c. wright mills - politikaokulu.files.wordpress.com · c.wrightmills c. wright mills...

5

Click here to load reader

Upload: lamdien

Post on 25-Sep-2018

212 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: C. Wright Mills - politikaokulu.files.wordpress.com · C.WrightMills C. Wright Mills (1916-1962):ABD'deTexas’dadoğ-du.Babasısigortakomisyonculuğuyapıyordu.Annesiise evhanımıydı.MillsTexasveWisconsinÜniversitesinde

C. Wright Mills

C. Wright Mills (1916-1962): ABD'de Texas’da doğ-du. Babası sigorta komisyonculuğu yapıyordu. Annesi iseev hanımıydı.Mills Texas ve Wisconsin Üniversitesindeeğitim ğördü. Daha sonra Maryland ve Columbia Üni-versitesinde ders verdi. reformist ve karşılaştırmalı (mu-kayeseli) - tarihsel (1950'lerden sonra dışlanan) bir ba-kış açısına sahip, ABD'li muhalif sosyologtur. Çatışma-cı bakışla, toplumsal düzen bağlantısını başarıyla kura-bilmiştir. Oy kullanmamıştır. Pozitivizme karşı çıkarak,sosyolojiye daha hümanist bakmıştır.Marx veWeber’den çok etkilenmiş olup; “Yabancılaşma”kavramını Marx’tan almıştır; düşünceleri ve bakış açısı,Coser ve Dahrendorf’un çatışmacı bakış açılarına da ol-dukça uygun düşmektedir.“Güç” ve “İktidar” en önemli kavramlarındandır; ancakfinal formu olarak zora dayalı güçten çok, “Karar vermeve güç yapısı (power structure)” ile ilgilidir.En önemli eserleri: The Power Elite (İktidar Seçkinleri),Listen, Yankee: The Revolution In Cuba (Dinle Yankee:Ve Castro’nun Tarihi Savunması), The Sociological Ima-gination (Toplumbilimsel Düşün), The Marxists (Mark-sistler)dir.Sosyal psikolojik ilkeleri hiçbir zaman göz ardı etmemek-le birlikte, bunları yapıyla ilgili sosyolojik kaygılara bağ-lamayı bilmiş bir kuramcıdır; ---ayrıca bilinmeyen bir ta-rihte fuhuş çuluktan hapse girdi--- eklemlendiği şey sos-yal psikolojidir. Poloma’ya göre Mills; “Sosyolojik tasa-rım” (toplumsal tahayyül, hayalgücü,düşün/sociologicalimagination) çağrısı ile büyük kuramcıları (“grand the-orists”) eleştirmiştir. Mills’in sosyolojik kuramında,grand teori perspektifinin yoksun olduğu 3 öğenin mer-kezi önemde bulunduğu görülür:

• Düşüncelerin, insan tarihinde sahip oldukları önemliyer

• Gücün (power) doğası ve bilgiyle ilişkisi

• Ahlaki eylemin anlamı ve bilginin ahlaki eylemdekiyeri

Sosyolojik imajinasyon, 3 önemli soruya cevap arar:1) Belirli bir toplumda işler, faaliyetler nasıl örnek halegelmektedir?2) Bu toplumun insanlık tarihindeki konumu nerdedir?(Tarihselciliğe yaptığı vurguyla, Parsons’a tarihselci biralternatif getirmektedir)

