1

Bu rehber IKON Menkul Değerler A.Ş.’ nin uzman ekibi tarafından “Forex İşlemlerinizde” size yol gösterici olması için hazırlanmıştır.

IKON Menkul Değerler, Türkiye Sermaye Piyasası’nda hizmet anlayışı ile farklılık yaratmak amacıyla kurulmuştur.

IKON Menkul’ü diğer aracı kurumlardan ayıran en önemli özellik, müşterilere verilen hizmet kalitesindeki yeni standartlardır. Kurum olarak, bireysel müşterilerin de profesyonel yatırımcılar kadar piyasa bilgilerine ve analizlere erişim imkanı olması gerektiğine inanıyoruz. Bu bağlamda, müşterilerimize daima detaylı ve güncel bilgiler sunmayı görev biliriz.

Sizlere gün boyunca piyasa verilerine ulaşabileceğiniz, interaktif ekonomik takvim ve destek/direnç raporlarını okuyabileceğiniz, araştırma birimimiz ile doğrudan mesajlaşabileceğiniz, seans odası aracılığı ile canlı görüşme sağlayabileceğiniz IKON News‘i sunuyoruz; www.ikonnews.com

IKON Menkul Değerler A.Ş.’nin, Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri (KAS) Yetki Belgesi 22.11.2013 tarihinde Sermaye Piyasası Kurulu tarafından onaylanmıştır.

Saygılarımızla,IKON Menkul Değerler A.Ş.

2

İÇİNDEKİLER

1. BölümPiyasa Kavramı..................................................................................................... 5Piyasa Nedir?........................................................................................................5Finans Piyasaları.................................................................................................. 5

2. BölümForex Piyasası........................................................................................................7Forex Nedir?..........................................................................................................8Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleri.............................................................................8Döviz Pariteleri......................................................................................................9Türkiye’de Forex’in Gelişimi..................................................................................9Forex Piyasasının Avantajları..............................................................................10Forex’i Etkileyen Temel Faktörler..........................................................................11İşlem Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler.......................................................13Forex Piyasasında Sık Yapılan Hatalar.................................................................14

3. BölümForex’in Temel Kavramları..................................................................................19Para Birimi..........................................................................................................19Baz Döviz/Karşıt Döviz........................................................................................19Alış Fiyatı (Bid)/Satış Fiyatı (Ask)........................................................................19Alış Yapmak/Satış Yapmak..................................................................................19Pip-Pipa..............................................................................................................19Point....................................................................................................................20Uzun Pozisyon/Kısa Pozisyon.............................................................................20Kâr -Zarar Hesaplama........................................................................................20Varlık/Bakiye.......................................................................................................20Marjin (Gerekli Teminat).....................................................................................20Spread................................................................................................................. 21Lot-Mini Lot........................................................................................................21Serbest Teminat/Kullanılan Teminat..................................................................21Kaldıraç-Kaldıraç Oranı......................................................................................21Margin Call........................................................................................................ .21

3

Swap...................................................................................................................21Parite..................................................................................................................22Emirler................................................................................................................22Scalping..............................................................................................................22Hedging (Korunma)............................................................................................22Stop Out..............................................................................................................22Emirler................................................................................................................22

4. BÖLÜMİşlem Örnekleri...................................................................................................26EUR/USD İşlem Örneği.......................................................................................26USD/TRY İşlem Örneği........................................................................................27Altın İşlem Örneği...............................................................................................28

5. BÖLÜMDöviz, Altın ve Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler .........................................31Döviz Kurunu Etkileyen Faktörler....................................................... ..............31Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler....................................................................33Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler................................................................. 35

6. BÖLÜMAnaliz Yöntemleri................................................................................................38Temel Analiz Verileri............................................................................................38Teknik Analiz Verileri...........................................................................................41Grafik Çeşitleri....................................................................................................41Destek ve Direnç..................................................................................................44

4

01Piyasa kavramı

Piyasa nedir?

Finans piyasaları

5

PİYASA KAVRAMI

Piyasa nedir?Alım satım işlemlerinin yapıldığı yer. Talep edilen mal veya hizmetler karşılığında para vermek isteyen alıcılarla, para karşılığında mal veya hizmet sunmak isteyen satıcıların buluştukları yer piyasa olarak tanımlanır.

Finans Piyasaları

Finans Piyasaları 2’ye ayrılır

1. Para piyasaları• Forex• Gecelik faiz• İşlem 1 yıldan kısa vadeli işlemler• Bono senedi

Birçok bireysel ve profesyonel yatırımcının Forex işlemlerini tercih etmesinin nedenleri:• İstenilen yerden ulaşım (Elektronik İşlem Platformu)• 5/24 piyasa erişimi ve 5/24 analiz hizmeti• Çift yönlü işlem imkânı. Aynı üründe alış ya da satış yapabilme

imkanı• Kaldıraç kullanarak küçük teminatlarla yüksek hacimli işlem

yapılması

2. Sermaye piyasaları• Tahviller• Hisse senedi• İşlem 1 yıldan uzun vadeli işlemler

6

02Forex piyasası

Forex nedir?

Kaldıraçlı alım satım işlemleri

Döviz pariteleri

Türkiye’de forex’ in gelişimi

Forex piyasasının avantajları

Forex’i etkileyen temel faktörler

İşlem yaparken dikkat edilmesi gerekenler

Forex piyasasında sık yapılan hatalar

7

FOREX PİYASASI

Forex piyasası, günümüzde yatırımcıların yalnızca bir internet bağlantısıyla günün her saatinde erişebildiği aktif bir piyasadır.

Forex, Amerika, Asya, Avrupa ve Avustralya’dan oluşan 4 bölgenin oluşturduğu bir piyasadır. Bu bölgelerin ayrı zaman diliminde olmasından dolayı, ülke para birimlerinin ve petrol, altın gibi emtiaların 5 gün 24 saat alınıp satılmasına imkan vermektedir.

Bankalardan aracı kurumlara, finans kuruluşlarından bireysel yatırımcılara kadar piyasadaki birçok katılımcı tarafından önceden belirlenmiş şartlarda (fiyat, zaman, hacim) gerçekleştirilen döviz alım-satımları Forex piyasasını oluşturur.

FOREX NEDİR?

Forex, İngilizce “Foreign Exchange” sözcüklerinin kısaltılmışhalinden oluşur. Günlük 5,5 trilyon dolar işlem hacmiyledünyanın büyük ve hızla gelişen, ülkelerin paralarınınbirbiriyle değiştirildiği döviz piyasasıdır.

Dünyanın farklı yerlerinde birçok coğrafi ticari merkezler bulunmaktadır, dolayısı ile forex emirlerinin işlendiği de bir çok merkez bulunmaktadır.

Önem sıralarına göre dünya forex merkezleri:

• Londra,• New York,• Tokyo,• Singapur,• Frankfurt,• Zürih,

8

• Paris, • Hong Kong

Forex piyasasının belli başlı katılımcıları, ticari bankalar, merkez bankaları, portföy yönetim firmaları, sigorta şirketleri, büyük şirketler, korunma (hedging) fonları ve bireysel yatırımcılardır.

Kaldıraçlı Alım Satım İşlemleriForex işlemlerinin en önemli özelliği kaldıraçlı işlemlerin gerçekleştirildiği bir piyasa olmasıdır. Kaldıraç kullanan bir Forex yatırımcısı, küçük birikimleri ile dünyanın en büyük piyasalarında yüksek hacimli işlem yapma imkanı bulmaktadır.

Kaldıraç sayesinde, sahip olunan paranın kaldıraç oranı kadar misli ile alım satım yapılabilmektedir.

Türkiye’de yürürlükteki SPK mevzuatına göre kullanılabilecek maksimum kaldıraç oranı 1/100’dür.

Örnek: 1,000 dolarlık yatırımda,1/100’lük kaldıraç ile1,000 * 100 = 100,000 dolarlık işlem yapabilirsiniz.

Döviz PariteleriForex piyasalarında en çok kullanılan döviz ABD dolarıdır. USD (Amerikan Doları), EUR (Euro), JPY (Japon Yeni) gibi terimler ülkenin para biriminin kısaltılmış isimleridir.

