BEÄNH AÙN SAÛN KHOABEÄNH AÙN SAÛN KHOA

ĐAËC ĐIEÅM CUÛA BEÄNH AÙN ĐAËC ĐIEÅM CUÛA BEÄNH AÙN SAÛN KHOASAÛN KHOA

Hai bệnh nhaân trong moät BA: Hai bệnh nhaân trong moät BA: meï & meï & em beùem beù

Caùc trieäu chöùng coù theå thay đoåi Caùc trieäu chöùng coù theå thay đoåi trong moät trong moät thời gian ngắn thời gian ngắn →→ thay đổi thay đổi ∆∆ →→ thay đổi caùch xử trí. thay đổi caùch xử trí.

Trình baøy trieäu chöùng cô naêng, laâm Trình baøy trieäu chöùng cô naêng, laâm saøng, caän laâm saøng theo saøng, caän laâm saøng theo trình töï trình töï thôøi gianthôøi gian mới coù thể coù nhaän xeùt mới coù thể coù nhaän xeùt ñuùng veà tieán trình chuyeån daï, hay ñuùng veà tieán trình chuyeån daï, hay dieãn tieán beänh.dieãn tieán beänh.

LAØM THEÁ NAØO ÑEÅ COÙ LAØM THEÁ NAØO ÑEÅ COÙ BEÄNH AÙN TOÁT?BEÄNH AÙN TOÁT?

Coù Coù kieán thöùckieán thöùc: bổ xung mỗi ngaøy: bổ xung mỗi ngaøy

• Coù Coù phöông phaùpphöông phaùp: ñôõ maát thôøi gian, : ñôõ maát thôøi gian, ñuùng troïng taâmñuùng troïng taâm

• Luyeän taäpLuyeän taäp laøm beänh aùn: thaønh neáp laøm beänh aùn: thaønh neáp toát, “thuoäc baøi”toát, “thuoäc baøi”

• Thaûo luaän: Thaûo luaän: caù nhaân, toå, lôùpcaù nhaân, toå, lôùp

• Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø daïy cho treû bieát nhieàu Ñieàu quan troïng khoâng phaûi laø daïy cho treû bieát nhieàu tri thöùc maø laø gieo cho chuùng nieàm khaùt khao hoïc hoûi tri thöùc maø laø gieo cho chuùng nieàm khaùt khao hoïc hoûi (J.LUBBOCK)(J.LUBBOCK)

PHÖÔNG PHAÙPPHÖÔNG PHAÙP

• Xaùc ñònh loaïi beänh aùn:Xaùc ñònh loaïi beänh aùn:– Chuyeån daï sanh: (phoøng sanh)Chuyeån daï sanh: (phoøng sanh) caàn caùc yeáu caàn caùc yeáu

toá tieân löôïng cho cuoäc sanhtoá tieân löôïng cho cuoäc sanh– Saûn beänh lyùSaûn beänh lyù: caàn caùc yeáu toá chaån ñoùan : caàn caùc yeáu toá chaån ñoùan

beänh, möùc ñoä aûnh höôûng treân meï, thai nhi beänh, möùc ñoä aûnh höôûng treân meï, thai nhi nheï hay naëng, höôùng chaám döùt TK, caùch nheï hay naëng, höôùng chaám döùt TK, caùch chaám döt TK…chaám döt TK…

– Haäu saûnHaäu saûn: thöôøng hay beänh lyù, tình traïng : thöôøng hay beänh lyù, tình traïng cuûa meï, cuûa con theo töøng gñ HS cuûa meï, cuûa con theo töøng gñ HS

– Haäu phaãu saûn khoaHaäu phaãu saûn khoa: haäu phaãu vaø haäu saûn: haäu phaãu vaø haäu saûnTuyø theo loaïi BA, tuyø theo thôøi gian trình baøy Tuyø theo loaïi BA, tuyø theo thôøi gian trình baøy

ñeå nhaán maïnh hay toùm löôïc phaàn naøo cuûa ñeå nhaán maïnh hay toùm löôïc phaàn naøo cuûa BA.BA.

