chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn

trêng ®¹i häc ngo¹i th¬ngkhoa kinh tÕ ngo¹i th¬ng

Kho¸ luËn tèt nghiÖpchiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña

ngµnh ng©n hµng cña viÖt nam:Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ

Sinh viªn : §inh ThÞ Thanh Th¬mLíp : A1 – CN9Gi¸o viªn híng dÉn : GS, NG¦T ®inh Xu©n tr×nh

Hµ néi n¨m 2003

Lêi nãi ®Çu

1. Sù cÇn thiÕt cña ®Ò tµi:

1

Toµn cÇu ho¸ ®· vµ ®ang thay ®æi c¬ b¶n nh÷ng g×

®ang diÔn ra trong nÒn kinh tÕ thÕ giíi, nã ®îc b¾t ®Çu tõ

nh÷ng n¨m 40 víi sù ra ®êi cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ

quan vµ th¬ng m¹i (GATT) nh»m tiÕn tíi mét nÒn th¬ng m¹i

thÕ giíi c«ng b»ng dùa trªn çc nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt

®èi xö, nguyªn t¾c minh b¹ch ho¸, c«ng khai chÝnh s¸ch, tÊt

c¶ mäi b¶o hé ph¶i ë d¹ng thuÕ quan v.v. vµ vßng ®µm ph¸n

thø 8 cña GATT t¹i Uruguay dÉn ®Õn sù ra ®êi cña Tæ chøc

Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO). Héi nhËp khu vùc còng ph¸t triÓn

m¹nh mÏ, kho¶ng 80 HiÖp ®Þnh khu vùc ®· ®îc ký trong

nh÷ng thËp kû qua, trong ®ã cã nh÷ng HiÖp ®Þnh lín nh EU

cña Ch©u ¢u, sau ®ã ®îc tiÕp nèi bëi Tæ chøc th¬ng m¹i tù

do B¾c Mü (NAFTA), MERCOSUR cña Nam Mü, Khu vùc tù do

th¬ng m¹i ASEAN (AFTA), DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh tÕ Ch©u ¸-

Th¸i B×nh d¬ng (APEC) v.v. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu

vùc ®· trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi mäi

quèc gia trªn thÕ giíi. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc, kü

thuËt cïng víi vai trß ngµy cµng t¨ng cña çc c«ng ty ®a quèc

gia ®· thóc ®Èy m¹nh mÏ qu¸ tr×nh hîp t¸c gi÷a çc níc vµ çc

quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i. ThÞ trêng ®îc më réng, vèn ®îc lu

chuyÓn tù do, ®îc toµn cÇu ho¸ cao ®é. HÇu hÕt çc níc trªn

thÕ giíi ®Òu ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo híng më cöa vµ t¹o

sù th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. §Ó

kh«ng bÞ g¹t ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn chung, çc níc, nhÊt

lµ çc níc ®ang ph¸t triÓn, ®Òu nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ

chung ®ã vµ t¨ng cêng søc c¹nh tranh kinh tÕ cña m×nh.

ViÖt Nam ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ quan träng bíc ®Çu

trong qu¸ tr×nh héi nhËp. §ã lµ khai th«ng quan hÖ víi çc tæ

2

chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ nh Quü TiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF),

Ng©n hµng ThÕ giíi (WB), Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸

(ADB), gia nhËp HiÖp héi çc níc §«ng- Nam ¸-ASEAN (1995),

DiÔn ®µn ¸- ¢u (ASEM- 1996), DiÔn ®µn Ph¸t triÓn Kinh tÕ

Ch©u ¸- Th¸i B×nh d¬ng- APEC (1998). HiÖn nay ViÖt Nam

®ang ®µm ph¸n gia nhËp Tæ chøc Th¬ng m¹i Quèc tÕ (WTO)

vµ ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i víi Hoa kú. §Ó cã thÓ

tham gia vµo çc HiÖp ®Þnh nµy mµ kh«ng bÞ thua thiÖt qu¸

nhiÒu, ViÖt Nam cßn nhiÒu viÖc ph¶i lµm, ngµnh ng©n hµng

kh«ng ph¶i lµ mét ngo¹i lÖ.

Ta thÊy r»ng xu thÕ héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng lµ

kh«ng thÓ ®¶o ngîc. Møc ®é héi nhËp cña mçi Quèc gia

kh«ng chØ phô thuéc vµo çc yÕu tè bªn ngoµi cña nÒn kinh

tÕ mµ cßn phô thuéc vµo ý chÝ cña Nhµ níc. V× thÕ møc ®é

gia nhËp cña mçi níc rÊt kh¸c nhau vµ phô thuéc vµo nhiÒu

nh©n tè.

XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm trªn, t¸c gi¶ chän ®Ò tµi nghiªn

cøu: “ChiÕn lîc chñ ®éng Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh

Ng©n hµng ViÖt nam: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ”.

2. Môc ®Ých nghiªn cøu:

Nghiªn cøu chiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam trong xu thÕ toµn cÇu ho¸,

nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc; Gi¶i ph¸p nh»m chñ ®éng héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®Õn ngµnh Ng©n hµng cña ViÖt nam.

3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:

TËp trung vµo nh÷ng vÊn ®Ò Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cña ngµnh Ng©n hµng. Çc diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh ®æi míi,

më cöa, héi nhËp trong kho¶ng 10 n¨m kÓ tõ n¨m 1990. Mét

3

sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam.

4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:

§Ò tµi sö dông duy vËt biÖn chøng kÕt hîp víi ph©n tÝch

tæng hîp vµ ®¸nh gi¸. MÆt kh¸c kho¸ luËn cßn sö dông c¸c

quan ®iÓm, ®êng lèi, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng

vµ Nhµ níc ®Ó kh¸i qu¸t, hÖ thèng vµ kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶.

5. KÕt cÊu cña luËn v¨n: gåm lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ

3 ch¬ng:

Ch¬ng I: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – mét xu híng ph¸t

triÓn cña thêi ®¹i ngµy nay.

Ch¬ng II: ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cña ngµnh Ng©n hµng.

Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m chñ

®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng ViÖt

nam.

4

Môc lôc

5

Néi dung Trang

Lêi më

®Çu...........................................................................................................

...............

B¶ng chó gi¶i çc ch÷ viÕt t¾t

ch¬ng I: héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña

thêi ®¹i ngµy nay.

1. Kh¸i niÖm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

1.1 Kh¸i niÖm

1.2 §Þnh nghÜa vÒ héi nhËp.

2. Néi dung vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.1 Néi dung héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.2 Çc h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp.

2.3 Çc nguyªn t¾c vµ yªu cÇu chung vÒ héi nhËp.

2.4 Mét sè nhiÖm vô vµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn trong

qu¸ tr×nh Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.4.1 NhiÖm vô quan träng.

2.4.2 Çc biÖn ph¸p bæ trî nh»m t¹o kh¶ n¨ng tèt nhÊt cho

viÖc thùc hiÖn çc cam kÕt héi nhËp.

3. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy nay.

ch¬ng II: ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña

ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.

1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ ViÖt nam tríc thÒm héi nhËp.

1.1 ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ

quèc tÕ giai ®o¹n 1991 – 1995.

1.2 §Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ

thÕ giíi tõ n¨m 1996 ®Õn nay.

2. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam.

1

1

1

2

2

2

3

6

7

7

9

12

16

16

16

18

24

6

2.1 Bèi c¶nh quèc tÕ

2.2 Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

2.3 H×nh thµnh ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ trêng - §æi

míi chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh –

tiÒn tÖ.

2.4 T¨ng cêng hiÖu lùc cña c¸c c«ng cô, chÝnh s¸ch

qu¶n lý vÜ m«, tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ

thèng ph¸p luËt.

2.4.1 §æi míi m¹nh mÏ c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸.

2.4.2 ChÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc

2.4.3 T¨ng cêng hiÖu lùc vµ ®æi míi cã chÕ qu¶n lý ng©n

s¸ch Nhµ níc

2.4.4T¨ng cêng qu¶n lý nî.

3. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng

ViÖt nam.

3.1 Nguyªn t¾c chung

3.2 Sù cÇn thiÕt cña héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng

ng©n hµng:

3.3 ChiÕn lîc héi nhËp cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.

3.3.1 ChiÕn lîc Ng©n hµng Nhµ níc.

3.3.2 ChiÕn lîc ng©n hµng th¬ng m¹i.

4 C¬ héi vµ th¸ch thøc.

4.1 C¬ héi cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng

ng©n hµng ViÖt Nam.

4.2 Th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t

®éng ng©n hµng ViÖt Nam.

4.3 Mét sè vÊn ®Ò héi nhËp ®èi víi ngµnh ng©n hµng ViÖt

nam.

24

26

27

32

32

33

33

34

35

35

36

37

37

40

42

42

44

47

50

50

50

7

ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m chñ ®éng Héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam

1. Gi¶i ph¸p ®Ó hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam chñ

®éng héi nhËp.

1.1 Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ níc

1.1.1Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý n©ng cao tÝnh ®éc lËp

cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam

1.1.2C¶i çch khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc

1.2 Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Ng©n hµng Nhµ níc

1.2.1Lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n

hµng

1.2.2 S¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i nh»m

n©ng cao søc c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam.

1.2.3 Ph¸t triÓn çc quan hÖ hîp t¸c gi÷a ng©n hµng viÖt

nam vµ céng ®ång tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi

1.2.4 Hoµn chØnh çc c¬ chÕ nghiÖp vô cho phï hîp víi ®iÒu

kiÖn c«ng nghÖ míi, hoµn thiÖn çc quy chÕ vÒ th«ng tin, b¸o

ço, quy chÕ gi¸m s¸t, kiÓm so¸t, chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n

theo ®óng th«ng lÖ quèc tÕ.

1.2.5 TriÓn khai ®óng tiÕn ®é dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng

vµ hÖ thèng thanh to¸n.

1.2.6 §¸nh gi¸ kÕt qu¶ çc ch¬ng tr×nh ®· triÓn khai, çc

hiÖp ®Þnh ®· ký víi çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nh»m thóc

®Èy tiÕn ®é rót vèn tõ çc ch¬ng tr×nh dù ¸n.

1.2.7 Xóc tiÕn x©y dùng ®Ò ¸n, kÕ ho¹ch tõng bíc th©m

nhËp thÞ trêng quèc tÕ cho çc NHTMQD, çc NHTMCP

2. Mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ

50

51

53

53

55

58

62

63

65

66

69

69

69

71

72

8

2.1 VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch

2.1.1. Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó b¶o ®¶m tÝnh

®éc lËp t¬ng ®èi cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam

2.1.2ChÝnh phñ ®iÒu chØnh l¹i nh÷ng biÖn ph¸p chØ ®¹o hÖ

thèng ng©n hµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng

vµ héi nhËp.

2.1.3Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hèi ®o¸i ë ViÖt nam

trong thêi gian tíi. TiÕn tíi thùc hiÖn ®ång ViÖt nam

chuyÓn ®æi.

2.1.4 X©y dùng chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ l·i suÊt phï hîp víi c¬ chÕ

thÞ trêng.

2.1.5 Xö lý vÊn ®Ò ®«la ho¸ vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n

lý ngo¹i hèi phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi trong giai ®o¹n míi cña

ViÖt nam.

2.2 VÒ tæ chøc c¸n bé

2.2.1 H×nh thµnh ng©n hµng ph¸t triÓn ViÖt nam ®Ó më

réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, quan hÖ th¬ng m¹i cña ViÖt

nam víi níc ngoµi.

2.2.2 Ng©n hµng Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cô

thÓ ®Ó ®µo t¹o, quy ho¹ch vµ sö dông ®éi ngò c¸n bé.

3. Mét sè néi dung cÇn quan t©m trong héi nhËp vµ lé tr×nh héi nhËp cña


3.1 Ng©n hµng Nhµ níc

3.2 Ng©n hµng th¬ng m¹i

3.3 Lé tr×nh héi nhËp

3.3.1 Giai ®o¹n tõ nay ®Õn 2005

3.3.2 Giai ®o¹n 2005 – 2010

3.3.3 Giai ®o¹n 2010 – 2020

76

77

79

79

80

81

81

82

83

83

84

84

85

9

KÕt luËn

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

B¶ng chó gi¶i c¸c ch÷ viÕt t¾t

ADB Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸

AFAS HiÖp ®Þnh khung ASEAN

AFTAKhu vùc mËu dÞch tù do ASEAN

AIA Khu vùc ®Çu t ASEAN

APEC DiÔn ®µn Hîp t¸c Kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i

B×nh D¬ng

ASEAN HiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸

ASEM Héi nghÞ ¸ - ¢u

EU Liªn minh Ch©u ¢u

ECOSOC Héi ®ång Kinh tÕ – x· héi Liªn hîp quèc

FAO Tæ chøc L¬ng thùc vµ N«ng nghiÖp ( cña Liªn

hîp quèc)

FDI §Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi

10

NAFTA Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü

GATS HiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô

( cña WTO)

GATT HIÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i

IMF Quü TiÒn tÖ quèc tÕ

MFN (Quy chÕ) Tèi huÖ quèc

NHNN Ng©n hµng Nhµ níc

NHTM Ng©n hµng Th¬ng m¹i

NHTMQD Ng©n hµng Th¬ng m¹i Quèc doanh

ODA ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc

OECD Tæ chøc hîp t¸c vµ ph¸t triÓn kinh tÕ

QTDND Quü TÝn dông Nh©n d©n

TCTD Tæ chøc tÝn dông

UNCTAD Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ th¬ng m¹i vµ ph¸t

triÓn

USD §ång ®«la Mü

UNIDO Tæ chøc Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp Liªn hîp quèc

UNDP Liªn hîp quèc

WB Ng©n hµng ThÕ giíi

WTO Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi

11

ch¬ng I Héi nhËp kinh tÕ Quèc tÕ – mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i

ngµy nay.

1. Kh¸i niÖm vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

1.1 Kh¸i niÖm:

Kh¸i niÖm héi nhËp lµ c¶ mét vÊn ®Ò kh«ng ®¬n gi¶n. ë

ViÖt nam hÇu nh cha cã mét c«ng tr×nh nghiªn cøu lý luËn

nµo vÒ nh÷ng kh¸i niÖm nµy, cßn lµ mét kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ,

®îc sö dông nhiÒu tõ gi÷a thËp niªn 1990 trë l¹i ®©y.

Theo nh ph©n tÝch díi ®©y cã ba çch tiÕp cËn chñ yÕu

vÒ héi nhËp:

Çch tiÕp cËn thø nhÊt thuéc vÒ ph¸i theo t tëng liªn

bang, quan niÖm “héi nhËp” lµ mét s¶n phÈm cuèi cïng h¬n lµ

mét qu¸ tr×nh. S¶n phÈm ®ã lµ sù h×nh thµnh mét Nhµ níc

liªn bang kiÓu nh Hoa kú vµ Thuþ sü. §Ó ®¸nh gi¸ sù liªn kÕt,

nh÷ng ngêi theo ph¸i nµy quan t©m chñ yÕu tíi khÝa c¹nh luËt

®Þnh vµ thÓ chÕ.

Tuy nhiªn çch tiÕp cËn nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ v× nã

kh«ng ®Æt hiÖn tîng liªn kÕt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn mµ

chØ nh×n nhËn nã trong tr¹ng th¸i tÜnh cuèi cïng g¾n víi m«

h×nh nhµ níc liªn bang. Nhng mèi quan t©m vÒ luËt ®Þnh vµ

thÓ chÕ cña çch tiÕp cËn nµy cã lÏ lµ mét néi dung kh«ng thÓ

thiÕu ®îc khi xem xÐt, ®¸nh gi¸ mét qu¸ tr×nh liªn kÕt.

Çch tiÕp cËn thø hai xem “héi nhËp” tríc hÕt lµ sù liªn

kÕt çc quèc gia th«ng qua ph¸t triÓn çc luång giao lu nh th-

¬ng m¹i, th tÝn, th«ng tin, du lÞch, di tró... tõ ®ã h×nh thµnh

dÇn çc c«ng ®ång an ninh.

12

Çch tiÕp cËn nµy cã ®iÓm m¹nh lµ nh×n nhËn hiÖn tîng

liªn kÕt võa trong qu¸ tr×nh tiÕn triÓn võa trong tr¹ng th¸i

tÜnh cuèi cïng, ®ång thêi ®a ra ®îc nh÷ng néi dung kh¸ cô

thÓ vµ s¸t thùc tiÔn cña qu¸ tr×nh liªn kÕt, gãp phÇn ph©n

tÝch vµ gi¶i thÝch mét sè vÊn ®Ò cña hiÖn tîng toµn cÇu ho¸

vµ khu vùc ho¸.

Çch tiÕp cËn thø ba quan niÖm “héi nhËp” võa lµ qu¸

tr×nh võa lµ s¶n phÈm cuèi cïng, chó träng vµo ph©n tÝch qu¸

tr×nh hîp t¸c trong viÖc ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vµ th¸i ®é

cña tÇng líp tinh tuý.

Çch tiÕp cËn nµy quan t©m nhiÒu tíi cÊp ®é quèc gia

cña hiÖn tîng liªn kÕt ë cÊp ®é quèc tÕ.

Héi nhËp xuÊt hiÖn vµ ®îc sö dông phæ biÕn trong bèi

c¶nh chóng ta xóc tiÕn m¹nh mÏ chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸,

®a d¹ng ho¸ quan hÖ quèc tÕ, tÝch cùc triÓn khai çc nç lùc

®Ó gia nhËp vµo çc ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ thÕ giíi vµ

khu vùc.

1.2 §Þnh nghÜa vÒ héi nhËp: Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ

qu¸ tr×nh chñ ®éng g¾n kÕt nÒn kinh tÕ vµ thÞ trêng cña

tõng níc víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi th«ng qua çc nç lùc tù

do ho¸ vµ më cöa trªn çc cÊp ®é ®¬n ph¬ng, song ph¬ng vµ

®a ph¬ng

2. Néi dung vÒ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.1 Néi dung héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

Héi nhËp lµ sù chñ ®éng tham gia cña çc quèc gia vµo

qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸, héi nhËp bao hµm çc nç

13

lùc vÒ mÆt chÝnh s¸ch vµ thùc hiÖn cña çc quèc gia ®Ó

tham gia vµo çc ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ toµn cÇu vµ khu

vùc. Néi dung chñ yÕu bao gåm:

Thø nhÊt: Ký kÕt vµ tham gia çc ®Þnh chÕ vµ tæ chøc

kinh tÕ quèc tÕ; cïng çc thµnh viªn ®µm ph¸n x©y dùng çc

luËt ch¬i chung vµ thùc hiÖn çc quy ®Þnh, cam kÕt ®èi víi

thµnh viªn cña çc ®Þnh chÕ, tæ chøc ®ã.

Thø hai: TiÕn hµnh çc c«ng viÖc cÇn thiÕt ë trong níc

®Ó b¶o ®¶m ®¹t ®îc môc tiªu cña qu¸ tr×nh héi nhËp còng

nh thùc hiÖn çc quy ®Þnh, cam kÕt quèc tÕ vÒ héi nhËp. Çc

néi dung quan träng cÇn ®îc triÓn khai thùc hiÖn bªn trong

mçi níc gåm:

- §iÒu chØnh chÝnh s¸ch theo híng tù do ho¸ vµ më cöa,

gi¶m tiÕn tíi dì bá hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, lµm

cho viÖc trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t vµ sù lu©n

chuyÓn vèn, lao ®éng, kü thuËt - c«ng nghÖ gi÷a çc níc

thµnh viªn ngµy cµng th«ng tho¸ng h¬n. ViÖc ®iÒu chØnh nµy

tríc hÕt cã nghÜa lµ lµm cho hÖ thèng çc luËt ®Þnh cña mçi

quèc gia vÒ chÕ ®é th¬ng m¹i (bao gåm c¶ ngo¹i th¬ng),

®Çu t, s¶n xuÊt kinh doanh, thuÕ, vÊn ®Ò xuÊt nhËp c¶nh, lu

tró cña doanh nh©n, thñ tôc hµnh chÝnh, vÊn ®Ò gi¶i quyÕt

tranh chÊp th¬ng m¹i, v.v.., ngµy cµng hoµn chØnh vµ phï hîp

víi çc quy ®Þnh cña çc ®Þnh chÕ, tæ chøc quèc tÕ mµ çc

níc tham gia.

- §iÒu chØnh c¬ cÊu nÒn kinh tÕ (bao gåm c¶ c¬ cÊu s¶n

xuÊt, kinh doanh, c¬ cÊu ngµnh vµ mÆt hµng, c¬ cÊu ®Çu t)

phï hîp víi qu¸ tr×nh tù do ho¸ vµ më cöa nh»m lµm cho nÒn

kinh tÕ thÝch øng vµ vËn hµnh cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn

14

c¹nh tranh quèc tÕ. Môc tiªu cao nhÊt cña sù ®iÒu chØnh nµy

lµ t¹o ra ®îc mét c¬ cÊu kinh tÕ tèi u, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh

cao, ph¸t huy tèt nhÊt nh÷ng u thÕ cña ®Êt níc trong qu¸

tr×nh héi nhËp. Qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh nµy cã nh÷ng nÐt

®Æc thï rÊt kh¸c nhau ®èi víi mçi níc.

- TiÕn hµnh çc c¶i çch cÇn thiÕt vÒ kinh tÕ, x· héi, ®Æc

biÖt lµ c¶i çch hÖ thèng çc doanh nghiÖp ®Ó n©ng cao

n¨ng lùc c¹nh tranh, nh»m b¶o ®¶m qu¸ tr×nh héi nhËp ®îc

thùc hiÖn vµ ®a l¹i hiÖu qu¶ cao.

- §µo t¹o vµ chuÈn bÞ nguån nh©n lùc, ®Æc biÖt lµ ®éi

ngò c«ng chøc, nh÷ng ngêi qu¶n lý doanh nghiÖp vµ lùc lîng

c«ng nh©n lµnh nghÒ cã thÓ ®¸p øng tèt çc ®ßi hái cña qu¸

tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.2 Çc h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp.

Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh tæng hîp cña

çc nç lùc trong chÝnh s¸ch vµ hµnh ®éng theo híng tù do ho¸,

më cöa cña çc quèc gia c¶ ë cÊp ®é ®¬n ph¬ng, song ph-

¬ng vµ ®a ph¬ng.

ë cÊp ®é ®¬n ph¬ng, mçi níc cã thÓ chñ ®éng thùc

hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p tù do ho¸, më cöa trong mét sè lÜnh

vùc nhÊt ®Þnh mµ hä thÊy cÇn thiÕt v× môc ®Ých ph¸t triÓn

kinh tÕ cña m×nh, chø kh«ng nhÊt thiÕt do quy ®Þnh cña çc

®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ hä tham gia. Cã nhiÒu

níc ®· lµm nh vËy, nhÊt lµ lÜnh vùc ®Çu t.

ë cÊp ®é song ph¬ng, nhiÒu níc ®· vµ ®ang ®µm ph¸n

®Ó ký víi nhau çc hiÖp ®Þnh song ph¬ng trªn c¬ së çc

nguyªn t¾c cña mét khu vùc mËu dÞch tù do. Mét sè n¨m trë

15

l¹i ®©y, khuynh híng nµy kh¸ ph¸t triÓn, song hµnh víi çc khu

vùc mËu dÞch tù do ®a ph¬ng.

ë cÊp ®é ®a ph¬ng, nhiÒu níc cïng nhau thµnh lËp hoÆc

tham gia vµo nh÷ng ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ khu vùc vµ

toµn cÇu. Nh÷ng ®Þnh chÕ, tæ chøc kinh tÕ khu vùc bao gåm

çc níc thµnh viªn cïng trong mét khu vùc ®Þa lý giíi h¹n(VÝ

dô: Liªn minh Ch©u ¢u - EU, Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü -

NAFTA, DiÔn ®µn Hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng -

APEC). Nh÷ng ®Þnh chÕ, tæ chøc toµn cÇu bao gåm çc

thµnh viªn tõ nhiÒu khu vùc kh¸c nhau trªn thÕ giíi (VÝ dô: Tæ

chøc th¬ng m¹i thÕ giíi - WTO). Nh×n chung, çc ®Þnh chÕ,

tæ chøc kinh tÕ khu vùc ngµy nay thêng vËn hµnh trªn c¬ së

çc nguyªn t¾c nÒn t¶ng cña WTO.

Nh vËy, çc h×nh thøc vµ møc ®é héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ rÊt phong phó. Mçi h×nh thøc, møc ®é ®ßi hái nh÷ng

®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mµ çc thµnh viªn tham gia ph¶i ®¸p

øng ®îc. VÒ mÆt kinh tÕ, çc thµnh viªn ph¶i lµ nh÷ng nÒn

kinh tÕ theo cïng mét m«tÝp vµ khi héi nhËp ë møc cµng cao

th× ®ßi hái çc thµnh viªn ph¶i cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ

kh«ng qu¸ çch xa nhau. VÒ mÆt chÝnh trÞ - x· héi, sù kh¸c

biÖt vÒ hÖ thèng chÝnh trÞ x· héi gi÷a çc thµnh viªn còng lµ

nh÷ng c¶n trë ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp. Khi møc ®é héi

nhËp cµng cao, nh÷ng ®ßi hái vÒ sù ®ång t×nh vÒ hÖ thèng

chÝnh trÞ - x· héi còng cµng cao, bëi v× héi nhËp ë møc cao

th× çc thµnh viªn ph¶i phèi hîp vµ thèng nhÊt chÝnh s¸ch

chung kh«ng chØ trong lÜnh vùc kinh tÕ mµ c¶ trong çc lÜnh

vùc chÝnh trÞ - x· héi. Tríc khi kÕt thóc chiÕn tranh l¹nh,

nh÷ng ®ßi hái vÒ mÆt kinh tÕ còng nh vÒ mÆt chÝnh trÞ - x·

16

héi ®èi víi çc thµnh viªn cña mét ®Þnh chÕ hoÆc tæ chøc

kinh tÕ quèc tÕ nh×n chung rÊt chÆt chÏ. Sù kh¸c biÖt vÒ b¶n

chÊt cña hÖ thèng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi lµ yÕu tè kh«ng

thÓ chÊp nhËn ®îc ®èi víi çc thµnh viªn cña cïng mét ®Þnh

chÕ hoÆc tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. VÒ mÆt ®Þa lý, nh÷ng tæ

chøc kinh tÕ khu vùc thêng bao hµm yÕu tè gÇn nhau vÒ ®Þa

lý gi÷a çc níc, nhÊt lµ cïng n»m trong mét khu vùc ®Þa lý tù

nhiªn. Tuy nhiªn, gÇn ®©y, tiªu chÝ nµy ngµy cµng kh«ng cßn

lµ mét ®ßi hái thùc tiÔn ®èi víi nhiÒu ®Þnh chÕ vµ tæ chøc

khu vùc n÷a.

Qu¸ tr×nh héi nhËp lµm cho nÒn kinh tÕ mçi níc ngµy

cµng liªn kÕt chÆt chÏ víi çc nÒn kinh tÕ thµnh viªn kh¸c, tõ

®ã lµm cho nÒn kinh tÕ thÕ giíi ph¸t triÓn theo híng t¹o ra

mét thÞ trêng chung thèng nhÊt trong ®ã nh÷ng c¶n trë ®èi

víi sù giao lu vµ hîp t¸c quèc tÕ gi¶m vµ dÇn dÇn mÊt ®i, sù

c¹nh tranh gi÷a çc quèc gia trë nªn gay g¾t. Bëi vËy, héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng cã nghÜa lµ tham gia vµo cuéc c¹nh

tranh kinh tÕ ë c¶ trong níc vµ ngoµi níc.

Ngµy nay, ®Ó khái bÞ g¹t ra ngoµi lÒ cña sù ph¸t triÓn,

çc quèc gia ®Òu nç lùc héi nhËp vµo xu thÕ chung, ra søc

c¹nh tranh kinh tÕ v× sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh. TÝnh

tïy thuéc lÉn nhau gi÷a çc quèc gia t¨ng lªn lµm cho tÊt c¶

çc níc ph¶i thêng xuyªn cã nh÷ng c¶i çch kÞp thêi trong níc

®Ó thÝch øng víi nh÷ng biÕn ®éng trªn thÕ giíi. V× vËy, héi

nhËp quèc tÕ thùc chÊt lµ cuéc ®Êu tranh phøc t¹p ®Ó gãp

phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ vµ cñng cè an ninh chÝnh trÞ, ®éc lËp

kinh tÕ vµ b¶n s¾c d©n téc cña mçi níc th«ng qua viÖc thiÕt

17

lËp çc mèi quan hÖ tuú thuéc lÉn nhau, ®an xen, nhiÒu

chiÒu, ë nhiÒu tÇng nÊc víi çc quèc gia kh¸c.

Ngoµi ra, chóng ta cßn ph¶i ®¸p øng yªu cÇu cña Tho¶ íc

chung vÒ Th¬ng m¹i vµ DÞch vô (GATS) cña Tæ chøc Th¬ng

m¹i ThÕ giíi. Çc quy ®Þnh cña Tho¶ íc nµy ®¶m b¶o r»ng çc

tæ chøc nghÒ nghiÖp, çc c«ng ty, çc ç nh©n ngêi níc ngoµi

hoÆc quèc tÕ cung cÊp çc dÞch vô liªn quan ®îc hëng cïng

mét chÕ ®é u ®·i nh víi çc ®èi thñ ®èi t¸c néi ®Þa víi sù t«n

träng çc quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. Çc níc ASEAN còng ®·

tiÕn tíi Tho¶ thuËn GATS- Plus: BÊt cø mét c«ng cô nµo ®îc

WTO ®ång ý th× çc níc thµnh viªn AFTA (HiÖp héi th¬ng m¹i

tù do Ch©u ¸) ®Òu chuyÓn thµnh u ®·i h¬n hoÆc cã møc

thuÕ quan thÊp h¬n, hoÆc thêi h¹n tu©n thñ ng¾n h¬n. Vµ

cuèi cïng ph¶i ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh khung vÒ

dÞch vô cña ASEAN (AFAS).

2.3 Çc nguyªn t¾c vµ yªu cÇu chung vÒ héi nhËp.

- Héi nhËp quèc tÕ nhng ph¶i gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ.

§©y lµ yªu cÇu chÝnh trÞ cao nhÊt ®èi víi bÊt cø quèc gia nµo

khi tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Do ®ã, héi nhËp quèc

tÕ ph¶i tu©n thñ çc nguyªn t¾c chung lµ b¶o vÖ ®éc lËp,

thèng nhÊt vµ toµn vÑn l·nh thæ, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi, b¶o

vÖ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, gi÷ v÷ng an ninh quèc gia, gi÷ g×n

vµ ph¸t huy truyÒn thèng vµ b¶n s¾c tèt ®Ñp cña v¨n ho¸

d©n téc.

- Héi nhËp quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh võa hîp t¸c võa ®Êu

tranh, cèt lâi lµ giµnh thÞ trêng, vèn, c«ng nghÖ vµ kü thuËt;

qu¸ tr×nh nµy còng ph¶i tu©n thñ çc nguyªn t¾c chÊp nhËn

18

çc luËt lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ, trªn c¬ së “ cã ®i cã l¹i” vµ

®èi xö thuËn lîi h¬n ®èi víi çc níc kÐm ph¸t triÓn h¬n.

- Héi nhËp quèc tÕ v× môc tiªu ph¸t triÓn, phôc vô c«ng

cuéc ®æi míi thµnh c«ng, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn

®¹i ho¸, b¶o ®¶m hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi vµ t¨ng trëng bÒn

v÷ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, h¹n chÕ tèi ®a ¶nh hëng tiªu

cùc cña nh÷ng chao ®¶o, biÕn ®éng lín tõ bªn ngoµi.

- Héi nhËp phï hîp víi chñ tr¬ng “ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi

ngo¹i theo híng x©y dùng hÖ thèng kinh tÕ më”, h×nh thµnh

thÞ trêng ®ång bé, th«ng suèt trong c¶ níc, g¾n víi kinh tÕ vµ

thÞ trêng thÕ giíi, thÓ hiÖn c¶ trong sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu

kinh tÕ vµ ®æi míi cã chÕ qu¶n lý... gãp phÇn kh¬i dËy vµ

ph¸t huy cã hiÖu qu¶ çc nguån lùc trong níc...”.

2.4 Mét sè nhiÖm vô vµ biÖn ph¸p cÇn thùc hiÖn trong

qu¸ tr×nh Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.4.1 NhiÖm vô quan träng.

- TiÕn hµnh réng r·i c«ng t¸c t tëng, tuyªn truyÒn, gi¶i

thÝch trong çc tæ chøc §¶ng, chÝnh quyÒn, ®oµn thÓ, trong

çc doanh nghiÖp vµ çc tÇng líp nh©n d©n ®Ó ®¹t ®îc nhËn

thøc vµ hµnh ®éng thèng nhÊt vµ nhÊt qu¸n vÒ héi nhËp kinh

tÕ quèc tÕ, coi ®ã lµ nhu cÇu võa bøc xóc, võa c¬ b¶n vµ l©u

dµi cña nÒn kinh tÕ níc ta, n©ng cao niÒm tin vµo kh¶ n¨ng

vµ quyÕt t©m cña nh©n d©n ta chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ.

- C¨n cø vµo NghÞ quyÕt cña §¹i héi IX, chiÕn lîc ph¸t

triÓn kinh tÕ - x· héi 2001 - 2010 còng nh çc quy ®Þnh cña

çc tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ mµ níc ta tham gia, x©y dùng

19

chiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp víi mét lé tr×nh cô thÓ ®Ó çc

ngµnh, çc ®Þa ph¬ng, çc doanh nghiÖp khÈn tr¬ng s¾p

xÕp l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ vµ

kh¶ n¨ng c¹nh tranh, b¶o ®¶m cho héi nhËp cã hiÖu qu¶.

Trong khi h×nh thµnh chiÕn lîc héi nhËp, cÇn ®Æc biÖt quan

t©m ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña çc ngµnh dÞch vô nh tµi

chÝnh, ng©n hµng, viÔn th«ng... lµ nh÷ng lÜnh vùc quan

träng mµ ta cßn yÕu kÐm.

- Chñ ®éng vµ khÈn tr¬ng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu

kinh tÕ, ®æi míi c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é qu¶n lý ®Ó n©ng

cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh cña n-

íc ta, ra søc phÊn ®Êu kh«ng ngõng n©ng cao chÊt lîng, h¹ gi¸

thµnh s¶n phÈm vµ dÞch vô, b¾t kÞp sù thay ®æi nhanh

chãng trªn thÞ trêng thÕ giíi, t¹o ra nh÷ng ngµnh, nh÷ng s¶n

phÈm mòi nhän ®Ó hµng ho¸ vµ dÞch vô cña ta chiÕm lÜnh

thÞ phÇn ngµy cµng lín ë trong níc còng nh trªn thÕ giíi, ®¸p

øng nhu cÇu cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸

®Êt níc.

TiÕn hµnh ®iÒu tra, ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng c¹nh

tranh cña tõng s¶n phÈm, tõng dÞch vô, tõng doanh nghiÖp,

tõng ®Þa ph¬ng ®Ó cã biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m n©ng cao

hiÖu qu¶ vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. G¾n qu¸ tr×nh

thùc hiÖn NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø ba kho¸ IX

vÒ tiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu

qu¶ doanh nghiÖp nhµ níc víi qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp cÇn quan t©m tranh thñ nh÷ng

tiÕn bé míi cña khoa häc, c«ng nghÖ; kh«ng nhËp khÈu nh÷ng

c«ng nghÖ l¹c hËu, g©y « nhiÔm m«i trêng.