EUR/USD veya USD/JPY gibi ifadeler ise bir ülke para biriminin başka bir ülke para birimi ile ifade edilmesidir.

Örneğin; EUR/USD paritesinin 1,3285 olması 1 EURO ile 1,3285 USD satın alınabileceğini göstermektedir.

9

TÜRKİYE’DE FOREX’İN GELİŞİMİ

Biraz gerilere gittiğimizde, eski zamanlarda Türk Lirası çok volatil bir para birimi olduğundan ve çok değer kaybettiğinden ötürü hepimiz elimizdeki Türk Lirası’nı dövize veya altına çevirmişizdir. Aslında bilmeden de olsa Türk halkı eskiden beri Forex ile yakından ilgilidir. Bugünün aracı kurumlarının sunduğu hizmet aslında bizlerin eskiden beri yaptığımızın biraz modernize edilerek internet üzerinden yapabilir hale getirilmiş şeklidir. Bu hizmetin eskiye göre en belirgin artı yönü ise, kaldıraç kullanarak az miktarda yatırım ile büyük miktarda işlem yapılmasına olanak sağlamış olmasıdır.

Hızla artan teknolojik gelişmelere paralel olarak, forex piyasası ülkemizde de yatırımcılar açısından ilgi çekici bir piyasa haline gelmiştir. Daha önceleri kanuni bir düzenlemesi bulunmayan Forex işlemleri, 2011 yılında Sermaye Piyasası Kurulu tarafından yapılan düzenleme ile sağlıklı ve güvenli bir hukuki alt yapıya kavuşmuştur. Yatırımcıyı koruma motivasyonunun ön planda olduğu ve çeşitli tedbir mekanizmalarını da içeren bu düzenleme ile sektör kısa zamanda önemli bir gelişme kaydetmiştir. Bununla birlikte Türk halkının dövize yatırım alışkanlığı da Türkiye’deki Forex piyasasının büyümesine yardımcı olmuştur.

FOREX PİYASASININ AVANTAJLARI

Forex piyasası, güvenilirliği, hizmet koşulları ve ürün çeşitliliği ile diğer yatırım araçlarına göre daha avantajlı bir piyasadır.

Forex’in belli başlı avantajları:5/24 işlem imkanı: Forex piyasası zaman kısıtlaması olmayan bir piyasadır. Forex sayesinde, internet üzerinden online olarak

10

5 gün 24 saat boyunca dilediğiniz an döviz ve emtia piyasalarında işlemlerinizi kolayca gerçekleştirebilirsiniz.

Yüksek Likidite: Dünyanın en büyük finansal piyasası olan Forex piyasası, günlük yüksek işlem hacmi ile her yatırımcıya istediği büyüklükte gerçek zamanlı işlem yapma olanağı sağlamaktadır.

Kaldıraç: Forex’i cazip kılan unsurların başında kaldıraç etkisi yer almaktadır. Kaldıraç sayesinde az sermaye ile yüksek kazanç elde edebilirsiniz.

Yatırımcılar için SPK’nın belirlediği en yüksek kaldıraç oranı 1/100’dür. Kaldıraç etkisinin yüksek riskinden ötürü kar elde edeceğiniz gibi zarar da edebilirsiniz. Bu yüzden hesabınızın kaldıraç oranını beklentilerinize göre ayarlamanız menfaatinize olacaktır.

Çift Yönlü Kazanç İmkânı: Forex piyasasında fiyatın yükseldiğinde alış, düştüğünde ise satış işlemi yapabilirsiniz. Bu işlem çift yönlü işlemdir.

Örneğin USD/TRY’nin yükseleceğini düşünüyorsanız alış, düşeceğini düşünüyorsanız satış işlemi yaparak kazanç elde edebilirsiniz. Kısacası Forex piyasasında hem yükselişten hem de düşüşten kar elde etmek mümkündür.

Düşük Alım-Satım Farkları: Aracı kurumlarda forexişlemlerindeki alım ve satım farkı (spread) bankalar ve döviz bürolarına göre, daha düşüktür.

Otomatik Emir Girebilme: Dilerseniz Forex işlemlerinizi otomatik emir ileten yazılımlar vasıtası ile de gerçekleştirebilirsiniz.

Erişebilirlik: Forex piyasasına, internet erişiminizin olduğu herhangi bir bilgisayar, cep telefonu veya tablet ile online olarak ulaşabilirsiniz.

11

FOREXİ ETKİLEYEN TEMEL FAKTÖRLER

Faiz Oranları ve Faiz Değişim Beklentisi:

Kâr amacı güden kişi veya kuruluşlar yatırımını en yüksek getiriyi sağlayacak para cinsine yönlendirirler. Avrupa’daki faiz oranı Amerika’dan yüksek ise Euro’ya talep artacağından Euro değer kazanacaktır. Amerika’da faiz oranı yüksek ise, Amerikan Doları değer kazanır. Ayrıca faiz arttırım beklentisi, faiz arttırımı yapacak ülkenin para biriminin değer kazanması sonucunu doğuracaktır.

Makro Ekonomik Etkenler: Enflasyon oranı yüksek olan ülkenin ürettiği mallar yurt dışına kıyasla daha pahalı ise, ithal mallara ve dövize olan talep yükselecek, ülkenin parası yabancı paralar karşısında değer kaybedecektir. Kısa vadede ise merkez bankası enflasyonun yükselme tehlikesi karşısında faiz arttırımı yapacağından, bu durumda ülke parası değer kazanacaktır. Ekonomik büyümenin etkisini anlamak için, büyümenin tüketime mi yoksa üretime mi dayandığı önemlidir. Tüketime dayalı büyüme ithalatı arttıracağından döviz talebi de artmış olacaktır. Bunun sonucunda da ülkenin para birimi değer kaybedecektir. Yatırıma dayalı büyüme gerçekleşirse de ülkede üretim artıp maliyetler düşeceğinden ihracat artacak ve sonuçta ülke para birimi değer kazanacaktır.

Sermaye Hareketleri: Son yıllarda sermaye hareketlerinin büyük oranda artmış olması dış ticaretten bile daha önemli hale gelmiştir. Bankaların hemen her ülkede şubeler açmaları ve gelişen teknolojinin para tranferlerini hızlı bir şekilde gerçekleşmesine olanak sağlaması ile uluslararası sermayenin daha çok kâr edeceğini düşündüğü bölgeye hızlıca hareket etmesi kolaylaşmıştır. Bu noktada, sermayenin vadesi ve amacı önem kazanmaktadır. Uzun vadeli ve yatırım amaçlı

12

gelen sermaye ülke ekonomisi ve istihdam üzerinde olumlu etki yaparken, sıcak para olarak nitelendirilen, kısa vadeli spekülatif hareketlerden kazanç sağlama amaçlı sermaye hareketleri beklediği kârı sağladığında aynı hızla çıkarak döviz dengelerini bozmaktadır.

Spekülasyon: Piyasada gerçekleşmesi beklenen fiyat değişikliklerinden kâr elde etmek amacıyla ürünlerin önceden alınıp satılmasıdır.

Siyasi Faktörler: Ulusal, bölgesel ve uluslararası siyasi koşullar ve ortamların para birimlerinin üzerindeki etkisi oldukça fazladır. Siyasi belirsizlik veya siyasi güvensizlik ülke ekonomilerini olumsuz yönde etkilemektedir. Örneğin para politikasını veya ekonomik faktörleri etkileyen bir menfaat grubunun güçlenmesi piyasalarda etkili olabilir veya bir ülkede meydana gelen olaylar aynı bölgedeki başka ülkelerin de ekonomisini ve böylece para birimini etkileyebilir.

FOREX PİYASASINDA DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN ÖNEMLİ HUSUSLAR

Forex piyasaları ülkelerin para birimlerinin değişim yeridir. Yani bir ülkenin para birimi karşılığında diğer bir ülkenin para biriminin alındığı veya satıldığı piyasalardır. Bu nedenle para birimlerini ilk önce iyi tanımalı, analiz etmeli ve özellikle pariteler hakkında bilgi sahibi olunmalıdır.

Aracı kurumların parite kurlarını grafik halinde gösteren istatistikleri takip edilmeli, bu grafiklerin analizi iyi değerlendirilmelidir.

