plastische chirurgieZiekenhuisRivierenlandChirurgie

Chirurgie Colon en reCtum Chirurgie

www.zrt.nl

Colon en reCtum Chirurgie in Ziekenhuis rivierenland

de chirurgen van de afdeling colorectale chirurgie zijn gespecialiseerd in behandeling van aandoeningen van het colon, rectum en de anus. Ze voeren elk jaar honderden operaties uit, met name met minimaal invasieve technieken.

Met het toepassen van innovatieve technieken bieden de chirurgen van het Zieken-huis rivierenland een zeer compleet spectrum aan behandelingen, variërend van zeer grote abdominale operaties tot anale chirurgie en endoscopische procedures. Voorbeelden van deze innovatieve technieken zijn transanale minimaal invasieve chirurgie (tamis) voor grote poliepen of vroeg stadium rectumcarcinomen en single port endoscopische operaties voor darmkanker of goedaardige darmafwijkingen.

Beide colorectale chirurgen zijn gecertificeerde chirurgen bij de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde, de Nederlandse Vereniging voor Gastro-intestinale Chirurgie en nederlandse vereniging voor Chirurgische oncologie. Ze zorgen met een achterwacht rooster 24 uur per dag, 7 dagen per week voor dekking voor acute abdominale chirurgie.

Op de volgende pagina’s geven we graag onze ervaring en uitkomsten weer betreffende grote abdominale operaties. 

De volgende tabel geeft een overzicht van de aantallen van grote abdominale operaties die electief en acuut zijn verricht door de colorectale chirurgen van het Ziekenhuis Rivierenland van 2013 tot en met 2015.

GROte aBDOMiNale OpeRaties 2013-20152013 2014 2015

partiele colonresectie 55 79 81Rectosigmoïd resectie 27 41 42aanleggen ileostoma 13 10 11sluiten ileostoma 9 14 4Opheffen Hartmann 8 4 4Dunne darmresectie 14 4 3

indicaties: •Coloncarcinoom •rectumcarcinoom •Benigne poliep •Diverticulitis •Morbus Crohn/Colitis Ulcerosa •overig 

UitkOMsteN VaN CHiRURGie VOOR COlON- eN ReCtUMCaRCiNOOM

sinds 2009 registreren de chirurgen uit het Ziekenhuis Rivierenland de operaties voor colon- en rectumcarcinoom in de database van de dsCa. dsCa staat voor de dutch surgical Colorectal audit. deze audit registreert de resultaten van darmkankeropera-ties. Zo krijgt de beroepsgroep inzicht in de kwaliteit van hun eigen zorg én die van collega’s. Met deze zogenoemde spiegelinformatie kunnen zij hun werk aantoonbaar verbeteren. de dsCa is opgericht door de nederlandse vereniging voor Chirurgische Oncologie, de Nederlandse Vereniging voor Gastrointestinale Chirurgie en de Dutch Colorectal Cancer Group. DsCa is onderdeel van de Dutch institute for Clinical auditing (diCa).

2013 2014 2015

totaal aantal 59 85 87

percentage patiënten dat een resectie ondergaat vanwege een primair rectumcarcinoom met een bekende CRM, bij wie de CRM positief is

Zr 0.0% 0.0% 0.0%

nl 5.1% 5.2% 5.0%

percentage patiënten, dat een resectie ondergaat vanwege primair stadium ii coloncarcinoom (pt3-4N0M0), bij wie 10 of meer lymfklieren uit het resectiepreparaat zijn onderzocht

Zr 100% 100% 100%

nl 93.9% 94.9% 95.5%

percentage patiënten dat een resectie ondergaat vanwege een primair coloncarcinoom, dat een gecompliceerd beloop heeft

Zr 5.4% 6.0% 16.4%

nl 17.6% 16.7% 15.0%

percentage patiënten dat een resectie ondergaat vanwege een primair coloncarcinoom dat binnen 30 dagen of tijdens de op-name overlijdt

Zr 1.2% 2.3% 1.8%

nl 3.4% 2.8% 2.5%

percentage patiënten dat een resectie ondergaat vanwege een primair rectumcarcinoom dat een gecompliceerd beloop heeft

Zr 4.8% 18.5% 13.4%

nl 21.0% 20.4% 20.0%

percentage patiënten dat een resectie ondergaat vanwege een primair rectumcarcinoom dat binnen 30 dagen of tijdens de over-lijdt