Phöông phaùp Phöông phaùp

• Hoûi beänh nhaânHoûi beänh nhaân• Thaêm khaùmThaêm khaùm• Khai thaùc beänh aùn, caùc hoà sô cuûa BNKhai thaùc beänh aùn, caùc hoà sô cuûa BN• Trình baøyTrình baøy

• Khaùc nhau veà trình töï:Khaùc nhau veà trình töï:– Bieát BA tröôùc: xöû duïng thoâng tin ñaõ ñöôïc hoûi Bieát BA tröôùc: xöû duïng thoâng tin ñaõ ñöôïc hoûi

tröôùc, ñònh höôùng chaån ñoùan…(chuù yù: coù theå tröôùc, ñònh höôùng chaån ñoùan…(chuù yù: coù theå ñuùng, coù theå chöa ñuùng ñuùng, coù theå chöa ñuùng → caàn ñaùnh giaù, ñoái → caàn ñaùnh giaù, ñoái chieáu)chieáu)

– Khoâng bieát BA tröôùc: ñònh höôùng chaån ñoùan qua Khoâng bieát BA tröôùc: ñònh höôùng chaån ñoùan qua phaàn hoûi beänh, baét ñaàu töø lyù do ñeán khaùmphaàn hoûi beänh, baét ñaàu töø lyù do ñeán khaùm

HOÛI BEÄNHHOÛI BEÄNH

Döïa vaøo trieäu chöùng chính: thöôøng laø lyù do laøm Döïa vaøo trieäu chöùng chính: thöôøng laø lyù do laøm BN ñiBN ñi khaùm khaùm →→ ñònh höôùng loaïi beänh aùn-ñònh höôùng loaïi beänh aùn- vaán vaán ñeà ñeà chính cuûa BN- ñeå ñaët caùc caâu hoûi thích chính cuûa BN- ñeå ñaët caùc caâu hoûi thích hôïp:hôïp: VD: ra nöôùc AÂÑ/ coù thai: oái vôõ? VD: ra nöôùc AÂÑ/ coù thai: oái vôõ? Saûn beänh lyùSaûn beänh lyù ra maùu aâm ñaïo/ thai nhoû: saûy thai? ra maùu aâm ñaïo/ thai nhoû: saûy thai? Phuï khoaPhuï khoa

ra maùu AÂÑ/ thai nhoû/ñau buïng nhieàu: GEU? ra maùu AÂÑ/ thai nhoû/ñau buïng nhieàu: GEU? Phuï khoaPhuï khoa ra maùu AÑ/ thai lôùn: nhau tieàn ñaïo? ra maùu AÑ/ thai lôùn: nhau tieàn ñaïo? Saûn beänh Saûn beänh lyùlyù

• Ghi cheùp caùc döõ kieän theo trình töï thôøi gian, theo Ghi cheùp caùc döõ kieän theo trình töï thôøi gian, theo hai ñoái hai ñoái töôïngtöôïng

• Ñeå troáng nhöõng phaàn chöa bieát ñeå boå xung sau Ñeå troáng nhöõng phaàn chöa bieát ñeå boå xung sau (nhöõng (nhöõng phaàn seõ khai thaùc trong hoà sô BA, hay phaàn seõ khai thaùc trong hoà sô BA, hay ngöôïc laïi)ngöôïc laïi)

HOÛI BEÄNH: HOÛI BEÄNH: DIEÃN TIEÁN DIEÃN TIEÁN THAI KYØTHAI KYØ

• Xaùc ñònh tuoåi thaiXaùc ñònh tuoåi thai→ tính ngaøy döï sanh→ tính ngaøy döï sanh

• Soá laàn khaùm thai? Ôû ñaâu? Coù theo lòch Soá laàn khaùm thai? Ôû ñaâu? Coù theo lòch heïn?heïn?

• Chaát löôïng khaùm thai: xeùt nghieäm thöôøng Chaát löôïng khaùm thai: xeùt nghieäm thöôøng quy, XN taàm soaùt, chích ngöøa, noäi dung quy, XN taàm soaùt, chích ngöøa, noäi dung moãi laàn khaùm: caân naëng, HA…? BCTC, moãi laàn khaùm: caân naëng, HA…? BCTC, SA…SA…

• Ñaùnh giaù tình traïng cuûa thai phuï, thai nhiÑaùnh giaù tình traïng cuûa thai phuï, thai nhi

• Laàn khaùm thai cuoái cuøngLaàn khaùm thai cuoái cuøng

Quan troïng / BA phoøng sanh, saûn beänh lyùQuan troïng / BA phoøng sanh, saûn beänh lyù

Khaùm beänhKhaùm beänh

• Sau khi ñaõ ñònh höôùng chaån ñoaùnSau khi ñaõ ñònh höôùng chaån ñoaùn• Khaùm theo trình töï hôïp lyù ñeå khoâng boû Khaùm theo trình töï hôïp lyù ñeå khoâng boû

soùt trieäu chöùng, traùnh laøm naëng theâm soùt trieäu chöùng, traùnh laøm naëng theâm tình traïng beänh cuûa BN: NTÑ, doaï sanh non- tình traïng beänh cuûa BN: NTÑ, doaï sanh non- thaän troïng khi khaùm AÑ…thaän troïng khi khaùm AÑ…