Forex’i yeni öğrenen yatırımcılar için en uygun yöntem deneme hesabı üzerinden işlem yaparak pratik kazanmaktır. Demo

13

hesaplar yatırımcının platformu ve işlemi yapılan ürünleri tanımasını sağlarken, işlem yapma yeteneğini de geliştirir.

Forex piyasasına girerken hesaba yatırılan teminat tutarı ve bu tutarın ne kadarının işlemde kullanılacağı önemlidir. Forex piyasasının yüksek risk içerdiği göz önünde bulundurulmalı ve yatırılan tutarın hayatınızı etkileyecek bir tutar olmamasına dikkat edilmelidir.

Yatırım yapmakta sabırlı olunmalıdır. Paritenin taban yaptığı noktalarda alış, tavan yaptığı noktalarda satış yapmaya gayret edilmelidir.

Yatırımcılar için en önemli unsurlardan biri de, tercih edilen aracı kurumdur. SPK ve Takasbank güvencesi bu konuda en önemli kriterlerdendir. Bunun dışında erişilebilirlik, aracı kurumun sunduğu avantajlar, para yatırma çekme maliyetleri ve analiz desteği gibi konular dikkat edilmesi gereken önemli hususlardandır. İşlemlere başlamadan önce, piyasayı etkileyen önemli ekonomik verilerin anlamı ve haberlerin piyasa üzerindeki etkisi konusunda bilgi sahibi olunmalıdır.

Yatırım yaparken veya yaptıktan sonra belli bir kâr hedefi olan sağlıklı bir stratejinizin olması gerekmektedir.

İşlem yapılan platformun sunduğu avantajlar hakkında bilgi sahibi olunmalı ve işlem yaparken bu avantajların sunacağı katkılar gözardı edilmemelidir.

Pozisyona ne zaman girileceği ve çıkılacağı, pozisyonun hangi vadede taşınacağı, sermayenin ne kadarının riske edileceği gibi

14

sorulara cevap verebilmek için strateji belirlenmelidir.

Aracı kurumların sunduğu ücretsiz eğitimlerden faydalanmak pozisyon açarken alacağınız kararlarda pratik kazanmanızı sağlayacaktır.

Ekonomik ve siyasi beklentiler, yorumlar, ekonomik veri takviminden takip edilmelidir. Tutarlı öngörülerde bulunabilmek ve strateji belirlemek için ekonomik veri takvimini takip etmek yatırımcılara faydalı olacaktır.

FOREX PİYASASINDA SIK YAPILAN HATALAR

Yüksek Hacimli İşlemler Yapmak: Kaldıraçlı işlemler spot piyasalara göre farklı bir risk algısı gerektirir. İşlem büyüklüğü ve ana para arasındaki kaldıraç mutlaka göz önünde bulundurulması gereken bir unsurdur. Forex piyasasında sermayenin tamamını ya da büyük çoğunluğunu kullanarak pozisyon almak anaparanın kısa sürede kaybedilmesine neden olabilecektir.

Karı Al ve Zararı Durdur Seviyeleri Belirlememek: Bir strateji dahilinde hareket edilmeli ve pozisyona girildiğinde bir hedef fiyatı bulunmalıdır. Riskin gerçekleşmesi durumunda hangi fiyattan pozisyonun kapanacağı, ne kadarlık bir kaybın söz konusu olacağı, kârı al ve zararı durdur emirleriyle belirlenmelidir. Aksi takdirde kayıplar yaşanabilir.

Zarardaki Pozisyonu Uzun Süre Taşımak: Zarardaki pozisyondan çıkılacak seviye önceden belirlenmediyse ve piyasanın lehimize döneceği beklentisiyle zararları uzun süre taşıyorsak sermaye büyük oranda eriyebilir.

Karlı Pozisyondan Kısa Sürede Çıkmak: Yatırımcı olarak kayıp riskini yüklenmenin nedeni kar beklentisidir ve kar maksimize

15

edilmek istenir. Aksi durumda zararlar finanse edilemez ve her geçen zaman portföyün küçüldüğünü görürüz. Bu durumun yaşanmaması için, karlı pozisyonlarda olabildiğince beklemeli, zararı durdur emirlerini karın içine taşımalı ve takip eden zarar durdurucu kullanılmalıdır.

Duygusal Kararlar Vermek: Bir yatırımcı için aldığı bütün yatırım kararlarının duygulardan arınmış olması beklenir. Her zaman işin en zor kısmı duygulardan izole kararlar alabilmek olmaktadır.

Yapmış Olmak İçin İşlem Yapmak: Finans piyasalarında işlem yapmak dikkat gerektiren ciddi bir iştir. Ciddiyetin olmadığı işlemler yatırımcıya kazanç sağlamayacaktır.

Çok Kısa Vadeli İşlemler Yapmak: Çok kısa vadeli öngörülerle bir sistem inşa edebilmek imkansız değildir fakat bir yatırımcı için takip gerektiren oldukça zor ve stresli bir iştir.

Tecrübe Kazanmadan İşlem Yapmak: Deneme hesapları ile pratik kazanmadan işlemlere başlamak nasıl işlem yapıldığını öğrenmek için en maliyetli yol olabilir.

Sadece İndikatörleri Referans Alarak İşlem Yapmak: Sadece indikatörler alış ve satış işlemi için yeterli referans değildir. İndikatörler derin bir analiz yaptıktan sonra pozisyona girerken teyit amaçlı kullanılırlar.

Plansız Hareket Etmek: Piyasadaki tüm hareketlerin irrasyonel olduğu varsayılır. Böylesi bir ortamda kayıp yaşamamanın önemli gerekliliklerinden birisi de mutlaka bir plana sahip olmaktır.

Stop Seviyesine Sadık Kalmamak: Stop seviyesi işlemin zararla kapanmaması için değiştiriliyor ise bu daha büyük bir zararın habercisi olabilir.

16

Oluşturulan Stratejiden Bağımsız Olarak Hareket Etmek: Bir stratejinin en önemli parçası ona sadık bir uygulayıcıdır.

Çok Sık İşlem Yapmak: Çok fazla işlem yapmak, yüksek risk demektir. Bununla birlikte çok fazla işlem yapmak, yatırımcı için yorucu ve stresli olabilir.

Duyumlarla Hareket Etmek: Duyumlarla pozisyona giriyorsak yanılma ihtimalimiz yüksektir. Rasyonel kararlarla pozisyona girmek gerekir.

Yetersiz Bilgi İle Pozisyon Açmak: Yetersiz bilgiye sahip olunduğu düşünülüyorsa yatırımcı kendini yeterli hissedene kadar pratik yapmalı ve eksiklerini tamamlamak için aracı kurumundan destek almalıdır.

Aşırı Özgüven: Yatırımcının kendisine güvenmesi, istenen bir durumdur. Fakat aşırı özgüven hataların analiz edilememesine ve kabullenilmemesine neden olur.

17

18

FOREXİN TEMEL KAVRAMLARI

Para BirimiHer para birimi üç harf kodu ile tanımlanmaktadır. Genellikle baş harflerinden tanımlanan para birimleri EUR, USD, TRY, JPY, GBP, CHF, AUD, CAD, SEK, NOK seklinde yazılır.

Majör Para Birimi: Dünyada en çok kullanılan para birimleri majör para birimi olarak adlandırılır EUR, USD, JPY, GBP, CHF, AUD, CAD.

Baz Döviz: Bir döviz çiftinde ilk yazılan para birimi baz dövizdir. Mesela; EUR/USD paritesinde baz döviz EURO’dur.

Karşıt Döviz: Bir döviz çiftinde ikinci yazılan para birimi karşıt dövizdir. Mesela, EUR/USD paritesinde karşıt döviz USD’dir.

Alış Fiyatı (Bid): Aracı kurumun herhangi bir dövizi alış fiyatıdır. Yani yatırımcının satış yapabileceği fiyatı gösterir.

Satış Fiyatı (Ask): Aracı kurumun bir dövizi satış fiyatıdır. Yani yatırımcının alış yapabileceği herhangi bir fiyatı gösterir.