3) Bu toplum, ne tür insan tipi üretmektedir?Mills’e göre, çağrıda bulunduğu “sosyolojik tasarım (im-gelem)", makroskobik ve moleküler (mikroskobik) bakışaçısının bir harmanı olmalıydı:Makroskobik: Amacı, belirli tarihi fenomen tipleri ortayakoyarak, bu fenomen tipleriyle sistematik olarak birbiri-ne bağlanan kurumları ilişkilendirmek olan bakış açısıdırki; Weber, Marx, Simmel ve Mannheim'ın çalışmaları,tümüyle makroskobik araştırma yollarını örnekler.Mikroskobik: Küçük ölçekli problemler ve doğrulama-da(sınama) kullanılan istatistiksel modelleri ifade (karak-terize) eder. Mills’e göre; “Sorun ve çalışmalarımızın si-yasal ve toplumsal olarak önemi arttıkça, çözümlerimizde daha az özenli ve bilgimiz daha az kesin olmaktadır”.Bu ikileme getirdiği çözüm ise; bu iki yöntem arasındamekik dokumaktır: Bu da, makroskobik düzeylerde genişboyutlu çalışırken, mikroskobik düzeyde yeterince kanıt-layıcı veri toplayabilmek için inceden inceye çalışma ola-nağı sağlar.Mills’e göre, anlamlı bir sosyolojik kuramla ilgilenip, ta-rih ve biyolojiyi veri kaynağı olarak kullanan sosyolog;“sosyolojik tasarım"a sahiptir. Böyle sosyologlar, anlam-lı bir sosyolojik kuramla ilgilenip, iyi bir tarih ve biyo-loji bilgisi ve kullanma yeteneği ile harmanlarlar. Yanisosyolog, makro düzeyde çözümler ararken, mikro sevi-yede olayları tasvir edici, tamamlayıcı verileri toplamayagayret eder. Bu noktada işlevselci sosyolojiye (fonksiyo-nalizme), Talcott Parsons’ın üzerinden, “kuramını doğru-layıcı yeterince veri toplamadığı” hususu ile eleştiri geti-rir. Natüralistik sosyolojinin, fizik kurallarını sosyoloji-ye uygulama heveslerinde olduğunu belirtir (“Fizikçilerindoğaya ilişkin olarak yaptılarına inandıklarını, toplum vetarihle yapmak üzere yola koyulmuşlardır”): Mills’in ku-ramı ise, değerlendirici ve hümanistik bir kuram özelli-ğindedir. Gerth ve Mills; biyolojik organizmalarının vefiziksel yapılarının ve her kişilik yapısında rol oynayankişinin farklı konumlanmaları nedeniyle kadın ve erke-ğin eşsiz (unique) yaratıklar olduğunu söylemektedirler.Mills’e göre insanlar doğaları gereği, davranışsal olarakirrasyoneldirler. Bu yüzden kadın ve erkekler; dürtülere,politik sloganlara ve statü sembollerine irrasyonel, duy-gusal tepkiler vermeye eğilimlidirler. Bu irrasyonelliğisergilemek sosyolojinin görevi olmalıdır. Bu sergileyiş-le tüm insanlar irrasyonel tepkiler vermeye daha az eği-limli olacaklardır (Bu sebepledir ki; Mills, güç ve siyasetüzerine makaleler yazmış,”White Collar” ve “The PowerElite” çalışmalarını yapmıştır). Sosyal bilimcilerin, sos-yolojinin toplumun acil sorunlarıyla doğrudan bağlantısı-

1

Page 2: C. Wright Mills - politikaokulu.files.wordpress.com · C.WrightMills C. Wright Mills (1916-1962):ABD'deTexas’dadoğ-du.Babasısigortakomisyonculuğuyapıyordu.Annesiise evhanımıydı.MillsTexasveWisconsinÜniversitesinde

2 3 ORTA SINIF HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

na ilgi duyması gerektiğini vurgulamaktadır. Bir toplumbilimcisi olarak sosyoloğun günümüzde insan yaşamınınkalitesinde bir farklılık yaratmakla ilgisi olması gerek-tiğini düşünmekte ve sosyologları “Scientism” (bilimci-lik) tehlikesine karşı uyarmaktadır. Durkheim’ın “anomi”karşısında entelektüellere biçtiği rol ve atfettiği görevlerdüşünülürse, bu bakımdan Mills’in Durkheim’dan etki-lendiği söylenebilir.“Toplum” ve “sosyoloji” tanımları, yapısal fonksiyona-listtir. Ancak yukarda da belirtildiği gibi; insanın irras-yonel tarafına yaptığı vurgu ile yapısal fonksiyolizmdenayrılır.Mills’e göre;Siyasal düzen: İnsanların, toplumsal yapıdaki güç ve oto-rite dağılımını ele geçirdikleri, kullandıkları ve etkiledik-leri kurumları kapsar.Ekonomik düzen: İnsanların mal ve hizmetleri üretmekve dağıtmak için emeği, kaynakları ve teknik araçları ör-gütledikleri kurumları kapsar.Askeri düzen: İnsanların meşru şiddeti örgütledikleri vekullanımını destekledikleri kurumları kapsar.Kamuoyu; belli bir zamanda belli bir tartışmalı durumkarşısında bu sorunla ilgilenen kişi ya da kişilerin grupla-rında hâkim olan kanaattir. Dolayısıyla bir toplumda tekbir kamuoyundan bahsetmek mümkün değildir; sadecesavaş gibi halkın tek vücut olduğu durumlarda tek bir ka-muoyundan bahsedilebilir. Kamu toplumu ve kitle toplu-mundaki ayrımlar ise;

1 Kamunun Öğeleri

1) Kamu toplumunun temel dayanağı düşüncenin özgür-ce açıklanabilmesidir, toplumsal hayatta bireyler düşünceve görüşlerinin özgürce açıklayabilmektedirler. Kamu-oyu da açık tartışmalarla oluşmaktadır.2) Hiçbir kurumun, kamu üzerinde açık ya da gizli her-hangi bir baskısı bulunmamaktadır.3) Kamuoyu toplumu, kendi sorunlarıyla ilgili her sorunuprotesto etmeyebilirler; protesto haklarının oluşu, özgür-lük ortamının varlığı sayesindedir.