20

- TÝch cùc t¹o lËp ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ

thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa; thóc ®Èy sù h×nh

thµnh, ph¸t triÓn vµ tõng bíc hoµn thiÖn çc lo¹i h×nh thÞ tr-

êng hµng ho¸, dÞch vô, lao ®éng, khoa häc - c«ng nghÖ, vèn,

bÊt ®éng s¶n...; t¹o m«i trêng kinh doanh th«ng tho¸ng, b×nh

®¼ng cho mäi thµnh phÇn kinh tÕ, tiÕp tôc ®æi míi çc c«ng

cô qu¶n lý kinh tÕ cña Nhµ níc ®èi víi nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt

chó träng ®æi míi vµ cñng cè hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng.

- Cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®µo t¹o nguån

nh©n lùc, v÷ng vµng vÒ chÝnh trÞ, kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc

lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, cã ®¹o ®øc trong s¸ng, tinh

th«ng nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷, cã t¸c phong c«ng nghiÖp vµ

tinh thÇn kû luËt cao. Trong ph¸t triÓn nguån nh©n lùc theo

nh÷ng tiªu chuÈn chung nãi trªn, cÇn chó träng ®µo t¹o ®éi

ngò çn bé qu¶n lý vµ kinh doanh hiÓu biÕt s©u vÒ luËt ph¸p

quèc tÕ vµ nghiÖp vô chuyªn m«n, n¾m b¾t nhanh nh÷ng

chuyÓn biÕn trªn th¬ng trêng quèc tÕ ®Ó øng xö kÞp thêi,

n¾m b¾t ®îc kü n¨ng th¬ng thuyÕt vµ cã tr×nh ®é ngo¹i

ng÷ tèt. Bªn c¹nh ®ã, cÇn hÕt søc coi träng viÖc ®µo t¹o ®éi

ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é tay nghÒ cao.

Cïng víi viÖc ®µo t¹o nguån nh©n lùc, cÇn cã chÝnh s¸ch

thu hót, b¶o vÖ vµ sö dông nh©n tµi; bè trÝ, sö dông çn bé

®óng víi ngµnh nghÒ ®îc ®µo t¹o vµ víi së trêng n¨ng lùc tõng

ngêi.

- KÕt hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng chÝnh trÞ ®èi ngo¹i víi kinh

tÕ ®èi ngo¹i. Còng nh trong lÜnh vùc chÝnh trÞ ®èi ngo¹i,

trong lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cÇn gi÷ v÷ng ®êng lèi ®éc lËp tù chñ, thùc hiÖn ®a ph¬ng

21

ho¸, ®a d¹ng ho¸ thÞ trêng vµ ®èi t¸c, tham gia réng r·i çc tæ

chøc què tÕ. Çc ho¹t ®éng ®èi ngo¹i song ph¬ng vµ ®a ph-

¬ng cÇn híng m¹nh vµo viÖc phôc vô ®¾c lùc nhiÖm vô më

réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ. TÝch cùc tham gia ®Êu tranh v× mét hÖ thèng quan

hÖ kinh tÕ quèc tÕ b×nh ®¼ng, c«ng b»ng, cïng cã lîi, b¶o

®¶m lîi Ých cña çc níc ®ang ph¸t triÓn vµ chËm ph¸t triÓn.

- G¾n kÕt chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi nhiÖm

vô cñng cè an ninh quèc phßng ngay tõ kh©u h×nh thµnh kÕ

ho¹ch, x©y dùng lé tr×nh còng nh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn,

nh»m lµm cho héi nhËp kh«ng ¶nh hëng tiªu cùc tíi nhiÖm vô

b¶o vÖ an ninh quèc gia vµ an toµn x· héi; mÆt kh¸c, çc c¬

quan quèc phßng vµ an ninh cÇn cã kÕ ho¹ch chñ ®éng hç trî

t¹o m«i trêng thuËn lîi cho qu¸ tr×nh héi nhËp.

- TÝch cùc tiÕn hµnh ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp Tæ chøc

Th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) theo çc ph¬ng ¸n vµ lé tr×nh hîp lý,

phï hîp víi hoµn c¶nh cña níc ta, lµ nét níc ®ang ph¸t triÓn ë

tr×nh ®é thÊp vµ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ

kinh tÕ. G¾n kÕt qu¸ tr×nh ®µm ph¸n víi qu¸ tr×nh ®æi míi

mäi mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ ë trong níc.

- KiÖn toµn Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ

®ñ n¨ng lùc vµ thÈm quyÒn gióp Thñ tíng ChÝnh phñ tæ chøc

chØ ®¹o çc ho¹t ®éng vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

2.4.2 Çc biÖn ph¸p bæ trî nh»m t¹o kh¶ n¨ng tèt nhÊt cho

viÖc thùc hiÖn çc cam kÕt héi nhËp.

- T¨ng cêng ®æi míi kinh tÕ trong níc vµ vai trß qu¶n lý

kinh tÕ cña Nhµ níc. §æi míi bªn trong vµ héi nhËp lµ hai qu¸

22

tr×nh g¾n bã chÆt chÏ víi nhau, hç trî vµ thóc ®Èy lÉn nhau.

§æi míi bªn trong t¹o tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ. Ngîc l¹i, héi nhËp mét mÆt ®Æt ra yªu cÇu

ph¶i thóc ®Èy m¹nh ®æi míi, c¶i çch bªn trong, mÆt kh¸c

còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi thóc ®Èy qu¸ tr×nh ®æi míi ®ã.

+ Thóc ®Èy sù h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ tõng bíc hoµn

thiÖn çc lo¹i thÞ trêng, ®Æc biÖt quan t©m ®Õn çc thÞ tr-

êng quan träng nhng hiÖn cha cã hoÆc cßn s¬ khai nh thÞ tr-

êng lao ®éng, thÞ trêng khoa häc - c«ng nghÖ.

+ H×nh thµnh ®ång bé c¬ chÕ qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ

trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, kh¾c phôc nh÷ng yÕu

kÐm hiÖn nay, gì bá nh÷ng víng m¾c c¶n trë sù ph¸t triÓn.

C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ cÇn ®îc ®æi míi s©u réng, ph¸t huy

nh÷ng yÕu tè tÝch cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng, triÖt ®Ó xo¸ bá

bao cÊp trong kinh doanh, t¨ng cêng vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu

tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc, ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ chèng hµnh vi

tiªu cùc, l·ng phÝ, tham nhòng, g©y phiÒn hµ.

+TiÕp tôc ®æi míi çc c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n-

íc ®èi víi nÒn kinh tÕ. C¬ chÕ thÞ trêng kÕt hîp víi c¬ chÕ kÕ

ho¹ch, quy ho¹ch; t¨ng cêng c«ng t¸c th«ng tin kinh tÕ - x· héi

trong níc vµ quèc tÕ, c«ng t¸c thèng kª; øng dông çc thµnh

tùu khoa häc - c«ng nghÖ trong c«ng t¸c dù b¸o; kiÓm tra

t×nh h×nh thùc hiÖn ë c¶ cÊp vÜ m« vµ doanh nghiÖp.

- C¶i thiÖn chÝnh s¸ch ®Çu t g¾n víi ®iÒu chØnh c¬ cÊu

kinh tÕ. §Çu t vµ tÝch tô vèn cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi

sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Më cöa héi nhËp cã t¸c

®éng thóc ®Èy ®Çu t nhng mét m×nh nã kh«ng quyÕt ®Þnh

®îc møc ®Çu t vµ tÝch tô vèn. Do ®ã, cÇn ph¶i bæ trî cho

23

®Þnh híng héi nhËp b»ng mét chiÕn lîc ®Çu t ®ång bé trong

níc nh»m lµm t¨ng hiÖu suÊt ®Çu t cho çc doanh nghiÖp,

kh¬i dËy vµ ph¸t huy ý thøc tù chñ kinh doanh cña hä. ViÖc

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t cÇn ph¶i dùa trªn

viÖc ph¸t huy çc thÕ m¹nh, çc lîi thÕ so s¸nh quèc tÕ cña

®Êt níc, g¾n víi nhu cÇu thÞ trêng trong níc vµ ngoµi níc th×

míi ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ vµ hç trî cho tiÕn tr×nh héi nhËp.

- §Èy m¹nh c¶i çch çc doanh nghiÖp nhµ níc theo híng

n©ng cao tÝnh chñ ®éng, hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh.

ViÖc ®Èy m¹nh c¶i çch doanh nghiÖp nhµ níc cã mét ý nghÜa

rÊt quan träng ®èi víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi

chung vµ viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh héi nhËp cña

b¶n th©n çc doanh nghiÖp nhµ níc. Chóng ra cÇn ph¶i tiÕp

tôc t¨ng cêng c¶i çch, ®æi míi mét çch toµn diÖn çc doanh

nghiÖp nhµ níc theo híng n©ng cao tÝnh tù chñ, hiÖu qu¶ vµ

kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña çc doanh nghiÖp nhµ níc, gãp phÇn

thùc hiÖn chñ tr¬ng kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o,

®ång thêi t¹o thuËn lîi cho tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

trong nh÷ng n¨m tíi.

- Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò mÊt viÖc lµm vµ thay ®æi ngµnh

nghÒ cña ngêi lao ®éng. Héi nhËp lµ më cöa tham gia vµo qu¸

tr×nh toµn cÇu ho¸ - còng cã nghÜa lµ qu¸ tr×nh c¹nh tranh vµ

ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Trong x· héi ë nh÷ng thêi ®iÓm

nhÊt ®Þnh cã thÓ sÏ cã t×nh tr¹ng mét bé phËn ngêi lao ®éng

mÊt viÖc vµ ph¶i t×m viÖc lµm míi. Nhµ níc cÇn chñ ®éng cã

chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thÝch hîp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy,

tr¸nh ®Ó nã trë thµnh mét vÊn ®Ò cã thÓ g©y bïng næ x· héi

b»ng viÖc hç trî cho sù h×nh thµnh m¹ng líi an sinh x· héi

24

nh»m gi¶i quyÕt çc nhu cÇu cña nh÷ng ngêi kh«ng cã kh¶

n¨ng tù lo cho m×nh vµ cã çc ch¬ng tr×nh ®Çu t x· héi ®Ó

gióp mäi ngêi ®îc ®µo t¹o nh÷ng kü n¨ng cÇn ph¶i cã trong

mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i.

- T¨ng cêng c¶i çch hµnh chÝnh.

NghÞ quyÕt §¹i héi IX cña §¶ng ®· ph©n tÝch s©u s¾c

néi dung vÊn ®Ò c¶i çch hµnh chÝnh. MÆc dï c«ng cuéc c¶i

çch hµnh chÝnh ë níc ta trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®îc

nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ nhng ®Ó hç trî cho qu¸ tr×nh héi

nhËp mang l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc, mét trong nh÷ng yªu cÇu

quan träng cÊp thiÕt hiÖn nay ®èi víi níc ta lµ tiÕp tôc ®Èy

m¹nh c¶i çch hµnh chÝnh theo híng ®Èy m¹nh c¶i çch hµnh

chÝnh ®ång bé víi ®æi míi kinh tÕ, ®æi míi hÖ thèng chÝnh

trÞ vµ më cöa héi nhËp nh»m thùc hiÖn môc tiªu x©y dùng

mét nÒn hµnh chÝnh trong s¹ch, v÷ng m¹nh, ho¹t ®éng cã

hiÖu lùc, hiÖu qu¶, phôc vô sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ

nh©n d©n tèt h¬n. Do ®ã cÇn tËp trung thùc hiÖn mét sè

viÖc chÝnh sau:

a/ Thùc hiÖn triÖt ®Ó viÖc t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý hµnh

chÝnh nhµ níc víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù

nghiÖp.

b/ X©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng thÓ chÕ kinh tÕ, t¹o

c¬ së ph¸p lý ®Ó x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh

híng x· héi chñ nghÜa, gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, th¸o

gì khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, t¹o

khung ph¸p lý phï hîp víi luËt lÖ quèc tÕ, b¶o ®¶m m«i trêng

c¹nh tranh lµnh m¹nh vµ b×nh ®¼ng, h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t

®éc quyÒn kinh doanh.

25

c/ Tæ chøc bé m¸y hµnh chÝnh nhµ níc cÇn ®îc c¶i çch

trªn c¬ së ph©n c«ng, ph©n cÊp râ rµng cô thÓ vÒ thÈm

quyÒn, tr¸ch nhiÖm; tinh gi¶n, kiÖn toµn tæ chøc theo m«

h×nh qu¶n lý nhµ níc ®a ngµnh, ®a lÜnh vùc bao qu¸t trong

ph¹m vi c¶ níc ®èi víi tÊt c¶ çc thµnh phÇn kinh tÕ c¶i tiÕn

ph¬ng thøc ho¹t ®éng, sù chØ ®¹o cña çc c¬ quan nhµ níc

®Ó n©ng cao chÊt lîng, hiÖu qu¶ vµ ®¸p øng nh÷ng biÕn

®éng cña c¬ chÕ thÞ trêng vµ nh÷ng th¸ch thøc cña qu¸

tr×nh héi nhËp.

d/ X©y dùng vµ hoµn chØnh thÓ chÕ, hÖ thèng v¨n b¶n

tiªu chuÈn nghiÖp vô, lµm c¬ së ph¸p lý vµ khoa häc cho viÖc

x©y dùng, qu¶n lý çn bé, c«ng chøc theo tinh thÇn cña chiÕn

lîc çn bé trong thêi kú míi. ChÝnh s¸ch tiÒn l¬ng cÇn ®îc c¶i

çch theo híng: tr¶ t¬ng xøng víi nhiÖm vô, g¾n víi sù ph¸t

triÓn kinh tÕ - x· héi, tr¶ ®óng lµ thùc hiÖn ®Çu t ph¸t triÓn.

e/ C¶i çch tµi chÝnh c«ng trªn c¬ së ph©n cÊp míi theo

luËt ®Þnh, nguyªn t¾c c«ng khai, minh b¹ch trong thu chi.

3. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - mét xu híng ph¸t triÓn cña thêi ®¹i ngµy

nay.

Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ qu¸ tr×nh

xo¸ bá çc rµo ng¨n çch ®Ó h×nh thµnh çc thÞ trêng toµn

cÇu. Do ®ã, t¬ng lai ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ lµ sÏ ®a chóng ta tíi mét thÕ giíi trong ®ã çc

thÞ trêng hµng ho¸, dÞch vô vµ çc t liÖu s¶n xuÊt ®îc liªn kÕt

víi nhau mét çch hoµn h¶o; nh÷ng biªn giíi, rµo c¶n ®èi víi

çc luång lu chuyÓn cña hµng ho¸, dÞch vô, vèn, c«ng nghÖ,

nh©n c«ng, ý tëng... sÏ kh«ng cßn n÷a. C¶ thÕ giíi sÏ lµ mét

26

thÞ trêng ®îc ®iÒu tiÕt bëi hÖ thèng nh÷ng luËt ch¬i thèng

nhÊt.

Bëi v× toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trªn thÕ

giíi hiÖn nay nh×n chung vÉn ë møc rÊt h¹n chÕ. MÆc dï xu

thÕ ho¸ ®ang gÆp nhiÒu trë ng¹i vµ tiÕn triÓn cã phÇn chËm

l¹i tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y, nhng xu thÕ nµy nh×n chung sÏ

tiÕp tôc ph¸t triÓn trong mét vµi thËp kû tíi, tuy kh«ng ph¶i lóc

nµo còng theo con ®êng th¼ng t¾p. NhiÒu nh©n tè t¸c ®éng

thuËn tíi chiÒu híng ph¸t triÓn cña tiÕn tr×nh nµy trong mét sè

thËp kû tíi, trong ®ã cã nh÷ng nh©n tè chñ yÕu sau:

Thø nhÊt: Cuéc Çch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc

biÖt lµ cuéc çch m¹ng trong lÜnh vùc th«ng tin, tiÕp tôc ph¸t

triÓn m¹nh mÏ vµ sÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn mét çch réng r·i vµ

toµn diÖn cña tiÕn tr×nh toµn cÇu ho¸. Sù giao lu cña çc

luång vèn, tµi nguyªn, nh©n lùc, th«ng tin vµ c«ng nghÖ sÏ

diÔn ra mét çch s«i ®éng, nhanh chãng h¬n trªn toµn cÇu.

HÇu hÕt çc níc ®Òu bÞ l«i cuèn vµ rµng buéc vµo hÖ thèng

kinh tÕ thÕ giíi.

Thø hai: Sù quèc tÕ ho¸ çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh

doanh, ®Æc biÖt lµ víi sù hç trî to lín cña nÒn c«ng nghiÖp

Internet, sÏ thóc ®Èy çc ngµnh dÞch vô cña thÕ giíi ph¸t triÓn

vµ më réng mét çch ®¸ng kÓ; ngµy cµng cã thªm nhiÒu c«ng

ty xuyªn quèc gia trë thµnh trô cét chÝnh cña nÒn kinh tÕ thÕ

giíi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, sù ph¸t

triÓn cña hÖ thèng çc c«ng ty xuyªn quèc gia sÏ lµ nh÷ng yÕu

tè quan träng hµng ®Çu ®èi víi sù tiÕp tôc ph¸t triÓn cña toµn

cÇu ho¸ trong mét sè thËp kû tíi.

27

Thø ba: Xu thÕ chÝnh cña thêi ®¹i lµ hoµ b×nh vµ ph¸t

triÓn sÏ tiÕp tôc t¨ng cêng. MÆc dï cßn nh÷ng biÕn ®éng,

thËm chÝ x¶y ra nh÷ng xung ®ét côc bé, kÓ c¶ xung ®ét

qu©n sù ë mét sè n¬i, nhng nh×n chung t×nh h×nh quèc tÕ

sÏ vÉn æn ®Þnh vÒ c¬ b¶n. Çc níc sÏ tiÕp tôc tôc dµnh u tiªn

cao cho ph¸t triÓn kinh tÕ, cè g¾ng duy tr× hoµ b×nh quèc tÕ

vµ t¨ng cêng hîp t¸c víi nhau. ChÝnh s¸ch më cöa vµ tù do ho¸

vÉn sÏ ®îc çc níc tiÕp tôc thùc hiÖn.

Thø t: Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc, tr-

íc hÕt ë çc níc ph¸t triÓn, çc níc c«ng nghiÖp míi, ®ang ngµy

cµng ®îc kh¼ng ®Þnh nh lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña nÒn kinh

tÕ “hËu c«ng nghiÖp”, gãp phÇn quan träng thóc ®Èy sù t¨ng

trëng kinh tÕ nãi chung trªn toµn thÕ giíi vµ t¨ng cêng tÝnh

toµn cÇu cña thÞ trêng còng nh tÝnh linh ho¹t réng kh¾p cña

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, kinh tÕ tri thøc ph¸t triÓn

kh¸ nhanh t¹i çc níc ph¸t triÓn vµ çc níc c«ng ngiÖp ho¸ míi,

®· ®ãng gãp phÇn quan träng ®Æc biÖt trong sù t¨ng trëng

kinh tÕ cña çc níc nµy (b×nh qu©n chiÕm tíi 60% møc t¨ng

GDP hµng n¨m cña çc níc thuéc OECD, riªng Mü lµ 70%).

NhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn nh Ên ®é, Trung quèc, Th¸i lan...

còng híng m¹nh vµo ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ dùa trªn

tri thøc. Theo nhËn ®Þnh cña mét sè chuyªn gia, kho¶ng hai -

ba thËp kû n÷a, kinh tÕ tri thøc sÏ lan to¶ kh¾p thÕ giíi.

Tuy nhiªn, ngoµi nh÷ng yÕu tè thuËn nãi trªn, hiÖn nay

vµ trong mét vµi thËp kû tíi, xu thÕ toµn cÇu ho¸ cßn chÞu ¶nh

hëng nghÞch chiÒu cña nhiÒu nh©n tè, ®Æc biÖt lµ nh÷ng

nh©n tè chÝnh sau:

28

Mét lµ, m©u thuÉn vµ ®Êu tranh lîi Ých diÔn ra nµy cµng

gay g¾t gi÷a çc níc, nhãm níc trªn thÕ giíi vµ çc nhãm x· héi

trong tõng níc trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh

tÕ quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ sù lín m¹nh cña phong trµo quèc tÕ

ph¶n ®èi toµn cÇu ho¸, t¹o ra nh÷ng lùc c¶n m¹nh mÏ ®èi víi

tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸.

Hai lµ, khñng ho¶ng kinh tÕ ë çc níc lín hay çc trung

t©m kinh tÕ vµ khu vùc quan träng trªn thÕ giíi vÉn lu«n lu«n

lµ nguy c¬ tiÒm tµng, ®Æc biÖt lµ hiÖn nay nÒn kinh tÕ cña

hÇu hÕt çc níc vµ trung t©m kinh tÕ lín ®ang ë t×nh tr¹ng

rÊt khã kh¨n vµ ®øng tríc nguy c¬ suy tho¸i. Trong bèi c¶nh

quan hÖ gi÷a çc níc ngµy cµng chÆt chÏ, mét cuéc khñng

ho¶ng khu vùc hoÆc trong mét lÜnh vùc cô thÓ rÊt cã kh¶

n¨ng lan truyÒn trë thµnh mét cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ

chÝnh trÞ lín trªn thÕ giíi nÕu kh«ng cã mét c¬ chÕ quèc tÕ xö

lý cã hiÖu qu¶ nh bµi häc cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë

§«ng ¸ võa qua. Nh÷ng cuéc suy tho¸i vµ khñng ho¶ng kinh tÕ

t¹i çc níc vµ trung t©m kinh tÕ lín ®Òu cã ¶nh hëng rÊt tiªu

cùc tíi tiÕn t×nh ph¸t triÓn cña toµn cÇu ho¸, kh«ng chØ th«ng

qua viÖc lµm gi¶m khèi lîng cña çc dßng lu chuyÓn vÒ hµng

ho¸, dÞch vô vµ çc yÕu tè ®Çu vµo cña s¶n xuÊt, mµ cßn më

®êng cho sù quay l¹i cña chñ nghÜa b¶o hé mËu dÞch vµ t¨ng

cêng nh÷ng t×nh c¶m chèng toµn cÇu ho¸ ë çc níc.

Ba lµ, nh÷ng bÊt æn vÒ chÝnh trÞ, nh÷ng xung ®ét vÒ

t«n gi¸o, v¨n ho¸, s¾c téc, nh©n quyÒn vµ chñ nghÜa khñng

bè tiÕp tôc gia t¨ng ë nhiÒu níc vµ khu vùc trªn thÕ giíi, g©y

c¶n trë kh«ng nhá ®èi víi qu¸ tr×nh thùc hiÖn tù do ho¸ mËu

dÞch trªn ph¹m vi toµn cÇu còng nh khu vùc. Sù thay ®æi

29

trong tËp hîp lùc lîng quèc tÕ, ®Æc biÖt víi sù næi lªn nhanh

chãng cña Trung quèc vµ Ên ®é, còng nh qu¸ tr×nh ®a cùc

ho¸ víi Ýt nhÊt ba trung t©m chÝnh trÞ - kinh tÕ lín trong t¬ng

lai lµ B¾c Mü, EU vµ §«ng ¸ sÏ cã ¶nh hëng to lín ®èi víi c¬ cÊu

®Þa - chÝnh trÞ toµn cÇu. Cïng víi nhiÒu nh©n tè kh¸c, sù ph¸t

triÓn nãi trªn cña qu¸ tr×nh biÕn ®æi trong quan hÖ quèc tÕ

sÏ lµm gi¶m vai trß chi phèi vµ dÉn d¾t cña Mü vµ çc níc ph¸t

triÓn trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ hiÖn nay.

TÊt c¶ çc nh©n tè trªn ®ång thêi t¸c ®éng tíi tiÕn tr×nh

toµn cÇu ho¸. Khi nµo çc yÕu tè thuËn m¹nh h¬n hoÆc ¸p

®¶o th× toµn cÇu ho¸ ph¸t triÓn vµ næi lªn thµnh cao trµo, khi

nµo çc yÕu tè nghÞch m¹nh hoÆc ¸p ®¶o th× tiÕn tr×nh nµy

chËm l¹i hoÆc tho¸i trµo trong mét thêi gian. Nh×n chung,

trong vßng mét, hai thËp kû tíi, çc yÕu tè thuËn xem ra vÉn

cßn m¹nh h¬n, v× vËy toµn cÇu ho¸ sÏ vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn

vµ lµ mét xu thÕ quan träng cña quan hÖ quèc tÕ hiÖn ®¹i.

30

ch¬ng II.

ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña


1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña kinh tÕ ViÖt nam tríc thÒm héi nhËp.

1.1 ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ

quèc tÕ giai ®o¹n 1991 – 1995.

Trong cuéc khñng ho¶ng thø nhÊt ®Çu nh÷ng n¨m 1980

cßn cha ®îc kh¾c phôc mét c¸ch c¬ b¶n th× cuéc khñng

ho¶ng thø hai xuÊt ph¸t tõ bªn ngoµi l¹i ¶nh hëng trùc tiÕp

®Õn níc ta. §ã lµ sù sôp ®æ cña Liªn x« cò vµ hÖ thèng c¸c n-

íc x· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u. NÒn kinh tÕ níc ta ph¶i ®¬ng

®Çu víi nh÷ng khã kh¨n hÕt søc to lín tëng chõng nh kh«ng

thÓ vît qua ®îc khi nguån vèn ®Çu t bÞ c¾t gi¶m ®ét ngét,

nguån viÖn trî kh«ng cßn vµ thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu truyÒn

thèng bÞ ®¶o lén vµ thu hÑp ®ét ngét trong khi Mü vÉn tiÕp

tôc cÊm vËn kinh tÕ ®èi víi níc ta. L¹m ph¸t t¨ng trë l¹i lªn tíi

67,1% n¨m 1990 vµ 67,5% n¨m 1991. Kim ng¹ch xuÊt khÈu

gi¶m vµ nhËp khÈu còng gi¶m.

§¶ng ta ®· ®Ò C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi

kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi vµ ChiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t

triÓn kinh tÕ - x· héi ®Õn n¨m 2000. §¹i héi VII (6-1991) cña

§¶ng ®· kh¼ng ®Þnh viÖc tiÕp tôc ®êng lèi ®æi míi cña §¹i

héi VI víi môc tiªu trong kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991 - 1995 lµ vît qua

khã kh¨n thö th¸ch, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng

cêng æn ®Þnh chÝnh trÞ, ®a níc ta c¬ b¶n ra khái t×nh tr¹ng

khñng ho¶ng. §ång thêi, §¹i héi còng ®· ®Ò ra ®êng lèi ®èi

31

ngo¹i ®éc lËp tù chñ, ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ theo tinh

thÇn: “ViÖt nam muèn lµm b¹n cña tÊt c¶ c¸c níc trong céng

®ång thÕ giíi, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn”

nh»m ph¸t triÓn m¹nh mÏ quan hÖ ®èi ngo¹i, ph¸ thÕ bÞ bao

v©y cÊm vËn, tham gia tÝch cùc vµo ®êi sèng cña céng ®ång

quèc tÕ. QuyÕt ®Þnh nµy ®¸nh dÊu mét bíc ph¸t triÓn trong

míi trong tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ta xuÊt ph¸t tõ yªu

cÇu néi t¹i cña sù ph¸t triÓn cña t×nh h×nh ®èi néi còng nh

®èi ngo¹i cña ta lóc ®ã, trªn c¬ së nh÷ng thµnh tùu ban ®Çu

cña c«ng cuéc ®æi míi vµ phï hîp víi nh÷ng xu thÕ chung cña

thêi ®¹i lµ toµn cÇu ho¸, héi nhËp, hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ hîp

t¸c v× ph¸t triÓn.

VÒ lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i, §¹i héi VII chñ tr¬ng:

“G¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng thÕ giíi, gi¶i quyÕt tèt

mèi quan hÖ gi÷a tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu, cã chÝnh

s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa”. Nh vËy, ngay tõ n¨m 1991,

§¶ng ®· x¸c ®Þnh chñ tr¬ng g¾n kÕt thÞ trêng néi ®Þa víi

thÞ trêng quèc tÕ. §©y chÝnh lµ néi dung chñ yÕu cña héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ lµ bíc ph¸t triÓn logic tÊt yÕu sau khi

chóng ta ®· c¬ b¶n thèng nhÊt ®îc thÞ trêng trong níc theo

c¬ chÕ mét gi¸ ®îc x¸c ®Þnh c¬ b¶n trªn c¬ së cung - cÇu

cña thÞ trêng. V¨n kiÖn §¹i héi còng ®· x¸c ®Þnh c¸c nguyªn

t¾c héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ta lµ “më réng, ®a d¹ng ho¸

vµ ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i trªn nguyªn t¾c

gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn, b×nh ®¼ng, cïng cã lîi”. Trong

NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø ba (kho¸ VII)

th¸ng 6 -1992, §¶ng ta x¸c ®Þnh néi dung nhiÖm vô chñ yÕu

cña c«ng t¸c héi nhËp lóc ®ã lµ: “cè g¾ng khai th«ng quan hÖ

32

víi çc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ nh Quü tiÒn tÖ quèc

tÕ, Ng©n hµng ThÕ giíi, Ng©n hµng Ph¸t triÓn Ch©u ¸..., më

réng quan hÖ víi çc tæ chøc hîp t¸c khu vùc ë Ch©u ¸ - Th¸i

B×nh D¬ng”.

Ngµy 17-10-1994, ViÖt nam chÝnh thøc göi ®¬n xin gia

nhËp ASEAN vµ trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc

nµy kÓ tõ ngµy 28-7-1995 víi cam kÕt sÏ b¾t ®Çu thi hµnh

nghÜa vô thµnh viªn Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) tõ

ngµy 1-1-1996. Môc tiªu cña AFTA lµ lo¹i bá hoµn toµn çc

hµng rµo c¶n trë th¬ng m¹i ®èi víi hÇu hÕt hµng ho¸ trong néi

bé ASEAN, kÓ c¶ thuÕ quan vµ çc hµng rµo phi thuÕ quan. Cã

thÓ nãi quyÕt ®Þnh tham gia AFTA lµ mét biÖn ph¸p ®Èy

m¹nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam. §©y lµ lÇn ®Çu

tiªn ViÖt nam thùc sù tham gia vµo mét hiÖp ®Þnh tù do ho¸

th¬ng m¹i quèc tÕ ë tÇm khu vùc phï hîp víi çc luËt lÖ th¬ng

m¹i chung cña thÕ giíi. ViÖc thùc hiÖn çc cam kÕt vÒ më cöa

tù do ho¸ th¬ng m¹i theo mét lé tr×nh cô thÓ vµ trªn nguyªn

t¾c cã ®i cã l¹i thÓ hiÖn quyÕt t©m héi nhËp cña ViÖt nam

vµ ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt trªn con ®êng héi nhËp bëi ViÖt

nam ®· cã thÓ sö dông çc cam kÕt më cöa tù do ho¸ cña

m×nh ®Ó th¬ng lîng buéc çc níc ®èi t¸c còng ph¶i cã çc

cam kÕt më cöa t¬ng øng cho hµng xuÊt khÈu cña ViÖt nam.

Th¸ng 12-1994, ViÖt nam ®· göi ®¬n xin nhËp WTO. ViÖt

nam quyÕt ®Þnh xin gia nhËp WTO v× çc môc tiªu cña WTO

phï hîp víi lîi Ých cña ViÖt nam. Çc môc tiªu ®ã lµ: n©ng cao

møc sèng vµ thu nhËp; b¶o ®¶m ®Çy ®ñ viÖc lµm; më réng

s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i; sö dông tèt nhÊt çc nguån lùc cña thÕ

giíi cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ cè g¾ng b¶o ®¶m cho çc

33

níc ®ang ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ çc níc kÐm ph¸t triÓn nhÊt

cã ®îc mét tû träng lín h¬n trong sù t¨ng trëng cña th¬ng m¹i

quèc tÕ. Theo ®ã, qu¸ tr×nh ViÖt nam gia nhËp WTO lµ mét

qu¸ tr×nh th¬ng lîng trong ®ã ViÖt nam ph¶i cam kÕt thùc

hiÖn mét lé tr×nh tõng bíc ®iÒu chØnh çc luËt lÖ cña m×nh

phï hîp çc nguyªn t¾c cña çc hiÖp ®Þnh ®a ph¬ng, ®ång

thêi cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ quan vµ ®iÒu chØnh çc quy

®Þnh kiÓm so¸t nh»m më cöa h¬n thÞ trêng cña m×nh cho

hµng ho¸ vµ dÞch vô cña níc ngoµi, ®Ó ®æi lÊy viÖc ®îc hëng

tÊt c¶ çc cam kÕt vÒ më cöa thÞ trêng cña çc thµnh viªc

WTO tõ tríc tíi nay theo nguyªn t¾c MFN. QuyÕt ®Þnh xin gia

nhËp WTO lµ mét quyÕt ®Þnh cùc kú quan träng, cã ý nghÜa

quyÕt ®Þnh ®èi víi ®Þnh híng chiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ trong t¬ng lai cña ViÖt nam.

1.2 §Èy m¹nh qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ

giíi tõ n¨m 1996 ®Õn nay.

Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ

ViÖt nam víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, çc t tëng vµ chñ tr-

¬ng chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc ta vÒ héi nhËp ngµy cµng râ

h¬n, cô thÓ h¬n. §¹i héi VIII cña §¶ng (1996) ®· ®¸nh gi¸ t×nh

h×nh ph¸t triÓn hiÖn nay cña quan hÖ quèc tÕ vµ cho r»ng

hoµ b×nh æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµy cµng trë

thµnh ®ßi hái bøc xóc cña çc d©n téc vµ çc quèc gia trªn

thÕ giíi. Trong khi ®ã Héi nghÞ Ban ChÊp hµnh Trung ¬ng lÇn

thø t (kho¸ VIII), ngµy 29-12-1997 ®· ®Ò cao chñ tr¬ng ph¸t

huy néi lùc, chñ ®éng phßng tr¸nh vµ kh¾c phôc khñng

ho¶ng. NghÞ quyÕt cña Héi nghÞ nhÊn m¹nh tiÕp tôc më réng

34

quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ®Ó tranh thñ vèn, c«ng nghÖ vµ

gia nhËp thÞ trêng quèc tÕ, nhng ph¶i dùa trªn c¬ së ®éc lËp

tù chñ, ph¸t huy ®Çy ®ñ çc yÕu tè néi lùc, dùa vµo çc

nguån lùc trong níc lµ chÝnh, bao gåm çc nguån lùc con ngêi,

®Êt ®ai, tµi nguyªn, trÝ tuÖ, truyÒn thèng ®i ®«i víi tranh thñ

tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi. Néi dung nhiªm vô cña c«ng t¸c

kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp cho ®Õn n¨m 2005 ®îc x¸c

®Þnh lµ:

TiÕp tôc ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt

trong níc theo tinh thÇn b¶o hé cã chän läc, cã ®iÒu kiÖn vµ

cã thêi h¹n, phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Lé tr×nh

gi¶m thuÕ nhËp khÈu vµ gi¶m dÇn çc hµng rµo phi thuÕ quan

®îc c«ng bè râ ®Ó tõng doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch phÊn ®Êu

cô thÓ. ViÖc thu hót FDI ®îc khuyÕn khÝch m¹nh mÏ th«ng qua

çc quy ®Þnh ph¸p lý vµ ¸p dông thèng nhÊt chÝnh s¸ch thuÕ,

çc lo¹i gi¸ c¶ dÞch vô ®èi víi çc nhµ ®Çu t trong níc vµ níc

ngoµi.

§ång thêi, Héi nghÞ còng nªu ph¬ng ch©m héi nhËp quèc

tÕ lµ:“ Trªn c¬ së ph¸t huy néi lùc thùc hiÖn nhÊt qu¸n, l©u

dµi chÝnh s¸ch thu hót çc nguån lùc bªn ngoµi; tÝch cùc chñ

®éng th©m nhËp vµ më réng thÞ trêng quèc tÕ”, vµ nªu

nhiÖm vô:“Chñ ®éng chuÈn bÞ çc ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt vÒ

çn bé, luËt ph¸p vµ nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm mµ chóng ta cã

kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®Ó héi nhËp thÞ trêng khu vùc vµ thÞ tr-

êng quèc tÕ. TiÕn hµnh khÈn tr¬ng v÷ng ch¾c viÖc ®µm

ph¸n hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i víi Mü, gia nhËp APEC vµ WTO. Cã

kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó chñ ®éng thùc hiÖn çc cam kÕt trong

khu«n khæ AFTA”.