PIP: “Price Interest Point” teriminin kısaltılmasıdır. Forex piyasasında herhangi bir paritenin değerindeki en küçük oynamaya verilen birimin adıdır. Genelde, 1 pip değişim, dördüncü ondalık basamaktaki (on binde birlik, 0,0001) değişimdir. Örneğin fiyatı 1.1000 olan EUR/USD paritesinin 1 pip artması, fiyatın 1,1001 olması demektir. Bazı para birimlerinde en küçük değişim, ikinci ondalık basamakta (yüzde bir) olabilmektedir, örneğin USDJPY 119.55 gibi.

Yıllar içerisinde piyasaların gelişimi ile birlikte ve likiditenin artmasının sonucu alım ile satım arasındaki fark azalmış ve

19

pip altında kotasyonlara ihtiyaç doğmuştur. Bundan dolayı günümüzde artık EURUSD sıklıkla 5 haneli olarak 1.10852 ve USDJPY 119.553 şeklinde küsürlü olarak ifade edilmektedir ve bu basamağa Point denmektedir.

Point: Döviz piyasasında bazı paritelerde dördüncü basamaktan sonra bir değer daha bulunmaktadır. Bu değere point denir.

Uzun Pozisyon: Parite ya da emtiada alım işlemi uzun pozisyonu ifade eder. EUR/USD paritesinde alış işleminde, Euro’da uzun USD’de ise kısa pozisyon alınmış olur.

Kısa Pozisyon: Parite ya da emtiada satım işlemi kısa pozisyonu ifade eder.

Kar-Zarar Hesaplama: Forex işlemlerinde kâr zarar hesaplamak için fiyatta gerçekleşen değişimi kontrat büyüklüğü ile çarpıp sonucunu USD’ye çevirmek gerekmektedir.

Varlık: Açık pozisyonlar dahil hesaptaki tüm karı veya zararı dahil ederek hesabın durumunu yansıtır. Varlık değeri hesaptaki tüm işlemler kapatıldığında hesapta kalacak olan teminat miktarını göstermektedir. Varlık kardaki değişime bağlı olarak değişkenlik gösterir. Pozisyonların tamamı kapatıldığında ise bu değer bakiyeye dönüşmektedir.

Bakiye: Pozisyon açıldığında bakiye değişmez. Ancak açık bir pozisyon kapatıldığında oluşan kâr ve zarar bakiyeye yansır. Tüm açık pozisyonlar kapatıldığında ise varlık ve bakiye miktarı aynı olur.

Margin (Gerekli Teminat): Forex piyasında pozisyon açarken gerekli olan minimum teminat.

20

Örneğin, 1:100 kaldıraç imkanının verildiği hesapta 10.000$’lik pozisyona girebilmek için 10.000$/100 = 100$ teminat gereklidir.

Margin Call: Piyasadaki değişimlere göre hesaptaki varlığın minimum teminat miktarının altına gelmesinden dolayı teminatları tamamlama çağrısıdır.

Spread: Paritelerin alım-satım arasındaki fiyat farkıdır. Örneğin; EUR/USD paritesindeki fiyatlar satışta 1.1150 ve alışta 1.1152 olduğu varsayılırsa spread 2 olacaktır.

Lot-Mini Lot: İşlem birimi olarak kullanılmaktadır. Forexte 1 lot işlem, paritelerde 100.000 birim, altında 100 ons, gümüşte ise 5000 ons olarak kullanılmaktadır. Piyasada standart lot büyüklüğü 100.000 birimdir. 1 lotun altında mini lot olarak 10.000 birimlik (0.1 lot) de işlem yapılabilir. Aynı şekilde micro lot yapmak isteyen yatırımcılar 1.000 birimlik (0.01 lot) işlem açabilirler.

Serbest Teminat: Yatırımcının açtığı pozisyonlardan sonra hesap varlığından yeni pozisyon açmak için kalan tutardır.

Kullanılan Teminat: Kaldıraçlı işlemlerde pozisyonunuzu açık tutmak için aracı kurum tarafından bloke edilen tutardır. Bu bakiye mevcut pozisyon kapatılmadan kullanılamaz.

Kaldıraç-Kaldıraç Oranı: Yatırımcının sermayesi 1,000$ olduğunda 1:100 kaldıraç oranı ile 100,000$ değerinde sermaye ile işlem yapılabilmesidir. Yani yatırımcının, kendi sermayesinin belli bir katına kadar olan oranda işlem yapabildiği sistemdir. Türkiye’de Forex piyasasında, SPK tarafından düzenlenmiş bu oran maksimum 1:100 olarak uygulanmaktadır. Kaldıraç oranı yatırımcıya anaparasının üzerinde büyüklüklerle işlem yapma olanağı sunarken, yatırımcı taşıdığı bu pozisyondan anaparası ile sorumludur. Bu sistemde yapılan her işlemin kâr ya da zararı kaldıraç oranına göre belirlenir.

21

Swap: Gün sonunda kapatılmayan ve diğer güne taşınan pozisyonlar için para birimlerinin arasındaki günlük faiz farklarının oluşturduğu taşıma maliyetidir. Gün içi pozisyonlarda, herhangi bir taşıma maliyeti olmadığından, swap uygulanmaz. Yatırım yapılan döviz çiftinin birbiri arasındaki faiz farkına göre hesaba pozitif (+) ya da negatif (-) etki eder.

Parite: Yabancı para birimlerinin birbirine göre oranını ifade eder.

Kotasyon: Bir dövizin paritesine ilişkin piyasada bulunan alış ve satış fiyatıdır.

Scalping: Forex piyasasında kullanılan ve ufak fiyat hareketlerinden kâr elde etmeyi amaçlayan işlem yöntemidir. Piyasa genelinde 10 pipsin altında kâr elde etmeye yönelik anlık işlemler scalping olarak değerlendirilmektedir.

Hedging (Korunma): Aynı para ikilisinden farklı yönlerde pozisyon açılmasına verilen isimdir. Örneğin, EUR/USD paritesinde 10 long pozisyonu bulunurken, pozisyonu kapatmadan yine EUR/USD paritesinde 10 short pozisyon alınırsa hedging yapılmış olur. Bu şekilde iki eşit pozisyon için teminat sıfır olacaktır.

Stop Out: Hesaptaki toplam varlık, bulunması gereken teminatın %30’una kadar gerilerse, sistem pozisyonları otomatik olarak en çok zararda olan pozisyondan başlayarak, teminat oranı tekrar %30 seviyesine ulaşana kadar kapatacaktır. Müşteri ile imzalanan sözleşmeye göre stop out oranı değişebilir.

22

Emirler

Alış Emri: Bir döviz çiftinde (parite), ilk para biriminin (sembolde soldaki), ikinci para biriminin karşısında (sembolde sağdaki) alış işleminin yapılmasıdır.

Satış Emri: İlk para biriminin, ikinci para birimi karşısında satış işlemi yapılmasıdır.

Stop Loss (Zarar durdur): Yatırımcının göze aldığı zarardan daha büyük miktarda zarar etmesini önlemek amacıyla kullanılır.

Örneğin, EUR/USD 1.1000 seviyesinden uzun pozisyon alındı ama piyasa kısa pozisyondan yana. Zararı minimize etmek icin 1.0800’den stop loss koyduğunuz taktirde piyasa 1.0800 seviyesine geldiginde işlem platformu pozisyonunuzu zararı kısıtlamak adına otomatik olarak kapatacaktır.

Take Profit (Kâr al): Yatırımcının, paritenin belirli bir noktaya geldikten sonra döneceği düşüncesi ile, piyasa bu noktaya geldiğinde pozisyonu otomatikman kapatıp kârı realize edebilme özelliğidir.

Örneğin, EURUSD paritesinde fiyat 1.1000 seviyesinde ve paritenin 1.1200 direnç seviyesinden dönüş yapacağını öngörüyorsunuz. Bu durumda kar al emrinizi 1.1200 seviyesine koyabilirsiniz. Fiyat 1.1200 seviyesine geldiğinde emir otomatikman kapatılacaktır.

Buy Limit: Piyasa fiyatının altında bir seviyeye long pozisyon için emir girmektir.

