biblioteki cyfrowe i ich kolekcje -...

Dolnośląska Biblioteka Pedagogiczna we Wrocławiu


Elżbieta Szymańska

Biblioteki cyfrowe

i ich kolekcje


Cel lekcji

- przedstawienie historii powstania Bibliotek

Cyfrowych; definicja

- zapoznanie uczniów z serwisami Bibliotek

Cyfrowych krajowych i zagranicznych

- przygotowanie do samodzielnego posługiwania

się nowym narzędziem informacji


Rodzaje bibliotek

• Papierowe /

analogowe

• Zautomatyzowane /

hybrydowe

• Cyfrowe


Zadania digitalizacji

• Ochrona, zabezpieczenie dziedzictwa

kulturowego

• Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy

/społeczeństwa informacyjnego/


Biblioteki cyfrowe udostępniają:

• książki,

• mapy,

• dokumenty,

• zdjęcia,

• pocztówki,

• grafikę,

• obiekty audio-wideo,

• obiekty muzealne,

• archiwalia,

• itp


Metadane

Cyfrowy format danych opisujących dokument

Oprócz tradycyjnych elementów opisu

bibliograficznego zawiera:• Typ dokumentu

• Format udostępnienia

• Prawa autorskie, copyright, data udostępnienia i inne

Skorelowany jest z formatem MARC,

wykorzystywanym w bibliotekach hybrydowych

Przez biblioteki cyfrowe systemu dLibra stosowany

jest standard opisu Dublin Core w wersji 1.1 (definiuje 15 prostych elementów)


Oprogramowanie dLibra

• Opracowane przez Poznańskie Centrum Superkomputerowo-Sieciowe

• Posiada wiele funkcji wyszukiwawczych:

- najczęściej oglądane publikacje

- ostatnio dodane publikacje

- metadane (indeksuje także inne biblioteki cyfrowe)

• Zalogowani czytelnicy mają dostęp do funkcji dodatkowych, m.in.:

- Opisywania publikacji prywatnymi słowami kluczowymi (Tagami), które są widoczne tylko na stronie czytelnika

- Proponowania słów kluczowych (Tagów) do opisywania publikacji

- Oceniania i oglądania listy ocenionych publikacji

- Otrzymywania powiadomień o nowo dodanych publikacjach


Biblioteka cyfrowa - definicja

Zamiennie używane nazwy:

biblioteka elektroniczna

biblioteka internetowa

biblioteka wirtualna

Zbiór dokumentów cyfrowych oraz metadanych

zarządzanych za pomocą specjalistycznego

oprogramowania


Zalety i wady bibliotek cyfrowych

• Szybki dostęp

• Z każdego komputera podłączonego do

Internetu

• Bezpłatne korzystanie (w

większości BC)

• Szybka aktualizacja

• Ochrona zbiorów

• Niewygoda czytania z

ekranu

• Ograniczenia wynikające

z praw autorskich

• Duży koszt początkowy

założenia BC

• Wymaga urządzeń i

oprogramowania


Ograniczenia udostępniania

Ze względu na prawa autorskie część bibliotek:

• udostępnia swe zdigitalizowane zbiory na

miejscu

lub

• wymaga logowania przy korzystaniu z pozycji,

na które nie wygasły prawa autorskie


Prawa autorskie

• Osobiste

niezbywalne prawo do

autorstwa utworu

• Majątkowe

zbywalne prawo do

rozporządzania utworem i otrzymywania

wynagrodzenia za jego

wykorzystanie;

wygasa po 70 latach od

śmierci twórcy


Formaty plików

• DjVu graficzny rastrowy 1000x mniejszy od TIFF

5-100x mniejszy od JPEG i PDF. Wymaga zainstalowania bezpłatnej wtyczki na komputerze

• JPEG graficzny

• PDF (także dla Linux) tekstowo-graficzny

• Text/HTML tekstowy


Federacja Bibliotek Cyfrowych

• serwis ułatwiający wykorzystanie zasobów polskich bibliotek cyfrowych i repozytoriów oraz popularyzacja tych zasobów w światowym Internecie.

• wirtualne połączenie bibliotek cyfrowych i repozytoriów dostępnych w polskim Internecie

• Od grudnia 2009 r. zasoby dostępne za pośrednictwem FBC sąwidoczne w serwisie Europeana

• liczba bibliotek i publikacji stale rośnie :styczeń 2009 192 tys.

lipiec 2010 423 tys.

wrzesień 2011 741 tys.

http://fbc.pionier.net.pl


Europeana - pomyśl o kulturze

Zbiory pochodzą z:

• muzeów i galerii

• archiwów

• bibliotek

• kolekcji audiowizualnych

pomysły i inspiracje

około 6 milionów obiektów cyfrowych.

• Obrazy – malarstwo, rysunki, mapy, fotografie i zdjęcia obiektów muzelanych

• Teksty – książki, czasopisma, dzienniki i rękopisy

• Dokumenty dźwiękowe – muzyka i słowo mówione z wałków, taśm, płyt i nagrańradiowych

• Filmy wideo – filmy i telewizyjne serwisy informacyjne


Linki do bibliotek i kolekcji cyfrowych w Polsce

biblioteki cyfrowe

kolekcje cyfrowe

biblioteki cyfrowe i ich kolekcje -...

Documents