แผลไหม้

พ.อ.อ. จอห์น จองเกอร์ผูก้ำำกับกำร 141st MDG

Medical SMEE – ประเทศไทย

2

กำยวิภำคของผวิหนัง

●เป็นอวัยวะที่มีบริเวณกว้ำงที่สุดของร่ำงกำย

●ทำำหน้ำที่มำกกว่ำกำรห่อหุ้มร่ำงกำย

3

หน้ำที่ของผิวหนัง

●รับควำมรู้สึก●ปกป้องร่ำงกำย●ควบคุมอุณหภูมิร่ำงกำย●กกัเก็บของเหลว

4

กำยวิภำควทิยำ

●แบง่เป็น 2 ชัน้•หนังกำำพร้ำ•หนังแท้

5

หนังกำำพร้ำ

●เป็นผิวหนังชั้นนอกสุด●ส่วนบนสุด (stratum corneum - ชั้นหนำด้ำนของหนังกำำพร้ำ ) ประกอบด้วยเซลล์ที่ตำยและแข็งตัว

●เนื้อเยื่อชั้นหนังกำำพร้ำส่วนล่ำงก่อให้เกิดชั้น stratum corneum ประกอบด้วยสำรสีที่ให้กำรปกปกป้อง

6

หนังแท้

● เนื้อเยือ่มีควำมยืดหยุ่นซึ่งเชื่อมต่อกัน

●ประกอบด้วย•ปลำยเส้นประสำท• เสน้เลือด•ต่อมเหงื่อ•ต่อมไขมัน•รขูุมขน

7

ระบำดวทิยำของแผลไหม้

●2,500,000 รำยต่อปี●100,000 รำยเข้ำรับกำรรักษำ●12,000 รำยเสียชีวิต

สำเหตุสำำคัญเป็นอันดับ 3 ของกำรเสียชีวิตจำกกำรบำดเจ็

บในสหรัฐอเมริกำ

8

พยำธิสรีรวิทยำ

●กำรสูญเสียของเหลว●กำรสูญเสียควำมสำมำรถในกำรควบคุมอุณหภูมิร่ำงกำย

●กำรติดเชื้อ

9

ปัจจัยควำมรุนแรง

●ควำมลึก●ควำมกว้ำง

10

ควำมลึกของกำรไหม้

● ระดบัที่ 1 (ระดับพื้นผิว)• เฉพำะชั้นหนังกำำพร้ำเท่ำนั้น• ผวิหนังเป็นสีแดง• เจ็บปวด• กดเจบ็• มีสีซดีเมื่อกด• อำจมีอำกำรบวม

แต่ไม่มีตุม่พุพอง• หำยเป็นปกติภำยในเวลำปร

ะมำณ 7 วนั

11

ควำมลึกของกำรไหม้

● ระดบัที ่2 (ชัน้ผวิบำงส่วน)• กำรไหม้ขยำยจำกชั้นหนัง

กำำพร้ำไปยังชั้นหนังแท้• เป็นสีชมพู (เข้ม)

คล้ำยสีเนือ้ปลำแซลมอน• ผวิหนังชื้นและเป็นมัน• เจ็บปวดมำก• มักเกิดตุ่มพุพอง• หำยเป็นปกติภำยในเวลำปร

ะมำณ 7 ถึง 21 วัน

12

ควำมลึกของกำรไหม้

● ระดบัที่ 3 (ไหม้ผวิหนังทุกชั้น)• ไหม้จำกชั้นหนังกำำพร้ำ

ชั้นหนงัแทไ้ปจนถึงโครงสร้ำงที่อยู่ข้ำงใต้

• ผวิหนังเกำะตัวเป็นชั้นหนำและแหง้คลำ้ยหนงัสัตว์

• สีเทำขำวคล้ำยมุกหรือเป็นสีดำำเหมือนถ่ำน

• อำจมีเลือดไหลซึมจำกเส้นเลือดทีเ่สียหำย

• ไม่เจ็บปวด• จำำเป็นต้องตัดเนื้อเยื่อส่วนอื่นมำป

ะ

13

ควำมลึกของกำรไหม้

●มักไม่สำมำรถประเมินได้อยำ่งแม่นยำำในระยะเฉียบพลัน

●อำจเกดิกำรติดเชื้อรุนแรงในรำยไหม้ลึกเนือ่งจำกเนือ้เยื่อถูกทำำลำย

●หำกสงสัย ให้ประเมินว่ำอำกำรรนุแรงไวก้่อน

ขอบเขตของกำรไหม้

กฏเลขเก้ำ

15

ขอบเขตของกำรไหม้

●กฏเลขเกำ้ในผู้ใหญ9่

9 9

1818

1

ด้ำนหน้ำ 18ด้ำนหลัง 18

16

ขอบเขตของกำรไหม้

●กฏของกำรไหม้ในด้ำนกุมำรเวชศำสตร ์(เกี่ยวกบัเด็ก)