35

Thùc hiÖn çc chñ tr¬ng trªn, ChÝnh phñ ®· tiÕn hµnh

nhiÒu biÖn ph¸p nh»m gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ trêng ®· t¹o

lËp ®îc víi çc níc trong khu vùc vµ çc níc thuéc Liªn minh

Ch©u ¢u, kh«i phôc thÞ trêng Nga vµ çc níc §«ng ¢u, ph¸t

triÓn quan hÖ th¬ng m¹i chÝnh ng¹ch víi Trung quèc, t¨ng c-

êng quan hÖ bu«n b¸n, hîp t¸c víi Ên ®é, më réng thÞ trêng

Mü, ®Èy m¹nh viÖc t×m thÞ trêng míi ë Trung cËn §«ng, Ch©u

Phi, Mü Latinh; ®a ph¬ng ho¸ quan hÖ th¬ng m¹i, gi¶m sù tËp

trung vµo mét vµi ®èi t¸c vµ viÖc mua b¸n qua thÞ trêng trung

gian. §Õn th¸ng 9 - 2002, ViÖt nam ®· më réng quan hÖ ngo¹i

giao víi 175 níc vµ quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i víi trªn 150 níc

vµ l·nh thæ trªn thÕ giíi, trong ®ã cã tÊt c¶ çc níc lín vµ çc

trung t©m kinh tÕ thÕ giíi. Trong thêi gian nµy, ViÖt nam ®·

thùc hiÖn mét sè bíc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®¸ng chó ý sau:

Víi Trung Quèc, viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i

giao ®· më ®êng cho sù ph¸t triÓn quan hÖ nhiÒu mÆt gi÷a

hai níc, ®Æc biÖt lµ quan hÖ kinh tÕ. Hai bªn ®· ký nhiÒu

hiÖp ®Þnh t¹o c¬ së ph¸p lý cho hîp t¸c gi÷a hai níc. §Æc biÖt

trong th¸ng 4 - 2003 Tæng BÝ th N«ng §øc M¹nh ®· th¨m vµ

lµm viÖc t¹i Trung quèc vµ ®· cã çc cuéc trao ®æi quan hÖ

gi÷a hai níc theo ph¬ng ch©m 16 ch÷ “ L¸ng giÒng h÷u

nghÞ, hîp t¸c toµn diÖn, æn ®Þnh l©u dµi, híng tíi t¬ng lai”

trªn c¬ së t¨ng cêng sù tin cËy lÉn nhau. Quan hÖ ViÖt nam -

Trung quèc sÏ ngµy cµng ®îc cñng cè vµ t¨ng cêng gãp phÇn

n©ng quan hÖ hai níc lªn tÇm cao míi trong thÕ kû míi.

Víi Mü, sau khi b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao, hai

bªn ®· thùc hiÖn nhiÒu cè g¾ng ®Ó b×nh thêng ho¸ vµ thóc

®Èy quan hÖ kinh tÕ nh gi¶i quyÕt xong vÊn ®Ò nî cò cña

36

chÕ ®é Sµi gßn; ký HiÖp ®Þnh vÒ b¶o hé b¶n quyÒn; tõ n¨m

1998, Mü t¹m miÔn ¸p dông tu chÝnh ¸n Jackson - Vanik (néi

dung chñ yÕu nh»m h¹n chÕ quan hÖ kinh tÕ gi÷a Mü víi mét

sè níc trong ®ã cã ViÖt nam); ViÖt nam ký HiÖp ®Þnh khung

vÒ b¶o l·nh víi Ng©n hµng xuÊt khÈu (Eximbank - 1999) - mét

ng©n hµng chuyªn hç trî cho viÖc bu«n b¸n víi níc ngoµi cña

Mü vµ Tho¶ thuËn vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty ®Çu t t nh©n ë

níc ngoµi (OPIC-1999), mét tæ chøc cña chÝnh quyÒn Hoa kú

hç trî cho çc c«ng ty Mü lµm ¨n ë níc ngoµi; ®µm ph¸n vµ ký

kÕt HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü dùa trªn çc nguyªn t¾c

cña WTO (14-7-2000). ViÖc HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt-Mü ®·

®îc Quèc héi hai níc phª chuÈn vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 11-12-

2001 ®ang t¹o ra m«i trêng míi cho quan hÖ kinh tÕ, ®Æc

biÖt lµ quan hÖ th¬ng m¹i gi÷a hai níc më réng vµ ph¸t triÓn.

Víi NhËt b¶n, quan hÖ kinh tÕ gi÷a hai níc ®îc kh«i

phôc vµ ph¸t triÓn m¹nh kÓ tõ n¨m 1986. Hai níc ®· ký nhiÒu

hiÖp ®Þnh hîp t¸c song ph¬ng vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i, ®Çu t,

v¨n ho¸, khoa häc, kü thuËt...Th¸ng 4 -2003 Thñ tíng ChÝnh

phñ Phan V¨n Kh¶i ®· sang th¨m vµ bµn nh÷ng biÖn ph¸p

®Èy m¹nh h¬n n÷a quan hÖ kinh tÕ th¬ng m¹i gi÷a hai níc,

®Æc biÖt lµ khuyÕn khÝch ®Çu t cña NhËt b¶n vµo ViÖt nam.

HiÖn nay NhËt lµ b¹n hµng bu«n b¸n quan träng hµng ®Çu cña

ViÖt nam vµ lµ níc cung cÊp ODA lín nhÊt cho ViÖt nam.

VÒ quan hÖ ®a ph¬ng, lµ thµnh viªn Liªn hîp quèc tõ

n¨m 1977, ViÖt nam ®· tÝch cùc tham gia vµo çc c¬ chÕ cña

tæ chøc toµn cÇu nµy, ®Æc biÖt lµ çc tæ chøc kinh tÕ trùc

thuéc vµ chuyªn m«n cña Liªn hîp quèc nh: UNDP, UNIDO, FAO,

UNCTAD, ECOSOC, ESCAP nh»m tranh thñ sù hç trî cña çc tæ

37

chøc nµy cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc.

§Õn nay ta ®· tranh thñ ®îc gÇn 1 tû USD viÖn trî kh«ng hoµn

l¹i tõ çc tæ chøc quèc tÕ trong hÖ thèng phôc vô ph¸t triÓn

cña Liªn hîp quèc. NhiÒu ch¬ng tr×nh, dù ¸n ®îc thùc hiÖn víi

hiÖu qu¶ cao, ®îc Liªn hîp quèc ®¸nh gi¸ vµ cho phæ biÕn t¹i

tæ chøc lín nhÊt hµnh tinh nµy nh nh÷ng ch¬ng tr×nh, dù ¸n

®iÓn h×nh.

Quan hÖ gi÷a EU vµ ViÖt nam ®· ph¸t triÓn m¹nh

trong giai ®o¹n nµy. ViÖt nam chÝnh thøc b×nh thêng ho¸

quan hÖ ngo¹i giao víi EU vµo th¸ng 11-1990 vµ ký HiÖp ®Þnh

hµng dÖt song ph¬ng vµo n¨m 1992. VÒ FDI, ®Õn hÕt n¨m

2000, ®· cã 11 trªn 15 níc thµnh viªn EU ®Çu t vµo ViÖt nam

trong 534 dù ¸n víi tæng sè vèn ®¨ng ký lµ 6,62 tû USD.

Quan hÖ víi Liªn bang Nga: ViÖt nam vÉn gi÷ v÷ng

mèi quan hÖ víi Liªn bang Nga tõ tríc vµ hiÖn nay nhiÒu doanh

nghiÖp vÉn ®ang tham gia xuÊt khÈu vµo thÞ trêng Nga. Bé

th¬ng m¹i võa hoµn thµnh xong ®Ò ¸n ®Èy m¹nh xuÊt khÈu

sang thÞ trêng Nga, trong ®ã cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó

hç trî mét sè ngµnh hµng quan träng vµ cã nhiÒu lîi thÕ cña

ViÖt nam trong vÊn ®Ò thanh to¸n vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ

ViÖt nam sang Nga. Tuy nhiªn, møc thuÕ nhËp khÈu cña h¶i

quan Nga ®èi víi hµng ViÖt nam cßn kh¸ cao.

Víi ASEAN: Sau khi chÝnh thøc gia nhËp ASEAN (7-1995),

ViÖt nam ®· tÝch cùc tham gia vµo mäi ho¹t ®éng cña ASEAN

vµ ®· ®ãng vai trß quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh çc ph¬ng

híng hîp t¸c vµ ph¸t triÓn cña khu vùc vµ trong çc quyÕt s¸ch

lín cña ASEAN phï hîp víi lîi Ých cña ta. §ång thêi, ta còng tham

gia tÝch cùc vµo Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA). T¹i

38

Héi ®ång AFTA cña ASEAN vµo th¸ng 10-1995, ViÖt nam ®·

chÝnh thøc c«ng bè danh môc gi¶m thuÕ quan 1.633 mÆt

hµng cho c¶ thêi kú 1996-2000. Bªn c¹nh viÖc tham gia AFTA,

ViÖt nam còng ®· cïng çc níc ASEAN kh¸c ký HiÖp ®Þnh

khung vÒ thµnh lËp Khu vùc ®Çu t ASEAN (AIA) ngµy 7-10-

1998 víi môc tiªu nh»m t¹o ra mét khu vùc ®Çu t tù do trong

néi bé çc níc ASEAN vµo n¨m 2010 vµ cho çc níc ngoµi

ASEAN vµo n¨m 2020.

Víi ASEM: Th¸ng 3-1996, ViÖt nam ®· tham gia ASEM víi

t çch lµ mét trong nh÷ng thµnh viªn s¸ng lËp. VÒ mÆt kinh

tÕ, ASEM ®· ®Æt ra ba môc tiªu cô thÓ lµ: Thóc ®Èy giao lu

gi÷a çc doanh nghiÖp; C¶i thiÖn m«i trêng kinh doanh nh»m

thóc ®Èy th¬ng m¹i vµ ®Çu t; T¹o sù t¨ng trëng kinh tÕ æn

®Þnh vµ bÒn v÷ng.

Víi APEC: ViÖt nam ®· göi ®¬n xin gia nhËp APEC n¨m

1996 vµ chÝnh thøc trë thµnh thµnh viªn cña DiÔn ®µn nµy

vµo th¸ng 11-1998.VÒ kÕ ho¹ch hµnh ®éng tËp thÓ, ViÖt nam

®· tÝch cùc tham gia vµo çc lÜnh vùc tiªu chuÈn hîp chuÈn,

thñ tôc h¶i quan, b¶o vÖ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ, gi¶i quyÕt

tranh chÊp vµ ®i l¹i cña doanh nh©n. ViÖt nam còng ®· tÝch

cùc ®a ra çc s¸ng kiÕn ®Ó t¨ng cêng hîp t¸c trong APEC,

tranh thñ sù hç trî cña çc thµnh viªn ph¸t triÓn.

Víi WTO: Th¸ng 1-1995, ViÖt nam ®· göi ®¬n xin gia

nhËp Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi. Ngµy 30-1-1995, Nhãm c«ng

t¸c vÒ viÖc gia nhËp WTO cña ViÖt nam ®· ®îc thµnh lËp.

HiÖn nay, ViÖt nam ®ang tÝch cùc chuÈn bÞ cho çc phiªn häp

tíi theo híng bªn c¹nh viÖc tiÕp tôc minh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch,

sÏ tiÕn hµnh cuéc ®µm ph¸n song ph¬ng víi mét sè thµnh viªn

39

WTO b»ng çc b¶n chµo më cöa thÞ trêng cña ViÖt nam, ®Æc

biÖt trong lÜnh vùc hµng ho¸ vµ dÞch vô.

Tãm l¹i, ®Ó cã thÓ thùc hiÖn çc cam kÕt vÒ héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ vµ tham gia cã hiÖu qu¶ vµo çc ho¹t ®éng

cña çc thÓ chÕ kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt nam ®· tiÕp tôc thóc

®Èy qu¸ tr×nh c¶i çch trong níc, ®Æc biÖt lµ thùc hiÖn ®iÒu

chØnh, bæ sung hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p vÒ th¬ng

m¹i, ®Çu t, kinh doanh, së h÷u trÝ tuÖ, dÞch vô... nh»m lµm

cho hÖ thèng nµy phï hîp dÇn víi çc quy ®Þnh cña çc thÓ

chÕ liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ mµ ViÖt nam tham gia. Trong

mÊy n¨m qua, chóng ta ®· tÝch cùc triÓn khai ch¬ng tr×nh

x©y dùng ph¸p luËt (®· th«ng qua LuËt th¬ng m¹i, LuËt ®Çu

t söa ®æi, LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, LuËt doanh nghiÖp...,

®ang so¹n th¶o vµ chuÈn bÞ ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n luËt

®Þnh míi vÒ nhiÒu lÜnh vùc trong ®ã cã çc vÊn ®Ò quy chÕ

tèi huÖ quèc, quy chÕ ®èi xö quèc gia vµ b¶o vÖ trong t×nh

tr¹ng khÈn cÊp) lµ nh÷ng bíc ®i chñ ®éng cña ta trong tiÕn

tr×nh héi nhËp. §ång thêi, ViÖt nam còng ®· bíc ®Çu tiÕn

hµnh mét sè ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ, ®Çu t theo híng thÞ

trêng nh»m t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. VÊn ®Ò

nghiªn cøu x©y dùng kÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ

®îc ChÝnh phñ, çc Bé, ngµnh quan t©m triÓn khai. §Æc biÖt

quan träng lµ thêi gian qua, ChÝnh phñ ViÖt nam ®· tÝch cùc

tiÕn hµnh viÖc x©y dùng mét chiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp

kinh tÕ. Bªn c¹nh ®ã, ChÝnh phñ ViÖt nam còng ®Çu t nç lùc

vµo viÖc x©y dùng bé m¸y tæ chøc ®iÒu hµnh vµ thùc hiÖn

çc c«ng t¸c héi nhËp trong toµn quèc. N¨m 1997, Uû ban quèc

gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ do Phã Thñ tíng NguyÔn M¹nh

40

CÇm lµm Chñ tÞch ®· ®îc thµnh lËp víi thµnh viªn lµ ®¹i diÖn

l·nh ®¹o cña hÇu hÕt çc Bé, ngµnh. T¹i çc Bé, ngµnh vµ Uû

ban nh©n d©n çc tØnh, thµnh ®Òu thµnh lËp bé phËn ®Çu

mèi vÒ héi nhËp. Trong thêi gian qua, c¬ chÕ tæ chøc trªn vËn

hµnh kh¸ tèt vµ ®· ph¸t huy ®îc vai trß trong viÖc chØ ®¹o,

phèi hîp thùc hiÖn çc c«ng t¸c héi nhËp trong toµn quèc. Çc

c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ th¬ng m¹i cña ViÖt nam ë níc

ngoµi ®îc t¨ng cêng thªm chøc n¨ng vµ vai trß xóc tiÕn th¬ng

m¹i, chuyÓn m¹nh sang ho¹t ®éng phôc vô kinh tÕ, ®ãng gãp

thiÕt thùc h¬n vµo viÖc thóc ®Èy quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt

nam víi níc së t¹i, ®Æc biÖt lµ trong viÖc xuÊt khÈu hµng ViÖt

nam, thu hót FDI, du lÞch vµ hîp t¸c xuÊt khÈu lao ®éng. ViÖc

®µo t¹o çn bé tham gia vµo c«ng t¸c héi nhËp tõ trung ¬ng

xuèng ®Þa ph¬ng, còng nh ®µo t¹o ®èi víi çc doanh nghiÖp

®îc Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ vµ nhiÒu Bé,

ngµnh quan t©m triÓn khai. NhiÒu nç lùc trong c«ng t¸c th«ng

tin, tuyªn truyÒn nh»m lµm cho nh©n d©n hiÓu biÕt vµ n©ng

cao nhËn thøc vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ còng ®· ®îc çc

ngµnh, çc cÊp tiÕn hµnh.

2. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt nam.

2.1 Bèi c¶nh quèc tÕ.

ViÖt nam ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong bèi c¶nh thÕ giíi ®ang diÔn ra

nh÷ng thay ®æi to lín vÒ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ. Trong 10 - 15

n¨m tíi, thÕ giíi tiÕp tôc cã nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p, ®Çy

bÊt tr¾c khã lêng. Xu thÕ hoµ b×nh, æn ®Þnh vµ hîp t¸c ®Ó

ph¸t triÓn ngµy cµng trë thµnh ®ßi hái bøc xóc cña mäi d©n

41

téc vµ quèc gia trªn thÕ giíi. Tuy Ýt cã kh¶ n¨ng x¶y ra chiÕn

tranh thÕ giíi míi, chiÕn tranh tæng lùc sö dông vò khÝ h¹t

nh©n vµ vò khÝ giÕt ngêi hµng lo¹t kh¸c, nhng chiÕn tranh côc

bé, xung ®ét vò trang, ho¹t ®éng can thiÖp lËt ®æ, khñng bè,

khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi sÏ cßn x¶y ra ë nhiÒu n¬i trªn thÕ

giíi víi tÝnh phøc t¹p ngµy cµng t¨ng. Cuéc ®Êu tranh cña çc

d©n téc cho hoµ b×nh vµ ph¸t triÓn, chèng chÝnh s¸ch cêng

quyÒn, ¸p ®Æt, v× ®éc lËp d©n téc, d©n chñ, d©n sinh, tiÕn

bé vµ c«ng b»ng x· héi sÏ cã nh÷ng bíc tiÕn míi. Khu vùc §«ng

Nam ¸, Ch©u ¸ - Th¸i b×nh d¬ng cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc ph¸t

triÓn n¨ng ®éng nhng vÉn tiÒm Èn nh÷ng nh©n tè g©y bÊt

æn ®Þnh. Mét sè xu thÕ kinh tÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi sù

ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ cña ta lµ:

Khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin

vµ c«ng nghÖ sinh häc, tiÕp tôc cã nh÷ng b¬c nh¶y vät, ngµy

cµng trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, thóc ®Èy sù ph¸t

triÓn kinh tÕ trÝ thøc, lµm chuyÓn dÞch nhanh c¬ cÊu kinh tÕ

vµ biÕn ®æi s©u s¾c çc lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Tri

thøc vµ së h÷u trÝ tuÖ cã vai trß ngµy cµng quan träng. Tr×nh

®é lµm chñ th«ng tin, trÝ thøc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh sù ph¸t

triÓn. Chu tr×nh lu©n chuyÓn vèn, ®æi míi c«ng nghÖ vµ s¶n

phÈm ngµy cµng ®îc rót ng¾n; çc ®iÒu kiÖn kinh doanh trªn

thÞ trêng thÕ giíi lu«n thay ®æi ®ßi hái çc quèc gia còng nh

doanh nghiÖp ph¶i rÊt nhanh nh¹y, n¾m b¾t, thÝch nghi. Çc

níc ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã níc ta, cã c¬ héi thu hÑp

kho¶ng çch so víi çc níc ph¸t triÓn, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña

42

m×nh; ®ång thêi ®øng tríc nguy c¬ tôt hËu xa h¬n nÕu

kh«ng tranh thñ ®îc c¬ héi, kh¾c phôc yÕu kÐm ®Ó v¬n lªn.

Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ xu thÕ kh¸ch quan, l«i cuèn çc níc,

bao trïm hÇu hÕt çc lÜnh vùc, võa thóc ®Èy hîp t¸c, võa t¨ng

søc Ðp c¹nh tranh vµ tÝnh tuú thuéc lÉn nhau gi÷a çc nÒn

kinh tÕ. Quan hÖ song ph¬ng, ®a ph¬ng gi÷a çc quèc gia

ngµy cµng s©u réng c¶ trong kinh tÕ, v¨n ho¸ vµ b¶o vÖ m«i

trêng, phßng chèng téi ph¹m, thiªn tai vµ çc ®¹i dÞch... Çc

c«ng ty xuyªn quèc gia tiÕp tôc cÊu tróc l¹i, h×nh thµnh nh÷ng

tËp ®oµn khæng lå chi phèi nhiÒu lÜnh vùc kinh tÕ. Sù çch

biÖt giµu nghÌo gi÷a çc quèc gia ngµy cµng t¨ng.

Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét

qu¸ tr×nh võa hîp t¸c ®Ó ph¸t triÓn, võa ®Êu tranh cña çc n-

íc ®ang ph¸t triÓn b¶o vÖ lîi Ých cña m×nh, v× mét trËt tù

kinh tÕ quèc tÕ c«ng b»ng, chèng l¹i nh÷ng ¸p ®Æt phi lý cña

çc cêng quèc kinh tÕ, çc c«ng ty xuyªn quèc gia. §èi víi níc

ta, tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian tíi ®îc

n©ng lªn mét bíc g¾n víi viÖc thùc hiÖn çc cam kÕt quèc tÕ,

®ßi hái chóng ta ph¶i ra søc c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ®éc lËp

tù chñ cña nÒn kinh tÕ, tham gia cã hiÖu qu¶ vµo ph©n c«ng

lao ®éng quèc tÕ.

Ch©u ¸ - th¸i B×nh D¬ng vÉn lµ khu vùc ph¸t triÓn n¨ng

®éng, trong ®ã Trung quèc cã vai trß ngµy cµng lín. Sau

khñng ho¶ng tµi chÝnh - kinh tÕ, nhiÒu níc ASEAN vµ §«ng ¸

®ang kh«i phôc ®µ ph¸t triÓn víi kh¶ n¨ng c¹nh tranh míi.

T×nh h×nh ®ã t¹o thuËn lîi cho chóng ta trong hîp t¸c ph¸t

triÓn kinh tÕ, ®ång thêi còng gia t¨ng søc Ðp c¹nh tranh c¶

trong vµ ngoµi khu vùc.

43

2.2 Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ ®èi ngo¹i.

TiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i theo híng ®a

ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸; chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

theo lé tr×nh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña níc ta vµ b¶o ®¶m

thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt trong quan hÖ song ph¬ng vµ ®a

ph¬ng nh AFTA, APEC, HiÖp ®Þnh th¬ng m¹i ViÖt - Mü, tiÕn tíi

gia nhËp WTO...

Nhµ níc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ mäi thµnh

phÇn kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu

hµng ho¸ vµ dÞch vô. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh, ph¸t triÓn

m¹nh nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô cã kh¶ n¨ng c¹nh

tranh trªn thÞ trêng quèc tÕ; gi¶m m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm

th« vµ s¬ chÕ, t¨ng nhanh tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn vµ tû

lÖ néi ®Þa ho¸ trong s¶n phÈm; n©ng dÇn tû träng s¶n phÈm

cã hµm lîng trÝ tuÖ, hµm lîng c«ng nghÖ cao. X©y dùng çc

quü hç trî xuÊt khÈu, nhÊt lµ ®èi víi hµng n«ng s¶n. KhuyÕn

khÝch sö dông thiÕt bÞ, hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc. T¨ng

nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, tiÕn tíi c©n b»ng xuÊt nhËp. Thùc

hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã lùa chän, cã thêi h¹n ®èi víi s¶n

phÈm s¶n xuÊt trong níc.

§Èy m¹nh çc lÜnh vùc dÞch vô thu ngo¹i tÖ, du lÞch, xuÊt

khÈu lao ®éng, vËn t¶i, bu chÝnh - viÔn th«ng, tµi chÝnh - tiÒn

tÖ, dÞch vô kü thuËt, t vÊn, thu hót kiÒu hèi...

Chñ ®éng vµ tÝch cùc th©m nhËp thÞ trêng quèc tÕ, chó

träng thÞ trêng çc trung t©m kinh tÕ thÕ giíi, duy tr× vµ më

réng thÞ phÇn trªn çc thÞ trêng quen thuéc, tranh thñ mäi c¬

héi më thÞ trêng míi. Tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ ph¬ng thøc kinh

44

doanh phï hîp víi xu thÕ míi cña th¬ng m¹i thÕ giíi. §Èy m¹nh

ho¹t ®éng tiÕp thÞ, xóc tiÕn th¬ng m¹i, th«ng tin thÞ trêng

b»ng nhiÒu ph¬ng tiÖn vµ tæ chøc thÝch hîp, kÓ c¶ çc c¬

quan ®¹i diÖn ngo¹i giao ë níc ngoµi. KhuyÕn khÝch çc tæ

chøc, ç nh©n trong vµ ngoµi níc tham gia çc ho¹t ®éng m«i

giíi, khai th¸c thÞ trêng quèc tÕ.

TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t, hoµn thiÖn çc h×nh

thøc ®Çu t, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong viÖc thu hót

®Çu t trùc tiÕp cña níc ngoµi. Gi¶m m¹nh, tiÕn tíi xo¸ bá sù

ph©n biÖt vÒ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt gi÷a ®Çu t trong níc vµ

®Çu t níc ngoµi. C¶i tiÕn nhanh çc thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó

®¬n gi¶n ho¸ viÖc cÊp giÊy phÐp ®Çu t, thùc hiÖn tõng bíc

c¬ chÕ ®¨ng ký ®Çu t, thùc hiÖn tõng bíc c¬ chÕ ®¨ng ký

®Çu t. Chó träng thu hót ®Çu t cña çc c«ng ty n¾m c«ng

nghÖ nguån vµ cã thÞ phÇn lín trªn thÞ trêng thÕ giíi. T¨ng c-

êng hç trî vµ qu¶n lý sau cÊp giÊy phÐp, t¹o ®iÒu kiÖn cho çc

dù ¸n ®· ®îc cÊp giÊy phÐp triÓn khai thùc hiÖn cã hiÖu qu¶.

N©ng cao hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi çc khu

c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc

ngoµi. thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu

kiÖn. TriÓn khai tõng bíc v÷ng ch¾c çc h×nh thøc ®Çu t gi¸n

tiÕp cña níc ngoµi ë níc ta.

KhuyÕn khÝch ngêi ViÖt nam ®Þnh c ë níc ngoµi vÒ níc

®Çu t kinh doanh, doanh nghiÖp ViÖt nam ®Çu t ra níc ngoµi

vµ cã chÝnh s¸ch hç trî c«ng d©n ViÖt nam kinh doanh hîp

ph¸p ë níc ngoµi.

TiÕp tôc tranh thñ nguån tµi trî cña çc ChÝnh phñ vµ çc

tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ, çc tæ chøc phi chÝnh phñ. §Èy

45

nhanh tèc ®é gi¶i ng©n, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn,

g¾n chÆt viÖc sö dông vèn vay víi tr¸ch nhiÖm tr¶ nî.

2.3 H×nh thµnh ®ång bé çc yÕu tè thÞ trêng - §æi míi

chÝnh s¸ch vµ kiÖn toµn hÖ thèng tµi chÝnh – tiÒn tÖ.

Lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, ViÖt nam cÇn nhËn thøc ®óng

®¾n lîi Ých vµ rñi ro cña toµn cÇu ho¸ tµi chÝnh - tiÒn tÖ ®Ó

®¶m b¶o t¨ng trëng kinh tÕ vµ æn ®Þnh tiÒn tÖ. NÕu phiÕn

diÖn nhÊn m¹nh lîi Ých cña toµn cÇu ho¸ tµi chÝnh - tiÒn tÖ,

thiÕu chuÈn bÞ phßng ngõa rñi ro, cã thÓ dÉn ®Õn bïng næ

khñng ho¶ng tiÒn tÖ. Ngîc l¹i, nÕu ta theo mét chiÒu thæi

phång rñi ro cña toµn cÇu ho¸, chÇn chõ më cöa víi bªn ngoµi

sÏ lµm cho kinh tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn chËm ch¹p vµ cµng thªm

tôt hËu, thôt lïi so víi khu vùc còng nh trªn thÕ giíi.

Xóc tiÕn viÖc h×nh thµnh ®ång bé çc lo¹i thÞ trêng ®i

®èi víi viÖc t¹o lËp khung ph¸p luËt b¶o ®¶m sù qu¶n lý vµ

gi¸m s¸t cña Nhµ níc. Coi träng c«ng t¸c tiÕp thÞ vµ tæ chøc

thÞ trêng. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc doanh nghiÖp vµ ç

nh©n tiÕp cËn thÞ trêng, ký kÕt hîp ®ång, tù chñ vµ tù chÞu

tr¸ch nhiÖm kinh doanh; gi¶m ®Õn møc tèi ®a sù can thiÖp

hµnh chÝnh cña çc c¬ quan Nhµ níc vµo ho¹t ®éng kinh

doanh cña doanh nghiÖp; thùc hiÖn nguyªn t¾c c«ng khai,

minh b¹ch trong kinh doanh. Thùc hiÖn nghiªm tóc LuËt Doanh

nghiÖp; söa ®æi, bæ sung LuËt Ph¸ s¶n doanh nghiÖp; chèng

®Æc quyÒn vµ lòng ®o¹n thÞ trêng, ban hµnh LuËt C¹nh tranh

vµ KiÓm so¸t ®éc quyÒn trong kinh doanh phï hîp víi nh÷ng

®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt nam.

46

TiÕp tôc hoµn thiÖn khung ph¸p lý vµ chÝnh s¸ch nh»m më

réng b×nh ®¼ng vµ tiÕp cËn trùc tiÕp vÒ ®µo t¹o vµ viÖc

lµm cho mçi c«ng d©n, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng häc tËp,

®µo t¹o vµ tù kiÕm viÖc lµm. B¶o ®¶m sù dÞch chuyÓn linh

ho¹t cña ngêi lao ®éng trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc. KhuyÕn

khÝch mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®µo t¹o nghÒ, ho¹t

®éng dÞch vô giíi thiÖu viÖc lµm vµ xuÊt khÈu lao ®éng. Cã

chÝnh s¸ch thÝch hîp thu hót nh©n tµi vµ lao ®éng cã tr×nh

®é chuyªn m«n cao ë trong níc vµ ngoµi níc. Söa ®æi, bæ

sung Bé luËt Lao ®éng ph¶n ¸nh nh÷ng thùc tÕ ®· thay ®æi,

b¶o vÖ lîi Ých hîp lý cña ngêi lao ®éng, ®ång thêi khuyÕn

khÝch ngêi sö dông lao ®éng t¹o thªm viÖc lµm, t¹o ®iÒu kiÖn

thuËn lîi cho viÖc dÞch chuyÓn lao ®éng, t×m viÖc lµm trong

níc vµ ngoµi níc. §Èy m¹nh xuÊt khÈu lao ®éng, nhÊt lµ lao

®éng cã ®µo t¹o. Thu hót mäi nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn m¹nh

mÏ vµ hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ phï hîp víi nhu cÇu

cña thÞ trêng vµ sù ph¸t triÓn khoa häc, c«ng nghÖ. C¶i çch

hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi ®èi víi ngêi lao ®éng trong çc

thµnh phÇn kinh tÕ; gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng quyÒn lîi cña ngêi

lao ®éng vµ ngêi sö dông lao ®éng.

Ph¸t triÓn thÞ trêng bÊt ®éng s¶n, trong ®ã cã thÞ trêng

quyÒn sö dông ®Êt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chuyÓn quyÒn

sö dông ®Êt; më réng c¬ héi cho çc n«ng d©n vµ doanh

nghiÖp thuéc çc çc thµnh phÇn kinh tÕ ®îc dÔ dµng cã ®Êt

vµ sö dông ®Êt l©u dµi cho s¶n xuÊt kinh doanh. TÝnh ®ñ gi¸

trÞ cña ®Êt, sö dông cã hiÖu qu¶ quü ®Êt cña çc doanh

ngiÖp Nhµ níc, c¬ quan Nhµ níc vµ lùc lîng vò trang, ng¨n

chÆn sö dông ®Êt l·ng phÝ, kÐm hiÖu qu¶. Hoµn thµnh døt

47

®iÓm viÖc ®¨ng ký vµ cÊp giÊy phÐp chøng nhËn quyÒn sö

dông ®Êt vµ së h÷u nhµ trªn toµn quèc, tríc hÕt lµ ë çc ®«

thÞ. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung

®Êt canh t¸c trong mét sè vïng cã ®iÒu kiÖn. Söa ®æi çc

quy ®Þnh vÒ viÖc chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt vµ së h÷u nhµ,

thóc ®Èy qu¸ tr×nh b¸n nhµ ë cña Nhµ níc t¹i çc ®« thÞ, më

réng çc h×nh thøc kinh doanh bÊt ®éng s¶n. Gi¶i quyÕt døt

®iÓm çc tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt canh t¸c, ®Êt

thæ c vµ nhµ ë cßn tån ®äng. Cã chÝnh s¸ch xö lý ®Êt canh

t¸c vµ viÖc lµm cho n«ng d©n.

Tõng bíc më réng thÞ trêng bÊt ®éng s¶n cho ngêi ViÖt

nam ë níc ngoµi vµ ngêi níc ngoµi tham gia ®Çu t. Quy ho¹ch

sö dông ®Êt ®ai, nhÊt lµ ë çc ®« thÞ, theo híng v¨n minh,

hiÖn ®¹i, c«ng bè c«ng khai quy ho¹ch nµy ®Ó doanh nghiÖp

vµ ngêi d©n thùc hiÖn.

Ph¸t triÓn çc thÞ trêng dÞch vô nh dÞch vô khoa häc c«ng

nghÖ; dÞch vô t vÊn ph¸p luËt, t vÊn qu¶n lý, thÞ trêng s¶n

phÈm trÝ tuÖ; dÞch vô tµi chÝnh - tiÒn tÖ, dÞch vô b¶o hiÓm...

Xóc tiÕn nhanh viÖc øng dông th¬ng m¹i ®iÖn tö. KhuyÕn

khÝch ngêi ViÖt nam ë níc ngoµi tham gia çc thÞ trêng dÞch

vô nãi trªn.

Ph¸t triÓn thÞ trêng vèn vµ tiÒn tÖ víi çc h×nh thøc ®a

d¹ng thÝch hîp, bao gåm hÖ thèng ng©n hµng, thÓ chÕ tµi

chÝnh phi ng©n hµng, c«ng ty b¶o hiÓm, çc quü ®Çu ta vµ

b¶o l·nh ®Çu t... nh»m thu hót çc nguån vèn trong x· héi, më

réng nguån vèn dµi h¹n vµ trung h¹n.

TriÓn khai an toµn vµ tõng bíc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng

cña thÞ trêng chøng kho¸n. TÝch cùc ®æi míi vµ hoµn thiÖn

48

hÖ thèng chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc gia, ®éng viªn

hîp lý vµ ph©n phèi cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc nh»m thùc

hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Thùc hiÖn nguyªn t¾c

c«ng b»ng, hiÖu qu¶ trong chÝnh s¸ch ph©n phèi vµ ph©n

phèi l¹i nguån thu nhËp trong x· héi. T¹o lËp m«i trêng tµi

chÝnh lµnh m¹nh, th«ng tho¸ng nh»m gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn

çc nguån lùc tµi chÝnh vµ tiÒm n¨ng s¶n xuÊt cña çc doanh

nghiÖp, çc tÇng líp d©n c; båi dìng vµ më réng nguån thu

ng©n s¸ch, thu hót çc nguån vèn bªn ngoµi; ®a d¹ng ho¸ çc

c«ng cô vµ h×nh thøc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ phi ng©n

hµng vµ çc quü ®Çu t nh»m ®éng viªn çc nguån lùc cho

ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi. KÕt hîp chÆt chÏ kÕ ho¹ch ho¸ víi çc

chÝnh s¸ch kinh tÕ, tµi chÝnh ®Ó ®Þnh híng vµ khuyÕn khÝch

nh©n d©n, doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®Çu t, kinh doanh.

B¶o ®¶m sù ph¸t triÓn an toµn, lµnh m¹nh cña thÞ trêng

tµi chÝnh - tiÒn tÖ trong toµn bé nÒn kinh tÕ.

