 1.3m.

1.3.3: c¸c thµnh phÇn kh«ng gian thuéc ®« thÞ

Ta cã thÓ t¹m chia kh«ng gian kiÕn tróc ®« thÞ thµnh 6 thµnh phÇn:1. Kh«ng gian kiÕn truc c«ng céng.2. Kh«ng gian kiÕn tróc b¸n c«ng céng.3. C¸c trung t©m dÞch vô kh¸c.4. Kh«ng gian kiÕn tróc nhãm c«ng céng (group – Public).5. Kh«ng gian nhãm c¸ thÓ.6. Kh«ng gian c¸ thÓ thuéc ph¹m vi gia ®×nh.

1.3.4: c¸c yªu cÇu vµ ®Æc thï v¨n ho¸ kh«ng gian më

12

1.3.4: c¸c yªu cÇu vµ ®Æc thï v¨n ho¸ kh«ng gian më

- Môc ®Ých viÖc tæ chøc kh«ng gian c«ng céng lµ t¸i lËp nÕp sinh ho¹t mang tÝnh céng ®ång vèn cã, xuÊt ph¸t tõ quan hÖ l¸ng giÒng cña quÇn c− n«ng nghiÖp truyÒn thèng – Lµng.

Cã 2 ho¹t ®éng v¨n ho¸ chñ yÕu:+ Ho¹t ®éng v¨n ho¸ mang tÝnh ®Þnh kú: LÔ héi truyÒn thèng, ngµy giç thµnh hoµng lµng…

+ Ho¹t ®éng c¨n ho¸ tinh thÇn khu ë: HiÕu hû, giç ch¹p, cóng tÕ…

- ViÖc tæ chøc kh«ng gian c«ng céng t¹i khu ë lµ c«ng viÖc ®¶m b¶o thÝch øng lèi sèng hiÖn ®¹i ®« thÞ víi phong c¸ch sèng truyÒn thèng vèn cã.

- Qu¸ tr×nh “x· héi ho¸” ®· khiÕn quan hÖ giao tiÕp cña con ng−êi ®¬n gi¶n ®i nhiÒu nh−ng l¹i phong phó vµ ®a d¹ng h¬n nhiÒu. §iÒu ®ã lµm biÕn ®æi tËn gèc nguyªn t¾c tæ chøc kh«ng gian.

- Trong tæ chøc kh«ng gian ®¬n vÞ ë, kh«ng gian c«ng céng chiÕm vÞ trÝ rÊt quan träng vµ phÇn lín ®Êt ®ai. HÖ thèng kh«ng gian sinh ho¹t c«ng céng nh−: v−ên hoa, c©y xanh, s©n ch¬i…lµ t¸c nh©n quyÕt ®Þnh møc ®é hoµn thiÖn vµ chÊt l−îng cña kh«ng gian c«ng céng ®¬n vÞ ë.

1.3.5: nhu cÇu vµ nguyÖn väng cña ng−êi d©n trong viÖc tæ chøc kh«ng gian

- Nhu cÇu vµ nhËn thøc cña con ng−êi trong kh«ng gian c«ng céng rÊt phong phó - Sù ®a d¹ng cña thµnh phÇn d©n c− ®· khiÕn viÖc sö dông thêi gian vµ kh«ng gian cña c¸c c¸ thÓ lµ kh¸c nhau.

- Mèi quan hÖ cña lèi sèng giao tiÕp céng ®ång víi mèi quan hÖ kh«ng gian ë t¹i Hµ Néi ®−îc xÐt qua 3 yÕu tè: Nhu cÇu giao tiÕp, c¸c h×nh th¸i giao tiÕp vµ m«i tr−êng giao tiÕp.

a. Nhu cÇu giao tiÕp:Gi¶i trÝ 26%Tô tËp giao tiÕp 19%Quan s¸t mäi ng−êi 12%Ng¾m nh×n khung c¶nh 11%

13

Ng¾m nh×n khung c¶nh 11%Quan s¸t ng−êi kh¸c giíi 10%Thay ®æi kh«ng khÝ 9%T×m n¬i biÖt lËp, KG tÜnh 5%Muèn xuÊt hiÖn tr−íc mäi ng−êi 5%

- Tr×nh ®é v¨n ho¸ cµng cao th× nhu cÇu giao tiÕp cµng lín.- Sù cÇn thiÕt xuÊt hiÖn c¸c KG giao tiÕp t¹o nªn m«i tr−êng giao tiÕp céng ®ång.

b. Nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ vµ ho¹t ®éng thÓ thao:- TrÎ em nhu cÇu ch¬i lµ ho¹t ®éng chñ yÕu, ®ãng vai trß hÕt søc quan träng quyÕt ®Þnh cho viÖc ph¸t triÓn t©m sinh lý.- ViÖc bè trÝ cho trÎ em ch¬i lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Ph¶I cã chç ch¬i kh¾p n¬i: gãc phè , c«ng viªn…

- Nghiªn cøu t©m sinh lý løa tuæi ®Ó ®−a ra h−íng thiÕt kÕ kh«ng gian më cho phï hîp.

Mét sè c«ng tr×nh c«ng céng trong n−íc vµ quèc tÕ

14

Mét sè c«ng tr×nh c«ng céng trong n−íc vµ quèc tÕ

C¸c tæ hîp chøc n¨ng ®a d¹ng xuÊt ph¸t tõ kiÓu c¸ch liªn kÕt gi÷a c¸c bé phËn

Glass museum - Erickson

15

C¸c tæ hîp chøc n¨ng ®a d¹ng xuÊt ph¸t tõ kiÓu c¸ch liªn kÕt gi÷a c¸c bé phËn

Library – Tadao Ando

16

Chøc n¨ng sö dông C ¸ c t æ h î p g i ¶ i p h ¸ p k h « n g g i a n v µ m Æ t b » n g

Kh«ng gian th− viÖn ®−îc thiÕt kÕ linh ho¹t víi nh÷ng gi¸ s¸ch vµ chç ngåi di ®éng cã thÓ ®¸p øng c¸c sù kiÖn cña céng ®ång hay n¬i ®äc s¸ch riªng t−.

17

C¸c bøc t−êng cong lµm cho kh«ng gian trë nªn réng h¬n t¹o thªm nhiÒu ghÕ ngåi, nhiÒu chç chøa s¸ch.

type forme

M è i q u a n h Ö g i ÷ a t y p e v µ f o r m e

18