Zr 3.9% 2.1% 0.0%

nl 1.7% 1.3% 1.2%

 

speerpunten

Enhanced Recovery after Surgery (ERAS)eRas staat voor enhanced Recovery after surgery, kortom ‘’versneld herstel na een operatie’’. eRas is een kwaliteitsprogramma rondom een operatie, waarin alle facto-ren die een positieve invloed hebben op herstel zijn samengebracht.sinds mei 2006 wordt in het Ziekenhuis Rivierenland volgens het eRas-protocol gewerkt. We hebben twee studies gedaan naar de opnameduur. Na introductie van het eRas protocol nam de opnameduur met 2 dagen of voor zowel colon- als rectum-resecties.allerlei zaken waarvan we weten dat ze bijdragen aan een versneld herstel zijn geïn-corporeerd: • het achterwege laten van volledige darmspoeling • het achterwege laten van de maagsonde • een zo klein mogelijke wond; bij voorkeur een kijkoperatie • de dag van de operatie uit bed • gewoon drinken tot vlak voor de operatie en direct na de operatie • minimaliseren peroperatieve vochttoediening • het vermijden van opioïden perioperatief • zo snel mogelijk weer normale voeding

Dit alles met als hoofddoel voor patiënt om zo snel mogelijk na de operatie in de eigen vertrouwde omgeving te herstellen.

Single incision laparoscopische chirurgie (SILS/ LESS)een operatie waarbij de chirurg opereert via slechts 1 kleine snede in de navel heet ook wel single port laparoscopie, less (=(laparo-endoscopic single-site surgery) chi-rurgie, littekenloze operatie of single incisie chirurgie. De ene incisie geeft voldoende toegang voor alle instrumenten plus de camera die nodig zijn voor de operatie. Deze vorm van minimaal invasieve chirurgie heeft een aantal voordelen ten opzichte van meer conventionele vormen van laparoscopie en traditionele open chirurgie. • Bij een ‘’normale’’ laparoscopische ingreep zijn 3 tot 5 incisies nodig voor de diverse instrumenten, onder ander de camera. er onstaan dus meerdere littekens verspreid over de buik. De hersteltijd en infectiekans bij meerdere littekens is groter dan bij slechts één. Ook de kans dat bij het maken van de incisie bloedvaten in de buikwand worden geraakt is kleiner. • Bij een open ingreep heeft de patiënt over het algemeen meer pijn en een langere hersteltijd dan bij een laparoscopische operatie vanwege het grotere litteken. Na een single port operatie loopt de patiënt meestal al weer dezelfde dag. De meeste patiënten beschrijven de pijn als een doffe pijn in de buik. Omdat de incisie wordt gemaakt door de navel is het litteken minimaal en soms zelfs niet zichtbaar.

toch is er ook een ‘’nadeel’’ aan single port chirurgie.De chirurg heeft met deze techniek een beperkte bewegingsvrijheid voor de instru-menten, omdat die parallel worden ingebracht. Dat vraagt speciale instrumenten en speciale vaardigheid van de operateur. Ook anatomische variaties, die normaal zijn tussen mensen onderling, kunnen er oorzaak van zijn dat deze techniek niet op iedere patiënt toepasbaar is. Onze chirurgen Heikens en de Roos zijn in deze operatietechniek opgeleid, deskundig en ervaren. 

Transanale chirurgie (TAMIS, TATME)in het Ziekenhuis rivierenland is het sinds enkele jaren mogelijk om grote poliepen en vroege rectumcarcinomen met een nieuwe methode te verwijderen; de transanale endoscopische chirurgie. Deze methode wordt in het engels “transanal Minimally in-vasive surgery (tamis)” genoemd.Bij deze operatie wordt onder narcose een buisje in de anus gebracht waardoorheen een camera en werkinstrumenten gebracht kunnen worden. Op deze manier kunnen op een veilige wijze gezwellen geheel verwijderd worden, waardoor de kans dat ze ooit terugkomen kleiner is geworden.Belangrijke voordelen van deze operatie zijn dat er geen operatie door de buik nodig is, waardoor patiënten sneller weer op de been zijn en minder pijn hebben. Daarbij hoeft er geen aansluiting van de darm gemaakt te worden, waardoor er vrijwel geen risico is op een buikvliesontsteking. Doordat deze ingreep uitgevoerd wordt met speciale apparatuur is er ook heel weinig kans dat er schade optreedt aan de kringspierenin 2016 hebben de chirurgen van Ziekenhuis Rivierenland een nieuwe techniek geimplementeerd die de taMis combineert met een conventionele laparoscopie.

afdeling ColoreCtale Chirurgie in Ziekenhuis rivierenland

dr. J.t. heikens

Joost Heikens is sinds 1 juli 2013 werkzaam in het Ziekenhuis rivierenland. hij studeerde geneeskunde aan de universiteit van utrecht. na het behalen van zijn artsexamen is hij opgeleid tot algemeen chirurg in het st. elisabeth Ziekenhuis te tilburg en het radboudumc te Nijmegen. aansluitend heeft hij een chirurgische vervolgopleiding tot oncologisch chirurg afgerond in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ‘s-Hertogenbosch. Hij is in 2013 gepromoveerd op het proefschrift: “Restorative surgery after proctocolectomy”. Zijn focus ligt op de single port laparoscopische chirurgie en de tamis chirurgie.