TiÕp tôc c¶i çch hÖ thèng thuÕ phï hîp víi t×nh h×nh

®Êt níc vµ çc cam kÕt quèc tÕ. Bæ sung, hoµn thiÖn, ®¬n

gi¶n ho¸ çc s¾c thuÕ, tõng bíc ¸p dông hÖ thèng thuÕ thèng

nhÊt, kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh

tÕ kh¸c nhau, doanh nghiÖp ViÖt nam vµ doanh nghiÖp cã vèn

®Çu t níc ngoµi. ¸p dông thuÕ thu nhËp ç nh©n thèng nhÊt

vµ thuËn lîi cho mäi ®èi tîng chÞu thuÕ, b¶o ®¶m c«ng b»ng

x· héi vµ t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng t¸c thu

thuÕ vµ t¨ng cêng qu¶n lý cña Nhµ níc.

TiÕp tôc c¬ cÊu l¹i ng©n s¸ch Nhµ níc, t¨ng dÇn tû lÖ

tÝch luü cho ®Çu t ph¸t triÓn, ph©n ®Þnh râ ho¹t ®éng sù

nghiÖp vµ qu¶n lý hµnh chÝnh c«ng ®Ó cã chÝnh s¸ch tµi

49

chÝnh thÝch hîp; thùc hiÖn c¶i çch tiÒn l¬ng ®i liÒn víi tinh

gi¶n biªn chÕ bé m¸y vµ c¶i çch thñ tôc hµnh chÝnh; gi¶m

m¹nh vµ tiÕn tíi xo¸ bá nh÷ng kho¶n chi mang tÝnh chÊt bao

cÊp trong ng©n s¸ch. Sö dông ng©n s¸ch Nhµ níc ph¶i chñ

®éng vµ cã hiÖu qu¶, t¨ng cêng kiÓm so¸t çc kho¶n chi, kiªn

quyÕt chèng l·ng phÝ, thÊt tho¸t. N©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t

b»ng vèn ng©n s¸ch Nhµ níc tõ x¸c ®Þnh chñ tr¬ng, lËp vµ

duyÖt dù ¸n ®Õn thùc hiÖn dù ¸n. B¶o ®¶m nguån tµi chÝnh

cho nh÷ng nhiÖm vô u tiªn chiÕn lîc. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch

khuyÕn khÝch ph¸t triÓn ®èi víi çc vïng kinh tÕ träng ®iÓm,

®ång thêi quan t©m ®Çu t nhiÒu h¬n cho çc vïng khã kh¨n.

TiÕp tôc ®æi míi chÝnh s¸ch tµi trî gi¶i quyÕt viÖc lµm, s¾p

xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc, gióp ®ì ph¸t triÓn doanh nghiÖp

nhá vµ võa; thóc ®Èy x· héi ho¸ khu vùc sù nghiÖp, ®ång thêi

b¶o ®¶m cho ngêi nghÌo ®îc hëng çc phóc lîi c¬ b¶n.

§æi míi vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ ph©n cÊp qu¶n lý tµi

chÝnh vµ ng©n s¸ch Nhµ níc, b¶o ®¶m tÝnh thèng nhÊt cña

hÖ thèng tµi chÝnh quèc gia vµ vai trß chñ ®¹o cña ng©n s¸ch

trung ¬ng; ®ång thêi ph¸t huy tÝnh chñ ®éng, s¸ng t¹o cña

®Þa ph¬ng vµ çc ngµnh trong viÖc qu¶n lý tµi chÝnh vµ

ng©n s¸ch ®· ®îc ph©n cÊp.

Thùc hiÖn chÕ ®é tù chñ vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi

chÝnh cña doanh nghiÖp; t¸ch biÖt tµi chÝnh Nhµ níc vµ tµi

chÝnh doanh nghiÖp. Thùc hiÖn c«ng khai ho¸ tµi chÝnh doanh

nghiÖp vµ tµi chÝnh c«ng. Nhµ níc gi¸m s¸t, ®iÒu tiÕt tµi

chÝnh doanh nghiÖp th«ng qua chÕ ®é kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ

hÖ thèng thuÕ, b¶o hé çc nguån thu nhËp hîp ph¸p, khuyÕn

50

khÝch tÊt c¶ çc tÇng líp d©n c, çc thµnh phÇn kinh tÕ cÇn

kiÖm ®Çu t kinh doanh, lµm giµu chÝnh ®¸ng.

C©n ®èi ng©n s¸ch mét çch tÝch cùc, t¨ng dÇn dù tr÷,

gi÷ béi chi ë møc hîp lý, b¶o ®¶m æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«.

Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc vay nî vµ tr¶ nî níc ngoµi, gi÷ møc nî

quèc gia trong giíi h¹n an toµn; b¶o ®¶m nghiªm ngÆt hiÖu

qu¶ sö dông vèn vay; quy ®Þnh râ vµ thùc hiÖn ®óng nghÜa

vô tr¶ nî.

Thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ b¶o ®¶m ®¶m æn ®Þnh

kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt vµ tiªu

dïng, kÝch thÝch ®Çu t ph¸t triÓn. Sö dông linh ho¹t, cã hiÖu

qu¶ çc c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh tû gi¸, l·i suÊt, nghiÖp

vô thÞ trêng më theo çc nguyªn t¾c cña thÞ trêng. N©ng dÇn

vµ tiÕn tíi thùc hiÖn ®Çy ®ñ tÝnh chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn

ViÖt nam.

H×nh thµnh m«i trêng minh b¹ch, lµnh m¹nh vµ b×nh

®¼ng cho ho¹t ®éng tiÒn tÖ – ng©n hµng. øng dông phæ

biÕn c«ng nghÖ th«ng tin, më réng nhanh çc h×nh thøc

thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ thanh to¸n qua ng©n

hµng. §a d¹ng ho¸ çc h×nh thøc huy ®éng vèn, cho vay, cung

øng çc dÞch vô vµ tiÖn Ých ng©n hµng thuËn lîi vµ th«ng

tho¸ng ®Õn mäi doanh nghiÖp vµ d©n c, ®¸p øng kÞp thêi

çc nhu cÇu vèn tÝn dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi

sèng, chó träng khu vùc n«ng nghiÖp, n«ng th«n.

H×nh thµnh ®ång bé khu«n khæ ph¸p lý, ¸p dông ®Çy

®ñ h¬n çc thiÕt chÕ vµ chuÈn mùc quèc tÕ vÒ an toµn trong

kinh doanh tiÒn tÖ - ng©n hµng. Gi¶i quyÕt nî tån ®äng ®i

®«i víi t¨ng cêng nh÷ng chÕ ®Þnh ph¸p lý, kinh tÕ vµ hµnh

51

chÝnh vÒ nghÜa vô tr¶ nî cña ngêi ®i vay vµ b¶o vÖ quyÒn

thu nî hîp ph¸p cña ngêi cho vay. T¨ng cêng n¨ng lùc tù kiÓm

tra cña çc TCTD vµ c«ng t¸c thanh tra, gi¸m s¸t cña çc c¬

quan chøc n¨ng, kh«ng ®Ó x¶y ra ®æ vì tÝn dông.

S¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng.

Kh«ng ph©n biÖt chøc n¨ng cña NHNN vµ NHTM Nhµ níc,

chøc n¨ng cho vay cña ng©n hµng chÝnh s¸ch víi chøc n¨ng

kinh doanh tiÒn tÖ cña NHTM. B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vµ tù

chÞu tr¸ch nhiÖm cña NHTM trong kinh doanh. Gióp ®ì vµ thóc

®Èy çc TCTD trong níc n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tr×nh

®é nghiÖp vô, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi çc chi nh¸nh ng©n

hµng níc ngoµi. B¶o ®¶m quyÒn kinh doanh cña çc ng©n

hµng vµ çc tæ chøc tµi chÝnh níc ngoµi theo çc cam kÕt cña

níc ta víi quèc tÕ. G¾n c¶i çch ng©n hµng víi c¶i çch doanh

nghiÖp nhµ níc. S¾p xÕp l¹i çc ng©n hµng cæ phÇn, xö lý çc

ng©n hµng yÕu kÐm. §a ho¹t ®éng cña QTDND ®i ®óng híng

vµ b¶o ®¶m an toµn.

2.4 T¨ng cêng hiÖu lùc cña çc c«ng cô, chÝnh s¸ch

qu¶n lý vÜ m«, tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ

thèng ph¸p luËt.

2.4.1 §æi míi m¹nh mÏ c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸.

N©ng cao tÝnh ®Þnh híng vµ dù b¸o, n©ng cao chÊt lîng

cña çc quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch, g¾n quy ho¹ch, kÕ ho¹ch víi

thÞ trêng. Hoµn thiÖn hÖ thèng th«ng tin vµ dù b¸o, phôc vô

kÕ ho¹ch, g¾n kÕ ho¹ch víi c¬ chÕ chÝnh s¸ch. T¨ng cêng chÕ

®é tr¸ch nhiÖm vµ sù phèi hîp gi÷a çc bé, ngµnh vµ gi÷a çc

52

cÊp trong x©y dùng, ®iÒu hµnh thùc hiÖn theo híng huy

®éng tèi ®a néi lùc, khai th¸c mäi tiÒm n¨ng cña ngµnh, cña

®Þa ph¬ng g¾n víi sö dông cã hiÖu qu¶ cao nguån lùc bªn

ngoµi. C«ng bè c«ng khai chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi, quy ho¹ch

tæng thÓ vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ®Ó t¹o c¬ së cho viÖc x©y

dùng kÕ ho¹ch cña tõng ngµnh, tõng cÊp vµ kÕ ho¹ch s¶n

xuÊt, kinh doanh cña çc doanh nghiÖp. Cã ®Þnh híng ph¸t

triÓn phï hîp cho tõng vïng kinh tÕ ®Ó ph¸t huy cao nhÊt mäi

tiÒm n¨ng trong vïng.

2.4.2 ChÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc

ChÝnh s¸ch ®Çu t Nhµ níc ®îc ®iÒu chØnh theo híng

t¨ng ®Çu t ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, ®Çu t kÕt cÊu h¹ tÇng,

t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬

cÊu lao ®éng; thóc ®Èy çc doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn

kinh tÕ kh¸c ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, qua ®ã

n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña ®Çu t Nhµ níc.

TiÕp tôc xo¸ bá bao cÊp trong ®Çu t ph¸t triÓn. Ng©n

s¸ch Nhµ níc tËp trung ®Çu t vµo kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x·

héi, çc dù ¸n kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi vèn; hç trî ®Çu t cho

nh÷ng vïng khã kh¨n, çc ch¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia, çc

ch¬ng tr×nh kinh tÕ träng ®iÓm cña Nhµ níc.

Huy ®éng çc nguån vèn trong x· héi ®Ó ®Çu t vµo çc

dù ¸n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh b»ng çc h×nh thøc

thÝch hîp, Nhµ níc chØ hç trî ®Çu t vµo mét sè dù ¸n ë nh÷ng

ngµnh, lÜnh vùc vµ nh÷ng vïng u tiªn ph¸t triÓn trong tõng

thêi kú.

53

2.4.3 T¨ng cêng hiÖu lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý ng©n

s¸ch Nhµ níc.

T¨ng cêng hiÖu lùc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Ng©n

s¸ch Nhµ níc theo híng triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, n©ng cao quyÒn

h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña Quèc héi, Héi ®ång nh©n d©n çc cÊp

trong viÖc quyÕt ®Þnh chi tiªu ng©n s¸ch Nhµ níc.

2.4.4T¨ng cêng qu¶n lý nî.

T¨ng cêng qu¶n lý nî, nhÊt lµ nî níc ngoµi; xö lý nî cña

doanh nghiÖp Nhµ níc. §èi míi tæ chøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng

cña çc quü hç trî s¶n xuÊt, kinh doanh cña Nhµ níc theo híng

chuyÓn tõ tiÒn u ®·i sang hËu ®·i. §æi míi chÕ ®é kÕ to¸n,

kiÓm to¸n, thanh tra tµi chÝnh, chÕ ®é b¸o ço, th«ng tin, b¶o

®¶m ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i c«ng khai, minh b¹ch ®èi víi

tµi chÝnh doanh nghiÖp. X©y dùng LuËt Qu¶n lý vèn vµ tµi

s¶n cña Nhµ níc. øng dông réng r·i khoa häc - c«ng nghÖ míi

trong qu¶n lý tµi chÝnh, n©ng cÊp vµ tõng bíc ¸p dông çc tiªu

chuÈn quèc tÕ vÒ c«ng khai vµ nghiÖp vô kÕ to¸n, kiÓm to¸n

®èi víi hÖ thèng tµi chÝnh. ThiÕt lËp c¬ chÕ gi¸m s¸t tµi

chÝnh - tiÒn tÖ nh»m b¶o ®¶m an ninh tµi chÝnh quèc gia,

kiÓm so¸t çc luång vèn, çc kho¶n vay nî, tr¶ nî, më réng çc

h×nh thøc c«ng khai tµi chÝnh. N©ng cao hiÖu lùc ph¸p lý vµ

chÊt lîng kiÓm Nhµ níc nh mét c«ng cô m¹nh cña Nhµ níc.

X©y dùng vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m æn

®Þnh kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thóc ®Èy s¶n xuÊt,

tiªu dïng, kÝch thÝch ®Çu t ph¸t triÓn, b¶o ®¶m nÒn kinh tÕ

t¨ng trëng cao vµ bÒn v÷ng. §æi míi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ theo

híng vËn dông çc c«ng cô chÝnh s¸ch gi¸n tiÕp. Thùc hiÖn

54

chÝnh s¸ch tû gi¸, l·i suÊt, nghiÖp vô thÞ trêng më theo cung

cÇu trªn thÞ trêng, tõng bíc n©ng cao kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi

cña ®ång tiÒn ViÖt nam, tríc hÕt lµ ®èi víi nh÷ng tµi kho¶n

v·ng lai. N©ng cao vai trß cña NHNN trong lÜnh vùc ®iÒu

hµnh, qu¶n lý tiÒn tÖ, gi¸m s¸t çc ho¹t ®éng tÝn dông; t¨ng c-

êng n¨ng lùc cña NHNN vÒ tæ chøc, thÓ chÕ vµ çn bé.

§Èy m¹nh viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn khung ph¸p luËt

phï hîp víi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.

Nghiªn cøu söa ®æi, bæ sung ph¸p luËt hiÖn hµnh phï hîp víi

yªu cÇu thùc hiÖn chiÕn lîc kinh tÕ - x· héi vµ yªu cÇu héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ, nhÊt lµ çc luËt: LuËt Th¬ng m¹i, LuËt ph¸ s¶n

doanh nghiÖp, Bé LuËt Lao ®éng, LuËt çc TCTD, LuËt Ng©n

s¸ch Nhµ níc, LuËt §Êt ®ai... X©y dùng mét sè luËt míi nh:

LuËt Doanh nghiÖp trªn c¬ së thèng nhÊt LuËt doanh nghiÖp

Nhµ níc vµ LuËt doanh nghiÖp hiÖn hµnh; LuËt §Çu t trªn c¬ së

thèng LuËt §Çu tõ níc ngoµi t¹i ViÖt nam vµ LuËt khuyÕn khÝch

®Çu t trong níc; LuËt khuyÕn khÝch c¹nh tranh vµ KiÓm so¸t

®éc quyÒn trong kinh doanh...

3. ChiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt

nam.

ChiÕn lîc héi nhËp quèc tÕ cña ngµnh ng©n hµng nhÊt

thiÕt ph¶i dùa vµo nh÷ng nguyªn t¾c chiÕn lîc tæng thÓ héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc v¹ch ra, nh ph¶i

®Æt lîi Ých quèc gia lªn trªn hÕt, ®iÒu chØnh l¹i hÖ thèng c¬

chÕ chÝnh s¸ch cho phï hîp víi nh÷ng quy t¾c vµ chuÈn mùc

quèc tÕ nhng ®ång thêi l¹i ph¶i thÝch øng víi nh÷ng ®iÒu

55

kiÖn cô thÓ cña nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn

®æi cña ®Êt níc.

3.1 Nguyªn t¾c chung:

- ChiÕn lîc héi nhËp kinh tÕ tæng thÓ nãi chung còng nh

chiÕn lîc héi nhËp quèc tÕ cña hÖ thèng ng©n hµng nãi riªng

lµ tæng thÓ mét hÖ thèng chñ tr¬ng chÝnh s¸ch luËt ph¸p vÒ

kinh tÕ, th¬ng m¹i, tµi chÝnh tiÒn tÖ nh»m t¹o ra nh÷ng thuËn

lîi tèi ®a cã thÓ ®îc cho çc nhµ doanh nghiÖp, kÓ c¶ çc nhµ

doanh nghiÖp ng©n hµng, kinh doanh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr-

êng ViÖt nam vµ më ra thÞ trêng níc ngoµi, hç trî doanh

nghiÖp ViÖt nam v¬n m¹nh ra kinh doanh vµ ®Çu t ë níc

ngoµi, nh÷ng ®ång thêi còng ph¶i cã t¸c dông thu hót,

khuyÕn khÝch çc doanh nghiÖp, çc nhµ ®Çu ta vµ çc tæ

chøc ng©n hµng níc ngoµi vµo ho¹t ®éng ë ViÖt nam, t¹o

®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn, kinh tÕ phån vinh.

- Muèn thùc sù héi nhËp quèc tÕ tríc hÕt ngµnh ng©n

hµng ViÖt nam ph¶i ®îc s¾p xÕp l¹i, lµnh m¹nh ho¸ t×nh

h×nh (minh b¹ch ho¸ t×nh h×nh tµi s¶n cã, tµi s¶n nî), t¸ch

b¹ch ho¹t ®éng chÝnh s¸ch víi ho¹t ®éng kinh doanh, gi¶i

quyÕt t×nh tr¹ng nî nÇn d©y da, nî khoanh cò... ®Ó n©ng cao

søc c¹nh tranh vµ uy tÝn cña hÖ thèng ng©n hµng ë trong níc

còng nh trªn th¬ng trêng quèc tÕ.

- ViÖc s¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng ph¶i ®îc tiÕn

hµnh ®ång bé víi viÖc c¶i çch l¹i çc doanh nghiÖp vµ c¶i

çch hµnh chÝnh. HÖ thèng ng©n hµng kh«ng lµnh m¹nh,

chiÕn lîc héi nhËp sÏ kh«ng thùc hiÖn ®îc nÕu kh«ng cã mét

56

c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ mét quy chÕ hµnh chÝnh n¨ng ®éng

cã hiÖu lùc.

3.2 Sù cÇn thiÕt cña héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng

ng©n hµng:

- Héi nhËp kinh tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng lµ tham

gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ víi

nh÷ng thuËn lîi chung cña thÕ giíi vµ khu vùc. Khi chóng ta

nh×n nhËn nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ hÖ thèng tµi

chÝnh ng©n hµng ViÖt nam nãi riªng lµ mét phÇn trong nÒn

kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, cïng víi çc yÕu tè thóc ®Èy qu¸

tr×nh toµn cÇu hãa vµ khu vùc hãa th× chóng ta thÊy r»ng cã

nhiÒu yÕu tè kh¸ch quan n»m ngoµi mong muèn cña ®Êt níc

®Æc biÖt lµ ®èi víi mét níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt nam. Do

vËy, ViÖt nam sÏ chØ cã mét çch lùa chän duy nhÊt lµ ph¶i

tham gia vµo tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, héi nhËp

ho¹t ®éng tµi chÝnh ng©n hµng quèc tÕ bëi v× nÕu ®øng

ngoµi xu thÕ héi nhËp hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam sÏ bÞ g¹t

ra ngoµi hÖ thèng tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ, bÞ c« lËp vµ

cµng bÞ tôt hËu h¬n kÌm theo nh÷ng hËu qu¶ tÊt yÕu vÒ kinh

tÕ chÝnh trÞ vµ x· héi.

- Çc nç lùc trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cña çc níc trong thêi gian qua ®· thÓ hiÖn xu thÕ tù do hãa

vµ më cöa dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng víi tÝnh chÊt tù

nguyÖn tù gi¸c xuÊt ph¸t tõ nhËn ®Þnh cho r»ng ®©y lµ con

®êng ®óng ®¾n v× sù ®æi míi vµ ph¸t triÓn thÝch øng ®èi

víi hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng cña mçi níc. Thùc tÕ h¬n 10

57

n¨m ®æi míi cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ Ngµnh

ng©n hµng nãi riªng ®ã lµ mét minh chøng.

- HiÖn nay nhiÒu níc mµ trong ®ã ®Æc biÖt lµ çc níc

®ang ph¸t triÓn ®ang ngµy cµng tham gia mét çch tÝch cùc

h¬n vµo tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong lÜnh vùc tµi chÝnh

ng©n hµng mÆc dï møc ®é tham gia cßn kh¸c nhau. Çc níc

lµ thµnh viªn cña WTO ®· kÕt thóc vßng ®µm ph¸n vµ ®· ®a

ra ®îc nh÷ng cam kÕt më cöa vµ tù do hãa vÒ dÞch vô tµi

chÝnh ng©n hµng vµo cuèi n¨m 1997. Çc níc ASEAN ®· ký

HiÖp ®Þnh khung n¨m 1995 vÒ më cöa vµ tù do hãa çc lÜnh

vùc dÞch vô trong ®ã cã dÞch vô tµi chÝnh ng©n hµng, víi çc

cam kÕt cô thÓ ban ®Çu ®· ®îc ®a ra vµo cuèi n¨m 1998. Lµ

thµnh viªn ASEAN vµ ®ang trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n xin gia

nhËp WTO, ViÖt Nam kh«ng thÓ kh«ng héi nhËp quèc tÕ vÒ

çc dÞch vô, tµi chÝnh, ng©n hµng.

3.3 ChiÕn lîc héi nhËp cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.

3.3.1 ChiÕn l îc Ng©n hµng Nhµ n íc.

Tríc hÕt, lµ mét tæ chøc cã nhiÖm vô qu¶n lý Nhµ níc

trong lÜnh vùc ng©n hµng, NHNN ®· tiÕn hµnh vµ sÏ tiÕp tôc

xem xÐt, rµ so¸t l¹i çc v¨n b¶n ph¸p luËt ¸p dông trong ngµnh

Ng©n hµng, hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý tËp trung vµo hÖ

thèng chuÈn mùc kÕ to¸n. Bªn c¹nh ®ã, NHNN phèi hîp víi çc

bªn cã liªn quan thùc hiÖn çc biÖn ph¸p tæ chøc l¹i çc NHTM

Nhµ níc, gi¶i quyÕt çc kho¶n nî khã ®ßi cña hÖ thèng ng©n

hµng, lªn kÕ ho¹ch cho tõng bíc ®i cô thÓ ®Ó cñng cè çc

NHTM cæ phÇn, ®ång thêi ®Èy nhanh tèc ®é thùc hiÖn çc

58

dù ¸n ®æi míi c«ng nghÖ ng©n hµng víi sù trî gióp cña WB vµ

çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ kh¸c.

X©y dùng vµ tõng bíc hoµn thiÖn çc khung ph¸p lý ®¶m

b¶o s©n ch¬i b×nh ®¼ng vµ an toµn cho tÊt c¶ çc Ng©n

hµng Th¬ng m¹i ( kÓ c¶ ng©n hµng níc ngoµi) ho¹t ®éng trªn

l·nh thæ ViÖt nam trong lÜnh vùc tÝn dông, dÞch vô ng©n

hµng, ®Çu t vµ çc nghiÖp vô tµi chÝnh kh¸c.

Xo¸ bá çc c¬ chÕ bao cÊp ®èi víi çc NHTM ®Æc biÖt lµ

çc Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh.

Níi láng çc h¹n chÕ vÒ tham gia cæ phÇn cña çc ®Þnh

chÕ tµi chÝnh níc ngoµi t¹i ViÖt nam.

Ng©n hµng Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh

doanh cña çc NHTM b»ng çc mÖnh lÖnh tµi chÝnh.

X©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ trêng tµi chÝnh, ®Æc biÖt

thÞ trêng tiÒn tÖ ng¾n h¹n lµm c¬ së ¸p dông c«ng cô gi¸n

tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

L·i suÊt vµ tû gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn quan hÖ cung

cÇu trªn thÞ trêng thùc hiÖn kiÓm so¸t gi¸n tiÕp th«ng qua çc

c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

X©y dùng m« h×nh NHNN phï hîp víi chøc n¨ng cña

NHTW lµ qu¶n lý chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña

NHTM vµ qu¶n lý hÖ thèng thanh to¸n.

X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ theo híng tù do ho¸ cã

kiÓm so¸t, lµm cho ®ång tiÒn ViÖt nam ®îc tù do chuyÓn

®æi. H¹n chÕ vµ tiÕn tíi chÊm døt t×nh tr¹ng ®«la ho¸, thùc

hiÖn trªn l·nh thæ ViÖt nam chØ tiªu tiÒn ViÖt nam.

59

X©y dùng hÖ thèng thanh to¸n ®¶m b¶o an toµn nhanh,

chÝnh x¸c cho ho¹t ®éng thanh to¸n trong níc vµ Quèc tÕ.

X©y dùng hÖ thèng th«ng tin tµi chÝnh hiÖn ®¹i (MIS),

®¶m b¶o cho hÖ thèng tµi chÝnh ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu

qu¶, dÔ gi¸m s¸t, ®ång thêi lËp mét ch¬ng tr×nh vÒ héi nhËp

trªn m¹ng Internet ®Ó cËp nhËt th«ng tin tµi chÝnh, tiÒn tÖ

thÕ giíi.

X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý rñi ro vµ thiÕt lËp hÖ thèng

xÕp hµng ng©n hµng theo tiªu chuÈn CAMELS.

C«ng t¸c çn bé vµ ®µo t¹o ®ãng vai trß quan träng

quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp hÖ thèng Ng©n hµng

ViÖt nam. ViÖc bè trÝ sö dông çn bé ph¶i dùa trªn c¬ së nhu

cÇu c«ng viÖc vµ n¨ng lùc së trêng cña tõng ngêi.

Víi mét sè ®iÓm c¬ b¶n cô thÓ ho¸ chiÕn lîc héi nhËp

cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam nh trªn, theo kinh nghiÖm cña

mét sè quèc gia l©n cËn, trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ vµ

khu vùc, chóng ta cÇn chó ý:

Thø nhÊt: ViÖt nam nªn tiÕn hµnh më cöa thÞ trêng tµi

chÝnh mét çch tõ tõ hîp lý sao cho võa ®¶m b¶o n©ng dÇn

n¨ng lùc vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh võa thÝch nghi vµ tiÕn gÇn

h¬n ®Õn nh÷ng tiªu chuÈn vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Kinh nghiÖm

më cöa thÞ trêng cña Trung quèc ®· cho thÊy, do cã sù b¶o hé

qu¸ l©u th«ng qua nh÷ng ®iÒu kiÖn ngÆt nghÌo kh«ng cho

phÐp du nhËp phæ biÕn çc ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ,

nªn c«ng cuéc c¶i çch ®· diÔn ra trªn 2 thËp kû song hÖ

thèng dÞch vô tµi chÝnh ë Trung quèc quèc vÉn kÐm ph¸t

triÓn víi tÝnh c¹nh tranh thÊp.

60

Thø hai: B¶o hé thÞ trêng néi ®Þa b»ng çch h¹n chÕ sù

th©m nhËp cña çc ho¹t ®éng ®Çu t quèc tÕ kh«ng ph¶i lµ

biÖn ph¸p tèi u ®Ó n©ng cao c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n

hµng néi ®Þa mµ th«ng qua nh÷ng c¶i çch triÖt ®Ó míi cã

thÓ t¹o ra n¨ng lùc tù b¶o vÖ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc

tÕ khi tiÕn hµnh héi nhËp. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ

yÕu cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh ë Th¸i lan lµ so sù yÕu

kÐm cña hÖ thèng ng©n hµng néi ®Þa khi thi hµnh chÝnh

s¸ch më cöa. ViÖc më cöa thÞ trêng qu¸ ®ét ngét mµ kh«ng

sù c¶i çch ®¸ng kÓ hÖ thèng tµi chÝnh néi ®Þa tríc khi tiÕn

hµnh më cöa sÏ rÊt dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hçn lo¹n, bÊt lîi,

mÊt kh¶ n¨ng kiÓm so¸t cña ChÝnh phñ ®èi víi lÜnh vùc tµi

chÝnh - ng©n hµng.

Thø ba: C¶i çch hÖ thèng dÞch vô tµi chÝnh kh«ng cã

nghÜa lµ c¶i çch vÒ mÆt c¬ cÊu tæ chøc, n¨ng lùc nghÒ

nghiÖp, mµ ph¶i ®îc tiÕn hµnh toµn diÖn vÒ quan ®iÓm vµ

ph¬ng ph¸p ®iÒu hµnh vÜ m« cña toµn bé hÖ thèng g¾n víi

nh÷ng ®iÒu kiÖn quèc tÕ. Trong ®ã, nh÷ng c¶i çch vÒ ®iÒu

hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸, qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ chÝnh s¸ch l·i suÊt

ph¶i ®îc coi lµ ®Æc biÖt quan träng v× chóng hÕt søc nh¹y

c¶m ®èi víi nÒn kinh tÕ. Bµi häc rót ra tõ çc cuéc khñng

ho¶ng tiÒn tÖ trªn thÕ giíi ®· cho thÊy, viÖc duy tr× mét chÕ

®é tû gi¸ thùc, bu«ng láng qu¶n lý qu¶n lý ngo¹i hèi vµ qu¸

l¹m dông chÝnh s¸ch l·i suÊt ®Ó t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ

trong mét thêi gian dµi sÏ lµ mét bÊt lîi khi tiÕn hµnh më cöa

thÞ trêng vµ tham gia héi nhËp, thËm chÝ ®ã sÏ lµ nguyªn

nh©n trùc tiÕp g©y khñng ho¶ng.

61

Thø t: C¶i çch hµnh chÝnh song song víi viÖc më cöa

dÇn dÇn thÞ trêng cÇn ph¶i ®îc hç trî ®ång thêi b»ng viÖc

hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p nh»m t¹o nªn mét hµnh lang

ph¸p lý æn ®Þnh, hiÖu qu¶, minh b¹ch, t¹o s©n ch¬i b×nh

®¼ng gi÷a çc bªn tham gia thÞ trêng.

Thø n¨m: ViÖt nam cÇn tËn dông tèi ®a vÞ thÕ cña mét

níc ®ang ph¸t triÓn trong çc cuéc ®µm ph¸n song ph¬ng vµ

®a ph¬ng ®Ó ®îc hëng nh÷ng u ®·i hoÆc nhîng bé trong

viÖc thùc hiÖn nghÜa vô víi t çch thµnh viªn.

- Ph¹m vi cam kÕt hÑp h¬n;

- Møc ®é cam kÕt thÊp h¬n;

- Lé tr×nh cam kÕt dµi h¬n.

Nh÷ng nhîng bé vµ u ®·i nµy sÏ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt

®Ó c¬ cÊu, c¶i tæ l¹i vµ t¨ng cêng c¹nh tranh quèc tÕ, lµ bíc

chuÈn bÞ quan träng cho mét thÞ trêng ®îc tù do ho¸ hoµn

toµn.

3.3.2 ChiÕn l îc ng©n hµng th ¬ng m¹i.

T¹o ra çc ng©n hµng th¬ng m¹i cã quy m« ®ñ lín, ho¹t

®éng an toµn, cã hiÖu qu¶ vµ cã søc c¹nh tranh cao, ®¸p øng

yªu cÇu c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

§¶m b¶o çc ng©n hµng th¬ng m¹i huy ®éng vèn vµ

ph©n bæ vèn tÝn dông cã hiÖu qu¶. Vèn ®iÒu lÖ lµ mét trong

nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp næi lªn ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng.

Vèn ®iÒu lÖ cña çc NHTM lµ tÊt c¶ nh÷ng g× ®Ó bï ®¾p rñi

ro, lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn trong ho¹t ®éng cña

çc NHTM, lµ bíc ®Öm quan träng cho ho¹t ®éng cña çc

62

ng©n hµng, lµ vÊn ®Ò t¹o uy tÝn cña NHTM vµ lßng tin cña

c«ng chóng vµo ho¹t ®éng ng©n hµng. Tuy nhiªn, hiÖn nay

vèn ®iÒu lÖ cña çc NHTM ViÖt nam lµ qu¸ nhá bÐ, ngay kÓ

c¶ ®èi víi çc NHTM Nhµ níc, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t

triÓn n«ng th«n ViÖt nam cã vèn tù cã lín nhÊt còng chØ 2.200

tû ®ång, cßn çc NHTM Nhµ níc kh¸c chØ cã 1.100 tû ®ång.

Çc NHTM cæ phÇn cã tæng sè vèn ®iÒu lÖ kho¶ng trªn

25.000 tû ®ång, nh vËy trung b×nh mçi ng©n hµng cæ phÇn

b×nh qu©n kho¶ng 3 triÖu USD.

T¸ch nghiÖp vô kinh doanh ng©n hµng theo nguyªn t¾c

th¬ng m¹i phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng vµ nghiÖp vô tÝn dông -

u ®·i theo chÝnh s¸ch cña Nhµ níc.

N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tiÒm lùc tµi chÝnh cña çc

ng©n hµng th¬ng m¹i.

ViÖc c¬ cÊu l¹i ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i b¶o ®¶m

kh«ng g©y trë ng¹i cho ho¹t ®éng tiÒn tÖ - tÝn dông - thanh

to¸n ®èi víi nÒn kinh tÕ.

T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng ng©n

hµng.

Trªn nh÷ng c¬ së ®ã t¨ng cêng kh¶ n¨ng héi nhËp cña

çc ng©n hµng th¬ng m¹i vµo thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ.

§èi víi çc NHTM, ®îc sù gióp ®ì cña Ng©n hµng Nhµ níc,

çc NHTM cÇn u tiªn tËp trung ph¸t triÓn vµ tiªu chuÈn ho¸ çc

s¶n phÈm ng©n hµng cèt lâi; sím ®a vµo øng dông çc dÞch

vô ng©n hµng hiÖn ®¹i nh ATM, Home Banking, E- Banking, E-

Commerce...; x©y dùng m¹ng th«ng tin néi bé hç trî cho c«ng

t¸c qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh cña mçi ng©n hµng. Tuy nhiªn,

63

kh«ng thÓ ph¸t triÓn trµn lan, mçi ng©n hµng nªn lùa chän

chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn, hoµn thiÖn çc nghiÖp vô ng©n

hµng phï hîp víi xu thÕ chung còng nh ®iÒu kiÖn riªng cña

tõng ng©n hµng.

Néi dung s¾p xÕp l¹i çc ng©n hµng th¬ng m¹i.

a/ T¨ng cêng quyÒn lùc qu¶n lý Héi ®ång Qu¶n trÞ: Héi

®ång Qu¶n trÞ ph¶i cã quyÒn bÇu vµ bá phiÕu bÊt tÝn nhiÖm

Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh C¬ quan kiÓm so¸t néi bé ng©n hµng

ph¶i ®éc lËp víi c¬ quan ®iÒu hµnh trùc thuéc Héi ®ång

Qu¶n trÞ.

b/ Gi¶m chi phÝ nghiÖp vô: Rµ so¸t l¹i c¬ cÊu tæ chøc cña

çc NHTM vµ tiÕn hµnh gi¶m biªn chÕ c¶ ë kh©u qu¶n lý vµ

nghiÖp vô cô thÓ. §ång thêi ¸p dông tiÕn bé c«ng nghÖ ®Ó

n©ng cao n¨ng suÊt cã hiÖu qu¶.

c/ T¨ng cêng ®µo t¹o vµ sö dông çc çn bé cã n¨ng lùc:

§µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ph¶i coi lµ mét c«ng viÖc cÊp b¸ch, tríc

hÕt u tiªn ®µo t¹o çn bé qu¶n lý víi ch¬ng tr×nh ®µo t¹o

hiÖn ®¹i tiÕn tiÕn cña thÕ giíi. Çc chøng chØ cña çc kho¸

®µo t¹o nµy lµ mét trong nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó lùa chän çc

nhµ qu¶n lý NHTM hiÖn ®¹i.

d/ N©ng cao h¬n n÷a quyÒn tù chñ tµi chÝnh: Çc NHTM

ph¶i ®îc ®¶m b¶o sù ®éc lËp, tù chñ tµi chÝnh vµ tù chÞu

tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh.

e/ Söa ®æi çc quy chÕ: X©y dùng quy tr×nh tÝn dông,

quy tr×nh kiÓm so¸t phï hîp víi tiªu chuÈn vµ tth«ng lÖ quèc

tÕ.