Örneğin, EUR/USD piyasa fiyatı 1.1000 ve buy limit 1.0800. Piyasa fiyatı 1,0800’e ulaştığında otomatik olarak long pozisyon alınır.

23

Sell Limit: Piyasa fiyatının üstünde bir seviyeye short pozisyon için emir girmektir.

Örneğin, EUR/USD piyasa fiyatı 1.1000 ve sell limit 1.1200 seviyesine konulmuş, piyasa fiyatı 1,1200’ye ulaştığında otomatik olarak short pozisyon alınır

Buy Stop: Döviz çiftinde fiyatın yukarı yönde kırılmasından sonra hızlı yükseleceğini düşünüyorsak kırılma noktasında buy stop koyabiliriz.

Örneğin, EUR/USD paritesinin 1.1280 olduğunu varsayalım. Paritede 1.1300 bölgesinin önemli bir direnç olduğunu ve bu seviyenini kırılması durumunda, paritenin 1.1500 seviyesine kadar yükseleceğini öngörelim. Bu durumda buy stop emrini 1.1300 seviyesine koyduğumuzda ve fiyat 1.1300 seviyesine geldiğinde alış emrimiz (buy-stop) aktif hale gelir.

Sell Stop: Döviz çiftinde fiyatın aşağı yönde kırılmasından sonra hızlı düşeceğini düşünüyorsak kırılma noktasında sell stop koyabiliriz.

Örneğin, EUR/USD paritesinin 1.1280 olduğunu varsayalım. Paritede 1.1250 bölgesinin önemli bir destek olduğunu ve bu seviyenin kırılması durumunda, paritenin 1.1100 seviyesine kadar düşeceğini ön görelim. Bu durumda sell stop emrini 1.1250 seviyesine koyduğumuzda ve fiyat 1.1250 seviyesine geldiğinde satış emrimiz (sell-stop) aktif hale gelir.

24

04İşlem Örnekleri

EUR/USD İşlem Örneği

USD/TRY İşlem Örneği

Altın İşlem Örneği

Döviz, Altın ve Petrol

Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Döviz Kurunu Etkileyen Faktörler

Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

25

İŞLEM ÖRNEKLERİ

EURUSD İşlem Örneği:

1:100 Kaldıraç Oranı Kullanılarak Alınabilecek PozisyonBir yatırımcı hesabına 5000 dolar yatırdığını düşünelim ve EURUSD paritesinin 1.1000’da olduğunu varsayalım. EURO’nun değer kazanacağını bekleyen yatırımcı için alacağı pozisyon LONG (UZUN) pozisyon olacaktır.

Bu durumda;• 1 LOT=100.000 Euro büyüklüğündedir.• Paritenin fiyatı 1.1000 olduğunda 1 lot bu durumda,

100.000x1.1000=110.000 dolar değerinde bir pozisyon olacaktır.

• Yatırımcı alışta olduğundan 1 Lot ile Euro alıp karşılığında dolar satar; 100 bin Euro (1 Lot) alıp, 110 bin dolar satmış olacaktır.

Bu işlem için alınacak pozisyon büyüklüğünün %1’i teminat olarak hesaptaki serbest bakiyeden kullanılacaktır. İşlem açılmadan önce yatırımcının bakiyesi serbest marjına eşit olacaktır. İşlem açıldığında ise ayrılacak teminat seviyesi serbest marjın rakamından düşülecektir.

Margin (teminat) hesaplaması:Margin (teminat)=100.000 Euro (Pozisyon Büyüklüğü)/100(Kaldıraç Oranı)=1000 Euro=$1100 olacaktır.

Buna göre bakiye : $5000Margin : $1100Kullanabilecek serbest Margin : $3900 olacaktır.

Kısacası;• 1 lot işlem ile 100.000 Euro’luk ve parite 1.1000’da iken

26

110.000 dolarlık yukarı yönlü bir pozisyon açılmış olacaktır.• EUR/USD paritesi 1.1100’a yükselirse (100 pip artış),

Pozisyon büyüklüğü :1,3100x100.000=131.000$ -130.000$ =1.000$ ’lık bir kar elde edecektir. Devamında ise; EURUSD paritesinde her 1 pip hareket=$10 olarak düşünülebilir.

(Ayrıca yukarıda hesaplama için 1.1100-1.1000=100 pip*10 USD=$1000 kâr olarak da düşünülebilir).

USDTRY İşlem Örneği:1:100 Kaldıraç Oranı Kullanılarak Alınabilecek Pozisyon

Bir yatırımcının hesabına 5000 dolar yatırdığını düşünelim ve USDTRY paritesinin 2.9000’da olduğunu varsayalım. Alım yönünde hareket bekleyen yatırımcı için alacağı pozisyon LONG (UZUN) pozisyon olacaktır.

Bu durumda;1 lot=100.000 adet=100.000 dolar büyüklüğündedir.

• Paritenin fiyatı 1,7900 olduğunda 1 lot bu durumda,100.000x2.9000=290.000TL değerinde bir pozisyon olacaktır.

• Yatırımcı alışta olduğundan 1 lot ile dolar alıp karşılığında TLsatar; bu durumda, yatırımcı 100 bin dolar (1 lot) alıp, 290 bin TL satmış olacaktır.

Bu işlem için alınacak pozisyon büyüklüğünün %1’i teminat olarak hesaptaki serbest bakiyeden kullanılacaktır. İşlem açılmadan önce yatırımcının bakiyesi serbest marjına eşit olacaktır.İşlem açıldığında ise ayrılacak teminat seviyesi serbest marjın rakamından düşülecektir.

27

Margin (Teminat) hesaplaması:Margin (teminat)=100.000 dolar (Pozisyon Büyüklüğü)/100 (Kaldıraç Oranı)=1000 dolar olacaktır.

Buna göre Bakiye : $5000 Margin : $1000Serbest Marjin : $4000 olacaktır.

Kısacası;• 1 lot işlem ile 100.000 dolarlık ve parite 2.9000’da iken 290.000

TL’lik yukarı yönlü bir pozisyon açılmış olacaktır.• USD/TRY paritesi 2.9100’a yükselirse (100 pip artış);

Pozisyon büyüklüğü:1x1,8000x100.000=291.000-290.000TL=1.000TL’likbir kar elde edecektir.

Devamında ise; USD/TRY paritesinde her 1 pip hareket= 10 TL olarak düşünülebilir.

Ayrıca yukarıda hesaplama için 2.9100-2.9000=100 pip x 10TL=1000 TL kar olarak dadüşünülebilir.

Altın İşlem Örneği:

1:100 Kaldıraç Oranı Kullanılarak Alınabilecek PozisyonBir yatırımcının hesabına 5000 dolar yatırdığını düşünelim ve altının 1150.00 dolarda olduğunu varsayalım. Alım yönünde hareket bekleyen yatırımcı için alacağı pozisyon long (uzun) pozisyon olacaktır. Bu durumda; 1 lot=100 ons büyüklüğündedir.

Paritenin ons fiyatının 1150 olduğunda 1 lot bu durumda, 100x1150=115.000 dolar değerinde bir pozisyon büyüklüğünü temsil edecektir. Yatırımcı alışta olduğundan 1 lot ile altın alıp

28

karşılığında dolar satar; bu durumda, yatırımcı 1 lot 100 altın (ons) alıp, 115 bin dolar satmış olacaktır.

Bu işlem için alınacak pozisyon büyüklüğünün %1’i teminat olarak hesaptaki serbest bakiyeden kullanılacaktır. İşlem açılmadan önce yatırımcının bakiyesi serbest marjına eşit olacaktır. İşlem açıldığında ise ayrılacak teminat seviyesi serbest marjın rakamından düşürülecektir.

Margin (teminat) hesaplamasıAltın 1150.0’da iken, 1 lotluk bu işlem için, Margin=100 ons x 1150 / 100 = 1150 USD

Buna göreBakiye : $5000 Margin : $1150Serbest Margin: $3850 olacaktır.

Kısacası;• 1 lot işlem ile altın 1150.0 dolarda iken, 115.000 dolarlık

yukarı yönlü bir pozisyon açılmış olacaktır.• Altın 1160,0’a yükselirse (100 pip artış);

Pozisyon büyüklüğü:

1x1160.0x100.=$116.000-$115.000=$1.000’lık kar elde edecektir. Devamında ise; altında her 1 pip hareket= $10 olarak düşünülebilir.