dr. m.a.J. de roos

Marnix de Roos is sinds januari 2008 werkzaam in het Ziekenhuis rivierenland. hij studeerde geneeskunde aan de rijks universiteit leiden. na het behalen van zijn artsexamen is hij opgeleid tot algemeen chirurg in het Martini ziekenhuis te Groningen en het UMC Groningen. aansluitend heeft hij een chirurgische vervolgopleiding tot oncologisch chirurg afgerond in het UMC Groningen. Hij is in 2007 gepromoveerd op het proefschrift: “Diagnostics and prognostics in ductal carcinoma in situ of the breast”. de roos is lid van het bestuur van de nederlandse vereniging voor Chirurgische oncologie. Zijn focus ligt op minimaal invasieve chirurgie, het eras protocol en de oudere patiënt.

puBliCaties

1.Quality of Life After a Low Anterior Resec-tion for Rectal Cancer in Elderly Patients.

kornmann VN, Walma Ms, de roos mA, Boerma D, van Westreenen Hl. ann Colo-proctol. 2016 Feb;32(1):27-32. doi: 10.3393/ac.2016.32.1.27. epub 2016 Feb 29. 2.Prospective nationwide outcome audit of surgery for suspected acute appendicitis. van rossem CC, Bolmers md, schreinem-acher mh, van geloven aa, Bemelman Wa; snapshot appendicitis Collaborative study group.Collaborators (126)van acker gJ, akkermans B, akkersdijk gJ, algie gd, allema JH, andeweg Cs, appeldorn N, van Baal Jg, den Bakker Cm, Bartels sa, van den Berg C, Boekestijn B, den Boer FC, Boerma D, van den Boom al, Boute MC, Bouwense sa, Bransen J, van Brussel fa, Busch or, de Castro sm, Cense ha, Croese C, van dalen t, Dawson i, van Dessel e, Dettmers R, Dhar N, Dohmen FY, van Dongen kW, van Dui-jvendijk p, Dulfer RR, Dwars BJ, eerenberg Jp, van der elst m, van den ende e, fassaert lM, Fikkers Jt, Foppen JW, Furnee eJ, Gars-sen fp, gerhards mf, van goor h, gorter rr, de graaf Js, graat lJ, groote J, van der ham aC, hamming Jf, hamminga Jt, van der harst e, heemskerk J, heij ha, heijne a, heikens Jt, heineman e, hertogs r, van Heurn e, van den Hil lC, Hoofwijk aG, Hul-sker CC, hunen dr, ibelings ms, klaase Jm, klicks r, knaapen l, kortekaas rt, kruyt f, kwant s, lases ss, lettinga t, loupatty a, Matthijsen Ra, Minnee RC, Mirck B, Mitalas l, Moes D, Moorman aM, Nieuwenhuijs VB, Nieuwenhuijzen Ga, Nijk pD, Omloo JM, Ottenhof aG, palamba HW, van der peet Dl, pereboom it, plaisier pW, van der ploeg ap, raber mh, reijnen mm, rijna h, rosman C, roumen rm, schmitz rf, schouten van der Velden ap, schreurs WH, sigterman ta, smeets hJ, sonneveld dJ, sosef mn, spoor sf, stassen lp, van steensel l, stortelder e, straatman J, van susante hJ, suykerbuyk de Hoog De, terwisscha van scheltinga

C, toorenvliet Br, verbeek Bm, verbeek pC, verseveld m, volders Jh, vriens mr, vriens pW, Vrouenraets BC, van de Wall BJ, Weg-dam Ja, Westerduin e, Wever JJ, Wijffels Na, Wijnhoven Bp, Winkel ta, van der Zee DC, Zeillemaker am, Zietse C.

Br J surg. 2016 Jan;103(1):144-51. doi: 10.1002/bjs.9964. epub 2015 Oct 28.

3.Effects of an Exercise Program in Colon Cancer Patients Undergoing Chemotherapy.

van vulpen Jk, velthuis mJ, steins Bisschop Cn, travier n, van den Buijs BJ, Backx fJ, los m, erdkamp fl, Bloemendal hJ, koopman m, de roos mA, verhaar mJ, ten Bokkel-Huinink D, van der Wall e, peeters pH, May am.

Med sci sports exerc. 2016 May;48(5):767-75. doi: 10.1249/Mss.0000000000000855.

