13 november 2003

dr. Bertel de Groote

Bescherming van privacycommunicatie en persoonsgegevens

Oefeningen

case 1: communicatiebescherming

case 2: verwerking persoonsgegevens

case 3: privacy - algemeen

3 cases

voor te bereiden tegen 13 november 2003

Hoe te werk gaan?

1. typologie van gevallen opmaken (deze typologie wordt vanzelfsprekend bepaald door uw keuze van rechtsbenadering)

2. bij elke typologie wordt een vaste checklist van vragen overlopen en beantwoord

oplossingsmethode

mag iemand een e-mail, gericht aan een derde persoon, lezen?

case 1

case 1 - communicatiebescherming

overzicht hypotheses

A. Voorwerp van de bescherming• 1. Inhoud van de mail

• 1.1 Privé-mail

• 1.2. Zakelijke mail• 2. Telecommunicatiegegevens

B. Tijdstip van de bescherming• 1. Aanmaken van de mail• 2. Fase van de verzending• 3. Mail op het toestel van de geadresseerde

checklist

Bescherming van de inhoud • Tijdens het aanmaken van de mail

• Bronnenmateriaal– Bijzondere wetgeving

– CAO 81 NAR 26 april 2002 ?– Privacy

– art. 8 EVRM – art. 22 GW

• Zakelijke mail – privé-mail– Zakelijke mail

– Binnen arbeidsverhouding– Buiten arbeidsverhouding

– Prvé-mail

checklist

CAO nr. 81• Art. 1, § 1

• Deze collectieve arbeidsovereenkomst heeft tot doel het grondrecht van de werknemers op eerbiediging van hun persoonlijke levenssfeer in het kader van de dienstbetrekking te waarborgen door, rekening houdend met de behoeften voor een goede werking van de onderneming, te bepalen voor welke doeleindenn en onder welke propotionaliteits- en transparantievoorwaarden een contorle op de elektronische on-linecommunicatiegegevens kan worden geïnstalleerd en volgens welke regels de individualisering van deze gegevens is toegestaan

checklist

Art. 8 EVRM• “1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven,

zijn gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling.• 2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met

betrekking tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is voorzien en in een democratische samenleving nodig is in het belang van 's lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch welzijn van het land, de bescherming van de openbare orde en het voorkomen van strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of de goede zeden, of voor de bescherming van de rechten en vrijheden van anderen”.

checklist

Privé-communicatie en zakelijke communicatie• Onderscheid in rechtmatige privacy-verwachting?

• De zakelijke brief is in beginsel bedrijfsinformatie, privacy-erkenning is niet het uitgangspunt

• Enkele indicaties:• Functie in onderneming• Generieke – individuele mailadressen• Aanduidingen in mail

– Onderwerpregel (bijv. “bestelling”)– Aanduiding van gebruik/bestemming

• Onrechtmatig gedrag of misdrijf

checklist

Bescherming van de inhoud• Tijdens de transmissie

Art. 314 bis Sw.• § 1 Met gevangenisstraf…wordt gestraft hij die

• 1° ofwel, opzettelijk, met behulp van enig toestel privé-communicatie of –telecommunicatie, waaraan hij niet deelneemt, tijdens de overbrenging ervan, afluistert of doet afluisteren, er kennis van neemt of doet nemen, opneemt of doet opnemen, zonder de toestemming van alle deelnemers aan die communciatie of telecommunicatie

• Samenlezen met art. 109 ter E.

Art. 314bis Sw. • Toets aan de constitutieve bestanddelen

checklist

Bescherming van de inhoud • e-mail op toestel van bestemmeling

• Zie: bescherming tijdens fase 1

checklist

Bescherming van de communicatiegegevens• Richtlijn 2002/58 van het Europees Parlement en de Raad van

12 juli 2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de behscerming van de persoonlijke levenssfer in de sector elektronische communicatie

• begrippen: art. 2

• identificatie-gegevens betreffende telecommunicatie en inhoud van de telecommunicatie

aanleggen van logfiles

• Persoonsgegevens (WVP)

checklist

Regels voor operatoren• Art. 105nonies wet 21 maart 1991 betreffende de hervorming van

sommige economische overheidsbedrijven Telecomwet)

Regels voor derden• Art. 109ter D• Art. 109ter E

• Bewaarplicht (art. 109ter E, § 2 en KB 9 januari 2003))

Arbeidsverhouding• CAO nr. 81 NAR van 26 april 2002 tot bescherming van de persoonlijke

levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de controle op de elektronische on-linecommunicatiegegevens

mag een grootwarenhuisdirectie een bestand aanleggen van alle personen die ze betrapt hebben op diefstal in het grootwarenhuis?

case 2

case 2 – verwerking persoonsgegevens

checklist

Rechtsbron• Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke

levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens

Toepassingsgebied• Art. 3• “Deze wet is van toepassing op elke geheel of gedeeltelijk

geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens, alsmede op elke niet-geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens die in een bestand zijn opgenomen”.