64

f/ N©ng cÊp hÖ thèng th«ng tin: N©ng cÊp hÖ thèng

th«ng tin qu¶n lý ®iÒu hµnh lµ mét trong nh÷ng u tiªn hµng

®Çu nh»m n©ng cao chÊt lîng qu¶n lý vµ kinh doanh cña çc

NHTM.

g/ HÖ thèng kÕ to¸n: X©y dùng hÖ thèng kÕ to¸n, tÝnh

to¸n çc chØ tiªu tµi chÝnh phï hîp víi chuÈn møc kÕ to¸n ®îc

Uû ban chuÈn mùc kÕ to¸n quèc tÕ c«ng nhËn.

h/ Cæ phÇn ho¸: Bíc ®Çu thùc hiÖn thÝ ®iÓm b¸n mét sè

cæ phÇn kh«ng chi phèi cho çc ng©n hµng ë çc níc cã nÒn

tµi chÝnh ph¸t triÓn. TiÕp theo, tiÕn hµnh b¸n cæ phÇn kh«ng

h¹n chÕ.

4. C¬ héi vµ th¸ch thøc ®èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng

ViÖt nam trong qu¸ tr×nh Héi nhËp quèc tÕ.

4.1 C¬ héi cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t

®éng ng©n hµng ViÖt Nam:

Héi nhËp kinh tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng cã ý nghÜa

quan träng nã më ra çc c¬ héi trao ®æi vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ

çc vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ, çc diÔn biÕn kinh tÕ, çc chiÕn

lîc hîp t¸c vÜ m« vµ qua ®ã n©ng cao ®îc uy tÝn vµ vÞ thÕ

cña ho¹t ®éng ng©n hµng ViÖt nam trªn trêng quèc tÕ.

Tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ Ngµnh

ng©n hµng ViÖt nam cã ®iÒu kiÖn tranh thñ vèn, c«ng nghÖ,

kinh nghiÖm qu¶n lý tõ çc níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn cao.

Th«ng qua héi nhËp quèc tÕ, ViÖt nam cã c¬ héi ®Ó

t¨ng cêng, ph¸t triÓn ngµnh ng©n hµng: b»ng çch chuyªn

m«n hãa s©u h¬n çc nghiÖp vô ng©n hµng, t¨ng cêng hiÖu

65

qu¶ sö dông çc nguån vèn trong nÒn kinh tÕ, më réng qu¸

tr×nh tiÕp cËn ®èi víi çc dÞch vô ng©n hµng míi u viÖt, qua

®ã Ngµnh ng©n hµng ViÖt nam cã nhiÒu c¬ héi h¬n ®Ó khai

th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ çc u thÕ cña ho¹t ®éng ng©n

hµng trªn quy m« hiÖn ®¹i vµ ®a n¨ng.

Héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng sÏ lµ ®éng

lùc ®Ó thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi vµ c¶i çch ngµnh Ng©n

hµng cña ViÖt nam. §Ó ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ

thùc hiÖn cam kÕt víi çc tæ chøc th¬ng m¹i toµn cÇu vµ khu

vùc, çc cam kÕt nµy ngµy cµng phøc t¹p vµ chÆt chÏ h¬n

theo xu híng níi láng çc h¹n chÕ hiÖn t¹i tiÕn tíi më cöa vµ tù

do hãa toµn diÖn, do vËy ®ßi hái ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam

ph¶i ®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i çch s©u réng vµ triÖt ®Ó h¬n

nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam.

ChÝnh c«ng cuéc c¶i çch thµnh c«ng nµy sÏ lµm cho c¬ chÕ

chÝnh s¸ch ng©n hµng cña ViÖt nam phï hîp h¬n víi çc chuÈn

mùc quèc tÕ, çc quy ®Þnh cña çc tæ chøc th¬ng m¹i quèc

tÕ, ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam sÏ cã hiÖu

qu¶ vµ uy tÝn h¬n. Do vËy, thÞ trêng ViÖt nam sÏ hÊp dÉn h¬n

thu hót nhiÒu vèn, ®Çu t vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi phôc vô

cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc.

Tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, ®éi ngò çn

bé ng©n hµng sÏ cã nhiÒu c¬ héi ®Ó trao ®æi kinh nghiÖm,

sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô.

Héi nhËp vµo hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc tÕ lµ gãp

phÇn cñng cè vµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng cña çc ng©n

hµng, çc trung gian tµi chÝnh. Nhê më cöa mµ çc ng©n hµng

trong níc cã thÓ bæ sung ®îc nguån vèn ho¹t ®éng tõ çc

66

nguån bªn ngoµi, tiÕp cËn ®îc çc c«ng nghÖ ng©n hµng tiªn

tiÕn, më réng ho¹t ®éng kinh doanh vÒ ngo¹i hèi, chøng kho¸n

quèc tÕ, ph¸t triÓn çc dÞch vô ng©n hµng míi, t¹o ®iÒu kiÖn

cho çc ng©n hµng trong níc ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc kinh

doanh, ph©n t¸n rñi ro. Më cöa sÏ t¨ng søc Ðp c¹nh tranh tõ

bªn ngoµi, buéc çc NHTM trong níc ph¶i c¶i tiÕn qu¶n lý,

tu©n thñ çc nguyªn t¾c thÞ trêng, ®æi míi kiÓm so¸t néi bé,

phßng ngõa rñi ro vµ gi¸m s¸t an toµn ho¹t ®éng, më réng

ph¹m vi cung cÊp dÞch vô tèt h¬n, c¶i thiÖn vÞ thÕ cña mçi

ng©n hµng trªn thÞ trêng thÕ giíi.

4.2 Th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ trong

ho¹t ®éng ng©n hµng ViÖt Nam:

Th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ

trong dÞch vô ng©n hµng cña ViÖt nam ®ã lµ xuÊt ph¸t ®iÓm

vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ngµnh ng©n hµng cña ViÖt nam

cßn thÊp, c«ng nghÖ, tæ chøc ng©n hµng vµ tr×nh ®é qu¶n

lý cßn non yÕu so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.

H¬n n÷a, ho¹t ®éng ng©n hµng ViÖt nam n»m trong bèi c¶nh

cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tõ c¬ chÕ tËp trung chuyÓn

sang c¬ chÕ thÞ trêng víi nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cha ®ång

bé, cha nhÊt qu¸n vµ thÝch hîp theo çc quy ®Þnh vµ chuÈn

mùc cña quèc tÕ. Trong khi ®ã, khi ®· më cöa vµ héi nhËp

tiÕn tíi tù do hãa ho¹t ®éng ng©n hµng th× chóng ta ph¶i

tham gia vµo luËt ch¬i chung b×nh ®¼ng ¸p dông cho tÊt c¶

çc níc, chÊp nhËn c¬ chÕ c¹nh tranh khèc liÖt, chÊp nhËn quy

luËt “®îc mÊt’’ vµ “sèng cßn”. Çc ng©n hµng trong níc ngay

lóc ®Çu cã thÓ mÊt ®i thÞ trêng vµ kh¸ch hµng. Trong qu¸

67

tr×nh c¹nh tranh kh«ng c©n søc, çc ng©n hµng trong níc cã

thÓ bÞ thu hÑp thÞ trêng, nÕu kh«ng tù kh¼ng ®Þnh ®îc

m×nh vµ tiÕp tôc lµm ¨n thua lç, çc ng©n hµng trong níc sÏ

®i ®Õn chç ph¶i ngõng ho¹t ®éng hoÆc tåi tÖ h¬n lµ ph¸

s¶n;

MÆc dï ®· chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng

cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh (lùc lîng chÝnh cña

ng©n hµng th¬ng m¹i ViÖt Nam) vÉn cßn mang nÆng tÝnh

bao cÊp, û l¹i vµo Nhµ níc, ngµnh ng©n hµng ph¶i ®æi míi c¬

b¶n vÒ c¬ chÕ qu¶n lý, theo híng çc ng©n hµng tù h¹ch to¸n

kinh doanh, nç lùc v¬n lªn vµ ®Èy m¹nh c¶i çch ®Ó ph¸t

triÓn.

Héi nhËp quèc tÕ vÒ ng©n hµng cã nghÜa lµ gia t¨ng

giao dÞch víi bªn ngoµi víi quy m« lín h¬n vµ s©u h¬n do ®ã

cã nhiÒu rñi ro h¬n. HÖ thèng ng©n hµng cã thÓ dÔ bÞ tæn

th¬ng tõ bªn ngoµi nh khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ...

Vèn ng©n hµng ViÖt nam nhá, kü thuËt l¹c hËu mµ nguån

thu chñ yÕu cña Ng©n hµng ViÖt nam lµ tÝn dông chiÕm 90%

mµ dÞch vô chØ cã 10%, cßn ®èi víi çc níc kh¸c th× dÞch vô

lµ 45 – 50%. Kh¶ n¨ng sinh lêi cña çc NHTM ViÖt nam rÊt

thÊp. Tû lÖ l·i rßng trªn vèn tù cã trung b×nh thÊp h¬n c¶ chi

phÝ vèn vµ cã híng ngµy cµng suy gi¶m. Tû lÖ chi phÝ ho¹t

®éng trªn tµi s¶n cã cao h¬n nhiÒu so víi møc trung b×nh cña

çc ng©n hµng khu vùc. Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn

t×nh h×nh nµy, nhng chñ yÕu vÉn do c«ng nghÖ l¹c hËu, chi

phÝ nh©n lùc qu¸ lín vµ n¨ng suÊt lao ®éng thÊp.

68

Çc ng©n hµng ViÖt nam chØ kinh doanh vµo kho¶ng

300 lo¹i dÞch vô, trong khi ®ã çc ng©n hµng níc kh¸c cã tíi

6000 lo¹i dÞch vô.

L·i suÊt cña ViÖt nam cao gÊp rìi LIBOR-SIBOR(Kho¶n

chªnh lÖch gi÷a çc l·i suÊt tiÒn vay vµ l·i suÊt tiÒn göi) so víi

l·i suÊt cña çc ng©n hµng níc ngoµi.

Th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi çc NHTM ViÖt nam lµ vai

trß vµ thÞ phÇn cña nhãm ng©n hµng níc ngoµi ngµy cµng

t¨ng nhê søc m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ, dÞch vô vµ quy m« ho¹t

®éng toµn cÇu, nhÊt lµ tõ khi NHNN cho phÐp hä huy ®éng

VND b»ng 50% vèn ®iÒu lÖ t¹i çc kh¸ch hµng kh«ng cã quan

hÖ tÝn dông.

Mét th¸ch thøc chñ yÕu kh¸c lµ kü n¨ng qu¶n lý cña çc

NHTM ViÖt nam tôt hËu rÊt xa so víi çc ng©n hµng trong khu

vùc: mét sè NHTM víi sù trî gióp cña çc tæ chøc tµi chÝnh ®a

biªn ®· cè g¾ng tiÕp cËn nh÷ng ph¬ng ph¸p qu¶n lý míi. Tuy

nhiªn sù ®æi míi cßn tr× trÖ so víi nh÷ng biÕn ®æi nhanh

chãng cña çc c«ng cô vµ çch thøc qu¶n lý míi. §iÒu quan

träng ®èi víi hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam cÇn thùc hiÖn

®æi míi thùc sù trªn c¬ së ®iÒu hµnh hÖ thèng ng©n hµng

b»ng c«ng nghÖ qu¶n lý ng©n hµng hiÖn ®¹i.

Do nh÷ng bÊt lîi vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng h¹n

chÕ vÒ nguån vèn h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng thÝch øng víi tËp

qu¸n kinh doanh trong khu vùc vµ thÕ giíi, h¹n chÕ vÒ kh¶

n¨ng tiÕp nhËn vµ sö dông vèn cßn nhiÒu nªn ho¹t ®éng cña

hÖ thèng ng©n hµng trong níc dÔ r¬i vµo thÕ yÕu vµ chÞu

nhiÒu thua thiÖt trong c¹nh tranh víi çc tæ chøc tÝn dông níc

ngoµi.

69

Héi nhËp ®ång nghÜa víi viÖc më cöa vµ tiÕn tíi tù do

hãa trong lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng ë ViÖt nam, víi viÖc

ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng cña tæ chøc tÝn dông níc ngoµi t¹i

ViÖt nam, víi viÖc çc ng©n hµng ViÖt Nam ph¶i cã mÆt trªn

thÞ trêng quèc tÕ. §iÒu ®ã ®Æt ra çc th¸ch thøc míi vÒ mÆt

qu¶n lý, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t cña Ng©n hµng Nhµ níc.

Cã thÓ nãi r»ng, trong thÕ kû 21 nµy, xu thÕ toµn cÇu

ho¸ sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn cao h¬n nhê cã nh÷ng tiÕn bé

khoa häc c«ng nghÖ ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghÖ

th«ng tin. V× vËy, vÊn ®Ò cùc kú quan träng ®èi víi çc níc

®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ ViÖt nam nãi riªng lµ, ph¶i tranh

thñ ®îc mét çch hiÖu qu¶ nhÊt çc c¬ héi xuÊt hiÖn trong

qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, ®ång thêi ph¶i h¹n chÕ ®îc rñi ro ë

møc thÊp nhÊt. Thùc tÕ cho thÊy, trong nhiÒu trêng hîp, cã

nh÷ng nh©n tè vµ chÝnh s¸ch cã thÓ gióp çc níc ®ang ph¸t

triÓn tranh thñ ®îc lîi Ých cña toµn cÇu ho¸, ®ång thêi còng

b¶o vÖ çc quèc gia nµy tr¸nh khái nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

cña qu¸ tr×nh nµy. §Æc biÖt, ChÝnh phñ kh«ng thÓ kh«ng chó

ý ®Õn tÇm quan träng cña viÖc duy tr× sù æn ®Þnh cña m«i

trêng kinh tÕ vÜ m« ph¶n ¶nh qua tû lÖ l¹m ph¸t võa ph¶i,

chÝnh s¸ch tµi kho¸ vµ tû gi¸ hèi ®o¸i æn ®Þnh.

Tãm l¹i, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ph¶i chÞu nh÷ng

t¸c ®éng cña xu thÕ toµn cÇu ho¸ c¶ vÒ mÆt tÝch cùc vµ

mÆt tiªu cùc, nh÷ng t¸c ®éng nµy sÏ ph¸t huy ngµy cµng

m¹nh mÏ h¬n khi mµ chóng ta ngµy cµng më réng çc mèi

quan hÖ ®èi ngo¹i vµ héi nhËp s©u h¬n vµo thÞ trêng tµi

chÝnh toµn cÇu. Tuy nhiªn, nh÷ng t¸c ®éng nµy lµ tÊt yÕu vµ

70

cÇn thiÕt, nÕu chóng ta cã çc chÝnh s¸ch tèt, lµm chñ ®îc

t×nh thÕ th× sÏ cã thÓ tèi ®a ho¸ lîi Ých vµ gi¶m thiÓu rñi ro.

4.3 Mét sè vÊn ®Ò héi nhËp ®èi víi ngµnh ng©n hµng

ViÖt nam.

Qu¸ tr×nh héi nhËp cña ngµnh ng©n hµng cã thÓ hiÓu lµ

qu¸ tr×nh c¶i çch tõng bíc hÖ thèng ng©n hµng xuÊt ph¸t tõ

yªu cÇu thùc tÕ cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ quèc

gia, v× cã nh vËy, hÖ thèng ng©n hµng míi cã thÓ ®¶m

nhiÖm vµ ph¸t huy ®îc vai trß trung gian tµi chÝnh cña m×nh

trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ míi víi nhiÒu biÕn ®éng phøc t¹p

cña thÞ trêng quèc tÕ nãi chung vµ thÞ trêng néi ®Þa nãi

riªng.

Víi viÖc tham gia vµo çc tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc nh

HiÖp héi çc quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN), Khu vùc mËu dÞch

tù do ASEAN (AFTA), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i

B×nh D¬ng (APEC) vµ ®ang tiÕn tíi trë thµnh thµnh viªn cña

Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), ®Æc biÖt lµ viÖc ký kÕt

HiÖp ®Þnh Th¬ng m¹i ViÖt nam - Hoa kú ngµy 13/7/2000 (võa

®îc Thîng viÖn Hoa kú th«ng qua vµo ngµy 3/10/2001), lé

tr×nh héi nhËp cña nÒn kinh tÕ ViÖt nam nãi chung vµ ngµnh

ng©n hµng nãi riªng kh«ng cßn dµi.

§¸nh gi¸ ®îc nh÷ng søc Ðp vµ triÓn väng cña viÖc héi

nhËp thÞ trêng quèc tÕ, trong thêi gian võa qua, Ng©n hµng

Nhµ níc ®· sö dông mét çch ®ång bé, linh ho¹t çc c«ng cô

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ: L·i suÊt, tû gi¸, t¸i cÊp vèn, dù tr÷ b¾t

buéc, nghiÖp vô thÞ trêng më, ®Æc biÖt lµ ®æi míi c¬ chÕ

®iÒu hµnh l·i suÊt, ®a nghiÖp vô thÞ trêng më vµo ho¹t ®éng,

71

kÕt hîp viÖc ®iÒu hµnh gi÷a c«ng cô trùc tiÕp víi c«ng cô gi¸n

tiÕp. Cô thÓ lµ trong n¨m 2000, Ng©n hµng Nhµ níc ®·

chuyÓn sang c¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt c¬ b¶n ®èi víi cho

vay b»ng VND vµ g¾n l·i suÊt trong níc víi l·i suÊt quèc tÕ ®èi

víi l·i suÊt cho vay b»ng ngo¹i tÖ. C¬ chÕ ®iÒu hµnh l·i suÊt

míi ®· t¹o chñ ®éng cho çc tæ chøc tÝn dông trong viÖc x¸c

®Þnh l·i suÊt cho vay vµ huy ®éng phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng

nhng vÉn ®¶m b¶o vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc. C«ng cô tû gi¸

®îc ®iÒu hµnh linh ho¹t h¬n trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®îc nh÷ng

biÕn ®éng phøc t¹p cã thÓ x¶y ra cña tû gi¸ gi÷a VND vµ USD

bëi çc yÕu tè néi t¹i cña nÒn kinh tÕ níc ta còng nh nh÷ng

biÕn ®éng cña thÞ trêng tiÒn tÖ thÕ giíi. Th¸ng 7/2001, NHNN

®a nghiÖp vô thÞ trêng më vµo ho¹t ®éng, ®©y lµ mét bíc

®æi míi c¨n b¶n trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ë

ViÖt nam, chuyÓn tõ ®iÒu hµnh b»ng c«ng cô trùc tiÕp sang

c«ng cô gi¸n tiÕp. Çc c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh¸c nh t¸i

c¬ cÊp vèn, t¸i chiÕt khÊu vµ dù tr÷ b¾t buéc còng ®îc sö

dông hÕt søc linh ho¹t gãp phÇn gi÷ æn ®Þnh thÞ trêng tiÒn

tÖ trong níc.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, çc NHTM ®· kh«ng ngõng

cñng cè vµ hoµn thiÖn ®Ó thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng,

®Òu nç lùc ®æi míi c«ng nghÖ, cung cÊp çc dÞch vô ng©n

hµng míi vµ ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn. §Æc biÖt, nhËn thøc

®îc r»ng cung cÊp dÞch vô ng©n hµng sÏ lµ ho¹t ®éng kinh

doanh then chèt cña çc NHTM trong bèi c¶nh héi nhËp, çc

NHTM ViÖt nam ngµy cµng chó träng ®Õn viÖc cung cÊp dÞch

vô ng©n hµng. Trong ®ã mét sè h×nh thøc dÞch vô ng©n

hµng tiªn tiÕn cã kh¶ n¨ng øng dông vµ ph¸t triÓn m¹nh trong

72

thêi gian tíi lµ dÞch vô ng©n hµng trän gãi ç nh©n (cßn gäi lµ

ng©n hµng b¸n lÎ), dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö (E - Banking)

bao gåm mét sè s¶n phÈm ®Æc trng nh: tÝn dông kinh doanh

nhá, tÝn dông tiªu dïng, thÎ tÝn dông, rót tiÒn tù ®éng, dÞch

vô thanh to¸n, chuyÓn tiÒn, dÞch vô ghi cã/nî b¸o tríc (tr¶ l-

¬ng, thanh to¸n tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn níc...), t vÊn ®Çu t vµ

çc dÞch vô hç trî kh¸c. Tuy cã nhiÒu ®iÓm t¬ng ®ång nhng

dÞch vô ng©n hµng ®iÖn tö chñ yÕu híng vµo ®èi tîng kh¸ch

hµng lµ çc doanh nghiÖp, çc tæng c«ng ty lín. §©y còng lµ

yÕu ®iÓm c¬ b¶n cña hÖ thèng NHTM ViÖt nam vèn dùa chñ

yÕu vµo tÝn dông doanh nghiÖp (b¸n bu«n). Kinh nghiÖm cña

çc níc trªn thÕ giíi lµ lîi nhuËn tõ dÞch vô b¸n lÎ thêng lín h¬n

vµ khã kiÓm so¸t h¬n (l·i suÊt, doanh sè, lÖ phÝ) so víi b¸n

bu«n. Ngoµi ra, lo¹i dÞch vô b¸n lÎ g¾n chÆt víi cuéc sèng

h»ng ngµy cña d©n c, chÝnh v× vËy dÇn t¹o nªn uy tÝn tèt vÒ

mÆt kinh tÕ - x· héi cña çc NHTM. §iÒu nµy, ngoµi t¸c ®éng

c¹nh tranh lîi h¹i, çc NHTM cßn cã thÓ ®Þnh híng ®îc tiÕt

kiÖm vµ tiªu dïng cña d©n c, nhÊt lµ tÇng líp giµu cã vµ trung

lu (dïng thÎ ®iÖn tö h¹n møc tÝn dông cao, vay mua s¾m nhµ

cöa, bÊt ®éng s¶n, ®i du häc níc ngoµi...) h×nh thµnh nªn x·

héi tiªu dïng, tõ ®ã ¶nh hëng ®Õn tiÕt kiÖm vµ ®Çu t toµn x·

héi.

Tõ thùc tÕ trªn, cã thÓ thÊy r»ng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña

ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam còng nh logic kinh doanh cña

NHTM ®· cã nh÷ng thay ®æi c¬ b¶n ®¸p øng yªu cÇu cña

qu¸ tr×nh héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ n©ng cao kh¶ n¨ng

®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ mét çch hiÖu qu¶ theo çc quy

luËt kinh tÕ thÞ trêng. Ph¶n ¶nh chiÕn lîc chñ ®éng héi nhËp

73

cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam, trong ®ã NHNN gi÷ vai

trß quan träng ®Þnh híng sù ph¸t triÓn cña c¶ hÖ thèng ng©n

hµng.

74

ch¬ng III

Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m chñ ®éng Héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt nam.

2. Gi¶i ph¸p ®Ó hÖ thèng Ng©n hµng ViÖt nam chñ ®éng héi nhËp.

1.1 Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Nhµ níc

1.1.1Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý n©ng cao tÝnh ®éc lËp

cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam

HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn trong thêi gian dµi theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao

cÊp. Mäi c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong thêi kú ®æi míi ®Òu theo

kÕ ho¹ch vµ ph©n bæ. Trong ho¹t ®éng ng©n hµng còng vËy,

Ng©n hµng Nhµ níc thùc hiÖn cÊp ph¸t vèn theo kÕ ho¹ch

ChÝnh phñ phª duyÖt víi møc l·i suÊt cè ®Þnh, thËm chÝ ®«i

khi l·i suÊt cho vay l¹i cßn thÊp h¬n l·i suÊt huy ®éng. Ng©n

hµng Nhµ níc võa ®ãng vai trß ®iÒu hµnh qu¶n lý võa trùc

tiÕp ®a vèn ra nÒn kinh tÕ.

Khi nÒn kinh tÕ níc ta thùc hiÖn ®æi míi, ngµnh ng©n

hµng còng tõng bíc ®æi míi, më ®Çu lµ sù ra ®êi cña hai Ph¸p

lÖnh ng©n hµng, t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý ra khái chøc n¨ng

kinh doanh, h×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng hai cÊp. §©y lµ

bíc ngoÆt ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn

cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam. Tuy nhiªn, víi xu híng ph¸t

triÓn trong níc vµ quèc tÕ, Ng©n hµng Nhµ níc ngµy cµng cÇn

cã tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi ®Ó lµm sao vÒ khÝa c¹nh c¬ chÕ

chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý ph¶i thùc thi ®îc môc tiªu cña chÝnh

s¸ch tiÒn tÖ, thùc hiÖn chøc n¨ng quan träng nhÊt cña mét

Ng©n hµng Trung ¬ng lµ æn ®Þnh ®ång tiÒn, gãp phÇn ®¶m

75

b¶o æn ®Þnh vÜ m« ®Ó thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. V× vËy,

Ng©n hµng Nhµ níc cÇn ph¶i ®îc toµn quyÒn chñ ®éng, linh

ho¹t sö dông çc c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó ®¹t ®îc môc

tiªu ®· ®Ò ra.

Tõ th¸ng 10/1998, LuËt vÒ Ng©n hµng Nhµ níc vµ LuËt

çc Tæ chøc tÝn dông ®· b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. §©y lµ mét bíc

tiÕn míi, c¶i thiÖn m«i trêng ph¸p lý trong ho¹t ®éng cña

ngµnh ng©n hµng. Tuy nhiªn vÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh, ChÝnh

phñ kh«ng chØ ®¹o ®iÒu hµnh trùc tiÕp nh÷ng ho¹t ®éng cô

thÓ cña Ng©n hµng Nhµ níc mµ nªn dõng l¹i chØ ®¹o ë môc

tiªu ®Æt ra cho viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh môc tiªu

l¹m ph¸t, môc tiªu vÒ dù tr÷ ngo¹i tÖ... cßn ph¬ng ph¸p thùc

hiÖn nªn ®Ó cho Ng©n hµng Nhµ níc quyÕt ®Þnh.

1.1.2C¶i çch khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc.

§æi míi s¾p xÕp l¹i çc doanh nghiÖp Nhµ níc lµ chñ tr-

¬ng ®óng cña §¶ng vµ Nhµ níc. Ngµy 14 th¸ng 9 n¨m 2001

ChÝnh phñ ®· ra NghÞ ®Þnh sè 63/2001/N§ - CP vÒ chuyÓn

®æi doanh nghiÖp Nhµ níc, doanh nghiÖp cña tæ chøc chÝnh

trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi thµnh C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u

h¹n mét thµnh viªn. ViÖc c¶i çch doanh nghiÖp Nhµ níc lµ

môc tiªu cña ChÝnh phñ trong 3 n¨m 2001- 2003, trong ®ã

viÖc ®æi míi doanh nghiÖp Nhµ níc, ph¸t triÓn khu vùc t

nh©n vµ çc ®æi míi kh¸c cã thÓ ®ång bé ho¸. ViÖc c¶i çch

doanh ngiÖp nhµ níc lµ ®ßn bÈy ®Ó çc doanh nghiÖp Nhµ n-

íc nãi riªng vµ çc doanh nghiÖp nãi chung qu¶n lý, qu¶n trÞ

çc nguån lùc nãi chung, sö dông vèn vµ tµi s¶n nhµ níc nãi

riªng cã hiÖu qu¶ h¬n. §Õn hÕt n¨m 2002 ®· cã 1035 doanh

76

nghiÖp Nhµ níc ®· chuyÓn ®æi së h÷u theo çc ph¬ng thøc

giao, b¸n, kho¸n, cho thuª vµ s¸p nhËp, hîp nhÊt; cæ phÇn ho¸

doanh nghiÖp Nhµ níc. Tuy nhiªn, hiÖn nay c¶ níc vÉn cßn

5175 doanh nghiÖp Nhµ níc trong ®ã sè doanh nghiÖp ho¹t

®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ (lç vµ kh«ng cã l·i) vÉn chiÕm

kho¶ng 25% (393 doanh nghiÖp). N¨m 2003, ®îc ChÝnh phñ

x¸c ®Þnh lµ n¨m ®ét ph¸ trong viÖc chuyÓn ®æi sö h÷u çc

doanh nghiÖp Nhµ níc, ®Õn n¨m 2005 chØ ®Ó l¹i 1575 doanh

nghiÖp cã 100% vèn nhµ níc chiÕm 41% tæng sè doanh

nghiÖp chuyÓn ®æi së h÷u. Cïng víi tiÕn tr×nh ®ã, sÏ cã

hµng ngh×n C«ng ty cæ phÇn, C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n

®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n, nhiÒu doanh

nghiÖp Nhµ níc cïng gãp vèn ®Çu t víi çc thµnh phÇn kinh tÕ

kh¸c. Xu híng c¶i çch çc doanh nghiÖp Nhµ níc vµ viÖc thùc

thi luËt doanh nghiÖp ®· vµ ®ang ®¹t ®îc kÕt qu¶ khÝch lÖ.

Quy m« cña çc doanh nghiÖp Nhµ níc nhá, manh món vµ

thiÕu tÝnh liªn kÕt nªn hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp, thËm chÝ lµ

lç, sù û l¹i vµo Nhµ níc cña çc doanh nghiÖp Nhµ níc. Do vËy,

ph¶i c¶i çch çc doanh nghiÖp Nhµ níc mµ cæ phÇn ho¸

doanh nghiÖp Nhµ níc lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó tæ chøc l¹i

doanh nghiÖp Nhµ níc.

C¶i çch hÖ thèng doanh nghiÖp ®Æt biÖt lµ hÖ thèng

doanh nghiÖp quèc doanh v× çc ng©n hµng th¬ng m¹i kh«ng

thÓ tån t¹i nÕu thiÕu çc doanh nghiÖp vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng

cña çc doanh nghiÖp l¹i quyÕt ®Þnh ®Õn tµi s¶n cã vµ t×nh

h×nh tµi chÝnh cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i. Do vËy Nhµ níc

cÇn cã çc c¶i çch m¹nh mÏ çc doanh nghiÖp quèc doanh, h-

íng tíi chØ duy tr× çc doanh nghiÖp then chèt vµ lµm ¨n thùc

77

sù hiÖu qu¶ ®Ó tr¸nh nguy c¬ mÊt vèn, ®äng vèn cho çc

ng©n hµng th¬ng m¹i. Qu¸ tr×nh c¶i çch çc doanh nghiÖp

võa vµ nhá trong khu vùc s¶n xuÊt còng mang tÝnh quyÕt

®Þnh ®Õn sù thµnh c«ng cña ho¹t ®éng kinh doanh cña çc

ng©n hµng th¬ng m¹i.

Çc gi¶i ph¸p cã thÓ thùc hiÖn c¶i çch doanh nghiÖp

Nhµ níc nh: Cæ phÇn ho¸, t nh©n ho¸, cho thuª, s¸p nhËp vµo

çc doanh nghiÖp kh¸c hoÆc gi¶i thÓ th× gi¶i ph¸p cæ phÇn

ho¸ lµ quan träng nhÊt. Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ sÏ ph©n g¸nh

nÆng qu¶n lý cho Nhµ níc, gãp phÇn cho viÖc h×nh thµnh

ph¸t triÓn thÞ trêng vèn. §iÒu ®Æc biÖt quan träng trong cæ

phÇn ho¸ lµ nã g¾n trùc tiÕp quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña çc

cæ ®«ng víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §©y lµ gi¶i

ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt trong qu¸ tr×nh t×m kiÕm c©u tr¶ lêi vÒ

yªu cÇu h÷u chñ ho¸ quyÒn së h÷u ë çc doanh nghiÖp Nhµ n-

íc hiÖn nay. Sù hÊp dÉn kh¸c cña gi¶i ph¸p cæ phÇn ho¸ lµ nã

cho phÐp ®iÒu chØnh vai trß cña Nhµ níc ®èi víi doanh

nghiÖp.

Do vËy, gi¶i ph¸p cã thÓ thùc hiÖn tèt nhÊt ®ã lµ ®Èy

nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc, biÖn

ph¸p nµy võa cã kh¶ n¨ng t¨ng thªm vèn cho çc doanh

nghiÖp võa thóc ®Èy t¨ng cêng sù n¨ng ®éng trong kinh

doanh gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh

nghiÖp.

1.2 Gi¶i ph¸p vÒ phÝa Ng©n hµng Nhµ níc

1.2.1 Lµnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n

hµng

78

HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ®· cã nh÷ng bíc ph¸t

triÓn lín trong h¬n 10 n¨m qua, tuy nhiªn nh×n chung hÇu hÕt

çc ng©n hµng ®Òu cã quy m« nhá thÓ hiÖn ë vèn tù cã, vèn

®iÒu lÖ ë møc thÊp. V× vËy ®Ó tiÕn tíi héi nhËp quèc tÕ, hÖ

thèng ng©n hµng ViÖt nam ph¶i tiÕn hµnh lµnh m¹nh ho¸

t×nh h×nh tµi chÝnh cña m×nh, mµ chØ ®¹o qu¸ tr×nh nµy

kh«ng ai kh¸c lµ Ng©n hµng Nhµ níc.

§¸nh gi¸ l¹i vÞ thÕ cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i th«ng

qua thùc hiÖn kiÓm to¸n, kiÓm tra ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc t×nh

h×nh ho¹t ®éng vµ tµi chÝnh cña ng©n hµng. Trong qu¸

tr×nh ®¸nh gi¸ l¹i, çc tiªu chuÈn kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n cÇn ®-

îc chuÈn ho¸, gióp ®¸nh gi¸ thèng nhÊt t×nh tr¹ng cña tÊt c¶

çc ng©n hµng.

Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ ®îc thùc tr¹ng cña ng©n hµng, tríc

hÕt cÇn thùc hiÖn gi¶i ph¸p lµnh m¹nh ho¸ b¶ng tæng kÕt tµi

s¶n cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i víi sù hç trî tõ çc nguån tµi

chÝnh cña ChÝnh phñ vµ Ng©n hµng Nhµ níc, bao gåm:

T¨ng vèn kh¶ dông cho çc ng©n hµng thêng m¹i quèc

doanh ®Ó më réng tÝn dông, t¹o ®iÒu kiÖn c¬ cÊu l¹i së h÷u

vèn cóa çc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ®Ó t¨ng vèn ®iÒu

lÖ. H×nh thøc cÊp vèn cã thÓ thùc hiÖn th«ng qua mua l¹i çc

tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp vµ çc kho¶n nî xÊu cña ng©n hµng

th¬ng m¹i, cÊp vèn ®Ó xo¸ çc kho¶n nî khoanh, nî tr¶ thay

cho ChÝnh phñ, nî khã ®ßi, gãp vèn cæ phÇn nhµ níc vµo

nguån vèn cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn gÆp khã

kh¨n ®Ó t¨ng cêng nguån vèn còng nh kh¶ n¨ng tham gia

qu¶n lý ng©n hµng cña Nhµ níc, sö dông çc kho¶n cho vay

®Æc biÖt trong trêng hîp cÊp b¸ch.

79

Hç trî tÝn dông vµ thanh to¸n tõ Ng©n hµng Nhµ níc

th«ng qua nghiÖp vô t¸i cÊp vèn, cã thÓ h¹ l·i suÊt t¸i cÊp vèn

cho çc ng©n hµng ®ang gÆp khã kh¨n cÇn tiÕp cËn nguån

vèn. Tuy nhiªn gi¶i ph¸p nµy cÇn ®îc xem xÐt trong mèi t¬ng

quan ®èi víi môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú,

bëi lÏ nã sÏ m©u thuÉn víi môc tiªu chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t

chÆt.