18

9 9

13.513.5

1

ดำ้นหน้ำ 18ดำ้นหลัง 18

สำำหรับเด็กอำยุมำกกว่ำ 1 ปีขึ้นไป ลบ 1% ออกจำกศีรษะ และบวกตัวเลขเพิ่มจำกขำทั้งสองข้ำงให้ไดจ้ำำนวนเท่ำกัน

17

ขอบเขตของกำรไหม้

●กฏฝ่ำมือ•ฝำ่มือของผูป้่วย มีค่ำเท่ำกับ 1% ของพื้นผิวนอกร่ำงกำยของผูป้่วย

18

ควำมรุนแรงของกำรไหม้

●ขึ้นอยูก่ับ•ควำมลึก•ขอบเขต•ตำำแหน่ง•สำเหตุ•อำยุของผู้ปว่ย•ปจัจัยต่ำง ๆ ที่เกี่ยวข้อง

19

กำรไหม้รุนแรง

● กำรไหม้ระดับที ่3 >10% ของพื้นผิวร่ำงกำย● กำรไหม้ระดับที ่2 > 25% ของพื้นผวิร่ำงกำย (20%

ในเด็ก)● ใบหน้ำ เท้ำ มือ ฝีเย็บ● เกี่ยวข้องกับทำงเดนิหำยใจ/ กำรหำยใจ● เกี่ยวข้องกับกำรบำดเจ็บ● เกี่ยวข้องกับอำกำรเจ็บป่วย● กำรไหม้จำกไฟฟ้ำ● กำรไหม้ลึกลงไปในชั้นผวิหนังจำกสำรเคมี

20

กำรไหม้ระดับปำนกลำง

●กำรไหม้ระดับที่ 3 เป็นพื้นที่ 2 ถึง 10%

●กำรไหม้ระดับที่ 2 เป็นพื้นที่ 15 ถึง 25% (10 ถึง 20% ในเด็ก)

21

กำรไหม้เพยีงเล็กน้อย

●กำรไหม้ระดับที ่3 <2%●กำรไหม้ระดับที ่2 <15% (<10% ในเด็ก)

22

ปจัจัยต่ำง ๆ ทีเ่กี่ยวข้อง

●อำยขุองผูป้่วย• < 5 ปี• > 55 ปี

●ตำำแหน่งกำรไหม้• กำรไหม้ผิวหนังบริเวณรอบอก,

รอบแขนและรอบขำ

กำรจัดกำรรักษำผู้ป่วยมีแผลไหม้

24

หยุดยั้งกำรเผำไหม้

●นำำตัวผู้บำดเจ็บออกจำกแหล่งที่กอ่ให้เกดิกำรบำดเจ็บ

●ถอดเสื้อผ้ำออก ยกเว้นกรณีเสื้อผ้ำติดอยู่กับบำดแผล

●ตัดรอบเสื้อผ้ำที่ติดอยู่กับบำดแผล แล้วทิ้งไว้เช่นนั้น

25

ประเมิน ทำงเดินหำยใจ/กำรหำยใจ

● ให้ออกซเิจนเมื่อ• เปน็แผลไหม้ระดับปำนกลำงหรือรุนแรง• ระดบัควำมรู้สึกตวัลดลง• สญัญำณบ่งบอกถึงอำกำรแทรกซ้อนด้ำนก

ำรหำยใจ• กำรไหมใ้นพื้นที่ปิด• ประวัติกำรสูดดมก๊ำซคำร์บอนมอนอกไซด์

หรือควัน● ชว่ยหำยใจตำมควำมจำำเปน็

26

ประเมินกำรไหลเวียนโลหติ

●ตรวจหำอำกำรแสดงและอำกำรของอำกำรช็อค

อำกำรช็อคในระยะเริ่มต้นมักไม่ใชผ่ลที่เกิดจำกกำรไหม้โดยตรง

อำกำรช็อคในระยะเริ่มต้น = เกิดจำกอำกำรบำดเจ็บอื่นจนกวำ่จะ

พิสจูน์ได้

27

ตรวจสอบประวัติ

● เกิดขึ้นนำนเท่ำไร?● ผู้บำดเจ็บได้รับกำรรักษำใดแล้วบ้ำง?● สำเหตุของกำรไหม้คืออะไร?● แผลไหม้เกิดขึ้นขณะอยู่ในพื้นที่จำำกัดห