2 Kitlenin Öğeleri

1) Kitle toplumunun temel dayanağı ise kitle iletişimaraçlarının bireyleri manipüle ederek gönderilen mesaj-ları tüketmelerini sağlamaktır. Düşünce ve eğilimler kar-şılıklı dinlenebilmesine rağmen, kendini ifade edebilen-lerin sayısı azdır. Kitle toplumu, güdülenmiş toplumdur.2) İktidar, kamu üstünde baskı sahibidir(Bu da, bir top-lumun kitle/kamu toplumu olduğunu gösteren ölçüttür).Bireyler yığını olarak görülen kamu; KİA (Kitle İletişim

Araçları) ile biçimlenir ve KİA ile oluşturulan kamuoyu-nun oluşturacağı davranışlar, iktidar tarafından süreklidenetlenir. Açık ya da örtülü bir baskı mevcuttur.3) Demokrasinin varlığı adına her konu protesto edilebi-lir.Her toplum zamanla değişebilir; kitle toplumu ya da ka-mu toplumu halini alabilir. Mills’e göre Amerikan toplu-munun gidişatı, kitle toplumuna doğrudur. KİA’nın kul-lanımı ve idaresi, iktidar seçkinlerinin elindedir.

3 Orta sınıf hakkındaki görüşleri

Mills’e göre orta sınıf, geniş bir yelpaze olup; işveren-lerle ücretli çalışanlar arasındaki tampon sınıftır, büyükölçüde”yabancılaşma”nın pençesindedir. Marx’ı hatırlar-sak, Marx’a göre;

• İnsanları hayvanlar dünyasından ayıran şey,“emek”tir.

• Kapitalist sistemin ortaya çıkardığı modern sanayi,insanlığın kendini emeğiyle ifade etmesini giderekzorlaştırmaktadır. Bir çiftçi, hasatta elde ettiği ürün-le, esnaf girişimiyle, doktor iyileştirdiği hastasıyladoyuma ulaşabilir; ancak kapitalizmde sanayileşmekişisel olarak giderek daha anlamsız işler yaratmak-tadır. Bu doğrultuda kişiler kendilerini emekleri ileifade edemeklerinden, hem ortaya çıkan sonuca hemsürece, hem kendilerine hem de doğaya yabancılaş-maktadırlar. İş dünyasında yaşanan yabancılaşma,“iç dünya”ya da sirayet etmekte ve çılgınca bir eğ-lence anlayışını doğurmaktadır: Kişiler sentetik he-yecanların peşinde, sentetik ilişkiler kurarlar; ger-çek ve derin ilişkiler, rahatlamalar yaşanamaz. Or-ta sınıf, devamlı iktidar seçkinlerinin sahip olduğupara, iktidar ve prestijin peşindedir; ancak bunla-ra hiçbir zaman sahip olamayacaktır. Mills’in ortasınıf sorununa yaklaşımındaki temel kavram, Ma-rx’ın yabancılaşma sorunudur. Mills’e göre prestijinen önemli yolu doğumdur; eğitimle de sağlanır veeğitimin süresi, prestiji belirler.

• “Beyaz Yakalılar” eserinde, orta sınıf konusunu elealmıştır. 1950'lerde Amerika'da giderek büyüyenbeyaz yakalı orta sınıfın statüsü hakkında kaleme al-dığı bir eserdir. 20. yüzyılda büyük çaplı girişimci-lerden küçük mülk sahiplerinden oluşan eski ve ba-ğımsız durumdaki orta sınıfın yanı sıra, şirketleşmeçatısı altında toplanan Amerikan toplumunda yenibağımlı bir orta sınıf ortaya çıkmıştır. 1940'lardabu yeni orta sınıf nüfusun beşte dördünü yani büyükbir oranını kaplamaktadır. Yeni orta sınıf bir toplumyapısının önemli siyasal parçası olamamıştır. Günü-müzde ise toplumu kitle toplumu olmaya zorlayangüçlerin, arkadan gelen ikinci veya üçüncü sınıfın