Ayrıca yukarıda hesaplama için 1160.0-1150.0=100 pip x 10 USD=$1000 kar olarak da düşünülebilir.

29

05Döviz, Altın Ve Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Döviz Kurunu Etkileyen Faktörler

Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

Petrol Fiyatlarını Etkileyen Faktörler

30

DÖVİZ, ALTIN VE PETROL FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

DÖVİZ KURUNU ETKİLEYEN FAKTÖRLERYatırımcılar, yöneticiler ve piyasa katılımcılarını ilgilendiren en temel sorun, döviz kurlarının gelecekte ne olacağının tahmin edilmesidir. Ancak, döviz kurları arasındaki ilişkiyi kavramadan kur tahmini yapmak ve riskleri yönetmek mümkün olmayacaktır. Reel hayatta da döviz kurlarını tahmin etmek özellikle dalgalı kur sistemini benimsemiş ülkelerde kolay değildir. Çünkü, döviz kurları sadece ekonomik faktörler tarafından değil politik ve siyasal gibi farklı faktörler tarafından da etkilenmektedir.

EKONOMİ YÖNETİMİHükümet tarafından takip edilen ekonomi politikası, politik sistemdeki belirsizliğin düzeyi, Merkez Bankası ve/veya kurumlar tarafından izlenen düzenleyici politikalar, Merkez Bankası’nın döviz piyasasına müdahaleleri gibi faktörler döviz kurlarını temelden etkilemektedir.

SİYASAL FAKTÖRLERBir ülkedeki siyasi güç ve istikrar ülke ekonomisine de olumlu yansır. Siyasi gücün (hükümetin) izlediği politikaların istikrarsızlığa yol açması, yönetim zaafiyeti, dış politikada diğer ülkelere karşı agresif bir tutum izlemesi ve savaş tehditi döviz kurlarını etkileyecektir.

EKONOMİK FAKTÖRLERDöviz kurunu etkileyen ekonomik faktörler; ödemeler dengesi, ekonomik büyüme, para arzı, enflasyon oranı, işsizlik oranı, vergi tahsilâtı vb faktörlerdir.

31

1-Ödemeler Dengesi: Ödemeler dengesindeki değişimler döviz kurlarını etkilemektedir. Eğer bir ülkede ödeme dengesi olumlu yönde değişiyorsa bunun etkisi uluslararası rezervlerin artışı ve dış borçların azalması demektir, bu da ülke parasının değer kazandığını gösterir. Eğer ödemeler dengesi kötü ise bu durumun uluslararası rezervlerin azalışı ve dış borçların artışı biçiminde etkileri olmaktadır ve bu da ülke parasında değer kaybına yol açmaktadır.

2-Ekonomik Büyüme: Ekonomik büyümenin döviz kuru üzerindeki etkisini anlamak için büyümenin kaynağının araştırılması gerekmektedir. Eğer büyümenin kaynağı iç tüketim ve bütçe açıkları ise bu koşullarda ülkenin ithalatında bir artış olacak ve dövize olan talep artacağı için ülkenin parası da değer kaybedecektir. Tam tersine büyümenin kaynağı yatırımlar ve ihracat ise bu koşullarda ülkenin parası değer kazanacaktır.

3-Diğer Ekonomik Göstergeler: İşsizlik oranı, vergi oranlarındaki değişiklikler gibi birçok ekonomik gösterge, ülke ekonomisinin performansını göstermesi açısından büyük önem taşımaktadır. Eğer bu türden göstergeler ekonomik performansın arttığını gösteriyor ise bunun sonucu olarak da ülke parasına olan arz ve talep ile dövize olan arz ve talep üzerindeki etkilerin değerlendirilmesi gerekmektedir.

SERMAYE HAREKETLERİ

Sermaye hareketlerinin son yıllarda büyük oranda artış göstermesi, dış ticaretten bile daha önemli bir hale gelmiştir. Bankaların hemen her ülkede şubeler açmaları ve gelişen teknolojinin para tranferslerini hızlı bir şekilde gerçekleşmesine olanak sağlaması ile uluslararası sermayenin daha çok kâr edeceğini düşündüğü bölgeye hızlıca hareket etmesi kolaylaşmıştır. Bu noktada sermayenin vadesi ve amacı önem kazanmaktadır. Uzun vadeli yatırım amaçlı gelen sermaye ülke ekonomisi ve istihdam üzerinde olumlu etkiler yaparken, kısa

32

vadeli spekülatif hareketlerden kazanç sağlamak amaçlı sermaye hareketleri beklediği karı sağladığında aynı hızla çıkarak döviz dengelerini bozmaktadır.FAİZ ARTIŞI VE BEKLENTİSİ

Kâr amacı güden kişi veya kuruluşlar fonlarını en yüksek getiriyi sağlayacak para cinsine yönlendirirler. Avrupa’daki faiz oranı Amerika’dan fazlaysa Euro cinsi tahvillere talep artacağından Euro değer kazanacaktır. Amerika’da faiz oranı yüksek ise dolar değer kazanır, ayrıca faiz artırımı beklentisi, artırımı yapacak ülkenin para biriminin, değer kazanmasına yol açacaktır.

SPEKÜLASYON

İlerideki fiyat hareketlerini tahmin etmeye çalışarak pozisyon alan spekülatörler piyasa için gerekli likiditeyi sağlarken, piyasa düşerken ucuzladığını düşünerek alış yapıp, yükselirken pahalı olduğunu düşünerek satış işlemi yaparak bir dengenin kurulmasını sağlarlar. Ama bazen düşüşün süreceğini farz ederek satışa devam edip, yükselişin süreceğini düşünerek alıma devam etmesiyle fiyatlar aşırı uçlara da çekilebilir, ayrıca medyanın gücü ve her yere ulaşması kullanılarak ülke ekonomileri hakkında veya önemli kişler hakkında spekülatif haberlerle de piyasalar etkilenebilir.

ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Altın insanlık tarihi boyunca etkili ve popüler bir yatırım aracı olmuştur. Günümüzde de yoğun olarak ticareti yapılmakta ve uluslararası kabul gören değerli bir maden olduğu için birçok ticari platformda yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Altın fiyatlarını belirleyen iki önemli faktör vardır. Bunlardan ilki arz-talep dengesi, ikincisi ise enflasyon oranları, politik gerginlikler ve kriz göstergeleridir. Altın genel olarak enflasyonun yükseldiği

33

ya da enflasyon beklentilerinin çok olduğu dönemlerde artış gösterirken; petrol fiyatlarının düştüğü dönemlerde de düşüş yönünde hareket etmektedir.ARZ-TALEP

Arz-talep dengesine göre altına olan talep arttıkça altının fiyatı yükselecektir. Bu yükseliş belirli bir süre sonra duracak ve tekrar düşüşe geçecektir. Bunu enflasyon oranının durumu, ekonomik krizler ve savaş durumları izlemektedir. Altın fiyatı genellikle enflasyon oranının yüksek olması ya da yüksek olacağı beklentisinden dolayı artacaktır. Bu nedenle insanlar yüksek enflasyondan korunmak için altına yatırım yapacak ve bu da altın fiyatının yükselmesine neden olacaktır. Dünyada petrol fiyatlarının düşüş gösterdiği zamanlarda doğru orantılı olarak altın da düşüşe geçmektedir. Altın piyasası kriz ve diğer faktörlerin dışında en yoğun dönemini yaz aylarında yaşar. Bunun nedeni ise ülkeye gelen turist sayısının artışı ve çiftçilerin hasat dönemlerinde altına olan ilgisinin artmasıdır. Fakat finansal krizlerin reel sektöre yansımasıyla oluşan durgunluklar, fiziki altın talebini de olumsuz etkilemektedir.

ENFLASYON - POLİTİK GERGİNLİKLER - KRİZ

Ülkeler arası gerginliklerin artması, büyük bankaların finansal kriz göstergesi, kredi piyasalarında karışıklıkların yaşanması ve enflasyon nedeniyle altın fiyatlarında dalgalanmalar görülmektedir. Altın ve dolar arasındaki ilişki ise ters orantılıdır. Altının ons başına birim değeri dolar cinsinden değerlendirilmektedir. Bundan ötürü dolar değer kaybettiğinde altın değerlenir, dolar tekrar değer kazandığında ise altın değer kaybeder.