รอืไม่?● ผู้บำดเจ็บหมดสติหรือไม่?● ผู้บำดเจ็บมีอำกำรแพ/้

ใช้ยำรกัษำโรคใดหรือไม่?● ประวัติกำรเข้ำรับรักษำทำงกำรแพทย์ใน

อดีต?

28

กำรตรวจร่ำงกำยอย่ำงรวดเร็ว

●ตรวจหำอำกำรบำดเจ็บอื่น ๆ●ประเมินบริเวณที่ไหม้และบริเวณที่ไม่ไหม้อย่ำงรวดเร็ว

●นำำสิ่งที่มีลักษณะเป็นสำยรัดต่ำง ๆ ออก

29

กำรรักษำบำดแผลไหม้

● คลุมด้วยผ้ำแห้งและสะอำด

● ห้ำมทำำให้ตุ่มพพุองแตก

●หำ้มใช้สำรที่มีควำมเหนียว เนย นำ้ำมัน หรอืไขมันใด ๆ ทำบำดแผลไหม้

30

กำรให้นำ้ำเกลือทดแทน

สตูรพำร์คแลนด์ (Parkland formula )4 ซีซี X กิโลกรมั X %(แผลไหม้ระดับที่

2/3) = จำำนวนซซีีทั้งหมดที่ต้องให้แก่ผู้บำดเจ็บ

½ ของจำำนวนซซีทีั้งหมดจะต้องให้ภำยใน 8 ชั่วโมงแรก นับจำกเวลำที่เกิดแผลไหม้

¼ ของจำำนวนซีซีทั้งหมดจะให้ภำยใน 8 ชัว่โมงที่ 2

¼ ของจำำนวนซีซีทั้งหมดจะให้ภำยใน 8 ชัว่โมงที่ 3

31

ขอ้พิจำรณำพิเศษ

●ด้ำนกมุำรเวชศำสตร์

●ด้ำนเวชศำสตร์ผู้สูงอำยุ

●ตำำแหน่งของแผลไหม้

32

ด้ำนกุมำรเวชศำสตร์

● ผิวบอบบำง จึงทำำให้ควำมรุนแรงของกำรไหม้สงูขึ้น

● อัตรำส่วนของพืน้ที่ขนำดใหญ่ต่อปริมำณ

● ภมูิต้ำนทำนตำ่ำ● ทำงเดินหำยใจขนำดเล็ก

ควำมสำมำรถของระบบสำำรองในกำรหำยใจมีจำำกัด

● พจิำรณำถึงควำมเป็นไปได้ของกำรทำำร้ำยเด็ก

33

ด้ำนเวชศำสตรผ์ู้สูงอำยุ

●ผวิบอบบำง กำรไหลเวียนโลหิตไม่ดี●โรคซ่อนเรน้ทีย่ังไม่สำมำรถระบุได้วำ่เ

ป็นโรคใด• เกี่ยวกับปอด• เสน้เลือดบริเวณผิวหนัง

●ปรมิำณเลือดสำำรองสำำหรบัหัวใจลดปรมิำณลง

●ภูมิต้ำนทำนลดลง

กำรบำดเจ็บจำกกำรหำยใจเขำ้ไป

35

ปัญหำ

●กำรขำดออกซิเจน

●พิษจำกก๊ำซคำร์บอนมอนอกไซด์

●กำรไหม้ของทำงเดินหำยใจส่วนบน

●กำรไหม้ของทำงเดินหำยใจส่วนล่ำง

36

ก๊ำซคำร์บอนมอนอกไซด์

●ผลผลิตจำกกำรเผำไหม้ที่ไม่สมบูรณ์

●ไม่มีส ีไม่มีกลิ่น และไม่มีรส●รวมตัวกบัเซลล์เม็ดเลือดแดงได้เร็วกว่ำออกซิเจนถึง 200 เท่ำ

●ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อำเจียน เสียงก้องในหู

37

กำรไหม้ของทำงเดินหำยใจส่วนบน

● กำรไหม้จำกควำมร้อน

● สญัญำณอันตรำย• กำรไหมบ้ริเวณคอ ใบหน้ำ• ขนจมูก ขนคิว้ไหม้• กำรหำยใจเร็ว เสียงแหบ นำ้ำลำยไหล• เยื่อเมือกในปำก/ จมูกเป็นสีแดง แห้ง

38

กำรไหม้ของทำงเดินหำยใจส่วนล่ำง

● กำรบำดเจ็บจำกสำรเคมี● สญัญำณอันตรำย

• หมดสติ• ถูกเผำไหม้ในพื้นที่ปิด• หำยใจเร็ว(+/-)• ไอ• เสยีงหำยใจผิดปกติ เสียงหำยใจติดขัด

เสยีงกรนในลำำคอ• เสมหะปนเปือ้นสำรประเภทคำร์บอน

กำรไหม้จำกสำรเคมี

40

ข้อควรคำำนึง

●ควำมเสยีหำยของผวิหนัง

●กำรดูดซึมสำรเคมี ผลกระทบจำกสำรเคมีต่อระบบต่ำง ๆ ของรำ่งกำย

●หลีกเลี่ยงกำรสมัผัสสำรเคมีและกำรสัมผัสเจ้ำหน้ำที่/ โรงพยำบำล

41

กำรจัดกำร

● กำำจัดสำรเคมีออกจำกผิวหนัง

● สำรเคมีที่เป็นของเหลว• ล้ำงออกด้วยนำ้ำ

● สำรเคมีแห้ง• ปดัออก• ล้ำงที่เหลือออกดว้ยนำ้ำ

42

สำรเคมีเขำ้ตำ

●ล้ำงออกด้วยสำรนำ้ำประเภทนอรม์อลเซลีนหรือเลคเทตรงิเกอรป์ริมำณมำก ๆ

●หำ้มหยอดตำด้วยสำรเคมีประเภทอื่น ๆ

●ล้ำงบริเวณทีส่มัผัสสำรเคมีด้วยนำ้ำ

แผลไหม้จำกไฟฟ้ำ

44

ขอ้พิจำรณำ

●ควำมรุนแรงของกระแสไฟฟ้ำ●ระยะเวลำของกำรทกุกระแสไฟฟ้ำช็

อต●ประเภทของกระแสไฟ

(กระแสตรงหรอืกระแสสลับ)●ควำมกวำ้งของทำงเดินของกระแสไ

ฟฟ้ำผำ่นร่ำงกำย●ประเภทของเนื้อเยื่อทีส่มัผัสกระแสไ

ฟฟ้ำ (ควำมต้ำนทำน)

แรงดนัไฟฟำ้

กระแสไฟฟ้ำคือสิ่งที่ก่อให้เกิดกำรเสียชีวิต

ไม่ใช่แรงดันไฟฟ้ำ

46

แผลไหม้จำกไฟฟ้ำ

●กำรบำดเจ็บจำกกำรนำำไฟฟ้ำ• “ยอดภูเขำนำ้ำแขง็”

•แผลเข้ำ/ แผลออกอำจมีขนำดเล็ก

• เนื้อเยื่อระหวำ่งแผลเข้ำและแผลออกเสยีหำยอย่ำงรุนแรง

47

อำกำรแทรกซ้อนอื่น ๆ

● หัวใจหยุดเต้น/ หัวใจเต้นผิดจังหวะ

● กำรหยุดหำยใจ

● กระดกูสนัหลังหัก

● กระดกูขนำดใหญ่หัก

48

กำรจัดกำร

●ตรวจสอบให้แน่ใจวำ่ได้ตัดกระแสไฟฟ้ำแล้ว

●ตรวจทำงเดินหำยใจ กำรหำยใจและกำรไหลเวียนโลหติ (ABCs)

●ตรวจหำอำกำรบำดเจ็บอื่น ๆ อย่ำงระมัดระวงั

●ผูบ้ำดเจ็บต้องได้รับกำรตรวจหรอืเฝำ้ดูอำกำรในโรงพยำบำล

49

เอกสำรอ้ำงอิงเรื่องแผลไหม้

Mosby’s “Paramedic Textbook” ฉบับแก้ไขจัดพิมพ์ครั้งที่ 2 – ปี 2544 บทที่ 21 เรื่องแผลไหม้

โดยมิค เจ แซนเดอร์ส Flight Nursing - Principles & Practice – ปี 2543

โดยเกอร์เนล ลี