4.Costs of complications after colorectal can-cer surgery in the Netherlands: Building the business case for hospitals. govaert Ja1, fioc-co m2, van Dijk Wa3, scheffer aC4, de graaf eJ5, tollenaar ra6, Wouters

MW7; Dutch Value Based Healthcare study group.Collaborators (29)lamme B, hess da, Belgers HJ, Guicherit OR, Rosman C, Rutten HJ, Versluijs-Ossewaarde FN, Van der Zaag es, tseng lN, de Graaf eJ, Vles WJ, pierik eG, prins ha, reemst ph, Consten eC, koopal sa, neijenhuis pa, mannaerts gh, smits aB, Burger dh, van iJken mg, poortman p, go-vaert MJ, Bleeker Wa, Den Boer FC, Wit F, kruyt pm, mearadji a, heikens Jt.

eur J surg Oncol. 2015 aug;41(8):1059-67. doi: 10.1016/j.ejso.2015.03.236. epub 2015 apr 17

5.Predictors of fecal incontinence and re-lated quality of life after a total mesorectal excision with primary anastomosis for pa-tients with rectal cancer.

Walma Ms, kornmann VN, Boerma D, de roos mA, van Westreenen Hl. ann Coloproctol. 2015 Feb;31(1):23-8. doi: 10.3393/ac.2015.31.1.23. epub 2015 Feb 28. erratum in: ann Coloproctol. 2015 aug;31(4):167.

6.Ileo-anal pouch for inflammatory intestinal disease.

derikx la, heikens Jt, van laarhoven CJ, hoentjen f.

ned tijdschr geneeskd. 2013;157(39):a5553. Review. Dutch

7.Evaluation of long-term function, compli-cations, quality of life and health status after restorative proctocolectomy with ileo neo rectal and with ileal pouch anal anastomosis for ulcerative colitis.

heikens Jt, de vries J, de Jong dJ, den oud-sten Bl, Hopman W, Groenewoud JM, van der kolk mB, gooszen hg, van laarhoven CJ.

Colorectal Dis. 2013 Jun;15(6):e323-9. doi: 10.1111/codi.12175.

8.Stages and evaluation of surgical innova-tion: a clinical example of the ileo neorectal anastomosis after ulcerative colitis and fa-milial adenomatous polyposis.

heikens Jt, gooszen hg, rovers mm, van laarhoven CJ.

surg innov. 2013 Oct;20(5):459-65. doi: 10.1177/1553350612468959. epub 2012 Dec 14.

9.The ileo neo rectal anastomosis: long-term results of surgical innovation in patients after ulcerative colitis and familial adenoma-tous polyposis.

heikens Jt, Gooszen HG, teepen Jl, Hueting We, Oostvogel HJ, van Vroonhoven tJ, van krieken Jh, van laarhoven CJ.int J Colorectal Dis. 2013 Jan;28(1):111-8. doi: 10.1007/s00384-012-1545-0. epub 2012 aug 12.

10.Quality of life and health status before and after ileal pouch-anal anastomosis for ulcerative colitis.

heikens Jt, de vries J, goos mr, oostvogel hJ, gooszen hg, van laarhoven CJ.

Br J surg. 2012 Feb;99(2):263-9. doi: 10.1002/bjs.7711. epub 2011 Nov 3.

11.The ileo neo-rectal anastomosis in pa-tients with familial adenomatous polyposis: a prospective case series with long-term follow up.

de Zeeuw s, heikens Jt, gooszen hg, van laarhoven CJ.

Colorectal Dis. 2012 Jul;14(7):861-5. doi: 10.1111/j.1463-1318.2011.02806.x.

Quality of life, health-related quality of life and health status in patients having restor-ative proctocolectomy with ileal pouch-anal anastomosis for ulcerative colitis: a system-atic review.

heikens Jt, de vries J, van laarhoven CJ.

Colorectal Dis. 2012 May;14(5):536-44. doi: 10.1111/j.1463-1318.2010.02538.x. Review.

12.The effect of the introduction of the ERAS protocol in laparoscopic total mesorectal excision for rectal cancer.

huibers CJ, de roos mA, ong kh.

int J Colorectal Dis. 2012 Jun;27(6):751-7. doi: 10.1007/s00384-011-1385-3. epub 2011 Dec 16

13The ERAS protocol reduces the length of stay after laparoscopic colectomies.

haverkamp mp, de roos mA, ong kh.

surg endosc. 2012 Feb;26(2):361-7. doi: 10.1007/s00464-011-1877-9. epub 2011 Oct 13.

www.zrt.nl

president kennedylaan 1, 4002 Wp tielpostbus 6024, 4000 Ha tiel

t. 0344-674911e. info@zrt.nlwww.zrt.nl

ZiekenhuisRivierenlandHét mensenziekenhuis

ContaCt informatie Ziekenhuis rivierenland tielvakgroep heelkunde t. 0344-674212 (secretariaat)

direCt

dr. J.t. heikense. joost.heikens@zrt.nl

dr. m.a.J. de roose. m.deroos@zrt.nl