ABD Merkez Bankası’nın (FED) bazı dönemlerde yaptığı olumlu ya da olumsuz açıklamalar da altın fiyatlarını etkileyen diğer

34

bir unsurdur. FED, ekonomide parasal bir genişleme politikası uygulanacağını açıklarsa altın fiyatlarında dalgalanmalar oluşmaktadır. Bu durumda piyasada dolar dolaşımı artmakta bu da doların değer kaybetmesine yol açmaktadır, dolayısı ile de doların değer kaybına bağlı olarak altının değeri yükselecektir. Tam tersi bir açıklama ise doların değer kazanacağı, altının ise değer kaybedeceği anlamına gelmektedir.

PETROL FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Petrol dünyada en çok ticareti yapılan emtiaların başında gelir. Günümüzde gelişen teknolojiye rağmen petrolün yerini alabilecek herhangi bir ürün bulanamamıştır. Dünyanın enerji ihtiyacının %40’ı petrolle karşılanmaktadır.

Petrolün birim fiyatını belirleyen faktörlerden ilki arz ve taleptir. Diğer faktörler ise yaşanılan ekonomik ve siyasi olaylar, spekülatif eğilimler ve petrol şirketlerinin uyguladıkları yatırım politikaları olarak sıralanabilir.

Jeopolitik istikrar ve ileri teknoloji kullanımı gibi faktörler bir ülkedeki günlük petrol üretimi rakamlarını belirlemektedir. Üretim rakamını aynı zamanda ambargo, yaptırım, sabotaj ve doğal afet gibi faktörler de etkileyebilir. Herhangi bir faktörün etkisi ile petrol üretiminde azalma yaşandığında ise petrol birim fiyatları artışa geçecektir.

Petrol fiyatlarını etkileyen bir diğer unsur ise ülkelerin ihracat ve ithalat rakamlarıdır. İhracat rakamı ile üretim rakamı birbirinden farklıdır; çünkü bir ülke petrol üretimi yaparken, bu petrolün büyük bir kısmını kendi kullanabilir ya da bir ülke çok miktarda üretim yapıp büyük miktarda da ihraç edebilir.

En çok petrol ihracatı yapan ülkeler ise petrol fiyatlarının

35

yükselişinden faydalanacak olan ülkelerdir. İthalat rakamlarının da petrol fiyatları üzerinde büyük ve önemli bir etkisi bulunmaktadır.

Petrolün birim fiyatındaki değişiklikleri belirleyen başlıca faktörler:

• Sonbahar ve kış dönemlerinde yaşanan kasırga, fırtına gibi olayların petrol üretiminde yarattığı dalgalanmalar ve hatta üretimin tamamen durması, fiyatı artış yönünde etkiler. Yaz dönemlerinde ise bireysel tüketimin artması da petrol fiyatları üzerinde etki eder.

• Gelişen ve gelişmekte olan piyasalarda yaşanan krizler, petrolü de altın gibi alternatif ve güvenilir bir yatırım aracı haline getirmekte ve fiyatını da arttırmaktadır.

• Petrol üreticisi ülkelerin piyasada oluşturdukları oligopol yapı, petrol fiyatındaki artışın şiddetini hızlandırmaktadır. Örneğin, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) varlığı fiyatlara, artış yönünde ivme vermektedir.

• Kuzey Buz Denizi’nde gerçekleşen kasırga ve ABD’nin petrol stoklarının azalması petrol fiyatına artış yönünde etki etmektedir.

• Doların uluslararası piyasada Euro ve Yen gibi paralar karşısında yaşadığı değer kaybı ve piyasalarda bu değer kaybının süreceği beklentisi petrol fiyatındaki artışı hızlandırmaktadır.

• Küresel durgunlukla beraber uluslararası sermayenin yatırım aracı olarak petrole yönelmesi fiyatı yukarı yönde hareket ettirmektedir.

36

06Temel Analiz

Temel Analiz Verileri

Teknik Analiz

Teknik Analiz Verileri

Destek Direnç

37

ANALİZ YÖNTEMLERİ

Forex piyasasında iki tip analiz yöntemi kullanılmaktadır;

• Temel Analiz

• Teknik Analiz

Temel AnalizTemel analiz, arz ve talebin yönünü belirleyen ekonomik, sosyal ve politik güçlerin piyasada oluşturduğu etkileri inceler ve bunları yorumlar. İşsizlik oranı, üretim, enflasyon gibi etkenler de temel analizin önem verdiği faktörlerdir. Temel amaç ise piyasada fiyatla ilgili her türlü bilgiyi, fiyatı etkileyebilecek olayları inceleyerek sağlam, istikrarlı ve güvenilir bir analiz yapmaktır.

Teknik AnalizBu yöntemin prensibi geçmiş fiyat hareketlerinin gelecekte de oluşacağıdır. Teknik analizin en önemli amaçlarından biri trendin yönünü önceden tahmin etmektir. Tekniz analiz, matematiksel hesaplara dayanarak gelecek fiyat hareketlerini öngörmeye çalışır.

Trend, teknik analizde öğrenilmesi gereken en önemli terimdir. Trendin yönü doğru tespit edilir ve aynı yönde işlem de yapılırsa yatırımın başarı oranı da yüksek olacaktır.

Teknik analiz, trendlerin henüz başlangıç aşamasındayken tespit edilmesine yardımcı olması özelliği sayesinde isabetli yatırım yapma olanağı sunmaktadır.

38

Temel Analiz Verileri

ABD Tarım Dışı İstihdam Verisi: Forex piyasasındaki en önemli verilerden birisidir. Tarım dışı istihdam, Forex yatırımcıları tarafından ekonominin belirleyicisi olarak görülmektedir. Aylık olarak açıklanan tarım dışı istihdam verisi, hem bir önceki aydaki rakamlar ile hem de açıklama öncesindeki beklenti rakamları ile karşılaştırılarak yorumlanmaktadır. Beklentilere göre yüksek gelen veriler, ilk FED (ABD Merkez Bankası) toplantısında faizlerin arttırımı yönünde etki yapacağı beklentisi yarattığından ötürü USD bazlı pariteler pozitif olarak etkilenmektedir; beklentilere göre düşük gelen veriler ise FED’in faizleri düşürebileceği beklentisi oluşturmakta ve de USD bazlı pariteler negatif olarak etkilenmektedir.

Amerikan Merkez Bankası Faiz Toplantıları: FED’in finans piyasalarına olan belirleyici etkisi göz önüne alındığında, kurum faiz arttırma yönünde kararlar aldığında USD değer kazanacaktır, tam tersine faiz düşüşü öngörüldüğünde ise USD değer kaybedecektir.

Tüketici Fiyat Endeksi: Tüketicinin satın aldığı belirli bir ürün ve hizmet grubunun fiyatlarındaki ortalama değişimleri gösteren bir ölçüttür. Enflasyon rakamalarındaki dönemsel değişimleri takip etmek için kullanılır. Açıklanan veri bir önceki dönem rakamları ile karşılaştırılır.

ABD İşsizlik Oranı Verisi: İşsizlik oranı rakamları, tarım dışı istihdam verisi ile aynı anda açıklanan ve her ay Amerikan ekonomisinin üzerinde belirleyici etkileri olan önemli bir göstergedir. Açıklanan veri bir önceki dönem gerçekleşen veri ve mevcut dönem beklenti rakamları ile karşılaştırılmaktadır. Açıklanan işsizlik oranı verisi, beklentilere göre yüksek ise USD’ yi negatif yönde etkilerken, düşük olduğunda ise USD’yi pozitif etkileyecektir.

39

Bu veri haftalık olarak açıklanmakta ve aylık olarak açıklanan işsizlik oranı verisine öncülük etmektedir. Açıklanan veri bir önceki dönem gerçekleşen veri ile mevcut dönem beklenen veriye göre değerlendirilmektedir. Beklentilere göre yüksek gelen veri USD’yi negatif etkilerken; düşük gelen veri ise pozitif etkileyecektir.