• VD: BN chuyeån daï sanhVD: BN chuyeån daï sanh– Khaùm buïng: nhìn, ño BCTC, sôø naén: thuû Khaùm buïng: nhìn, ño BCTC, sôø naén: thuû

thuaät Leopold- tuyø theo tuoåi thai: thai ñuû thuaät Leopold- tuyø theo tuoåi thai: thai ñuû TTTT thai chöa ñuû TT; Nghe tim thai thai chöa ñuû TT; Nghe tim thai

– Khaùm AÂH, AÂÑ: nhìnKhaùm AÂH, AÂÑ: nhìn

Khaùm AÑKhaùm AÑKhaùm CTCKhaùm CTC: ñoä môû, ñoä xoaù, höôùng, maät : ñoä môû, ñoä xoaù, höôùng, maät

ñoäñoäNgoâi thaiNgoâi thai: khi CTC ñoùng hay khi CTC môû ít : khi CTC ñoùng hay khi CTC môû ít

ngoâi thai cao, coù theå chæ xaùc ñònh ñöôïc ngoâi thai cao, coù theå chæ xaùc ñònh ñöôïc nhoùm ngoâi: ñaàunhoùm ngoâi: ñaàukhi CTC môû nhieàu (?), ngoâi thai xuoáng thaáp: khi CTC môû nhieàu (?), ngoâi thai xuoáng thaáp: sôø ñöôïc nhieàu hôn: ñieåm moác cuûa ngoâi, sôø ñöôïc nhieàu hôn: ñieåm moác cuûa ngoâi, ñoä loït cuûa ngoâi, kieåu loït cuûa ngoâi thaiñoä loït cuûa ngoâi, kieåu loït cuûa ngoâi thai

OáiOái: khi CTC môû loït ñöôïc ngoùn tay xaùc ñònh: : khi CTC môû loït ñöôïc ngoùn tay xaùc ñònh: oái coøn deït, phoàng, saùt, quaû leâoái coøn deït, phoàng, saùt, quaû leâoái vôõ coøn maøng hay hoaøn toaøn oái vôõ coøn maøng hay hoaøn toaøn

Khaùm khung chaäuKhaùm khung chaäuXem dòch ra theo tayXem dòch ra theo tay

ÑÒNH HÖÔÙNG CHAÅN ÑOAÙNÑÒNH HÖÔÙNG CHAÅN ÑOAÙN

• Qua hoûi beänh, khaùm beänh Qua hoûi beänh, khaùm beänh → nghó → nghó ñeán loaïi BA naøo, beänh gì, caàn tìm ñeán loaïi BA naøo, beänh gì, caàn tìm nhöõng gì trong BA = caùc caâu hoûinhöõng gì trong BA = caùc caâu hoûi

• VD: ra nöôùc AÑ/ thaiVD: ra nöôùc AÑ/ thai– Tuoåi thaiTuoåi thai– Vôõ oái: coøn maøng, hoøan toaøn, nghi Vôõ oái: coøn maøng, hoøan toaøn, nghi

ngôø: Nitrazine Test?....ngôø: Nitrazine Test?....– Coù nhieãm truøng khoâng?Coù nhieãm truøng khoâng?– Coù chuyeån daï chöa, chuyeån daï nhö theá Coù chuyeån daï chöa, chuyeån daï nhö theá

naøo…naøo…– Coù nguy cô gì cho con? …Coù nguy cô gì cho con? …

Khai thaùc beänh aùnKhai thaùc beänh aùn

• Khoâng theå ñoïc heát beänh aùnKhoâng theå ñoïc heát beänh aùn: khoâng ñuû tg, : khoâng ñuû tg, coù nhöõng phaàn khoâng caàn ñoïc . coù nhöõng phaàn khoâng caàn ñoïc .