Page 3: C. Wright Mills - politikaokulu.files.wordpress.com · C.WrightMills C. Wright Mills (1916-1962):ABD'deTexas’dadoğ-du.Babasısigortakomisyonculuğuyapıyordu.Annesiise evhanımıydı.MillsTexasveWisconsinÜniversitesinde

3

hizmetlileri olma pozisyonunda kalmıştır. Mills es-ki orta sınıfın bir zaman içinde olsa, toplumda ba-gımsız bir iktidar tabanı oluşturduğunu belirtmeklebirlikte, yeni orta sınıfın bu yeteneği göstemediği-ni belirtir. Ayrıca Mills Beyaz yakalıların bağımsızbir siyasal görünümü olmayan ve olacağada benze-meyen bir yeni orta sınıf meydana geldiğine dikkatçeker.

Mills, orta sınıf işçilerinin ve hatta serbest meslek sahi-binin; genelde kendi yaşamlarını kontrol edecek bir kişi-sel güçten ve ulusu şekillendirebilecek bir politik güçtenyoksun olduklarını belirtmektedir.

4 İktidar seçkinleri

İktidar seçkinleri adlı eseri hakkında; Bu eseri WrightMills 1956'da kaleme almıştır. Amerikan toplumunungüç, iktidar seçkinleri analizi üzerine odaklanır. NitekimMills’a göre iktidar 19. yüzyılda bir orta sınıf toplumuolan Amerika'da ekonomi kendi başına, küçük, kendinegöre bir denge içinde devam eden bağımsız üretim bi-rimlerinden oluşurken, ekonomik güç bu çok sayıda kü-çük üretim birimi arasında parçalanmışken süreç içindeekonomik, idari ve siyasi yönden birbirleriyle bağlantılıiki veya üç büyük şirketin egemenliği altına girmiş, eko-nomik alanda alınacak en önemli kararlarda iktidar buşirketlerin eline geçmiştir. Wright Mills, önceki elit ku-ramcıların aksine elit yönetimi kaçınılmaz yönetim biçi-mi olarak görmez, ayrıca seçkinlerin doğuştan seçkin birkarakterle dünyaya geldikleri gibi bir görüşe itibar etmez.Seçkinlerin arasından bazıları iddia edilen özelliklere sa-hipse bu doğuştan değil, sahip olunan ayrıcalıklı yaşamkoşullarından kaynaklandığını belirtmiştir.Mills, kuramının tarihin her dönemi için geçerli olama-yacağını söylemiş olmakla birlikte; büyük ölçüde 20.yüz-yıla uygun olduğu düşüncesindedir (aslında Mosca ve Pa-reto’nun elit teorileri ile birlikte düşünülürse, Mills’in te-zi demokrasiye karşı sunulan görüşlerin antitezi, yani birNeo-Elit kuramıdır). Mills’in iktidar yapısı çözümlemesikaramsardır; kadın ve erkeği, kaderleri elitin toplumsaleylemlerince belirlenen piyonlar olarak görme eğilimin-dedir.Mills’e göre demokrasi, yurttaşlara söylenmekte olan biryalandır ve işin aslı başkadır: Toplum, üçlü bir dikta(triviumverate) tarafından, yani siyasi-sanayi-askeri elittarafından, üçlü bir etkileşimle (Capitol-Pentagon-WallStreet) yönetilmektedir. Bu etkileşim içindeki üçlü şe-ma, bir “kenetli müdüriyet” (directorate) oluşturmuşlar-dır. Bu elitin (sermaye-iktidar-ordu üçgeninin) özellikleriise;

• Karşılıklı değiştirilebilen roller içerir (Fabrika sahi-bi zengin bir işadamının, bir sonraki dönemde ra-hatça bakan olabilmesi gibi/Üçlü diktanın herhangi

bir branşında dorukta olanlar, diğer branşa hızlı vekolayca geçebilirler).

• Benzer sosyal geçmişlere sahiptirler.

• Hiçbir elit, tek başına güç olamaz.

• Yoksulluk, durgunluk, ekonomik bunalım ve savaşkararları, iktidar eliti tarafından verilir.

• Gizlilik içinde çalışmalarının, temel prensipleridir(ancak bunu reddetmeleri, inkâr etmeleri).

• Çok yüksek bir prestije ve teknoloji gibi istedikle-rinin uygulanmasını sağlayacak araçlara sahiptirler.

• Siyasal iktidar, hükümetin üst düzeylerinde yoğun-laşır.