Gayrisafi Milli Hasıla: Yurtiçi üretim faktörleri toplamına net yurtdışı gelirlerinin eklenmesi ile bulunan gayrisafi milli hasıla, ülke ekonomisi açısından en önemli göstergelerden biridir. Milli gelir gayrisafi milli hasıladan amortismanlar ve dolaylı vergiler çıkarılarak bulunur. Açıklanan veri bir önceki dönem gerçekleşen veri ile mevcut dönem beklenen veriye göre değerlendirilmektedir. Beklentilere göre yüksek gelen veri USD’ yi pozitif yönde etkilerken; düşük gelen veri ise USD’yi negatif etkilemektedir.

Perakende Satışlar: Perakende satışlar ülke piyasasındaki aktif hareketi belirlemek açısından değerli bir etkendir. Perakende satışlardaki artış o ülkenin iç piyasasında bir canlanma olduğunu ifade etmektedir. Beklentilere göre yüksek gelen veri USD’ yi negatif etkilerken; düşük gelen veri ise pozitif etkileyecektir.

Sanayi Üretim Verisi: Bir ülkenin endüstriyel üretim rakamının yüksekliği o ülkenin gelişmişliği ile doğru orantılıdır. Açıklanan veri bir önceki dönem gerçekleşen veri ile mevcut dönem beklenen veriye göre değerlendirilmektedir. Beklentilere göre yüksek gelen veri USD’yi negatif etkilerken; düşük gelen veri ise pozitif etkileyecektir.

Yukarıdaki veriler ABD örneği üzerinden verilmiş olmakla beraber aynı doğrultuda diğer ülkeler ve para birimleri için de geçerlidir.

40

Teknik Analiz Verileri

Grafik Çeşitleri

1. Çizgi grafikler2. Çubuk grafikler3. Mum grafikler

Çizgi grafikler:

Bu grafik türünde belirli zaman aralıklarındaki kapanış fiyatları gösterilir. Her grafik çeşidi yatayda tarih, düşeyde fiyat olmak üzere çizilir. Okunması en kolay olan grafik türüdür. Düz bir çizgi biçiminde olan bu grafiklerde tarih ile fiyatın kesiştiği noktalar o tarihe ait fiyatı göstermektedir. Kısa vadeli dönemlerde gerçekleşen hareketleri izlemek için kullanılır.

Döv

iz K

uru

41

Çubuk grafikler:

Yatırımcıya fiyatla ilgili daha geniş bilgi veren bir grafik türüdür. O tarihe ait çubuk grafik üzerinde çizgi grafiklerden farklı olarak ürünün gördüğü en düşük ve en yüksek fiyatın yanında ilgili periyottaki açılış ve kapanış fiyatları görülebilmektedir. Çubuğun dip seviyesi, işlem yapılmış olan en düşük fiyatı gösterirken, tepe noktası en yüksek fiyata işaret eder. Kısacası çubuk bize işlem aralığını göstermektedir. Çubuğun sol tarafındaki küçük yatay çizgi açılış fiyatını ve sağ taraftaki küçük yatay çizgi kapanış fiyatını vermektedir.

Döv

iz K

uru

42

Mum grafikler:

Mum grafiklerde de çubuk grafiklerdeki gibi temel mantık aynıdır. Mum grafik renklendirilerek gösterildiği için çubuk grafiğe göre daha görseldir. Kendilerine özgü formasyonları vardır. Bu grafik türünde dönemin en düşük ve en yüksek fiyat aralığı dik bir çizgi ile gösterilmektedir. Ortadaki büyük blok kırmızı ise fiyatlar, açıldığı fiyatın altında kapanmış demektir. Ortadaki blok siyah ise fiyatlar, açıldığı fiyatın üstünde kapanmış demektir. Kısacası; talebin arzdan fazla olduğu günler siyah renkte gösterilmektedir. Bloklar için farklı renkler de kullanılabilmektedir. Örneğin yükselişi gösteren blok sıklıkla yeşil olarak de gösterilmektedir.

Döv

iz K

uru

yüksek

43

Destek ve Direnç

Alış ve satış işlemi yapanların en çok kullandıkları terimdir. Bir ürünün fiyatı düşerken bu fiyat seviyesinde düşüşü duruyor ve bu seviyede alımlar güçleniyorsa destek seviyesi denmektedir. Bir ürünün fiyatı yükselirken bu fiyat seviyesinde yükselişi duruyor ve bu seviyede satışlar güçleniyorsa direnç seviyesi denmektedir. Bir destek ya da direnç ne kadar fazla denenirse o kadar güvenilir kabul edilir. Destek ve direnç seviyelerinin test edilme aralığı arttıkça kırılma olasılıkları da artmaktadır.

Destek ve direnç seviyeleri hakkında bilinmesi gerekenler:

1. Piyasa bir direnç seviyesini geçmeyi başarırsa, o direnç destek seviyesine dönüşür.

2. Fiyatlar bir destek veya direnç seviyesini kırmadan ne kadar çok test ederse, o bölgedeki destek veya direnç daha kuvvetli olacaktır.

44

RİSK UYARISI

Forex piyasası kaldıraçla çalışan bir pazardır. Kaldıraç özelliği ile yüksek seviyelerde getiri ve risk içermektedir. İlk etapta yatırdığınız paranın riske atabileceğiniz kısmı kadar işlem yapmanızı öneririz. Forex yatırımları her yatırımcı için risk açısından uygun bir pazar olmayabilir. Yatırım yapmadan önce piyasanın içerdiği riskleri tam olarak anladığınızdan emin olunuz ve eğer gerek duyarsanız uzman yetkilimizden tavsiye ve yardım alınız. www. ikonmenkul.com.tr web sayfamızda yer alan her türlü bilgi, grafik, araştırma sonuçları, rapor, görüş ve tavsiyeler genel anlamda bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, sitede müşteriler ve diğer üçüncü şahısların alım satım kararlarını destekleyebilecek yeterli bilgi bulunmayabilir. Sitemizde bulunan, bu bilgilerdeki olası hata ve eksikliklerden ve bu bilgilere dayanılarak yapılan işlemlerden doğacak her türlü maddi/manevi zararlardan ve her ne şekilde olursa olsun üçüncü kişilerin uğrayabileceği her türlü zararlardan dolayı IKON Menkul Değerler A.Ş. sorumlu tutulamaz. İşbu kitapçık uzman personelimiz tarafından T.C. yasalarına ve sermaye piyasası mevzuatına uygun olarak hazırlanmış olup IKON Menkul Değerler A.Ş. ’nin izni olmadan izinsiz veya kaynak göstererek dahi kullanılamaz. Bu kitap(çık)ta yer alan yorum ve tavsiyelerin herhangi bir getiri garantisi bulunmamakta olup sadece bilgi amaçlıdır. Tüm bu bilgilendirmeler genel niteliktedir, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı verilmesi beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir.

45

Forex Rehberi 2. Bölüm Konuları7. BÖLÜM

Formasyon Türleri............................................................................................... 02

Omuz Baş Omuz Formasyonu.............................................................................04

Ters Omuz Baş Omuz Formasyonu.....................................................................05

İkili Tepe Formasyonu......................................................................................... 06

İkili Dip Formasyonu........................................................................................... 07

Üçlü Tepe ve Dip Formasyonları......................................................................... 08

V Formasyonları...................................................................................................09

Çanak ve Ters Çanak Formasyonları.................................................................. 10

Boşluklar............................................................................................................. 10

Üçgen Formasyonları..........................................................................................12

Takoz Formasyonları........................................................................................... 16

Bayrak ve Flama Formasyonları.........................................................................18

Matematiksel Yöntemler..................................................................................... 20

Osilatörler............................................................................................................ 20

Momentum.......................................................................................................... 20

MACD.................................................................................................................. 22

İndikatörler.......................................................................................................... 23

Hareketli Ortalamalar..........................................................................................24

Parabolic Sar...................................................................................................... 25

ADX...................................................................................................................... 25

Bollinger Bands...................................................................................................25

Teknik Analizde Uyumsuzluklar..........................................................................27

Forex Terimleri.................................................................................................... 28