• Bieát trình töï saép xeápBieát trình töï saép xeáp cuûa beänh aùn ñeå tìm cuûa beänh aùn ñeå tìm nhöõng gì caàn bieát nhöõng gì caàn bieát

• Döïa vaøo caùc caâu hoûiDöïa vaøo caùc caâu hoûi ñöôïc ñaët ra trong ñöôïc ñaët ra trong quaù trình hoûi beänh, khaùm beänh ñeå tìm quaù trình hoûi beänh, khaùm beänh ñeå tìm caùc döõ kieän caàn thieát trong hoà sô, BAcaùc döõ kieän caàn thieát trong hoà sô, BA

• VDVD: nghi ræ oái: ñaõ laøm Nitrazin Test chöa, : nghi ræ oái: ñaõ laøm Nitrazin Test chöa, coâng thöùc baïch caàu, CRPcoâng thöùc baïch caàu, CRP

BOÁ CUÏCBOÁ CUÏC• Haønh chaùnhHaønh chaùnh: PARA, lyù do ñeán khaùm, lyù do vaøo vieän: PARA, lyù do ñeán khaùm, lyù do vaøo vieän

• Tieàn söûTieàn söû: chuù yù tieàn söû saûn khoa, noùi kyõ hôn caùc : chuù yù tieàn söû saûn khoa, noùi kyõ hôn caùc con soá/ paracon soá/ para

• Caùc beänh lyù aûnh höôûng ñeán thai kyø,cuoäc sanhCaùc beänh lyù aûnh höôûng ñeán thai kyø,cuoäc sanh

• Beänh söûBeänh söû: töø kinh cuoái cuøng ( kieåm tra coù thaät sö laø : töø kinh cuoái cuøng ( kieåm tra coù thaät sö laø KC?) cho ñeán khi laøm beänh aùn KC?) cho ñeán khi laøm beänh aùn

• Thaêm khaùmThaêm khaùm: toång quaùt, saûn khoa: toång quaùt, saûn khoa

• Toùm taét BA: gom caùc vaán ñeà chính lieân quan ñeán Toùm taét BA: gom caùc vaán ñeà chính lieân quan ñeán ∆, ∆, XTXT

• Chaån ñoaùnChaån ñoaùn: laø vñ chính daãn ñeán caùch XT: laø vñ chính daãn ñeán caùch XT

• Xöû trí: Xöû trí: caùch ñieàu trò/ ñaõ coù chaån ñoùancaùch ñieàu trò/ ñaõ coù chaån ñoùan

• höôùng xöû trí/ chöa coù chaån ñoùan xaùc ñònhhöôùng xöû trí/ chöa coù chaån ñoùan xaùc ñònh

• Tieân löôïngTieân löôïng

BOÁ CUÏCBOÁ CUÏC

•Xöû tríXöû trí: neáu chöa xaùc ñònh ñöôïc, : neáu chöa xaùc ñònh ñöôïc, phaân bieät vôùi caùi gì? Caàn phaân bieät vôùi caùi gì? Caàn nhöõng xeùt nghieäm gì giuùp cho nhöõng xeùt nghieäm gì giuùp cho chaån ñoaùnchaån ñoaùn

•Neáu ñaõ coù chaån ñoaùn, coù Neáu ñaõ coù chaån ñoaùn, coù höôùng XT: caàn XN gì giuùp cho XT höôùng XT: caàn XN gì giuùp cho XT

•Tieân löôïngTieân löôïng

BEÄNH SÖÛBEÄNH SÖÛ• BA phoøng sanhBA phoøng sanh: dieãn tieán chuyeån daï : dieãn tieán chuyeån daï

(theo doõi chuyeån daï)(theo doõi chuyeån daï)• BA saûn beänhBA saûn beänh: dieãn tieán cuûa beänh, : dieãn tieán cuûa beänh,

ñaùp öùng vôùi ñieàu trò nhö theá naøo, thai ñaùp öùng vôùi ñieàu trò nhö theá naøo, thai nhi nhö theá naøonhi nhö theá naøo

• Haäu saûnHaäu saûn: chuyeån daï sanh nhö theá naøo, : chuyeån daï sanh nhö theá naøo, sanh nhö theá naøo, coù nguy cô gì cho meï, sanh nhö theá naøo, coù nguy cô gì cho meï, cho con trong thôøi kyø haäu saûn? Dieãn cho con trong thôøi kyø haäu saûn? Dieãn tieánnhöõng ngaøy haäu saûn?tieánnhöõng ngaøy haäu saûn?

• Haäu phaãuHaäu phaãu: cuoäc moå nhö theá naøo, coù : cuoäc moå nhö theá naøo, coù nguy cô gì trong thôøi kyø haäu phaãu? nguy cô gì trong thôøi kyø haäu phaãu? Dieãn tieán haäu phaãu, haäu saûnDieãn tieán haäu phaãu, haäu saûn

Kích thước tử cung Kích thước tử cung (cm)(cm)

Chiều caoChiều cao Chiều Chiều ngangngang

không có không có thaithai 6-86-8 4-54-5

cuối cuối tháng thứ tháng thứ 33

10-1310-13 8-108-10

cuối cuối tháng thứ tháng thứ 66

17-1817-18 1818

đủ thángđủ tháng 3131 2323