T¨ng cêng xö lý nî qu¸ h¹n cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i

®Ó gi¶i to¶ nguån vèn ngay trong b¶n th©n ng©n hµng, t¨ng

vèn kh¶ dông cho ng©n hµng. ViÖc xö lý nî qu¸ h¹n ®îc thùc

hiÖn th«ng qua çc biÖn ph¸p: thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t m¹i tµi

s¶n thÕ chÊp ®Ó thu håi nî, mua b¸n nî gi÷a çc ng©n hµng

th¬ng m¹i hoÆc víi tæ chøc chuyªn xö lý nî, thùc hiÖn khoanh

nî hoÆc xo¸ nî ®èi víi nh÷ng kho¶n nî cã thÓ bï ®¾p b»ng

nguån ng©n s¸ch nhµ níc.

Ph©n lo¹i çc ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó xö lý c¨n cø vµo

t×nh h×nh tµi chÝnh: nÕu ng©n hµng gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ

tµi chÝnh nhng vÉn tiÕp tôc ho¹t ®«ng tèt th× sÏ thùc hiÖn çc

biÖn ph¸p “ b¬m thªm vèn”; çc ng©n hµng kh«ng thÓ tiÕp

tôc ho¹t ®éng cÇn thanh lý, s¸p nhËp, quèc h÷u ho¸... tæ chøc

gi¸m s¸t ®Æt biÖt ®èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i cã tû lÖ nî

xÊu cao, kh¶ n¨ng thanh to¸n thÊp.

Trong khi cÇn tiÕn hµnh toµn bé ch¬ng tr×nh trong c¶i

çch ngay lËp tøc th× çc biÖn ph¸p c¬ cÊu l¹i vèn cÇn tiÕn

hµnh thËn träng vµ chia thµnh nhiÒu giai ®o¹n ph©n lo¹i tµi

s¶n, cñng cè kh¶ n¨ng qu¶n lý tµi s¶n, vµ t¸i c¬ cÊu vèn. ViÖt

nam nhÊt thiÕt kh«ng tiÕn hµnh c¬ cÊu l¹i vèn cho çc ng©n

hµng khi cha tiÕn hµnh cñng cè vÒ thÓ chÕ vµ qu¶n lý cña çc

80

ng©n hµng nµy. Nguyªn t¾c cñng cè tríc, t¸i c¬ cÊu sau nªn

®i cïng víi nguyªn t¾c t¸i c¬ cÊu thËn träng, phï hîp víi kh¶

n¨ng thu håi vèn. §èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn,

trong qu¸ tr×nh t¸i c¬ cÊu nguån vèn, nªn sö dông vèn cæ

phÇn lµ chÝnh, trong nh÷ng trêng hîp ®Æt biÖt, Nhµ níc míi

can thiÖp xö lý.

ChuyÓn híng ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ tõ ®iÒu hµnh

b»ng çc c«ng cô trùc tiÕp sang çc c«ng cô gi¸n tiÕp, phï hîp

víi quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng, tõng bíc tù do ho¸ l·i suÊt vµ

tû gi¸, x©y dùng hÖ thèng th«ng tin vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn

dông, tµi chÝnh cña çc ng©n hµng c«ng khai vµ trung thùc,

ph¸t huy n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña Ng©n hµng Trung ¬ng vµ

kh¶ n¨ng kiÓm so¸t, thanh tra ho¹t ®éng cña çc ng©n hµng

th¬ng m¹i nh»m duy tr× sù an toµn vµ æn ®Þnh cña toµn hÖ

thèng.

Thùc hiÖn ®ång bé qu¸ tr×nh lµnh m¹nh ho¸ tµi chÝnh víi

qu¸ tr×nh c¶i çch khu vùc Nhµ níc còng nh hoµn thiÖn hÖ

thèng luËt ph¸p.

ChÊn chØnh l¹i hÖ thèng luËt ph¸p ®Ó t¨ng cêng kû luËt vÒ

tµi chÝnh, ®¶m b¶o an toµn cho ho¹t ®éng kinh doanh cña hÖ

thèng ng©n hµng. HÖ thèng luËt ph¸p vµ çc quy chÕ díi luËt

cã nhiÒu ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng ng©n hµng ®èi víi çc vÊn

®Ò tµi s¶n, ®Êt ®ai, thÕ chÊp, ph¸ s¶n... §¶m b¶o tÝnh minh

b¹ch, râ rµng trong çc quan hÖ vÒ tµi s¶n, vay tr¶ gi÷a çc

ng©n hµng víi çc tæ chøc, ç nh©n, doanh nghiÖp quèc

doanh vµ t nh©n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho çc ng©n hµng cã ®iÒu

kiÖn thuËn lîi trong viÖc n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng tÝn

dông.

81

§¶m b¶o æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m«, kiÓm so¸t vµ

s½n sµng can thiÖp ®Ó æn ®Þnh gi¸ c¶, h¹n chÕ tèi ®a

nh÷ng có sèc néi, ngo¹i sinh dÉn ®Õn kh¶ n¨ng chÞu rñi ro

®ét biÕn trong ho¹t ®éng kinh doanh cña çc ng©n hµng.

1.2.2S¾p xÕp l¹i hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i nh»m n©ng

cao søc c¹nh tranh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam.

Song song víi çc gi¶i ph¸p hç trî, c¶i thiÖn t×nh h×nh tµi

chÝnh cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i nh»m t¸i t¹o nguån vèn,

trong s¹ch b¶ng c©n ®èi tµi s¶n nh ®· ®Ò cËp ë phÇn trªn,

çc gi¶i ph¸p m¹nh nh»m c¬ cÊu, s¾p xÕp l¹i çc ng©n hµng

th¬ng m¹i còng ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn c¬ së çc ng©n hµng

®· ®îc ph©n lo¹i. Cô thÓ lµ:

Bíc ®i ®Çu tiªn lµ s¾p xÕp l¹i çc ng©n hµng th¬ng m¹i

quèc doanh, biÖn ph¸p tríc m¾t lµ t¨ng thªm vèn cho 4 ng©n

hµng nµy, s¾p xÕp l¹i hÖ thèng chi nh¸nh, n©ng cao tr×nh

®é cña ®éi ngò çn bé. Thµnh lËp ng©n hµng chÝnh s¸ch ®Ó

t¸ch çc ho¹t ®éng chÝnh s¸ch ra khái ho¹t ®éng kinh doanh

th¬ng m¹i cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh.

S¸p nhËp çc ng©n hµng th¬ng m¹i nhá, cã nguån vèn

thÊp, kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu víi nhau nh»m t¹o ra mét ng©n

hµng lín m¹nh vÒ vèn, vÒ ph¹m vi ho¹t ®éng, t¨ng kh¶ n¨ng

qu¶n lý tËp trung, còng nh ho¹t ®éng kinh doanh. Gi¶i ph¸p

nµy kh«ng nh»m s¸p nhËp çc ng©n hµng nhá ®· hoÆc ®ang

r¬i vµo t×nh tr¹ng khã kh¨n, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n mµ lµ

gi¶i ph¸p ®i tríc - cã tÝnh phßng ngõa nh÷ng rñi ro do kÐm

kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ng©n hµng cã thÓ gÆp ph¶i. §Æc

biÖt, ®èi víi t×nh h×nh hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cæ

82

phÇn cña ViÖt nam hiÖn nay víi ®Æc ®iÓm lµ sè lîng ng©n

hµng th¬ng m¹i cæ phÇn nhiÒu nhng kh¶ n¨ng qu¶n lý yÕu

kÐm, vèn tù cã thÊp, c«ng nghÖ l¹c hËu, ph¹m vi ho¹t ®éng

h¹n chÕ, khã c¹nh tranh ®èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i quèc

doanh hoÆc çc ng©n hµng lín vµ chi nh¸nh ng©n hµng níc

ngoµi. Gi¶i ph¸p nµy ph¶i ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së lùa chän

çc ng©n hµng nhá ®ang ë t×nh tr¹ng ho¹t ®éng b×nh thêng

vµ chØ nh»m môc ®Ých t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi thèng

nhÊt l¹i. Tr¸i l¹i, tuyÖt ®èi kh«ng s¸p nhËp hai ng©n hµng

®ang gÆp khã kh¨n, ®ang cã nguy c¬ ph¸ s¶n. ViÖc s¸p nhËp

çc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn nhá thµnh mét ng©n hµng

th¬ng m¹i cæ phÇn lín cÇn gi¶i quyÕt thËn träng trong vÊn

®Ò tæ chøc, s¸p nhËp bé m¸y qu¶n lý trªn c¬ së tù nguyÖn,

cã chØ ®¹o, hç trî cña Ng©n hµng Nhµ níc.

S¸p nhËp çc ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn nhá, vèn

nhá, ho¹t ®éng yÕu kÐm hiÖu qu¶ hoÆc r¬i vµo t×nh tr¹ng

khã kh¨n, ®øng tríc nguy c¬ mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n víi çc

ng©n hµng lín, ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh, hoÆc çc

ng©n hµng ®ang ho¹t ®éng tèt díi h×nh thøc mua l¹i cæ

phÇn, mua l¹i ng©n hµng ®ã hoÆc mua l¹i th«ng qua viÖc gãp

vèn gi÷a çc ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c cã kh¶ n¨ng. Gi¶i

ph¸p nµy gióp viÖc tiÕp tôc duy tr× sù tån t¹i cña hÖ thèng

ng©n hµng cò ®ang cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng nh ®Þa

bµn ®ang kinh doanh, hÖ thèng kh¸ch hµng, hÖ thèng trô së,

tµi s¶n cè ®Þnh...Trªn c¬ së mua l¹i cæ phÇn, hoÆc gãp vèn

mua l¹i cæ phÇn, çc ng©n hµng lín, ho¹t ®éng tèt, cã kh¶

n¨ng tµi chÝnh m¹nh cã thÓ võa sö dông ngay ®îc hÖ thèng

ng©n hµng cò, võa dÇn dÇn th¸o gì nh÷ng khã kh¨n mµ ng©n

83

hµng cò ®ang ph¶i gi¶i quyÕt nh nî ®äng, nî khã ®ßi vµ t¨ng

cêng ho¹t ®éng çc nghiÖp vô qu¶n lý tµi s¶n cã míi. Gi¶i ph¸p

nµy lµ mét gi¶i ph¸p xö lý tÝch cùc gióp gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng

vÊn ®Ò x· héi ph¸t sinh khi mét ng©n hµng ®ang ®øng tríc

nguy c¬ ph¸ s¶n, tr¸nh ph¶i ®ãng cöa hay tuyªn bè ph¸ s¶n

®Ó kh«ng g©y ¶nh hëng vÒ t©m lý hay çc ho¹t ®éng kinh

tÕ x· héi kh¸c. Trong trêng hîp cÇn thiÕt, ChÝnh phñ còng cã

thÓ hç trî viÖc mua l¹i mét ng©n hµng yÕu kÐm th«ng qua

viÖc hç trî vèn cho çc ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh,

hoÆc gióp chuyÓn çc kho¶n nî cña ng©n hµng cò thµnh çc

kho¶n nî cña khu vùc ChÝnh phñ.

Gi¶i ph¸p cuèi cïng lµ ®ãng cöa çc ng©n hµng th¬ng

m¹i qu¸ yÕu kÐm trªn c¬ cë ®¸nh gi¸ nh÷ng hËu qu¶ mµ viÖc

®ãng cöa ng©n hµng ®ã mang l¹i. §©y lµ gi¶i ph¸p m¹nh khi

kh«ng thÓ tiÕp tôc hç trî vÒ vèn hoÆc s¸p nhËp vµo çc ng©n

hµng kh¸c. ViÖc ®ãng cöa mét ng©n hµng cÇn c©n nh¾c

nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh khi ph¶i thùc hiÖn hµng lo¹t çc thñ

tôc sau ®ã: xö lý çc kho¶n nî cña ng©n hµng, ph¸t m¹i tµi

s¶n, thanh lý. Thùc tÕ, viÖc xo¸ bá mét ng©n hµng trong hÖ

thèng sÏ kh«ng nh÷ng chØ ¶nh hëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña

toµn bé hÖ thèng ng©n hµng mµ cßn g©y t¸c ®éng kh«ng cã

lîi cho ®êi sèng kinh tÕ x· héi, t©m lý d©n c. Do vËy, gi¶i ph¸p

nµy chØ nªn ¸p dông khi thËt cÇn thiÕt vµ kh«ng thÓ kh«ng xö

lý. §ång thêi, ®Ó hç trî vÒ mÆt ph¸p lý cho gi¶i ph¸p nµy cã

thÓ thùc hiÖn ®îc, cÇn sím chuyÓn çc ng©n hµng th¬ng m¹i

sang m« h×nh kinh doanh thùc sù, lo¹i bá vai trß can thiÖp

cña Nhµ níc (®Æc biÖt vÒ vèn) nh»m cã thÓ ¸p dông LuËt ph¸

84

s¶n ®èi víi çc ng©n hµng thêng m¹i mét çch dÔ dµng theo

ph¸p luËt.

Çc gi¶i ph¸p hç trî cã thÓ ®a ra nh»m môc ®Ých t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho qu¸ tr×nh c¬ cÊu l¹i hÖ thèng

ng©n hµng ë ViÖt nam cã thÓ ph¶i triÓn khai lµ: më réng

ph¹m vi tiÕp cËn çc nguån tµi chÝnh quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn

cho çc ng©n hµng níc ngoµi, çc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ n-

íc ngoµi tham gia gãp vèn hoÆc trùc tiÕp mua l¹i çc ng©n

hµng th¬ng m¹i yÕu kÐm trong níc; x©y dùng m« h×nh çc

®Þnh chÕ b¶o hiÓm tiÒn göi, b¶o hiÓm tiÒn vay, tæ chøc

mua, b¸n nî... nh»m ®¶m b¶o an toµn cho çc ng©n hµng th-

¬ng m¹i vµ çc kh¸ch hµng trong trêng hîp ng©n hµng bÞ ph¸

s¶n, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nhµ níc cã thÓ hç trî gi¶m bít

çc kho¶n thu ng©n s¸ch ®èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i

gÆp khã kh¨n ®Ó gióp çc ng©n hµng nµy tù kh«i phôc l¹i kh¶

n¨ng tµi chÝnh; hÖ thèng thanh tra, gi¸m s¸t, cung cÊp th«ng

tin ®èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i còng cÇn ph¶i chó träng

t¨ng cêng vµ ph¸t triÓn gióp cho çc ng©n hµng dù b¸o ®îc

nh÷ng rñi ro, khã kh¨n do çc nguyªn nh©n néi sinh vµ ngo¹i

sinh g©y ra.

§Ó lµm tèt ®îc viÖc chÊn chØnh hÖ thèng ng©n hµng th-

¬ng m¹i cÇn ph¶i chÊn chØnh hÖ thèng thanh tra, gi¸m s¸t

®èi víi çc ho¹t ®éng ng©n hµng, chÊn chØnh bé m¸y qu¶n lý

cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i theo nh÷ng yªu cÇu míi vÒ

tr×nh ®é nghiÖp vô, kü n¨ng qu¶n trÞ ng©n hµng vµ çc yªu

cÇu vÒ kiÓm so¸t tµi chÝnh kh¸c. §ång thêi cÇn chó träng viÖc

®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cña viªn chøc ng©n hµng th¬ng

85

m¹i, ®Æc biÖt lµ kü n¨ng thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t, qu¶n lý vµ

thu håi nî, qu¶n lý mãn vay lín.

1.2.3Ph¸t triÓn çc quan hÖ hîp t¸c gi÷a ng©n hµng ViÖt Nam

vµ céng ®ång tµi chÝnh khu vùc vµ thÕ giíi.

Trong bèi c¶nh nÒn tµi chÝnh - tiÒn tÖ quèc tÕ ®ang vËn

®éng theo híng toµn cÇu ho¸, ®a ph¬ng ho¸, hîp t¸c vµ ph¸t

triÓn, hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam cÇn t¨ng cêng mèi quan

hÖ hîp t¸c víi çc tæ chøc tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ. Tuy

nhiªn, do nh÷ng khã kh¨n vÒ tr×nh ®é, vÒ tèc ®é ph¸t triÓn

cña hÖ thèng tµi chÝnh - tiÒn tÖ nãi chung vµ cña hÖ thèng

ng©n hµng nãi riªng, viÖc ph¸t triÓn çc mèi quan hÖ hîp t¸c

víi bªn ngoµi cÇn hÕt søc thËn träng, cã chuÈn bÞ kü lìng ®Ó

nh»m môc ®Ých “tranh thñ” hîp t¸c vµ hç trî cña níc ngoµi nh-

ng còng ph¶i ®¶m b¶o tr¸nh ®îc nh÷ng rñi ro bÊt lîi mµ qu¸

tr×nh më cöa, héi nhËp cã thÓ g©y ra..

Kh¼ng ®Þnh chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ngµnh theo híng

më réng quan hÖ hîp t¸c víi tÊt c¶ çc níc, çc tæ chøc tµi

chÝnh tiÒn tÖ trªn thÕ giíi nh»m tranh thñ sù ñng hé vÒ vèn,

vÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o, kiªn tr× ®Êu tranh ®Ó c¶i

thiÖn çc mèi quan hÖ víi bªn ngoµi nh»m môc ®Ých t¨ng c-

êng héi nhËp nhng kh«ng hoµ tan. Qu¸n triÖt ®Þnh híng trªn,

ngµnh ng©n hµng cÇn x©y dùng mét chiÕn lîc héi nhËp víi

nh÷ng quyÕt s¸ch vµ biÖn ph¸p phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn

cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam, tèi ®a ho¸ nh÷ng lîi Ých

cã ®îc vµ gi¶m thiÓu nh÷ng yÕu tè bÊt lîi cã thÓ x¶y ra tõ qu¸

tr×nh héi nhËp. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy ngµnh ng©n hµng cÇn

ph¶i gÊp rót x©y dùng kÕ ho¹ch hµnh ®éng, n©ng cao kh¶

86

n¨ng c¹nh tranh vµ x©y dùng ®éi ngò çn bé cña hÖ thèng

ng©n hµng, x©y dùng vµ hoµn thiÖn çc v¨n b¶n híng dÉn

LuËt ng©n hµng Nhµ níc vµ LuËt tæ chøc tÝn dông trªn c¬ së

phï hîp víi yªu cÇu cña ®Êt níc vµ tËp qu¸n quèc tÕ, çc quy

chuÈn cña çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ mµ ta ®· vµ sÏ tham

gia.

X¸c ®Þnh râ lîi Ých cña viÖc héi nhËp víi céng ®ång tµi

chÝnh khu vùc vµ trªn thÕ giíi: gióp cho hÖ thèng ng©n hµng

ViÖt nam më cöa ra çc c¬ héi trao ®æi vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ

çc vÊn ®Ò tµi chÝnh tiÒn tÖ, çc diÔn biÕn kinh tÕ, çc chiÕn

lîc hîp t¸c vÜ m« qua ®ã n©ng cao uy tÝn vµ vÞ thÕ cña ho¹t

®éng ng©n hµng ViÖt nam trong khu vùc vµ quèc tÕ. ViÖc

tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp cßn gióp hÖ thèng ng©n

hµng ViÖt nam tranh thñ ®îc vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm

qu¶n lý, t¨ng cêng ph¸t triÓn çc nghiÖp vô ng©n hµng,

chuyªn m«n ho¸ s©u h¬n, sö dông çc nguån vèn cã hiÖu qu¶

h¬n. Héi nhËp quèc tÕ trong ho¹t ®éng ng©n hµng sÏ lµ ®éng

lùc ®Ó thóc ®Èy c«ng cuéc ®æi míi vµ c¶i çch ngµnh ng©n

hµng cña ViÖt nam. §Ó ®¸p øng çc ®iÒu kiÖn héi nhËp vµ

thùc hiÖn çc cam kÕt víi çc tæ chøc quèc tÕ trong khi çc

cam kÕt ngµy cµng phøc t¹p vµ chÆt chÏ theo xu híng níi láng

çc h¹n chÕ hiÖn t¹i, tiÕn tíi më cöa vµ tù do ho¸ toµn diÖn lµ

mét th¸ch thøc lín ®ßi hái hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ph¶i

®Èy m¹nh c«ng cuéc c¶i çch s©u réng vµ triÖt ®Ó h¬n nh»m

®em l¹i hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cho nÒn kinh tÕ ViÖt nam. ChÝnh

c«ng cuéc c¶i çch thµnh c«ng nµy sÏ lµm cho c¬ chÕ chÝnh

s¸ch ng©n hµng cña ViÖt nam phï hîp h¬n víi çc chuÈn mùc

quèc tÕ do vËy thÞ trêng ViÖt nam sÏ hÊp dÉn h¬n, thu hót

87

nhiÒu vèn ®Çu t vµ c«ng nghÖ tõ bªn ngoµi phôc vô cho c«ng

cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Ngoµi ra viÖc

ph¸t triÓn çc quan hÖ hîp t¸c gi÷a hÖ thèng ng©n hµng ViÖt

nam víi céng ®ång tµi chÝnh quèc tÕ vµ khu vùc sÏ cã thªm

®iÒu kiÖn ®µo t¹o ®éi ngò çn bé ng©n hµng cã tr×nh ®é

chuyªn m«n cao.

§¸nh gi¸ kh¸ch quan nh÷ng th¸ch thøc sÏ ph¶i ®¬ng ®Çu

vµ ®èi phã trong qu¸ tr×nh héi nhËp: ®ã lµ xuÊt ph¸t ®iÓm

vµ tr×nh ®é ngµnh ng©n hµng ViÖt nam cßn thÊp, c«ng

nghÖ, tæ chøc ng©n hµng vµ tr×nh ®é qu¶n lý cßn non yÕu

so víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. H¬n n÷a ho¹t

®éng cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam n»m trong bèi c¶nh

mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn tõ c¬ chÕ tËp trung chuyÓn sang

c¬ chÕ thÞ trêng víi nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch cha ®ång bé

cha nhÊt qu¸n vµ thÝch hîp theo çc quy ®Þnh vµ chuÈn mùc

cña quèc tÕ. Trong khi ®ã ®· më cöa vµ héi nhËp tiÕn tíi tù do

ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng th× chóng ta ph¶i tham gia vµo

luËt ch¬i chung b×nh ®¼ng ¸p dông cho tÊt c¶ çc níc, do ®ã

th¸ch thøc nµy lµ lín nhÊt vµ khã kh¨n ®ßi hái ngµnh ng©n

hµng ph¶i nç lùc v¬n lªn vµ ®Èy m¹nh c¶i çch ®Ó ph¸t triÓn.

Do nh÷ng bÊt cËp vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, kh¶ n¨ng h¹n chÕ

vÒ nguån vèn nªn ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng trong

níc dÔ r¬i vµo thÕ yÕu vµ chÞu nhiÒu thua thiÖt trong c¹nh

tranh víi çc tæ chøc tÝn dông níc ngoµi, ®©y lµ mét vÊn ®Ò

gay g¾t trong qu¸ tr×nh më cöa. HÖ thèng ng©n hµng trong

níc do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cha thÝch øng ngay víi tËp

qu¸n kinh doanh trong khu vùc vµ thÕ giíi, ®i kÌm víi kh¶ n¨ng

88

tiÕp nhËn vµ sö dông vèn cßn nhiÒu h¹n chÕ do vËy còng g©y

bÊt lîi cho hÖ thèng ng©n hµng trong níc cña ViÖt nam.

ViÖc më cöa vµ tiÕn tíi tù do ho¸ trong lÜnh vùc dÞch vô

ng©n hµng ë ViÖt nam cïng víi sù ph¸t triÓn çc ho¹t ®éng

cña tæ chøc tÝn dông níc ngoµi t¹i ViÖt nam ®Æt ra çc th¸ch

thøc míi vÒ mÆt ®iÒu hµnh, qu¶n lý vµ gi¸m s¸t cña Ng©n

hµng Nhµ níc. Ngoµi ra khung ph¸p lý cÇn ph¶i lµm râ h¬n ®Ó

khuyÕn khÝch ngµnh ng©n hµng ViÖt nam tiÕp cËn víi çc thÞ

trêng vèn quèc tÕ vµ tham gia cã hiÖu qu¶.

Cñng cè quan hÖ víi Quü tiÒn tÖ quèc tÕ th«ng qua ®µm

ph¸n nh»m tiÕp cËn víi çc nguån vèn hç trî tõ tæ chøc nµy.

Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, çc Bé, ngµnh cÇn cã sù phèi hîp

chÆt chÏ vÒ chñ tr¬ng, néi dung vµ quyÕt ®Þnh çc tho¶

thuËn gi÷a ViÖt nam vµ Quü. Thùc hiÖn nh÷ng yªu cÇu cña

phÝa Quü tiÒn tÖ Quèc tÕ (IMF) trªn c¬ së ®¶m b¶o phï hîp víi

kh¶ n¨ng tiÕp nhËn cña ViÖt nam, kh«ng g©y nh÷ng khã kh¨n

®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph¸t triÓn

cña ViÖt nam. T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý nguån vèn vay cña

IMF ®Ó ®¶m b¶o ph¸t huy cã hiÖu qu¶, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng

tr¶ nî ®Ó cã thÓ tiÕp tôc tiÕp cËn víi çc kho¶n vay míi. Chó

träng ®Ò xuÊt víi IMF t¹o ®iÒu kiÖn hç trî vÒ çc lÜnh vùc

c«ng nghÖ ng©n hµng, ®µo t¹o çn bé vµ c¶i çch hÖ thèng

tµi chÝnh - tiÒn tÖ.

§ång thêi víi ph¸t triÓn quan hÖ víi IMF, quan hÖ víi Ng©n

hµng ThÕ giíi (WB) vµ Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB)

còng cÇn t¨ng cêng theo quan ®iÓm b×nh thêng ho¸ mèi

quan hÖ nµy. KÕt hîp víi çc ngµnh ký kÕt çc hiÖp ®Þnh vay

vèn cña çc tæ chøc nµy.

89

Quan hÖ song ph¬ng víi çc ChÝnh phñ, ng©n hµng çc

níc k¸c trªn thÕ giíi cÇn ®îc ph©n ®Þnh râ rµng ®Ó cã ®Þnh

híng riªng cho tõng khu vùc: Tranh thñ sù hîp t¸c víi çc níc

ph¸t triÓn, khèi ¢u - Mü nh»m thu hót çc nguån vèn ®Çu t

cho çc dù ¸n träng ®iÓm trong níc; Phèi hîp vµ chØ ®¹o çc

ng©n hµng th¬ng m¹i ®µm ph¸n vµ ký kÕt çc hiÖp ®Þnh

thanh to¸n gi÷a çc níc; T¨ng cêng quan hÖ hîp t¸c vµ ®Ò

xuÊt çc chÝnh s¸ch, chñ tr¬ng ph¸t triÓn çc mèi quan hÖ

trong lÜnh vùc tµi chÝnh - ng©n hµng víi çc níc trong khèi

ASEAN; Chó träng çc mèi quan hÖ song ph¬ng víi çc níc cã

chung biªn giíi, ®Æc biÖt lµ Trung quèc nh»m gi¶i quyÕt çc

quan hÖ thanh to¸n gi÷a hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i, hç

trî cho ho¹t ®éng mËu dÞch biªn giíi.

T¨ng cêng hîp t¸c víi çc níc cã hÖ thèng ng©n hµng ph¸t

triÓn cao nh Mü, §øc, Anh, Singapore, Trung quèc...®Ó trao

®æi kinh nghiÖm, ®µo t¹o vµ båi dìng çn bé th«ng qua viÖc

göi çc çn bé ViÖt nam ®i häc tËp ë níc ngoµi, mêi çc chuyªn

gia t vÊn vµ ®µo t¹o cho çn bé trong níc.

§ång thêi cÇn gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò tríc m¾t ®Ó t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c víi çc

tæ chøc quèc tÕ vµ çc níc trªn thÕ giíi: thèng nhÊt tËp trung

cho mét ®¬n vÞ chñ tr×, ®Þnh híng vµ t vÊn trong qu¸ tr×nh

®µm ph¸n, thèng nhÊt vÒ sè liÖu th«ng tin cung cÊp cho

phÝa b¹n gi÷a çc Bé, ngµnh trong khi ®µm ph¸n; qu¶n lý

chÆt chÏ viÖc sö dông çc nguån vèn ®· tiÕp cËn ®îc vµ tiÕn

tr×nh tr¶ nî; t¹o ®iÒu kiÖn cÊp giÊy phÐp cho çc chi nh¸nh

ng©n hµng níc ngoµi vµ çc v¨n phßng ®¹i diÖn NHNN ë ViÖt

nam; tiÕp tôc xö lý nî vµ qu¶n lý qu¸ tr×nh xö lý nî níc ngoµi

90

cña ChÝnh phñ vµ cña doanh nghiÖp nh»m n©ng cao uy tÝn

cña ViÖt nam ; tËp trung nghiªn cøu çc chiÕn lîc héi nhËp víi

khu vùc trªn c¬ së xu híng héi nhËp trªn thÕ giíi

( Khèi ®ång EURO; khèi B¾c Mü) ®Ó cã ®Þnh híng vÒ

chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tiÒn tÖ võa phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn cña ViÖt nam, võa ®¶m b¶o cã thÓ tham gia vµo çc

ho¹t ®éng chung cña khèi ASEAN.

1.2.4Hoµn chØnh çc c¬ chÕ nghiÖp vô cho phï hîp víi ®iÒu

kiÖn c«ng nghÖ míi, hoµn thiÖn çc quy chÕ vÒ th«ng

tin, b¸o ço, quy chÕ gi¸m s¸t, kiÓm so¸t, chÕ ®é kÕ

to¸n, kiÓm to¸n theo ®óng th«ng lÖ quèc tÕ.

Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang c¬ chÕ qu¶n lý kinh

tÕ thÞ trêng, ngµnh ng©n hµng còng ®· tõng bíc c¶i tiÕn çc

c¬ chÕ nghiÖp vô ®Ó phï hîp víi t×nh h×nh míi. Trªn c¬ së

ban hµnh LuËt ng©n hµng Nhµ níc vµ LuËt çc tæ chøc tÝn

dông, hÖ thèng çc v¨n b¶n híng dÉn hai LuËt nµy ®· vµ ®ang

®îc tiÕp tôc triÓn khai gÊp rót nh»m t¹o ra mét m«i trêng ph¸p

lý hoµn chØnh vµ ®Çy ®ñ ®Ó çc ng©n hµng th¬ng m¹i ho¹t

®éng. HÖ thèng çc v¨n b¶n nµy ra ®êi sÏ t¹o ra nh÷ng c¬

chÕ nghiÖp vô phï hîp víi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi, theo híng

chuÈn ho¸ ho¹t ®éng ng©n hµng theo çc m« h×nh tiªu chuÈn

trªn thÕ giíi. C¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ sö dông çc c«ng cô ®iÒu

hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ còng ®îc ®æi míi theo híng ngµy mét

t«n träng çc quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng, níi láng viÖc sö

dông çc c«ng cô qu¶n lý mang tÝnh hµnh chÝnh b¾t buéc.

Tuy nhiªn, çc c¬ chÕ nghiÖp vô còng ®îc “níi láng” tõng bíc

phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña hÖ thèng

91

ng©n hµng, c«ng nghÖ ng©n hµng trong níc ®Ó ®¶m b¶o

kiÓm so¸t ®îc nh÷ng rñi ro ph¸t sinh, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh

vµ an toµn t¹o ®iÒu kiÖn cho çc bíc c¶i tiÕn vµ ®æi míi tiÕp

sau.

HÖ thèng th«ng tin, b¸o ço cÇn ®îc chñ träng c¶i tiÕn

vÒ ph¬ng ph¸p, sè lîng, chÊt lîng vµ h×nh thøc nh»m ®¸p øng

®îc yªu cÇu chuÈn x¸c, nhanh gän, cËp nhËt vµ b¶o ®¶m tÝnh

b¶o mËt, an toµn cho çc ng©n hµng th¬ng m¹i. Tríc m¾t,

NHNN cÇn tiÕn hµnh rµ so¸t l¹i tæng thÓ çc lo¹i h×nh b¸o ço,

çc quy ®Þnh vÒ b¸o ço ®Ó gi¶i quyÕt gi¶m bít chång chÐo,

bÊt hîp lý trong chÕ ®é b¸o ço, g©y khã kh¨n cho çc ng©n

hµng th¬ng m¹i trong qu¸ thùc hiÖn. trªn c¬ së ®ã thùc hiÖn

rót gän, tinh gi¶n çc mÉu biÓu vµ çc quy ®Þnh b¸o ço ®Ó

®¶m b¶o hiÖu qu¶, lîng th«ng tin ®Çy ®ñ phôc vô tèt cho

c«ng t¸c kiÓm so¸t cña NHNN. §ång thêi, cÇn x©y dùng çc

®Ò ¸n hiÖn ®¹i ho¸ chÕ ®é b¸o ço vµ kiÓm so¸t b¸o ço

th«ng qua çc hÖ thèng m¹ng vi tÝnh, m¹ng th«ng tin vµ gi¸m

s¸t th«ng tin gi÷a çc NHTM vµ NHNN, gi÷a çc chi nh¸nh

trong néi bé tõng ng©n hµng, gi÷a çc Vô, Côc t¹i Ng©n hµng

Nhµ níc.

Xóc tiÕn x©y dùng çc quy chÕ vÒ kiÓm so¸t, kiÓm to¸n

vµ thanh tra néi bé trong hÖ thèng ng©n hµng ®Ó çc ng©n

hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn, ®Æc biÖt lµ chÕ ®é kiÓm to¸n b¾t

buéc vµ çc quy ®Þnh chÕ tµi vÒ xö ph¹t nh÷ng vi ph¹m trong

ho¹t ®éng ng©n hµng, chó träng ®Õn c«ng t¸c kiÓm so¸t ho¹t

®éng tÝn dông vµ kinh doanh hèi ®o¸i cña çc ng©n hµng th-

¬ng m¹i. HÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n còng cÇn kh«ng ngõng

®æi míi, c¶i tiÕn ®Ó tõng bíc chuÈn ho¸ theo th«ng lÖ quèc

92

tÕ, tõng bíc bæ sung vµ söa ®æi hÖ thèng kÕ to¸n ®Ó cËp

nhËt çc nghiÖp vô míi, ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn ngµy

mét nhanh cña c«ng nghÖ ng©n hµng.

1.2.5TriÓn khai ®óng tiÕn ®é dù ¸n hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng

vµ hÖ thèng thanh to¸n.

Dù ¸n hiÖn ®¹i ng©n hµng vµ hÖ thèng thanh to¸n ë ViÖt

nam ®îc WB tµi trî víi tæng trÞ gi¸ lµ 32,9 triÖu SDR t¬ng ®-

¬ng kho¶ng 50 triÖu USD, thêi gian vay lµ 40 n¨m trong ®ã cã

10 n¨m ©n h¹n víi møc phÝ cho vay lµ 0,5%. Dù ¸n nµy sÏ tËp

trung cho Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam vµ 6 ng©n hµng th-

¬ng m¹i lµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n,

Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn, Ng©n hµng Ngo¹i th¬ng,

Ng©n hµng C«ng th¬ng, Ng©n hµng hµng h¶i vµ Ng©n hµng

cæ phÇn xuÊt nhËp khÈu.

Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam sÏ lµ c¬ quan chÞu tr¸ch

nhiÖm chÝnh trong viÖc thùc hiÖn dù ¸n. Ngoµi phÇn ®îc tµi

trî cña dù ¸n, Ng©n hµng Nhµ níc cßn tiÕn hµnh thñ tôc cho

vay l¹i kho¶n tiÒn tµi trî ®èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i víi

sè lîng mçi ng©n hµng th¬ng m¹i trong 6 ng©n hµng th¬ng

m¹i nãi trªn vay tõ 2 ®Õn 10 triÖu USD ë møc l·i suÊt cè ®Þnh

lµ 6,25%/n¨m, thêi h¹n thanh to¸n lµ 20 n¨m trong ®ã cã 5

n¨m ©n h¹n. ViÖc thùc hiÖn dù ¸n nµy sÏ lµm cho hÖ thèng

dÞch vô thanh to¸n ®îc tèt h¬n, hÖ thèng ng©n hµng cña ViÖt

nam sÏ cã thÓ cung cÊp çc dÞch vô thanh to¸n ®¸ng tin cËy

cho kh¸ch hµng cña m×nh. §èi víi Ng©n hµng Nhµ níc, viÖc

thùc hiÖn dù ¸n nµy sÏ t¨ng cêng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng

thanh to¸n liªn ng©n hµng, bé m¸y tæ chøc trong viÖc thanh

93

to¸n. §èi víi çc ng©n hµng th¬ng m¹i, dù ¸n nµy sÏ gióp hä c¶i

tiÕn c¬ chÕ thanh to¸n néi bé gi÷a çc chi nh¸nh trong hÖ

thèng, t¨ng cêng kh¶ n¨ng cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i trong

viÖc cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng vµ n©ng cao n¨ng lùc

qu¶n lý néi bé cho çc ng©n hµng th¬ng m¹i.

HiÖn nay dù ¸n ®· thùc hiÖn ®îc 8 n¨m vµ ®ang tiÕn

triÓn tÝch cùc t¹i Ng©n hµng Nhµ níc. Tuy nhiªn ®©y lµ dù ¸n

cã quy m« lín, viÖc thùc hiÖn gåm nhiÒu néi dung phøc t¹p liªn

quan ®Õn nhiÒu c¬ quan kh¸c nhau v× vËy trong qu¸ tr×nh

thùc hiÖn ®· cã nh÷ng lóc tiÕn ®é cña dù ¸n bÞ ¶nh hëng.

Trong thêi gian qua, Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ®· cã

nh÷ng chØ ®¹o cô thÓ nh»m thùc hiÖn tèt dù ¸n nµy, cô thÓ

lµ ®· chuyÓn mét phÇn cña dù ¸n tõ Ban Qu¶n lý dù ¸n sang

Côc C«ng nghÖ tin häc Ng©n hµng. Trong thêi gian tíi ®Ó ®Èy

nhanh tèc ®é thùc hiÖn dù ¸n, Ng©n hµng Nhµ níc cÇn tËp

trung chØ ®¹o çc Vô, Côc liªn quan thùc hiÖn ®óng çc cam

kÕt ®· tho¶ thuËn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc gi¶i ng©n

vµ mua s¾m thiÕt bÞ.

1.2.6§¸nh gi¸ kÕt qu¶ çc ch¬ng tr×nh ®· triÓn khai, çc hiÖp

®Þnh ®· ký víi çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nh»m thóc

®Èy tiÕn ®é rót vèn tõ çc ch¬ng tr×nh dù ¸n.

Thùc hiÖn chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc më réng quan

hÖ hîp t¸c víi bªn ngoµi, vît qua nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc,

níc ta ®· tõng bøt ph¸ thÕ bao v©y cÊm vËn cña Mü. Thµng

10/1993 ta ®· nèi l¹i quan hÖ víi WB, IMF, ADB. §©y lµ mét

thêi ®iÓm quan träng ®¸nh dÊu bíc héi nhËp c¬ b¶n cña ViÖt

nam vµo céng ®ång tµi chÝnh trong khu vùc vµ quèc tÕ. T¹i

94

thêi ®iÓm ®ã çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ ®· hç trî tÝch cùc

ViÖt nam trong viÖc ®µm ph¸n víi çc chñ nî níc ngoµi xö lý

çc kho¶n nî cò nh nî CLB Pari, nî CLB London, hç trî ViÖt nam

c¶ vÒ mÆt tµi chÝnh vµ kü thuËt. ViÖc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c

xö lý nî cña ViÖt nam víi çc tæ chøc quèc tÕ, lµ ®iÒu kiÖn

®Ó thu hót çc nguån lùc tõ bªn ngoµi, lµnh m¹nh ho¸ nî níc

ngoµi cña ViÖt nam, n©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt nam trªn thÞ

trêng quèc tÕ.

KÓ tõ n¨m 1993, sau khi nèi l¹i quan hÖ víi céng ®ång tµi

chÝnh th× tÝnh cho tíi n¨m 2000, qua 7 héi nghÞ nhãm t vÊn

çc nhµ tµi trî dµnh cho ViÖt nam, céng ®ång tµi chÝnh quèc

tÕ ®· cam kÕt cung cÊp ODA cho níc ta víi trÞ gi¸ lªn tíi 15,04

tû USD ( bao gåm c¶ çc kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ çc

kho¶n vay u ®·i), tÝnh ®Õn n¨m 2000, ta ®· gi¶i ng©n ®îc

kho¶ng 6,5 tû USD.

Trong sè çc nhµ tµi trî cã mét sè nhµ tµi trî lín nh NhËt

b¶n, Ph¸p... ®èi víi çc tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ th× WB vµ

ADB lµ hai nhµ tµi trî lín nhÊt cho ViÖt nam. Cho ®Õn nay, WB

®· cam kÕt tµi trî cho ViÖt nam çc kho¶n tÝn dông víi trÞ gi¸

lªn tíi 2 tû USD, thêi h¹n vay 40 n¨m trong ®ã cã 10 n¨m ©n

h¹n, l·i suÊt 0,75%/n¨m. Nguån vèn nµy ®îc cam kÕt sö dông

trong çc lÜnh vùc giao th«ng vËn t¶i, thuû lîi, n«ng nghiÖp vµ

ph¸t triÓn n«ng th«n, n¨ng lîng, gi¸o dôc, y tÕ d©n sè vµ kÕ

ho¹ch ho¸ gia ®×nh, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ. Cßn Ng©n

hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ cho ®Õn nay ®· cam kÕt cung cÊp

cho ta çc kho¶n tÝn dông u ®·i kho¶ng 1,56 tû USD thêi h¹n

40 n¨m trong ®ã cã 10 n¨m ©n h¹n, l·i suÊt 1%/n¨m, sö dông

95

cho çc lÜnh vùc giao th«ng, n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng

th«n, n¨ng lîng, cÊp níc.

1.2.7Xóc tiÕn x©y dùng ®Ò ¸n, kÕ ho¹ch tõng bíc th©m nhËp

thÞ trêng quèc tÕ cho çc NHTMQD, çc NHTMCP

Xu thÕ chung cña khu vùc vµ thÕ giíi trong nh÷ng thËp

kû gÇn ®©y lµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tù do ho¸ çc quan hÖ th-

¬ng m¹i vµ tµi chÝnh gi÷a çc níc. Trong bèi c¶nh ®ã, më

réng ho¹t ®éng v¬n ra çc thÞ trêng quèc tÕ cña çc

NHTMQD, çc NHTMCP trong níc ngµy cµng cÇn thiÕt vµ cã ý

nghÜa quan träng ®èi víi c«ng cuéc c¶i çch ®æi míi ngµnh

ng©n hµng - tµi chÝnh nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ níc ta nãi

chung. Do tèc ®é héi nhËp çc quan hÖ nµy ngµy cµng diÔn ra

nhanh chãng, nªn nÕu çc NHTM trong níc kh«ng cã kÕ ho¹ch

th©m nhËp ra thÞ trêng quèc tÕ th× sím hay muén còng sÏ bÞ

c« lËp, tôt hËu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh suy gi¶m. KÓ tõ khi nÒn

kinh tÕ ViÖt nam ®îc ®æi míi, më réng çc mèi quan hÖ, hÖ

thèng ng©n hµng ViÖt nam ®· vµ ®ang cã nh÷ng c¶i tiÕn

kh«ng ngõng ®Ó b¾t nhÞp víi quèc tÕ. Tuy nhiªn, ®Ó cã híng

®i v÷ng ch¾c vµ ®ång bé, cÇn sím cã nh÷ng ®Ò ¸n, kÕ

ho¹ch cô thÓ cho çc ng©n hµng th¬ng m¹i trong níc. Cô thÓ

cÇn triÓn khai x©y dùng çc ®Ò ¸n më réng thÞ trêng theo

çc néi dung c¬ b¶n sau:

§¸nh gi¸ ®óng tÇm quan quan träng cña viÖc më réng

ph¹m vi ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng ra çc thÞ trêng

quèc tÕ nh»m:

1. Më réng kh¶ n¨ng tiÕp cËn vµ thu hót çc luång vèn tõ

bªn ngoµi th«ng qua çc quan hÖ víi çc ng©n hµng níc

96

ngoµi, çc tæ chøc tµi chÝnh – tiÒn tÖ quèc tÕ, çc tæ

chøc ®Çu t, hç trî ph¸t triÓn quèc tÕ.

2. Tranh thñ çc quan hÖ víi hÖ thèng ng©n hµng çc níc ®·

ph¸t triÓn ®Ó häc hái kinh nghiÖm cña b¹n vÒ çc lÜnh

vùc kinh doanh thuéc c«ng nghÖ ng©n hµng hiÖn ®¹i:

kinh doanh hèi ®o¸i, thÈm ®Þnh dù ¸n, phßng ngõa rñi

ro, th«ng tin, kiÓm so¸t vµ qu¶n trÞ ng©n hµng, gi¸m s¸t

vµ qu¶n lý tµi chÝnh, dÞch vô kh¸ch hµng ®µo t¹o çn bé

3. T¹o ®iÒu kiÖn cho çc doanh nghiÖp trong níc më réng

thÞ trêng, t×m kiÕm c¬ héi ®Çu t, b¹n hµng ®Ó më réng

xuÊt khÈu, ngo¹i th¬ng vµ çc quan hÖ kinh tÕ theo ®-

êng lèi ®èi ngo¹i cña Nhµ níc.

TËp trung cñng cè çc ng©n hµng th¬ng m¹i, ®Æc biÖt chó

träng ®Õn hç trî vèn vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý vèn kh¶ dông cña

çc ng©n hµng th¬ng m¹i, chñ ®¹o vµ ®i tiªn phong trong

viÖc më réng ph¹m vi ho¹t ®éng ra khu vùc vµ quèc tÕ. Vèn lµ

thùc sù cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i trong c¹nh tranh víi çc

ng©n hµng níc ngoµi vµ ®ång thêi còng lµ uy tÝn vµ søc m¹nh

cña ng©n hµng do trªn thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ, t¹o tiÒn

®Ò cho çc quan hÖ tÝn dông víi bªn ngoµi.

Híng çc ng©n hµng th¬ng m¹i ph¸t triÓn theo híng ®a

d¹ng ho¸, ®a n¨ng ho¸ çc ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i

theo c¬ chÕ thÞ trêng, më réng çc lo¹i h×nh ®Çu t, kinh

doanh trªn çc thÞ trêng trong vµ ngoµi níc. Tríc hÕt, cÇn cñng

cè vµ ph¸t triÓn çc thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng vèn trong níc,

më réng çc c«ng cô kinh doanh míi, hiÖn ®¹i, theo th«ng lÖ

quèc tÕ ®Ó çc ng©n hµng th¬ng m¹i cã c¬ héi lµm quen, tËp

97

dît, tÝch luü kinh nghiÖm tríc khi khi tham gia vµo çc thÞ tr-

êng ph¸t triÓn ë møc ®é cao. Chó träng ph¸t triÓn çc c«ng cô

giao dÞch trªn thÞ trêng ngo¹i lÖ liªn ng©n hµng, thÞ trêng

chøng kho¸n, çc thÞ trêng giÊy tê cã gi¸, thÞ trêng néi tÖ, thÞ

trêng bÊt ®éng s¶n... ®ång thêi hoµn thiÖn çc c¬ chÕ qu¶n

lý theo híng gi¶m bít çc chÕ tµi mang tÝnh hµnh chÝnh b¾t

buéc, t«n träng quy luËt thÞ trêng vµ ph¸t triÓn çc lÜnh vùc:

tÝn dông, thanh to¸n quèc tÕ, b·o l·nh, chiÕt khÊu hèi phiÕu,

tÝn dông thuª mua, kinh doanh hèi ®o¸i, uû th¸c ®Çu t, tÝn

dông tµi trî, thanh to¸n sÐc, t vÊn kh¸ch hµng. Më réng quan

hÖ ®¹i lý víi çc tæ chøc tÝn dông, ng©n hµng níc ngoµi lµ

mét trong nh÷ng néi dung quan träng cÇn ph¸t triÓn ®Ó sím

thÝch nghi víi m«i trêng ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÐ.

Hç trî cho hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i cã ®iÒu kiÖn

kh«ng ngõng c¶i tiÕn c«ng nghÖ, çc ph¬ng tiÖn thiÕt bÞ theo

híng hiÖn ®¹i ho¸, tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ ®Ó ®ñ kh¶ n¨ng

hoµ nhËp víi çc hÖ thèng ng©n hµng quèc tÕ. §Æc biÖt chó

träng ®Õn c«ng nghÖ th«ng tin, viÔn th«ng, hÖ thèng m¸y

tÝnh, hÖ thèng thanh to¸n hiÖn ®¹i nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng

giao dÞch th«ng suèt, nhanh vµ an toµn, cã thÓ kiÓm so¸t ®îc.

Thùc tÕ hiÖn nay, hÇu hÕt ng©n hµng th¬ng m¹i cña ta ®·

tham gia vµo hÖ thèng thanh to¸n SWIFT ®Ó chuyÓn vµ nhËn

thanh to¸n tõ çc ng©n hµng ®¹i lý ë níc ngoµi. Tham gia vµo

çc m¹ng líi vµ hÖ thèng thanh to¸n ®a quèc gia lµ mét trong

nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho çc ng©n hµng

th¬ng m¹i trong níc v¬n tÇm ho¹t ®éng ra thÕ giíi. Bªn c¹nh

®ã, còng cÇn t¨ng cêng ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n néi bé

98

trong mçi ng©n hµng, hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng

trong níc vµ çc hÖ thèng xö lý tµi kho¶n kh¸ch hµng.

N©ng cao kiÕn thøc vµ ®µo t¹o çn bé trùc tiÕp tham gia

vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i t¹i çc NHTM. Trang bÞ

®Çy ®ñ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt vµ n©ng cao vÒ lÜnh vùc

ng©n hµng, vÒ kinh doanh hèi ®o¸i, vÒ ngo¹i ng÷, tin häc vµ

cã tr×nh ®é nhÊt ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®Ó ®¸p øng yªu cÇu.

X©y dùng ®Ò ¸n triÓn khai hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé,

gi¸m s¸t vµ kiÓm tra tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o an toµn, duy tr×

ho¹t ®éng kinh doanh lµnh m¹nh æn ®Þnh, b¶o toµn vèn,

phßng ngõa rñi ro. Gióp çc ng©n hµng th¬ng m¹i tiÕp cËn víi

nh÷ng th«ng tin ®a d¹ng vÒ t×nh h×nh kinh tÕ, tµi chÝnh,

tiÒn tÖ vµ chÝnh trÞ cña khu vùc vµ quèc tÕ.

Nhµ níc cã chñ tr¬ng râ rµng vµ cã ®Þnh híng trong chiÕn l-

îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i bao gåm çc s¸ch lîc riªng ®èi

víi mçi ngµnh, nghÒ, tõ ®ã cã ®Þnh híng cho çc ng©n hµng

th¬ng m¹i më réng híng ho¹t ®éng trªn thÞ trêng quèc tÕ, chó

träng ho¹ch ®Þnh râ çc chÝnh s¸ch ®Çu t, thu hót vèn níc

ngoµi, chÝnh s¸ch vay tr¶ nî níc ngoµi, tÝn dông hç trî xuÊt

nhËp khÈu, chÝnh s¸ch liªn doanh, liªn kÕt víi tõng níc vµ khu

vùc. Trªn c¬ së n¾m râ ®êng lèi chung, hÖ thèng ng©n hµng

th¬ng m¹i míi cã thÓ tõng bíc triÓn khai më réng çc ho¹t

®éng kinh doanh ®èi ngo¹i cña m×nh.

2. Mét sè kiÕn nghÞ cô thÓ.

2.2 VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch.

2.1.1. Nhµ níc t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý ®Ó b¶o ®¶m tÝnh

®éc lËp t¬ng ®èi cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam.

99

HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t

triÓn trong thêi gian kÐo dµi theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp.

Mäi c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong thêi kú tríc khi ®æi míi ®Òu

theo kÕ ho¹ch vµ ph©n bæ. Ng©n hµng ®a vèn ra cho nÒn

kinh tÕ theo kÕ ho¹ch chÝnh phñ phª duyÖt vµ víi møc l·i suÊt

cè ®Þnh, thËm chÝ møc l·i suÊt cho vay ra thÊp h¬n møc vèn

huy ®éng vµo. C¸c doanh nghiÖp Nhµ níc th× còng kh«ng

quan t©m ®Õn lç hay l·i v× l·i th× Nhµ níc thu, lç th× Nhµ níc

bï. HÖ thèng ng©n hµng th× rãt vèn theo kÕ ho¹ch ®îc duyÖt.

Ng©n hµng Nhµ níc võa dãng vai trß ®iÒu hµnh qu¶n lý võa lµ

ngêi trùc tiÕp ®a vèn ra nÒn kinh tÕ.

Víi mét c¬ chÕ ho¹t ®éng nh vËy ®· kh«ng khuyÕn

khÝch c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n ®Õn hiÖu qu¶ kinh

doanh vµ còng kh«ng n©ng cao ®îc tr×nh ®é xem xÐt thÈm

®Þnh dù ¸n, ph¬ng ¸n kinh doanh ®Ó cho vay cña hÖ thèng

ng©n hµng. Ng©n hµng Nhµ níc th× võa lµ c¬ quan qu¶n lý

võa lµ ngêi thùc hiÖn cho vay trùc tiÕp. V× vËy, chøc n¨ng

nhiÖm vô ®an xen nhau nªn hiÖu qu¶ lµ kh«ng cao. VÒ ph¬ng

diÖn chÝnh s¸ch th× ¸p ®Æt, vÒ ph¬ng diÖn ho¹t ®éng

nghiÖp vô th× ®éc quyÒn. V× vËy, khi nÒn kinh tÕ cña ta

®æi míi, ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng còng tõng bíc

®æi míi. Bíc ®æi míi ®Çu tiªn lµ sù ra ®êi cña hai ph¸p lÖnh

ng©n hµng. Hai ph¸p lÖnh nµy ®· t¸ch chøc n¨ng qu¶n lý ra

khái chøc n¨ng kinh doanh. H×nh thµnh hÖ thèng ng©n hµng

th¬ng m¹i vµ tæ chøc tÝn dông riªng. Víi sù ph©n t¸ch râ rµng

nh trªn nªn ®· tr¸nh ®îc t×nh tr¹ng “võa ®¸ bãng võa thæi

cßi” nh hÖ thèng ng©n hµng tríc khi ph¸p lÖnh ra ®êi. Sù ®æi

míi nµy lµ mét bíc ngoÆt ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh h×nh

100

thµnh vµ ph¸t triÓn cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam. Tuy

nhiªn, víi xu híng ph¸t triÓn cña ®Êt níc nãi riªng vµ cña thÕ

giíi nãi chung, hÖ thèng ng©n hµng cµng ngµy cµng cÇn cã

tÝnh ®éc lËp t¬ng ®èi kh¸ch quan ®Ó lµm sao vÒ khÝa c¹nh

c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ qu¶n lý, ph¶i thùc thi ®îc môc tiªu cña

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, thùc hiÖn ®îc chøc n¨ng quan träng nhÊt

cña mét ng©n hµng trung ¬ng lµ æn ®Þnh ®ång tiÒn, gãp

phÇn ®¶m b¶o æn ®Þnh vÜ m« ®Ó thóc ®Èy t¨ng trëng kinh

tÕ. Muèn lµm ®îc nh vËy, Thèng ®èc Ng©n hµng Trung ¬ng

cÇn quyÒn quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mang tÝnh ®éng vµ kÞp thêi

®Ó xö lý t×nh h×nh biÕn ®éng cña thÞ trêng vµ ®¹t ®îc môc

tiªu cuèi cïng lµ: Gi÷ ®îc møc l¹m ph¸t ë møc ®é cho phÐp phï

hîp víi tèc ®é t¨ng trëng vµ dù tr÷ ngo¹i tÖ ®îc Quèc héi

th«ng qua. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu trªn th× Thèng ®èc ph¶i ®a

ra nh÷ng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®iÒu hµnh vµ toµn quyÒn

quyÕt ®Þnh lîng tiÒn ®a ra hay rót vÒ trong lu th«ng chÝnh

s¸ch l·i suÊt hay tû gi¸ thÕ nµo ®Ó cuèi cïng ®¹t ®îc môc tiªu.

Tõ th¸ng 10/1998, LuËt Ng©n hµng Nhµ níc vµ tæ chøc

tÝn dông ®· b¾t ®Çu cã hiÖu lùc. §©y lµ mét bíc tiÕn míi, c¶i

tiÕn m«i trêng ph¸p lý trong ho¹t ®éng cña ngµnh ng©n hµng.

Tuy nhiªn m« h×nh vµ c¬ chÕ ®iÒu hµnh cña Ng©n hµng Nhµ

níc hiÖn nay vÉn cßn cÇn ph¶i tiÕp tôc ®æi míi th× míi ®¸p

øng ®îc viÖc qu¶n lý chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong c¬ chÕ thÞ tr-

êng nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cÇn thiÕt. VÒ ph¬ng diÖn ph¸p lý,

cÇn thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc cô thÓ sau:

a/ C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y ë Ng©n hµng Trung ¬ng (trô

së chÝnh) cÇn ®îc t¨ng cêng c¶ vÒ lîng vµ vÒ chÊt míi phï hîp

®îc víi c¬ chÕ ®iÒu hµnh b»ng c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp.

101

b/ C¬ chÕ ®iÒu hµnh: ChÝnh phñ kh«ng chØ ®¹o ®iÒu

hµnh trùc tiÕp nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ cña Ng©n hµng Nhµ

níc mµ nªn chØ ®¹o theo môc tiªu ®Æt ra cho viÖc thùc thi

chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh môc tiªu l¹m ph¸t, môc tiªu vÒ dù tr÷

ngo¹i tÖ... cßn lîng tiÒn cung øng, l·i suÊt hay tû gi¸ ®Ó Thèng

®èc ®îc quyÒn quyÕt ®Þnh.

§èi víi hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i, hiÖn nay nÕu

tÝnh c¶ çc ng©n hµng liªn doanh vµ chi nh¸nh ng©n hµng níc

ngoµi ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam th× con sè ®· lªn ®Õn 952

ng©n hµng trong ®ã cã 5 ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh,

5 ng©n hµng liªn doanh, 37 ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn vµ

19 chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi vµ 886 quü tÝn dông nh©n

d©n. Tuy nhiªn, phÇn ®ãng gãp cña hÖ thèng ng©n hµng th-

¬ng m¹i quèc doanh vÉn n¾m thÞ phÇn chØ ®¹o, kho¶ng 60 -

70% tÝn dông cho nÒn kinh tÕ.

NHTMQD còng sÏ dùa vµo viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, nªn

kh«ng n©ng cao tr×nh ®é kinh doanh vµ ®iÒu nµy sÏ lµm

gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®Çy biÕn

®éng. Do vËy, th¸ng 9 - 2002 ChÝnh phñ ®· thµnh lËp Ng©n

hµng ChÝnh s¸ch cña ViÖt nam vµ dÇn dÇn çc NHTMQD sÏ

chuyÓn çc ho¹t ®éng v× chÝnh s¸ch sang h¼n Ng©n hµng

ChÝnh s¸ch ®Ó tiÕn tr×nh thùc hiÖn phï hîp víi tiÕn tr×nh héi

nhËp cña ViÖt nam ®èi víi khu vùc vµ quèc tÕ.

2.1.4ChÝnh phñ ®iÒu chØnh l¹i nh÷ng biÖn ph¸p chØ ®¹o hÖ

thèng ng©n hµng phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng

vµ héi nhËp.

102

ChÝnh phñ chØ ®¹o hÖ thèng ng©n hµng th«ng qua chØ

tiªu vÒ l¹m ph¸t ®Æt ra ®Ó hÖ thèng ng©n hµng thùc hiÖn,

kh«ng trùc tiÕp phª duyÖt lîng cung øng tiÒn, hay chØ ®¹o çc

NHTM ph¶i cho vay...

NHTW ph¶i ®a ra c¬ chÕ, chÝnh s¸ch biÖn ph¸p ®Ó thùc

hiÖn æn ®Þnh tiÒn tÖ gãp phÇn æn ®Þnh vÜ m« ®Ó thóc

®Èy t¨ng trëng.

Tuy nhiªn, nh÷ng biÖn ph¸p chØ ®¹o cña ChÝnh phñ

còng ph¶i ®ång bé chung víi çc bé ngµnh kh¸c. Çc bé ngµnh

cïng phèi hîp x©y dùng ch¬ng tr×nh tµi chÝnh quèc gia vµ

ChÝnh phñ ph¶i phª chuÈn ch¬ng tr×nh tµi chÝnh quèc gia

trong ®ã ®· dù kiÕn ®îc çc chØ tiªu c¬ b¶n cho ph¸t triÓn

kinh tÕ nh

Tèc ®é t¨ng trëng.

Tû lÖ l¹m ph¸t.

Møc dù tr÷ ngo¹i tÖ.

XuÊt nhËp khÈu.

Vay tr¶ nî níc ngoµi bao gåm c¶ ®Çu t trùc tiÕp.

Thu chi ng©n s¸ch.

C©n ®èi tiÒn tÖ.

Tãm l¹i, ch¬ng tr×nh tµi chÝnh quèc gia ®· bao gåm toµn

bé çc chØ tiªu kinh tÕ vÜ m« ®îc c©n ®èi hµi hoµ vµ çc bé

ngµnh ph¶i ®a ra çc chÝnh s¸ch c¬ chÕ ®Ó thùc hiÖn ch¬ng

tr×nh ®ã mét çch tæng thÓ. Víi ch¬ng tr×nh tµi chÝnh ®· ®-

îc phª duyÖt, Thèng ®èc NHTW ®Ò xuÊt biÖn ph¸p c¬ chÕ

chÝnh s¸ch ®Ó thùc thi.

Cßn ®èi víi NHTM, th× t¸ch riªng ng©n hµng chÝnh s¸ch

®Ó thùc thi theo chØ ®¹o mang tÝnh chÝnh s¸ch cßn ®Ó çc

103

NHTM thùc sù mang tÝnh kinh doanh vµ ph¶i n©ng cao tr×nh

®é ho¹t ®éng còng nh kÕt qu¶ kinh doanh.

2.1.5Cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hèi ®o¸i ë ViÖt nam

trong thêi gian tíi. TiÕn tíi thùc hiÖn ®ång ViÖt nam

chuyÓn ®æi.

ViÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hèi ®o¸i mét çch

hoµn chØnh ë ViÖt nam ph¶i ®îc tiÕn hµnh dÇn dÇn tõng bíc

trong mèi quan hÖ tæng thÓ víi çc ®iÒu kiÖn kinh tÕ, kü

thuËt, tæ chøc, ph¸p lý vµ con ngêi.

a/ VÒ ®iÒu kiÖn kinh tÕ:

DiÔn biÕn cña tû gi¸ hèi ®o¸i còng nh ho¹t ®éng cña thÞ tr-

êng ngo¹i hèi chÞu t¸c ®éng tæng hîp cña çc ®iÒu kiÖn

kinh tÕ vÜ m«.

C©n b»ng kinh tÕ vÜ m«, ®Æc biÖt lµ c©n b»ng çn c©n

v·ng lai.

Ho¹t ®éng cña thÞ trêng hèi ®o¸i g¾n liÒn trùc tiÕp víi

diÔn biÕn cña çn c©n thanh to¸n v·ng lai cña ®Êt níc. NÕu

çn c©n thanh to¸n v·ng lai mÊt c©n ®èi lín vµ triÒn miªn sÏ

rÊt khã níi láng kiÓm so¸t ngo¹i hèi vµ thùc hiÖn chuyÓn

®æi ®ång tiÒn mét çch tù do. Bëi vËy, duy tr× kh¶ n¨ng

híng tíi sù c©n b»ng çn c©n v·ng lai cã ý nghÜa rÊt quan

träng trong viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hèi ®o¸i.

Trong trêng hîp mÊt c©n ®èi çn c©n v·ng lai th× çn c©n

vèn ph¶i d thõa ®Ó b¶o ®¶m cho çn c©n thanh to¸n quèc

tÕ ®îc duy tr× ë møc ®é cho phÐp, kh«ng béi chi vît qu¸

30% kim ng¹ch xuÊt khÈu.

104

Nh÷ng ®iÒu kiÖn liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh

s¸ch l·i suÊt, chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi vµ çc thÞ trêng

ng¾n h¹n.

ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®Æc biÖt lµ kh¶ n¨ng sö dông çc

c«ng cô gi¸n tiÕp trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cã

vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ®iÒu chØnh lîng tiÒn cung øng

qua ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi diÔn biÕn tû gi¸.

L·i suÊt ®ång ViÖt nam kh«ng cao qu¸ møc vµ kh«ng

chªnh lÖch qu¸ xa so víi l·i suÊt quèc tÕ sÏ t¹o ra sù æn ®Þnh

trong viÖc lu chuyÓn çc dßng ngo¹i tÖ qua ®ã gãp phÇn æn

®Þnh tû gi¸ vµ ho¹t ®éng thÞ trêng.

Qu¸ tr×nh thiÕt lËp vµ vËn hµnh çc thÞ trêng ng¾n h¹n,

®Æc biÖt lµ thÞ trêng tÝn phiÕu kho b¹c, thÞ trêng më, thÞ tr-

êng néi tÖ liªn ng©n hµng lu«n lu«n g¾n bã víi ho¹t ®éng cña

thÞ trêng hèi ®o¸i. ChØ trong ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng nhÞp

nhµng vµ cã hiÖu qu¶ cña çc thÞ trêng nµy. Ng©n hµng Nhµ

níc míi cã thÓ ®iÒu hµnh tû gi¸ vµ triÖt tiªu ®îc çc ¶nh hëng

xÊu trªn thÞ trêng hèi ®o¸i. Ngoµi ra, th«ng qua sù can thiÖt

trªn thÞ trêng ng¾n h¹n, NHNN cã thÓ gi¸n tiÕp t¸c ®éng ®Õn

tû gi¸ trªn thÞ trêng hèi ®o¸i. H¬n n÷a, çc nhµ qu¶n lý ng©n

quü vµ kinh doanh ngo¹i hèi cña çc ng©n hµng th¬ng m¹i cã

thÓ th«ng qua çc thÞ trêng nµy ®Ó qu¶n lý nguån ngo¹i tÖ vµ

ng¨n ngõa rñi ro trong qu¸ tr×nh kinh doanh hèi ®o¸i.

Nh vËy, sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng ng¾n h¹n sÏ cho phÐp

NHNN sö dông çc biÖn ph¸p gi¸n tiÕp t¸c ®éng ®Õn tû gi¸

thay v× çc biÖn ph¸p trùc tiÕp th«ng qua c«ng cô qu¶n lý

ngo¹i hèi. Cã nh vËy, viÖc cñng cè thÞ trêng ngo¹i hèi hoµn

chØnh míi cã thÓ thùc hiÖn ®îc.

105

b/ VÒ ®iÒu kiÖn kü thuËt:

§iÒu kiÖn kü thuËt quan träng ®Çu tiªn lµ hÖ thèng

thanh to¸n liªn ng©n hµng, kh¶ n¨ng thanh to¸n bï trõ vµ kh¶

n¨ng ®iÒu hoµ ngo¹i tÖ trong tõng ng©n hµng th¬ng m¹i vµ

trong toµn hÖ thèng th¬ng m¹i.

VÒ hÖ thèng giao dÞch: m¹ng vi tÝnh (®êng truyÒn X25),

hÖ thèng TELEX, FAX vµ hÖ thèng th«ng tin Reuters, DowJones

Telerate còng lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng.

HÖ thèng çc phßng giao dÞch, çc phßng ng©n quü cña

çc ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc trang bÞ hiÖn ®¹i vµ ho¹t ®éng

cã hiÖu qu¶ còng lµ m¾t xÝch quan träng trong ho¹t ®éng cña

thÞ trêng.

Cuèi cïng ph¶i kÓ ®Õn sù ph¸t triÓn mét m¹ng líi çc

c«ng ty m«i giíi ®îc h×nh thµnh tõ nh÷ng ng©n hµng cã kh¶

n¨ng nhÊt trªn thÞ trêng. Çc c«ng ty m«i giíi lµ ®Çu mèi ®Ó

®iÒu hoµ ngo¹i tÖ mét çch nhanh chãng. Çc tæ chøc nµy víi

çc nhµ ph©n tÝch thÞ trêng hµng ®Çu sÏ ®ãng gãp ®¸ng kÓ

vµo viÖc dù ®o¸n tû gi¸ vµ ng¨n ngõa rñi ro.

c/ §iÒu kiÖn ph¸p lý:

Mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¸p lý quan träng lµ x©y

dùng mét thÓ chÕ giao dÞch ngµy cµng tiÕp cËn víi çc tiªu

chuÈn quèc tÕ vµ ¸p dông thèng nhÊt trong tÊt c¶ çc tæ chøc

tham gia vµo thÞ trêng hèi ®o¸i.

d/ §iÒu kiÖn con ng êi:

106

§iÒu kiÖn con ngêi cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc

cñng cè thÞ trêng hèi ®o¸i hoµn chØnh ë ViÖt nam. ChØ cã

thÓ ®µo t¹o ®éi ngò kinh doanh hèi ®o¸i tinh th«ng nghiÖp vô

vµ cã kh¶ n¨ng n¾m b¾t ®îc çc diÔn biÕn thÞ trêng th× míi

cã thÓ tham gia vµo çc ho¹t ®éng thÞ trêng ®ång thêi míi cã

thÓ lµm chñ ®îc çc giao dÞch hèi ®o¸i nh giao dÞch SWAP,

OPTION...

Ngoµi ra ®éi ngò çc çn bé ph©n tÝch, çn bé qu¶n lý

ng©n quü vµ çc çn bé trong bé phËn phÝa sau (Back office)

còng gi÷ vai trß quan träng trong ho¹t ®éng ®èi ho¸i.

Nh vËy, chóng ta chØ cã thÓ cã mét thÞ trêng hèi ®o¸i

hoµn chØnh víi môc tiªu cho phÐp ¸p dông mét ®ång tiÒn ViÖt

nam chuyÓn ®æi mét khi chóng ta t¹o dùng ®îc çc ®iÒu

kiÖn kÓ trªn. Bëi vËy, viÖc cñng cè vµ ph¸t triÓn thÞ trêng hèi

®o¸i hoµn chØnh t¹i ViÖt nam ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh dÇn dÇn

tõng bíc ®îc chia lµm hai giai ®o¹n sau ®©y:

Giai ®o¹n mét: Cñng cè ho¹t ®éng thÞ trêng ngo¹i tÖ

liªn ng©n hµng.

Më réng giao lu çc ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ gi÷a çc

ng©n hµng th¬ng m¹i, kÓ c¶ giao dÞch trùc tiÕp còng nh

çc giao dÞch th«ng qua vai trß trung gian cña NHNN.

Cho phÐp mét sè ng©n hµng cã nhiÖm vô ngo¹i hèi lín nh

çc c«ng ty m«i giíi trªn thÞ trêng. Trªn c¬ së ®ã tõng bíc

NHNN rót khái vai trß trung gian nh hiÖn nay.