• Günümüzde hükümet ve ekonomik sermayeyi bü-yük hükümetten ayırmak imkânsızdır, askeri güç iseII. Dünya Savaşı’ndan bu yana yükseliştedir. O’nagöre “Amerika’da bugün askeri yapı, politik yapı-nın önemli bir parçasını oluşturmaktadır”, “askerikapitalizm”dir: Çünkü siyasal elitin dikkat noktasıulusal konulardan uluslar arası konulara kaymıştır,bu da büyük askeri liderlere karar verme sürecindedaha fazla söz hakkı tanımaktadır. Ekonomi ise; ay-nı anda hem savaş ekonomisini hem de özel şirketekonomisini yaşamaktadır.

Bu açıdan Mills, “Equilibrium” yani “Hükümetin, çe-kişen çıkarlarının dengelenmesiyle düzenlenen bir çeşitotomatik makine olduğu” şeklindeki denge tezine de kar-şı çıkar. Amerikan sahnesindeki yakın olayların tarih-sel kargaşasına bakıldığında, Mills’in siyasal elit tartış-masının tümüyle isabetli bir kehanet olduğunu söylemekmümkündür. Bütün belirtiler, toplumda iktidar paylaşıl-masına ve dağılımına değil; iktidarın tekelleşmesine, top-lanmasına, merkezileşmesine gidildiğini göstermektedir.Milovan Djilas’ın “Sosyalist Toplumda Yeni Sınıf ve Ta-baka” adlı eseri ve C. Wright Mills’in “İktidar Seçkinle-ri”, birbirlerini sosyalist ve kapitalist düzende tamamla-yan iki çalışmadır. Djilas’a göre, eski sistemin bürokratve sosyalistleri, yeni sistemin kapitalistleri olmuşlardır.

5 Dış bağlantılar• Official website

• Frank Elwell’s page at Rogers State

• An interview with Mills’s daughters, Kathryn andPamela

• C.Wright Mills, The Power Elite

Page 4: C. Wright Mills - politikaokulu.files.wordpress.com · C.WrightMills C. Wright Mills (1916-1962):ABD'deTexas’dadoğ-du.Babasısigortakomisyonculuğuyapıyordu.Annesiise evhanımıydı.MillsTexasveWisconsinÜniversitesinde

4 5 DIŞ BAĞLANTILAR

• A Mills Revival?

• C.Wright Mills,The Causes of World War Three

• C.Wright Mills, Letter to the New Left

• C.Wright Mills, The Sociological Imagination

• C.Wright Mills, On Intellectual Craftsmanship

• C. Wright Mills:"Neumann and Behemoth the bestof German Tradition”, in Power, Politics and Peop-le,New York,1967

Page 5: C. Wright Mills - politikaokulu.files.wordpress.com · C.WrightMills C. Wright Mills (1916-1962):ABD'deTexas’dadoğ-du.Babasısigortakomisyonculuğuyapıyordu.Annesiise evhanımıydı.MillsTexasveWisconsinÜniversitesinde

5

6 Metin ve görüntü kaynakları, yazarlar ve lisans

6.1 Metin• C. Wright Mills Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/C._Wright_Mills?oldid=15715616 Katkıda bulunanlar: FlaBot, EmreDuran, Khu-tuck, Dünya vatandaşı, Kibele, Cat, Erkan Yilmaz, Marla sy, VolkovBot, TXiKiBoT, Gökhan, 2ulus, Vikiçizer, robot, Onbaşı pars,PipepBot, BodhisattvaBot, WikiDreamer Bot, MelancholieBot, J. Milch, Luckas-bot, Khutuck Bot, Rapsar, D'ohBot, YBot, CappyStarj0e,Salihkan, Makecat-bot, Addbot ve Anonim: 5

6.2 Resimler• Dosya:Ambox_wikify.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e1/Ambox_wikify.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: Yükleyenin kendi çalışması Özgün yazarı: penubag

• Dosya:Commons-logo.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4a/Commons-logo.svg Lisans: Public domainKatkıda bulunanlar: This version created by Pumbaa, using a proper partial circle and SVG geometry features. (Former versions used to beslightly warped.) Özgün yazarı: SVG version was created by User:Grunt and cleaned up by 3247, based on the earlier PNG version, createdby Reidab.

• Dosya:Question_book-4.svg Kaynak: https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/64/Question_book-4.svg Lisans: CC-BY-SA-3.0 Katkıda bulunanlar: Created from scratch in Adobe Illustrator. Originally based on Image:Question book.png created by User:Equazcion. Özgün yazarı: Tkgd2007

6.3 İçerik lisans• Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0