• RdC: wet is van toepassing op elke verwerking van persoonsgegevens in bestandvorm

checklist

• sleutelbegrippen– persoonsgegeven

– Verwerking

Verwerkingsbevoegdheid• Art. 5 – art. 4

• gerechtelijke gegevens: art. 8– Uitzonderingen op verwerkingsverbod

• Indien geen gerechtelijke gegevens: grondslag voor verwerking?

checklist

Bij bestaan van grondslag voor verwerking• Informatie aan betrokkene

• Art. 9• Recht op inzage en correctie

• Art. 10

• Art. 12• Verplichting tot aangifte

• Art. 17

in een privéwoning wordt [bij wijze van ontspanning] een digitale videocamera met opslagcapaciteit opgesteld. Deze neemt bij toeval beelden op van een diefstal (van een jadenbeeldje) door de gebuur die op bezoek is gekomen.Gebuur betwist diefstal en meent dat zijn privacy geschonden is: hij was enkel koffie komen drinken.

case 3

case 3 – privacy/verwerking persoonsgegevens

overzicht hypotheses

Soorten camera’s• A. Camera zonder opslagcapaciteit• B. Camera met opslagcapaciteit

• Opmerking: geluidsopname (art. 314bis Sw)

Schending <-> gevolgen voor verkregen bewijs

checklist

Camera zonder opslagcapaciteit• afwezigheid van specifieke wetgeving• Art. 8 EVRM

• Tweetrapsredenering– Is er sprake van een inbreuk op de privacay?

– Is privacy wat een burger zegt dat privcay is– Onderzoek van de inbreuk

– Enkele hypotheses:– Testen van een nieuwe camera– Voortdurende regsitratie van wat zich in woonkamer afspeelt om in

andere kamer te bekijken– …

checklist

Schending van privacy gevolgen voor het verkregen bewijs• Schending privacy = onrechtmatig gedrag

• Onrechtmatig verkregen bewijs– Verkrijging door misdrijf– Verkrijging door onrechtmatige daad

• Onrechtmatig verkregen karakter valt samen met schending privacy

• Tweetrapsredenering• Functionaliteit van privcay

– Het begrip “zelfontplooiing”– In hoeverre verzet functionaliteit van de privacy zich op een beroep

op het concept

checklist

• Aard van het onrechtmatig karakter, vereist om het bewijs te kunnen verwerken

• Is onrechtmatigheid/misdrijf begaan met het oog op het verkrijgen van het bewijs

• Kon enkel de gepalaagde onregelmatigheid het bewijs leveren

checklist

Camera met opslagcapaciteit• Analoge camera• Digitale camera

Toepasselijkheid wet 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens• Art. 3, § 1

• Persoonsgegevens• Verwerking in bestandvorm

– Merk op: advies 14/95 en advies 34/99 CBPL

checklist

• Art. 3, § 2

• Verwerking van persoonsgegevens door een natuurlijke persoon in activiteiten met uitsluitend persoonlijke of huishoudelijke doeleinden

• Voert tot vraag: valt camera binnen toepassingsgebied van WVP of niet?

• Indien niet: algemene privacy-toets (zie boven)

• Indien wel: afpunten verplichtingen WVP

checklist

Verwerkingsgrondslag en verwerkingsmodaliteiten • Art. 5 – art. 4 WVP

Verplichte informatie aan betrokkene• A rt. 9 WVP

Recht op inzage en correctie• Art. 10 – Art. 12 WVP

checklist

Aangifte bij CBPL• Art. 17 WVP• §1

• Voordat wordt overgegaan tot één of meer volledig of gedeeltelijk geautomatiseerde verwerkingen van gegevens die voor de verwezenlijking van een doeleinde of van verscheidene samenhangende doeleinden bestemd zijn, doet de veratnwroodelijke voor de verwerking of, in voorkomend geval, dienst vertegenwordiger, daarvan aangifte bij de CBPL

• …• § 8

• Mogelijke vrijstellingen bij Koninklijk Besluit• Aangfiteverplichting: strafrechtelijk gesanctioneerd (art. 39, 7° WVP).

checklist

Schending van WVP gevolgen voor het verkregen bewijs• Schending WVP begaan met het oog op het verkrijgen van het

bewijs?• Kon bewijs enkel verkregen worden dankzij bovenvermelde

schending WVP?