Cñng cè kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ ngo¹i tÖ trong tõng hÖ thèng

ng©n hµng th¬ng m¹i. ChØ cho phÐp trô së chÝnh vµ mét

chi nh¸nh chÝnh ®îc phÐp më tµi kho¶n ngo¹i tÖ ë níc

ngoµi.

107

Cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n liªn ng©n hµng.

Hç trî çc ng©n hµng thµnh lËp çc phßng giao dÞch. Tæ

chøc ®µo t¹o hoÆc hç trî ®µo t¹o çn bé giao dÞch ngo¹i

hèi.

Thèng nhÊt viÖc ®iÒu hµnh quü ®iÒu hoµ vµ quü kinh

doanh ngo¹i tÖ vµo mét ®Çu mèi chØ ®¹o do mét bé phËn

trong NHNN qu¶n lý ®Ó thèng nhÊt ho¹t ®éng mua b¸n can

thiÖp cña NHNN vµo mét mèi. NHNN chØ lµ ngêi giao dÞch

cuèi cïng trªn thÞ trêng vµ chØ mua b¸n khi thùc hiÖn chÝnh

s¸ch can thiÖp.

Cñng cè viÖc chÊp hµnh nh÷ng quy ®Þnh vÒ tr¹ng th¸i

ngo¹i tÖ vµ chÕ ®é b¸o ço hµng ngµy, hµng tuÇn vµ b¸o

ço quý, n¨m cña çc NHTM.

Giai ®o¹n hai

Trªn c¬ së ®a ra ho¹t ®éng thÞ trêng më vµ thÞ trêng

tÝn phiÕu kho b¹c ®i vµo æn ®Þnh, ®ång thêi víi nh÷ng

thµnh c«ng trong viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¨ng trëng kinh tÕ,

æn ®Þnh gi¸ vµ n©ng cao møc dù tr÷ ngo¹i tÕ quèc tÕ, tõng

bíc níi láng kiÓm so¸t ngo¹i hèi vµ më réng çc ho¹t ®éng cña

thÞ trêng hèi ®o¸i.

Ph¸t triÓn çc tæ chøc m«i giíi ho¹t ®éng trªn c¶ thÞ trêng

tiÒn tÖ vµ thÞ trêng hèi ®o¸i.

Më réng çc lo¹i h×nh giao dÞch trªn thÞ trêng nh çc giao

dÞch FORWARD, SWAP, OPTION.

Më réng çc giao dÞch sang çc ®ång tiÒn kh¸c ngoµi ®«la

Mü.

108

Cñng cè vµ hiÖn ®¹i ho¸ phßng giao dÞch cña NHNN, ®a

çc ho¹t ®éng giao dÞch hèi ®o¸i vµ çc giao dÞch trªn thÞ

trêng tiÒn tÖ vÒ mét mèi.

Tõng bíc më réng biªn ®é cho çc NHTM, NHNN sÏ chØ can

thiÖp trªn thÞ trêng tiÒn tÖ vµ thÞ trêng hèi ®o¸i.

Nh÷ng ®iÒu kiÖn liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh

s¸ch l·i suÊt, chÝnh s¸ch ngo¹i hèi vµ thÞ trêng tiÒn tÖ ng¾n

h¹n ®îc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn.

Th× lóc ®ã kh¶ n¨ng ®a ®ång tiÒn ViÖt nam trë thµnh

®ång tiÒn chuyÓn ®èi ®îc ®¹t ®îc mét bíc tiÕn lín. Tuy nhiªn

lóc ®ã còng chØ lµ chuyÓn ®æi ë çn c©n v·ng lai cßn çn

c©n vèn cÇn ph¶i cã thêi gian.

2.1.4 X©y dùng chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ l·i suÊt phï hîp víi c¬ chÕ

thÞ trêng.

Sau mêi n¨m ®æi míi, chÝnh s¸ch tû gi¸ vµ l·i suÊt cña

NHNN ®· cã mét bíc tiÕn kh¸ dµi tõ c¬ chÕ tû gi¸ ®a tû gi¸ vµ

cè ®Þnh sang c¬ chÕ tû gi¸ ®Êu thÇu t¹i çc trung t©m giao

dÞch ngo¹i tÖ céng víi biªn ®é giao dÞch bÊt ®Þnh tiÕn tíi c¬

chÕ tû gi¸ th¶ næi cã qu¶n lý. Tû gi¸ giao dÞch cña çc NHTM

trªn thÞ trêng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng ®îc h×nh thµnh theo

cung cÇu ngo¹i tÖ, cßn tû gi¸ giao dÞch víi kh¸ch hµng bÞ

khèng chÕ tû lÖ biÕn ®éng ± 0,25% trong ngµy. Tuy nhiªn, so

víi çc c¬ chÕ kh¸c vµ tiÕn tr×nh sö dông çc c«ng cô gi¸n

tiÕp cña NHNN th× c¬ chÕ tû gi¸ ®· ®i tríc mét bíc do ®ã ®Ó

cã sù ®ång bé nhÊt ®Þnh th× c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch l·i suÊt

109

còng ph¶i ®æi míi phï hîp. S¾p tíi, khi thùc hiÖn theo luËt söa

®æi cña ng©n hµng th× l·i suÊt c¬ b¶n sÏ xö lý ®îc vÊn ®Ò.

Tuy nhiªn, tèc ®é vÒ c¬ chÕ tû gi¸, l·i suÊt ph¶i phï hîp víi

tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÞ trêng tiÒn tÖ, thÞ trêng ngo¹i hèi

vµ çc c«ng cô gi¸n tiÕp cña NHTW vµ ho¹t ®éng thÞ trêng

më. Lóc ®ã c¬ chÕ tû gi¸, l·i suÊt sÏ ®îc h×nh thµnh theo cung

cÇu thùc sù trªn thÞ trêng. NHTW sÏ ®iÒu tiÕt qua c«ng cô

gi¸n tiÕp, xo¸ bá hoµn toµn biªn ®é.

2.1.5 Xö lý vÊn ®Ò ®« la ho¸ vµ hoµn thiÖn chÝnh s¸ch qu¶n

lý ngo¹i hèi phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi trong giai ®o¹n míi cña

ViÖt nam.

§«la ho¸ lµ hiÖn tîng ë çc níc ®· tr¶i qua giai ®o¹n l¹m

ph¸t cao. ë çc níc nµy, l¹m ph¸t cao ®ång nghÜa víi sù yÕu

kÐm cña çc quan chøc qu¶n lý tiÒn tÖ trong viÖc kiÓm so¸t

vµ æn ®Þnh diÔn biÕn tiÒn tÖ, do sù xãi mßn lßng tin vµo

®ång néi tÖ, c«ng chóng cã xu híng n¾m gi÷ ngo¹i tÖ thay v×

néi tÖ ®Ó tÝch luü cña c¶i vµ lµm ph¬ng tiÖn trao ®æi. Trong

thËp kû qua, mÆc dï l¹m ph¸t ®· ®îc kiÓm so¸t vµ ®îc gi÷ ë

møc thÊp, t×nh tr¹ng ®«la ho¸ vÉn tiÕp diÔn ë çc níc ®ang

chuyÓn ®æi vµ ®ang ph¸t triÓn, trong ®ã cã c¶ ViÖt nam.

Nh vËy, kiÓm so¸t t×nh tr¹ng ®«la ho¸ ®ång nghÜa víi

viÖc n©ng cao gi¸ trÞ vµ vÞ thÕ cña ®ång néi tÖ, cñng cè

lßng tin cña c«ng chóng vµo ®ång tiÒn trong níc, dÇn dÇn tù

do ho¸ giao dÞch v·ng lai vµ ®a ®ång tiÒn ViÖt nam thµnh

nh÷ng ®ång tiÒn tù do chuyÓn ®æi ®Ó phï hîp víi xu thÕ héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

110

Cho ®Õn nay, sau khi NghÞ ®Þnh qu¶n lý ngo¹i hèi 63 ra

®êi, ®· t¨ng thªm mét bíc xo¸ bá dÇn ®«la ho¸ vµ hoµn thiÖn

chÝnh s¸ch qu¶n lý ngo¹i hèi. Tuy nhiªn, hiÖn nay gi÷a c¬ chÕ

chÝnh s¸ch vµ thùc tÕ kh¸ch quan cha ®¹t ®îc môc tiªu cña

chÝnh s¸ch. VÒ ph¸p lý ®· h¹n chÕ ®îc sö dông ®« la Mü trªn

l·nh thæ nhng thùc tÕ cha thùc hiÖn ®îc, nh vËy mét phÇn do

t©m lý ngêi d©n ®· tr¶i qua thêi kú l¹m ph¸t phi m· ë ViÖt

nam, thay ®æi tû gi¸ ®ång ViÖt nam, nªn viÖc gi÷ vµ sö dông

ngo¹i tÖ vÉn cßn phæ biÕn. MÆt kh¸c, hiÖn nay trong bèi c¶nh

khñng ho¶ng tµi chÝnh khu vùc võa qua, tèc ®é t¨ng trëng bÞ

chËm l¹i, nhu cÇu cho nÒn kinh tÕ gi¶m dÉn ®Õn l·i suÊt cho

vay vµ tiÒn göi ®Òu gi¶m vµ ®· lµm mÊt tÝnh hÊp dÉn trong

viÖc gi÷ ®ång ViÖt nam. Ngoµi ra, tiªu chuÈn ®¬n vÞ VND

cña ViÖt nam cßn nhá so víi nhu cÇu thanh to¸n nªn nhiÒu khi

sö dông USD trong thanh to¸n còng thuËn tiÖn h¬n ®Æc biÖt

víi nhu cÇu thanh to¸n gi¸ trÞ lín. Tuy nhiªn ®iÒu mÊu chèt ®Ó

cã thÓ xo¸ bá hiÖn tîng ®«la ho¸ vÉn lµ gi¸ trÞ cña ®ång ViÖt

nam t¬ng ®èi æn ®Þnh vµ l·i suÊt ph¶i hÊp dÉn h¬n khi ngêi

d©n gi÷ ®ång ViÖt nam. VÊn ®Ò nµy th× kh«ng thÓ chØ cã

c¬ chÕ chÝnh s¸ch ngo¹i hèi mµ ph¶i lµ sù æn ®Þnh vÜ m«

cña nÒn kinh tÕ, tèc ®é t¨ng trëng còng nh l¹m ph¸t ph¶i ë

møc phï hîp. Ngoµi ra, vÊn ®Ò ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n,

çc ph¬ng tiÖn thanh to¸n thuËn lîi còng lµ yÕu tè gãp phÇn

t¨ng tû träng sö dông ®ång ViÖt nam. HiÖn nay, c¬ chÕ ngo¹i

hèi cña ta ®· vµ ®ang ®¹t ®îc mét sè môc tiªu tiÕn tíi tù do

ho¸ ngo¹i hèi. Tuy nhiªn çc v¨n b¶n ph¸p quy cha ®îc lµm râ

nªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn nhiÒu víng m¾c. NÕu so víi

møc h¹n chÕ ngo¹i hèi so s¸nh víi tiªu chuÈn tù do ho¸ çn c©n

111

v·ng lai, ta chØ cßn h¹n chÕ mét sè ®èi tîng cã vèn ®Çu t níc

ngoµi ph¶i tù c©n ®èi ngo¹i tÖ vµ cßn thuÕ ®¸nh vµo lîi

nhuËn chuyÓn ra cña nhµ ®Çu t níc ngoµi. VÒ khÝa c¹nh ph¸p

lý, nÕu xo¸ bá nèt hai h¹n chÕ nµy ta cã thÓ tiÕn tíi tù do ho¸

çn c©n v·ng lai. Tuy nhiªn, ®Ó tiÕn tíi tù do ho¸ ngo¹i hèi

hoµn toµn gåm c¶ çn c©n vèn th× ViÖt nam cÇn ph¶i cã thêi

gian vµ khi nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Õn møc ®é nhÊt ®Þnh,

møc dù tr÷ ngo¹i tÖ quèc tÕ còng nh hÖ thèng tµi chÝnh ng©n

hµng vµ thÞ trêng vèn ë ViÖt nam ph¸t triÓn phï hîp. §èi víi hai

h¹n chÕ cuèi cïng trong viÖc tù do ho¸ çn c©n v·ng lai th×

chØ cßn h¹n chÕ ®èi víi mét sè xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t níc

ngoµi th× cÇn ph¶i tÝnh kü tríc khi xo¸ bá, cßn viÖc ®¸nh

thuÕ vµo lîi nhuËn chuyÓn vÒ níc cña çc nhµ ®Çu t níc ngoµi

®· ®Õn lóc xo¸ bá ®îc v× sau h¬n 10 n¨m më cöa ®Çu t níc

ngoµi, luång vèn tõ níc ngoµi t¬ng ®èi lín, mÆc dï chóng ta

muèn khuyÕn khÝch çc nhµ ®Çu t sö dông ngay lîi nhuËn ®Ó

t¸i ®Çu ta nhng kh«ng nªn ®¸nh thuÕ ®Ó khuyÕn khÝch hä

®Çu t lîi nhuËn trë l¹i mµ ph¶i sö dông nh÷ng biÖn ph¸p

khuyÕn khÝch ®Çu ta mét çch tù nguyÖn th«ng qua çc

chÝnh s¸ch u ®·i ®Çu t.

Chóng ta muèn xo¸ bá ®«la ho¸ th× chÝnh nÒn kinh tÕ

cña chóng ta ph¶i t¹o ra nhiÒu nguån thu ngo¹i tÖ ®Ó mét

mÆt ph¶i thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ mÆt kh¸c t¨ng dù tr÷

ngo¹i tÖ cña nÒn kinh tÕ vµ n©ng cao gi¸ trÞ cña ®ång ViÖt

nam. V× vËy, môc tiªu ®Ó nÒn kinh tÕ cã thÓ t¹o ra ®îc

nhiÒu ngo¹i tÖ cã thÓ tõ nhiÒu hµng xuÊt khÈu, chuyÓn tiÒn

mét chiÒu, dÞch vô...

112

Tuy nhiªn, xuÊt khÈu vÉn ph¶i lµ phÇn quan träng nhÊt

trong çn c©n thanh to¸n quèc tÕ cña quèc gia. VËy lµm thÕ

nµo ®Ó cã thÓ ®Èy m¹nh ®îc xuÊt khÈu? Nh chóng ta ®Òu

biÕt, cã thÓ cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu,

nhng mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã ph¶i tÝnh ®Õn mét

ng©n hµng chuyªn tµi trî cho xuÊt khÈu t¹i ViÖt nam.

2.2 VÒ tæ chøc çn bé

2.2.1 H×nh thµnh Ng©n hµng ph¸t triÓn ViÖt nam ®Ó më

réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, quan hÖ th¬ng m¹i cña ViÖt

nam víi níc ngoµi.

Nh chóng ta ®Òu biÕt, xuÊt khÈu kh«ng chØ lµ mét bé phËn

cÊu thµnh cña tæng s¶n phÈm quèc d©n mµ cßn lµ nguån

thu ngo¹i tÖ quan träng cña nÒn kinh tÕ. ViÖc t¨ng xuÊt

khÈu sÏ lµm t¨ng tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vµ t¨ng dù tr÷

ngo¹i tÖ quèc gia. HiÖn nay, Quü Hç trî xuÊt nhËp khÈu trùc

thuéc Bé tµi chÝnh ®ang thùc hiÖn viÖc cÊp tÝn dông hç trî

cho çc giao dÞch xuÊt nhËp khÈu cña doanh nghiÖp trong

níc. §Ó hç trî ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña çc doanh

nghiÖp, th«ng thêng çc níc thµnh lËp Ng©n hµng XuÊt

nhËp khÈu trùc thuéc ChÝnh phñ ®Ó gióp ®ì çc doanh

nghiÖp níc m×nh tiÕp cËn víi çc thÞ trêng míi mÎ, nhiÒu rñi

ro chÝnh trÞ vµ rñi ro quèc gia. §©y chÝnh lµ ph¬ng ch©m

ho¹t ®éng cña Ng©n hµng XuÊt nhËp khÈu Hoa Kú (US -

Eximbank) vµ Ng©n hµng XuÊt nhËp khÈu cña NhËt B¶n (J -

Eximbank), nh»m môc ®Ých thÓ chÕ ho¸ ho¹t ®éng hç trî

xuÊt nhËp khÈu, Quü nµy cÇn ®îc n©ng lªn thµnh mét

®Þnh chÕ ®éc lËp, cã quyÒn tù chñ trong ho¹t ®éng kinh

113

doanh vµ ®îc Nhµ níc hç trî. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p

thóc ®Èy xuÊt khÈu lµ viÖc h×nh thµnh riªng mét ng©n

hµng phôc vô cho xuÊt nhËp khÈu mµ ho¹t ®éng cña ng©n

hµng nµy mang môc tiªu chÝnh s¸ch h¬n lµ môc tiªu kinh

doanh. Víi chøc n¨ng chÝnh s¸ch lµ hç trî lµm sao ®Ó thóc

®Èy xuÊt nhËp th× ho¹t ®éng chÝnh s¸ch cña ng©n hµng

nµy lµ:

Cho vay víi l·i suÊt u ®·i cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t×m

kiÕm thÞ trêng, b¹n hµng xuÊt khÈu.

B¶o l·nh viÖc nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu ®Ó s¶n xuÊt hµng

xuÊt khÈu.

Cho vay u ®·i hoÆc b¶o l·nh cho nh÷ng nhµ nhËp khÈu nÕu

nhËp hµng cña níc ®ã.

Nguån vèn ho¹t ®éng chÝnh lµ nguån vèn u ®·i tõ quü hç trî

xuÊt khÈu cña ChÝnh phñ hoÆc nh mét sè níc th× ®îc trÝch

tõ mét phÇn lîi nhuËn cña hÖ thèng ng©n hµng th¬ng m¹i

®ãng gãp. Tuy nhiªn ®èi víi ViÖt nam, cã thÓ c©n nh¾c cô

thÓ khi quyÕt ®Þnh h×nh thµnh Ng©n hµng ph¸t triÓn.

2.2.2 Ng©n hµng Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cô

thÓ ®µo t¹o, quy ho¹ch vµ sö dông ®éi ngò çn bé.

TÊt c¶ çc c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p cña Nhµ níc

cã thùc hµnh vµ thùc thi tèt hay kh«ng? §iÒu ®ã phô thuéc rÊt

nhiÒu vµo yÕu tè con ngêi. NÕu cã mét ®éi ngò çn bé ®ñ

n¨ng lùc chuyªn m«n vµ t©m huyÕt víi ngµnh nghÒ sÏ gãp

thªm søc m¹nh ®Ó chóng ta thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô v« cïng

to lín vµ nÆng nÒ cña nÒn kinh tÕ trao cho ngµnh ng©n hµng,

mét ngµnh kinh tÕ tæng hîp vµ lµ m¹nh m¸u cña nÒn kinh tÕ.

114

§Ó cã ®éi ngò çn bé tèt, ®¸p øng ®îc yªu cÇu chuyªn m«n

phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÎn cña nÒn kinh tÕ nãi chung hay cña

ngµnh ng©n hµng nãi riªng th× ngay b©y giê c¶ NHNNTW vµ

çc NHTMQD lªn mét chiÕn lîc quy ho¹ch çn bé cho thêi gian

tíi:

Quy ho¹ch çn bé ®Õn 2010 vµ 2020.

C¬ cÊu çn bé gi÷a çn bé ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, çn bé

®iÒu hµnh, çn bé nghiÖp vô chuyªn m«n.

C¬ cÊu tæ chøc ph¶i phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña ngµnh

theo c¬ chÕ thÞ trêng.

Ng©n hµng Nhµ níc:

Ng©n hµng Nhµ níc chÝnh s¸ch tËp trung ë trung ¬ng vµ

®iÒu hµnh qua çc c«ng cô gi¸n tiÕp.

Díi ®Þa ph¬ng chñ yÕu gi¸m s¸t thanh tra.

Ng©n hµng th¬ng m¹i:

§éi ngò çn bé ®µo t¹o chÝnh quy, v× c«ng viÖc ®Ó bè trÝ

con ngêi.

Bé m¸y gän nhÑ, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ chÊt l-

îng dÞch vô.

3. Mét sè néi dung cÇn quan t©m trong héi nhËp vµ lé

tr×nh héi nhËp cña ngµnh ng©n hµng ViÖt nam.

3.1 Ng©n hµng Nhµ níc

115

1. X©y dùng vµ tõng bíc hoµn thiÖn çc khung ph¸p lý

®¶m b¶o s©n ch¬i b×nh ®¼ng vµ an toµn cho tÊt c¶

çc ng©n hµng th¬ng m¹i (kÓ c¶ ng©n hµng níc

ngoµi) ho¹t ®éng trªn l·nh thæ ViÖt nam trong lÜnh

vùc tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng, ®Çu t vµ çc

nghiÖp vô tµi chÝnh kh¸c.

2. Xo¸ bá çc c¬ chÕ bao cÊp ®èi víi çc NHTM, ®Æc

biÖt lµ çc NHTMQD.

3. Níi láng çc h¹n chÕ vÒ tham gia cæ phÇn cña çc

®Þnh chÕ tµi chÝnh níc ngoµi t¹i ViÖt nam.

4. NHNN kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña

çc NHTM b»ng çc mÖnh lÖnh hµnh chÝnh.

5. X©y dùng vµ hoµn thiÖn thÞ trêng tµi chÝnh, ®Æc

biÖt thÞ trêng tiÒn tÖ ng¾n h¹n lµm c¬ së ¸p dông

c«ng cô gi¸n tiÕp cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

6. L·i suÊt vµ tû gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn quan hÖ cung

cÇu trªn thÞ trêng, thùc hiÖn kiÓm so¸t gi¸n tiÕp th«ng

qua çc c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.

X©y dùng m« h×nh NHNN phï hîp víi chøc n¨ng cña

NHTW lµ qu¶n lý chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, gi¸m s¸t ho¹t

®éng cña NHTM vµ qu¶n lý hÖ thèng thanh to¸n.

7. X©y dùng c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ theo híng tù do hãa

cã kiÓm so¸t, lµm cho ®ång tiÒn ViÖt nam ®îc tù do

chuyÓn ®æi. h¹n chÕ vµ tiÕn tíi chÊm døt t×nh tr¹ng

®«la ho¸, thùc hiÖn trªn l·nh thæ ViÖt nam chØ tiªu

tiÒn ViÖt nam.

116

8. X©y dùng hÖ thèng thanh to¸n ®¶m b¶o an toµn,

nhanh, chÝnh x¸c cho ho¹t ®éng thanh to¸n trong níc

vµ quèc tÕ.

9. X©y dùng hÖ thèng th«ng tin tµi chÝnh hiÖn ®¹i ®¶m

b¶o cho hÖ thèng tµi chÝnh ho¹t ®éng an toµn vµ hiÖu

qu¶.

10. X©y dùng hÖ thèng qu¶n lý rñi ro vµ thiÕt lËp hÖ

thèng xÕp h¹ng ng©n hµng theo tiªu chuÈn CAMEL.

3.2 Ng©n hµng th¬ng m¹i.

Çc ng©n hµng cæ phÇn vµ quèc doanh cÇn ®îc s¾p

xÕp l¹i nh÷ng nguyªn t¾c sau:

1. T¹o ra çc NHTM cã quy m« ®ñ lín, ho¹t ®éng an toµn,

cã hiÖu qu¶ vµ cã søc c¹nh tranh cao, ®¸p øng yªu cÇu

c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.

2. §¶m b¶o çc NHTM huy ®éng vèn vµ ph©n bæ nguån

tÝn dông cã hiÖu qu¶.

3. T¸ch nghiÖp vô kinh doanh ng©n hµng theo nguyªn

t¾c th¬ng m¹i phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng vµ nghiÖp

vô tÝn dông u ®·i theo chÝnh s¸ch cña Nhµ níc.

4. N©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ tiÒm lùc tµi chÝnh cña

çc ng©n hµng th¬ng m¹i.

5. ViÖc c¬ cÊu l¹i NHTM ph¶i ®¶m b¶o kh«ng g©y trë

ng¹i cho ho¹t ®éng tiÒn tÖ - tÝn dông - thanh to¸n ®èi

víi nÒn kinh tÕ.

6. T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hiÖn ®¹i ho¸ ho¹t ®éng ng©n

hµng.

117

7. Trªn nh÷ng c¬ së ®ã t¨ng cêng kh¶ n¨ng héi nhËp cña

çc NHTM vµo thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ.

3.3 Lé tr×nh héi nhËp.

3.3.1Giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2005

Cñng cè t¨ng cêng søc m¹nh cña hÖ thèng ng©n hµng ViÖt

nam theo híng çc ho¹t ®éng ng©n hµng ph¶i tu©n thñ

nguyªn t¾c thÞ trêng vµ an toµn.

C¬ cÊu l¹i NHNN vµ NHTM theo híng t¨ng cêng n¨ng lùc

qu¶n lý, gi¶m sè nh©n viªn thõa, hîp lý ho¸ hÖ thèng ng©n

hµng chi nh¸nh. Tæ chøc tèt h¬n c¬ cÊu qu¶n trÞ vµ n©ng

cao kh¶ n¨ng ph©n tÝch tµi chÝnh, ®¸nh gi¸ tÝn dông vµ

çc biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý vµ gi¸m s¸t trong ng©n

hµng.

X©y dùng thÞ trêng thø cÊp lµm c¬ së cho ho¹t ®éng thÞ

trêng më.

Hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n bï trõ.

Xo¸ bá c¬ chÕ qu¶n lý ngo¹i tÖ ®ãng vµ x©y dùng c¬ chÕ

qu¶n lý ngo¹i tÖ theo híng më cöa.

T¹o s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ çc ng©n hµng vµ

n©ng cao tÝnh minh b¹ch cña hÖ thèng tµi chÝnh

Tù do ho¸ l·i suÊt.

¸p dông çc c«ng cô dù tr÷ b¾t buéc, cho vay t¸i chiÕt khÊu

nghiÖp vô thÞ trêng më trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch

tiÒn tÖ.

T¨ng cêng kh¶ n¨ng khu«n khæ ph¸p quy vµ viÖc gi¸m s¸t

hÖ thèng tµi chÝnh.

118

3.3.2Giai ®o¹n 2005 – 2010:

X©y dùng m«i trêng ph¸p lý cho hÖ thèng tµi chÝnh phï hîp

th«ng lÖ quèc tÕ.

Kh«ng h¹n chÕ sè lîng nhµ cung cÊp dÞch vô ng©n hµng.

Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng gi¸ trÞ çc giao dÞch vÒ dÞch vô

ng©n hµng.

Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng çc ho¹t ®éng t¸c nghiÖp hay tæng

sè lîng dÞch vô ng©n hµng.

Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng sè ngêi ®îc tuyÓn dông cña çc tæ

chøc chÝnh níc ngoµi.

Kh«ng h¹n chÕ vÒ tæng sè ngêi ®îc tuyÓn dông cña çc tæ

chøc tµi chÝnh níc ngoµi.

Kh«ng cã çc biÖn ph¸p h¹n chÕ hay yªu cÇu ph¶i mang mét

h×nh thøc ph¸p nh©n nµo cô thÓ.

Kh«ng h¹n chÕ viÖc tham gia gãp vèn cña bªn níc ngoµi díi

h×nh thøc tû lÖ phÇn tr¨m tèi ®a sè cæ phiÕu níc ngoµi ®-

îc n¾m gi÷.

HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam b¾t ®Çu v¬n ra thÞ têng

tµi chÝnh quèc tÕ.

3.3.3Giai ®o¹n 2010 – 2020:

HÖ thèng ViÖt nam ho¹t ®éng theo chuÈn mùc quèc tÕ kÓ

c¶ vÒ qu¶n lý, gi¸m s¸t vµ c«ng nghÖ th«ng tin.

HÖ thèng ng©n hµng ViÖt nam ph¶i ®ãng mét vai trß nhÊt

®Þnh trªn khu vùc vµ trªn thÞ têng tµi chÝnh quèc tÕ.

119

KÕt luËn

Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét qu¸ tr×nh l©u

dµi, khã kh¨n vµ phøc t¹p, ®Æc biÖt lµ trong lÜnh vùc tµi

chÝnh ng©n hµng, mét lÜnh vùc rÊt nh¹y c¶m vµ quan träng

cña nÒn kinh tÕ, do vËy khi tiÕn hµnh héi nhËp kinh tÕ quèc

tÕ ®ßi hái chóng ta ph¶i nç lùc, quyÕt t©m rÊt cao, cã sù

chuÈn bÞ c«ng phu vµ v« cïng thËn träng. Çc nhµ lý luËn kinh

tÕ miªu t¶ qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña mçi nÒn

kinh tÕ vµ mçi ngµnh nh lµ: “Con thuyÒn ®i ra biÓn c¶”, ®Ó

thuyÒn kh«ng bÞ ch×m gi÷a biÓn kh¬i, ngêi chÌo l¸i con

thuyÒn ph¶i n¾m ®îc thêi tiÕt vµ biÕt lîng søc m×nh, ph¶i cã

hiÓu biÕt vÒ biÓn c¶ vµ møc ®é cÇn thiÕt vÒ kinh nghiÖm.

ViÖc quan träng vµ cÇn thiÕt nhÊt ®èi víi Ngµnh ng©n

hµng ViÖt nam lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn lîc tæng thÓ vÒ

héi nhËp quèc tÕ, x¸c ®Þnh râ vµ cô thÓ lé tr×nh héi nhËp,

çc møc cam kÕt ®èi víi tõng lo¹i tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ ®Ó

®Þnh híng cho c¶ tiÕn tr×nh quan träng vµ réng lín cña héi

nhËp quèc tÕ. Trªn c¬ së chiÕn lîc tæng thÓ cÇn nhanh chãng

cô thÓ hãa kÕ ho¹ch n©ng cao søc c¹nh tranh cña hÖ thèng

ng©n hµng ViÖt nam trªn trêng quèc tÕ vµ ngay trong thÞ tr-

êng néi ®Þa ®ang tõng bíc më cöa b»ng çch x©y dùng, thùc

hiÖn kÕ ho¹ch nghiªn cøu ¸p dông çc c«ng nghÖ ng©n hµng

míi, kÕ ho¹ch thùc hiÖn tiªu chuÈn hãa chÊt lîng dÞch vô ng©n

hµng, ®a d¹ng hãa dÞch vô ng©n hµng. X©y dùng chiÕn lîc

thÞ trêng bao gåm x¸c ®Þnh thÞ trêng, kh¶ n¨ng ®¸p øng vµ

çch thøc th©m nhËp thÞ trêng, cñng cè vµ n©ng cao thÞ

120

phÇn ng©n hµng ViÖt nam, c¶i thiÖn m«i trêng luËt ph¸p vµ

thÓ chÕ, x©y dùng mét hµnh lang ph¸p luËt chÆt chÏ, hiÖu

qu¶, mét chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t vµ gi¸m s¸t çc kho¶n nî vµ

tµi s¶n ngo¹i tÖ trong khu vùc tµi chÝnh ë níc m×nh, t¹o b×nh

®¼ng cho çc ng©n hµng ho¹t ®éng, x©y dùng m«i trêng

kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh cïng çc biÖn ph¸p kÝch thÝch kinh

doanh, tËn dông tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh. Chóng ta ph¶i

tham gia vµo dÞch vô th«ng tin quèc tÕ ®Ó cã thÓ dù b¸o

t×nh h×nh c¹nh tranh vÒ dÞch vô ng©n hµng trong níc, trong

khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Vµ cuèi cïng chóng ta ph¶i cã kÕ

ho¹ch ®Çu t vµo viÖc ®µo t¹o ®éi ngò çn bé ng©n hµng,

®Æc biÖt nh÷ng çn bé trùc tiÕp tham gia vµo çc cuéc ®µm

ph¸n trong qu¸ tr×nh héi nhËp.

Chóng ta tin tëng r»ng víi thÕ m¹nh ViÖt Nam vÒ sù æn

®Þnh chÝnh trÞ, cã nÒn t¶ng v÷ng ch¾c vÒ c«ng b»ng x· héi,

tr×nh ®é d©n trÝ cao, víi nh÷ng thµnh tùu cña 10 n¨m ®æi

míi cña Ngµnh ng©n hµng vµ díi sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña

§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, c«ng cuéc héi nhËp quèc tÕ cña

Ngµnh ng©n hµng sÏ thµnh c«ng, ®ãng gãp mét phÇn quan

träng vµo sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa Nhµ níc

Céng hoµ X· héi Chñ nghÜa ViÖt nam.

121

Danh môc tµi liÖu tham kh¶o

1. NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø t ban chÊp hµnh Trung ¬ng

§¶ng (Kho¸ VIII).

2. NghÞ quyÕt §¹i héi IX §¶ng céng s¶n ViÖt nam.

3. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn IX §¶ng Céng s¶n

ViÖt nam – NXB ChÝnh trÞ quèc gia 2001.

4. Khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ - Hai mÆt cña tiÕn tr×nh héi

nhËp quèc tÕ - ViÖn th«ng tin khoa häc x· héi n¨m 2000.

5. ViÖt nam héi nhËp kinh tÕ trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ - Nhµ

xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia 2002.

6. TiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt nam trong bèi c¶nh

toµn cÇu ho¸ kinh tÕ – Bé Ngo¹i giao 2000.

7. Toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt nam - NXB

ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi 1999.

8. Mét sè bµi b¸o vµ c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trong T¹p chÝ

Ng©n hµng, T¹p chÝ ThÞ trêng Tµi chÝnh TiÒn tÖ, T¹p chÝ

Ngiªn cøu kinh tÕ, nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi.

9. ViÖt nam vµ Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) - §ç TuyÕt

Khanh, Héi th¶o Liege 8/1999.

10. TiÒn tÖ, Ng©n hµng vµ ThÞ trêng tµi chÝnh – NXB Khoa

häc vµ Kü thuËt, 1995.

122

11. Toµn cÇu ho¸ vµ m«i trêng tµi chÝnh quèc tÕ – B¸o ço t¹i

Héi nghÞ HiÖp héi Ng©n hµng Ch©u ¸ lÇn thø 17, 9/2000.

12. Toµn cÇu ho¸ vµ hîp t¸c khu vùc ë Ch©u ¸ - Hayami,

9/2000.

13. TÝnh bÊt æn cña hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ – NXB ChÝnh

trÞ Quèc gia, 2000.

14. Toµn cÇu ho¸ - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, 2000.

15. Toµn cÇu ho¸ vµ nÒn kinh tÕ Ch©u ¸ - Shujiro Urata,

11/2000.

16. Héi nhËp kinh tÕ ViÖt nam ASEAN: Nh÷ng ®Æc trng, kinh

nghiÖm vµ gi¶i ph¸p – NXB Thèng kª, 1999.

17. NÒn kinh tÕ míi toµn cÇu ho¸: c¬ héi vµ thö th¸ch ®èi víi

çc níc ®ang ph¸t triÓn – TrÇn Quèc Hïng, 6/2000.

18. Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt nam – Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ

ph¸t triÓn – NXB ChÝnh trÞ quèc gia, 2001.

19. Vèn níc ngoµi vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ ë ViÖt nam –

Lª V¨n Ch©u – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia.

20. TriÓn väng kinh tÕ toµn cÇu vµ çc níc ®ang ph¸t triÓn –

Ng©n hµng ThÕ giíi, Washington D.C 1997.

21. Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) – B¸o ço hµng n¨m cña

Geneva.

123

22. Xu híng ph¸t triÓn cña thÕ giíi ®Çu thÕ kû XXI (2020( vµ

chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña ViÖt nam – Bé Ngo¹i giao, 2001.

23. ViÖt nam vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ – NXB ChÝnh trÞ

quèc gia 2000.

24. Dù th¶o ChiÕn lîc tæng thÓ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ

cña ViÖt nam – Uû ban quèc gia vÒ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ, tµi

liÖu tr×nh ChÝnh phñ vµ Bé ChÝnh trÞ, cuèi n¨m 2002.

124

chien luoc chu dong hnktqt cua nganh nhvn

Documents